• 0
W‘
Va.
■' >
■%
* -X *
•: ^
‘.:C'
■v;vè;^fcv?:|

.• . ;



.
y-
D R h:
40 A A 1*1 69 5
PETRIPAVLIVERGERIIIVSTINO POLITAMI AD VBERTINV M GAR ARIENSEMDEINGENVIS MORI BVS OPVS PRECL ARISSIM V M
Ràcilcus fènior auus tuusEuius ut ex ‘ tant plurimae res magnifiche gellxtita
Semultapaffimfapienter abeo dieta memoranturtdicere ut accepimus Vbertine folebatfTria effe in quibus bene cófulere fuis liberis parentestut facile poffunt Ita iure me ritoqp tenerentur,Primum uti honeflis illos nominibus appellent<Nam,n*ell ut in re paini momenti non parua iattura idé coram no minis appellatione fortitum effetin quoqdé folent plerunqj nonnulli erraretdum leuita te quadatruaut ìpfi nouoi£ nominum aucto res haberi iiolunttaut fi qua a fuis maioribus acceperat tarnq gentile patrimoniù ad polle ros certa fide tranfmittunt. Altera ut in egre giis urbibus eos ftatuanttNam aplitudo Iple dorq^ patrix plurimum ualetttum ad opes 5C gloriamstum St ad ldquod tertio loco collitu ebatur ab illoiSt ia dicetur a nobis * Qulq in
a

hoc plertiricpuemat quod Themiftocles cu elfet athenienfis feriphio cuidam incontenti one refpondit t dum ille non propria uirtute fed patrix fplendore gloriofum factum eum contendereuNecp*n.inquit istuel tufi athe nienfis elfes clarus extitmestaut ego fi feriphi us ; effera ignobilis * Tercium autem erat ut bonis artibus liberos erudirent Prxclaf orna ut in omni genere rerum prudentiflimus fui temporis 15c erat Sc habebatunfed poftremù illud pxter extera cómodiflìme.Neqj enim opes ullas firmioresiaut certiora prxftdia ui tx parare filiis genitores pofiut q fi eos exhi beant honeftis artibus : &t liberalibus difipli nis inflructos * Qjiibusprxditi rebus +5C ob fciira fux gentis nominasse humiles patrias attolleretatcp illuftrare confaeuerunt. Nam 6i mutare fibi nomen t dum id fine fraude de fiattunicuiqj per leges licet ; ÒC tranfferre quando libeat domiciliti nemo prohibetur^ Artibo uero bonis nifi quis ab adolefentia fue rit iffcructusiaur fi puerfis ifectus extiterit ?no facile de fe fperet in xtate proueeeiori potfe
aut has àbicerètauf illas continuo fibi parare lacienda funt eni $ hac aetate fundamenta be ne iiiuendi 15c formandus ad uirtutem ani mus dum tener efl &i facilis quamlibet impfi onem admittere 5quae ut riuncerin ita& in reliqua uita feruabitur ♦ Verum cum omnes homines deceat parentes quide inprimis eos effe qui recte erudire fuos liberos ftudeant: 5c filios deinde talestqui paretibns bonis digni uiden poffint t precipue tamen qui celfiore loco funt quorum nihil neqp dictum neqj fac tum latere potefl i Decens eflitaq^ principali bus artibus inflructos effe t ut 8c fortuna : oC gradu dignitatis quam obtinent digni habeà turJVequm efl.mqui fibi fuma omnia deberi uolùtteosdebef ÒC fuma omia de feprxftar « Nec e ulla certior aut flabilior rgnadi ratio cj fi hi q rgna obtinét ab óniba digniffimi óniiì regno radicentur. Qui ob récù fis ubertine primum quidem nomen fortitus quod fuit inueflra familia diu celebre t &C ab eo nu pilluflratu t q retro sextus principatu exgene re ueftro tenuit, Deinde in Hac uetuffima

urbe que 8c cutitaig boaM artiu ftudiis florev òc r<?um omnium copia in hominui ufus abu dat ex principimi genere* Atqj ipfo patre pri cipe natuffub ductu cub &fceJix urbis ftatus Scfamilie ueftre clarifiimum nome excrefcit indies magnopere letor pro mea fideituaq* ac tuo^z beniuolentiatq? te uideottum per paren tis diligentiamttum maxie tuo iuditio ad bo nas arcestSe praeclara itudia omni nifu prope fum ferri*Et fi enim tria illa qux diximus a parentibus maxie defiderari uideanturti quo rum profecto fmgulifnon fum qui negé eos plurimù poife : prxeipue rame cum pareres nomina inponutnatis*Gafus nonnunquam electiodat homini patriam *Bonas autem ar testate^ uirtutem fibi unus quisqj comparat. Que qdem prx omnibus qux polfunt ab ho miniba itu dio quxriexoptada e il.Nam opes gloriatuoluptates fluxx res sunt 5c caducx i habitus autem fructusque uirtutum perita t integer t atc^ xternus manet t Hoc igitur fi te commoneam ut Sedulo facias t tamSc fi ipfe libenter id preito t uideo tamen ede
non necefarium *QiricLn .alluci poffurn mone re teme facias cj quod femper facistaut quem almm tibi ad exemplu uirtutis cómendare q te ipfum , Commuta ab ìpfa natura 5c ani mi?5c corporis dotibus conftitutus uideare utónia magna fperaredete liceatttuqj adeo etiam maiora omnia prcefiesttit non mó fpé fed 5d nota quoq* omnium exuperes t Quid é quod aut adhortacioiie cuiusq fortius promo neri poifisuutcxteroi^ imitacione magis ac cenditTno igitur nomine breue hoc opus fuf cepi 15C de liberalibus adolefcentix ftudiis t ac moribusudeil inquibus rebus exerceri in genuos adolefcentes ; quidue caliere cosueni at adortus fum ad te fcriberemó quidem quo ipfe tetfed ut per te exteros id xtatis cómone ami 5C quom quid agendum fitaliisprxfi niottu quod per te facis in te recognofcas* Cu enim fit homo ex anima corporee^ conili tuta magnum quoddam ab natura cófecuti mihi uidentur; quibus eil datum ut 8dcorporis tii ribus 5d ingenii ualerene.. Nam cu piurimof uideamus $ quibus fine culpa euenj t nafeen
tibiis; tit Se ingenio effent tardo Se corpore in becillùquantas gratias haberi natura conile nitfiiècundumntrac^hiec^ integri fumas Squalidi* Ita autem refertur digna naturae gratia tfi non neglexerimus eius munera t fed ea rectis ftudiis bonisq^ artibus excollere cura uerimus. Principio igitur erit unicuic^ fuu in genium p fe fpectandumtaut fi minus p atta tem nobis ppendere id licebit t parétès catteri ecquibus cura; erimus aiaduertere debebiat Scm quas res natura proni aptit^ fuerimus eo potiffimum fludia noftra cóferrit Se in eis totos uerfari conueniettmaxime uero qui fiat liberale ingenium a natura confecuti fmendi non funt aut inerti otio torperet aut illibera liba implicari negotiis
Omnino aùt liberalis ingenii primum àrgu mentum é ftudio laudis excitaritlcedic^ amo re gloriar*Vnde oritur generofa quedà inui diatet fine odio de laude probitate^ cotentio. nroximum uero parere libenter maioribus dee effe bene monentibus contumaces. Nam . ut equi meliores ad pugna habentur q facilef
funt manu regb&t ad tubaig cla ngore areotif auribus exultant Jta qui iùuenum bene audi urie monitoribus‘,5c laudati excitantur ad bo nummberis fpem frugis ferre prx fe uidetur jp Quom enim boni! ipfu uirmtis ho nellatist^ faciem inexperti rerum conplecti ratióe non , poffmt quae fi poffet oculis uideri mirabiles ( ad fapientiamtut inquit piato ÒC cicero me S mmittde fe amores excitare^Proximum é ab <) hoc gradu ut gloriai laudisq^ fludio ad opti X ma conari uelk *àplius autètSC qfunt i acti v ombuspomtiìfugientesoeiumtamantq; fep N aliqd recteageretbene dilpofiti natura uiden tur.Nam ut in eiufdem generis fimilitudine uerfemur quéadmod um equi curfores melio res habentur qui dato figno prinus exiliunt nec calcarium flimulostaut flagello^ plagas morati fubfifluntìlta adolefcentes qui confli tutis horis ad folita ftudia intmiflaq^ paulisp exerciatalacres fine monitore redeunttpraecla re cóflittiti ad uirtutis opera habendi fiat» Sd fi cominationes ac nerberà metuanttmagis autfi dedecus atq^ ignominia ude nafeit uere
omelia t qute eft in ea aitate lìgnum optimi! Bene igitur habet i fi Si obiurgati erubefeant Si caftigati fiant meliores ifuosc^ prxceptoref amenttNam Si diléiplinam amari indino eft Nec minor uero ad omné probitate habéda de hiis fpes efbqui funt natura benignile fa die placabiles.Eft enim inanimo firn ile quo damquod Si in corponbusmam ut in hisfi gnificatio eli bonae natura nullo cibo abhor rere ftomachihfed quicqd ingeritur facile ad mittere Si in alimentum conflare membro^ itautnemméodifìeiautafpernari ìfed qcqd dicatur fiatue in meliorempartem habere ó nia bene ab ipfa natura cotftituti animi fignù elhAc multa quidem inhunc modum fumi a maioribus argumenta poliunt ; Quod uero ad corporis habitudine attinet i molles carne aptos ede méte fcripfit Ariftoteles * Derli^s cófulédi erunt q per phyfonomiam deprhen di polTe umus cuiufqj igeniu natiuosqj mors profitentunqua nos hic rationem toti rliqua mus.Digofci aut plerumqj t diximus i ex in dole poteft adolefcentibus nobis t quales uiri
futuri fumus.Nam ab initio quidem x tatis profert inquibusdam natura probitatis funi rx figna ueluti flosculos ♦ Vnde bonx indo lis iuuenesdicimusi qui effigie ipfa oris & ge fhucxterisc^ actibus fpem de fe bona polliceri didentur + Quibus ut turpe eli: expectacioné hominum fallerenta laudi hi dantur ; q fme ulla tali li gnifica none probi tamen eualemr imitati pomopz quoddam genus qux fub ttir pi atcp alpero cortice fuauem aferuant faporé Hinc beneprxcipiebamr a Socrate ut adolef centesinfpeailofuamimaginem crebro con templarenturteafcilicetrationemt hi quibus ineffet fpetiei dignitas iridisi Ila m non clcho neftarentt qui nero deformiori Ipetie uideré tur formofos fe ex uirtutibus reddere curaret Magis autem id ipfum confequi fortaffe pote rtltt fi no tafuafpetietq alienos probati hois morestSC umum fpeculum intuebutunNacp fnRScipio &*QjFabiusquod ónibus fere ge nerofis mentibus ufu euenit t llluPimi uiroi£ cótemplandis imagmiba excitari fe magnope dicebittqux res Iuliu quocj exfare uifa mag
ni Alexandri imagine ad fummam rem acce dir.Quid confentaneum eli euenire quom ip fam uiuam effigiem iòc ad huc fpirans exéplu intueritqq imagines fortaffe maiopz magis a3 aemulationem glorix animos excitent,p>o pferea q> hominis prxfentia minuere picnic^ gloria foleùSC mu entes comitari cófueuit in uidiàtàdexemplumcerteuirtutisac mopz 5C ad onaiiem doctrinam ut uiiia uox : ita 5c ui ui hominis mores plus ualent « Debet igitur jfhidiofus adolelcensiqué uirtutis uerxc^ glo rix defiderium concitatìunum aliquem piu resu e quos aerea tur diligere probatiffimós ui ros:qtioi£ uitam ac moresiquantu p xtatem licebit imitetur Jllis aùt caeterisq? natu maio ribus cum óni tempore habeda fitgrauitatis atqj modeftie ratiottu uo maxime corà iunio ribacuftodienda éJuuenummt etas prona eli ad peccando :ac nifi maiopz exéplis auctorifei tec^cótineatifacilefép ideteriora flabit Et quonia infime iphs ex aitate (pprii mores quod Se reliquis quoqj aetatibus accidi ex eis qui boni fune ufu prxceptisqj cofirmadi erùt
ptiuuanditqui uero mali a tqj illaudabiles cor rigendi ,Quoig hi quidem nàturam fecufitur tantum iquidam autem experientiae defectu alii uero utrumqjt Sunt*n+ inprimis natura largi ac liberalesipropterea non fune expti mdigentiastneqg opes eis labore proprio quae fitxfuntNó.ntlolet fieri ut temer diffipet q cum labore cogregauittSimul 5C quod fu per abundat in eis calor ac fanguis non modo in nutrimentum corporis fed 5C augumentum Sótquod contra fit mfenibus contraria id effici ente ratióeiquéigit eum fparemus futurum lenem q fit inadolelcentia tenax atqg auarus Non quidem quo permittendae finr eis largi tiones quas exercere cu diferetione numeri p fona^tmerito^tc^ nefciunnfed corruptx natu rx ate^ illiberalis ingenii fit inditium.Hi igi tur ad quxftuofas artes faciunttaut manuale opusiaur negociationeiad curam rei familia risprxcipuetqui 5c fi nobiliores fuerint t qui doc^ artes affecu titillas tri fep ut extera adig nobile qftu fdigut tqueqdm rese ab igenuis metiba (pr6 aliéa-deid ft boe fpei multaqj ac
magni {ibi facile promittunttàc prx exteris longxuam xtatemtut quibus exuperat nata talis calor tamq ad omne opus 16c in omne té pus fuffectnruAc propter hocipfum magna nimi {iit òc alti cordisiquoniam eff ea ms cali di ut furfu m fer.ittunde fittut fmt arrogantes Sdiuxta flaccum monitoribus fuis afperi 5£ contumeliofi aliis fe ipfos efferentes t appetiit enim excederetproprer quod nolentes uideri multa node faciles funt operta reuelare;5d fe ipfos iactantes t pietrine^ mendaces innenmf fimuh& quia inexpertifunnexiftimantes lia dicere inplurimisfalluntunAb hacauté me tiehdiuanitatedeterendifunt maxime » Pri mtimqjafllieti i inuentute mentiri morem hunc uiri feruanttquo nihil eft turpius t dein de q> prope nihil xque maiores offendit q me ditia ;adolefcentum:qui ftudeant pridie nati fenes fallatiis circuuenir t Proderit aùt fi ad moneat pa^t loq 5i raro nifi itifTos dicerd mu Ito nac^ (errnoe t aliqd feper <q rphrédi poffit q? fi i alterutro 5 peccadu t multo fané tucius eli tacere q loquhNam qui itempeftiue tacet
tioc in tifitim peccc t q> tacet loquendo autem in multis errare contingit ♦ Prouidendum Se ne feedis atq? inhoneftis fermonibus affuefeat Wam ut eli a poeta graeco dictum t5c ab apo itolo Paulo repetitum.Corumpùt bonos mo res colloquia mala ♦ Secundum autem fuperi orem rationem quoniam funt excelentite cu pidi t funt etiam uerecundi quoniam inhono rari metuunt t Sc colligationes parentumtma giltriqj ex recenti meminerunt tfimul Se quo niam inexperti funt t facile refelli fe polfearbi trantur ♦ Sunt item creduli nimis ex defectu namq^ experientia rerum nera credunt effe qutecumq) audiunt t ate^ etia defacili mutat opiniones t quortià fòt cori humores in mo C tu ppt augumentum corporis abundat ca lortq maxic ad motiones facit * Anima uo co plexiohem (equitur corporisJdeoq? ut facile carétes concupiicunt t ita potiti facianturcito Paffìóes iio fuas maxie pfequn&t orna faciut ualdtquoia cócupifcetias habet acutas i quas calor icitanneq* uiget ratióe Se prudetiaiqux illas moderari poffk, ego uo iuxta teretianu
s
Sofiam non infuria id arbitror apprime in ili ta effe utile t ut comode fiant omnia ac ne qd nimis ♦ Sunt quoq^ miferatiui t nec maligni moris t quonia a generatione pximi fut beni gnum habentes fanguinem cxterosq^ ex fe ex iltimatiqi pauca comilerunt * Qua ob ré eos^ credunt riufte pati ♦ Maxime uero gaudent amiciisiéC fodalitatesamanttquas pleruqj ea dem die ì Se inneunt 6c dirimùt Juxta has igi tur aiaduerfiones erit adhibéda doctrina t Si boni qdé mores adifcéditmali uo aut minuen di aut prorfus eradicadi erunt * Et de cura iu uenii cù plurimum domefticx difciplinx p mifiu efttnónullà tamé folent legibus diffini ri.Déberéraututferedixert oiatna Si rei pu blicx itéiuuémté i ciuitatiba bene morata ée & fi fuerit adolefcetes ratióe iftitutiterit id q dé utile Si ciuitatibDtSdipfis bonu ♦ maxie ùo ut (pedalò dicamustab his peccatis phibédi fimi qux facile natura ab ipfa xtate deducùf Habét eni;& xtates fua pjSiaquxdam uitia Adolefécia libidinibs xftuat xtas media abi rione iactatur fenectus cupiditate auariciaq*
confutuitur : non quo ita omnes habeanrfed quodi haec uitia ex retate proniores fune ho mines .Curandài eft igitur ut iuuenes q max ime diti integri fernentur immatura name^ Venustà: animiti corporisuires eneruat? : q? erit il a choreis cxtensqg huiufeemodi ludis 5i item ab omni muliebri frequentia arcean turautfinih.il de his rebus loquàturaut au diantmameum ipjG. per fe aetatis femore ad venerea rapiantur ; nulla erit fpes reliqua ìfi malignus quoq? cofilio comes accedent i prae cipue ucro fi nunq ipfi erunt ociofi :fed femp C in aliquo honefto mébroi^taut animi labore detineantur , Orium enim ad libidinestóc ad omnem intemperantia pronos efficit » Itaqj adolefcentes nimia fofpitate laboratestmulto conueniet labore fanarnnec uero his ocm tan tumtfed 5c folimdo quoc^ uehementer eff ini xnicatquae infirmam animum affidila taliu rerum cogitatione demulcetmec alio diuerti fmittut enim qui defperatione tenentur (oli tudini minie crededi liituta 5i qba uoluptate Quietus é a imufitaqj ài ab óni foeditate ac ne
,uD
0
nefaria turpitudine;^ prohibendi fut & ma gnope cuftodienditNon nifi hiis cómittendi quorum moref;5<: uita ónis pfecta fittquo^tq^ non iam exemplo peccéttfed auctoritate dete reantur quemadmodum teneris arborù uir gultis flipites alligantur ne aut propria mole aut ui ulla uentoi^ deflecti poflituta 6c iuue ' mbus adhibedi fùt comites quopt monitis dif cantt&t confcientia rethrantur:5e imitacione proficiant,Continendi funtetià ne aliisxtue fut arca uita imoderatiofs fiat-Nà fupfluus abus ac potus;&. fomni abundantiores ex co fuetudine magis funtmón quo uariis habitu dinibus corporum plus minusue deberi ex his rebus negem;fed q>in omnibus homini . nibus natura paucis adiumentis conterà fit;fi necefitatem ipectemusdì uoluptatem nihil il li puffi t ruderi fatis, A limo uo i ea retate max j*- ^ \ me fut arcédncuò minus ufus;& ualirudini bone inimicus ét&t recte rationis ufu magno pere perturbat,Q ua in re nequaquà mihi ui detur improbanda lacedemonio^t ratio ; qui ebriosferuos exhiberi rcóuiuiis fuis curabat
noli quidem ut eoig infulfislérmombus t aut fozdis actibus delectarentur.Nam i humana uoluptas édamno hoministaut uitio delecta ri hominemtfed ut adolefcentibus fuis exéplo oftenderenticj e (Tee tu rpe temulentum uideri Sunt igitur ut ab anis teneris afuefcmt ita po randi pueri ut illis magis aqua temperetur i(/ g limphetur uinumì8£ iam fobrie quidé ac ra ro ut magis ad moliendum cibum q adminu S endamfitimdatuspotusuideatimneqj, n*de D cetnó moad uirmtem fed adbonàquoqj v Ualitudinem pertinet» Ventre cibum ponine metiriuuthibernis noctibofónos acquar aut uoluptatibus modum facietate praefiniret fd ratione moderari omniat5ó ita afluefieri ut iuueniles inpetus facile frenare poflamus arbi trariq3 non omne quod p potentia nel occafio nem facere liceat deceremt faciamus. Ante 5 nia nero decet bene inftitutum adolelceté rei diuinx curi refpecmc^ no neglireteac^ opióe ibui abieute xtate*Na qd eritilli iter hónes factiì cui dminitas delpecta finnec uo ufq* ad aniles decet fupfticiones puehi tq? i ea xtate
b
damnari piatirmi foleti& irrisoni patere 0 ad cerni mou ;qq gs mod us ad hi beri in ea po teli in qua óne q> pofiumus ifra modu é, Prx ' cipue lio g? i óni xtate abhominabile é mone di fut no execrari diuinàineqj facranomia ir rifioni haberetneqj fpóte fatile furare t Nàg temere iurattcrebro peierare cófueuemnprox ime aut lènibatac maioriba natu plurimi! rue retile adhiberi cóuenit eosq^parém ppe loco exiftimarii quo erat romana muétus uetufto mor |5clar iflitutaiqux fenators quos patres appellabant?qua die haberet fenata deduceba nt ad curiatibicjj. affidui prxforibD aderàt idi miiToq fenatu rducebàt frequétes dorma :qux nimii^ eratirudiméta collanti x paciétixqj in prouecriori aerar e prxllandx ♦ Qui ergo' ittuenes libenter fembus hxrenttnecab his facile difcedunt a quibus proficere poffunt hi non temere nelle uidentur xtatem uirtute prxuemre ♦ Inftituendi funt preterea quo pacto deceat admittere uenintes i quo abeuntes dimitteretur oporteat uerecunde salutare maiores i minores humaniter coi
C
liger tamicos beniuolosc^ familiariter cóneni retqu x cu 1 onibo apte fedeat tum ilo i pcipi bo tòc eoyi liberis fpetiofa uidét:& notat i his maxie i quopt moribo atq^ óni uita facilitas q de amari lol&ìgrauitas nero laudari tutrobiqj cri uerédam éme nel hxc i agreflem feuenta té aut il,lai Icurilem leu ita te m exeat . Hxc autem ita cófeq poterunt fi fe facile qsc^ arguì moneriqj patiattqux ratio ioni xtatet cau fa arqj códitióe falutaris é* nà ut obiecto fpecu lo faciei noftrx mendascognofcimuftita òC ca ftigatibusamicis errores perpendimuf animi qui proximus eft ad emendationem locus dii autem facilime deceptioni patennq nihil au dire polìut q> cótriftòc* ibecillis eft + n ♦ Itoma chi ferre nifi delicata nó polle $ dec&t itaqjtSc male dicentes pati poff& obiurgantes audire Nam qui fe non patitur prefentem arguii non facile fol&t cum eft abfens defendi ♦ Veyz eos maxime qui fublimiore funt fortuna t òt in quopz manibus urbium populorum qj ius eib decóó non modo facile; sed etiam libenter bene monentibus audiret quanto
-
Se ipfi per multam licentiam pniores funt ad peccadùjSe eo^t peccata oberte pluribus folent ac eo qdé magis cur adii q> pauci funt q dicere eis cp ueru decensqj fit audeanttpauciores qui .uelmt audireìNa q uult uerù audire facile in uenitaquoaudiatdtaq^mirù uidcri poteft $ fi fit qfpià bonus aut fapiés inpotéti fra tu ac magnis fortunis natusuiec aduerfu umq cafu exptaiSC fi quis eiufmói hùc p> quodà quafi ter reno deo amadù colédùqj exiftimotquippe cu it affluentiam rerum ad omnes uoluptates fuppetéciù ad facultatem affequédi quxcuqj cupierittSC adulato^ igétécopiamiq folét ex ftultis ifanos faceremix ratiói ac recto iuditio uacat ufpia locus Jd pulchre piato fetiebat,5£ comode paucis uerbis figmficauitqénoflocù huc aduerbu ex gorgia tranfferamustdifficile étn.inquit tSC plurima laude dignu i magna peccad 1 licétia iurte uixirtet$ed &C nimia quocy parentum indulgentia emoliri atque ener uare adolefcentes consueuit t quod in his plerumqa manifeftum eft t qui fub uidu is matribus per delicias funt enutriti t pia
placet igit qux e apud quosdam gentium cò fuetudotut liberos fuostaut extra duitate aut certe extra domù apud cognatos : amicosue educare cureuquos 5c fi pleruq? idulgentiores inueniret ,Hoc ipfum tri q? in aliena domo ui uerefe i tei ligat fola dorè illis licentia adimit 5C melioribus dxidiis quae liberalia dicimus mtenciores reddittde quibus tepus c ia nos di cere.Liberalia igit Jdudia uocamustq fut hoie libero dignatea funt quibus uirtus $ ac fapia aut exercetur aut collitur qba que corpustaut animus ad optia quxc^ difponidunde honor 8c gloria hominibo quaerifol&Uqux flint fapi eti j5mapoft u ir tutem ppofita prxmiamà ut in illiberaliingeniis lucruiSc uoluptas (pfi _ ne ftatuittita ingenuis uirtus 5c gloria «. Opor ' tet igitur a prima infantia hts intendere Sc ad fapientiam omni liudio conari ; Nam fi nui la elt priuataig artium 5c earum qux minus acuminis exigunt qua excelenter affeq quis poffit nifi a teneris annis illis incubuerit! Qu, id de fipientia iudicabimustqux tam multis magriisqj rebDconftattSd in qua arte totius ui
bS
tx prxcepta rationefc^ continét t No erimùs pfectotquoià lapientes $ 5C haberi; 6i éé uolu mas ónes+Nó erimus inqiià ifenectute fapié resinili iuuenes ^mii bene fapere ceperimus Nec ùo fufcipicdu étquod ónibus pene uulgo é ulurpatummt exiftimemus cos qui iuuenef fupra xtatéiratióe fapiàt maiores factos delci pere aliqri foleriqq 5c hoc iqboclà no ab horre at ab phyfica ratióeiqbacum i puberibo lefus uigeàticrelcente poftmodù etate marcefcunt* Quo igener é feuex quidà ab adolelcéte cófu tatusioblcurù eft autem utriufqj nome tcum enim is prxter aetatem prudés probufcj habe reranfeniqj ad miractilu ìllù oftenderent»Erit	/
igitur inqt in fenectute demens qui fitin ado lelcentia tam fapiésibe ita quidem uoce fubla ta ut adolefcens audiret Jlle ùo innati acumi nis nihil oblitustàtc^ in eum ptinus cóuerfust tu ergo inquit prxclar in adolefcentia fapienf extmlfiifuisc^ ìllù t ut aiunttarmis confodit»
Et eft quidem ex natura in plerifq^ iuuenibD tanta ingenii celebritas ad intelligendum; àc ad mueftigandum tantum accumen
Ut nel fine multa doctrina de rebus maximis loq polli t : fen centi a fq* dicere grauiiTimas quo ru igenita uis fi emditioe coroboftur iiuietqj difciplina fùmos uiros parere ea res iol5ó *V c igit hi diligent curadi flit ita no negligendi q mediocri ualentigemoqn uelhoc potms iu uadi q> eft I cis uis naturae defectior * Omnes ^ tri a pueritia ftudiis laboribxj macipàdùdu fa L ciles animi iuuonii dii mobilis xtastut é ma roms uerfiistaceo magis tue ififtendum quo xtas illa eruditioni aptior eli q extere qq iS1 óni xtate difcendii emifi tortane turpius ali quando eli difeere q nefciretQuodcj] cótra iu dicauir cato ili e portie familie princeps qui latinas litteras prope {euextgrecas iam certe fenex edidicitmec crediditfeni turpe difeere
q»'e{T<5e pulchra hói feire ìSocrates etiàtàtus philofophusiametateprouecta fidibus ope ram dedittdigitosqj fuos magiltro forman doscommifinCum noitros interea iuuenes fi
plac& deo prx molkie dilcer pigeanSc nix dù ablactaros pudeat fub magiltro e tq rame iudicio proprio minime cómittendi finir fd
bonis artibaad bona rectae^ (ludia (ut iducédi Nà alii quidé laudetSc p fpe honoris alii mu nufeulis bladitiifc^ aliciedn minisalii flagris cjg cogédi eruttate^ h^ec quidem ónia ita rite péfadairatióeqj moderida ut &Ci ’eodé igenio uicifh hiis araba preceptori utattóe cauédum ut nec^nimm illis facilesmeq^ nimiù feueri finuNa ut nimia licetia bona indolem foluit itatgrauisìSc adidua caftigatio ingenii uime neruatmaturec^ igniculos i pueris estinguiti qui dum timent oia audere nihil poffiit % fitqj ut pene fep errét dum in fingulis rebus errare fe timettmaxime uero in quibus fupabudat nigra colera laxiuscontinéai erunt eosq^plu rimum fuo arbitrio conmiti conueniet:òe li bertate iocift^ obiettatimi quo genere cóplexi nis non omnes quod ariiìotiles uoliiittsed piu rimi certe ingeniofiores funt t Verum euenit utpleri^ ingeiiioliberali prtediti dum recta (ìndia feq ipfo cótendùt aut manu iiecta reno cat aut qtiibadam oppofitis quafi repagulis i curfu fubfifter cogut aut alio diuertimpluri mis.n, agudia rei familiaris ipedirnéto fuit
qux liberam animumìSC ad meliora natum guxftui coegit inferuiretta&fi p extremas di facultates generofa natura folet i alti! emerge re x òc magis profufa reni copia q fuma lopia bonis ingeniis nocercófueuit*Cù dehis no fi ne idignatioe no dici fòleat o g magnus hic erat futuras uir fiimmoriba éét fortunis nata qbadi parenti! i più 5C abafantia fufcepta cófu erado obftitit,Na&q? minoriba nobis cófue tum eft facile id maiores facti feg folemus 6c puerilibeterpedum ftudiisquiba,innati atqj innutriti funt dari fe patiunturdèd id guod é iri ciuitatibusconfuetum plurimum fegmur tagua fit id optimum factutquod ceteri 5i pro bant S£ faciunt.Ergo difficilima omniù eft ea deliberatio na aut libera non eft aut ad eam non nifi falfis opinionibus imbuti ex mala co fuetndinetSc hominù peruerfo fermone ueni mus,Dacum tamen eft quibusdam munere ^ dei fingulari ut ipfi p fe rectam Uiam fine nl lo duceiSt inire ÒC tenere potuerint, Paucis il lis quidei& quos teqUUSitit ait poeta iupiten amauitaut 51 genuit ut fabulis quoq? aliqd
demus Qualem iprimis hercnlé accepimus q?t& grtcci tradunt & latini polì eos memine runtthican cu duas cernerSi uias una uirttttis altera uoluptatistforte id aetatis agens qn de tota uita deliberatio fumenda elbi folitudiné feceffitdbicjmulmac diu fecu cogitas tilt eli ea aetas ibecilli iuditio cófilioqj uirtutem tà dem reiecta uoluptate coplexus effiVnde fibi P multos ac gvaues labores opinióe hom it i ccelum extruxit » Ita igitur ille*Nobifcu au t beneagittfi prxceptis manuq; deducimur tit probi fimoìaut fi ui&necefitatec^ad id coga mune.n» felix riecefitas q cogit ad boriutQua g et cibi quoqj uber tine id uideo \ parce cotigi fcurCu due fit ex (ludiis at<£ amba holu q pr ecipuetq ÒC ad excoli,édà uirt uté 5c ad parada gloriam maxime funt affines armorum uide Ucce ac litterarum difciplina i liceretq? tibi p paretis indulgentia fola militaret q familie ueftra» prope peculiaris cft perfequi t Tu utramque ita es t ÒC induftria & (ludio te naciter complexustut aequalibus tuis longo interuallo pollhabitis cum maioribus quoqj
J
certare i utroc^ laudis genere po(Tis*Probe igt facis qui St militare dilciplinà i qua femp tui maiores exceluerat no negligisiSc ad ueteré hac do mefticà gloria nona & litterapz laude adicere tétaftimeq^n» imitari eos ftudes * Hit àut hopz noftris tepori ba turba igenstqu 1 fxbi opinione doctrina ut dedecus abhorrent* Ha ud licinii qóda romano^ i patoris Seteria prò bastqui litteras uirus ac peìté publica appella bat multo magis q> ille ait beatas fore res pti blicastfi uel fludiofi eas fapientix regerent nel capi rectores ftudere lapiétix cótigifióó ♦ Et quidem q? uem eh littera^ difciplinx ne dementiaadimuntme^malignitatem qui magis ut eos qui ad uirmtem;5c fapientii na tifuntmagnopeadiuuantJtapfxpe fut aut inditia ftulticix detegendx t àut iftrumenta pnitiolioris iiurixfNam 5cclaudium ne a ro manis prmeipiba dilcedamus fané doctum ac cepimus i &c neronem eius priuignum atc^ in principatu fucceforem eruditum in primif conhàrtquopz prior infignis uecordix fuit * Alter crudelitete atqj omnibus flegiriis conta
minatus qui tri fub obtentu demeti at dixit ali guado optare fe litteras nefcmg? optadum fibi proietto fuerattfi modo non alia ratioe g littera^ ignarus effe cleméspotuiff&. S(5 opi nor eum fi &c litteras quoqj qux male apud fe habitabat eicere fibi porfus licuiffSi ta matur ac libenter factupz fuiffeqilla fimulataad té pus demétià exuit nec cui mrtutu aut bonaijt artiti reliquus i fe locus effet * Contra uo iaco bus de cataria pauus tuus $ 5i prudens uir? 5C jSnceps magnanimus ipfe guide no magnope doctus miram tri inmodum doctos colluimit id unum fortunx fux defuiffe iudicaretq. n5 effet quantnm modefium homine optar lice at erudita et i fenectute qdem optar cofeqiio non facilemifi ab initio xtatis ftudio laborq \ nobis doctrina parati eri ma tparada ft igit i iu _.p \uetute folatia qux honeffa fenectuté poffint x> oblectare t nam qux flint iuuentuti labo ') rioft ftudia ea erunt iocumda ocia fenec futi * Et fune in hac re sane magna prx fidia fine contra languidurn, torpore r medili quxrimus t fine folicitis occupationibus
folatiùuNa cu duo {ìt genera nirse liberalis ♦ unii q> toni i orio ac Ipeculatioe & Alterum q> in actióe negocioq cófiftitJn priore qdé q fir neceffaria cognitio ufufq ffripturaig neié exi ffimìdùé later dpolìerior ùoqlit utilis faci le hic dignofci poteft,Na g ad res gerédas ani mù applicattomitto quatù Se praeceptis ilio rii q fcripferiit Se eo^z exéplis de qbo ienbitur prudentiores fieri poffunt* Sed fiue républi cam adminiftrenttfiue foris ibellis taut domi ifuifamicoijzq negotiis uerfenttnó habet fati gati qua alia i re iocundius acquiefcere uale ant +cum etiam incidant tempora? 5C hofe in quibus ab huiufmodi rebus uacare neceffe eli nam Se a re*pu* fxpe iuiti prohibemurtSe nó femper gerunt bellatSd figlili dies noctesq ali quid habent domi quo c5tineri?Sd effe feorfù oportet?! hoc igitur tempus cum nihil nobif per ocium agere foris licebit lectio libriq fuc cur& ?mfi prorfus fono indulgere aut inerti ocio tabefeere uolemusiaut morem imitari domitiani pricipis qui fmgulis diebus certis " horis fecretus ab onibus ftilo ferreo mulcas
»“tv
infectabaturtFuit hic qdé Vefpefiani films ti ti ùo minor natu frater tutriqj profecto lóge i
hiftorix delitias humani generis appellauer Itaq):& eius memoria tam celebris efbq illiuf exacrabilisi iibero,n* iuditio derebo uitaqj ho mina pofteritas utitt q nec uicuperar ipbos metuitmec laudesinuidet bene meritis* Qua qde i re magna efbuc uidemus prxrogatiua pricipibaumo nero prope dixeri neceflitas p pofita bene geréda^ rerumifi iudititìm homi numtóófamx apud poli-eros xternitaté fpec taf uelit*Naì exteris qdé humiloribo magn a ui ac uirmte opus é:ut in luce emergant $ òc eoi£ peccata fax fortis obfcuritate tegantur » In principi» uero& magnis uirist probitast fine q, rara fit i multa formtiaiac ppterea ma gis admirationi habeturtfuie q?ex forrunx ipledore magis illuflretur :ea nel fi modica c pelata ac iftgnis habetimalefacta a tir nec late quii fecfta poffurmec cogita diu taceriùlli.n iph q aut miftri ft uoluptatutaut focii cria co
ftiiq^factoigefferutì&primi danat*Quo in gener eius ipfius domitiani demétia e cubico lariis unus urbano fchomate nota urna Jiqti eli itogatus ééttne qs§ cù dominano5 itùsìreipon dirne mufca qdéiquafi illefuo ónes itilo fob fmlitlóCihnic cius occupatiói ti idecor nenia forte poif&i i dulger i;fì mó editar Se gdnà per hyeme folus agere colueuiifSCtaut fi nó maio re odio ex exteris facinoribxc| ex hoc aucupio ti feedo irrifione fe d ignei prxbuiifet* Ni icipio dicere de fe folebat nuq minus iolùt aut ociofum cifet| cù ociofustaut folus uideretur non facile cui uis poteit contigeretfd folis ma gnis igeniis arqjexcelenti uirtute prxditisìti fiifi nihilo mihi uidetur minor qui cétra 6c in turba iolitudinem feruare poteittéi in negoti o qetétq? de catone qde fcriptù é;q iteà dii iena t3 cogert lectitàr i curia libros frequés folebat unde nimirum St in rem prxfentem: 6C in omne tempus faluberrima patrix con silia dictabat ♦ Quod fi prxterea alius nullus ex litterarum itudiis fructus hab eretur t qui utique &C plurimi funt 6t
maximi fatisttamen abeunde magni uideri debet res momentùq; itea dù atteri legimus plerifqj auocamurtqux no pollemus fine tur Pitudine cogitar aut rminifei fine moleftia Na fi qd é aut i nobis ipfistaut i forma noftra q* nos offedat hac facile ratióe leuamurt pt id q> mirabiles uoluptates i aimis hominu doctrinali ftudia paritmSC uberimos afferùt i tepor fructus fi qH bona metetSc ei culturae idonea tale femen inciderit*ergo cu foli fumus , -v ab onibustSi ceteris curis uacui t q> ager meli uspoffumusq libros conuenir ubi funt omia nel amceniffima ad cognofcédummel ad bene faricteqj uiuendum efticacilfima ♦ Nam cum ad extera quidé plurima ualéntum uo maxi me ad faluandam uetuftatis memoriam nece faria funt monumenta litterali tquibus res ho minumtgeftx fortunxteuentus infperatit na turx infolita operati fuperhis omnibus raci ones tepori cotinétur* Memoria eteni hoium Si quod tranfmittitur p manufféfim elabitur Si uix unius hois xuu exuperat ♦ Quod au tem librisbene mandatum é ppetuo manet
nifi pictura foriitàtaut exci fio marmopz $ aut fu fio metallo.^ por 61 tale quiddà prxrtare $ nera ea nec fignat teporatnec facile uarietaté idicat motionùt&cxterioré tatù habitù exp mùtue labefactari facile poffùt.Quod aùt lit teris traditmó mó hxc qux dieta, fune efficit: fed 5c fermones quoq? notati cogitatus hoiù effingittaefi pluriba exéplariis uulgatù eli: no facile potei! interiredi mó 5c dignitas accedat orarionùNa qux fine dignitate fcribùtur tea nec fortiùmr fidétnec fubfirtere diu poliunt ♦ \ Qux igttur potei! effe uita iocundior a ut cer te commodionq legere femper aut fcriberetSC notias quidem exirtentes res antiquitatis cognofcere: prxfe'tes ùo cù porteris loquiutqj ita omne tempus quod etiam preteritum eft Se futuri nortrù faceretOprxclara fupelectilé libroyz I quatutnostSt O iocunda familià : ut recte cicero appellattutic^ìSi frugi 5e bene mo rigerammon.n*obrtrepittnon iclamat : non e rapaxmon uorax i non contumax tiuiTi locù tur t de iterum iuifi tacent ì femperq^ ad 5 ne inpefiù prxrto funt : a quibj nihil ùq nifi
quod uelistSc quantum uelis audies,Eos igit quonia noftra memoria nó e ónium capaxtac paucoijz qdé tenaxtSC uix ad fingala fufficir * fecudx méorix loco habendos afferaeràdoscg céfeo>Nifùt littere qnidé ac libri certa rerum meoriatSc Icibiliù óniù cómunifapothecat id q? curar debemus ut quos a jSorih) accepimus* fi nihil ipfi ex nobis gigne? forte poffumus \ tegros atqpi corruptos polle ri tati trifmìtamai Eoc^ pacto i5c his q poli nos futuri funt utili? cófulemustSC his q preterierutmel una hac fu o^zlabo^z mercede repéfabimusJn quo iulte forfitanpolfumusquoddam fxculum prox
luftriù auctoijz pr eclara opera deperire paffi funtiEt quoruda quidem nomina fola fùmis tnlaudibo ornata *Alioijz &c pars uigiliapz t & fragméta qda operum ad nos perueneruntt unde fitut exfplédorelaudùacnóifopa de fìdrmo illo^z.ho^z uo rliquos laborf depiflé id idignem ex ea^z reni q fupat ad huc excelétia: àc digitatettaetfi ea ipfa Iplerifcjj partiu fuaijz
ta uiciofe corrupta qu'xdà òc itcìfa ac mutila ta fufcepimusiut pene melius fuerit ex his ni hil ad nos puem{fc,S<3 i haciactura que max ia étnó debet id minimù uideri quod fs pluri mas nras atcj itali x facta cognitiói digmfìiat p maga pte latef noscotigittquoi^ noticia cfi libris fimul ac monimétis eoi£ periit * Sicq* q barbaro tu resgejftas nouimuf pierai^ ex no ftris cafu libropz ignoramus.Et é eo deuétum ut latine quoq^ hiftoriaerSc cogitioétSc fidem a grxeis auctoribus exigamus* Plurima naqj taliù qux apudnos aut angufte perferipta: autprfuf icognitadate apud eosrpiiìt diffu fa:qq Se ea ipfa greca orario q noifris maioriba effe quóda domelticaiac pfamiliariffolebatta pud fuofpene intiittapud nofriero (porfùs ex tinta efttnifi pauci qdi q hac retate illi incubu eruntua e fepuchro i lucem ruocent* S<3 fdeo ad h iftoria cub eo gruior eft iacturatquo eius rei cognitiotet utilior et iucudior.nà libralrbo gdem ingeniiftet his q I publicis rbn et hóium cómunitate uerfari debent*cónenientiora fu nt hiftonx noticia : 6i moralis philofophix
■ GL
ftudiiLCxterx qdémv artiu liberales dicane qa liberos hoies doceat» philofophia uo idcir co é liberalis quod eius ftudiil liberos hoies e£ ficitt In hoi£ igit altero prxeepta qd feq x qd ne fugere cóùeniam altero exépla iueriimusi In illa ui,óniùhoiu officia reperiuntur:S£ qd queqj deceam hac lio q? ditta faetnue eft fuis quodq^ temporiba adiicieda efttad haec nifi fallor et teiu d, eloquetia:q ciuilis fcietix ps q dà é;p philolophià fiqdé poffuma ratióe feti nq? é i óni re ]5mtftp eloquétià grauit ornateq dicere qua, unare maxie cóciliàt mnltimdi nis animiip hiftorià nero in utruqj iimamur Nà fi fenes idcirco prudentiofs iudicamus t eosq^ libet aadimus:q p longam uitàtSc infe multa expti funt:5C in aliis pleraqj uidemnt atq^ audiemttquid de hiis effe iudicàdum qui multoi^fxailoiji res cognitu dignas memori ter nomàStad omnem cafum pferre illnftre aliquod exemplum pofiunttExqbaid efficit quod eft fumi uirv.54 omnino excelentis inge niiiut SC optime dicere quis poifit;Sc ftudeat q optime facer* Erant autem quattuor q pue
ros fuos graxi docere cófii eueni t ditteras t lue tariuàimuficatòC defignitiuatqua ptractiuà q da appellarle luctatiuat5£ mufica dicetur po ftea.defignatiua ùo nile i ufu non eft p libera In nifi qui forfita ad fcripturaattin&.ocribere naqpSC ipfii e pthraere ac defignartqtio ad rii qua ùo penes picrores Hèdit.Eratauté non fo Iti urile fd 3C honeftii quoqj huiufeemói nego tiia apud eostut ariftoreles iqtiNa SC ieptioni ba uafoig tabulai^ àc ftatuaijt : qbus grascia maxie delectata é (uccurebatt ne facile decipi praecio polT&tSd plurimu conferebant ad de phrédéda reni quae natura coiiat aut arte pu lchritudiné ac uenuftatetqba de reba ptinSd ad magnos uiros:5c loq it fe 5c iudicare poffe x lit terant uero magnus eft femper fructus $ & ad óne uitatet ad óne hoiti gensprecipue uo ftu diofiseai$2 ut ad accipiéda doctrina itatSc affir madia eia habini ruocàdàq lapfoig memorili Ante ónta igit fiquid proficere de doctrinis uolemus congrui fermonis habenda eft ra rio i Et curandum ne du maiora perleqmur turpiter in minoribus labi uideamur ; Proxie
huic difpntidi ratio adhibédaétp qui una qti acj retqd ueru falfuue fit facile argumcntado quxrimus.Ea cu fit diffidi ffietiaffciédic^ dif cipiia ad óne doctrina^ genus uià facile apit Rhetorica uo tertia c it racionales diffiplias : p qua artificiosi quxrit eloqtiétiatqua 5c tcia pofuimus i t prxcipuas ciuilitates ptes* V crii eacù nobiliti hóitiftudiis celebrari oli cófue uiffSdtmic pene por fu s obfoleuìt.INà a inditi is qdé eiecta penitus étubi nó ppetua oratióe: fd iuicé dialectico mor adductus Icaufà legi bi cótédit'Jn quo gene pleriqj quódà ex toma nis adolefcétiba magni gloria iut affettititaut diferédis fótiba raspane defedédis ifónba » In deliberatiuo uo genere ia apud pricipes et re rum donos nullus ei locus eft t quoniam paucistexpedin uerbis fententiam uoltìt : &C nudas afferri in cófiliii rationes.in populis q nel fi ne arte copiofe dicere polì unt clan haben tur.Demóffratiuum genus reftanquod ut mi cj eft in ufu fublatumtita uix ufq ratione inue nitur.Nà in faciendis orationibus his artibuf utuntur fere omnes tqux contra artem be
hedicédi ft.Qutc cù iti He elaboradù è tri ei que nolumus cé bene libitum ut i óni genere caufapz ornate copiofeqp polìit exarte elicere Prima huicé poetica cuò ftuditnév fi cóferre plurimi ad uitàiet ad oratione pónad delec tacióé ni magis uidet accomodata . Ars uero muffe semi et ea audiété delectat; magno quo dà apud grxeos honor habebat*Nec putabat qfq liberali! eruditus nifi càtu;& fidibus*Qu àobrem focrates ut ipfefenex didicit ita tge nuos adolefcétes erudiri i bis iudìt.nó qdé ad lafciuix reità métti ;fed ad motus alx lubrgu la ratioeqj moderidos.ut.n» non ònis uox tfc$ tatù q bene cófonat ad foni melodia facit x ita de motus aix no ónestfed qui ratiói cóueniùt ad recti uitx armonia ptinSó, Verù cù ad re rmfioné animi dedadilq^pafiiónesplurim ua ieat modulatióil ufa;tù ùo ebllilciplie cogiti o digli e igeio liberaliifrdm qua raióé (pernia m fononi uariafnatas'.ac pórateùet exqb:uuic é ppomoio3 cófonatiafdifonàtifq caufari coti gattqéadmoùet<3 nnmerif ratioxj arimetica dieta é (3 m agi rudi ba q geometria é appellata
-ih A,
i quibus fecùdù uarias f latióes pariu ael ipa rimet item lineapztfupficiepzìaut corposa uar ix fpeties numero^ magnitudine^ coftituutt multae^hisiéé(p^a demoftrat:qcogicio iocù didima ciòc prxeipua i fe certitudié córinSó * Sd &c illa quoc£ pulcherrima e:q de fideijz mo tibD magnitudini ac diftàtiis ptractat » Euo cat+n.nos ab his tenebrisi erano aereiSc i fu pioré illa lucidiflima doù tot luminaribp dif tictatoculos ate^ am iducitti qua afpitiété io cudù eft fixayz ftella^z imagines difeernere x et erraticas fu is locis noibDcj; denotar tea^rqj c5 iùctioést85 ite (olis lunxcjj defeco lóge atep uidef atqj prxdicer iMaxie ùo fciitiaide natu raitellectuihumao cófonatatq cóformis étp qua naturalium reftim aiamata^z inanimata rumue principia padÌonefq:& eoijz qux exio & mundo cofttinentunmotuum ac tranfmu tacionum caufas : effectusq cognofcimus, ac multo^z quidem podumus caufas reddere qiix uulgo miranda uideri foleant *Qux cù óniaiocundum eft intelligeretcum maxima negotiari circa eas qux inaeretSc circa terram
fiat inpfióes iocùdiffimu e,xqtie ilo & qux his anexe fùt cognitióes pulcheias iquifitioes habéttut eft pfpectiua;& de poderibus tradita ratio ♦Etqtìonia quidé dicédo hactenus piìec ttis ftureliquas quocj difciplina^z atriga ♦ Me dicina igit cogito pulcherrimaìSc ad fa lùté corporù cómodiflimatoem exercitui ha bet mime liberàletLegu peritia pùblice priua tic^ utilis eftìSC magno ubiqp honori haben&t ipfa qdé a morali philofophia dermata eft : quemadmou ab naturali medicina* Quaq ut honeftù é aut audiétiba itpretamaut i iur dif ceptantibus de iure cófultum aperireùta eft i decori tractantes caufàs precio conuento ope ras uenditare*
Scietia nero diuina é de caufis altiflimist& re bus qux funt femote a noftris fenfibus $ quas intelligentia tatti attigimus. pricipales itaqj dilcipliiias fefre conumeranimus omnes.hon quo unicuiqj omncs necefario àprédéde fine • ut doctus tandem aut ftt ? aut habeatur ♦ Nà & fingale totum fibi hominem uendicare po (TuntiSC utruqj eft uirttitis opus* ut modeftas
opestita Se mediocrem poflè pàti doctrinam fd ut ad qua qsc^ aptiffimus critica potiffimu aplectatbqq ita ft cóiucte doctrinae oesmt nul la queuis ignoratisporfus aliis egregie peipi ualearSd igéioig diiicrfa fut getia .Quxdam »n* facile iueniut i una quaq^ re argumétir* Se mediti quo fini pipofitù iferatiquxda uo tar da flit ad lueniédumerù folida ad diiudicàdii* Se jSores qdé illi quiba ita igeniù c ad oppone dù aptiores flit tPoiìerioref;ùo ad refpódédtn Ite illi ad poetica facilini rationales fa étias’ hi uo ad realesdiic aiitióóalii Igenio qdé uelo /diligili ùo fermoneqj tardior Si hi ad cópofi tum fermonem oratioifemq^ Rhetoricam ualere uidentur » In utraq» nero ui prompti ad dialecticas dilputationes praeclare faciunt» quibus autem fermo uelotior eli t q ingenitu -ideft lingua quidem fune promptatingenio ucro tardo Ad neutrii genus ualet orationis» àpio iqboda meo rie u.is multa uigettet hi ad cogioné hiftòriaig ualéttet cóprehédéda legii ampla uoluminaJn quo fc ir e nos oport& memoria praeter ingenium ualere n<5 mnltii
Ingeniti uo fine memoria prope nihil $ quatti qde ad dilciplinas attineatAd agibilia no có tra |)pterea q? màdari feriptis uice méorix ac ta res agendae^ poffit JDe doctrinis aut no tii demtir id lar quod no memoriter feimustaut ilo facile rminiici poiiumus.Sutpterea qbo é uis ai x ab {éniibilibx&t ma.tia.hbo fbo a bit r a .erat&c fepatis òc nniuerfalibo aprédédis apri orAiii còrrai circa particularia difeurere 15c negotiari futpniorest&t hi qdéad prudétiam & naturale fciétiànlli ùo ad mathematicas fa ciutiòi ad diurna qux methaphyfica dicimr Prxt hxc aut cum duplex fit itellectus fpecu latiuust&t praricus‘,ut quifq^ fecùdu altemm potior eritùta conuenientia illi ftudia fequi debebirSùt ifuper limitatali quemadmodù in iure dicuntiglebx aferipta quxdà ingenia qux cum in exteris imbecilia finttin uno tri aut in altero ualent eximie *ea autem (olaht illis permitteda in quibus folis plurimum poffe indicantur* Verum Ariftoreles guide uoluit liberaliba féientiis nonmmis indulge dum nec inmorandum elle ad perfectionem
ciuilé hoiu mtatnegotiofac^ rfpectas.Na q to tus fpeculatióitSt littera^ ilccebris deditus eì is e forfita fibi ipiì carnstat paig certe utilis ur bitautjSncepseftaut jSuatus.Àc de doctrinis qdét&t igeni istac utroi^qj generib? ita uider diffiniedù Jnquibus eft id ate ónia aladuerte dutquod no mó maiora illa prxcepta q <puec tionba tradurti 6C {3ma quocj artiù eleméta ab optimis prseceptoriba accipe cóuenit.òC ex auctoriba no qbalibSC patti imoraritfed opti mistqua ratio e 6C Philippus rex macedonum j5mas litteras ab Aditotele difcere talexandrù ^s'ùohiitt&c ueteres Romani liberos fuos ichole / màcipares i uirgilio primii erudiri curabant: optima utrit^ ratione.Nam quod teneris mé tibus infitum eittaIte radices mittit t nec fa cile poitea dmelli ui ulla potei!.Ergo fi meli oribus in initio aifueuerint : illos habebunt praecipuos : Se ueluti ducibus ièmper uten tur* Si nero errores ullos inbiberint : hif duplici tempore opus erit t Primum ut errores excrutiant : ac deinde ut uera pra» cepta códifcant* Quamobré thimotheuf mu
fictis fao tépor illuffristq ob multiplicatas 1 cythara cordasti nouopz modoiy ad. iuentio nem fptha iuffus eft extila nab difciplis qdm q nihil apud alios pfetiffSc certa,pacifcebatur mercedemtab his uero q ex aliis qdpià edidi ceràttduplà exigebat Jndijfcendo autem folet effe plerilq ipedimentotid magno aditimeli to effe debueranmulta tiidelicet cupiditasdif cendiiqua fit ut dum 5nia pit cSplectitiolum : nihil tener ualeanut eni fupfluus cibus non nutrit fd ffomachum qdem faffidio afficit* re liquum uero corpus agrauat atq ifirmat * ita multa rerù copia fimul igeila memorix 5C fa Cile i preferiti elabimnSc i futuru ìmbecihoré uim eius reddit,Sempcr igit multa legant dif cipline ftudiofiìlèd pauca quotidie deleganti qux decoquere eo^z. memoria poffit,Sic<^ tri a aut quattuor tplura uetut cuiufq^ uis erit aut ocium pro eius diei prxeipuo lucro feor fum reponanti alia uero legedo t id Conle quentur i ut qux iam didicerunt medita clone faluent, qux uero rion dum quottidie magis familiaria fibi legedo faciat,Huic auté
nimiae fciédi difccdiqp cupiditati coniuncta fo lec effe iordiata qdà cnriofitas iueftigadi » cu mumulta dc figulis afcifcere ftudét.uariisuno tepor dilciplinis icùbutt&£ mìe iilactnùc hac f fer unir ;aut nùc qdé una uiribi totis àplcctiìc: ide ùo ad modicù illa fiecta alia ate^ aliam * Quai res nó mó (prfus iutilis éffed 6C uelieme ter etià dànofa^Na ut i re efb5c (puerbio dicit	/
acelcut uinaq^ fepius tralualat* Itaq^ inmorari uni rei decenSC eà óni ftudio pfeq: difciplmas qt eo ordie capere teptar quo iunta fuis aucto nbo traditx Na qui libros iordinate leguntt /f nuuea fine facientes initium media inter le V> gentes ÒC quod primum effe debuerat polì: remum accipiunt dii haud temere nihil lege do proficiunt ;q ut ónia neglexifie uideanturt De libris autem qui funt eiufmodi difcipline ita quidem per multos uerfari conuemttut meliores femper prxcipuos habeamus mec Uero par omnibus labor fufeipiendus eftt leda unieuiqj pro modo rationeo^ ingenii fui*Eft enim i ut fic dixerim i in quibuf dà ingenii, quidem acies pliibea ii quibufdi
liero ferrea *quibD eftplubeadìqdé 5C obtufa et patii ad difaplims ual&Quito nero é inge nii acies acuta qdé fcJ molistSC que facile retii dipoffit itffiidedii crebris irpellatiomoa idi géttqui nifi pmo ipetu penetrent quo nolunt? qto de hic magis intenderint magis ebefcimt1 Qui uo ferreii forati funt igeniu tfiquidé Se a cutthhisnihil iperuium efhmfi eo pernipe uelirit ubi frangi omne necelTe eft ♦ Sin uo ob tufi affiduo tri ftudio difficultates ónes suiti cut.Sd 5c id quoq? p pluimù ueyi eli acutiors	/
ingenio minus ualere memoriate: q celeriter y capiùt retinet mirius*Ad fa bianda igit cofir \ madaqj memoriam maxime affinis eftilla ca <> tonis ratiotqua riti fé dicebat titquicquid die ^ egerattuiderattlegerat? uefperi cómemoraret» ^
efferationem , Ita igitur s&t nos omnia qui dem fi po(fimus reminifci curabimus t si mi nus ì ea fa Ite quxprxcipue nobis delegimus tenatius conplectemurProderit auté+et de co munibus ftudiis una cu fodalito crebeio co
ferre,Acuit e ni i genui difpfitatiotligua eru ditt memoriae^ confirmat ac no mo multa dif putido di(cimus,Sed 8i quae ficdiicimustme hus fcimustaptius eloqmuriSc firmius fcorda murJSd et alios quoc^ docédo quae icimus t no paijz et ipfi iuuabim ,Optimu niqj profic iedi genus é docet'q? didiceris+ueru euenitó niba fere dilcetiba ut fi quid ab initio benep fecerittptinus magna fe fe de diiciplinis conte euros arbitrerà ii qdi ut docti diiputet i fen ' tentiasq^ fuas obnixe tueri uelitiq? eifplnrim officit Primus eteni ad difciplinas gradus eff poffe dubitare hec t eft qcq diffètiba ta inimi cu qua ut nimis dppria eruditióe. prefiimat aut d igenio fibi cofidattquorum alterii diffe di curi tollittalteru minuit fic.n, ipfi fe fallùt i qua re minime nec effe efhneminemt autem facilius eli: fallar qua fe ipfummemihE dano maior decipimus. Fit autem id ideo quonia nundum diuerticula SC ifractus ac precipitia quae in fcientiis lattitant perpendere inex pertis licuit quibus euenit ut aut De lib risPleraq male corrigant qux bene per fe ne
queur icelligeretaiit ipitia fcr ip topz negligen tiaue culpantes multa fpóte prerereat no nel iecta*Veru eas opiniones (indili Se pfeueratia excutietrfiéc alle comode olà fi rite cépora dif plfabuL.fi fmguiis dieba fla racas horas litee risdabimusmeqj negotio ullo abiìrahemuri quo mmusaliqd quoccidie legamusdSfàfi al exader kaitris plurimi! lecticare fo'ebac.Si ce farceli exercitu pndlcens libros fcrib.batiód Auguftus mutinéfi bello re tata adortus i fép tri i cafiris legere aut Icribere quottid ieqj de clamitare cófueuerattquid poterit urbano oc io itueniretquod nos diu porfus a litterale Itu^-diisauocetrVtilleaùt éut uel cuiuflibSe m*9 imi teporis iacturà p magno deputemus t Se ita téporis quéadmou;& uitx Se falutis ratio nemhabeamustut nihil iutilit nobis depere att ueluti fi inertes horasj& qux apud exte ros ociofe funt : aut fhidiis lenioribus dabi mus a ut lectione iucunda tranfigemus do nx Se eni rationis eft ea quocjj bona col ligere qux folent negligere exteri ♦ Vt fi qs fup cocnam legat t SC fomnum qdé iter li brof
d
V
expectettaut cerre p libros fugiat bcq phyli ci obefle ea uifui luminibaq^ cótédùt i quod St uerù é*fi mó prxter modiLidefbaut itétione nimiataut fup multa fatuntate id fiat * Sd St illud quot^proderit nónihihfi itra bibliote cas nofrras cora atq? i oculis iftruméta hxc có ftituamustquibD horas atq^ tepora metiri fole ntiut quafi tepus ipfil fluere labiqj uideamus Et fi eis ipfis locis ad nihil aliud q ad quod co ffituta fune utemurmnlla ibi aut ocupatione aut cogitatione externa admitteres Hxc autequx dicta funt maiore cura ac flti dio pfequatthi qmbD é ingenium ad difripli nas aptius q corpus ad bell a. Quibo lio et inge niii uigetiSt corpus éualidù eos oportet utri ufe^ cura habere;St animi! quidè ita formare ut uere poffit decerneretSt ratione uelit Ipc-ra reteorpus uero St fortiter ferreiut facile pare re poffittac deniq? ita nos totos conparare : ut femper parati fimusmonad iferendam uim« fedad arcendam iniuriamiatit fi uim quoqj adhibere pmittimurmó predx cupiditatifcj} gratia: fed pro iperio gloriaci decertare. Max
Ime nero principilo cofmcnìt ì militari <iifd pila iftructos die. Ni eos guide operici &c pa cis i8c belli amba ab udare: có polfe exercito du ceretSe ipios corpore fuo cu opus cric depugn are-Qtiod ita elle debere Alexander qui ma gnus è cognoiatus ut facto femp ita uerbis fse pe figmficabattNa quoties de ho meri ueffibo cuius ftudioffimus erat li amicos ut fit conte t.o iaduTcdquinàeffet exónibuselegantior il hi fiper unti eximie prxferebatt q é de Agi mesone fcripms àiipdTepòcr (bcco-iÀEvcrfcfi cièco- KpxTÉpodr fetix-uh7ho-t quali enudem deceat qui bonus fterex fortem etiam effe pr- gaatoré#exercédu elt igit ab ipfa ifatia cor pus ad mdimtSc animus ad patiéna formali dus ac ueluti equos folét manu deducendus e i i badium utppuluerèmac fudorem ferre fa elle iolem laborem<p confuefcat * Nam ut in arboribus tenues quidem ramulculos p fepe u idemus magna pomosi uim de fe nata a pri mis floribus ad iuftam magnitudine perferre eo 0$ onore plane quidem flecti: minimeta men frangiiquodnififenfim exercuilfSc iuli
di ores quocp ramos ad penfu euerterSótita 5C homines nifi a pueris primotac deinde p ónes States patientiae. &c labori Se animo Se corpo re afuefeanttfi qua poftea difficultasrem imi neat fràguntiptinus neq.3 ferre ul aduerfà ua lent^QuodipfumSi magnoi>z legis latorum quos uetuftas celebrat minoisac ligurgi auc toritas monSe i cretéfium quidé ac lacedemo nio^z legis latores erudiebat iuuétuté nó mó ad patiétiam corporis fed ad cdtinentiam ai t quos foris educados exerceri i uenationiba ac p haze currere faltaretefurireialgeret teftuarq* iubebàt ut fic exercitatis uti facile ad militia poffétvNadelitix quidé animos hominù cor poraq^diffoluunttlabor uero cófirmat:Se idur at Jta<^ nó nifi indurati durare laboribus po {Tunrqui autem ita cófuefcent t ammoiSe cor poreutentur facile cum opus erir ad pericula & difficultates ónes fubetldac.Quoi gene ne 4)ex uetenbamet^exnoftris ullum exemplu illuftrius proponere ualeo q parentem tuum libenter enim iutipfeuidesimaiorum tuorù imagies tibi propono ìcofqj crebro ftudeo ad
memoria tira feuocanquonia & é in illis quid^^^ magnifice feq ualeastSc domefticis exemplis ( folét homines magis excitariJNa ut gloriofd S éfuos benefaciendo uiceredta turpe u idicari b (ol5C ab his quopz uircuté honori nobis duci p musuitta moribxj degenerare*Sed ad parete tuù redeo cui cu inumare tribui laudes poffitt ipfe tri de fe nulla re magis q labori patientia gloriari fol&dEfLm id quod uidemus ita ad labores ipiger i piculis audaxtut nec mole cor pons ferre fe ulla aut effe mortale genitu arbi trari uideatur*Excótéptu nac^ labore mortis quoc^ innaicitur contépms:5e crefcit audalia qua ita ille itrepide quaeqi difficilia aggrediti utnihil metuere credédus fitiprrerer id forfi ta miumefeni mori fibi cortgat*Quod ratióe optima fentire mi hi uidetur ffpectàda é*n* fé per uirtus t òc ad facta preclara itédédus eft animustde uita non magnopere curandumtqf qs enim mundanas res xftimatióe debita pé fabittfacile cognofcS£;oC fructus diu uiuendi minores effe x qua ut longa trita expérti ma gnope debeatiSC cafirs maiorestq ut uel breuif
d 5
ipàri poffit.DecSe igit:& horìefte i pace uiuè téxòc i bello fortiter fadététccetera qdé xqua nimitferretmortéùo qncuqa adueniat piaci de admittereipleraq^ etià cù occafio aut necefi tas poftulat illi occureretnoiì eni timefi id op rtet ne paijz forre uixerimusffee; nc id ipfu q? uixetimus paijz uixiffe uideamurthabet nacg ónis cetas ut edere aliquid maguificù pofìitr Scipio q pojftea primus affricantis appellatus é uix dù pubes (ub patre p patria aduerfus pe nos mtlitas.Cù hanibal romanos ad ticinum fudiffSC patré ipfti confulé*belli q> ducè affect ù grani uulnereiod ab hoffibDcirctmentù pica lo exemit »Sicc^ ex qua pugna uix ueteranis fugere contigffScipio id aetatis coilfuléiducét ciLiétSz pa tremoti minus pieiq fortiter facien do feruauiticumulatiqj Só publico òc priuato merito laude retulit* Aemilius quoq? lepidus puer pductus i pugna code cógreffutSó hoflé occidit;& ciuè feruaùit.ln cuius memoria rei ftatuta pretexta exfenatufconfulto i capicollo póita étut ceceri exeplo accéderèt et auctori ta pelar! i ca etate opis fuus honos habertur^Sed
Si tu quoq^ nifi tuas tibi laudes inuiderimus utroq^ iliaci minor ut e-ras iiatutapud brixia nup cum effes i exercitu germano^ progredi aufus es i hoftes armatus iqtum cxteroig ne mo milita offerre fe fuff inuit i quo qde facto nefao quiba magis an hoiìiba admirationitan uo amicis rubori fueris+Ita igit a primis ànis ifntuedi flit puerimt Se audere magna poffìc &c di Sicilia tolerare*Quid enim é illud de la ciedemoniopz pueris,Ni hi quidé de cura ed ucacionis copi plurimi! apud ueteres comen dàt ,Quos fpiritus gignere mos ille debuit t q bus cófuetu erat i cócertacióe xqualiil pacieri am tata proflaretur ui deiecti aut cafu iterluc candii colapfi necari fe potius exanimariq; pa teret q mccos fateri fe uellenrQuid enim mi rumam &C ad ara fic uerberiba accipi folebant: ut multus fép e corpore faguis fluer&tpleruq etil fpiricu exhalarettneo tii aut exclamauit uq aut uix mima doloris figmi edidit Jta do mi formata iuuémf ea demu militix opera gerebattquibDuetuffaonis memoria plenae ÒC tam qd audire eostaut a duce aut a patri
bus par erariCu inhoftespgtefuri per biadi tias monerentur a matribxutautuiui arma refefenttaut mortui i armis referériqtioniam tradere arma hoftiaut ea abiiccre fugientes peius morte iudicabafttugit illi ut partes cor póris curabat ea Si tuebàrinec mini .fi fe ui ni \ armis crebro fpectados exigebant i qui & mortuis fore ea fibi decori relata exiftimaret* prxftat ante confuetudo ufusqj deferendo ut armis xque ac mebris ac ueftibus utatur* nec uideatur ex eis corpori onus adiectù * Na nili ita fuiffet romane legiones longa affiduac^ ex ^^exercitatione inftitute ab exerceclo eni exerci tus dictus éiquonà pacto potuiffet cii pedibo - agmen procederete plemq? citatu arma pri mu differremallii infuptSc li cuius rei ad quo ridiami egerent ufunràc fuperhxcuna fxpe qndecitaut eo aplius diei£ cibos onus iuméto diffcile *Qui ergo erunt aut armo^taut litte ra^ ftudiis dàditqn quidem hx flint liberalif fimeartiu maxieqj ^ncipalestppea q? Se maxi me |Sncipes deceat.fimul ac mebris uti p xta tem licebittarmis effuelcere debebùt ♦aifcen
difcjg primis litteris tradendi erunttcù primi? v potemt nerba formare .Iamcjj ab ide reni illa. rii ac ftndioiji qux flit p uita acturi debet qu ceda qua fi libameta gufiate taliboqj exerceri rudimétis^Sd et ficee utraq ipfi facile exeq m ice poteruttuteertàs horas ad exercitm corpo ris habeatiet ite certas litterario ludo deputét ac nó mó quidépuerostfed òc uiros dec& hoc facere*qUod 6C theodofm principe facere foli tu phibétiut die quidé aut exerceret I armis: aut de fabditoyz negotiis iure dicédo decerne ret.Nocteùo libris ad lucerna icuberSttac de litterali quidé fludiis fupra fatis q uifù é dixi <£) mustreliqua pfèqUamurEa igit exercicxa fuf C cipiéda erunttqux bona UalitudinE faluétt 6c robufliora membra reddat Jn quo erit unius cuiufq; naturalis difpofitio diligent attenden dama q fùt habitudine corporis molli atqj hu mida fortioribus exerciciis ficcandi indura dique erunt : cazteri leuius » Et quibus fa nguis facilis efl inflamari eos ardente fole quiefeere cóuenit1 fd xtatis quoque habéda erit ratio tut ufq in tempus pubertatis leuio
<
rib:? onertbn fubiciàtme nel xtaris neruus fra gat.aut ipcdiat corporis augmétmpclt puber ratemùograuioribDlaboriba edomadi eruti 6i i puberes guide magis ad irei leena decer er udire-hos ùo ad moresJté ilios ad difoplina curar e.lios ùo magis ad roburi Òi ualimdiné ,corporis.Quàtù aùt fit momém i exercedis i iuueniba ÒC què cura adhibèda exempio fit, .Manusqui ut auctor eft plutarchus cù cct le next&c multa corporis molle grauis mr.tanta belli gloriatper pace tamé ut filiti militaribo off.msarqjactiba iftimerSdiquottidie cù ado lefcétibj ueniebat i capm& exercebatur una, P hxc nàq} adumbrata certamia ad ueras pu gnastaudatiores docnorefcp pueniùt.Nà nili eifòi utilis hxc pugnadi difciplinaiqux per pace atq^ i otto quxrit.frultra non temere +P. Rutilius coful armopz tractidoig dilciplinam pinus accipere milites uoiuili&aq doctoribus gladiatori urbe accitis meditacioé hanc uitan diateli ferendi ictustpenetrare in caltra ìffit t ut miles non folum uiribustód audatia quibuf àtea folis nicebarifed etià arte òc idultriac^ ua
ler&’Docédi funt igit iuuencsqiix 1 huc ufu ptinétait poffe hoftem gladio guide dextra fe riretfiniftra ilo breui ubone fe tegere.Enfé uo fuftédanceà utrifq maiiiba tractaret^ nùc q de fe effùdereuiuc ùo denuo fub clypeum cog ereipuncti cefimqj fine difficultate ferireiexer ceri quoqg dec&t i curfu faltuductaiac pugilari certaminenaculari cj lógiffimctrecte fagitare» mbrare fudestfaxa rotarexquos domareieofq nuc ad curfu aut faltu adactis urger calca non nunc ite flexis habenis medio curfu puerteft 5c ita I utraqj fe parare t ut Se eques Se pedes pugnare qs(^ facile poffictequim quoc^ occur fus du fe fe telis ifeftis petùtj&t audaciores fa cere folet:5d ad pugna doctiorestcù Se cufpidé fuam ubi itéderit locare didicerinoc contra fe ueniétem a eie immotis luminibus pferre»Ar mortuo fpeties quéadmoui& ueftimentonì quottidie uariat ufusteam auté mutacionem ita fectari oportebit :ut experiamur fingala $ meliora uo fep tencamus'Similit Se pugnadi cófuerudines uariari folent.Na olim quidem temporio:? prifcoiy heroum curibus duces de
pugnare cófumemtJPolìea no apud rotnanof maxime pauci equites;aut certe no multimis aure exercitus pene tota in peditibus eratmùc nemo curibotomes femre in eqis bellat» Quod autem in ufu é:fi modo prxlìat ferirne coue nit ; òc per campefìres exercitacióes alitine id meditante deiq oportet ad figlila certamiu genera pexercitatos uenirma alit i tumultua ria pugna agendo é; alit cù tota decerli: acie,A lit qiicócurrùt malpulùalit cù duelo cófligit. nà pleriq i acie fortilfie nifi ft dimicar;q cù ef fet ad figular certame pmocati;alo uinbaq tor puerut» Quàqdifciplmx hoc genus q?p od nm quxritdóge Ipar elìci quod it bellone tu multusìper indigena reni óniù uerofqj terrò res difeitur Jta monebat flaccus Angufta ami ce pauperiem patitrobulìus acri militia puer còdilcat;S£ parthos feroces uexet eques metti endus balìa; uitaq; fub diuotSc trepidis agat i rebus » Sic enim ad illa maiora peruenie tur ; qux futuros bellorum duces ; &ufu S£ ratione confequi oportScmt quibn artibus ducédusfit exeratus.quibus locis lìatuenda*
quo ordine locandx aciestqua qs ratione prx uenìre hoftium coufilia pofTit.ac more belli infidias illis ponereab his pofiras cauere : hoftilis exercitus milites difirahereifuos ante meeu beniuolétiaqjcótineremec militare unq remitteredifciplinamiut.n. uirtu s militum duciba laude parare fol&uta &t illopz peccatu culpx pleruqj afcribit ducis .Non xque uero ex benefactis gloriatati ex peccatis ignomia nafcituriipfe ónia debes quxcuq; tépus habét prx deliberata exequi tnec ut i re nona aut fu biro tumultuari.neq.n.ftare miliul ai pofiut cum ducis confilium labatiMilites uero iplof oportót natura quidem fortes exffteretbellidi amba iiiftructosianimi multum haberet ar ' moi£ quod fit* Alimento muo no nifi qued necefhtati fuppetat i Qux igitur finti ducisi qux militis partes : quod equitis t qudo ue peditis fit officium tufusatqj experietia do cebitt qux profecto exreipfa late refert qui melius cognofcere liceat t quam aut uo ce precipi aut ullis tradi litterispoflintitam Stfiextenr de re militari libri a magnis uiris
eden <|ne uncg tibi éérit negligédrSd marni nn yi quoq* ui ufuqj nofcere duce oportSC . Cu ui£ rei foler tifimi! éé tuù paréte uides ; quo nefcio an qsq (indio maiore quaefierit aut eia generis plura forte pararìt * poliremo ut ab h s reba no aliena notàdi quoc^ pitiatadolefce tibe adhibéda é i quatSCaugufìuscadfar nepo tes fuos ;Na filios guide nullos fufcepitùta er udiri (luduit.ut óe ipfe pleruq p fe docerStmà òC a magnis piculis laborare hoies fol&£i6£ ad nau ales pugnas trafmiffioésq fluminu audaci ori reddit.Et i hoc toto qdé gene rem q ad mi litaria ptinét exercicia habestquo fi imittere germanos tuos maiors Fracifcu ÒC iacobii ma gnanimos uiros ÒL i armis late cogitos omniq prudétia ac moderatióeifignis quos te decóc lep ut fads óni fide ac pietate colertèe ita illos pbe imitari ut minoribatSi excplo uirtutis òc p fidio ad cafus éé ualcas.Optime qdém»gene ris hùani focietascóftabittfi ficta fit iura fagu inifet erga fupiores qdé reuerctiatad iferiofs uo hùatastcù parita aut moderano facilicaf q feruabit.uerùqdé i ope nò fép.ùefari pofum?
feci oport& Iterdu laxaniéti aliquid lanìgeri, huic ìpfi generi modù rarionétj nùcprefcriba mus.primu itaqj preceprum éadqjporiffimù ut ne quis turpis ludusiaut noxius fufdpia turmec nifi quatti aut acuat iduffrià aut cor porisuires exerceat.Nà quod fcipioiSe Leliuf ÒC Iterdu augur Scxuola qui fuit Lclii generi: {oliti fùt du animi remiffiom uacarét 1 littori bD maris aut alueis fiumi ù calculos cóculafqj lectitaretfiebat i his (porfus necefiitare qua da.Na non nifi functi magnif labonb ? aut cù edet aetate ia puecta ad hxc ipfa ueniebat. Sc$ laudabiliori hoc gene foriiti idé Sex noia qui optime piladicimr lufiffecq? fcilic&C foréfi ba negodisidc Itpretàdi cimlis mris labore fa tigatus ad hoc poriflìmii ociù recreàdarum uiriucaufaicófirrmdoi^qj latesce cóferebat E fi eiufdé geriis uenationis aucupii pifcatioù cura quxtòc delectatióe plurima afficiunt alum et ul mébropz moru laboreqj cófirmant leuit auiìeni ftudio falere labore «ut Inquit Oratius.Nam hecnifi tanta uolu peate con direntur quis eff qui fpontefubire tantù labo
ré uellét aut pferre ulla ui pofl"&.iqq hoc ipfù ligurgi legitoftudium eratnon ocium acjole fcemiu a ut fi h tee forfitan grati iota uidebùt t cj ut de (tudio fertos leuare pofTint.liccbit aut porfus qefcere*aut leniter adequitar .àut dea Sular fuauiterdiccbit òt iocis inuicé ac fab bus uci modeftis q lacedcmoniopz per orili mos er ar.Quà a iit ferat ea res militate I ulta ligurgi P'.fcriptù é.Sed nec ent guide idecés catti fidi bx^ laxare aiti qua de re fupius é habita no bis mécioiNàSCtpythagoreorù mos hiccrac, òefuitguódà prifeis heroibo celebrarne achilé homerus iducir a pugna redente i hac re foli tu acqelcere no guide amatorias càtiones: fed uiroiy fertili laudes modulate .Ita ergo p od ù poter; m usua ut ìpfi facere aut aliis faciétiba idicareiSe eos modos aplecti gui cóueniécioref nobis temporibufque uedibuntur . Nam fi culi quidem modi ad remfffioném animi magis faciunt ÒC guietem gallid nero contra ad excitacioné:6i moni .Itali autem inter hos mediti tenettód item qux pulfu aut cantu fir melodia decentiorelhquxuero fpiritu etq->
ore minus uidemrigenms cóuentre.Sd Se ad fónosfaltaretói muliebres ducere choreas in digne uiro uoluptates uidef poflut.TaScfi fin in his rebus fructus aliquistquonia Si corpus exerc5c;8£ multa membris dexteritate adi ici unt fi non lafduos iuuenes redderet eorumqj mores bonosmimia uanitate corruperét.Non ita rabule ludus quotila pugnefpetié profert hofKlisq^ certamisiquem palamedes troiano bello ut uetufliffimi tradunt adluenitìut uel hoc negotio milires occupatos teneret ociofu qj àuerteret a feditioiba exercitu Alex ilo lu dusaut cupiditate habet minime libcralemt aut iducete uiro moliticmà qui lucri caufa id agut maioris quxitus negotia comodius age réiactii no uoluptaté ide uenàr tardiufculi iti quc ri aliud nihil polfut iuenire i quo honefh iis c! ciectcturJn his igitur ludis delectari con ueitc artxs aliga aur certe plrm calas uo g mi nimii habeat nifi forfita ea non putet qs arte nacahct qba reba fit ró litteriftraditaiaut mai eftate mora auctoris nò putet idecoRZ facer de quo ifdcopt fibi fcriber exiftimaflenNà Ciati dius cefar de alexludo librumediditiquo
e
(ludio delectari folénq ft i hoctinù dilgétef ut óné fubftàtià negligattcertetut tiniuerìù ui te tépus amittantthifaùt qbi littera^ (ludia uoluptatift uarietas lectiois (olatiù affettalo uaq lectio uetisfaftidiù tolleri tdù tri 61 opus é porfi ut uidet nihil ager óninoq ope uacafi ut fufFicerdermi opi laboriq poffimiuià q fé p itétiffimi é neruus nifi fmittat aliqrido tu pi foletitaetfi nulla é tépus laboriofi uf fapié ti q quo nihil agit fi mó pót fapiéf nihil agere Quofda aùt accepimi i hùc modù tépi diflri buer folitof ut p die ac nocté tela pté fono pm itteret tcià rfectioibi ac uacatiói rliquù liber alibi (ludiis daréttquopz ego neq dinar ratioé fatis audeo neq pbar peniti poffiL id aùt affir martet pollù et audeo eo mini elabi nobif età tis atq hoc nos diutiufuiuef quo pii tepori bo nifftudiis màcipamiJllud ùo (3 corpif cultu nùc pórmù angami ut fit ctcéf neq nimiù ex qftì neq por fi neglectiìfd cù rei loco tépiq ttù maxie pfoe cóueianneq,n.fedr i literatona fc ola coroatùtaut fubdeta uefte cóit aut icertaé amoig fluxa toga maualeatùq pdhnec ùo ]5ic ipis filila eqcù plebeio urli fordidaq uti tùica
alit tria clamide fe pber fpectidu » nimia aùt culto uéuftatifq cura muliebre aimu dfignat: et multe uàitatisargumétù éùdulgeda ft tri adolefcétibo qdi neq^ oia eoi£ peccata feuera ft aiaduerfióe pùieda nifiunex pte aliq iuue tute expleuerlt etatifillmfuitia cóferét i fene ctuté.hec ego ad te ubertlefcripfit ut fu i itio policito nó ta iit coefaceré qd fieri a te oporte rettq ut teipfùoftéderétibiq fi natura feque ris ducémihil moitor opus habefad fuma uir tute optineda.nifiui.a te ipfo deficiaftpelar de te oia policeri idoles tua uidetb Laudef aùt fi qs tnbuef tibi fù uìfus ita a me ueli acipiafut magis illafcalcar ad bene fàciédù extiefq be ne facto^z pmiù ee+Adniti igit fumifuiribo te cóuéitmt eù pftefuirù q hifta geriofis adolelc étie tuf ]3mordiis digne rfpódeat ne aut tu na tur muéribo male ufotaut illa i te tà egregia i dolefmétita uideat+neue ego fi qdmea cà tà gerifautfalfufd te uatefaut uanuf pdicator extitirvfi pbeitaq gelTerifhébifqdéab órnbo prxfeté laude *ameuó6i litteris fi qua nobif eòmói facultas eritpojùeritati cómédaber * Si mius unufero q auoà plàe dicef idq pala fate ri nihil tibì nifi te ipfum uideri delniffe finii
E MAGNO BASILIOTEONARDI A RETINI TR AD VCTIO; AD COL VC IVM.
EPISTOLA
Go cibi hùc libri! Colaci ex media, t ut
aiiit grxcia delegi tubi eiufcemodì rru magna copia é:ÒC ifiita pene multitudo * Nec uerirus fum ne abile ut papi liberalis : ac fané ingratusaccufarerdì ex tata habudantia hoc tam paruum munus ad te mitteretmNec^.n# id mine agotnec^ ita amens fumtut exiilime hac tantula re fummis tuis erga me officiis fa tiffacere poffetSed ut mercatores folent degù ftationem aliquam rerum uenalium acciper* guo facilius de illaijz emptione del iberare qu eanttuc ego cum cuperem (p tuis fihgularibus meritisifummac^i me bemuolétia quicquid mea opera: laboretinduftria cfhcere poffim :I ce unum conferre.hunc tibi librum tranfcrip fnquafi deguftarionem quandamftudioije me o^uQuxfi ubi doctifftmo hominj probità effe fenferotmaiori cum fiducia deinceps agg rediarttuo grautfftmotatc^ optimo iuditio co
firma.tos.5t lam non partus muntile ulis * sed maioribus rerum agam, Q_uaquam idquod de muneris paru itare fupra dixi non ad hbrù ipfurm fédaduercendi laborem referri nolo. Namóe fi liber per fehreuis eftt tantum ta men ponderis ei adiiecir Bafilii noméìut ma gnus putari debeat auctoritate Icribentis Qu, tequidem apud grtccos tanta eftait òc feueri tare mtxtSt fanctimonia morum:5t prxterc a optimarum artium ftudiotfacrarumq} litte rarum uoctrinatcxteris ferme omnibo exifti metur prxcellerefSed cùm fmt per multi atc^ incipri librùquos ille accuraffime fcnptofrliq ittnos I prefentia hunc potiffimu delegimust quod maxime eum conducere ad Rudia noR ra arbitrati fumus'Atq. ideo libentius id feci mustquod auctoritate tanti uiritignauiam ac peruerfitatem ecpt cupiebamus refringere: qui Rudia humanitatis uituperanttatq ab hif ónlo abhorédù cèfctxp hiscótigitfef qea tar ditate igeii le: ut nihil altùtneqj egrgiù ualeàc itoeri tQuicùad nulla parte humanitatis af pirare ipfi polfmrmec alios quidem id debere
e5
facere arbitrantunSed hos cum fua ignorati^ relinquamusmeq) enim digm funt de quibus uerba fiant.Sd ia Bafiliù ipfum audiamus : in quo animaduerte quefo quanta grauitasfit
BASILII VIRI ERVDITI SSIMI ET SANCTIS SIMI ETLEGEN DIS ANTIO VO RVM LIBRIS OPVSCVLVM DIVINVM
VLTA fune fili qux hortantor me ad ea nobis confulenda:qu x optima effe ducotquxqj uobis fi illa fequimi ni profutura confido t quippet& huiufmodi xtas t 6C multarum rerum ufust 6i i fu per q> omnia maxime dccSd; inutramqj partem mu tacionesfatis effe expertum humanarum rru me facere per itu mdraque poffum his quinu per uitam ingreffi funt quafi uiam aliqua qua tutifiime proficifcantur offendere.Ac cendit ad hoc quod naturali neccffitudine
me poft parentes nemo eli uobis propiquior* Quamobrem ego guide erga uos non minus beniuoletire habeo q ipfi parenres » Vos aure puro, nifi forte:me ueitra mésfaliittcum me intuemini parentum defiderio haud quaqua mouerit Si igitur quai a me dicentur ea uos fuicipereìac (equi parati eftisiin fecundo eritis ordine laudatorumtapudhefiodum+Si mius ego fané nihil moieftum dicami Vos autem meminiflis carminum iliopt i quibus ille poe ta inquit ♦ Optimum illum effe qui per fe ipf ^ ^ um qux agenda fintconfpicarerur ; Sequenti autem gradu qui alioijt confilia fequerctur. nero ad neutrum hoijt'app effSó eum penitus effe inutilem * Nec uos ulla admiratio tene atifi quottidiead magilìros eutibus uobis ueterumtjuirorumiSi igenioiSi doctrina pii àriumipereaqux illi fcripta reliquere coti nuu Lifum Se familiaritatem hétibmego aliqd utilius ex me ipfo inueniffe profitear.Equidé hoc ipfum moniturus tienioinó oportere uos huiufmoii uiris ita mentis ueftre gubernacu la permittereiucquacum^ducùteafequamit
Ccd id dùraxat quod utilitate affert ab illis ac cipijétesdcire etiam fi fit opus cópténere; Que igit ea fuit Se quemadmodù difcernàt id i£ uo bis apiatliic fumes Iitiil.Nos quidè o filii hac humana uica nihil 5nmo effe arbitramunnec 1 borni quicqd exiffimadu céfemusmec^ appel ladutqi utilitate nobis huculqfupeditet;N5 itaqj dignitatéuio aplitudinéqj maioip;n5 coi' potis uiresmó forniamo magnitudmemmon a cunctisbominibus habitos honoresmon ip fum imperiummon quicquid dicipoteft in hac uitaexceIens;Sd longiusnoftre procedile fpest5c ad alterius uitx praeparationem cune ta molimur.Qjaae. igitur ad hanc uitam con fer£t:ea nos totis uiribus optanda qua:renda qj effe arbitramur. Q uteuero .llucufque per uenire nequeuntiut nullius momenti dcfpi cienda functQu aenam tamen ifta fit uita : 5c quo pacto illa uiuatur id fine offendere plus negotii effenquam nos inprxfentia fufccperi n^nsimaiores etiam auditores quam ipfi nuc effi.sad percipiendumrequitit-.ho:folum : cil dixero fatis abunde uobisdixiffe putabo : Si qf
5ne polì:creatos homines felicitate méte con cipianfimulq} i unti cógerat uniuerfam :,ne p uà quidé parte illote bonorum adequar copi et.Sed a mio illius uitaa bono ónia huàna : fi mul collecta magis abeffe qui libra SC fónti a beris rebus .Imo uero ut propiori ucarfimili tudietquàto i óm re preciofior c aiatq corpus; tato utriufq? uitae differéria é .Ad hic porro uità facri dicunt fermones per occulta nos era dietestdonec tri profundum illopt féfù p etaté nobis percipere poffe non licet:! aliis non om nino diuerfistquafi in umbris quibufdam fpe culifqj oculos mentis exercere debemus: eos 1 mitantes qui ad cerràen le comparant : qui de faltu 6c mora manuum in ludo exercitati : ca" lidius deinceps in certamen defeendunt ♦ Et nobis profecto certame quoddam imeumbere putandum eft:5c quidem omnium ccrtamiù maximumteuius gratia cuncta té randa funt ; 5c totis uiribus imeumbendutad humscemói rei prteparationemtóc poetis Se oratoribus Se fcriptoribustcaeteris omnibus deniq* homtni bus inhaerendum ; unde nobis ad ingenii ex
exercitatione ahqtta fit acce furi utilitas* Ve lut igitihi q tingut cu j$mo qbada modis id q? colore receptura fit prxparamt t tide poft ea flore fupinducunt fine purpureùtfiue qué uis alium i eodenr nos iride mó t fi ut idelebi lis fit apud nos pbitatis fententia cupimus % cil his extraneis difciplinis fuerimus imbutit tue facris St occultis opa dabimus t St quafi fo lem i aqua prius uidere affuefacti : ad ìpfam luce dirigemus intuitumtSi qua igitur conue nientiautrimc^fittputilisnobis erit talis co gnitioi fiaùt nulla fit ea tamen ad muicé co ferre:6tin quo differant internofcere t nó pa ru nobis fructus pbebit ad potióris confirma tionem » fed qua fimilitudine utemur ad hac rem oftédendam t Nempe ut piante propria uirruseftfructum produceretafferunt tri ali quem ornatum St fródes ipfe circa ramos di fufieuta profecto & animai prccipuus quidé fructus eftuentas :non inamccnum taméeft hac extranea circùdari fapiétiat qux tàquam ftondesquxdamtód fructui tegmé prxbeat: & Ipetiem intuétibus Ixtiorem oftédat » Hoc
feci (Te aiutìt Mofen illum fumma pruderla uiruicuius apud omnes gentes maximu é i fa pienna nomemqui non prius ad dei cótepla tioné accefferit; q i xgypnorù difcipliis méte exercuiff&tiHxc eadem fuerùtdc daniele fa pienti scià apud babyionios caldxoBt fapiétia ibibiff&tpoRearemdiuinapt attigiffe doctri m.Sediam fatisabudedemoRratum é:nó ili tilé effe ménta noRrishac extranea faéciam . Nlzc uo quo picto illa nobis acdpiéda fit dice dii uidenPrimo igitur ut a poetis icipia cum illiuarii multiformesqj finti non omnibus qux ab ipfis dicùtur adhibéda eR mens, Sed cum exedentium uirorum facta aut dicta có memorant i tunc tota mente moueri atqj im flammari debemus i miximec^ conari i ut ta les ipfi fimus quales ipfi fuere. Quom uero improborum hóiii mentionem incidunt fugi endaeillopi imitacio , Auresqj claudendx no fecus atqj ipfii ferut ulyfle ad fyrenum cito Pirue eni confabulationes uiequxdam funt ad facinora 'Quiobrem omni diligentia cura dum eRtne meer illam qui pleriiqj fermones
habyit fefhuttatem la refi ter aliqm'd ad mi tea mus rnalimt hi qui ueneiia meile permixta abforber.Nó igit laudabimuspoetastneq^ cu iurgia referuntmeq^ ai feurraf aut amiteftaut ebriosiaut dicaces imirantmec^ cum cìiuite mefatcà? uc^diffolnre fcelici tate difFiniurtmie ùo ctl de bis aliqd diciin& maxie cù de ilJfs ita narràt qfi plurs fit atq^ dif otdcs*Nà apud eos Se frac \ fratrem cóiurartSe parenres fiiiist 5e filii paretiba ifemt bella*Dcoip uo adulte ria:atqjamors:5efceleftos cocubi(us:Sóeo ma xime fumi ac jSidpisiur illi afierùtuomfdtnec de pecudiba quidé fine rubor qs diceretdiis re liquemus q i leena uerfàf.Hxceadem di ceda fùci&de ctetens (cripton bzn& tue maxie cum ad uoluptaté loquiifSed necoratoria arte in mentiendo imitabimur ♦ Nec enim in indi tio * neque ulquam alibi mentiri nof dec&t Q ui rectum ac uerum iter uitre elegini us t quibus interdicta sunt mendàtia legis Prtecepro . Sed tunc maxime oratores am plectemur t cum aut uirtutéextollunt iaut ui eia efiulminàt ,Vt enim ex Pori k caneri qde
nihil fumàt prxter odorem atq; colorem * Apes aero mella etiam inde fciunt excerperet ha qui non folam fcfhuitatem uerborù fcqti untunfmctumaliquepcipere poffunt » Sed quonia in apiu mentionem incidi mus ;tpfequ amur hanc fimilitudiné» fila: eni nec omnes pariter flores adeuntinecfi quos adeuntieos rutos abfumùt,Sed eo (olo ablato quod operi fuo aptum fittreliquu omne ualerefinùt « Et nos quoq$ fi fapimusicum id exceperimus q> ueritatiamicumcófentaneumc^ fiticxtera ó nia tranlgrediemur.Et uelud in rofis legedis fentesuitamusutaquantum utiliter (cripti! eid accipientesireliqua qnx nocere poflut de clinabimus » Principio igitur difciplinarum quamlibet confiderare oportet$S£ ad finem di rigerciLapides ad filum dorico puerbio rdi gétes.Er quonia ad hac noltra ulta p uirtuté a (cedit mirtus aut ipfa mu Itù a poenstmulnl ab hi.doricis t multo etiam magis a philofo phis laudaturieorum uerbis maxime eft in haerendum t neq? enim parti habet utilitatis cófuemdoquxdi 5c familiaritas uirmtù me
tibns iuuenum animis q$ infhfa tcum maxle inhaerere folcane :5C pene indelebilia effe t qux in tenera aitate difeuntur i proppter anno^ molitiem profundx inufta ♦ Et quid ahud hefiodum uoluiffe putandum eftt cù illa fcripfit carmina qux uniuerfi decantat ^/'Afpera inquit primo Se pene inuia t &c fu donf continui 6c laborum plena eft ma t P> qux ad uirtutem ducit ♦ Quamobrem nec raiufuif eft propter arduitatem illam capef cere ♦ nec capefcenti facile ad cacumen euade re* Sed ubi id fuperaueris ex eius faftjgio uidere lic& t ut uia illa lenis fit i & pulchra; titcjj expedita 8C facilisti lóge iocùdior q alte ra;q ad uitia ducinqua uniuerfafimul arripi poffeipfeidé poeta teftat'Mihi qdé uidet ni hilob aliud qmt aduirtute pbitatéq adhor tareturifta dixiffeme laboribus uictiante fi nem defifteremuStSed & fi quis alius fimilit uirtutem laudarit ; eius fermones proptiffie rècipiemus>Ego autem e quoda uiro qui ad ueftigendas poetarum mentes accutiffmus habebatur audiuitelidiceróCtotam homeri poefim laudem effe uirtutis : omniaq^ illius

(J
poetx huc tendere ; nifi fi cjuid interdum in cidens fìt $ uerum in co loco uel maxime id patere : cu m finxitcephalenoig ducem naufr agio eiectum tantum obfuiffeiut illos qfco &C folus &C nudus apparuit : ueremdia aliqua ad uerterSe i quandoquidem p> ueflibus uirtute illum dixit ornatum i ut primo regna e ii re nerita fit t deinde reliqua phxacum multiti! do tanti putauit : ut relictis epulis quibus c<5 medabantur unum illumcuncti ituerenturi nullumc^ illo^zefie qui eo tempore magis quicquam ab diis optarSd i quam ulyde fierit qq Sc nildu :&C naufragii .Aiebat ille poeta rum interpres t hoc in loco Homerum clara noce clamare* O homines fit uobis cura uir' tutis i qux 6C cum naufragio enatat i Sc i lito re nundum eiectum fortunatis pheacibus ue nerabiliorem offendit i ÒC profecto ira reseli : nam extera omnia magis podidentium funt q cuiufq tut i talari ludo huc &. illuc tranfeun ,tia;Sola uirtus 5t uiuenti 15c mortuo flabilis eff 15i firma podedio,Qua ratione motufmi hi uidetur.Soló cum iquit ad diuites.At nos non permutabimus ai uirtute diuitiast quo
U
nia aìrtus firma étdiuitias uo alias alitis poffi dettfimiìia hisfunt SC theognide dietatq iqr deù qnecuc^tadé ifféferit uarie hoinffe tale tu a ppcciere .Alio .n .tepore diuitns affi aef tali o nihil poffidereffixc eadé fere a Prodico fo phifta quódà i loco fuo^ libro^z de uirtuteiac uitiis fapiétifiime {cripta funtXluiqde prefìa dee fut aures :neqj fpernédus é ille uir Js ilo it ac[3 iqttquàtu ego meminimà eius nerba non teneounfi q. fine metro ficait ♦Herculé cd rs adolefcenfééc ueftre ferme xtatisidiu fecum multumcy dubitaffemtrà uià caper&:cd duas uidercttunà uoluptatisialtera uirtntis Jnt Ibi gédil autduafacceffiffe marronasihas no effe & uirtutè& malitiàiStatim quidéigit Si fi il lefdlerent manifeffa fuiffe diuerfitaté iliaci uideri.maltera accuratiflime ornata fiuétem delitiisiSi Snidi uoluptatd examen polì: fe tra hetem .Hacitaq ónia oftètàté;Si multo etià plura pollicete fecum trahere hcrcuiem reta uiffe.Alteram no afperà Si duràtlèucreq^ Itué tem talia e córra dixnTeipo.5iiccri fc nec uolup tatealiquamecquieterà labores picula fudo relc^ mnnitositerra maric^ toleridof premia
aafem illo^z foretut ille aiebattdeum fieri.Ec h a ac dem u m h eroi 1 e lecu tu m fuifle dicirtSi fere omnesq mo aliquid inphilofophiafcrip feretur qfp maxime potuittuirrute laudarne. Quibafanécrededum cfttconadiic^ ut i uita noiixa id oftendamus ♦ Nà qfqs ea quae alii uerbis dumraxarphilofophitirebusipfis affi rmat:is uere fapiticaeteri uelut umbrae uoli tat Nec fecus ea res fe hab&;qua fi pictor egr egiamuiri formam imitatus fitihic uero re aera talis exiflattquale ille i tabula expferit. Qiiienim uirtutem in ccetu homini! laudat ampliflamilc^ uerbis extolluntapfi ueroSC ii bidinem temperantiaiiSc quaeftum iulticie a teponunnhi mea quidem fenteucia nihil diff erunt ab hyftrionibustqui cum poemata i fce na agunnfaepe ut reges uelpotentes prodeùt ; cum neqj reges fintineqjpotentesmeqj omnio forftanliberi. Atqui mufcus quide flid ui tare ullo modo porefhnumqua patitur lyra fbi d iflonare : neqj chori principes mconcin nùfibi chorum habere . Ipfe uero quilpiam fetum diflidebirtneqj uitam cófentaneam uer
f
bis pf e dabit ‘Sed eoripide auctore ! ir guani q de iuraffe decettmenté ùo miuratà màfdìei ÒC bonum uideriq effe magis cupiet. At hic e ul timus iniuriai terminustfi quid credere opor tettplatom borni uideritcù nó fis,Ea igit qua* de uirtute {cripta flint ita ut dictum é accipié da céfeotCu aut preclara facta maiopz :aut me mori ce fucceffioetautpoetapiruel hyfìoricopz libris:uf(p ad noflram retate còferuata fiirtnec
huiusqdé generis militate negligemustVrec ^ / ce pericles atheniéfis cu eù qdà ex fori hoibo probris Jacefler&tnihilo e irritatosi neq3aio cómotus.Sedperuniuerfam diem perfeuera tumefttcum ille nullo mfledictoabfiiner&t hic nero tamquam ea res mhil ad fe pertine vài comptemner&,Vefpere autem iam facto & tenebris exorristcum mrgator ille uix eo té poreabireuell&tpericles famulo cura limi neaccitotprofecutose.fi: ipfumtut fibi quanti longa effid hec ad philolophia exerciratio Jte cum quidam iratusteuclidi megarenfi necem minareturtidcjjfefacturum efle tmramenro firmar&tEuclides contra iurauit fe profecto
ilium piàcatummteffecttirumc^nefibi inferi fus forSC:Quam operxtpretium eft t aliquod huiufcemodiexemplum fuccurrere metibuf hominum iamiraefferuefcentm i Fragedix enim nequaq eft credendum dicetn Inimicos armabirira manus,Sed potiffimii efiSc nuiio modo ira fri. Sin id fieri non potefbat rationis freno moderandum efbriec permittendum lo gius efierrnSed reducamus orationem nram ad clarorum uirorum exempla.Pulfauit qspi am Socratem fophronifcifiliumifacieeiufpe tulantiffime cxdens:Socrates uero non repu gnauinfed illius irxiac perniane fe permifit* donec ei au Irus undiqj tuber fierSd* Veru ubi ira illius faciata eft * Socrates qdenihil aliud egit; nifi quod fronti fux mfcripfit percuffo ris nomen quemadmodum ftatuis fieri fol&d Ille iquic hoc opus effecitmec ulterius ulcifci perrexit. Hxc que noflris fimilia funf paig na effe imitacióe duco:Hoc,n.focraticu illi nro conuenit: quod mon& ut percutient! maxil lam unam t alteram porrigamusttanm abeft utulafcamur * Id aure periclis aut euclidis
fimile E illi quo monemur pfequétes expecta re 1Se benigne iras iilop; tolerar\ÒC iimicis bo ha precari tnóatit ma lediceremaq etiti illis eritprxeruditustispoftea prxceptis noftris acquieftcet*Necquafi i poffibiliannt afperna bit* Haud fané ptcudii é Alexandri regis me mutabile factumtqcù dani filias in captiuis haberSd t mirùinmodu ut ab ónibus predica bat formcfasmec uidere quidem uoluit t tur pe ée ratus eos qui uiros uiciffSc t a mulierffo fupari:hoci!li noftro cóueninquod afpiciens mulierem ad uoluptatem:& fi rénó cófumets taméquia idcócupiuit in corde fuocrimie no car&Jllud autclinix pithagore familiaris difficile E credere no dedita operaifed fortuito noftris conueniretqui cum poffSc trium talen top; danum iure iuràdo fibi delato effugere fo luere quidem maluit quamiurare? qq fine piurio id facere licer&t Audmerat ille ut qde mihiuidetur prxceprum domini iureméta uetantis * Sed redeo ad id quod in principio dicebamtnon omnia nobis recipiéda flit : fed tatum udlia1 Etenim cum eos cibos q obcffe
poffuc corpori diligerer uitemotabfu r dilli mtì c dtfciplinai^ quibo animus alitur ratióé nui la hioereifi taq torrefaliqs quxcilqj fors ab ftulent fine delectu imergethEt cu guberna tornò temer nauéuétis permittat :fi ad por tuoi dirigiti Se figitarius ad fi gnu: <50 faber So architectus fine aliqué fate artis ffpitiat : nos ab eiufmòi opificio:» i cognofccdis fbo nolìrris fuparimeqjan manualità oppa finis aliqs é: uitx auchuane finis e unus : que itueat ii q bene u:uef quxmt>Quod fi nulla ratine huc arqj illue i uitaiactarmunqd it nos arq^ rates gubernaculis careres itefTSOr Ve^e uti mufids gymnidsqj certam in iboieo^edé fc exercitacio nesquoie SOpmia ,Nec ullus al fe palxRra autpacratio exercu iR*50 dyra deidetaut tibia certat *Nec^ enipolydamas id agebat t nec MilomSed alter ante olympicum certamen currusfilìebat cufrentesrMylonuero in clip peo unico Rabatì nec depelli ab eoulla ui po teratifed refiRebat non fecus ac Rama qutedi PiumboafFixxuQuod fi marfiae aut olympi muficam effsó meditati relieto puluere : atq^
gymnaftofero coroastant gloria efferati e flet aut effugdietmec corpora fua derifui habere tur»Sd nec Timotheusrelicta mufica fua \ Ju eram liba uerfabacmeq^n* aflecutus fuiff&tut cilctis muficis longe àteceler&icui tatù fu par artisiut quotiés lrbuiffòt aios hominui&J ueh emeti accedere armoniat&s rurfus moli ac pia eida delenir&tQuippe aliqndo cum i Alexa dri conuiuioteu càtùqué phrygiu appellant modularetur ufqj adeo regem excitafle dicit $ ut ad arma capienda tpfilir5C:atq3 item ad có meffationestepulast^ redimile modulatione mutatattantas uires hab& m muficis gymni cisqj certaminibus ad finem fuum directa ex citacio * Sed quoniam in coronarum t atqj pugilum mentionem incidimus t profequa mur:6c aliquantifper in ea re » Porro illi qu adam incredibili laborum tolerantia uires a depti t infinitis fudoribusin gymnafio ma narincìinnumerafque plagas inexercitatione tulerint» Victum autem non uoluptariu neque iocundum t fed quem magifter ludi p fcripferitmictitarmt t ÒC in cxtms omnibus
ne orationepihraatita iftitutimt uita are cer tamen acta medicacio fueut certaminis itàdé fe nudat inftadioiSc fummo labore ac piculo decertànmoleaftrhautapii aut eiufmodi co rona donétur:uictoreu^ a precone buccinétur Nos ilo qmbus premia uitai noftre adeo mi rabilia propofita funttut nec magnitudo eopz dici poliit:nec multitudo numerari t in utra cg aure fecuri dormiétesjaltera manu capefcer poffe credemus tp multi fané cffét illufi 61 Sa rdanapalus ille primas omniu ptes i beatitu dine fcrSc nel margites forte quem nec£ arato ré neqj fofforétnec cuiuq rei actore fui (Te ho merus aitìSiutic£ homerocredendum é poti US qua pittaco:qui iquit arduum effe: bonum exiitere:Mulhs enim laboribus fufceptis uix eorum bonoig compote fieri cótigit : quoru nthil i hacuica éé fimile paulo ate dcebamust nó ìgit dfidédu é nobifnec p bruì uoluptate maxie Ipefabiciéd nifi uelimaet paricóuiria etpenaf fub^nnonhic apud hoicf qq ne hoc qdé puù rete[éciécvSd aut fub tra:aut ubidì <yfit dia iuiitia .Nam q no ex uoluptate de
liquit i is forte aliqua dignabitur nenia » Qui aure ex propofito peiora elegicinuili habSC cX cufatione quin multiplici pxna aftidatur ♦ Quid igitur faciédum eft d;c<5c quifpiamt qd r) ahudq curte animam habendam : exteris cn > ibo p nihilo habitis : Non ergo corpori ferui q edutnifi quantum fuma cogit neceiiitasifed a nima boms ambe ibuéda i Se ex corpore ukii l.s : ac paflionti fodet ite p philofophia exime daJllud ptea efficiédu Etne corpus labore pati éciffimù fi t: Ventri auté nó ad uoluptate :Ld ad fuilétationé porrigédum ♦ Nam qui féper cccnas àrcj3 cocos mete agitanbepulai^q grana terrastmariaque perlcmtanmnnmferabiii ad modum femitute premunturt U grauiffimo domino tributa pendunt t nihd lenius patien tes t qua hi qui apud inferos pcenas dant i Ve re ignem diuidentestSe crebro aquam ferétes:
Se perfofium uas implere anhelantestnnllum finem iabo)Z habentes:	Tonderi aurem aut
amidri ultra qua neceffitas fit: aut rmlcroiu eftfecudum Diogencmtaut miuriom ♦ Iracy occupatum effe m corporis ornatu, i non mi
nus turpe ducédum arbitronq ut pclicé éé a ut adulte^, Quid eni refert hommi gnauo ; xe Ihde amiciciatunan uili aliquauelte dumo do corpus ab itépcne tutetur ? Quod ài i eie tis obferuandu é ne qi fupuacuo moliamur i nec plus corpori tribuamus q alai cómotium fmneq^n. mmns turpe c uiro : qui ucre hot cognomie dignus exii tat nimiam corporis cu ràhabereiquam ad alia quis palhone elicmi natu éé.Omne porro fludium ponere ut cor pori q optime fit hóisé fe ipfii ignoratis : nec intel ligetis da p:es illud t q; nó ici quod cernir c homotfedopuseftmaiori fapiétia ut qudqj ueftrumqd tidemipfefir poilit cognolcere ; Verumenimuoidaiiequimon expiata prius ménteùmpoffibilius efbq lippis oculis iolcm perfpicere * Expiatio autem aire fit ut breuic iimul abunde uobisdicam per contemprti earum t quas nobis fefus porrigunt uoiupra tum * Non igitur oculi pafcencii fune abiur dis fpecraculopz miracuds, non alpectu c.o:po tum uoluptacisflimulos relinquentium.i\ó per aures fonus infundendus ;qui almam cor
rumpere pofiìt.Na òc nequitia U ignauiatcx huiufmodi mufica gigni folSd.Sed ea mufica recipiéda é qua ufus dauid poeta facrcijt car tu regem tut ferùnab infanta liberarne ♦ Pytago ras etiam cum iuuembus quibufda uicotier tisdaltuq^p duitatem lafciuiétibus obuiarSi iuffiiledicitei q modostibia faciebat ut mu tata armóia dorici! pfonarSd»Qjjod ubi fac tumébacchàtes illos adeorefipui(Te ferut ut ferta abicerent:5c rubore uultus uerecundia cófeffi domù abirent : tàtum mterefì: corrup ta a falubri mufica impleare* Q^uamobrem ab hac quidé mufica qux mine in ufu eft non fecusabhorrédumuobiscéfeotqua a qua uis fccditate'Iam ilo eos uapores q odorati! delec tétieri milceritaut uguetis pùgi cria itdicere uobis erubefco.Quid dicédù é de his uolup tatibas t qux gultu aut tacru fiunti an dubiti dum quin ilìx quoqj eiufmodi fit ut nifi qs eas caueatuentritac feeminis leruire eos uelu drjì pecora conpcllit* Denicj; ut fumatim dici ^ ^-uniucrfum corpus defpitiendum dì; nifi i lu to uoluptiu! uelimus fubmergi'.aut certe ta
tum ei idulgrdu Ut philolophie;ut iqc piato; miliarium pilaf polìit;Eadé ferma piato U Paulus monóddù ait non oportere nos puide tia aliquam corporis habere;ad uoluptates *
Ni hi qui corpus optie nutriuttaiam nero q , ? eiusfemittouti debóanegligile;nihil ab his ^ differunt qui ut organa q optima habeant fu ^ mo ffudio cóquimnartem ilocuius grada il S la organa flit cóparata defpiriunt»Prorfus igi v tur contra obferuandum elt.Na cafhgare cor S pus ; 5t compefccre eius ipemstut immanem quandam beluam oportcrer;& eiufdé aduerfoX aiam temerarios motus;rationis cohiber atq^ ' fedare + N5 ailt frena uoluptatum remittere 6v animae curi abiicere & iftar aurige uiolen ria equow tracci deferritnec py cago ree memi ruffe; qui cu itelligerSC quédi ex familiaribus fuis cibis execitacionibusqj ut pinguis fierSi curaret hic inquit noceffac moleltiorem ftbi carcerem inftruere Q uod genus mole ih a; cumfufpicarerur piato corpori fuo inpender achad emiam mfalubre atnex locum ferut ex indultria delegiffe; Vc pluiq bona habitudo
corporis ceu uitis nimia luxuries ob care ap iitaret-Ipk quoc^ ia andini ex medicis fuma _ ~ corporis ualitudinepiculofa ee,Cum igitur ^ hxc nimia indulgentiaSd ipfi corpori inuri lis finSe animx impedimentum afferattin ea re fludium ponere manifefHfTima efì infania Quod fi corpus contener afluefacti effemus : parum extera huius uitx admirarmur » Qu id.n.tibi opus éec diuitiis fi uoluprates corpis afpnaref .eqdé tió uideo nifi forte que iuuar&i ur i fabulis de draconiba fertur reconditos thè ^ fauros uigìlàdo cuflodirc. Qui aùt adhec co" tenenda ingenue eruditus eff&tplurimù ab 5 ni facinore oc nerbo bc cper abhotrer&.Et cd quid ultra fufficiatia for&>fìue id lydia gleba eetdtue formica^! aurifera^ opus tato magis ^defpicer&tquatominus indigern Sufficientia ^ autem ipfa no libidine uoluptatumtfd natuf neceffitate diffinienda efì: ♦ Nam qui exce dune neceffitatis terminos x f mi Ics flint his qui prxeipites deferuntur t nihil ftabile inuenientes ubi poffint confiftere ì nullum .terminum precipitationis habentes » Sed qto
plùra amplectutlir tariffe : aut etia pluris Idi getadiioluptatesIplédas * Diuitia^i eni tue ait folontnullus c terminus t ueru ad ea ré th eogmde magiftro utédù é qui ita Iquit.Neqj diuitias cupiomeq^ noto precor ried mihi co tingat ex p.iruo uitamagereormu carété mo leflia ìPorro no line beniuolentia guada mi hi in mentem uenit * Diogenis jfentécia hùa ónia cótepnétis q magno rege ditiore fe pdica batt q? ipfe uidelicet pauciopz idiger&< Ar no bis nifi pithyx myfii adfir taletaiód infinita foli iugera Se numero fa armento^ examina nihil fat erit.Oporteróc aùt ut ego quidem ar bitrormec abfétes diuitias optare t nec pfetibo gloriatiinifi guani frias utnSapiérer enim fo crates qui cum uideròc hominem diuitiis aff luerem : eaq; decaufa 5C faftidio quodam glo riabundum uadare : non prius inquit te ad mirabor t q norum mihi fuerit quo pacto (ci as uti fortunis tuis *- An uero phydias polyclé tusqydì auro auc ebore gloriati effet i ex qbus alter ilienfibus iouemtalter iunonem argiuis effinxit ridiculi haberentur : aliena bona fibi

g1orix fore putantesvp^a ùo arte qua illud aura preciof: us factum é filétio pteùtes t noS aùr humana uirtuténó fatis decoris ipfa p Ce habere arbitrares minori reprehefione dignof effe putab: mus: At diuitiasqde cótenemus S£ uo'uptates defpitiemus:uérùbladitias bt ad ulationes fectabimunSi archilochex uulpis ^ caliditate multiplici tateq; gaudebimusiAt ni / hil é cp teque fugere debeat fapiésiq ad ofteta **• tioné uiuere 51 popularesaureffequi t no aùc nera rationem ufc^ adeo ducem uiuendi habe re i ut etiam fi omnes homines reclamet ni hil mutet eopt qux recte inffituerat etiam fi i famiauel pericula fubire p rete factis neceffe firma q aliter inftitutus eff is nihil differre ut detur ab xgyptio iophiiìa ; qui 5l arbor feie bat & aqua bi fera 51 quicquid liberi ♦ Siq de ipfequoq? modo laudabit iufticiami fi id placere audientibus Intellig&t ; modo eam ui tuperabit tfi his apudquos loquitur ìniurias efie gratas cognof:&t - Er q- proprium affenra torà é lut polypus adfpém fubiecti foli colore mutat t ita bc ìpfe ad uolupratem audiétium
uariabit fétetiatSd hec I nolìris libris difcem us pfectius Inprefetia rio ùbra aliquam uirtu tisdefcripfimusex his extraneis dcctrims , q crii diliger e qua uis re cogunt militate t &li minutari idegàctrnur magna flumia multa ex multis locis accipiut icremèra^Nà id q> iqt poeta di putì paruo fup addas ìidqj frequet fa ciasmó ad pecuniae dùtaxat augumctiì rccte dictii futileputàdii éfed ad cumfuis fciétix. Byas qde igit unus ex fepte fapiétiba Elio fuo ad egytios pficifccnti rogàtiq patre qd nà ag édo maxie libi grani facer&*Si uiadcù iqt ad fenectutem compares uirtutem nimirum <p uiatico intelligensifed arctionba termiis illa circumfcribensiutpote quieius utilitatem hu manx uitx fpatio diffimmnEgo autem fme Qjais Tuoni fenectutem liue uiuacilfi mi apud noftros Mathufalx x qui mille annos minus triginta dicitur mxiffe i fi deniq^ uniuerfum tempus ex quo fuerunt lio mines metiat iridebo puer ile eiusfentétiam t contemplas longum i&c mfenef bile fxculu. quod qdem tale eih ut quemadmodum imor
talis alte ita étìa illius fxculit nfillu fin c méf poffit cocipe * Ad q? ut uiaticd paremus ; ónis lapistutdicdnmouédusémdealiqua utilitas ad ea ré (it nobis futura: Nó igit quia ardua fdthxc 6c labor,ofa idcirco torpefeemus t fcd memores illius fentetix ; oportere uidelicSs lina quéq^uita proba tiffima eligere: expectar au t ut confuemdo faciat illa ioc undam : atep dulcem uideriiea fequi aggrediemur * Turpe é enim cd tépus per fecordu abierit ttdc de neu illud reuocare.cu pt dolorem mbil fit iplius reuocati rdituru-Ego igit q optima éé'rebar t partim nunc uos admonui:partim omni uite tempore admonebo, Vos autem cum tria fit morborum genera : ut ne uos ei f miles prae fletis quod infanabile eft : neu ita mente egro tetis : ut pleriqt folent corpore egrotare ♦ Na hi qui parua i ualimdine agut ìpfi proficifcu tur ad medicos : qui uo grauiori morbo pmu tur : ad fe curates accerfunt i at hi in atram bi It ifanabilit trafueeti funt i nec uenictes qde medicos recipiunt-Quod uos nò patiamini nuc recta còfilia afpernates,
TINIS,
ÉX.XENOPHONTEtLEONARDI A RETINltTRADVCTIO DE TIRAN NIDE
Enophontis philofophi quédam libel lum quem ego ingenii exercendi gfa e grxco fermone in latinum cónerri t ad quem potius Nicolae fcriberetanq adtetq latinape litreraiji tàtam pitiam habes quàtam nemo fere hoc tempore alter Igrxcis ipfis adi fcendis fbtius mihi adiutore^ fuifti * Tu itaqj hocmunnfculùaccipiesiquod ab Igeio haud quaqmagnoifed certe tibi deditiffio lucubra tum érAcqj ita exiftimes ueli nemme prorfus èlTeexomnimuenrate t cuius ego iuditium plurisfaciaqtuuiQuodnó tatù quia te fum me amoùta mihi accidere Itelligojqtù tua fin gulari t ac pene krdibih \ cùctis rebus perpen dendisexaminadisqjdiligétia tSed cum uni uerfx antiquitatis ftudiolTimus fist omibus qj ueteriba illis fuma auctoritate uiris mirabi liter affectus uidearettamé ut ego ex fermoiba tuisiquos pro noftra familiaritate fxpe mecù inftituis animaduertere pomitprxapuo quo
da amore xenophóré amplecteris * Quod mi hi quidem cum fatis mecù agitammo f ne fu ma ratióe uidcri fol&t illi uiro contingere t In nullo enim lìquà tot ftmul bonas artes uel me dìocrtter fuifieaccepimustquot i xenophóte ufo fummx fuef * Qui ab fcolis gymnafisc^ philofophopcti qbo ille pcxtis floruerattad ar ma exeratusqj delatusuta eximia corporis an mxiq^utrtuteeluxituatbreuilFio tépor cófèfu òmniu ex pene milite dux crearetur. Qui be liti difiìcilimum ac picu loft (Ti rati ita gellitur plurimis ex hofte uictorits fuma cù gloria po tire tu r;exercim mcp uicto re ex itimis babyioi x finitapin feft'iflimas at<^barbaras getes ad patrias fedes reportarÒC icolumé: Mitro th raciitbigàtiùtfmopétaliaqifita locatqux illuu utiuftifiimùuiru ita edam fùmù ducem ac bello timendum effefenferunti Deinde cum iam eius nomen tota gr «eoa celeberrimum ef fSC t ob eam caufamab muidis ciuibus hoftis patria; mdicams fuiff&un peloponefum fe re cepit t atc£ ibi ad difciplinas librosqj reuerfust Cum ad ea qux ab Socrate in adolchentia
d idicer a turai It' i pz ufu ni àdiuxiffet t rèS &C co giracióes fuas màdaf litterisiftituitiqua qdé i reita excellu ittu teòelegàtià ad mirari qdé ó nestafleq tio nulli adhuc potuerit'Quaobrem Nicolae mie nobis errar uifusesti tali uiro de ligEdo.Qiud.n.ijJiabfmt pulcherriaijz reni? qd nó fume fuittqris doctrina i hoieidotilfius xenphó daudis pcLidétiatpmdétifl i ustgaudcs eloqntiajat hic i t ]3kipes eh rei cóumerathVir tuteamasachicóniù xtatisfue optimusuir fuit:Admiraris res geftas t i hoc quoq$ gerir la udisnó mediocrità excelluit*Multi q> una aut alta cómemorarapt rrùpditi fuer fumi haét ; hucùoqitauniuerfascoplexusé ucipe it fe fe de excelétia certare uideattquo tàdem loco haédu putabimusdtaqi tuli hoc de xenophó te {uditili magnope ^pbamus t Atqjiit tibi grati effent labores noftri ;cum exercere nos uellemus in ho: potiffime libro id effecimus: Maiora autem ìlliusuiri opera qux pmulta fune ac pulcherrima : in his primitiisffudioi^ noitrop: nullo modo aufi fumus attingere $ ,

TRADVCTIO DIALOGA
VMad Hieronem tyrrannum Simo nides poeta aliquando ueni{f& $ efletqj ambo odofiìfic illù affari capit Simo nides ♦ An uelles inquit o Hieron ea narrare* quae tibi notiora debent effe qua mihi i Et q narn funt illa o Simonide inquittHierontqux mihi q tibi notiora effe pofimt teù tu adeo uif doctus ac fapiens fistScio iqt ille te olim priua tum fuiffe : & nùc effe tyrranù t par igitur eft utrac^ uità exptù longe melius noffe q metqd iter priuatam uità tyrranicamq; interfit ? qd uealtera alteri prxflóc ad uoluptates capten dastatc^ molefìias tQuin tu ergo iqt Hieron cù ipfe nùc priuatus fisica mihi cóme mora tq in priuata tuta folet cótigerethoc etenim mo ego maxime arbitror utriuft^ uitx differétia tibi poffeoftédere * Tue Simonides fic icepit» Mihi quidem perfpicere uideor Hieron $ uatos homines dolere t atqj Ixtarùper oculos quidem uifutper auresauditmper nares odo ribust per os cibo ateg pommenereis ùo p eas
partes corporistqux notx fut omnibus nobis jfrigida ac et calidauté mollia et duratgrauia que ÒC leuiaitoto corpore indicamus ♦Hifque oibuslxtamurquù bona fiiciangimurquead uerfis. Aliquado uero ut mihi uidet p ipfum aium aut dolore afficimunaut uolupra te.Aii guido àt coitcr p alug 5C corpuf.Ex lono plàeì q> uolupta te aliqua capimuf màifeftù é:quo àt id fiatiS£ qn magis mihi uideor ignorare,Nec fàe mh>£ è fi uigtlatibus nobis:ipfi fefus mam fefhores fut q i fóno.Ad hxc refpódés Hiero eqde iqt Simóidetprxter hxc qa tecomemo rata funttnihil aliud referre pofium unde ty rannis fenfus aliquisiaut dolorismel uolupra tisproueniat.Quàobrejegoadhuc nihil uf deocurpriuatam uitam tyrannica fuperet* At nero mquic Simonides in his ipfis qux có memorata funtipermultum prxfìatis. Alui tiplices enim per quodlibSd iftoi£ uolupratcs capitisiminuitilq; dolores. Non eh ita inquit Hierontfed longe minores tyrannis uoiup taces fune q priuatisimaiorefq^ molefhx « Mira hercule narras inquit Simóides. Nam
(1 ita Cihcur multi atcjj fammi ut uideutur ni rntantopere tyrannidem afiectauereJdeo me hercuie mquit Hieroniquod expti non funtìi tac^ nequaquà recte de ea re fentite polfunnE go nero te docebo omnia hxc uera effequx QixnNam ut ab oculis uifuqj mcipià ; quead modum 5i tu modo fecifihnonne 1 hac ir quif recte animaduercerit i deteriori loco comptre rit eé tyrànurrnNam cum multis i locis mul tx res fmt afpectu dignaetad eas uifetidas pri uati homines fuo arbitrio profiafmnturdtaq òc duitates quaflibet adeùti&cóuemus Se lu dosiubt res mirae futipulcliemrmeqj afpectu 1 yranni uero nequaquà itameqj enim ìilis (p ficifci tutu efbubi praeiétibus nò fune potétio res futuriineqj arccs quas domi poifidenr reli querelile fimui 6i regno fpolientur t Se poten ti a ulcifcendi eos qui fpohauef »At uero dicòd quifpiamuueniét liiif hxres Se domi manenti busdra me hercuie fg pauca ex multisi hec fumo peio emuntur a tyrannis. Nemo enim defert quicquà cfiedcdi gratia : q non mujto plura a tytanms brcui tepore petat;qua a reii
qu:s hominibus omni nitae fpario acceperit» i une Simonides At fi in his inqt quae ad u i fum pertinent priuati homines fupioresfut: uos illos auditu fuperatisXaudcs enim uras -quod dulcilTimù eihauditiscontinuoinec^qf qua c iconfpecm ueftroiq non oia Sc quaecun q^dicitist&quaealqjfadtisdummo cum itu d»o conetur extollere Jurgia uero rem auribo amaram nunqua auditisQuiseni pfenti tyra 'no auderet male diceretEt qui uoluptaté o Si momdeinqt Hieró putas eosiq no maledicat a fferrety rino icu ille a per te iciat omnes q ta cent de fe male fentire«Qui autem putas lau dibus gaudereteum omnes laudantes fufpecci fintine affinando id agant Jn hoc equidem in qt Simonides tecù o Hiero n facillime fentio: eafqjtatu laudes dulcilfimas ee arbitronquae abhoie iiberrimoaudiant+Sedillico protecto nunqua pfuadebis.uos in his rebus q ad metu ptinét no multu anteireffuc illefcioinquit Sionide osi ferme arbitrari dulcius ryrinos efletatqj bibere qui priuatostea ut opinor ra rione adductostq? etiam ipfi libétius fumerie
J
c
ea qux nobistq ea qux fibi apparantur,Qu 5 enim quotidiani ufumexccdmineo uelcedo foletefle iucunditasdtaq^abhominibus prae ter tyrannostlolennes dies Itero animo expec tantur.Semper enim ert illis qusedaj facietas ac pene fafttdiu lamoiy ciboiy»nec quicqnoui fertis diebus tyrannoiy menfis apponi potefit Q^uamobrem fpe etiaj carent tyranni eiufce modi uoluptatis.Illud te prxterea non fugiti q quàco plura qua fatis ert apponuntitanto ci tius edétefcapit facietas.Quaobrem et in ipfa menfadeteriori loco eftistcui plura qua priui tis &i mediocriter degentibus apparantur» At pfecto iqt Simonidesidonec amditasededi fu peftdoge magis delectantur ii q pr xcfofo cibo qui q urli utùtur»Nó ne igit o Sionide uqt il le:ut cuic^ maxie res aliqua duidse*ita fe au i de huic rei prebet^prfus itatan uides igit tyra nos ad mcnfas fuas maioricu auiditate uader quapnnarosiNomeherculeiqtifed magis e cótta.Tu Hieró:qd tu iqttnó animaduertirti has innumeras faporum machinarionestqux fiunt tyrannisiquii nunc acida pofcunt i nunc
a (pera ac plura huiufmodi lAmmaduerti in quit SimomdestSC mihi nimium contra natu rana uidert folent*Non ne igitur arbitraris in quit ille imbecillis arc£ infirmi appetitus has eiTc cupidiratestquu cibi m-hic^ notu fit cos q libenterabum fumanttnihil hop: irritamen toru m ind igere^Denicg ut fu a uiffimis odori -bus quibus tyranni continuo unguntur doge magis gaudent ii qui fa ad eos admouenr t q i pfi cyranniuy 6i in terris odoribus contingere folettut exhalans ipfi minus fendati q aliip pinquitita cui epulani fuauiii femper elico piamullo tempore illis auidilTime uelcitur * Qu i uero rarillimecopiam habet iis fumma cu lucuditate &auiditatefeimbuit*là igitur piculu étiqt Simonidesme uenerex uolupta tes folce cogàthoies alfectare tyrànidétquù li ce at illis q eo i loco ftlnqcqd formo fui uiderit iliopotiri*Ad hxcHierófic inqt.plane fcias id te nùc cómemoralfe i quo a priuatis aptilTi me fupamur,Nà prio cóiugia ipfa tue demi! iucuda flit uidétuvc^ gloria guadi nobis affer retquum quis ditiori amplioricy cóiungitur*
Secando nero loco par paritfm autem inferio ri te coniungas infamia nó uitabis. TyrinuS auté nifi extranei uxoré uelittinferioré ducat neceffe efL quaobrem mininum illi erit affec tus.Tunc enim mulierti (ìndia maxime deie tannquu illxdefe magnifice fentire uideat. humiliii uero ftudia fiquidé adiittnó multa funtgratadin auté abftnt ftudia irte indigna tionefq^ generantur grauiffimae* Quare i con iugiome par quidé pnuatiferit tyrinuf.In ex. teris uero amoribus multo magis fu pam ufi Nam qta delectatio fit re amata potiti omni bus opinor noniefleupfe uero amor plurima tyrannos refpuitimìnimeqjeug illis effe uuit* neq^enÌ3 cupido illarii reiy qux in poteftate no.ftra flit amoredelectatifed fperataty’Vt igi tur is q miq palTus é ficimtquata delectatio ut l potu ìgaoratùtac^ q amore expertus non éì dulciffimam ut ita dicam ueneré expertus no efbHic arridens Simonides fic inqmt.Er quo uultu affirmare potes o Hieromtyrannis ho minibus amorem non innaìchquum tu hanc Oailochag amesxui prx eximia eius forma
pulcherrimae e idcognometimm Jcico me her cule inquitilletq>qux res minime in potefta te mea eli eam ego rem magnopere cupio * E go enim dailocham ardens illius compos fie n cupio.ad quod cupiendug forte natura ipfa me ìmpeljitióc id allegai lì tamen ea nolente atcfe xquo animo id fiat uehementer exopto • Vi autem cupiditatem meam explere nó ma giS mihi placeftqua i me ipfurn malum aliqd rnachinaritAb holtibus enim inuitis arripere ego pulchrum duco.ab amatis nero ira dermi fi concedant.Vbi enim amatx beniuolentia r fpondet;ibi alpectus:refpectus:rogatones t re fponfionesiomnia denicjj dulcia lune, dulcilh mx uero acc^ mctidilTimx Jitesipugnxc^Vi autem ea qux cupias extorqueretpredx fimi iius eft qua amori* Atq? latroni quidem ip fi aliqua pb5d uoluptatémi fui luqytii ini mi ci iacmra.Amatx at moleftiis gaudengrauit c£ ferété attiger:& fic illi odio eéutolerabile è ac nefariiLlté {Suaris firmilfimii e amoris idi tiiidi quando i amata figificationeg aliquam beniuolenrix conlpicantur.Tyrano autem id
cognofcere hiudquaqlicet*Scimtìseni homi nes nasca obfequentestq maxime poflut firmi lare amorem.nec ab allo genere hoiug plureS infidix tyranis fiunnej abhisq maxie amar fe fimulanr.Hic Simonidestparua funt inqt o Hieron qux tu adhuc retuliih'.naplerofc^ ni ros licer uideretq fe fponte abftmcc eiufmodi uoluptadbus.Scdin ilio ut mihiuidetur ma Xime prxeftis exteris hominibustq? qux in gentia animo concipitis celerirer perficitis.fu mani omninm reiy opuletiam habetis.fut no bis xgregii eq'uiufignia armatformofiffimx feminxtmagnificx domustatep omibus fbus ornanff mx : miniftroiy multitudotea i fu per potentia ut facile 6i inimicos fubnertere poffi tis Si amicis prodeffe* Ad hxc refpondens Hi eroiuhauc equidem admirarer inquit fi in ty rannida indie inda multitudo deciperet ur.qp pe uulgus fecundum ea qux oculis fu bietta fut de felicitate hominis nel miferia indicar* Ipfanero tyranis eiufmodi é,ut ea qux eptia pulcherrimae^ putantur omnia ponat ante oculos hominugtqux aute grauia molcftacp
furit fri tyrfannoig mètibus fcódatsubi profec to fita é miferia hominisatq* fcclicitas, Quar nulgus t ut mó dixn nequaqua mini e fi deci piatur * At ilo fapientes m hoc errare q plus mète : qua oculis uider foletis magnope adm iror Ego piae doctus expiétia rrù hoc tibi affi rmar potili bonoiy qdé ptc minima tyrannos hfet magnoiy aile malopz plurima fubftinere* Principio enim pax maximil bonum effe cen fetur * hac autem tyrranni minime frui pof ' funt t bellum autem maximù eft malumihu ius tyrranni maximam partem ferunt* Priua ti enim nifi ciuitas fua publice bellum gerat* quocùq3 uelit fecuri proficitcilmrmec eft illis uerendumine a quopiam trucidentur *Ty rranni uero tum maxime inter hoftes elle arbitratur x cum ad ciuitatem fuam reuenere* Sin autem ciuitas bello prematurttunc folum priuatis piculum eft icum extra meenia funt» cum uero in urbem fe recepere nihileft am piius timendum .At tyranusneqj extra urbe tutus eft meq) in urbe tfcd tunc maxime fìbi putat cauendum. Item exteros homines U
pax òc iducix liberat bellodTyrràms aut net paxtnec ullx i duci se poffut effe cu fubditistpt eauttaqp htee bella fttStq ciues aduerfus ho ftes i Se q use tyrràni aduerfus fubditos gerut * Hoiyigitur bellone caufi quxcucp popuios fubir ac ppeti necefiè é diac cade certe icùbunr tyrrànis ut i arrms efletcuflodif'procurare ìin picuiofeponef ;Sefiqdaduerfi cótigat igemi fcere.hxc tà priuatoiy funt q tyrrannoiy com munia : Se hucufcp paritas eft ;At fi quid fceli citer eueniet t nequaq in hoc tyrrannus par cceteris + Populienim fi quando prxlio comi ffo fuderit hoiìesidifFicile dictu é*quà magna capiùt uoìuptatem in uertendis t pfequedis t trucidàdiscp inimicisiquanta lxticia exultàt t qua gloriàtunquà gaudetteiuitate fuam de coraffearbitràtest Q uifqj prxdicat fe huius confilii participem ruiffe » complures hoftiù necaffe;Nec ullus feri inueniri potefì: qui nó cxforum exaugeat numeru : ita pulchru du cùt uiciffe egregie * Tyrrannus autem fi qrido {ufp.icetur comurationem aliquà cótta fe in tri. eaq de caufa quofdam ex ciuibns fuis pce
na afFiciatdcitaaifatéfe tota rió hitupetpauci oribo ipaturmNec he.tiaa.rn prx fc fert : neg ho: facto exultanfcd quini potei!: dethrait ; Se cótfnuo fe purgattnon iniuria id feciffe.Ad eo ne fibi guide placenttg ipfa ide effecit. Nec tamen cum iJlos guos timebat necauit ea de caufa iecurior eit ded longe magis tim&t qua |5us:Sv i eiufmSi bellis emi tepor plcuerat * A micitias etià tyrraópz fi ita plac&t cófdermus* Et ^mo qdem animaduertas uelim:fi magma borni fitamicicia:Omnes;n.q quequa amat t ei p)5pro animo conatur (pdeffe;gaud& eius p fenria.abfetem defiderant,fumma lxticia rde untem fufcipiunt: exultàt eius rebus profpe ris $ angunturq aduerfis, Q uantum autem boni i amicicia fit t nec ciuitates quidem latuit i a quibus plerilg fancitum efblicer ad ulteros impune occidere ♦ Porro illa d caufa q> ab eiufmodi hominibus amiciciam corrupi putarunt t qux eli:inter utros 15e uxores.Na fi cui pudicitia per uim abrepta fit > nihiloiuf ob eam rem in honore habetur apud marmi: Cum eius amicicia uideatur Ene labe ali
qua pmafi {leiDenic^ tatù boni é iamidcid: OC ad eam rem pficiédat deoiy atq* himinù mu nera u ideam r cócurere t Huius aùt rei ta bóet tac^ pelare nemo magis é exps q tyrranus $ c| nere probem aiaduerte» Na cum ini paretesi & !iberos& fratres adinuicem uiros qj & uxo res óiù firmifìlmx arctifììmxc^ fi t amicicix: eafe^ priuati homines dihgétirtime colati ade o tamé ne hx quidem amicicix ualent apud tyrrannos t ut fxpe filius a parrete pater a fi lio Se cóiunx a coniuge : Se frater a frarre ne cetur.Qui igitur illisiquos ipfa natura ad am andù cópellit lex cogitata odio erttut plerùqj de fua nece cogitennqua ratione ab reliquis hominibusamari putabimus t Prxterea cui fides deefheum magno bono carere negari nó poteft * Qux enim familiaritasi qui ufusi qui congreflus porert effe iocùdusabfcfc fide: Quisferuum tqs clientem afpicere poterti! is fit infidus : Huius autem rei qua fit exptef tyranni : hinc nel maxime licSe cognortore : quod non facile cibis ad fe delatis credunti fed etiam ante prelibationem : ac primitias deo^t
fa malos ipos gufhr iubectne tid male edant; aut bibat fornitdites,Quid qa exteris qdem holbj pria fu a magno ufm e;Ciues,n,abfq ul la mercedeadiuicé fe tutat traiìàgit feruostcó pefeue facitioroiosimaxie laborattne cuiq uio lenta iferat nex%Eoqj feueritatis i uldicadis ci uibus procefleremr plerilq? l ciuitatibj lex fit òt eu qcù homicida congrefTu habuerittpolu tu uideritQiiofit uti patria fua qfqj fecurus uiuat.Tyrinis uerooiacótra.Pr'ioé <p poenis qba affidile hiqciue necarit:pmia ppofita st cprànicidis^ppolutione^facnfc^phibitis ita tu x i ceplìs deoiy. Imortaliùcollocat; Si qs at ;q? plura pofììdeàc tyrani ; q jauati ; plus &c ea de ca putat illos lx tari doge is qdé c!cipit*Na ue iutathletx.no nimisgloriofu putat; exteris hoib:> fuptores eeifj fi ab aliis athletis fupenc moleftiEimefemtdta tyrani nó fi plura ipli hibeittq puah còlenti fut,(5 li minus q alti ty rani poffideit moleffù é. Nec facilius optati cópotes fiunt tyràrii qcxteri hoies.Cxterùn* aut edes cupiilnaut agros;aut miopi iL Tyra ni nero urbes;regionestpomis:arces;quas adì
h
pifci difficilius ptculof u/cjc:q easrefe} a £>ua tiscupiùtiNj iti ita multi ex j’uatis hoibg pa uperes sttut ex tyrams»Ng ei ad nimey coni putit dluitixaf^ ad idigeria*Si plura hés q in digeastpmulta hcstfi pautioratpai^At òc am plifiima poffcffio neceffanos tyranoiy fuptus nò Iplencu puato hói lóge mmus fit fatis,Nó ei quéadmcdù cxiis fòiba f c 5è tyranifquoti diaos fùptus I5 ihibefq5fcrti cu fàt maxiem cuftodia corporisiquàquà rmittere certiffitm uidet tyrànopt ititus.Deide nequacuà appel ìadx fòt paupestq si e iiuna fa uff ace r poftunt s. necefiitati fuxtff, hi quos potili s idigétia ccm „ ) pellit ad facms»Tyràni at cu ipfis ncceffe fit ni fi. forre pir malitaàquà aliquo bello imincte còtinuo exercitu aieretui ipfa cogiit ad oia di uia huanaq; diripiéda»Grane &C illud accidit tyrànis icómodmq? fi qn uiros bonos pruden tes fortes cognofcàncognofctit auté nò minus qua guatiteli amar cupét illos neat neceffe et fortes ne qd audeat libertatis gva,prudétes ne qd àduerfus machinéttiuffof ne cupiat populi ab illis gubernamCu uero eiufmòi holes pp
metu eaig reig quas mo comemoraui fubjfule rizttquofna oie fliquos hhc tyrani pter fpbos: pter flagiciofostprxter ignauosiGaudet tyra no ipbi hoiesiqa timer ne qii ciuitas libera fa cta pcenas iniuriape a fe exigangauder flagito fi pp cócefla a tyrams fiagitioig licét iatgaudet ignaui qa liberos ee mó magni faciut.Ell: igif grauiffimu ut mihi qdeg mdettcum bonos co gnofcas ad tifii pditoig exneceffitare cópellit Praeterea cù fine cimratemec florer necfaluus eepoffir tyranusiciuitatis amatore eeillii ne ceflee. Tyrannisuero ipfa talisemtpnaj quo qj odio hfe cog tt.Ng ei lieto uultu alpicer pt tyranus ciues fuostuei bene armatos : nel ma gno ingSio prditos*f; exrraeosiqua ciues prae ftatiores uider cupitdllofqj ad fui corporis cu itodià het.Odit 5C fertili tate agro igne uberta te reig elati ciuesidifficilius itigli feruile paria tui% Volo étslomdesfferre tibi uoluptates il lastqboegofruebar i uitapuatah tyranideue rooio amifnego el cù {3uatus cegiuna cii tequ alibus erarmdelectabar illoig ufutàlli ite:ut o pinort meo. Eram in odo fi quando id opta
reterà qng i còuiuiotcui qdc rei ita me pleruqj toro aio debeba;uc 01U3 repz me haberet obli uio-nec fi qd i le het icómod: huana aita me mineritufcj} adeo iter camstfertatfaltatiórsc^t totus uerfabanNuc nero 115 hi q ah mihi crac fai liares una mecu eè gaudettcù (p amicis mi hi ferui fmt fci.ng ego cu jllistcù nihii uideag i ipfistaut beiuolétice erga metaut charitatis* Potus uerotatq fónos no fecusiq ifidias cauco, timeo celebritate hoiug ttimeo folitudiné t ti meo icufloditosaditustrimeo ipfos cuftodest 113 iermes illofhfe uellé circa latuftng armatis
multum confi ciò.haec itaq face f. Se pf cerea fe potius aliéis cómitter qua fuis:& barbaris q graecisifiC liberos qdé cupe i feruituté traheret feruos at i libertate reponermóne irta ola cibi uidét al formidolofitac metu abiecti eé f gnat Metufàc n folti mtes holug afficit: uei£ &gau dia cura exmrbatmg illic exiftef ullo pacto fi nit.q? fi tu ùqua Simonide i militia fuifìicibi qj penes aciéholhu còlli tu tu sr-feorda r qfo t q tibi cibusrq fónos ilio tepor uidebat,Na3 qua les moleflix cibi eo tepore fuerùtitales cótitio
ferat tyragnatit Sc grauiorest No ei ex aduer fo folii hortes hre fe putat tyranus t fj undic^, H recai audiffiSC Sionidestperoptimemihiui deris iqt o Hteró irta còméoraffe,Na belli! q[ d-J terrore hre.negari no poioSj tn nos tue cu fumus i armistcurtodibo p rtaciones difpofitif nihil timemustfecureq^ capimus Se cibi! Sc fo mitica me hercule inqtHierontcu leges ante oia uo3 ttieattq qdecurtodes ipfos cogtlttnon minus de ufa fallite q de fua cogitar * Tyràni nero mercenarioshncciirtodefquafi mefforef Etal oportere huiufmói hoibo nihil potio eé q fidele td i fFicihus é qnéq illope fidil inuenire a multos opifices cumfuis rei.Oes el ut dictu étpecunix gra tyranu cuftodiuttPecunias aizt longe plu res tlg illis pniicto teporis acciperetfi ty ranil occiderinttq oi uita fpentfi illug prore xerint. Q d fi qs nos ea de ca putat beatos,q d faciletSe amicis pdefletSC inimicis obeffe porti mnstnimiu fallit.Qua ei roe adduci p5t tyri nus ut benefaciat amicistcug apte fciattcj? qto plura qs ab eo accepitttato citius cupit effuger iNullusc^fitqillapcre^qfibilargitx funt a
tyrano;qcc| fuu ee pus crdatìq eo loro fuerit il Bi tyramis et fi cupiat nullo mó poffit auferri Ab mimicis at pccnas accipe quéadirodu Iicg cù maifeflil fit uniuerlos fubditos elle (ibi ini micostquos 115 necare pót tyranusm5 i moda cóiicereiqbus ei pofthac domiarettSg apte lei ésinimici fut{imuli&cauere 6c credere h§ neceffe Jllud et te fare uolo Simonide;a.- eos emes quos tyrani limétiegre uiuer patiuntte grec^ occidue,Nec fecus in his é;q 1 eqs q fi llr imi guide flt ù, th ferocestnec uti qs illis poti pp timorémec ut alienet adduci pót pp uirtu té.ltacy &polTidetes:& alienantes f militer a gùuHic Simonidesté igit honoriut uidcopci ofiiìima resteuius cupiditate adducti ho i es nullù labore fugmtmulju piculù fubire rem fàtfVos itacp o HierótSi fic tot incommodis p mat tyranisiquot mo a te cómemorata fu ere $ tam ad illiIcaute pcipitatisieanimiiy. d ca ut apliffimo i honore fitismt os uobis pareàtiós admirentdoco cedattaffurgattq ola a fubclitis fiut erga tyrànos.Nà hoc uno maxie o Hieró mihi uidet a exteris aialibus hó diffcrrtq» ho
noris eli: tiipidus.Siqdem cibitpottìs t ueneris qi nob;s eh cu cxtens animatibus cóis uo=up tasìHonoris at fapiciitatémeq brutis natura indiditmg oibus lane hóibus* S3 qmbus gius rei cura é;hi fùt q plurima a pecudibo difterti Virili oC nóhoiesdelcepsappellidùQuam obvcg mihi mdeminithasós 1 tyrinidefubire moleftias.Vt uobis egregie honos habeaticù nihil i humanis rbus diuinitati propius uide atur accedi retq cj ex honoribus prouenit gau eh il. Ad hxc refpondés Micron fic iqt, At mi hi tyranope honores Simonidcupide fe haber uidenturtut ego paulo are d uenereis diceba <■ Ni neq? obferuitia eopz:q nos minime amie grata é nobismet^ coacta uenus ìocundat Secl ho: quide fxpe fieri intelligimustut qui ma xie riméttali roder t aliquéihi maxie obfèruét munera mirrattloco cedant:affurgant:ad que facienda non amor ìfed timor eos impellit* sed hxc olà meo iudicio femitutis sf mùerat V eri enim honores aliis ex caulis gignunturt Quotiens enim homines uiiy quempiam ea uirmte prxditum fdunt ì ut plurimù fibi
u
pdeffe ualeatiSt eà de ca I ore illu hnrtcotmu o Jaudàrtqfcp ituet ìllmtàq peculiare aliqd bo nutuia decedu tuffurgut:uirtutis ac meritori gracoronàctdóare geltiùnS^ hxcnó timore* fi fpóre facilitili tàdé putidi flit acri honoref beatlìq} illu eé cui taliacórigucJPuto el tale ni rum de inferédis alterici de repel ledi s a le in iuriis cogitatemi timorimi umidite fubiacer fi tutesbeateqj uità ager.Tyrànus at noctes di esq3 fe cui eé fetittq ob illatas cladestcói olum fétécia fit ad fuplicium mortéq; dinatusiHazc ola cù audiffet Simonides qd ig.it iqt o hierót fi tà peffima res é effe tyrannmtuqj id minie ignorastab hac ta nefaria pettemec tu te mie li berastnec aliusunqfpótefeliberauir.q Temei tyranidé fuerit adeptus.Ea de cà iqt hieroiq? i hoc et miferrima é tirànoiy códitioini el ulio modo reliqre illa li.Nai quéadmodu pofiut tyranni aut tot pecunias retti tu ereiquot ìpfi diripuerittaut tot uincula pamquotipfi ime certtàt tot mortes moritquot ipfi necaueruun deeétillis tanta multitudo alaiy. Sz fi cui co modù ùq fuit le fufpèicnho: £pfecto tyranmf
eet;qb:> folismg tener malas retiti; rellqre eoa a citJHic Sìonides mime aero iqt ad ma or o hi erótte aduerfus tyranìdè ita fétirtcu tu ca mie fis ut maxi e carus hoibo eé cupiastquà re quo minaaffequaftputas tyrannide ipèdimtoe^li go tu docer te poffu ut arbitrortnihi pp potè itare Ipediri amicitiastij augeri magis aliasi facul tate. Nec illud nùc cófiderèrro uelitan qs admoiu plus poflfuthi q potare hnrq puatiù ta &c pluribD.pdeiietów bhhcio fbi cóciiiar pof inuSg illud qro fi cade faciÙLttirannusqj cc p uarus I pan officio tutti eoig maior fu gra.Ec ce ei ut a puis Icipiag reba.Salutant quépiam familiariter j3uatus;5c dnanstucrms appellati o plus dlectabit falutam Jaudet aliqs ab urro c$ pariteriutrius laudario erit gratior» Sacriti cando honoret uterqpcuius rande honor erit acceptionVifant xgrotanté paritenan dubi tandu etqn I hacquoqj te potèniumop: holus magis ficgrata huanitistDoiict tatidetqs am bigie duplo gratiora ee mueraiq a poi eira rem habitibapticffamt-q eaq a puans.Mdu qtié uiden folet quld.13 dtuuiitusadmctl eegras
eiufmodi uiris-Na Si multo màgis uider iu uat aliqg cù póratetq ^uatùtlg is idé fittrig ul la in re mutatus*magifc£ uos delectat cug ilio locjuùq cù his q uobis flit parestMulieres et i pfetqua^ tu amori rnaxie inimica eé tyranni déqftusestdominàtis fenectuté minime afp nanturtmime óc deformitate faftidiut J'Iono res ei ita hoies cópanttut fiqd i his rate fit nuf cj appeat*fiqd uero decoris luculentius redda tur*Q d fi i pari re lóge maior gratia uo'ois et qpriuatistnegarinópótqnmulro facilius a micos pare uobis liceattcti plura donanSC bri fida cóferre poffiris.Nó é ita simonide ut tu putas mot Hieronmà multa faciat tyrannus Recede étc] fibi hoies reddùt inimicosiExigen die ei flit pecùix ad neceffarios fùptustpunié di facinorofi pph ibèdx iiurixtcogédù cuflodi retubi cuftodia opus é+Nec parcédù tardistcù celeritate res indiget.SC habédi et corporis cu fìodestq una res:qbus molefìtffima c,Nó eim puole eiufmodi turba alef tyrànù falutis fu re cà.fg ut fuis i mineat ciuibustTuc simonides ita IqttEgo uerotq.’ ós huiufmodi curx abicie
dx fit nequaq dicere.sg iitaig quidem rty p!e rxc^ ut mihi uidet gratiifimx funt squxdag ueroodiofx.Docer eiqopria factu fk.'Só eos g illa fecerit pmiis laudibufq? ornareifùmam graj atqj beniuoletià parie* Deliquere uero (p bris lacerarexoercere:dànaf:pùire:hxc uiden tur mihi abaiienarionéquàdi hre animorug* 55 meù hoc cófiJiù é.'ut q res i fé moleftii hre uideitieasaliisfaciédas pcipiédafq^ mandér* q uero graj cópatteas p (e exequat q i potate é.Cuius rei exéplù ma ni fede i choris appetì quopz: certiini magilìratus pmia p5it*Cogere ac illos &C moner;óe caftigaf :nó rmgiftratustfg aliope officiti éJta q> gratifiimù m eare putat effeihoc a magiftratu fit*q<f uero odiofum eh aliis cómittihQuid igit prohibSó Se i exteris rebusiho: idé feruar.Ciuitam ei alix p trito diuifx futialix p claffesìalix pcéturiasìalix ité:alit:5Ccuic^ptifuus peft magiftratxsi qs igit his quéadmodù choris pmia póit ; quini armis pitét,qui equistqui ordie 1 qui uirtute in bellistqui iuftitia in confihisteueniet prò fecto t ut certatim his rebus omnibus enixe
ftudeàr.Quàobrcg ppabut Lìelociùs ubi o pus cric honorifgra;& tributa foluéttSc qcfop rimu qdé é,minime àt cóCuztu$ ? cultus terra ru multo fplédidior fiet.prtcmio polito uillis oc agristq optime fint exculti,In qua guide ret mamfeftiffima apparet urilitasmà ÒC crefcùt uectig ilia:Sc frugalitate negocium pariet.nec ob dekdiag libidines crefcét.Si àt mercatura ci uitatieutilisihuicquocp rei pmiisconfHtutif multi mortales ad care excitabunt: Qiiodfl is qui redditù aliqué hóeftu rei p.excogitaritt prcemiu ,pponet,ncc huius qdé rei meditano negl:get*Vc àt fumati oia cóprehédàtfi cuiuf cùqj boi auctoribouuentoribcqj premia confti tuettpmulti occupati erti bóis rbo meditàdis: multis àt i eo gtie occupatis necefie erit multa utilia iuéiri:iuetac^augeri>Siàt id uereris o hieró ne hec tà multa préia magna exhauriat pecùiàduccLirrattibi qlotq? nihil uilio emit q q? préio cópatuiidemo ei i muficis gymnicisqj certàiniboiqfctirasqaos laborstquos fuptop p uis préiis fubeàt hoies.Sc hieró m hercule iqt Siomde uidris narraffe. Sg tn de his armatis?
q mercede accepta nos cudodiutihés q<3 doce asme ea (3 ci odio fxmus ciuibus nris. An l'or te céfestutisqametafuistnullisoio cuftodi bo idigeat'Nó ita iqt sionideflg idigebit.Ne q ei me fugit quofdà eé hoiesiq ueiut cq qua to magis iliis iduIgear .taro maiori perniarla fùt.Hoc itaq genus hom5 cópelcec armaropz terror .bòi àt ex nulla r rm còmodi capicele ii mul tu eofdécapitifmi hibiscultodesxu 135 fxpedrios uioléria femore occiderit.Si igit ij5 mis hoc erit illis pceptumt os ciues cuftodiac fi resina poiluietiopéferàt.nz; ei ulla citas ipboije hoiù olo c uacuaifi hoc itaq ipectar aci furi ofhciùpfuafu erit illiSiut ciues tutéti&p terea colonosuumtacp ipfopcifierplecto ut ci ues oi metutae foliatudiep illos liberatr.com modius res fuas curar;atq augere poliant i ho fini uero aut repétinà ui rpelleriaut latetef ili diasprxfétiftqs meliuspór.q hi qcorintio st i armisihec illopt ofi ici a dói erut t militix ue ro nihil hoc grie hoiug pòt eé utilius'Nag 5c pugnabùtióc labores fuicipiétiSó picula iubi buttante ciues mos. Vicinas ac urbes ppefiofs
adpacé fad& co^z formido.hóies nucótifiuo belligerari patùfacillime 6niù;&; fuos feruari & inimicos labefactat qétt Atq ubi ciueftui in tellexermt ab eiufmodi armatismihil bóis ho minib.i piculi eétmalosat infuria phibermu xiliù ferri afflictistptegi ciuesti bello labores fufcipimullus fere repiet q pecùli (p iiios: mr cede no libédùime ac pmptiffime cóferat ; cù feepe alias haut quaqua in re ti utili ]$uati ho mines maiores fùptus {uftineitdllud quoq te <3cet o hieróme recufes ré tua pjSiùn cól utili tate nelle cófùef mi ut mea qdé fert opinione g- oportùius dee ri li fc^ expedit a tyrino in re pu-qui in puati.qd facile pgifi figlilatig cófi deras,Snn*tibi fit fplèdida domus infinito fu* pru inflructazutpz ex illa maioré tibi gloria co parari putis:an ex uniuevfa urbe: meenibo ire plis'porticibalforislcurusqjornata,Armis ue ro ut pz tuis ,ppis egrgie tectufmagis tremdus ho di uidercr ;an fi torà ciuitas bri armata fit » Vectigal ia at ut^z putas maiora forifi folti fs tuie diligédfllme curennaut fi óniù ciuiù res tua dibgeria frugifere fiir.Currus nero quos
ale r magnificétifiìmù milus'pulcherrimnq^ e xerciratio putatmtpz magis putas deenfi piu rimos óniù equopzm unus alasti i certa na m re tasta fi ex tua duitate plurimi exeat t piu riniicjj deertét. Victoria àt utra pulchrior tibi uidet cxeqaopi uirtuteià ex cìuitads cui tu p fis felici tate *ego fae nec dee re qdé arbitror ity rannu hóiegcù jSuarifcertaf.uictoruntiliaglo ria affegt tyrannusilg inuidia^tut ex multopz bóis peciiiag trahéslad fuag magnificénag.uic tus nero olug maxie ridiculo é,S§ é tibi o Hie rómt mihi qdé uidettcù aliifq ci trita ti b^p fut hóeftu certarrnquos fi tu qdé fupaueristciuita té tua feliciore oridés maxie pulcherrima glo riofiffimasqj uictorià affeqre+exquo illud fi mii cotlgetiqd tu potiffimù cupistut carus f s tuis.dinde ri uicus erit tue uictorie buemator Qós tuauirtutédcirabiìtJntuebiìt te ri fo’ù fingali hóiesnieiy ÒC uiuerfe ciuitatef Necfo uatimtlèd etiam publiceadmirabunturdice bitqj tibi quacuncy uolueris u ifendi grada tu to ptoficilcidicebit òc domi hoc idem affé quhSemper enim aderunt turbae hominum
oliera? tibi cupietiiv.fi gelsa ut pmdétice a ut <3 coristaut boi alicuius heantt&dtibiói fìudio piacer enitetiutfauebut tibi pfetesteupiét Lucie f abfetestnec folti diligeris ab oibnf; Se aniabe r.nec ticbis tu qdé quéqtfg alii^p te feliciti erti ne<pd tibi cótigat aduerfuEritqj pfuafii oibm ut a tua fallite cogitar dibeat. Or fi qd uq imi neretto folii hres illos piculo;pe focios t uep; ÒC ptectofs acerrlos.Nec erit uerédù tibi mulris pulclierrimise'p mùeribc affiuétitne cui fi bn (3 te merèti qppià df fortuis tuis patiaris .Oés.n. tu.s bóis tiidebis gaudétestósp mis f bt) il fecn f ac ppis uigilàtesd the&utis athebis cùtas a micosi diuitiaStSg age o hieró dica amicosoe eiijSgditabis.AugecItaréitibi.n.ipfi cópabis pocétia.Qitxr illi amicos tate] focioftputa dui tate qdé pdag eé domùxiues itero ppiquos* a micos àt filiostFilios uèrouelut(ppag aiàgrSd hos 03 uicer cóeris officio.Si.n.amicos bfificiif c5plectennih.il tibi obeé poteft inirmci.Quie olà fi tu feceristcùta^z cj i hiiana flit mtatpul cherrima ac beati (lima ré poffidebis.Foelix ci cù fis nemo tibi iuidebit. FINIS.
G VARINI VERONENSIS IN PLVTARCVM PRAEFATIO.
AIORES noitros Angele mi fu a ut (Ti me non admirarnSe maximis prolequi laudibus nonpofTum;cum tantam in eis animi magnimdinermatqj confhntiam fu iffe intueanut littera^tacdottrinai fludia t fi mul 5<s rerum tum publicarum tram familia riti negotia capeflerenttltaq} complecteret ut eos neqj fubtilitastneq* difcriemneqj occupa tio deterreret.Quin adeo fedulotadeo prude tèrtadeo prouide fuam impartiere diligentiat ut qua in re magis excellerintinó facile digno fcas.Tanto quippe cum ordinetSc ut ita dica parfimonia fuum diffribuiffe tempus uiden turmt ex ocio negocitìmt& ex negocio ocium nullum amitterentiHorum ueffigiatcum ui '^> rili pro partetSi quantum hac xtate fieri pot v te longe imitante alpicio/Tibi pro noftra mu tua beniuoletiat&chantate congratulonNag eo pacto magifiritus:5e publica exerces mune ratut& liberos ne omittas:^ domefhcx rei
cura fufci pias .Maiore at i modi! me tua cjux dag feduiitas:5d accuratio (ppcfa delectat:qua in cducàdis pcipue filiolis mistrecte p retate moràdis adhibes Jd fapièter eqdétèe fuma cug róe puidifhiut uirtuté & honcfìos mores a te nens ibiberét anis,Certi! mediuffìdiustac ila bile legatùtNà al reliqua mcmtaneatóc fuga eia bóa:5ó qda ludibria forti!x sitt Virtus pie cto cóftis:xterna:6ó nra é pofieffiotS^ qd opo é meis hxc efferre fhiis*Adeft eruditiflimust &c clarifiimus auctor Plutatchustq oèm rè de hac ìpa d qua loquoniftimrióe a uerticemt ai unt ad calce nó minus acute;g fapiét explica bit,Eu nup ex greco latini! fecittuoqj nói ddi caunSufcipies àt opufculùicuius òc fi p iterp tis uitiù minus luculéta fortaffe fit dictiodha pz tn elegàtia;5d pceptis dnno quoda mó exco gitatis abùde letabef,habebis ei ride & aiuz <3 mukeaslegcdo:6c tuoseducàdo iftruas Qua in re abfre peto:8£ magis atc^ magis oro;ut il luftrifhmo Ipmif .Manueli Crifolorx gratiaf hastfuuc^ tollas ad fydera nom. Q_m eius ui ri opaifimul &i huanitate faaùémt grxca^z
fpledor litterapzadnros redierit holes t quos ob caria ignoratione nó pure ducili moluerat tene'orx* S5 de his alias Plutarchù ipfil audia mus»
PLVTARCHVS DE LIBERIS educadis *
« VlDnaeftqdde igenuoru educande libero^ dicer qfpia poffitiquapz. ue re^z u fu. ii ad mo^ pbitaté euaiuri fmttEia cófiderema ante oli (3 ipopz pcreatióeìfortafiS pricipiii fecifle pilabit,Si qs igit illuffriù effe natopz pr optattid ei pponendu arbitrormt ne uilibus,aut abiectisfe fe deuinciat mulieribuf quales meretrices flint : aut pellices. Quibus enim ulla exparretuel matre innata eff macu lateos quoad u ita fuperfit indelenda quxdag ignobilitatis conuicia comitantur tqux in crepareicarpereqj nolentibus in promptu ma gnopere fune. Sapiens nimirum is extitit poeta i quifquis inrodices ait effe prognacost quum nequaquam recte fundamenta fui
gtiis iaciic.Pulchre igit libertatistac licenze laurus e bois pera tu ce paretib:?. Quze fs his plurimi fieridgtq legitima exoptat fobole; at q fimulati;& numopt Utar ficti giiis arrogatia falji;dpmiqj tia fol&.quo circa is rectiffie ceri nit poeratq huc i modù iqnSceleris peni més ufq fibi cófciatfortiffimtì quoq^ captimi trahit nipt.Q>ueadmodu lactaria fimul &i faltu rfer ti futtqbD claris nafei petibi) obtiginEa ob ca£ filium themiltoclis Cleophantum multoti enf i multitudie dixiffe ferunt. Quicqdisex peteret ab athéiéfui populo mox ap(pbatil iri Na q ille uellet<*& matenSd q macer di thei Itocles.Quie ucro theiftoclesieade 6c uniuer fus athéiéfis populus.Digniffimu é ea ai ma gnitudiné collaudarteo^ q iccirco regé Archi damii pecuniis mulctauenqm pufilli corporif muliere mfimóio cape paffus erat.Sublde di cétesq? ille ri regesti^ regià eisftirpé edere co gitaffóC.Polt hzec deiceps dicat q? maiores nri haud neglexiffeuidét.Qiiid nam illud é;ut q femulierirageneràdxgfa fobolis admouét: hi olo fobriitaut uino falce modeftiffime deli
Rito {congre (Tu faciat*Qtiìbus ehim ex initio u t a genitoribus p ebrietate feminaret accidia ii unii auidnac temulenti nimii£ effe folent. Ea pp cu Diogenes guéda ex temulétia allea tre meu tis adolefcétulu defipe cerner Sé { A do lefcétule inqt ebrius te feminauitpater JEt de genitura guide hactenus» At uero de ipfa iam degenda uita uidetur explicandu»
Eneraliter egdetqd de artibus ac (ciériis dicere confueuimus ddé etia <3 uirtnte dì cendùnTria effe g ad operis perfectione rite o beudacócurrer opor tea tuia tura trationéi Si co fuetud: né*R.afioné difciplinà uoco t Cófuetu diné uero exercitationéJmtiu a difciplina»V fus ab exercitio ac meditatione fiet* Ex omni bus àt abfolutio coparabitur.Sì ifropz pars ul la defeceritmeceffe erit hàcclatidag effe mrtu tétCxca ei res eff fine difciplinà naturaiSc ab!
natura difciplinà manca res exiftit# Imper fectum at gddam exiftinfi ambobus his care at exercitatiotNa ficut in agrori cultura bóag iprimis effe teliure oportettai ferédi peritum agricolam.’de hinc optima femina »Eodé mo
telluri naturatagricolanprxceproréiferm'mbs ltudioi£ inflirutionesiac pratcepta cóferes : q oia i eoig aiofconueoilìeiac fpirafìe conte derit quos umucrfi decancànPythagora dico. Socra té*Platoliéi6C quifqs fépiterna cófecutus e glo ria Jngétis ceree fceiicitatisìSd diurni fauorls é fi cui lingula hxc dii contulem Qu od fi quis haut idoneù exiftimat ingenua x poliea q doc trinàìSc recta ad u ir tu té nactus eli exercitatio néungentes naturai defectusmt fieri potefbn remittere magmi in n: od lì fimo uero promisi errar fe Fiat.Socordia eig naturai uires pimit doctrina tollit ignauuh Facilia queqj ipios fu giiit negligétes -Difiicilia uero cura : 6c dilige tia capei! tmt-.Qua expeditifiima t qq? cifkax fedulitas paritenac labor exi Ita ncópl uri bu s i rebus faciietfi còplexeris chfces, Aquali enim guttae lapides cauat.Feriy & xs marniti tacti bus obterunt. Carpétoiy. rotai fumis inflexae uinbus haud ullo pacto prifhni reparare ree titudiné pcffunt.Cumacas hs'iìrionug uirgas nullo dirigere modo licS<f Quin factus prxt natura labor naturx uim fuperatiitd An hxc
dumtaxat diligentix poteflatem indicant *• Minima t immouero & infinita extera ;Si quod fertile natura folum iiicurix dedituri IqualSC incultumtguoc^ natura prxdantius ed i eo magis fi per ocium t ac neghgentiam omiffum erit t perditur.Ed ne qmfpiam mfe eundus ; Sc Cupra modum a (perior ager; At/ cultus gencrofos edidit fractus. Quxnam arbores funi t qux datx neglectui non firmili Sc torex puiulent i & fteriles perdent. Quii exdem rectum affecutx patrocinium frac tuofx fmtiSc magnoper fertiles: Qux corpo ris fortitudo non obtunditur : Sc propter in curiam t moliiciem : ac malam habitudineg non periti Qux autem imbecilla adeo na tura ? qux per exercitationes t atqj certamina ad maximas non augeatur uires i Qui uero equi a primis bene domiti annis fuis non oh fequutur fefforibus : Qui autem indomiti p dant i no ne ceruice duriffimitSc animis fero ces euaferunt. Et quid admirari extera opus ed t cum truculentidimas feras laboribus mi ligari t manfuefieric£ plerunque cernamus *
Bene Thefalus ille:q cam interrogaret qtiag abiecdffimi thefalopz effer.Qui bellica^ qui eté reijtaguttinqtdEt qd multis opus è uerbif Cófuettidoétqlongeua permaneat» Si qs p>p assfamiliarefcj exconfuetudine uirtutes agat is nullo aberrare poffe mó uidet*Qua i re uni co ufiisexéplo aplius <3 hifce rebus plixiora e narrar defìnàXicurgus ille fparthanoig legif lator gemios ex hifdé paretibus catulos fufcl piensihautfimilibaeducauit moriba* Altere ei elluoné luxuriac^folutu.Aite^zidagine fa gacem,‘5e uenationibo idonei! reddiditPofìea cù aligli lacedxmonii uni! in loci! cóneniffet •Àdpàdaiqtiiirtutéuìri 1 acedxmoniiigé^ e mometù cófuetudotdilciplinatdoctrinatSe ui tre infhtutioig uobis illico mamfelìa uehem ter effe faciàìduos fubinde catulos abducestcu oliaimedio deporéq;corieis pofuiffettalt q de leporetalrer i olla mag erupit ipetu;Cii àt lacedxmonii nudu qdnaid fibi uellet cóiecta rétiaut quaobre catulos oftétaffenhi abo dixit iifdé orti parétibaicetepe dmerfa uitre cófuetu dine affecutr.alter gulofus;alter uenator euafe
re.De ti ita <|dé ac cófuetodie fatis.Cófecms Si ut de educatione dicatur, a Port&ìut mihi pfecto uidetmt matres fi lios educétteifc^ ubeta porrigant: qm ma tori cu charitateiSó ìrnpéfa magis diiigétia nu triéciut q natos ex intimorì ut dici folce ex a guibo am et. Nutrices uerotSc aitine fuppofita quidaiSCalcripticiam bniuolétii hrirutpote mercedis grada diligentes. Quod matres eos quos pgenuerit nutrir talerq^ coueniat t ipa et natura demonftrat.Vnicuiq? et aiutili grii tq paritit iccirco fimul &C lactis alimta fuppedita uit.Eins quotpfapiéré fuiffecuidetii còliatt q duplices mulieribufmamai addiditmt fi ge mellos pepiffe contigenttduplices ad aledug fótes haberennPrxterea ut maiore i cos quos pcreaffét amoreibeniuolétiac^ fouerét.Quod mediuffidius haut iiuria faetti e. V ictus ei ci biepj fodaliciti quiddà beiuolStisuSc amoris i crementuexillit.N5 5£ beluxidu a fociis pa ftus auellutimagnuj p fe fer? dlideriu tiidet. Dàcia pferti opamt matres queadmodii enar rara é {filios educente:iftp ubera porrigat .Sin
id facerneqerit uel pp aduerfa corporifiialitO. dine id naq^ I pedinato ee poteritiuei pp aiio^z ftudiù gignedoi^talunas ac nutrices nò uiles e quidéiantaduenticiasiueip. qmaxime idoneaf pbasq. fufcipiendas efie cenfeo «. Prima gdem moribus inftructas patriis* Sicut enim infan tium mebratfimulae nati funformari coponi debentiut recta ‘.minimeq^ obliqua fiat tira puero^ mores principio aptretcondnec^ fige re cóueniSC Jlla nacp nouella cetas ad fmgcdu facilis 5c tenera etSc ipfoip ais dum molles ad huc extàt difciplinae melius iftillàtìDifficili lis at q dura fut mollmturtlta èc docrinaudu puerilis adhuc alus é mfculpntbAptifimeigi tur dminiis ille Plato nutrices admonuiife ui deturtut ne friuolasiac turpes pLieris fabellas mandetrne illopz animos ex initio ftultitiai&J corruptis ibnat moribusPulchre igitur pho jcilides poeta monuitt Dum tener eli gnatus U genei'°ios i^fttue moresdllud etiam ne omit tatur dignum efbut adolefcetulos qui alunnif conu icturi mini Aratu riqj fintttales iprimis inquiramus tur bonis neniae inftituti moribs
Dehinc ut patria fermonéiac expedita prona tiare nerba Tciatme barbaris aoribustaut de prauatis moribus itincti aliquod ex h.is uiciu reportetiHaut eli ab re illud ali tatù Termone oroaerbiù.Si claudo uicmus habitauerisiSc i ple claudus abulare dilces.Poltg peruètuj co -aetatis eritmt iam paedagogis committi pueri debeantthic ad eorum infHtu tionem ois hèbi tur diligetiaine mancipiisiaut barbaristaut p fidis:5c inconftantibus filios trader Te nefciàt: cu irridenda uehemeter hoc tempore multo rum adfit conTuemdo» Prteftantes Tipuidem femos nactiihos quide agricultores deTignatt illos nauclerosialios mercatorestquoTdaóc do melìaca e rei diTpéTatoresAt Ti qué temulentù fcurram t &c ad omnem rem gerendam pror Tus inutile Teruum fperierinnhuius cur^na tos committuntxFrugi nero paedagogum ta le natura elfeoportSi t qualis Achillis paeda gogus Phcenix erattquem idcirco Peleusiut e apud Homeig Achillis curae pfeciffe drmt ei dicédi pariterac Taciendi ductor for&ùatq ma gifter, Maxima oiusdógecj pmariù dicturus
accedo .Inquirendi filiis prxcepfores t quotus uita nullis obnoxia criminibustirrephefi mo rest&t optimi! expimétiuHoeftatis ei fote t fi mul ac radice ee licjt legitima cofeg difciplina Ac ueluti coloni fepes arbafcalis circuponutt ita xquiffimi pceptores confona pueris in ftitutaiSd admoitiones ifueranude rectiffima mopt germina pululet*Nuc nero ffpueditflo rf machidic^ nnuìli st géitorestq £>ufq ulli ex p ^ ceptoribo expientii fumpfentihoibn aliquado ipbistiperitiaq^ac ignoratiois ifignis liberos co menda t, Quod &fip ignorarla factu fuerit ridiculu tri éJllud at extremae certe fHltitix*
Quidni iqestquida ei qq quibtifdam dicenba piris aliquopz infcitiitimprobitatec^ cognorit idq* pfenfermEis tam fuos cómedant pueros* Nónulli placidis eopz uicti bladitiis* Sut qui rogantia amicone gratiae tribuat* Qua in re fi mile quippia factitantmt fi quis aegroto labo ris corpore doctùìac faiurifece omittes medi cumtut amici grag ineatiipitia deligat t a quo fortaffis in pnicieg detura ut praeftantifiimo gubernatore dimiffo i obfecrantibus amicis
,pbet ignape.Proh mpiter diic^ ós efl ne pater nx qfpia appellat:ó;s;g pluris obfecràmi gra tiaiq libero^ eruditionéfadatiHaut ab re qd angulis ille Crates dicer lolebatiq fi licmf fetiubi i altiffrm urbis parte cófcédiifettfe uo ciferatui^ aiebanQuorlum ruitis hominestq óe i cópadis pecuniis Poi dui facitisiFilioiji ue ro gbus eas reliótis nulla lae curam fufapitis. Quibus addédii eé cèfcoiq? ubi patres haut a liter facilina q magna calceopz ledulitaté hnc cii iteri pedè ìplii puipendat. Multi fùt pétes i qba adeo niioiji amor piter ÒC filici^ odili icr euir.ut re maiora ipédàt falariatnuilius exift i atoes hoés eoi*: natis deligatiuilifiiopz peiore difiplina ifectàtes,Ob qua ré Ariftippus haut ifulfe;qn urbio plurimiifermóe qndamtis io pe patré carpfmQuopià ei ex eo paictàte:qta iitruendi gra filli mercede poliularSC * Mille dragmas dixit Jlle uero hercle ait.Permagmi poiìulatii Aeruii ei comparare mille dragmis poffù.Duos iqt hébis fcruos ÒC fililit òc quem mercabens:5ó ut fumati dicaquona móabfur dii ii éinros quo dextra cibos capiàtùta affue
fedfi~e;ut fi leda ptendaticociriio iricrcpemus nulla aure facere pmdentiagmt ìdoneastatcp legitimas audiant aifciplinas Quid aure his admiradis accidat patribus poltq filios male nutrierinmalec^ inftruxerir dicere aggrediar Nà cù fumpta uirili toga falubré : ac bene in ftitutu rimedi ordine afpnates:ad ìmcdeftas atqj feruiles fe fe pcipitarit uoluptatesitùc ita liberos erudifìe penit5d*Cu<^ nulla extat utili tas fe fe ob illo^t peccata difcruciàt»Hi ei alfen tatores:parafitosc£ rcipiùt idecoresiac execra dosholesi&pnitiofosiuuétutis euerfores» il li icorta ì mereiricescj fupbasiatc^ fuptuofas r dimutvAlii obfoniis& exquifitis ferculis dief pagutiQuidà in aleatpcaciiìisc^fodaiiciis liti naufragi demergiit.Nónulii iuuenilibo fe fe magis applicares malis adulteria : libidinefqj c5plectùtì& unica morte uoluptaré exifiimat Vei£ ei uero hitfi ctiiufpia phylofophi cófue tudinè htnffétihaut talibrqprecto reba aiug in duxiffét.Quinid Diogéis pceptu didici ffénq nerbo qde grauitenre at nere cómóefaciés ait Metricii igvedef domutut pdifcas q uiliffima
rii rzf. pela nulla pfe ferut excellltia.ee ut Tue cicce dica uaticinari magifq admonef ìuf me exiftimas, Vnù i ha re ^mum:mediu:att^ po ftrerml eè uerricé affeuerotut hóelìa uitx re gula:5d legitima fit eruditio J~Ixc eé q ad uir tutèla c beacitudiég plurimi! ferac admmtLcx tera qdé boa huana qda eé pufiilaqjtóe idigna qux citis ifectemur ftudiis, Pulchra qdé me diuffidius eli nobilitas, Sg maiore illud nfoce borni exiflitPrxciofx gppe diuitix, Vc^zea é fortunx poffeffiotcìl eafóc hhtibo multotiés auferatt&t minie fpa ti bus afferat, Magnx ili fup opes fi gnu qdÈda Se facinorofis nota feruif Se calumniatoribus iacèe iquotiens loculos a gitare: adorino^ concupiuérintiSd quod maxi ni il eft.Hx quoq* (celeratiffimis eòes homini bus fut,G ioria uenufta quidem rese, sg inco ftas minieqj flabilis,Por ma peipuu qdda:SC(p qua uédicàda magnopere decertet,At caduca piioq^ durans tépofJPrxciofa quippe fanitas Veni permutationi prorfusobnoxia.Cócupi tx fine uires'óc i ptem beatitudiniscollauda dx,Sg facile a ut xgritodietaut fenectute cóta
bzfcuntSi cjais omnino corporis robor glorie tunfententia falli fa difcac.Humana fiquidej u isprx exteris par fquota extat aniantibus Ellephates inqttaurostatqj leones.Noftris at m rebus fola SC I mortalis Si diurna eli eruditi o.Ex uriiùerfis duo humaxnaturx perq pe ^ culiaria bona funtantellectusiSi ratio, Er in f tellectus quidem imperat,Ratioautem oble ) quitur.Huncnuliusfortunetollet incurfus t nulla calumnia diftrahennoxgritudo comrù petmeqj fenectus ullis affliget nocumentis.So lus intellectus efhqui uetufhte confectus rpu bsfcattcu òc reliqua omnia tempore diminuà t^ mrtfcientialenectus augefcit.Bellum fi nula C torrentis inftar trahensiSi omnia ferens folaj doctrinam nequit eripere,Quo circa phylofo phum Stilponem illum megarenfem memo ratti dignum fecifle refponfum autumo,Na^ cum demetrius captam urbem folo xquafl&S fìilponem mterrogStiitmunquid fuorum qui cq amififf&t.Cui ftilpo hauteqùidem inquit» bellum enim nulla ex uirtute f polia ducit,Co cors huic:&.cófentaneù illud focratis uidetur

effe refponfilNa tiìg Gorgias: ut arbitror per contaretur/an perfapz regem felicem effe pu taret*Nefcio inquit qnanm m habeat uirtutis ac difciplince tperinde ac in hiicemon àt fortti nx bonis perfiftan beatitudo.Cxtepz quemad moia nihil filioli eriiditioii-epropenfius iSc conducibilius faciundum effe moneo* Ita icor ruota ac falubri patria infiilereoportere dixe ritmica ut liberi a pop lì la ri bus: Se laudatitiis ■ cj procul nugis abducantur* Nam mnìtituài ni qui collibueritds fapientibus difpliceato porcebit* Feilimomo é kuripides ita diesatasi ? iners ego fum meosin uulgum uerfus dare* Modicis tierotac equalibus fapientior, Etpro fecto qui peritis contemptui funtm ad perora dum m multitudine magis idonei habentur* Qui enim ad turbulentiffimx gratiamtoC be : niuolentiam plebis ineundamfua conftitue rit exercitiateos ut plurimum ptodigostSC uo luptatis auidos intueonSc iure quidem ac me rito,Nà fi quis Ut uoluptatem aliis compari honefìate negìigitus certe rectas ac falabres ci lectationes fuas are ponerelaut prò uoluptuo
k
fis modella fcctari nullo mó poteri t. Ad hxCJ ne pueri dicàt ex tepore cauédu erit* Quod ei icòfulto ac temer dictuìfactu ue fittid pulchru eé negt. Vtcp i puerbio eftidifficilia hóefìa st Impmeditati guog; (èrmóes pluria leuitateu curiac^refertimg ùde furaédù exordiumg ubi tminàdù facile cófpicàt.Prxt alia delictaigba extéporarie dicédu éthi ad imoderata guada \ cidut multilogntià* Cófyderata nero medita tó oroné e cógrua uagari mfura n finitPericlé ut accepimus ad poradii cóuocatù multo ti eS populo neguaguam audiuifie conflati^ impe ratum fe effe diceret» Eodem modo &c eius in re publica emulator Demoltenesiguum ad confulendum accerferetur a populo t reffi tinNòeiiftructusfumait+Hàc nullo cù auc toretmendacegj traditione eé fortaffe gs dic6£ Verum i oratione centra Midia cogitationis utilitate pala adduxitihuc in modum inges* Ego uiri athenienfescófyderafle me fateorì8£ cjtum in me fitù é prxmeditam uehemter eé nò ificior JVliferadus ei certe foréifi itadifpo fitusacceflifiemmtgux dehifee rebus oratu
ras fu Icófyderata pfzeteriiffem; Neq^uefo id nane dico tur fit olo dicendi expedita praepara rio reprobàdataut quominus ab his q eam reg digne exequi poffmt habenda fit exercitatio! (èd hoc i imeni parce faciùdum; quoad uiriiis fuccedat setasmeueex inciditi dicat dignum arbitror*Accii eloquendi uires radice egerint! tunc ubi tépus aduocarit oràdi aberrate Iptir cóueniSé.Sìair ei q lógo tépor in uinculis con iecti fuerinnfi poPterius foluanturtob diutur nà ukuloru confuetudiné ambulare nequeut qum immo claudis incedut pedibus : Ita Sé q fermonem diutius aftrinxermt t fi quando lo quendùi extemplo fueritmihilominus eunde ftilum interpretis obfera in At fi quis pueros ex tempore dicere finanextremx caufam ga rulitatis inftituit* Mifer quidam pictor $ quum fuam Apelli offenderet imaginem t hanc modo pinxi dixit!cui Apelles t Sé lì taceas inquit hanc fu bito depictam effe in telligo, Demiror autem quo nam pacto non plures huiufeemodi depinxeris,Et ut adporé materia referat ofoificuti theatrale ac tragica*
ita Se depffas Se huilé di cedi oroné euitada fd giédaq^prfus ad moneo -Tuidu nac^ oróis ge nus duile nequaq e* Tene uero nufq inolici Quéadmodu ci corpo fi fola icolame uev/ et bóe hirudinis ee entità Se afone non tuo no te graifed et robufta ee conuenit^N a qc<0d tu tu 3 efhid folti mó collaudati Qu od nero cu piai lo fìttici étadmiratióe pfeqnimur* Bade quo Qi de ai difpofitionefniag heo.Nag heq? teme rarmmeq? audacia prorfus exutiitac timidus effe decebiticii illud qdé ipudétiàihoc at ferui le afferat turpitudine*Media at i cuntis fecaf uia fumse Se artis Se cófóantix è, Adhuc cu cf difciplia cóméore d ipfa qd opiner diferedu cefeoi fermo né no cótétii eé mébroìnó àt uari is diftictu effeclaufulistnó puh impiti x ac diffonanrix fi gnu facio .Id prerea ad exercita tionéfafiidiofuiS£ paffim itolleradii arbitror Vnicus naq^ canédi modus Se luariatus perfo tris act3 labore fimtil ac fatietaté gign it.Amce na uero ufc* quaq* uarietas evi exteris 1 reboi tu uero 1 uoribotatqj fpectaculis Jngentiis igit adolefcétibus nihil uel audituiuel fpectatu dg
omittidmo nec is qui orbis difciplinapz appel latui*,Vepe hxc perinde ac guftus gratiamel i tranfcurfu perdifceda fucJFieri it neqcmc i ai ctis perfectione aflequitur+ Antiquiore ailt p miriamo philofophiam ee ducàc. Qua in re meam cori ex fimilitudine quadi còilituéda fnia,Naficuticompjurisnaui urbes obire p pulchrum efhlta in praeftatiflama domicilili^ habere cómodiifimu ac praeciofifllmù, Vrbae profecto Biateg philofophu dicere follai acce pimus.Quéadmodùcu proci penelopes con greffum habere nequirétieius fe ancillis imi fcebant Jta Se qui philofophii confeq non ua létìper exteras nullius fané exifìimatioms di fciplinas aridi femper 5e tenues intabdrunt*
Qu aobré aliati ardii &c (ciét ìapc uti pricipem confli mere philofophia oportebit* Ad corpo ris qdécuri duplice fciajhùana excogitamt i duftriatmedicina dicotat^ gymhafticiiqua^t alcera fanitatéialtera boni iportat hirudine,A ' ^ ni	at xgrimdies atq^ langoresdola e ó cu	C
rbCimedeatq; phia ,Per hic ei Se cum hac fcire I5 qd hoeltutqd turpetqd iuiliiiqd iniuftu x5C
ks
fumatiti! quid diligédmqd fugiendmqnomó Sparcntìbustquomodo natu gràdioribus tqùo ^pegristmagiftradbustamicis uxoribustac fer N uis utédù fit.V tq3 deos uenermurtparétes ho Y noremuhféiorcs ucreamunlegiba obrepe mm S mraribus cedédiim fiù A micos diliger opoite d atti mulieres feruare modefttàtcaros hfelibe v rosrminieferuirecu feruis;6£qd maxima é i pfpis fortuna! lucceifibus 1 retina h effiidùnec i aduerfis caft bustriftitia deprimitnec oio uo tup aubuseédeditostnec ita per iracudià affi citar beluapi animosinduamustq ex omnibus philofophix bóis atiqfìima indico.Generofe ci fecundam ferre fortunam uiri officiti é* Sie inuidi i aero homis bh iftitututi t uoluptates rónefuperarefapicns Jfacùdiam ulcere fìó ui lis profecto autabiecti munus dì uiri* Crete rii eofpfcctos opinor eé hoiestq ciuiles cu phi lofophia pórates qant imifcere.Hos (ibi gemi na uédicar bòa reormt.feopi uitatSi ad cómu né oi 113 utilitatéin re pducereturtSé filma cn tranqllitace nullis obiecta fluctibus per fa pie tire ftudia uerfaretunNas cu ttiplex uitx ge
?
nas ex i flat: unii q iride actimhcontemplatiuu alteratemi! uolupmofiriHoc fané di folti tug* &c uoltipiatis màcipiiribelua^ é òi ifimoigho mintri Acti uti 5 arinfi phia caruerit ieptti A 5d magnis delictis iucluiriSpeculatiuii h ab acti uofeiugit prfufiutilei.Expiudu igit <p uinbo ut 5C publica cóficiàtióc philofopbia uendicet qucadmodù.p teporibus attinere uidebitur. Hunc in modii Pericles ciuilia tractauitoffici a,Htic in modri Architas larentinusJ-iunc i modii Dion Siracufiusi5c Thebanus Epa mi nudas:quopc utijtqj Plato sconitar fuifie elidei pukriCirca dilciplinàquid amplius imorari deceat nefeiotnifi q>pter ea q dicta st coducibi le imo uero neeefiarui exiftitiutad adipifeen dof5(iquoptcodices ne pai£ dijjgetefsin Vept hi pagricola^ more colligèdh Naj ita difei piite inftrumn! mon librorum poriefltoried u fus 5c exertita ciò eri: ; Ciclir 6C colendi feientiaz; ab telluretnon autem a uomeribus 5t reliqua fuppellectile conferuari contigir,Corporis cer tamina.Litcontemnàmrmedigna quidem ex Xantif; ad eius rei pceptores i ut ad ipfa qtum
k ^
Et erit elaborenttpueri di mirtéto ricino Si ap ta quxdam membro^ compofitio fimo! Si robur acquiratunBona cnim in pueris corpo ris habitudoibonx quoq? fenectutis fundamé ta iacitìficut hiemi neceiì'aria per ferenicatem parare conuenit+Ita Si boni moresiói optimi! ad fenectutem uiaticu modelìia in ipE iuuen ta reponentur .Adeo at perinde ac in cella qua dam referuandus eft corporis labor t ut ne fra gilestleuiterq^cedétes ad doctrinx ftudia fati ^,gati fuccumbant.Hoftesenim diEiplina^tut , f a Piatone dictua é labores atqj foni. Qu id his 3 tatù infiftoicù ad idquod dictu longe pricipa lius é explicaduifumo ducar ftudio. Militari bus nàqi certaminibus pueros exercere cóuent ettut i iaciendishafHsttractandis arcubusiue nationibusq^ magnopecótédat. Victores eoi£ quos bello deuicerit boa fibi ipfis pmia eé prò ponùt.Bellù educata i libra corporis hitudieg repudiat, Maciletus at milesibellicis affuetus certa minibus pugilesiSi ftructas prxlio (ppul fitacies.QnidagisdicSiqmfpiamuu elìde i genito^, educatione libero^ datuig te prxcep
ta ipopóderis,poftmodu inopestac populares ita uideris ptermififfciut folisinftitucioné lo cupletibus exhibere cogites tquibus occurrere haut certe difficile,Ego naqj hanc ipfa inflitti tionem commune omnibustac utile ee maxie ueli, Vei£ fi ppria laboràtes idigeria meis uti cómonefationibus neq'eritifortunàtnóat me confu léte accuféttEnitendù itaq? prò uiribust ut optima pueristuel cria ipfis pauperibus fi at educatiodin àtpoffibili fa Ite ponendu erit.
Et illa quidemiqux grauiter i fermone obici poterle adduximt qux ad recta iuuenu iflruc tionem ferut deinceps a diunga Jllud igitur af ' "	-
fero ad honefla pueros exercitia non plagis t ^ aut uerberibusded monitisac rationibus ad duci oportere,Omitto ei ea magis feruos dece retq liberosiqui durati rigefcunt;& ad labores fufrmendosmunc ob plagari doloresmunc ob > contumelias horrent* Liberalibus aut pueris** maiorem tdaudestac uituperiatq nerberà com ^ moditatem afferunt Jllx enim ad honefla co ' cirantJaxca turpitudine cohibent, Mixtim tiero Si alternis utendus erit obiurgationibo t
&C laudibus. Poftq uehemeuter obiurgarint: pudore agendum eritirurfusq; laudibus reno cabuntùistp Imitandae nutrices erunt t quae u bi infanres lugere coegerint ubera dentio ad e osfolandosadmouentvCauendù autem erit ne imodicis elati laudationibus intumefcantt quoniag nimiis demoliti laudibus frangunti Plerofq^ iamego patrcs uidiiquibus amor ni mius ne amarent caufa extitit.Quid enitn eft quod dicere uelimmt exemplo luculentior fi at oratio.Nam cum hi feftinenttut filii in cu ctis ocius antecedantùmmenfos illis labores adiciuntifub quibus defelfi corruat/Si alioqn pondere molddiarum opprelTidoctrinam mi uus manfuete percipiùt.Plantae enim cug irò dicis alantur aquisìqmultis fuffocantur.Eodé modo animus cum mediocri uegetetur labo re fub nimio demerffusopprimitur.Ab conti nuis i girar laboribus danda quxdam pueris refpiratio, Reminifci enim oporttet nonrag omnem tutam m re mi (fonemi : ac feudium elle dimfam .Quo circa non uigiliam modo: uerum etiam fomnum effe repertum $ non
bellum folum t fed 5i pacem : non hyemerm fed 5C tranquillita tem t non operofos t fed fe ftos etiam dies t & ut generarim eloquar : la boris condimentum eft ocium tldq; non in animantibus modotfed etiag i his qux anima carent fieri conlptcies » Arcus enim lyrasq^ ^ remittimus t ut tendere poliimus* Ac fum matim corpus quidem indigentia ; 5c reple merto t animus uero remiffione atq^ labore confermanti! r* Increpandi pleriqp merito funt genitores t qui pxd agogis tatq^ prxceptori bus filios ita commitmntmiquid hi diicant nz, uideittnet^ protinus audiant* Qua mre piulquam opus fit delinquunt $ quum ipfi paucos intra dies experimenta fulci pe re ac tentare debeant : non aurem in mercenarii dilpofmone fpem fuam collocare» Nam <5d illi maiorem pueroiy curas ac diligentias fac turi funcicù rationem ubirn reddituros fe fore fcient-Hoc i loco generofu illud lepidu uc fta bularii dictu tq nulla alia ex re eqn n adeo pin guefcer ;q rgif oculo dixmSup oia pueroiy. me	£
moria exercèda cófuefcédaqyea ei difciplix qi
qtixda cèlla penaria é.Qu aobrem memoriaj effe marre mufai£ traditur in fabulis» Qua fi nero infinuétatcg demonffrét nulla a natura ré tantu gigneretac nutrire a tu 3 memoria pof fe.Illa igitur in utraq* partem exercendatfue li natura mcmoresffiue córra obliuiofi fuerit» Natura fiquidem abundantiam corroborabi mustdefectum uero fupplebimustcumc^ illis exteros tiffis fe iptos uincef continget» Prxcla _re enim apud Hefiodum» Paruula fi tentes lu peradteciffe puftllis Jdq; frequés peragas ma gnus cumulatur aceruusJllud uero ne paren tes lateat memora ti uam doctrinx parteg non modo ad perdifcedum: Verum &c ad exteras uitx res non minimam cóferre portione» Na rerum geffarum memoria ad futurorum con fultationem exemplum quoddam extat»Prx terea filii ab uerborum turpitudine retrahen di t titenim ait Democritus, Actionis umbra exiftii orario Ah ine ut ìpfi colloqo facilestSd i obuiiscópellàdisfuauesfiat prxparàdu ent» Nà ficuti grauesi colloquio mores digna in te contrahunt odiatila óipuericari fcciis red
deturtfi qfiti no ptinaces oioìtìùlliqj cedentes excitermt*No folli ci mccrc+fcd et turici fcnc (peciofu eìin iis pfertim rebus i qbus uictoria detrimétii parir*Extat htiiufcemodi cadmea certe uictoria .Huius rei celie adduccdug Tapi éte habeo Euripidétqui huc in modu locutus eJDuobus ob loqntibustcu alter furie q uerba frenatus longe fapiét ior* Caecepi illa no mino q fuperioraiqnin longe magis adolefcentibus exercendaiea fut èiufmodi Ime mollicie uitag eé degendaicotiriédam linguatira fibi fu bike reimanus cóprimeretqtiale at hoi*z unùquod q^fit defpiaenduuHxc auteg ab exemplis no tiora fient:& ut a polteriore prius exordiar i pleriqj manus ad iniufia fumirtétes lucra ah actam efmderut uitaiut Gilippus lacedxmo niustqui quoniam pecunia^ facculos foluerat ^ (parta in exiliu expulfus eli» Sapietis aut mu nusefhab nulla unici iracudia; Adolefcens q dam temerarius admodu 5c faliidiofusiSocra tem calce peraiffiLiQuaniobrem ciy molefte ferentis comites adeoq^ animi difemeiatos a fpicerer t utipfum perfequi uellent ; fi me afi
iliis inquit calce pulfaffet: dignum metut ir ti tuo illi calces incuterentur exiftimaretis* Q d tamenhautilleprorfuseffecitì Àtcum eum uniuerfi probris infectarentur t calcitronéteqj nominaret fiiffocatus clr.Cuni Anftophanes multaieumcóuiciadifTipans eum cui nebu Iva titulus eli co mocci 155 edidiff&aSé affatili cf dam talia decantas dixiffóc»Nunqd ifta Socra tes iniquo patens ammoìHaud equidé n edi uffidius ainSiquidé in theatro perinde ac ma gno in conuiuio falibus mordeor .Sororia lita de paria Àrchiras tarétinus 5c Piato geffifTe ui dentur Jlle enim ex bello reuerfustrei namej militari opera dabat:agrum incultu ac {quale ^ temoffendenstaccitoillms uiliiconiii iratus / forem lugeres aitPlato nero aduerfus deditu v uentri feruumifa ftidiendùc^ ira percitus uo cato fororis filio Speufippotabi dixitihuc uer berato.Nam ego nimia exagitor ira* Ardua liceo 8e imitatu difficiliatdicet fané qiiifpiamt nec ego fum nefcius, Verum enim uero toto enitendum e(i pro pofle t ut iliis utentes exe piis ab incóuenienti ÒC fxua nimirum ira ma

gtìam faltem auferamus partem. Nam cu aliasquidemad res t nec cum eorum cloctn nat nec cum uirture certare poffimus ifux nihilominus fapientix perinde ac deorum a malles facrorum expofitores t tedasqj geftan tes t haec imitari pro uiribus 5C aliquid de radere conamur* De continenda uero lingua ut propofui explicare rddat, Si quis parati t aut contemptibile fufpicaiur a uerirate ue hementer errat ». Magnae enim fapientix tempeftiuum eft filentiumiSi omni certe fer monepratftantiusJdarco maiores noftri my fticas dedignaflecaerimonias uidentur t ut ex illis capta filendi confuetudine t deorum me tum ad humanorum fidem archanorum tràf feremus *Nam quum neminem tacuiffe pi guariti dixiffe certe complures* Prxterea qd filentio retentum eft efferetur perfaciletquod autem edideris nullo modo reuocari poreft, JScio innumerabiles ob linguxintempantia ad maximas incidifle calaitates,Ex qbo riictis extis unii i aut duos adiibratiomsgra méinif fefaterit*Cu philadelphus fororé Arfincem
cepiflet uxore,Sotades iqt \ fanctam mime ri mula trudis aculeutquo dicto in uincula cóle ctustmulto tempore putridus itabuittSe itepe ftiux dicacitatis hautincrepadas uttc^pcenaf dedit,Qui ut aliis rifu exhiberem diuturnos collapfus eft luctus,Paria SCcum his cotcden tii Theocritus philofophus dixit t fufHniritqj gvauiora nó nihil* Alexader grxcistut pur pureas pararet ueftes edixeratiut cu feliret bel li cótta barbaros a le cófecti uictoria foleruba celebrare facrficiis*Tu natóibaàrgètù p capita cóferétiba Theocritus iqttprius adé fu bd abita batnùc liero perlpicuc fetioihac tibi ftcclg Ho mept nece fore purpureatqba ex reba magnam alexàdro cóflauit inimicitia,Regi macedonia Antigonoiq altero carebat oculoicu cxcitateg obiecifletthaut mediocrefufeitauit ira* Magi jfiru enim coquo^t E utre pione i centuria qua dam confhtutumt ratione redderetiaccipetqj ad fe uenire iufTeratiqtia cu ille ad eug multo tiensaduertas retulifibc* Scio inquit Theocri tustq ciclopi me erudii appones. Quo dicto il li quidem excitatermhuic liero coquinariam

obiectau it artetmT une Eutrepiomcapite igit carabis tefporidinSd huius dicacitatis infaniae . q^pxnas luestdehmc dicta renuciauit ad regé At ille qu i Theocritum interficerent flatina rmfitPraeter hxcomnia id quod fmctifTimu eft pueri uera proferre confaefia nt* Mentiri e nim feritile eft uiciumt5£ a cunctis mortalibo . odioinfectandumec quod apud mediocris et feruos ueniam promereatur* Ifh quidem de puerorum ornamentis att^ modeftiamiillam per ambigliitatemiaut fegmtie difputaturus acceffL De his autem quae deinceps dicturus fum dubius perflo t&S atipici magis trahor fen tenda hac illae ue in trutinae modum uergest in neutram certus inducor parteg*'Permultus uerodeintroducendaiaut re aduertenda me torpor habet *Vt illam tamen expromam (pr fus audiendum efl.Quid illud efliVtrug qui puerorum amore tenéttmeorùm focietatem 5d confuetudinem habere fmendi t aut contra prohibendi;S£ ab ipforum conuerfatione pro cui arcendnCum enim plerofq? rigidos pantir / moribus acerbos i mmitesq^ refpiciotqin filio	^
1
m dedecus effe arbitranturtfi corn eo^ amato ribus obferuétu rihanc ré meis itrod Licere con filiis uerear.Cu aut ex altera pte animaduer to SocratemtPJatonéi Xenophóreg? Efchineg Ceberé Se unmerfum illum uiropzcxmm;g maria commédat amoresiqqg adolefcetes ad e ruditionépopularéprincipatu Se ad mopt c;e nuq probitaté peruexerunttfubinde alter exi Ao òc adiilorum emulationem uirorun: ’pfe deflector ♦Harum etiam rerum teftimonio eA Eutipidesthoc inquiens pacto* Sed efd amor mortalibus quidam infitns animi moderata iuAaqp femantiStSimul id Platonis inAii utug ingenti Audio & urbanitate temperarti haud prxtermittédù.Licere iqt iis qui optime d; re p.mentifunnut quem ex honeAis forma ma luerint iuAo Abi deuinctu amore media fron te diffuauiec.Quod fi quofpu-lchritudinijfLbi do ceperitreos fugare propellereqj conueni Se * Qui autem animum dilectione ac beniuolen tia complectentur t ii penitus comprobandi t quales athenieùfiumamoresrSe lacedemoni orum exiAunt.Dehis prout unufquifcpfibi p
attollamus? eumqg comprimam efferamus > PlerKp ad fcortandu accedunt x & intempefti uas ducunt u xo res ?pa ccrrntp ad lenecru tee ui atica cor radunate^ furripiutv Scelejfifìimum hominum genus amicitiae fimulatores nulla prorfus eloquendi libertatem degni rates ùi lo cupletum quidem affentatores‘.pauperum có temptorestaouerfus iiiuentute perinde ac ex arte lyrica deductiteum fuos ridere nutritors mrnunuultro amdéuExornni tute parte no dii ai:qj degeneresìad diuimm nutu uitam a guardo nana libernelectione femuTum ma gnas fe pad contumelias opinantur teum nul l;s afficianturcontumeiiisiquoniam alienti^ fra lira cibum capiant,Quocirca fi quis pater ^ citi qui de bene iniìraendis natis curam ge rati has primum faftidiofas propulfet pecu des i Condifcipulorum etiam flagitia repel lanturì quomam ìiad manfuetiffimas etiag naturas corrumpendas fatis poffuntJfta qui dem honefta òc perutilia funtiqux uero dica humana tHaut ei nolo parétes oio afperos òc natura eé dunffimos.At prxteritoig nónul !is
/
peccatori concedendam interdir effe ueiliàmf ducantdeq) iuuenes aliquado fuiffc me mine rintiQuem admodum mèdici amara quxda uenena dulcibus imiicétes humoribuGcomitè utilitatis amccnitaté inuenerunttita Si patres increpationi! rigore manfuetudine temperet eft necefie.Puero^ naqj defideriis remittédx interdum habenteuioqj nihil laxandxtquàdo ^ q^rurfusintendendx.Leuia prxfertig delieta *	molli ferant animo. Sin aduerfus ipfos ira vX
^ canduerint tillico tu more 5 animi deponat.Pa rentem enim celereste^ graues fufeipere iras p ftatxNacum quifpiam ita difficiles induit ai mosmr non nifi fummo cum labore redire in gratiam pofììtiprofecro fillobi odiù contraxif le non paruo patefecit mdiciotur aliqua etiag nouilfe peccata diffimulét fatius erit+ V erum furditaté Si obtulos fenectutis fenfus ad filio rum cómifia tranffcrattnt pleraqj uidentes n uideannaudientefq^ non audiàtt Amiconi erra ta perferimustquodna ergo mii£ fi Si natoru» Grapulantium multotiésferuom xbrietatej minime redarguimus* Interdù pepciftvdfup
id eit plurimi iuffitiam facere oportere ; nec eam uìlo modo era feender etnee in odio infide re.Hoc efffugiendu effeociumiprouidendug q^ut neccffariam prxparemus alimoniam * Haud imaendà urtieukjciexceram» nnon pro pcetaut icofulto conciliari oportere» Anguitu ne geftabis anulumtqnoniam ita uitammt ea non umculo diffringas exercere debebis» Igne ferio exdi minimedecere.Hoceli irritandug non effe furentethaud en 15 conueninquin po tiuscum inmmefcit irae cedendum»Cor ne co maducabis.Quidaliudinfinuatiq ne animus offendes iollicitudinibusieum ne curis confi cies» Abffinendu a fabis t q> in re ciuili u er fari non oporteariFabis enim prifeopz fuffragia fe rebanturiqux finem principatibus attulerat* Cibos in fcaphio non effe ponendosffignificat aurem in improbum animum urbanos imit ti non oportere fermonesiaut ulla uirtutisffu dia»Cogitationis namc^ cibus eft cù ratióe ftu dium ac fermo fragnques impura ac ibrdidu humana reddit i mprobitasiHaud retroiierti qui ad co»ntermina proficifcantimid eff quibs
h
moriendum efhcUm proximum uitx termi, num intueantur facile ferannneqi mcerore cP primanumAd priorem denuo materiam flec tetur oratioi& quod prius agebas a prauislio minibusifed aflentatoribus pfertig liberos ab ducamustCompluribus id patribus prxfari non defmotac iprxfentiaip rurfus dictitouiul lum animatium genus aflentatoribus efle per niciofiusmullus q<3 citius i pcipitia iuueinteg deducattqui patres ac filios radicitus obiece runtillloip fenectutefimul 6c horng adolefce tiam triftitia 6c magnis affligentes malis;& q ipforu confiliiscladeflina quxdam iac3c efca moluptate prxtedimOpulentes filios patres* / u t fobrietaté conferuét monenti Affentatores xbrietateJlli temperantiamiifti lafciuiam. Illi parfimoniamiifti fumptus hi expenfas, II li labores appetendos i ifii focordiam* Vmus cuiufqjuitam punctu effe temporifaffeueran Quocirca uiueudumtnon aùt diminute urne dum efìeiòe qute uobis paternarug cura mina rum Jam pater uti faturnus quidam xtate de litaniam capularis efidxmon,Sublime huc
fa a de irrita etiam fafpicatunEgo nero poiìcj cì puerili iam indi timone ac ornamento diferui ad adoleicentm retatemi tran'feundum paucis effe cenfeo S r. pena mero improborum duces morum incufiuùqui cum puerili adhuc seta ti paedagogos magiftrosq? prxficiantUuueni lem impetum lolutum uagari finunttCum e conlra maior his annis q puerilibus cautio &z obff ruant ia debeatur,Nam quis ignorat pue rorum delicta pania efferae meditatu Facilia* Portali is enim aut ptedagogoruj incuriataut praeceptorum in Indis peragendis inobedien 'tia: At; lui en u m peccata immenfa plerunc^ st &c m [feriarum plena mentris immodeffia t pa ternorum bonorum expilatio i alcaffaltandi proteruiatxbrietàrestamoresuirginum t mu herum comiptionestadulteria,Hofug igitur impetus omni cura oi: diligentia cohercendi reprimendiq^ fuerant,Petulantem enim aigo rem xtatis non facile a uoluptatum obferua ^ bis kurfu.Quo circa lllifreno uehemteropuf^ exiffitteapptenq huic retati fummopere no f ^ fiffuntthaud intelligere indentur t fe illorum
cogitationibus magnam ad perpetranda faci
, 7 L1UL. jJULjLLliiJLIUL LCjJUl IU Ilici UULUUUC UlglJ
'Sw oportebit*Vt adolelcentulos ad modeltiam i ducantdnflmati minentur trogent tconfula ntt polliceantur * Nunc eorum exempla demon ftrenttqui ob fuas libidines ad magnas perue nerunt erumnasiaut qui per tollerantiam lau ^ destSC praeclaram fuhr gloriam affecutuHxc enim duo perinde ac uirtutis elementa funt fpes honorisiac fortitudo pccnae.Na cum ilie ad egregia honeliatis opera promptiores effi ciat*jHaec ad perpetranda uiliflima fegniores ^reddit+Generatim at liberos nofiros flagstio // f°F hoiU3 colortto fegregare decebit* Eorum j ci malignitate reportant*Hxc Pythagoras oblcurisquibufdampcebit fermonibusi quos hoc i loco pofitos explanabotqm ad cóquireda uirtuté n minirnu uidct afferre molimi t qua leilludtqux nigrates habent caudas guftari non oportere* Hoc eft cum hominibus con fuetudiné no eé habendatquos moije depraua tio ipfa denigrat.Iugum ftateraqj ne trafccder
Optat mater paratili! crefceretoptat cito nide re maiore euique numero iuuenu mifcere fe ftinannunq fibi forfitan feru itui£*His tot tan tifo^pcedentibus factis pentiba mf icp tota dg a la.cnta.te ferairi*R.eddat rie cibi ni ireddatur S£ polieris ;q<d debeEExolue filiiqd debesiSc olii eia debita qualiaiqj exfiibe famulatutqa pen tibus nemo p5t reddere iq<3 debet Jdiuiitas ra libi soblata pfonismiuendi tepus extédit i &c morte dilata multi! nrag progat uita * uiceq^ facietiba reddes officia nfa drio iubete cóme datiq i tm peti! nom dihgitmt feipiu patrem mfferir dici Jrreuerés àt filiusqd de drio ipfe mereat. Salomóis dicta teftaECótueliis alaci > ens pregiò: cótenés fenectà mfis cófùdet òc in obpbriis erittfilius dereliqns culto dir difcipli nà pfis meditabf fermoes malitix,Maledice ti prég &c mreg extiguet lumi& pupillae oculo^ rii ems uidebuttenebras» Audi fili patréq te geuinneccótepferistqa leruit mf tua. Pareat pfi ligua qua gèuiti& mreg fuà nomo crudeli uerbo pcutiat.Sìc te fapiat fili méilis auctori <} tas xtatisiutnoueris unde fis natus» Menno
fcripmrx (atictanubi ipiritu Ico log nere dieta ^efhqa q maledixerit patrétaut matreg morte (f moriatur* Memto ergo paréti! effctqci talis es quopt manibus crementa fumpfiffi.Fauces tu re necdum Jacteù pdiderut faporéaqué tibi pi a mater infundens liguaiflà pamt poni cor ooris Jmpende debitù patti miatriq] feru itili 3 q nunq tuos uagims horrentes rotum m te la bebat ofmlifcorpuf,Sìt tibi grata falus ipiopt quibus carior é uita tua q propria. Recide iti cé coiendaz pietà tisifa età pareri tu tuis cunabu lis comoda officii f propriis exfollie, Parcntef e mm adeo debent dulciorestqa peralics repa rari non poffnnnSdcug eos lex naturo: fubma xcrittnec patrem tibi alteri! potis mentre nec matrep. Mutato coniugio uictricus pater efh nec nouercapore.fi: nome matris i plere, Nul lus igitur filiorum auctorez lucis fuse cedat i iuriis.Nemo parentibus optet aduerfatqui li beros fine falliti anteponunt Jntollerabi le ne fas cit ex ilio ore audire protemum fermonet autillispùlfari manibusiqu’as humor diluit oculorumnofìrommiTimete fniaptqui dhs
tis ac naturx bonitate permultae^ infuper di ligétia mdigebittAt humano effici poffe con fiat ingenio,	FINIS
Hieronymi prxfbyteri de officiis liberoiy erga pétes breuis admòitio,
y ARENTVM meritis fubiugas fiiios deus omnìpotés feruiédi lege i officiis po jtens dedittut hoc cogant diuino facere impi o:qcI debuit pietas fuadereidicéti libro exodi; _ i quo iti fcriptù efHonora patré mu 5C matte ' tua fic”t pcepì't tibi dnstut ben fit tibi$& lógx	v
fis mtx fup tertatqua dnfdeuf ruuf tibi dabit Audite fili falutifera iuffionéiùCpcepta legis affectu cibiti amoris iplete. Seruite pfibo futi pfes;5i mres ufas tenera diligite pietate;8£ ut ufe cóiuges mereat matpz noie nucupari* neo preg afpis uerbis lxdatuie fiat amara dulcedo hoc fiat int petes Só filiostqd iubéte diio Ha co tluit «AffectufonòCqcqdliguxdixerit libero ruJnter cavas cómetafqj pfóas pietatifiura fer uétthoc filiope ora loqttqd petef clleotac audir
Praibeatur patribus amori mixta formidio ;q prima nobis funtca nafcendi* Exhibete patri bus filiitquod uospótas paterni nomis cogiti q adeo éeo^z meritisattributaiutipfa duobis exiganquod natura mber no potuit* Matribo quoq? debita impendite reuerentiatq uobis u ceri liuor feruiétes pódus uri corporis tollerar atqj ignotam portantes mfatiaifamulatu que da exhibét nafcituris «Ilio tepore n fibi tm efu tir matermec acceptos fola digerit cibos., Mar no uictu alitur Se ille qui lat&teiufqj membra alterius cSmefhone pafcùtmtho futurus alie nis morfibus faturet*Quid ipfa méore- nutri mentaiSd tenerle ifàtite dulces iniurias t quas nutntióis affectus de fuis puulis fumiti Quid cibos in matre cofectosiq rcemineis manantes ex mébris lacteu fòluut i fuccùtòd fauces iuali das liquido fa por pfuduticcgente natura, Su munt infantes de matreiquod bibanttSC dente non nato hoc fibi currentibus labiis eliciunt i qd n fit neceffe mordere* Seruiùt materna po iterispectoraiferuiut ipfis i cùabulisimano de tga mbris duota lactenu gratof artus accipiut
fuppeditatotMolefìe aliquado pertulifth VI tro neniam exhibe per feruuli quandoq* frau des demulftfli.Cohibe prorfus iraciIduLExa grò iuuencosabftulitiR.ediit hefternum non nùq exhalans temetti Jnlcius efku Vnguenta redoletur «tacitus fts.Hiic in modii petulca m tientus equini mltar pulii domitaimitifqj red
uémtisefì: umculthEasaut defpondere filiis Uxores conueni&nquae nec multo nobiliores t nec ditiores fint«Sapiétia referttì utic^ prouer biàuAeqUalem tibi mulieré inquiredNag qui fe ipfis longe ampliores capitit uxoorestiion e arti maritostuepz dotis mancipia fccilic fe ne fciut.Cxte^. hifce rebus breuia quxda appo nenscófeftig pcepta circùfcriba» Ànce omnia opus ejfhut patres nó folù nihil peccadotueijz etiam honefta fingala peragendo manifesti fe fe filii f exemplar exhibeat t ut \ eoijz uitam quafi quodda fpeculti intuétesiab opus hniuj &■ fermonti turpitudine fe penitus auertanr.
ditur«Enitédu emt qui libidinibus iucaibut; òc increpationibus oio rebelles exiflùnconnu bro fubiungantur^Hocfiquidem tutiffimùiu
Na fi qs deliqntes obiurgat filiosttu is i eofde illabatur crroresthic ignorare uidet fub noie fua fe kufare crimina *Et ut fuccictedica; g uita iprobe ciglimi nulla feruostaut liberos mcrepadi licétia agutPrxtèrea i eoBtcómiflis ^nuccófulédotnùcinflituédo iuuét.Vbi ei ipu des é fenectusiìbi & iuerecudos effe muenes e neceffctAd cópadà filiis mode.ftia dada opa é ut oia ,p repzcóuenietia pficiàt» Imitemur at potiffimù Euridicéiqquis illirica Sd barbe :ìf fima forSe mulie^ttad erudiédos tn liberos q q in «tate là puecta ftudiù ac difciplinà atti ginQuata ueroieius filios idulgétia. habue rittuel il Ili d abunde t gei mufis dedicami -pi grama declarat.Hyropolitana Euridice poft q doctringetaceruditionisdefideriu ce pifferi htic mufis titulu cófecrauit.Pubefcétibus ei li betis mater ia grandceua ffcudiofuiatqj uirtu tis monuméta litteras ingenti cù labore perdi dicit-Vmuérfa qux in fuperioribus expofita flint pcepta cóplectnuoti magifq admonitiois opus effe forte cenfebitur. Vt at plura per imi tationem affequamurtSC hoc ipfum guada for
promifit ingratis » Meritar enim excitatis fubire fupplicium i qui parentum uultus nei tomo liifu defpexerit $ uel elatis.'oculis Ixfe
k.	r ■ ri-
rit pietatem. bi quicquam lapitis rilii teo a nimo uidete uenerabiles facies ; quo uos ipfi cSnfpiaunt x &C eorum iabiis dulcibus olcu lif inherete ^Senibus feruire perfacileeflt quos iberno portat tnemo nuttit fucco corporis fu u Foveatur itaque parentum fenectus t St fac tis eorum uiciifitudo reddatur. Habet enim quandam fenectus infantiam» Videant libe ri ueilntquid faciant uicem uobis fimileg ^ redditori » Imitamini filium .Madiabeami qui matri mortem feruiuit ì St durum un penimi gratanter aggreifus eft x ne offende ret genitricem* Maluit fratrum fociari fune ribus t q uoluntati matris obfiftere* Ita enim matrisfuadentis uoluntas perfecta efhut deo filium faceret martyrem fratrum coronis p ticipem i Denique obfequmm fuum melius morte probans fuafionem fermonis matris ipleuitiSt luce ifta moriédo cotenes cófors fac tus e martyiy tut illa germàitas xtno collegio
*
firmaretur,Ecce qd prhtit altis matri fubiecD deuotus filius obediens promotus efbq noles materna aliqualiter laedere pietate ppetua ui ta paiTione fulcepit.Qui dn§ confi tendo ;cum morerettcu fratibo a dno cora agelis coronari* FINIS*	♦
Calphurnius brix.Lecrori.S, Hés oprie lector te ei appello q ia pf factus esiqmadmodu libe ros tuos;<5£ dihgéter educartSC pclaris difdpli nis ac mori'oD iftituef pofFistauctores at qbus haec códnét huiamodi st:ut qcqd dixerit fepp lege hndn fittPetri pauli Vergerii auctoritas pmagna uideri djtq oia qad erudiedcs adole icetes tradidittabatiqs&c pbatiifimis mris ac cepitiDe Plutarcho nero qd attin& pu dicert cuius doctria 8c o'm§ fcognitio tata fuit : ut uix hilano depndi pollit Igéioiaccedit & li bel lus diui Bafiln celeberrima tibi i legedis ne tus fcriptoiy uoluiniba modii accuratissie pre fcripfit:qi fi tua forte nimie còte rus esiq? ca fit tia I101U5 ut altiera fp appetanfmediu a Xco phóte accipe qfab pfóa tyranitqtu uita puara tyràice pfletiri ta accurate q pruder explicuiti Vale.
D IIP
1
VERGERIO De ingenuis
10H11695
B- M*>b* ' V«i, 4 -!m
.	' r
C^':ì;ì>)
s-Jrv-i t-	;\i
I i V«t' /.;» fd%d- 0 -	^ '"





"1


(
è



.