BOS IN LINGUA Š 1 VE /? DISCURSUS ACADEMICUS . ^fiMk-pv DE M " PECUNIIS VETERO-NOVIS gaJU^ A J > i6 JOANNE SlEPHANO FLORIANTSCHrfSCH DE GRIENFELD JJU.D. 1NCLYTI DUCATUS CARNIOLLE SECRETARIO- ADJUNCTO, ET ADVOCATO JURATO, Inter Academicos Operolos TINNULO Hiftorico - Juridico - Politice : jp.- Cum Licentia $uperiernm. labaci/anno m. dg. xcv. Tjpit Haereduro Mayr, Inclytse CarniolijeTvpographi. APPROB ATIO. PRaelensLibellns cognominatus BOS IN L1NGUA nihil con-tinct orthodoxae fidei, aut bonis mo-*ribus adverfum , fed potiiis praslu-dit amplioribus ab erudito ejufdem fcriptore in bonum Rcipublicae lit. terarise Iperaridis elucubrationibus* qucmpi'oindeprelodignum cenfui-mus. Ex officio Epifcopali Labaci die 2. Očlobris 1695. Joannes Antonitis \ uhnlnitfcher, L »j®) Vkarm Generalu* REVE REVERENDISSIMO, Ef ILLUSTRISSIMO DOMINO, DOMINO JO: BAPTISTA PRESCHERN, SS. Theclogiae , & J. U. D. Celfr Princ. Jrchi- Epi je. Salhb. Intimo Confiliario, Cathedralu Ecclcfta Labacmfis PRiEPOSITO, NEC NON ACADEMIiE OPEROSORUM LABACENSIUM P R Al S i D U D I CIO RESOLUTO. CJETERISQUE REVERENDmis* • PR^NOBILIRUS , CLARISSIMIS , EXCELLENTISSIMIS, AC ERU- ' DiTISSIMIS DOMINIS, " DOMINIS COA« ' CADEMIC1S OPEROSIS J. S. Floriantfchirich deGrienfeld, J. U. D. Intcr eofdcm OPEROSOS TINNULUS Salutem , felicitatcmque perpetuam* Xeo , REVERENDISSL ME, ILLUSTRIS-SlME DOMINE, D0-MlNEPRJ>SES,WSq; COACADEMICl colendijjtmi, eo inquam , quod pro univerfali ACADE-A41Al noji rte fymbolo operofas in mrf-lifcando apes cum Urnimie NOBIS ATOLI E DEDICATIO. QUE ALIIS jelegerimm , communi OPEROSORUAf nomme nuncupari voluimm : Qmdni ergo & APES nos ejje dixerim ? pracipue, quddeorum more oper ari noftri quoquefit inflituti: Sa-nevelideo APES nos dici pojje, imo de-bere reor. Atque has inter APES, ve-lut APUM REGEM, quia ACADE-MLE NO SI RAS PRvESIDEMTE REVEREKDISSIME , dr ILLU. STRISSIME DNE non tantum vene-ror,fed & , f:quidem P. Virgilio Ma* ■rone Lib. 4. Georgicorum attejlante ille operum cuftos , ad exemplum illius TE opufculi hujufce mei Cuftodem, De-fenforem, contra malevolos Protečfo. remfore Jj>ero , & conjido : Atque hinc ijihoc 11BI tanto lubentiui debita cum reverentia, & jkbmijjione ojjcro, do, di-co} & dedico. Cum- DEDICATTO. Cmnque ex C Plinio Secundo Matura* lu hijioričt Lib, n. Cap. 17 quam optim' jioverim eam apurn ejje Maturam , ut fe quaequeproximgm Rc-gicupiat effe, idarco & VOS reliquas J PES Coaca-dtmic^s hacinpartein partemadvoco. Sujcipite ergo, ctauo nt foletis amtno, leve hot op i* (culam Rvercndijjime, & llluftrijjime Domine PRMES, VOSquc catcri Dni Coacademici colendijjimr. Id, dum legeritis, nec mel me collegijje, attu-lijje, & obttdifje adverteritis j commofiny $deflprima mellificij fundamenta exifti-mate, auce rtliqua funt, & mel ipfuvn exptčlate, & elaborate j nam & VOS cmnes um mecum OPEKOSI. Interim favete , & valete. Dabam Lakici ex Mufyo meo pridie calcndas Odobriš Anni MDC.AVK AU- AUTHOR AD BENEVOLUM LECTOREM. i N boc libello %OS IN L ING U A cognominato difcur/unt tihi, Lečlar Henevole, de pecanip vetero. nova pro imbeciliitate ingenij mei exhibeo, Huic jormtindo nnjam dedi t mn tantum, quod in. ter Academices Opero/os gero nornen Tinnuli, jed ipje etiam, qui vis ( quotiejcunque fere per alios labores licet) acl veterum in ntagna copia a me colleBos numos , & numi(mata, jucu?jdi[Jmumque mibi in ijs Jiudiumfert, ne dicam trabit anuutts: qusd autem vetcribm quandoque etiam aliqua de bodiernis noflris )( 4 monetis '<$!* (o) ^SK monettt annexa Jint, id »o/*., 6* etiammm continuantes in re monetaria mutatione? caujaverunt. Caterum autem L. Anncci Senecce dobrinam me jecutum fuiJJe velim fcias^ui Epijlolarum Lib. i ,Epi/iola LXXXIV. | Jicait: Apesdebemusimitari,& quaecun-que ex diverfa lcčlionc congeffimus , (e-parare , melius enim diftin&a (crvantur: dcinde adhibita ingenij noftri cuia, & fa-cultatc , inunum (aporem raria illa libra-mentaconfunderc: utetiamfi apparuerit, undc (umptum fit, aliud tamenefle, quam undc lumptum cft , apparcat. Interint t Amen gloriam laboris alieni neqttaquam ra-pui, jedjuflus & aqaus in omnes jus fuuttt cuique tribui , laudando , ex quo quid ex-cerbji , Autborem. Si-cuj/a Jententia vel omnim non, vel forte mmus placuit; caufas adduxi opinione me a non vanas, Jed vel ra. tionibus, velgravibus authoritatibutJunda- j t m , quod/i i dipl um adversum me m egeris Jen-tentiM, necquicquam deetignabor, imh mihi gratulabor, quod me injbtii contingat, qut cum Tomponio in l. lO.ff. de jideicommijfa-rius iiberta tibus m em o i luni cjus fententix, . qui m* c o ) ? qui dixiffc fcrtur: Etfi alterum pcdcm in tumulo habcrem , non pigeret al?quid ad-diiccrc. Ad bzc no ver is Au t bore s , & Au-tborum dičfa me nulla allegajfe 3 quos velqua non ipje legerhn; unde, ni (inullam mihi des fidem, credere poteris Autbores (ic,& non ali-ter loqui. Ipfum quod attinet difcurjum : bic utique pr*terqua?n quod ad cujujvis gt-nium accommodari non potuerit, etia/n illt cujus genio ali as dijcurjus mater i a correCpon-det, ex integroplacere nequibit; etemm na-turalu eft bominum ad diffentiendum facilitiU l.itemJi uma 17 6. jj. "De receptis , qui arbitrium receperunt. Spero tamen nemirnim fore , qui non aliquid jaitem, quodplacere pojit, in eo reperire valeat : nam ut vulgo loquimur nullm liber tam maha, qui non aliqua parteprojit. Ex quo concludere tibi licet, me nec contendere, ut cunSa • nec expe&are, ut nibilplacere ajjeras: non enim eorum numero te babeo, LeBor benevole, qui-hm i HudJoannis Ouvtni Epigramatum Lib. 1. Epigr. 2. occinere necejfe habeam : Qb Ouilcgis ifta, tuam reprehendo/f, mea laudas Omnia, ftultitiam, finihil,in-vidiam. Lege ergo & evojMe paucuU ^ confcrip/ijoliola, qua perlefta, eloLa cumeoc toto laudare nequeai ,/cribtori Jaltem ex toto , ^ llcet cordefave , & vale, «4S* (O) >if§@» SYLLABUS AUTHORUM, Quihus Inhoc difcurluAcademico vel allegando , vel impu« gnando ufi fumus. ORDINE ALPHABETICO. Corpus Juris Can. Corpus Juris Cir. Couaruvias. Ephemcr. Nat. Cur. Fridlin. Gellius. Happclius. Hcrmes. Hoftmann. Hoftus ex.ab Alexand. Ariftoteles. Biblia Sacra. ^.Biragus,. Caj. Jul. Gželar. Calcpinus, Calvinus. Caramucl. - Ciccfo« (o) Hoftus. Pellcrus. Jolephus. Perezius. Kibler. Pfennigk. Klockius. Plautus. Pliniuš. t>cg -Oer&og* Plutarchus,; ffrumbš £t*am. PoIydorus Verg. Livius. Polingcnius. Lucias. Portius. Luckius. RcccflTus Imperij; Macrobius. Šcaccia. - Majolus. Schambogen. Monterchius, Sencca. Ordinatio monet. Struvius. Ouvcnus, Thololanus. Paiatius. Tiraqucl. Patinus. | Vaillant. Virgilius. »t.D«^) -'ife^fc JH» -HS Jrti- EPI- EPIGRAMMA iAT STMBOLUM D. AUTHOtJS , UT PVJM EX ACADEMIJ OPEROSORJJM SCRirrOfJS. ^Emper hono«, nomenque illis , laudefqne manebnnt , r Qui primi fuerantqualibet artc Viri. Te PRI.\iUM intueor , quia T1NTINABULA pulfas, Atque VOCAS R£LIQUOS in tua fatfta VIROS. Tu BASIS es SOCIJS, calamos qui fcalpraque farnem, Te FUNDAMENTI gloiia filma manet. TINNULUS et, quisnon celebret te hoc lemate dignum, Kamquc tuus J>afllm tinnit in aure labor. CON- CONGREGAT EXAMEN fcrlpti tuapennatibellii Et reliqui calami jam fua mella dabunt. Perge laborc annos, & farna extendere nomcn, Garmina Pofteritas uberiora canet. A L I V D IX Z01LUM VESTAE COMPAKATUM CUM ALLVSIONE A3 COCNOMEN , LIL1A GENT1L1TIA , ET APES miBOLICAS D. 4UTH0RJS. "\7E(pa quid audaci temtraria vulnere telita« » PulchrUm FLORENTIS laedere VERIS OPUS. Quid tibi cum dulci redolentis neftafe FLORIS t Quofqile ferunt liquidos LIL1A pulchra favos ? Iprocul! I turpis! proculhinc tua fpicula tolle; Nam FLOS hic foli mella propinat API. lila per ill»foš FOLIORUM fedula nexU» Colligit Ambrofias, mufief a grata, dape« t Aft importuno tu circtim munere ftrides, Et NIVEUM fixa cufpide tangis OPUS. Ultrd fi pcrgasteme|uria,lxdere FLOREM, Et fua, quefs lcedat, fpicula °elat APIS. It h accinuit Joannes Rjidolphus Cdradm, L. B. E P I G R A"M M A 1R LIBELLUM DE PECUNIJS. /"\Mnia fi numis parent, funt numina numi: Dives Divinus nonne Libellu« eris f A L I V D AD L1BELLI HUJUS AUTHOKEM' COlle&um in paginas OPEROSe Apis ingeniofa Jit Mamil Sapiet mel fuper omne tuum. Exiguis bu eximium in D, Authirim affeflum puhlic are gejlijt , Francifcm Wilhelmus k Ztrgolhrettl JOANNIS STEPHANI FLORI ANTSCHITSCH DE GRIENFELD, J.U.D. ! mCLYtI DUCATUS CARNIOLUE SbGRETARlO- ADJUNGTI, NEG NON ADVOCATI JURATI BOSINLINGUA PROLOGIUM DE RATIONE TITULI. Summaria* 1. Quil fibi velit paraemia Bos in Lingua? 2. An traSlatui de monetis conveniat ? 3. T)atur ratie quare. 4. Bos Atbenienfis pecunice fignificatio tjl. 'Probatur a pari. 6. ltem autboritate Vlutarcbi. 7. fVteterea autboritate'Tlauti. 8. 'Demum Tet. Greg. Tholof. A 1. Paroe- (a) |Aroemiam Bos in Lin-j gua etfi tum demum | prifcis in ufu fuifle no-i verim,cumquifpiam pecunia fordidc corruptus obmu. 2.tuifle denotaretur: eandcm tamen etiam illi non omnino inconcin-numreorepigraphen, quipeculia« riterdemonetis, & pecunia decre. 3#vit (crmocinaru Concinnitatern hanererime facit, quod difcurfus definenter in lingua fe habeat, & pecunia antiquitus Athenaeis Bos dičlafuerit: ut vel hinc praeter di-člam paroeniiae fignifuationem, difcurfus itidem de pecunia figni. 4.ficari videatur. Pecuniam vero Athenseis Bos di&am fuifle non tantum conječlura confequor, fed Scprobatae authoritatis virorumie- 'co s* ftimonijs credere convineor. Con-5".ječturare quidcm facit ratio, quod ficuti ab incifis bigis, quadrigis) & vic-iorijs teftc C. Plinio Secundo na-turalis hiftoriae Lib. 33* Cap. 5. priC. ti Romani numos fuos bigatos, qua-'drigatos, & vičioriatos, ita etiam ab incifo bone Athenienfes numum 6,fuum Bos dixerint. Bouem autem ijsincifamfuifle, certum eftperea, qux habet Plutarchus in Thcfeo, dum dicit: Signavit ( Thcfeus (cili-cet cclcberrimus ille Athenienfium Rex, cui Athenae nori tantum pri-mum numum, fed&leipfas ob tot, tantaque praeftita innumeris penč titulis dcbent) Signavit, inquit illc, numum incifo bove, vel ob t dur um Ma-rathonium, vel ob Minois ducem, vel f.adagriculturam cives incitans ,Hanc A 2 con- (4) S* conječturam meam eonfirfriat, vel nt melius loquar, tollit} quia cre-dere cogit M. Accus Plautus in Per. fa Ačtu 2. Scena 5-. in periona Sagariftionis Servi hacc profcrens: 8tBovesbinihicfnnt in crttmena. Et ad-huc magis Petrus Gregorius Tholo-fanus Syntagmatis Juris univerfi Parte Lib. 36. Cap. 2. Num. 20. dumexJulianoapudJulium Pollu-cem ita loquitur: Antiquum erat Jthenais numifma , & vocatum efl Bos, quia bouem habuitJculpturn, His itaque ftantibus, & quod intentio-nismeaequoque fit demonetis, & pecunia nonnihil differere, difcurfus mei epigraph enBosin lingua efle volui. Priu(quam vero ad pecu-niam, feu monetam deveniam,pla. cuit, eitremo tamen tantum, quod ajunc s* ajuntdigito, illa, quap antecimfuc-runt indieare,& infinuare, Siterga SECTIO I. Quid fuerit ante numum? quaoccafione, quavedecausa induccndus crat? Summaria. 1. Inprtncipio omnia erant communia* 2. Contrarium docet Caramuel. 3. Qui refutatur. 4. Pronomen luus demut etiam rem cottt- munem. f. Idipjumprobatur. 6. Se Mina & planttt folo cedunt. 7. Terra communisfuijje prtbatur. 5. Quodex communi najcitnr^commune eft, 9. (Probatur animantid communi a fuijfe. \O.Qux caufa rerum diviflonis ? 11. Quid caufam pcrmutationibus de deri t ? 12. Ob !ncequdh£atem permutandorum Nun; m induclus fuit% A 5 13.N0/J (6) S* l^.Konminus etiam obdifficultatempermu-tanda tranjerendi 14 Kumus dicitur, quia lege valet. I f.Numi olim ruda materin erant, & pande-rato expendebantur. I.TN primordio mundi omnii J. communia fuifle neutiquam dubitandum : ctenim per iniqutt dulciffimis flfT delegatis 2. ad rerum divifionem deventumeft. ll.Quoniamautemjam tumnccefle fuerit reapfe experiri id, quod longe poft P. Virgilius Maro Georgico-rumlib. i.confcripfit, icilicct: Heicfegetes, Ulic vcniuntfelicim vu# • Arboreifcetm alibi, atc^ injujjh virefcunt Grd. «•5 (i*) Gramina. Nonne vides croctos ni 'Tmolus adores, India mittit ebur , molles fua thura Sabcei ? At Caljbes nudi ferrum, virofaa; pontm Cajlorea , Eliadum palmas Epeiros cauarum ? Hincefl,quod rebus divifis faepc numero acciderit, ut alij alia'rum re-rummajorem, aliarum minorem, quam {aciseflet, haberentcopiam-quin alteri(uperefjet, quod alteri plane dcerat * hinc fecundum necejjitatem temporum, ac rerum utilibm inutilia, permutabantur. Paulus in leg« i. ff. I2.De contrahendaemptione. Sed ,quia, pergit idem Paulus lococic. nonfemper nec facile concurrebat, ut rUW tu haUres, auod ego defulerem, in~ viccm (13) s^ vkem haberem,quod tu accipe)'e velles, e leči a mater i a ejls cujm puhlica, ac per. petua ajlimatio difficultatibm permu* tationum, frijcos latinosflavijjas dixijje, quod in eos non rude as, argentumque ,fedfig* ta , figmtaque pecunia conderetur.. Qua{idicerct: Thefauros prifciLa^ ( 17) s* tini Flaviflas dixcrunt,qniaflaviffis, id eft flata, fignataque pecuma con-ftabant. J.Hae flaviflse diverfa fortiuntur no-mina,- dicuntur crenim & jEs, & pe~ cunia, - - Ouodvis numis prafentibus opta, Et veniet clauju pojfidet anajovem, Poetam vera cecinifle Sigismun-dusl. Friderici Pacifici filius ftgni-ficac, quiexhibenteJoannePalatio inAquila AuftriacaPartci. lib.42. cap. 2,mihi fol. 79. numo infeulp-fitcraterem, & (accum pecunijsre-pletum cum lemmate : Divitijs mniaparent. Idem etiam attefta-turadagium italicum : llmartello i' argento rompe leporte diferro • Sc in* B 2 du- (20 y $•» idubitate verificat Ecclefiaftes cap, IO.verf. 19. qui habet: pečmi* obe*j diunt omnia. Facultates vero, qua-jfifacilitates, & fic unum idem, ac1 aliud ionareauthoritatealiorum do-cet Andreas Tiraquel. ad L. fi un. quamCod.derevocandis donatio. nibus , verbo facultatum: ibi: Aru tiquifacul)&faculter dicebant, quol pofierior cet as. facile, &faciliter voca. v/V. Et paulo poft: unde facul tas nomen ad nojiram atatem perma-navit , veluti facilitcts agendzquii piam. jtDivititf a verbo dives, dives a voca. bulo divus etymologatur, quod qui dives eft , quaft D EUS nullo indi. gere prijcis videretur♦ Calcpin. in dičl.qua de caufa etiam Ouvenus lrtx3.Epigr.27. cftari non dubitavit: Solm (21 ) S* SolusDisDEUSeJl. DitesDzjiN*** mina numi. $.Vecunia C Plinio fecundo tefle na-turalis hiftoriae lib. i$. cap. 3. dpecore appellatur. Cujus rationem idem lib 35.cap. 3. dat,dumdicit:V?g^- tum ejl ( aes ) nota ptcudum) unde pecumaappellatai %ALs nuncupatur mutuata & derivata fignificatione a primo Signa-torum numorum genere, venitque eo nomine, quidquid metallorum, utnumusfit, fignatur, & fic cum UlpianoinK 159 ff.De Verb. figni-ficat. Etiam aureos numos as dietnim. \o.Moneta dic itur a yionend9,qudd ms figni imprefjione, vel anthor is, vel prerij moneat, Calvinus in Lex* Jur* B 5 Adde, ' Oa) S» Adde , quod etiam moneat fubdi. tos (ubječtionis, & eenfuum debi-torum : hinc Chriftus Dominus, ac DEUS nefter Matth. cap. 22.l oblato fibi -a Judžsis denario, in q uo cssfaris erat imago, & fuperfcriptio, quafiexantecedentideduxitnecei. farium confcquens : date ergo, qm funt ca far is, ca far i. j i .Numus, feu numifma generaliori fignificationefumptum, anagrae-eo nomos, an anumero, an 4 ntimim denominetur Ouvyracufanis fuit ftannca moneta. 16. ^Romanu mater ia monetafuit JE s, Ar-gcntum, (Sfaurum, ! 7. Romano - Germani regulariter ex dura & argento nuntos fignare conjueverunt. 18.E/2 tigens mortuoru ofla numloco babes. I."\ /T Ateria monctarum pro di--IVA verfitate locorum, & tem- g>.poriimvariaeft,čntt>W/ fodc&rč&tt Žotteti^rttter an (latt(BolD/ DnD &i\btrč braucfccf , Darmtt taufft/ i>titwrfauffcf. DixifuperioriNum. i?. regularit« &utplurimum in Rom. Germani-co Imperio monetam ex auro,& argentoconflari. Hinceft SEC r Of) S* SECTIO IV. An aliquando in Impcrio ftomano aliud quidpiam, praeter au-ium, & argcntum pro materia mo« netae iubkrvire poflit? & quid fcunc Juris ? Summaria* i. Neceflitatis tempore numi fieripojjunt ex 1 are, (lanno, corio, cbarta. ', 12, Sed mu ta tu temporibus reluenili funt, 13. frobatur Exemplo Friderici Imp, 4, Item exemplo JMelitaoru/n. f. Vrctterea exentplo Eneci Lupid. Com. Tert-dilliani. Porro exempto Urnima Micbaelis T)ucu Venetiamm. 7. Eodem modo exemploFridericiAuguJiim 11» Š. 2)?mumexemplo Leydenjium, j, Idipjum probatur ratione. , 10. Humi viiioris materi* devakratiomJunt 'tbmxij. C % II.©* OO $*> lI.Df ejfetttianumiefi, illiushonitcu in. trinjeca extrin[ec& bonitati correjpon• deat. 'I z. 13.14. r 5*. 16". Q«c. (40) Sfr pro aurea, argentea certis ftinčlam charačleribm in ftipendiun navalih m numeravit, turmis pollicitun fore, ut mox dom i pro alutinis aurri,, argentei pari numero habentibut rcprajentarentur numi. Quod&fn. čl um eft. 7 Exemplum quintum eft , quoil exempiis ex Klockio defumptis'. Chriftophorus Pellerus in annota. tionibus ad cic. Klocki) lib. 2♦ capJ i49.Num.23 ex Collcnutio Nea-j politjiiftoriae lib ^adjungit hifce formahbus : Similiter ajjidebat Fri . derkus Augujlinm eo nomine fecuncki . ■ Favmtia in Flaminia, durijfima bye-, me : deerat injiipendium pecunia, & milites pajjim dilabebantur: objidionm ..Jolvereturpe erat, grave ; perfeve-rare dijjicilef Pecuniam ex coriofigm vit vit aurei ntimi valore, qua arte ex ijs angujlijs evajit. Urbe fubdita quod trat pollicitus coriaceos numos aureis to-tidem mutavit♦ S.Ultimumdemum exemplum efto itidcm a Pellero ibidem ex Meurfio in Atnenis Batavis lib.I.cap.22 fug-geftum: rte, inquit Pellerus, infa-moji'(Jima illa objidione Lejdmfi ( qu neve immifceat,neve quo quid indatur,1 f .immijceatur, faciat. Quapropter & utquam optima cuderetur mo. rueta antiquit'js Trium - viri mone. talesa prifcisRomanis fuerunt con. ftituti,- uti Legiftis ex Leg 2. $.30, ff. de originc Juris, alijs ex hiftofljs & hiftoricis, Antiquarijs autem vel ex ipfis antiquis numis notum, Compertumque eft : quorum pro multis unicum AuguftiTribunitia poteftate percuflum (id quod ex infcriptione AllGUSTUS TRM BUNIC. POTEST. coliigitur) hic exhibeo , in cujus averfa parte le. gitnr: PLOT1US RUFUS I1IVIR. A. A. A. F.F. C. ideftPlotiusRu. f 11 s Tr iu m-vir JE ri, Argen to, Auro flando fenundoconftitutus. iHorumTrium-virorum mancta-lium munusfuit, ita Guilielmo Du-Choul in Tračlatu dcReligione ve-terum Romanorum , alijfque hi-ftoricis paffim atteftantibus monetas tonfervare, atqm bene examinare, an* tequam čudi curartint t mm ejjentpro-ta; &poftquam cufie erant, num ef-tfat requifito valore. iEquiflima profcčlo, ac juftiffima haec fuit pro-vifio; nec fcirem , quid fupra alle-gata lege Julia fan&ius lanciri po-tuiffet,ciim peream evettturis alias irreparabilibus damnis prasveniri D inten- Cro) $«► intendatur, eaquerite,ac probeol fervatafuturis quibufvis poffeflbr bus, imd& falutipublicaeconfulj tur?* tales quippe monetas, quaem trinfeeo fui vitio laborant, fuccell temporis reprobari necefle eft, i prohquantocum difturbio & cata mitate! quis non experitur,& videt hac ipla noftra,quam vivimus,^«. te, qu& verificatur illud Germane* rum: 2£ctl mati (Bclf ^Hitcj am fcitv l'cibc( ©c&at?cn ©rog / t>nD film Aft ne cui forte di&a Lex. 1. anti. quata,& exoleta,acfolum modoRo. manisolim fcripta,nequaquam ve« ro etiam Romano-Germanos obli. gare videatur, hinc annečlcre libuit Recef.Imp.de anno 15*70. $ 132, $.ubi haec leguntur: Sffč&atltt atldj tli fcitt Mer. car$/ fonDer »njer jvatjfctv Regal, fofrteftTtinfj-eftfnfa au0 tmfmt fonDcm^mraucti / m$t i^rcri fd6|t gcfitc^ten ®orff>cif / fonDerti tDic rctr frl6ft / tem čj)Mt/ tmi> Solfa^rt 6rauc^cn fol' (CH. Si ergo jus monetandi mer-catura non eft j fed regale Caefa-reum , quo pro honore > & bono S:Rom. Imperij, nonadquaeftum faciendum alijs uci elementiflime j.conceflum eft: Quisdixeritnumis quidpiam vilioris metalli ultra , ac cauturn eft, admifcerelicere? cum taliter ijs, qui hifce numis uti necef-lehabent, damnum • ijs vero > qui procudi faciunt, quseftuo{um lu-erum inferatur. iO. Adhuc clarids hac in re pro vifum, % D ž & & ad pfopofitum decifum repcricf in Ordinat Monct. Ferdinandi lm. peratoris de anno 1^5*9^.3.4.5-.$ feqq* ubi poftquam prasferiptura, quot corpora unias ,& alterius ge. neris monetae ex marcha confici de. beantjfempcradditur: ^nl) follfll fein tiet^m 2otf} / ffer<&rai'. Quaeligae determinatio, quid amabo aliud fibi vult, quam ut aliam ligam nequaquam indu« cere fibi quifquam praefummat. II.Hucetiam faciunt dičta in proxi-mepraecedenti Sečlione Num.n, 12.13.14. lf.i6.quodnimirumne. ceflefit intrinfecam,& extrinfccam' numi bonitatem eorrefpondcrc: nequaquam autem eflet corefpon. den- ^s C«) dentia ad invicem. fi idem eflet va-lormonctaein liga melioris, ac in ligavilioris. l2,Diccs praecitatam legcm, ReceC Imp.& Ordinat, monet. non debe-rc, nec poffe trahi ad cafum neceffi-tatis, quae legem non habet 3 ac proindeloqui tantumodo de tem-poribus, quibusprofperčomnia,& ad vota fluunt. Verum refpon-deo: ubi eadem ratio militat , ibi etiam idem jus ftatuendum eft. L» illudft! Ad Legem Aquiliam : at-qui eadem ratio militat uno, ac al-: tero tempore , nam femper tales ' moneta; fui aliquando futuram de-valorationem nulli non nociv^hi, & damnofam poft ie trahunt, & ad-inftar mercaturge cudenti lucrum afferunt qu2eftuofum* Deinde (i D 3 tanta C f4 ) s* j talita neccffitatis habcnda effet ri tio, ncc fupradičli abaculi, ideft coi riacei, chartacei, alijque hujulmo dinumieflent permutandi, quos tamen permutandos fe&ionc pro-ximeprsecedenti & afferui, & pro< bavi, 13.1n ftabisPotcftfuadente aliquane, eeffitatc numi valor augeri , ali. quando iterum ad inferiorem,& priftinum valorem defeenturusjj quemadmcdum perculTas in haere. ditarijs Dornui Auftriacae Regnis, 8r provincijs monetas , quasGer. inani^c^fcfafexj & a quindccim cruciatorum, (cu cru. ciferorum , vulgo difto-j mm valore dicimus,ex primo men. fis Aprilisanni 1693. rc{pectivcadi feptem, & feptemdecim, ac paucis (rO So poftmenfibus plane ad o£fcadecim cruciatos, feif crucifcros exaltatas vidimus, & proxime priftino valo-ri reftituendas credimus : ergo etiam auro, & argento aliquid asris, jut alterius metalli admifceri poteft: quia ficuti in quantum prsememo-ratarum monetaru precium nune adaučtumeft, in tantum etiatr. il-larumaliquandoiterum.fiet dimi-nutio; ita quoque devaloratio mo-netse, quae quid de alijs metallis he-terogeneis vilioribus admixtum habet, non poteft fieri in minus, nifi quantum illa admixtio minus 14 valere facit. Ad haec patebit re-iponfio infra fc&ione nona, in qua proponetur, & refolveturqu3eftio: an confultius lit neceffitatis terr pore, & in defcčtu pecuniae, valorerr; D 4 illius jltiusin liga, & pondere caeterun bonse ultra folitu raaugere, aut po tiusmonetamnovam liga,&pon' dere, aut horum alterutro deterio. rem fervato valojre ordinarie pro-cudere? I5".Qu3e nune de admixtione dičla funt, solim ita Grude intelligas, ut plane nihil alterius heterogenei mc. talliadefle, fed femper aurum ob-ryzum,& argentum pollulatum debeatadhiberi-novi enim vixrc. perirjmetalium ab alio metallige. nere omnino defaecatumj novi e-tiam & arti, & utilitati publicsila. -bilioris ufurae,8c attre&ationisgra. tia aliquajem mixturam expedire-novi tandetn etiam in Ordinat.Mo. flet.de anno lff9. in Receff. Imp, .de ^nnis 15*66, & 15*70. certam li. gam, Cf7) S* gam , id eft determinatam mixttu ld.rarti efle praefcriptam: di&a itaque intellige de admixtione ultra in Ordinat. menet.&reccflibus Imperij praefcriptam, & fupra Num. 10. in-finuatam ligam: exceflivam enim tanrum admixtionem conftanter reprcbandam , ficuti econtra Imperij ligam intuitu expen(aium , quaeincudenda moneta fiunt, ae-quam eflecumcommuni D D. conftanter aflero- cum nemo proprijs expenfis numos fignare teneatur, neque etiam regale monetandi damno efle debcat. Atque hinc se^uiflime Receff. Imp. de anno Iffl.^. 46.ifthaeeinfertafunt ver-ba t>or6c(>4frUcf> in tat tDrm^erri # Očiten Dej? gfbttyraclxn Stottfrffoftattf. SEC- D ; CfS) S* SECTIO VI. De primo numi inven- torc, Sumrnaria♦ 1. Numi inventionem quidam attribuuni Caino , & quare ? 2. Cur eandem ali j Tubalcaino adfčribant > 3. Noemuminventorem ajjerentes quofun. damento nitantur } 4. Quam caujam projerant (lantes pro Sa-turno? f. '7lefertur quosdam pro Tbare, alios pri alijs fiare. C. Tlacet /ententia Macrobij pro Jano vere bifronte. 7. Daturratio. 8. Homines bicipites nafti fiepius contigit. 9. Tieferuntur bini hujusmodi partus. 1 o. Nec/ententia Macrobij indubitata ejl. 11. SententiaproNoemoyautSaturno arguta., & veripmilii. 12. pro Tubalcaino ejl, vadila t, IJ.Abf. OS CfC|) še* 13. Abf([ue fundamento num inventlo Caino adjcribitur. ! \fPecunix nomine veniunt etiam res omnes. 1 f. (Juzdam El. Jojepbi verfto facultatum , non pecunia meminit. 16. Antiquijjimum ejje numi ujiim facra, Jcriptura docet, omnium primus pečava niam inveneric ? cjuseftio admodum dubia,& incerta eft, nec nifiabOediporefolvenda, Sunt, qui attribuunt Caino Mdx Ptoto-plaftiprimogenito,quiexnonnul. lorum verfione 2 Flavio Jofepho Antiquitatum Judaicarum Lib. 1. Cap. 2. dcpraedicatur augem rmfa-miliarem copia pecuniarmn per rapu vam, ac vini congejlarum ad luxum, latrocinmm fuos ajfeclas invitans. 2.AlijTub«lcaino quinto in linea Cai- ni nidefcendenti, quod fucrit malica, tor, faber in tunela opera ceru Gen. j.Cap.4. NonnulliNoah, feuNotj.| mo, eo quodisJanm Pater diccrc. tur: Pater quidem , utpote totius generis humani ab aquarum diluvio j confervator, & reftaurator. Jam vero, quafi vinifer, ab hebvxo Jain, quod latine interpretatum vinm fignifkat, cujusis primus & plan. tator, & potator erat. Gen. cap. % Eo inquam, quod Noe Janus pater diceretur, & antiquiflimi, ac primi numi una ex parte Janum bifron-tem, fcu Noemum una facie tem. pora, quaediluviumpraeceflerant, & altera tempora, quae diluvium | fubfequebantur, refpečtive pro,& refpicientem: quibuspofterioribu$ Arcsebeneficio fervatus eft, cujas typus roftrum navis in averfa numi parte expreffum. Numum cum hujufmodi imagine jam pene detri-ta ex mcis unum hic iubjungo. 4Quidamprimum numum fccun-do Regi Latij Saturn o adfcribunt, is quippeanon nullis honeri Noemi Jani, quiidtemporis fecundario in Latium appulifle fertur, eudifle di-citur, ea, quam jam jam retuli, & cxhibui, forma. f.Aliqui Tharc patrem Abrahami in-vemorem numideprsedicant: alios alij. C62) S*, alij. Hosomnes tamen divinata res potius, quam aflertorcs dixero I adeo lolidiproferuntnihil. 6.Praereliquistamen mihi arridet o. pinio Macrobij AurelijTheodofij, quiSaturnalium Lib.i. Cap. 7. pri. mum praefata; formae numum a primo Rege Latij Jano vere bifron-te, qui Saturnum claffe ad fe aduec. tum in Regni focietatem adfcivit,' fignatum fuifie refert, dum diciti Jams, cum Saturnum clajje ad je per-večlum excepifjet boJ]>itio)& ab eoedoc. tm peritiam ruris, ferum illum,& rudem, antefruges cognitcU vičium in melim redegijjet, Rcgni tum Jocietatt muneravit. Cum primm quoque cerd Jignaret, /ervavit & in boc Saturn reverentiam, ut quoniam ille navija rat, advtčius, ex una quidem partc fui capi tis ejfigies, ex altera vero navis nprimeretur, quo Sat urni memoriam etiam in pojieros propagaret♦ ?.Haec autem (ententia ex eo arridet, quod hiftoriae de Jano, & Saturno perbelie accommodetur, aliunde etiam nihil ineredibile fit Janum, ut numus exhibet, vere bifrentem Š.fuifle : cum & homines bicipites (aliahujufmodi admiranda natune prodigia mifla facio ) faepius pro-creatos vel iolge etiam Ephcmeri-des Collegij naturae earioforum e-Vincant; exquibus binos calus al. ^.lcgafle fuffieiattEphemeridum an-| noquarto, & quinto oblervatione | CLXV* D. Melchioris Fribe fic le. gitur: lnpago(&XQbmfdprtefečlura Hajnenfianno i6f8. d. i^.Novembr. hora feptima vefpertina Ma>-tha,uxor ^rtllfftlpuel(am vivam bicipi tem duobm brachijs, eh* pedibm pepern Ephemcridum quoq; Decuriae an. norum fecundae anno decimo ob. fervatione XXXIII. D. Caroli Pa-tini hasc habentur: hiter alios com. plures , admiranda prodigiomn novatrix natura produxit unqum partus monjlrofos, Jane, cumqttt tnirabilem očfavft Decembris anni mi-lefimi fexcentefmi nonagefimi primi, j vza; uno milliari procul Patavio rujliu peperit. Eratfiquidem mafculm, cui capitaerant abjolutijjima duo, uimnu quodque cum collo fuo lO.Sed nec dičtse Macrobij opinio« niquamvis, ut dixi, prae reliquis arndeat, in tanta rci vetuftate intre-pide, & ablque omni omnino fcru. pulo alTcntiri aufitn. Scio enim ex O? CW So exM.Tullio Cicerone Lib Prim© De natura Deorum in principi© ttmtrarium ejje , indignmn- , d«/ falfmn ftntire , tf tzotz fa- tis iXploratt ptrceptum Ji t , cog-, ulla dubitatione defm- dere. 11.An faltem ( fors quifpiam nofle cupit) eosomninoexplodam, qui pro Noemo,aut Saturno ftant ? ncu-tiquam. Nam fi non indubitan-ter, argute faltem, & verifimiliter deducunt, & concludunt. 12.Vacillant autem Tubalcaini fau-tores • etenim praeterquam quod de nullo numo conftet, qui quo-modolib et ad Tubalcaini te m pora referri, vel explicari poflit, etiam omninonihil patrocinatur geneca. litasverborum in cmčla opera a;ris, E cum 'T dim ifthsec intelligenda in ktifaicj commodo,nirairumin ordinc ado. pcra circa aes eo temporis folitai alias codcm argumento conclu. dendum foret jam tum senca tar« incnta extitiflc,quae tameii primum ante 3ij\annos, ideft anno falutis humanae M.CCC. LXXX. a Ger. mano quodam invenca efie ex Po-lydoro Vergilio de rerum invcn-totibusLib.2.Cap.n,fcimus. 1 ^.Cadunt omnino,qui numi in?en. tioncm Caino attribuentes feie in Flavij Jofephi verbis fundant, ubi pecuniarum fic mentio : nam pet 14. Leg, 17$, ff. De verb. fignif. picu. 1 nm verbum non folum numeratampt-; cuniam complečlitur: verum omnm omnino pecuniam, boc efl omnia corpo-rtu Nam corpora quoquepecunia aj>- pdla- filatione contmeri, nemoefl, qui am-ifligit. Taceo, quod non ©mnis Flavij Jofcphi verfio pecunias com-mcmoret: Gclenio enim int^rpre-te de Caino fic habetur: facultates kmeflicas per vim, ac rapinas acčumu-lans, accitis undequaqtte latrocini.o • mm, neqmticefocijs, fnagijier illis adfacmoro/am vitam ejl effečim. l6.Sed quidquid fit, reječtis eti^m prsememoratis fententijs, antiquif-fiir.um faltem numi ufum vet ipfe TextusGen. Cap. 23» verC 16. ar-guic 5 nam, ut indc conftat adhuc Abraham pro agro quadringentis fi-clis argenti ab Ephron seftimaco, adfepulturamSarae uxoris fuač ap-pmdit pccuniam, quam Ephron pojla-lavcrat. E 2 SEC- (SS) ^ SECTIO VII. Quando primum Roma cx un©, & altcro metallo mo. licta procudi cacpcrit J I Suntmaria. j, ^Romani ab initio numorum aureorun, argenteorum, (Jf arearum it juta mnh-buerunt. 2. Sed jcorteis ajjibus primum, 3. 'Dein raudujculit commercia exercebaiit, 4. Sub Servio Ttillo primum fignatum ejl £s, \ f. Argentum vero Q. Fabia Cos. 6. Erroris arguitur, # corriiitur Ue/sf linij, 7. Quando aurum fignari c^ptumfit ? 8. fo/iea as, argentum, & aurum prom[-\ Jueflgnabatur. 9. Tiberim cttfarjus auri, & argenti /igntin- i d/ Senatni ademit. I o.De m um etiam asJoliAugg. Caf. (ignabant, II .d Romanu adRomano-Germanicos Impe- rator esjus monetandi de volu t um ej\ 12. ©eciali co7jceJJitne etiam alij bocjuregaudent, Quo f\ Uo tempore apud Romanos ( caetera Regna, & Gentes milTas facio) primum moncta pro-cu quam argentemv Dicit idem Hinius loco cit. & fic anno Urbis E 4 con. 8 conditae DXLVI. a quo temporej( deinceps hi, qui publica pollebanj dignitate , & auro , argcnto , serij flando feriundo conftituebantur Trium-viri, promifcue & aure®s,& • argenteos, & aereos numos, ifpif. . metnumis teftibus, percuflerunt: 5>.Donec omnium primus Tiberius - fola aeris fignandi poteftate Senatni reličla , poteftatem auri, argentiq; | fignandi ad (olos Auguftos, & qui io.caeiares dicebantur,attraxit. Quas poteftas, ac monetandi jus demura etiam adaequate, & quo ad omnia mctalligenera, id eft auri, argenti, & seris ad folos Auguftos Caefares (prout infra fe&ione XI.) pervenit: n.a quibus fucceflu temporisinfuc. ceflbres, id eft Romano Germani, cos Imperatores eft dcrivatum: pe. v.;, J „ ncs (73) flcs quos etiamnum tanquam rega-I2.1e refidet , noti ultirpandum ab alijs, nifi dc fpecialiffima conceflio-ne. ReccC Imp. de anno 1570. §. Mldj 132. in verbis:5(te< Dami aucfc ffttl MercanG/finrter tMifcr Katjfer* Regal, fo bit @f4nDe aug t>nfern fonfccrn ^cmaucn f>rau< foilcii. SECTIO VIII. Gaudestne jure monetan-* di indytus Dueatus Carnioliss ? Summaria♦ I. Qui hodie in 1 m peno 'Romano-Germanict jure monetandi potiantur ? remiffive. j. Hoc jure gaudet etiam Ducatui Carniolia: 4. tiocjusper non uju/tt non ami(jffe probatur E s ' f-fiP (74) S* ' 5". Qui prtfcribit j m vtonetanii, cumul411 i>e, »»» privative prafcribit. Ui, quotuc illorum fint, qui V^/ bus monetandi jus in His— Romano-Germanici Imperij tenis feuperclementiflimam conceflio. nem, feu etiam fortaflis ex legiti. ma tanfim praeferiptione compc. tit, recenlendo excurrere propofiti hodic non eft : idcirco curioium le&orem ad Leonardi Wilibaldi HoflFmanni, & adC.L. Lucij trac. tatus, quorum primi ^an^^affd/alterius vero 9?cuer Sy?t5n^Traaat inferi-bitur, remitto , ubi cx ibidem ad. jun&islchematibus, etfi non om. nes, certequam plurimi monetarij ^.domini inveniri poterint. Pro nune tamen rctieere, quod hocip. fo O? ( 7f) So fo jure mon^tandi etiam inclytus DucatusCarnioliaegaudcat, lemi-J.reatum duxi. Gaudet: aft ne ver-bistantiimid aflerere videar, audi itonte^anD^cft gram in t>m SltigfpurgiV f({)ftl libell mihi fol.-SS. ubi petitio ita fonat:^ bev £ani>fc£afftw (ideft Ocffc rrcfcf) mer/ »»D ob Da* €tmf?/ 6ttticr / Karmen / mit> gram) trn* imfufaig baten / Dtc $ai)ferif#e MjtfMt idcUcii Nfe i\mt>e / jeficč itiit bcftMig guter$Mn% / fo m fcern fciublfgmfcm 1'anDm / imD gtfr * ftcMfjnmbeu SHttal? an &em$orrt/ t>nt> Scrrf;c alefcfcnitf fftg fet) / fc&la« geti t>nt> auffrtc&ecti laftcu. Huic pe-titioni fubfcriptum eft ; habetur e-nim ibidem fol. premine fequenti i maa W< mi« (7^} S* SHafeftf t kiten/ tmi> m n^f/bct Mc iton&fc&affttn &ariwt reDm/fcn!) l^rem Diinrfeti tiad) f>anMm/ tmt> rtn bffttftt&ijjc rl, no novam monetam liga,& ponde-F s re3 re, authorum akerutro deteriorerc ^ fervato valore ordinario procuder, fas fic ? Tertia dcmum quxftio „- Quidhorumfierifitconfultius? -7.0rdine ad ternas hafce quaeftio. . nes, & quidem ad primara cum di. ftinčlione refpondeo : aut gaudet tališ qnifpiam poteftate legislativa praetcr jus monetandi fibi concef. - fum , feu praefcriptum , aut non gaudet : fi primum, dico eum ex caufavalorem ultra lolitum augere pofle 5 fi fecundum , conftanter &nego. Ratio autem eft, quodut dixi fupra fe&ione fecundaNum,i4. numus apo tu nomu , id eft a lege nomen fortiatur, ac lege valeat, id quod valet : Sic enim Ariftoteles Lib. f. Ethicorum Cap. 8. Ex hmu vum cpuafi compačioconvento, quo* dam- (■■■ - (87) S*> kmmodofuccejjit numusiatque ob hanc caufamnomisma vocatur a grcecis apo tinomu , ideji a legel quianonnatu-rajed lege valeat,fitque in nobisfitunt9 mm imynutare , inutilemque reddere, ^.Deindenumivalor non aliteraug« mentatur , ac obligando, adftrin-gendo, & imperando , ut fcilicet illenumus, quiexempli gratiapri-us expcndebatur, & accipiebatut pro 6,autij.ex poftexpendatur,& accipiatur refpečtive pro 7. & 18. Atqui legis virtus hasc eft obligare, adftringere, & imperare per Leg.i. 10.& Leg. 7. fF. de legibus,ergo. Hinc etiam fit ,quod folummodo ibi, ubi qui valorem numis auxit, legem dicere valet, numustantiexpenda-tur, acceptetur} quanti is eum vult expendi,& acceptari: nec ultra F 4 * obli- «o$ (8 8) So» -Ts obligatiohaec fefeextendit,utpo^ i q uo d territorium jus dicenti m . punenonpareatur, per Leg. fin ff de «.- jurildičlidne. jI.Ad-.fectindam. quaeftionem dicol * nequaquam licere monetam liga, . &pondere, aut horum alterutra * folitodeteriorem manente ordina. I2.rio valore procudcre. Quod qui. * dem quo ad ligam jam probatum .. eft fupra fečlions quo me, uc Ij.brevior fim,re fero: Quo ad pondus , autem affertum probo primo cx ,Cap.Qtianto M de jurejurando,in quolummus pohtifex Innocentius tertius Arragonise Regi ,quimone. tam patris(uiufquead certumtem-puslc confervatum jura vit, confu. 1 u it,& man davit,«/ nprobata momta,, ii legitimo pondercfuerat defraada. rA V. • ta* w ta, ali a fub nomine pat ris moneta cu-ktur, quam ad legitimum pondm re~ kcat. Ubiparenthetice j &obiter notandum ideo dici aliam monetam patris nomine cudendam, ut vel fic jurariiento faltem quadam-tenusfletur, curr. ei adaequate fta-re fit illicitum. Si ergo moneta fuo debito deftituta pondere, eaque jam pro priori cufa, nihilo obftan-te juramento in contrarium , atta-menreprobanda, & nova ad legitimum pondus reducenda: quidni jure merito dixerim monetam le-vioris , ac par eft ponderis hodie procudere non licere. 14-ld quod porro, & pro fecundo probatur ex Ordin. monet.de anno I5,S*9. ubiin$,2. & feq. Imp. Fer-dinandus I. per exprelTum jubet, F / ra^ ' o? (50) So . feač cittc flemeim SKeicfc&Sftfinfc/ tu kameri/ nfc ©ff)alt/aufra fauSy?arcfeitog/ gollmfcf)^ ftncfct gcftfa/ t>nD aufyctfytilt m* Dcu foU / nacj? tfofgenDcr £xfmlt. 3um erften / trn ©turf / m £er gdteti/ follen auff t>tc gčUtHjil) Sftarcf ge^en / ^atf&alb Et fic dc caeteris. Non autem divi-deretur fecundum praefcriptDm - jam fatse ordinationis,, fi ievioris ponderismonetafieret, quiaplura corpora, ac novem cum dimidia ex marcha conficerentur, autcerte fi plura non conficerentur corpora, faltem materiae tantum quantum ultra illa novem cum dimidia re-maneret. Idipfum eft in reliquis monetae fjjeciebus, Huc etiam an« CsO s* annečlerelibeteonfirmationis gra-tia ejufdem ordinat. Monet. §. 3 C. cujus tenor hic cft. fymuf(ftf$m/ oriwn / mt> ftwllm Str/ te, top fmifurtcr tm ^ctc^^cutf^cr Nation (m :c» cinige anbere 6ortc tt/oDcr &M DcrSftun^m u. tatm M tic f>ietobm in frtfeti fern ^fcr(ic|cti Edičt btmelbet/ bctiaune/ mt> au))Dr«cfitcb ftirgc ftc{\t/ munfccn/fdjlagen/ maefan/ oDcr an f^au cintger^e^a^ltin^ auj?* gcf)cn (aften (iOb/tU his verbis uti-quead intentumnihilclarius. 15".Eadem aflertio probatur tertio: Sivalor numi lolitus permaneret, quantitasautem, & pondusnumi diminucretur,numi bonitas extrin-feca (id eft valor ) bonitati intrin-iccse (id eft materiae quo ad fui quan- (22 y$t> quaiititatem,leupondus) non c& relponderet: atqui bonitas extrii feca cum intrinleca correfponder« debet, ergo, Majorem propoli--tionem vix aliquis negaverit, utpo. teluminenaturae notam, hincpr«. bationenon eget: Minorem vero probatPaulusin Leg. 1. ff de con. v i trahenda emptione. Glo(, ibid.in verbo prabet. Arifloteles Lib. i, Polit. Cap. 9. & qu'<£ pneterea paul. lo fufius dičta funt in (ečlione quar. ta Num.7. ulque ad finem, quae ibi vide, Ič.PoftFemopro hac fententia ftant ipfimet SacratHTimt Imperatores Valentinianus, & Valens in Leg. i, Cod. de veteris numifmatis pote. ft-ate Germana Praefečto Pmorio fic r e{: ribe h ces.j Svhdos vtitrtimprin- -»s (53) ^ MfMM vener ationeformatos, itn t radi, acfufcipiab ementibus & dijlrahenti-Imjubemm, ut nihil omnim refraga* trnu oriatur, modo ut (en quam be-n« ad propofitu ) debiti pondtris fmt, i/.Binis hifce refolutis quaeftionibus ! quivis facile conječluraverit, quid refponfurus fim ad qU3eftionem 'tertiam : nempe neceffitatis tem-poremonetaecaeterjm bonsevalo-reir. ultra folitum augere confultius utiqueefle, ac novamliga Stpon-dere, autalterutro horum deterio-rem procudere. Siquidem ex ijs, quorum unumomnino, & quovis tcmpore illicitum, altcrum autem faltcm fuo tem pore licitum eft', ift-hocpfrae illo utiq,- necelFitatis tem-pore confulendum erit. , lS.Aft (54) So i&Afl: efto(in falfa hypothefi loquor) efto, inquam,aeque unum, acalte. rum excauia ličke fieri pofle: arta-men indubitanter exiftimo potius valorem monetae liga^& portdere bonaeaugmentandum, quam mo. netam novam priori quomodoli» betdeteriorem cudendam efie, ex ratione, quod id potius eligendum fit, quod quam minime nocivum videripoteft : verilUmum autem eft augmentum monetae alias bo-nae non tam, quam diminutionem illius quo ad ligam, vel pondus no. cere; cum, dum augmentum fit, faltem aliquid accrefcat, & fic futuri deerementi onus alleviat, econtra autem in diminutioneponderis,aut ligae nemini quidquam accrftfcit, & lamen devalorationem aliquan- de (90 So do eerto certius futuram omnibus minitatur. SECTIO X. iatis fit non nullis objec- tionibus, qu3epriorilečlione dccifis opponi poflcnt. Summaria. , ^er mutante s THimum pluris, 4« Tri*-ceps taxat, illius valorem non augmen-tant. Quando moreta Augmentum fitmpfjjje tiri potflt? t, Collato regali monetandietiam intrinjeca, er.trinfeca cudendarum monetarum bonitai prafcripta eft. (, Irullim fententia ajjerentis bodie non am-pliusftandum ejje prafcripta Imperij li-giC, fe ponderi proponitur. %efutatur qua caufa infimtarum zanfu-tionrm. C. Con- ' «>S C 96) 6, Contra eandem otlenditur- non obflanU 'Oarietate valoris argenti ligam juijft eandem. 7, Ex Fridlini argumenta ineptijjima fequd la deducitur. 8, Solatio argumenti a čaju necejjitatis tu mijjivh 5. T/ennigk fententia de monetaprovincidi. I o. HeijciturquacontrariaHecejfi Imp. II.13. donita* intrinfeca, & extrinftct correftondere debet correfpondentia con. naturalif (ohta, 12. Quid hac in re connaturale, & folitunii quid praternaturale , CT injolitum di-catur ? 14. Quid interjit,ji exaltetur extrinfecuiris vel minuatur intrinjecum numi remi}. IKurros audire mihi videor. lini quippeprimaproximepra:ce. dentisfečlionis decifio} alteri akt. 1. ra - tertiatcrtio minusarridet. Eft, quiprimas opponat: quod non tati- flve. tirni (57) s* tum illius; qui poteftatem legislatu vamhabet, fcd & privatorum (it, numosin fuo valorc augere; cum indies videamus acamp{oribus,& mcrcatoribus E:G:aureos,quialias vigorcgencralium dc dato 10. De-cembris anni 1692. quatuor tantum modo taxati funt florenis, ter-nis, &quaternisgro{Tisfupra, imo , aliquando etiam pluris cartibiri & permutari. Aft quam leviufcu-lumhoceft! Scimus enim omnes, etfi campforum, & mcrcatorum nonnulli,fibi,{uosqucin ufus com-modiores , aurcos pluris cambiant ) k permutent, eos tamen ab alijs nequaquam pluris, ac pro quatcr-nisfiorenis accepta:i, quod ipfum arguitmonetam ultra id,quodPtin-ccps terrae, & Legislator vigore ge-G nera- +S (98) ^ neralium fuorum ftatuit, nihil ^bg-a.mcnti fumpfifle : quoniam ut rc. veramonetain fui valore augmen. tura fumpfifTe dici valeat, necefle eft eam non tantum uni, & alteri, ab uno, aut altero,fedindifterenter c uivis, & a quovis asqualiter expen. dipoffe, atque hinc etiam viciflim univerfaliter acceptari debere. Cu. jus ratiodatur in Leg. ^.ft. de in li. tem jurando : cum certafit nnmrm-rumaflimatio. Quoditidem con. firmatur cxhis, quae)iabet Joannes Calvinus in Lex. Juris rerbo Mo. neta, dum dicit Monetam dici a mo. nendo, qudd nosfigni imprejjione prerij moneat: non autem moneret preči], fi primi^m, quantihic,aut ille eam accipcre vellet, aut deberct,indi. gare,& pacifci oporteret, 3 Ei- Fi ' j.Eidem decjfioni primae porro alius oggeflerit, conceffo uno , cenfen-1 tur etiam eoncefTa omnraitla, fine quibus id , quod'conceflTum eft effe nonpotcft, ergo conccffojure mo-netandi cenfetur etiam cončeflbm effe jus imponendi valoris, eftoqui$ poteftate ferendi lege s non pollcat: cum moneta fine valore effe ne-qucat. Atqui ex identitatis fatio-neindubitatumeft eunr, qui valo-rcm numis imponit,eundem etiam valorem nuinis augere pofle, ergo; Sed nec hoc argumentum quid-quam in contrarium urget: ftam ik la concefTio iemper eft modiiifca-ta,eancellisque Receffirum Imperij reftričta, ac conclufa j imo intnn-fecam 0eque,acextrin(ecam bonitra-tem cudendis in fUturum nu ni is j ■' G 2 prae. (r oo) So prsef ribens: ita Ferdinandus ipfc in Ordin. Monct. dc anno Kf9- <č auf& ^racfc / t>o$titiw / fo mit §rc»$ett ocr anketi mcfct begabrt tft / MnfF# Uot>er€il> 6cr£nmtin£en/ooni>nč oDer tmfcrit 5?ac()fommcsi am at#rf»' gen / iwt> erlangm n>uri>e / in *rrl< cjjm ^Bec^e folefječ bcfd?4c / &fl11 foikn/ono ftjollen mir / DtiD t>nferc 9?acl)f0mmcn / fciefdbig grabit tema nf /.PrsBtcrea qu«ro , nura ab anno If82, quotemporcimperialisunu§ tantum modo floreno un©,& cruci-feriso&a cxpendebatur, ufque ad annum 1622. ad quod tempus ufq$ a praedi&o anno fucccflivc impc-rialis unus (uti fe&ione nona die-tum ) fui valore ufque ad florenos dccem excrevit } num inquam fcmpcr intcrcauna marcha argcnti 2equaliteremptafuerit? vix hocdi-cipoterit, & tamen vel atteftanti-bus ipfilmet intra annum 15*82. & 1622. fignatis imperialibus vidc-muspraefcriptamijs ligam, &pon-dusobfervatum fuifle. 7.A.dhaec quod forte in uno, aut alte-ro loco in auri - vel argenti-fodinis majores fucceffu temporis expen-fas,acanteafieii neceffe fit, male G 4 fequi- (104) SO-(equitur Učite folitam ligam pondusdeteriorari. Quid enimi; monetarius Dominus, uti horum plurcs funt, argenti- fod inam non babeat, aut eandem totaliter alicp do exhauriat, an ideo numus ftnc omniliga, &pondere effe potciK? Caeterum Isepius acpidit, ut r prcfundius terra exploratur, edco. piofius , & purius aurum, argen-tumue elatcbretur. Quid quod aliquando etiam , DEO propitio, hujufcemodi terrse divitiae com-muni omnium bona inopinatc pandantur. $.Quod ft prseterea quifpiam argu. menta fecundae dccifionis ad ca-fum neccffitatis exlegis trahendi l negaverit, hunc ad dičla Seft, 5". Kum.i2tremitto j tgo vero ad re. fpondendum his, quae Guilielmus Pfennigkintraft. De rei numafiae mutatione, & augmento Lib. 2. 1 Cap. S. Num. 19. dičtee decifioni meaeincontrarium (cripfit, meac-9,cingo. Putat is ibi monetario Domino monetam faltem provincia-lem ( feic &mt>< non ex j praeferipto , (cdadlibitum fabrefa-1 cereliberum eflehacpofitarationc: 1 Nam ficuti illa ( intclligc moneta provinc ialis ) extra territorium regu-larittr millum babet valorem, regu lis Cjiioopte ad ligam imperij mn tenetur. IO.Sed mirum quantum a ReGeffi-buslmperijreccflit,&deviavit: & nifi pro excufatione afferat fe nOn dcjure, fed de fa&o fermocinari, nefcio quid retpondere poflit ad ReGeflJmp.de anno if66. §. iff. G f qui nt> ge&rati^f/ £in|ri5rf er fid> berfelbigcn aucfc g* btauti)m/ tmD^u $rfr(Bd<$enfil an$uf?eUcn t>n6enommai frtjti/j« Dag Dfrfelbigr «ttc& NB. auff Dm M 333w&Dcr regu. lir t / tmD georDmt ft>crDw. Ž« fid) Dan« auff DaiProbation.&fp be frnDcti ftrirD / Dag ciner / ofccr ©rdnD / raeitcr ate cbftcbet/ t>n& Durcf) Die greijg m$li(t)m/ affcn / tmt> fmm fctncč ctgnm mmčin Dijcm &u. f)anWcti jtttn Il.Unum lupereft, ut enervem id nempe, quodinfpecietertiumde-| cifionis fecundae argumentum la-befačtare videtur. Scilicet: Si bo, , nitasextrinfeca bonitati intrinfecae correfpondere necefle habet, fe-quella eft, ut neque valorem mo-netse alias'ia liga, & ponderebonae Lliucufque folitum unquam aug-mentare faslit, contra dičla,& con-ceffainprimadecilione prioris fec-. tiorjis. Verum, quae in didta de-cifione prima prolata funt ratione correfpondentiaeintrinfecae, & ex-trinfecae , intelligantur oportet de correfpondentia intrinfeca, & ex- trin- C ioS ) 5«» trinfeča folita, & connaturali, ncr de ea, quae praeternaturalis H.iniolita. Connaturale autem,& lolitum hacinredicitur, quod Rc. cefT. Imp. & Ordm, Monet, pra. fcriplerunt: Sicutieccmtra prater. naturale,& infolitum dicendumid, quod quidem ibidera expre(seprj. fcriptumnonefl:, fieri autem quan. * doque causa urgentifTima fic repcif. cente imperialibusexemplisedo#i 15 permiflum dignofcimus. Unde refpondeo ad arg. diftinguendo: fibonitasextrinfeca bonitaci intrm-lecaecorrefpondere debeat conna. turaliter, fequitur valorem mone-tasnunqnam augeripofife,negoft-quellam, fi fecus, tranfeat* Dt€0 ergo fufficere,quod intrin{eea,& cx- ' trin- trin(ecabonitas connaturaliter cor-refpondeat, quod & fieridebet. l4.Tercia decifio (uppofitis duabus ■ prioribus vix difficultatem patitur: licctcnimprimoobtutu nihil inte-reffevideatur, numusnebonuse*-alcctur, an alius vilioris ligas, vel levioris ponderis frrvato priftino ivaloreefficiatur: cum quanto plu-ris, aut meliojis materi® prior fit, jtant6plurisquoqn.c debeat aecep-tari. Quia vero quid intcrfit jam !Seft priori Num. 17. & iS, dičtum eft, ad alia digredior, Ergo fit SECTIO XI. De multifarijs veterum Romanorum, & reccntium Ro- mano-Gcrmanicorum numo-rum fonnis. Sum (no) S^ ' Summaria. 1, TiherJiJJimte, & pene innumera funt vt terum numorum forma. 2, Tri mi numijanum bifrontem , & n ,. flrttm navit referunt. j 3. Quui prajeferant numprimis prncm: 4. Signati a lllviris monetalibus familiu 'Kom. exbibent. 5-. Quid in fantiliarum numis, anteriusin. fculpti pij,:Deaque denotent ? 6. Quibufcum in pojiera numi par te fm. ■ liarahr drgnitates, & res bene gejla in. Aigitentur ? 7. C. Jul. Cajar arrogato Rom. Imperio, jus quoque monetandi, non t umen privati. ve, fibiarrogavit. 8. DeindeTiberius S. T. R. non niti e fignare pafjus eft. Tandem 6 ar is (tgnandi pote(Lts ademti fuit. I o. Qui Rom. Imperatores nitmos anterm Jignarint ? II. Ea, qua in eorundem averfa par te in. cidcbantur 3 generatim perJlringHntur, > .- ' i i.laus (m) $&> kldt(i Fr. Mediobarbi, ad quem J]recitu liora defiderans remittitur. ,],Generali ter infinuatur , fualiter hodier-ni numifignarijoleant. format ftecificds ipji adhuc numi exbi-knt, eocterminio jecuto TraSl. Hoj}man-»/, £ Lucij exbibebunt. ("Alftin&as non tot menticbatur |L/ fbrmas Proteus quot formis Aumiabinvicem difcernunturrhas fltnnes defcribere fuperfcdeo , nec cnimlibellushic tot, tantasque ex-tipcret, efto mihivcl (oliffimis etia, figlis cafdcm infinuare mcns foret: [peratim itaquetantum paucula, 'Stquidem omtfTis ijs, quae ad extc-tasnonad Romanam , aut Roma- r complečtar. Antiquiffimi , ijquc primi Koma. norum numi partc antica bifron- tcm Gcrmanicam gentcm fpečtant. «>§ (na) So tem Janum , poftica roftrum navis referebant, eujus ip{imetnumi,& Plinius Lib. 33. Cap. 3. teftes funt. j.Alijprimoribus proxime acceden. tesanterius faGiem Deae Romse.vel genij Senatus , vel genij Populi Romani Ste. exhibent, averfi ati-tem ratem, ovem, bovem, vel fi ar-genteifint, bigas, quadrigas, vic-torias čcc. repraefentant. 4.Ij,quos III- viri monetales anro, argento, aeriflando,feriundocon-ftituti, dum adhuc populare Ro. manum fuiflet imperium , fuoex arbitrio, & beneplacito fignarunt, plerique omnes Romanarum farni-liarum funtmonumenta: Easora-nes rečen fere abfterret nimietas, rc- cenfitas aucem curiofiori lečtori in * Bibliotheca numifmatum Burch. Gott- +9 C ti i) So Gotthelf. Struvij Cap. 2. legere, aut etiam,fi malit,unacumnumorum formis defcalpratas videre liccbit in f.Familijs Rom. Caroli Patini. Inte-rim hic hoc adnoto , qudd primae hujufeemodi riumiimatum frontes plerumque varias Deorum, Dea-ramque facies praefeferant: prout fcilicet quasque familia aut ab una, alterave Ddtate fuam fe originem trahere jaftitabat, aut uni §lterivc Deitatum earumdem qUaqua d.c caufa fe plus d;bere agnofcebat. Atquehinc confpicimus in numis gentis Juliae Venerem ^ in numis, qui Petiliae debentur familiae, Jo-vem -quiCaipUrni3E,Numam ■ qui Thoriae, Junonem Lanuviam y 6c i fic de caeteris, Poftera vero nq-; morum facies plurimas nos Roma«. H norum liorum antiquitates edocct: hicpet thenfas, per pontificalia, per aras, perfaGrificia,facrificulorumqueHi. ftrumenta fuperftitiofam veterum Religionem, Sacerdotia, velPon. tifieatus agnofeimus } ibi majefto. famcujuspiam in falcibus, & iecu-ribus, fellifue curulibus Praeturam, Confulatum, Dičlaturam fulpici-mus, veneramur : Nune hunc ex fpicis, & Ceteris, Saturnique ima. ginibus magiftratuad frumentum emundum claruifle concludimus-nuncalium triumphalis currusob-tutu de Populi Rom. hoftibusvic-torem, atque ideo gloriofiilimum celebramus triumphatorem: fepe. numerdunumaliquem resa fe, vel a majoribus fuis in toga , vel fago laudabiliter geftas recolereexperi. mur, «>§ c iif ) So» mur,& utverbo complečtaromnia, iafexcentis alijs locupletiffime, & mirum quantum curiofi fcrutato-reserudimur. kNuncadRom. Imperatorum nu. mosdigredienti quafi per tranfen-nam commemorare libet, quod fta-tim initio mutati in monarchiam Reipubl.Rom.ftatusjusmonetandi una eum Rom. Imperio fibi C. Jul. Caefar reapfe quidem arrogaverit, fimultanee tamen S. P. Q. Roma-numifthoc regale exercere paflus fuerit, id quod & Očtaviarti Augu-Iftitemporibus continuatum. Aft Tiberio ad Imperium evečloauri, prgentique fignandi poteftas ad lotos Auguftos,& Caefares tračla, nec jnilipoteftas seris fignandi Senatui |rdičta,qu3e tamen ipfaex mente •• H z Stru- Struvij praecitati in Bibliotheca nu mifmatum Cap. 3. Sa.culo lil. Jm\ cum argentifignandijure, quod aim ve tempus 'Trojanus concejjerat, ertm fnit. I O.Dum ergo Rom. Imperatoresfeii limultanee, feu foli monetandi jure potirentur, hoc ( vel ipfis numis teftibus ) parentes, uxores, filios, nepotes,fratres, iorores, concubi. nas, aliofque prae reliquis in delicijs habitos honore dignati (unt, ot quemadmodum fuis , fic quoque illorum effigiebus anteriorifacienu. miinfignirentur, infcriptaqae ini. binomina, dignitates,aliaevepra. rogati vaeferae tranlcriberentur po. Ii.fteritati. Pofterioris iftorumrcct numorum faciei fignaturas, & in-ieriptiones quis in tan ta pene infini- - tudica tudine {ingillatim recollat? Dixi in tanta pene infinitudine : nul-lum etcnim prilca Eomanorum luperftitioDeum, aut Deamcom-menta eft, quem vel quam occafio-nefelicis, optatiquecujusdam fuc-cefsus jam lub hac, jam fub illa fom« niata proprietate cultum venera-tumque, aut cultam veneratamque reperire non poflis. Quid quod Ipecie plurium animantium , irao & inanimatorum ipfi (aepč faepius denotentur , colantur, & colendi proponantur: utiperbovem Apis, vel Serapis; per centaurum,velly-ram Apollo; perfulmen, vel aqut-lam Juppiter,- per pavonemjuno, percervam Diana 3 per equobale-naraNeptunus; alia demum Idola H 3 p« peralialdolorumpropria. Adhfc; aliquando etiam per hoftem pro ftratum,autphsenictm epropriorc vivifcentem Ginere FELIX 1EII, FORUM REPARJT10 defignan« - nonnunquapontium,&porr.uum, fumptuofifnmorumq:;sedificiorum - exhibitione admiranda quidcni, feliciter tamen ad pr3efixum fce. pum perdučla clarent molimi«, Quidam praeterea averforum mi. morumcaptivis, trophaeis, vel ar. cubus triumphalibus ineifis vi&o. rias partas, & triumphosačioselo. quuntur. Alij adumbratis con. giarij aiftributionibus multifariam Auguftorum ergaPop.Romanum depraedicantliberalitatem.Nonnul. li VOTA X. XV. XX. XXX. per. foluta,& multa XX.XXX. XXIX. ;; ! nua. (ii9) So nuncupataindigitant. Sed quor-] fumhascomnia ? fi in immenium j hodic excurrere extra propofitum j eft. HaeG ergo funto fatis. I2.Quodficuicamcnliacin rc curio- „ ... j fitatem fuam explendi animus eft, jFrancilc. Mediobarbum Biragum jadeat, utpote qui non minus ad j ftuporem, quam ad antiquariorum utilitatem , & in ftudio metallico iacilitatem deludavit, dum innu-mera, utita dicam, omnium m&. tallorum numifmata , potiffima quidem ex Adolpho Occone, mul* taexalijs, nonpaueade fuis colle-git, &affignata lecundum Crono-logiaereguiascuivisnumo propria fede, adjcčii(que compluribusele-gantibus commentarijs in unum collegit. H 4 I3.llnum I3,Untim adhuc fupereft, ut fcilicct pofteriorum, atque etiam haecno. ftra tempora attingentium R->ma. no. Germanicorum numorum for-mas generatim perftrin^am. Ia hifce numis prgeter monetariorum Dominorum ((ive jam fummifint, proprioque jure regali monetandi gaudeant, fivedeptndentes,&« Ipeciali conceflione idipfum exer. ceant)inhilcc inquam praeter mo. %netariorum Dominorum effigies, nomina, dignitates, & valore, quaj .. plerumque alteram numi faciem explent,con{piciendaquoquefuni: in parte averia ut plurimum cura eleganti quodam,& fymbolicodic-terio eorundem propria infignia, rariusvero Jhorum vice Ijmbolum ipfum oculis obycitur. Atque his r «0$ (121) alterius quoque faciei folitae formse I4.generatim indigitatse (untrfpcci-I ficas vero paffim in numis ipfiscui-i visetiamnum hodie videre fas eft, quarumpleraequequamvis fecutu-ro pauld poft in conformitatemCx-lareorum generalium exterminio, pro majori parte noftris eripientuc oculis,{čquiori tame letate in novif-fimis Leonh. Wilibaldi Hoftman-ni, & C. L. Lucij tračlatibus de mo-netis, quorum primi tračlatusSMtflr mt> Dfoucr 55?ftn^ecr>a5|Tc(/pofte. ricris vero S}?&j£'Tračtat infcribitur, ex ibidem annexis numorum (chematibus, potcrint videri, H 5- SEC- (i2a) So SECTIO XII. De numis Romanorum ufualibus,eorummagnitudinc, fpccicbus, & valore. Summaria. 1. Ni/mi, & numifmata in latiorijignifcu tione quid? 2. Numorum nomine proprie veniunt ufutt. les numi. 3. Kumijmatum vero, qui u[uales non funt, 4. Veteribia Numis claffes tres ajjrgnanturk f. Numi maximi moduli quartam ujnahu* clajfem non condituunt. 6, Vrobatur ex JoanneVaillant: 7. Item autboritate Jofephi Montercbijf g. Cujus magnitudinis cujusvis clajjis numi fint ? 5. Hecenfentur veter um numorumfjtecies. 1 o. Aureus Komama, Solidm , $ Jextuk idem Junt. II. Aureiratio incomprehenfibilu. l z.Qfdi C 123) 11. Quid requiratur ad exaBam notitiam valorisaurei ? 15. Analogia auri adargentum decupla. \\,Vetus aurei valor , cui hodierno valori ajjimiletur ? if.'Denarius unde diBm ? ejus /jnonima, nota j varium circa precium aflimium. 16. Valor denar i j, valori 4. grojjorum com-paratur. 17, Rigati, & quadrigati funt itidem denarij. 18, Quinari?i.f unde dicatur ? Jynomi-. , »ota, valor. 1$, bejlertius unde dicatur ? ejmfononima, not& valor. lo.SeJlertius 3 & JeJlertiunt differunt , & quomodo J 21. Admonitio , cjtiod (olumJermo Rt de(olitis X. K HS. non de ijs, qui urgente necef-Jitate /olitb pluris permutabantur, 22. Ajjis Jynonima, # valor. 23. SemiJJis valor, &fynonima. 124. 26. Prf/or trientis , quadrantis, Jextantis, 27. Quando, quatenm pondus ajjis dtminut coeperit. » I. NO- 1,"VTOmine numorum , & nb X.\ mifmatumfecundumlatio. rem fignificationem fumptorum vcniunt laminse maximam par. tem in rotunditatem , nonmrn-quam etiam in quadraturam, quin & in ambiguum efFormatse.ac utra. queexparte {uis typis, charačleri- 2.bus , caelaturifue confpicuae, Hi (ubhac fignificatione contenti nu. mi, & numifmata, five de prifeij Romanis, five hodernis Romano. Germanicis fermo fit, duplicis funt generis. Sunt etenim nonnulli, ijque plurimi, quos exercendorum commerciorum gratia neceffario jam olim indučtos fuifle ex Seft. i, eonftac,quofque etiamnum hodic Gommeicijs aptos, & adaptarivide-mus: atque bi p repne & ftriftenu- mi (ur) So },midicendi(unt. Suntitidem alij, ijque Solummodo, veluti cippi qui-damad rei cujufpiam hononficae, aut bene geftae memoriam conler-l vandam, ac in pofteros propagandam accommodati : & huju>modi in (ua propria, 8c Itričla fignificatio-neiatinis Antiquarijs numifmata, Italis vero Medaglioni dicuntar. De numifmatibus ftričte fumptis jequenti Sečtione fermo erit copio-fior: ifthoc vero loco fere tantum de numis lic propric diČlis nonnui-la deducere mens eft. 4,De veteribus Romanorum numis haec cape. Tres illis claftes com-muniter ab Antiquayjs aflignan-Uir , ita ut primam clafiem fibi vendicent numi ex sere magno fecundam fortiantur numi ex tEre med j o- mediocri , & tertiam demum clai fem conftituant numi ex aere parvo. Alijhosnumos exaeremagno,mc. diocri,& parvo numos magni, tre. diocris, & minimi moduli nuncu. pant. SedhicnonmororjUtrum^,-enim bene, quiautrumque jfubdi. verfis vocibus idem fignificat. f.Dices : Paflim Antiquarij numo-rum maximi moduli mentionem faciunr, ergo quaternae, & non (o. lum ternaseorum funtelafles. Pro. vocatus praeter opinionem paulo ante dičtis nonnihil adverlari co. gor, dum ad propofitam quseftio. nem relponfurus quardarii', qus fequenti fečftoni (ervanda exiftima. veram,ifthuic (ečlioni ineludere ne. cefle habeo: Aft paucis rem expe. dio, ucquam minimum a promil- fis < -o? ( 117) So fis receflifle videar. Verum cft Antiquarios paftim de numis malimi moduli diflcrere, atque hinc »ticedo anteccdens propofiti en-lliimematis} quia vero numi figni-fcatione late, non ftričte fumpta ituntur , hinc nego confequen-iam. Quod autem numus lata ignificatione, non ftričla,quatenus oempe humanis 'tantum defervit tommercijs(dequo hic loci agitur) iccipiatur^ duplici authoritate, ni-inirum Jofephi Monterchij, & Jo-annis Vaillant comprobafte fuffi-Itiet. Et Vaillant quidem in prae-iatione ad Tomum i. De numif-inatibus Imperatorum Romano-um praeftantioribus ita loquitur : i ki (intellige numi) dicuntur ejjs mirni moduli, quos It ali vocant Me. dag- I 1 ' # ■dagliani, rari funti & paulo pofir: Ejasmodivumimok, calatura, ;m tatec&teru longefuperiores, »o?z rnof moneta loco , c jfans. Deflngulis aliquid. :J Aureus a fui materia fic dičtus, an lolidi ( cujus vocabulum Prifcis to-tum, & integrum fignificat) fyno-nimum (it, aut cum folido inpon. dere, & valore conveniat, difcre-pant Authores j mihi autem Dida. cusCovarruviasTom. 1. Veterum lumifmatumcollationeCap.^.i, pd& folidusproaureo,& aureus iiciflim pro Solido in Jure fine dit crimine ufurpetur , evidenter de. monftrate videtur. Sedquiahaec iccolere longum foret,lečlorem po« :ius ad authorem ipfum remitto. kiterim fuppofito hoc dubitan-ilum non eftaureum etiam Sextu-Isnominevenire, cum & eodem iiomine veniat folidus^ arg. 1. quo-I 2 tieC (ni) so tiefcunqueCod. De lulceptoribns, Praepofitis,& Arcarijs lib. 10. Il.Cseterum plurahic adhuc coni. memorandatuiflent, aftcumLeo. nardo Portio De LLS. ingenue & tendumeft: Numi atirei ratioJ0ci. lior, & quafi incomprehenfibilis vik tur, quiapondm &pretium multipli. ll.citervariavit. Ne tam en om ni. no nihil praeftiterim , hoc faltcra fignifko, quod qui priftinum au-reorumvaloremexa5le noflevdic, perfpečlum cum, lis: pro argento fi aurum dare mallent, krmtconv nit: dum proargenteis de-| ccm aurm unm valeret. Si igitur Aureus, aut folidus Romanus di-ilrachmus fic , viginti denarij, qui fondere funt drachmae unius, eura jefte exaequabunt $ fi fit mono-Jrachmus, deni} & fic de caeteris; lquia quaternis eaefareis groflis* feucruciatis 12. per paulopoft di-:enda denariusseftimandus, com.: futus dabit aureum didrachmum., raluifle, quotnoftri 8o. grofll, vel 40. cruciati, qui florenos 4. effi-iunt: dabit itidem computus Au-1 3 reum Tih) S* ■ reum monodrachmum valuiilt, quoc noftri40 groffi, vel 120.c» ciati,quieffiGiuntflorenos2. Pari. terdifcurrendum decaeteris. Quoddeaureodičtum eft, id quo. que proportionabiliter quoad oni. nia intelligendum erit de Semille & Tremifle Aurei • id eft de me. dietate, & tertia aurei parte. If Denarius , qui nonnullis etiam Decuflls, tefte C. Plinio fecundo hiftoriae naturalis Lib, 33. Cap. j decem aflibus permutabatur,&uti ' vult ex Sofipatre Matthaeus Hoflus hiftoriae rei numariae veterisliu Cap, 6. Littera X. denotabatur: a jam fato denario allium numero denarij nomen denarium traxifle omnesacconfentiunt, aft nonom. nes eodem eum precio aeftimant, ■ v ..-. dura C) So to eumeum nune ufitatis monetis conferunt: atquc ideo five 12, fivč lj,five 14. quin & prope 15-. crucia-t'ts,feu cruciferis (vulgo $rcu£cr) denarij valorem comparavero,tem-per aflerti patronum & teftem faci-Ž.lerepererim. Verumijs tantum aflentior, qui denarium illo valore, cujus i2»cruciati,feucaefarei4*groC fifunt, exsequant: ratio autem eft/ quod ferme tantundem & Roma-nusjulius efficiat, quo cum vetus denarius in pondere,& liga pene ni-hildifcrepat, id quod etiam , quo ad pondus, jam pridem ante me advertit Leonardus Portius de LLS. Libro i. inquiens : Denarios mtiquos adnoftrospondm maximeac-mmodabit, &1 cum pondere dracb, fefe reperianturjuliis nojim Romanis, I 4 1ui . * qui ponderefere eodem fignantpr Ij.fimilibm compar^ripujjant. PriuC r quam adaliasnumorum Ipeciesdi. gtedior, bic h >c adhuc adnoto ei Hofto in vit. Tračl.Lib l, Cap.bi. • gatos,& quadrigaros ab incifis bigis, &quadngisfic dičl s denarij quo. tque pondere percuffos, & idipiunj valuifle verifirnilitercxiftimari. iS Quinarius a quinis, quos valuir, aflibus dičtus eft, tot autem affes quinarium valuifleexcit. Plinijloco colligitur: cum itaque denanjdi. midium efle conftet, collatus cum uluali noftra moneta fecundura paulo ante di<5la , cruciatis fenis, ieu grofljs caelareis binis aequiva. leat, nectfleeft. Ejusdcmmetva. lorisetiam eft vičfcoriatus,qui, cjuia vičlonafignatus, ficdicitur. Ucn, (137) S* u{queautem ,id eft & qumarij, Sc vidoriatifiglum eft Litcera V. ip.Seftertius.cujus nota eft IIS, vel LLS, vel HS. vel etiam H-S. eft de-narij »quarta , & quinarij dimidia pars, fic di£tus,quafi femis tertius <]Uod duosafles, & tertij dimidiurii valorefuo complečtatur. Dicitur nonnunquam etiam numus , & fc-Itertiusnumus. tluncigitur qua dcnarij quadrantem, & quinarij di-midium groflocaefareo, ieu 3. cru-ciatis fecundum fupra dičfca rečle ;!o.aeftimaveris. A.ft advertendum hic, quantum ieftertius , fi in mat cjilino; & feftertium, fi in neutro1 genere furr.matur , inter fe diffe-tant- ne forte quis idem mafcuii.' pm , & neutrum fignificare exi-Imet. Seftertius, ut dixi, duos j 1 . I S" afles ^ O> So aflesSc dimidium , Seftertium au. tem (cftertios mille denotat , id quod pluribus perfpicue compro. batHoftuscit.Lib 2. Cap. 5*. 2l.Hicmeerrorisnemo jure arguct, quod denarium dcnis , quinarium quinis, feftertium femitertio afle aeftimandum afleruerim,etfiin PJi. nio citXib.53.ukra (upra relata quo-quelegere{it: placuitque dtnarim XVI. ajjibui permutari, quinarium očlonis, feftertium quaternis: etenim deordinario tantum valore fermo mihi eft,hoc Plinij loco autem con« tinetut valor ex traordinarius^ui ex - caufa eodem modo. olim , ac hoc noftro tem pore accidifle experi« m ur, adaučlusfuit. 22.A(Tis, five As, qui&jEs a mate. ria, & Ijbra ab criginario luo pon. : dere (159) So deredicitur, ac inde etiam per iite-ram L.fignificabur; Aflis,inquam, quia decima pars eft denarij, quem caefareis4. groflis , feu duodecim cruciatis comparavimus rečte,cem-paratur cruciato uni & quint3E parti alterius, ut fic paulo minus fit, ac I.Cr.& i.numulus. ^.Semiffisfive temis, quafi (emi as dimidiumafliseft, dieitur quoque fexcunx a 6. unciis, & Selibra a pon-dere lemilibrae, aequivaletque tri-busquintispartibus noftri cruciati, efficitquefere 2f numulos. 24.Triens eft tertia pars affis> hic pro- portionatč ad aflem duas quintas partes noftri cruciati adaequat,ut fe- refaciat il num. s, I 25\Qua> 2f.Quadrans feu Triuncis,ve[trimH, vel teruncius , quod trium uncia. rum lit, quarta pars eft aifis, valuit-queolim, quantum nune tres ded mae cruciati partes id eft 11 num. 26.Sextans ,f-inferior fuitnoftronu-mulo, cum enim is aflis fexta pars fuerit, ex priori aequiparatione, duabus decimis cruciati,atquefiC 11 numuli aflimilandus erit. Hi. 27.Sunt etiam, qui {extulam aereum numum, eurnqueminimumfuifle aflerunt } quia vero fextula fexta un-ciae uniuspars, & ficfextantisduo-deeima (qui ipte etfiinteger, nu-mulo noftro, ut di&um , inferioe elt) inducinequeo, utaliam(extu. Jam praeteteam, quam aureumef-fecx lečlionishujusNum, 10. con. ftac «5 (HO Hat, agnofčam ; prsecipue quod tam nullis minutijs necquicquam fitopusad commcrciorum ufum, qui tamen introdučlioni numo-rum caufam dedit. Non autem in« ficior fextulam pondus eflc. 8 Hifce de A0e,& ejus partibus pro? latis annečlo , aflem non fempec ejufdem, fed varij fuifle ponderis, etfi valoris ejufdem : primum qui-dem fuituniuslibrae: quodPlinius toties citatus indicat Lib. 33. Cap. haec (ex lečlura Hadriani Junij, & Fefti Pompeij, atteftante Matthaeo HoftoHiftoriae rei numariae veteris Lib. 2. Cap.i.) habens, Libraas un~ k etiam nmc libella dkitur, & dipon-iim dependebat dttos ajfes. Deinde fuitSextantarij ponderis, quod ite-,ium idem Plinius lbidem nos hifce docet: (\j\l) So docet: Lihra:pondm aris mminutum hello Punico primo, cum impenfis refi puhlica non (ujjiceret, conjlitutumc^ue, ut ajjes fextantariopondereferirtntur. Poftea lune fačti unciales,& de. mum etiam femiunciales,quodde. nuoidem ibidem fequentibusper. hibet: Poftea Hannihale urgente, FahioMaximo Diclatore ajjes uncia. les fačli. Et pauculis interječlis: Mox lege Papyriana Semiuncialesjac. ti. Haec de veteribus Romano, rum numis« De numis noftratibus Romano. Germanicis, qui ufui & commercijs deferviunt, deeorum magnitudi-ne, de fpeciebus, & valore differen. di, ne dicam neceflitatem,nec cau-lam video: haec omnia enim om. nes novimus, ignorat nemo : id. circo, circo, ne cuipiam fim faftidiofus, hie nihil moror. SECTIO XIII. De numifmatibus in fpe- cie fic dičlis, Summaria. Quidjit numifma ? hic, & remijjivh \ Cur numijmata ajlimanda ? t Eorum generala divi(to. i, Kumi/inata bonoraria qu& dicantur ? , Qua mijjilia > i Trater bonoraria , & mijjilia dantur etiam alia bodie ab artificibus elaborari Jolita. , Kurni/maturn bonorariorum, & mifjiliujii divifio. t Cur bic loci non niji tria prje figur en t ur J ž ■ Qua>ido Labaei numijmata pramij loco dijiribuebantur ? 0.11 ,Qualia fuerint mijjilia celfijf. Vrin-' cipit Thomce Kpifcopi Labacevjh. i2.Qui. 644) s* 'l i. Quibm dim mijjiiiajpargere liberumfut, v'3, rit} , , ..... - I 3. Qui illabodieJpargere foleant ? 14. titulo capientes mijjiliunt domini fiant > refertur quorundam jententin, Irf. Alia [ententia proponitur. | 16. Heprobatur prior. : • 17. Vrobatur pojlerior. i S. Spargeqspojjejjionemmffilis retinet ani. mo, doneč id quiipiam capiat. r-b. / r' • , t.; ' " »' '• .'. v' I ."V TUmilmata in fpecie, fcu pro. JL\| prie (ic dičta commercio. rum ufui non deferyire,necdefervi. viffe,fed duntaxat cippos quofdam effe ad rei cujufpiam honorificge,aut benc geftae memoriam confervan-dam , & in pofteros propagandam ex-anterioris fečlionis Xil. Num.j, (Š.&7.conftac. 2.H3EC tanto pluris seftimandafunt, (tanfjuam qusecum reipfe quod *9 (hO S* Fcretiafci, atqucita hiftoriaru tn plenim que aetatem excedere confue-verunt)certa, infallibiliaque rerum geftarum fine argumenta. tOmnianumifmata, fi prima origo fpe&etur, honorariorum, & miffi-lium genere comprehenduntur} /juoniam aut talia (unt, quse prin* cipum j aliorumque primis digni-latibus confpicuorum munificen-tiainbenemeritošj amicos, & fub-iitos liberaliter diftribuebantur, vel ccontra Principibus , aliifque dig. oirate confpicuis ad conteftandam fubmiffionem, cultum , gratitudi-nem, amoremjlaetitiarn, triftitiam 5ec. abinferioribus,vel etiam aequa-iibus j publica tamen authoritate pllentibus offerebantur : & haec ionorariorum v.ocabulo veniunt. K f.Auc f Auttalia funt, quas a Caefaribuj, Rrgibus, Principibus, PraetoribuSj CofT. &c. in coronationibus, elc& tionibus, aut alia quapiam univer-falilaetitiain vulgus fpargebantur! & haec Inftitut. fi, Cod. & Novel juremiflilia nuncupantur, § CifO So contra propofito caeleftis glori® rae mio, hoc fuo fe in antcriori nu-iii(marisfacieexprcflo,& infcripto ftnbol« TRRRET LABOR. ? SP1CE PRiEVllUM ad ram ar- bum opus ftimulabat,& ftimu-iri denotabat. Partem millilis »fteramcpjod attinet, hac folum nemoriae mandari voluic, quotus iLabatenfium Epi(copus,quadie, (uovcannoad jamfatum pervcne-t, elečlufuefutricEpifcopatum. .Terrium locumoccupans itidem niffile eft anteri-is praenominati plfiflimi Principis Epifcopi prin-ipalia exempti Epitcopatus Laba-enfis, nec nongentilitiaQhronia-iainfignia prse(eferenscum hac in- iriptbne : THOMAS. CHRGM X, EPS. LAB. 29. MART* qui- K 4 bus (IJ2) S» fcus Verbis elečtionis dies defigna« tur , prout etiam iti poftica partc ejuldem m iflilis CON SECR ATUS CRiETU. 12. SEPT.^c^ad. • notatur, |2.Nunc,poftquam jam fupraNum i. in{inuatum,qu6dnumi{mata/jua| miffilianonfunt, etiam privatisfa, „ brefacere liberum fit t aliquid dc miflilibus Haec in auro aequc,ac argento Co{T. & Praetoribus in lu. ,dis, quos ad initium magiftratus ederefolebant, in liberalitatis, & IsetitiaefigTium jačlare in more po-,fitum, & liberum fuiffe nemojurc jnegaverk^ quia has ja&ationesia Novel. tos;.Cap.2.$. I. ad certum modum revocatas , dein etiam in Novel. Leonisp4. in totum i]Ba»? interdifSlas .legimus. Hoc m um. -A - , A ificcfl. On) so iicentia;, & liberalitatis indicfafri pofteriores Romani Imperatores, etfi muki corum antcceflores fi* mukanee Pr k to res, & Coff miiE. lia fpargere pafli fuerint * fibi (olis appropriarunt, qudd iolis illis aui butn & ( quod poft hoc pre, ciofiflimnm efl ) argentum con-temnereproprium videretur. Ni)* vel,&arg. Novel. 105*. cap. 2.$. r. ^Moderno tempore tamen, ipfts-met miffilibus teftibus r non tan-tumSummi, fcd& lubalterni teF-isepiincipes, ac Domini, quin & alicjuando aliae quaedam prim& dignitaribus confpicuae perfonae non minus aurea, acargemea mik filia fpargere coniueverunt: -2 ffHaee fparfiojuriftis anfam difrep-andi praebuit. «Quo enim titule K £ mifli- Cif4) So miflilium dominium acquirat, quj haecacquirit, in binasitam eft (en-tentias. Quidam occupationisti-tulum promodo acquirendtdpmi, nij jačtorum miftilium aflignant, eo quod haec quafi pro dereličlis habeantur, adeoque nullius fint, Stoccupantictdant. 15-.Ali} hanc miflilium acquifitio-nem tradmone quadam fieri ex hac ratione defendunt , quod proy i-entis, & (pargcncisanimusfir,utis habeat,qui accipit: cum aurem rion conftet de perfona, quae acquirit, traditionem incompletam nomi. nant. l6.Prior fententia cxeo non placct, quod mens fpargentium mifhlia principalit.er.hasc non fit, ut illa in numero rerum luarum efle defi-. v ' nanr, »s (ifrt &»< p,m t, fed pri ne i pa; is m^ns eft, cjmd (j'4i$que acceperit fj^f e)Je, ut patet cx §.hoc amplius46. inftit. dererum divifione ; femper autem viden-dum eft, quid principaliter, & non quidincon{equentiam agatur arg. ].Tenetur6 $. I.&2 ff de A&io-•nibus empri & venditi. De in de fimiftile occ»pationeacquireretur peeefleeflet, utprotunc foret nul-lins, hoc autem dici non potcft, ut cx paula i nfra d ic e n dis liquebit; 17, Fofterior (ententia com mu nis eft, & Vera fun d ara in di£*o §. hoc am-.plilis , uhi verba illa volarja* domini transfcrt reiproprutatzm ♦ & i ter um verba Jlatim tum dmiinum ejficitmt denotant, quod jačtans domini« m miflilisei, qui id accipit ,.trans-& conferat: atqui alio, ac traditionis. nomi- nominc haec trans - & collatiaveni. iS.re non poteft, ergo. Ad haec quodiniroediatea(pargente inca. "pientem dominium miflilis trans, feratur , confirmatur ex his , qua habet Ant Perczius Inftit. i m p. lib. 2 Tit. I. ad$rdiione, qui A a-thor aflignando diflferentiam int« ihiflilia, & inter res, quae habcn. turprodereličlo, innuitcogitatio« ftem , mentem , & voluntatcm fpargentis eflfe, ut miffilia non defi. flantefldehumero rerum fuarum, riifi ab alio apprehcnla ftierint: Sci. musautem exl. 4. Cod. de acqui. renda, & retinenda pofTcflionc,rei pftfleffionem etiam lolo animo re. titicri poffe, Ethaec pro nune la. tiifunto. «šrif7) s» EPILOGIUM: X VT Ihil tura ejm fatis ejl: qui cogj» [\f tat, quam fit magnum dare alt* md in manmhomtnum, non nemo eft ffatus, egoverd (gnarusquod ho-nana ingenia ad arguendum prani«} afint) idipfum verum effe fum er^ iertus» Sed quia duplicis fcre tan^j lim generis homines dari me non la», tbat, dočtos fcilicer, & Kis fempej} idverfantesindočlos, adh*c ab illis, lenigne corrigi vol upe,ab his autem, umnctaargui pofie imppjtfibile yi*f 'lebatur , dilčurfum meum depecu-f Eiijs vetero.novis BOS IN L1NGUA,. : nferiptum, ut eft, publici juris fac.erc-j im dubitavi. Huric , Bcncvole, , Ajftor, fitclegifte,&in eo humani m? (i f8;) Some aliquid paflum animadvertiffe contigit ,* aut amanter corrige , aut faltem compatere memor eorum, qii3ehabet Juflinianus in 1. 2. §, 14, Cod. de ve ter i Jure enucleando fic inquiens: paiitm in nullo peccare, di. vinitatis magis, quam mortalitata (JI,. idquod & in 1. 3. §. 13. Cod. eoclera idemSacratiflimusImperatoriterato paulo alijs verbis refert: in nullo,'m-quit, errare, jeu in omnibm irreprehen• fibilemjeu inmemlabiletn ejje. Dmm utique Jolius, non autem moriahs eft con-Jlantice, jeu roboris. Corrige ergo,ut. dixi, aut compatere: tum fi hoc fie-ri,& de cjetero labores meos nonom-nino ingratos fore videro , infapct DEUS ter OptimusMaximusvitam fioil 0 T9) §«► fidnnihil protraxerit, perque curas tjuandoque otiarilicuerit ad majora* k iolidora hoc in ftudio calamum acuam , & incitabo, quem modo fifto. Seli DEO Laus, Honor, Virtus, & GJoria. IN- «*$ C i 6o) i* tw#:iftHfIti INDEX R E R U M E T VERBORUM. j- - A. IT? S dicitur pecunia eujmvk trnu jI X_J teriajol. 2i /Es quisprimmRomaftgnaverit. 24.701 sEris fignandi poteftas quando Seka. tui Rom. ademta ? Analogia auri ad argentum decrtpla. IJ2 Animantia ab initio erant com*nunia.<) Anton m 111- Vir denar ijsferrum mif- cuit♦ 81 Argentum ferro validm. t) Argentum quando primum Roma fig- - natum ? 7> ■a Argnti * -•9 (iSO \tgmti fignandi poteflatem Senatui ademit liberius. 72. lif ijjis fynonyma* 13 S ijjis nota qux? 139 IJJtspondusvarium I41 ijjis vflor quis? 139 fare«* Romanu* idem, acjolidus, vel fextula 131 kreus umusdracbma tot oljni, quot ; bodiejior. 2.Didrachmmquot4.133 Aurei exačlum valorem Jcirc volem f quidnoffe debeat? 132 birum quando Roma fignari capit ? 71 hinfignandijusfenatui ademit lib. 72 B. fl Icipites aliquando na ti. d 3.64 [) Bigatus d bigis incifis dicitur, 3 ligatus e(l denarius..., .., \ „, 136 extrin(eca numi eft. valor. 42 hnitas intrinjeca numi ejl materia, ' K^pondus. L 4 Bonitas intrinftca,& extrinfeca cor+ refpondere debet. 42, connatura-liter. 107 Bonitas intrinfeca nec in liga, nec in pondere minuenda. Bonitatis extrinfec 8 l.&Jetfl, Bonitatis intrinfeca diminuta ex.^6M Bos Athcnicnfis pecunia. 2 Bos in lingua etiam difcurjum depe- cunijs denotat; 2 Bos in lingua quidproprie fignificet? 1 C. Cain aliquihm numiinventor ejl. 79 Cain male dicitur invenijje numos* 66 Cajusjulm Ca/ar cum ImperioRom. jus monetandifibi arrogavit. Garniolia Ducatus habet jus monet, 77 Commune, 20 Facultatcs quafi facilitates afacilu tando dicttntur. 1 <> FlaviJJa quid? itf FtaviJJarum alia nomina. 17 Frid. Augujlinus pecuniam coria. cčtf?« fignatam po/iea aureis totidem mutavit. 40 Fridericm hnp.pecuniam ex corio con- fecit auro reluendam, 37 Forma primi numi qua ? lil Forma numorum ab Impp. percujjo- rumqua? n£ Forma numorum familias Rom. ex- hibentium qua ? iiy Forma numorum Imperij Romano-Germaniciquač 120 G. GroJJis ctejareis 4. denarim Rcm. O. Opes ab opitulando dkuntur. T 8 Ops quidftgnificet ? ibiš, P. Pecunia apecore dici t ur. 21 Pecunia dicitur etiam aliquandofan- guis, & animus. 17 Pecunia ex are, argento , & auro erat Romani s. $2 r aurichako. 3° corio. 31 69 /erro. 31 lapide. 36 folijs. 2 f porcellano. ibid. pellicula arborisf 2$ fale augugui. 27 ftanno* 3Ž Pecunia ex (17*) S* Pecimiaprbnum ponderabatur. 14 Pecunia.vide etiam numusjvel moneia. amygdalS C 174) So S. Sanguis & animus pecunia impro- prie dicit ur. ]f Satimms aliquibus numi inventar eft.6l Saturnmferu vičlu in melius redegit,6l Srnina fata folo ctdunt. 8 SmijjisJynonyma. . ij^ Semijjis valor quis i ibii, Servius Rex Krnice fignavit as.jo Seflertius &fejlcrtium quantum di-r ferant ? > \yp Sejlertius unde dicitur i 137 Seftertij nota qu# t ibii. SeJIertij valor quis t ibii. Scictans quid i 140 Si xtantis valor quis ? ibii Sextulaidem quodjolidus. I jt» Sextula non eji numus cereus. 140 Solidus idem y ac aurtus, ijf Solidus quidjignipceit iT C i .1 . Sm (17?) So-Shus etiam rem commmem denotat. 7.8 T. Terra primum communis erat. 9 lerra quando divifa ? ibid, Jiberius Senatni Romano jusargemi, & auri fignandi ademit. 72. Iif Triensquid* 139 Irientis valor quis ? i^/V/. hrium- viri monetales tur conftituti?q,8 Trium- viri monetales juo tx arbitrio cudebant numos. 112 Tri um - virorummunus quod t 4 9 lormenta cenea quando inventa ? 6t* 7ubalcain aliquibus numi inventar. f $ lubafain noninvenit numos. 6y V, ■ VenetbrumDuxDom.alntinosnumos ■(■. fecit argcnteis,&aureis reluendos. Tičloriatus ab incifa vičloria dicitur. -iaj. fcloriati nota quct t r F I N IS, Menda Typographica lic emcnda. F 01. a. lin. i. f. i j j. 18. f.97. r. j. f.i j 1, pro eu m pone cum. Fol. 2. lin. 19. f. 9-1.4, pro tantiim pone tafitum. Fof lin 2, f. 77. •• i ^ 87. 1.16. f. 8*. 1.2. pro quod pone cjuod. Fo!. 6. lin. 12. pro hic pone hie, Fol 7, lin. 8. pro intluftria pone induftiia. Fol. 9. Iin.5, f.4.1.1. 14-4*1. H. f. 5 7.1-S - f.^9. 16 f.69. 1. 20.pro (upra pone fupra. Fol.5. lin. lO.divi. (ionem typographicam omitte. Fol. 10. lin.14. f. 5 I J. 14-Pro ultra pone ultra. Fol.ia lin. ij. pro fecundum pone fecundum. Fol. 14. lin. 17« pro primum pone primum. Fol. 20. lin. 20. pro cffari pone eft'ari. Foi. 24. lin, 20. f. 28.1. II. f. fj 1.17. f.69.1.8. pro infra pone infra. Fol. lin. 17. pro infinitisponeinfiniti. Fol.62. lin. 15. & 20.profuerat,advectuj pone fuerat adveflus, Foi. 6rJin- 17. pro quomodolib et pone