(TPetri Marii Panegyricus in memoria fandi
Auguftini Eccleiiae dogoriš exim U  ad incly tos
Fernandum SC  Helifabet Hifpaniarum Rcges
Chriftianiflimos*

Etus Sc  gra zcopiSC  Romanom fu^
it infhtutu reges inuidiflimi & co?
cordipietate celeberrimi ut maxia
queq? uirtus SC  excellentia fummis
eloquentiae uirib 9  honeftata pro ufu coi ac ne
potu inilitutioe quibus offidofe profpidendu
efl: grata ingenioi^ fedulitatedncorruptifc^ Ira
rum monimentis a fitudefenderetur.Quo nil
equidem duco Iaudabiiius+Dotes quippe amV
mo^ampliffrmefuopremio non fraudanc" SC
theiaurus mato^ nrorum ardentiffima uirtute
compatus ad pofteritatis cultum SC  decus gene
rofa liberaiiratetranfmittit+O^ualem & inac
tionibus:& dimni propeacuminis peculiari io
lertia omnic^ Eagadffime mentis pfedione fin?
gularis Auguftinusxpianajrei+p.duibus ium
ma caritatereliquft utillis dtra maxima nota
ingratis efle no h'ceat+Q_uapropter ne ad gra
rum facra uacuus accederem qd no iniuria pro
bro daretur licj  minutiffima queda asra in xpi
gazophilatium a me deiid poffint/panegyricu
huncin tanti dodoris nomen eo ftudioiius elu
cubraui q?maxim 9  euigclicx legis  aflertor Sc

Ker eticop.  acemmus oppugnator habitus e &
fuiuCamslaudatiflimisueftigHs cu Maieftas
ura pari uoto &piae mentisardore infiftac hoc
munufculo dfgna imprimis uifa efl>Q^uis cnij
pace aliopt dixeri'm praster Fernandu & Hehfa
bet fortesimagnanimosuiftos & pios Hifpani
aru  Reges holHbus xpi'am nois ca n to gcnero
fe mentis ardore bellum indixit*Q_uis eos du
taxat hoftes habendos putauitqui cmcisxpi
hoftes haberentur & effent^Ouis bellum picu
lofiffimu cum hfs quibus ob eo^ immanitate?
de eapite ceftatur 5C  ufta tato iniri&i animi ro^
bore & conftantia generofiffirnis digna regib’
seta te nra ge (Tit unqfV eflrisaufpiciis xpianas
religionis auguftilTimu caput Roma hisdieb 9
triumphauit:&Mauros cathenatosclariflime
ui&oriae teftes laete fpe&auit quod equidem in
maxia ure celfitudinisglta pofueri^Hoceftre
giil profe&o munusthse artes:htecpfetas.Ce^
teri ut Iubet imamflimis turcis: & atrociflimfs
Maurismxpianum nomen undk^feufentibus
defidia torpefcant & ignaufa* V os aut heroicse
mentes pergfte ad claru decus ut facitfs& autV
tis  regnis omni labe purgat/s m aphrica fubin
de renafcentis hpdrae caput tranfmfttite: ut ta
dem noxiu uirus herculeo ardore comburatur
Augufhmcppreribuspio ardori fuffragantib*

0500b0QC^

Tagaflu illius natale folu propbanis Mauris
extorquentes.ac memphiticam natoem fuper
ftirione Magmedea infe&a expugnates ad cla
rilTimu recuperati fepulchri ucftrts armis & au
{picio  redemptoris nri triumphum fpcoptima
contendite+quo^ uota deus ex alto fecundans
rata efficiadcui eft honor & gfia i aeterna»ame

(TDiledhis dco & hoibus cuius memorfa m bn
di&ione eft:Ecclefiafticuv,8dxLc.

lila rudis antiq«i'tas: & agrefhs mcoditaqj mul
titudo Patres ampliflimi: quseolimperagros
St  fgluas paflTim errans ritu feraru uagabatur:
perfpicad quorunda ingeniotfiimma qualifu
pra hoiem prudentia cxccllcntiqi  bonitate ad
ciuilem cul tu 5£ uitae melioris comoda * necno
ad moreš hois dtumi animalis excellentia dig^
nos traducla de fe benemeritos aut merentes
diiexi t inprimis.Ee beneficio^ memor Reges
aetcrofcp coi utilitati  profpicientes ut numma
colmttac  uotis oibus coelo TacrauittHoc idem
populuslile quonda elečhis St ar&o quis uin?
culoillius legis qux contumacibus horrorem
incudebat afhicftusgrato afo effedtquicquid
a fupremo Rio numiueconfequtus efletaccep^
tum referens Mopfi:quem aiTertorem:que du

cem: que deniq legis Iatorem ac dei ommpojf
tcntis interprete ueneratus fuerat: & fequutus
poftea uero q ludfer ille nr matutmufilluxit &
icgem euangelica quaj bona dr annuntiatio p
mulgauit: melioribus aufpidis Ionge maiora
xpi milites faditamtdaboribusSCuigiltis no n
parcentes:ut faluatorisnri uefligiis infifterent
Sc no  minus honeftis a&oibus q do&rina diui
nftus infpirata oibus gentibus Sc  natioibus ad
q lms eopi  fonus legifcp  gr as annutiatio fimul Sc
enarratio penctrauitp uirili parte confulerent
Q uappappellationehoneftiflima omnibufcg
gentiliu titulis ac triuphoi?: laurea maiori ho^
neftati funt:Q uonia nullo modo erubefcetes
eua ngeliu ignarasgentes;& calidiflimi hoftis
multiplid laqueo irretitar docendo foluerant
militatisecclefiae do&oresbabiti funt SC  appel
Iathmundo inprimis utiles: dco gradflimi:
O uosinteraqla flla gradišmagnat alapi Au
guftinusnung fatislaudat 9 :hereticof^ fcutica
malieuk^durifiimus: Necn5 ad fucridedashe
refes quse fiibinde pululabant ualidillima fecu
ris pinde acnouum fpdus loge refulget cui ue
Iutcolunneadamantine xpianum dogma irv
niriturtCuius honori 8C  glorij uir ille /ingiila
ris dies no&efc^pfpiciens ordinem hunc opti^
mis moribus Sc  inftitucis augufbilimu pia m &

te facrauit:qui ecclefhe catholicsenoti parum
ornamenti ha&enusadiecit: Vnde maiorem
expecflat6em fuflinetis preš imitad^ induflriae
maiorum uefirorum quos propria comoda mi
nime refpidetes Tesari debetistne penitus de^
generaffe uideamini: Q_  uo nil turpius excogi
tari pofTet: Sc  me oraturum tanti do&oris am^
plitudo deterret:uereorqp ne indignus ac rudis
amplifTime uirtutis laudator uidear :& ad imiV
tationem parum uehemens hortator: atq? inf
eptus etenim utruncfc mihi propofui ut ex ipfa
iaudatione Auguftini memoria celebretur:
SC  cjeteri ad uirtutem excitentur:quam in aliis
uidermthoneftari Ea orationeopuseflinquit •
Plato qtix defuncflos fatis laudet: fapflites hef ]
nigne  moneat: 8cfilios fratrefcpadipforu imi^
tacoem hortetur: Attamen cum omnmo mihi;
currendum fit:neciamdiuiiuspedemretrahe j
reaucincra earceres inmorari liceat/admotis j
hincmde calcaribus prindpismei Camerarii
ordinis huius augufliflimi prote&oris a quo
fors mea quantuJacunc£effc tota dependet: ne
auresueflrascafhgatifTimas perlonga exor(a
detineam aut /uperfiužs demorer ambagibus
ea tatumdelibabo &perftringam quibus emiV
nentiflimus do (flor Auguflinus quem tato ap

parata confefluqjhotiefljflimo &anmialauda
done ornatis dei &hominum diledionemac
memoriam nominismeruic ftmpiternam:Cui
rerum maximarum ponderi quonia uires meze
non Tufficiuntdn hoc prefertim clariffimorum
ingemoram theatrotpoTitis ut par efl getiibus
di uinf n uminis fauor em ac ill udcoelefhs man?
ne Tacrarium implorabo dicens* Haue Maria:

Tagaftum erat in Apbrica oppidu ubi Augitf
ftinus mod icis  parentibus patrido infideli&
Monicha Tidei catholicae amandiTima natus
efhqui diuina quadam Torte preditus obfcuriV
tatem natalium proprio Tplendore illuflrauit:
quodprimu^ nobilitatisgenus appellauitPla
totHic przeclaram futuras fanditatis &confu^
matiflfime dodrine indolej a tenerisannis pre
feferens ardua quedam fibi propofuit: &ma^
gno mentis robore fupra communes uires ilkV
us zetatis fubnixus ad utranqj perfedionem fot
Iicitatemqjadiuam fcilicct Sc  contemplatiuam
adquam nati Turnus comparandam fefe  peniV
tus erexitn'mp ellente neceflTariacp Tuppeditan^
tc  patritio: ut tantae fpei Tilium uideret difer tu
adiuuante inTuper matre catholica qu2euTitata
Ttudia dodrina: ad diuinam gratiam conTequc

da nomhilpfutura cernebat.‘qs mqtipfe in fe
čudo uolumfe confeflionu no extollebat la udi
b 9  prem meufq> ultra uires rei familiaris impe
deretfilio quicquid etiam longe peregrinanti
ftudiorum cauFa opus eflet+multorum enim d
uium longe opulendorum nullum tale negoci
um pro Iiberis erat: Herculeo icacp Fupercilio
/pretiš uoluptatum illecebris SC iis  omnibus in
quibus puerilis etaslaFciuire FoletiMandauris
quod oppidum non loge diftat a Ta ga do gra
matičen caeceraFq; diFcipiinas quas liberales uo
canc Fumma ingenii prope dimni fadlitacc  nul
lo pen e docen te fic arripuit ut harum difcipli/
narum publicos profefibresfacile /uperauerit;
8C  iliaspriushabuiiTe ufdereturipFo teffce qu£
inquarto conFeffionum uoluminefic fcribit:
Q uicquid de ar te Ioquendi Sc  difTerendi quic
quid de dimeFionibus figurarum 8C  de mufids
numerifqj Fine magna difficultate nullohoim
tradenteintellexi:Fcistudeusmeus quia &ce
leritas intelltgendi & difputandi acumen do/
num tuum efbFed non inde facrificabam tibfo
itaque mihi non ad ufum Fed ad pernidem ma
gis ualebat: O Fcelicem ingenii ubertatem/ O
prascla ras a n imi dotesiO fortimatum puerum
cui omne id quod humane conditiom optabi/

ie efl benigna parens natura copiofe infuditr
n aurum profe<3to non Iatos fundos non rc

nonueftesattalicastnon ebunnon dimiV

cuacos orbes ex ipfo athlante petitos non diba
fam purpuram triplici ue conchilio repetitam
non indos uniones uotis omnibus optare de?
bemus; fed ingenium quo Auguftinus ad repe
humanarum diiimarumque cognicionem euej?
dlusefb quosillius memoria; quae inbenedt^
čfrone efh grato animo pioque tribuic ecclefia
ftdeliurmquam lile agendo Sc docendo exfau
ribusluooruun gregern domimcum uefana ra?
bic in feilaaum ut bonus piflor eripuic: & pro
ouious fuis eKcmpIo Cliriftianimam pon ere ,
ninquam recufauit: Ciceroni eloquentia»prin 1
cipi Aiiguflmum magna ex parte acceptum
nosCdriftianireferredebenms: Ipfe nanque
ftc air.Difcebam libroseloquentia'in qua emi s
nere cupiebam perueneram in librum quenda /
aimfdam C/čerortis cuius linguam omnesfe^ '
re mirantur:liber lile ipfius exhortafionem co .
tinet ad Philofophutn 8č uocatur Hortenl
us: lile uero liber mutauic affecflum meum Sč
ad teipfum domine mutauit preces meas &
uota ac defideria mea fecitalia. Vihiit  mihi \
omnis uana ipes di  immortalitatem fapientia:

concupifcebam adtu cordis incredibili & furgc/j
rc iam ceperam ut ad te redirem: non ergo ad ?
linguam referebam librum illum:necp mihi lo
quudonem Ted quod loquebatur perfuaferat: ^
Sexdecim annos natus patrej amifit:& ab odi
ofo turpkg lucro abhorrensgenerofus animus
in fuo prius nataii folo deinde apud Carthagi
nem:RomamtMcdiolanumc^di'cendi artcm
adolefcentes edocuit: docebam inquit in illis
annis artem Rhetorfca & ui&orioJam Icqua^
citatem uic3:uscupiditateuendebam:Ncnma
iorisqueftusgratiareii<9:a carthagine Roma
fe con tulit: fed farna mcorruptas difcipline alle
ctus:qua hzec inclyta  urbs quae omnis fere gen
tes & nationes a barbarie uindicatas excoIuit:
plurimum cenfebaturt CuiOuidianu illudin
primis conuenit:Dignus Roma locus quo de
us omnis eattMediolanenfibus clarum Rhe^
torem efflagitantibus a Spmmacbo urbis pre
fe$o dluc diuina prouidentia miflus effc: oem
philofophiam ficeflamplexus utillam condiV
diflTe pocius q didicifle uideaturtdialečlicen im
mo irer ad rerum maximarum cognitioem exj?
pedirifTimum ita calluit ut diuus lile Ambrofi^
us Mediolanenfis antiftes 3č magnum id tenv
poris ecdefiK  militantis columcn deum prečam
tus iit utpopulum Chriftianu a diale&ica Au

guftim quem adhuc error mamcheorum deti
nebatliberaret:qui deum alloquensin fuisco
feflionibus ficaitmon erubut tucprofiteri ho
minibus blafphemiasmeas:&latrare aduerfu
te: O^uidergomihituncproderat ingenium
perillas dodrinas agile: acnulloadminiculo
humani magifterii totnodofiflimi libri enoda
ti  cum deformiter Si  facrilegaturpttudine in*?
dodrina pietatis errarem: Monicha pro filio
erudiniflfimo fed a manicheis fedudo: profufis
lachrgmis precabatur alciflimum:Q^ui tanta;
matris preces non eO:aipematus:mififl:iinqtjit
man um tuam ex alto Si  de hac profunda cali^
gfne eruiflri animam meam cum pro me plora/
retad temeamater fidelistua:magis qflent
matres corpea funera: Videbat enim illa mor-?
tem meam ex fide Si  ex /piritu quem habebat
ex tre Si  exa idiflri eam domine: exaudifti eam:
nec defpexifti iachrgmas eius cum profluentes
terram rigarenttnomni loco orat/cn/seius:
O a eram matrem ac tanto pignore: fummacp
IaudationedigniSimam quaead /ummum bo^
nurmreuocare filium nitebatur:hlium quippe
genuiffe non fatis eft bonis parentibus nifi ad
per/edam imaginem penitus effingat:Iam ere
debat Augu/lrinus Si  uenenofus Ule  coluber ui
rus malignitacisfuae aeliuoris euomensrmen^

\N.

temiam fanam recordatione prioris u ftae ac iu
cunde cofuetudinis inficere nitebatur: Sed nil
agisteterrima belua & inuida nil agis malleus
erithicduriflimus quo tuumcaput tuorumqj
quibus impietatem & facrilegum dogma per^
fuafiftiutad te raperesconteretur.Ligatus in^
qtiit eram non ferro alienoifed mea ferrea uof
luntate uelle meum tenebat inimicus: & inde
mihi cathenam fecerat: & conftrinxeratme.
Igitur inter eftus contrariorum affe&uum po^
fitus q diu:q diu cras:&: cras:quare non modo
quare non hac hora finis turpitud/nis mcae cu
laehrymis exclamauit tantae ,pfe&o moliš erat
tantam ecclefiae coiunam erigere: utMantua
nusilleuatesde Romanis or bi terrarum im^
peraturis acclamauit: Tantae moliš erat
nam condere gentem:Tum inqt in illa grandi
rixa kerioris dom’ meas:qua fortiter excitaue
ram cum a n ima mea exclamot Quid patimur
Q_uid efthocffurgunt indočli & coelum rapi
unt:& nos cum dotfhinisnoftristfme corde ec
ce ubi uolutamur in čarne & fanguineiTande
maternis uotis 8c Ambrofii dobrina landlita^
tecp fuffragantibus chriftianae religionis ueriV
ta te adeptus e (h Si  difcuffo erroris nabilo quo
erat obdučlus manucp Ambrofii fon te falubri
regeneratus: AlterPaulusmagifter ecclefiae

dodorcp gentium poft conuerfionem a c fidei f
chriftianac aflertor & hecetice prauitatis acerri
mushoftisfadusefh incampo facrarum fcri^ \
pturaru fic equos inflexit fuos:ita lacertos un?
diqj mouit: taims uiribus athleta C hr if b' ha fla i
uibtamt in impios: Tamlonga fpatia ingenti
fpiritutantacontenttone tranfmifit ut palma
& triumphum facile reportauerit;Q^uidincrc
dibilius inquit acutiflimus ille dodor Scotus
m fccunda quefKone prologi q ut adlegem c5
trariam čarni Si  fanguini dodores pauci Si  ru^
des:& pauperes:poflent plurimos potentes ac
faptentes conuertere quod patet de multis fa^
pientibusprimo fidei rebellibus poftea couer
fis ut dePaulo prius perfecutore poftea genttV
um dodore Si  de Auguftino prius per Mani^
cheos fedudo poftea dodore catholico: Ma^
tre apud auitatem Hoftienfem fumma carita^
te fepulca quas filii falutem ardensallum in Ita
Ham fequuta fuerat+Tres Si  triginta annosna
tus in Aphricam tranfmilit:& prefbgter a Va
Ierio Hipponenfi Epifcopo  audoratus fumma
uigilacia Si  integritate uiam falutis populo re/
ferauit uita cum fais  fedatoribus ages ab apo^
Polis iuftituta ordiniqj fa era ti (Ti m o  quo pluri
mum ecclefia dei cenfetur:& fulget aufp/rium
dedit:Tandem Hipponefis ecclefise  redorele

clus talem egit Epifcopum qualem Paulus uas
ele&ionis defcripferat Si  perpetuum bellum in
dicens hercticis gregem fibi diuina prouiden^
da delegacum uigilanti ftudio cuftocUuit;& ue
ri Paftoris baculo luporumrabiem longe fum
motam penitus deterruittNil huius eminentif ^
fimi dogoriš omni uita iuftius: Nil cofllio pru
dentiustnil animo inaduerfis fortiusmil men?
fa cftra fimulationem uitae feuerioris frugalius
dici poteft:Ebrietas dicebat longe eft a me mi* 1
fereberis domine ne appropinquet mihi in his
temptadonibus pofitus Certo quotidie aduer
fus concupifcentiam manducandi & bibendi
de illecebra odorum non fatago nimis cum ab
funt non requiro:cum adfuntnonrefpuo: pa^
ratus eis etia Temper carere: Nouerat certe uir
oprimus Si  eruditiflimus poftremam iniufticia
effe hominem malum bonu apparere: Q_uod
eft a Platone Tcriptum diuinitus: nouerat etia
in uinea domini Te eiTe cultorem ut illam uepri
busobducftam non minus a&ionibus q uerbis
excoleret: Ad Talutem igitur gregis fibi crediti
anhelans:& uerbis ut decet Epifcopum confen
taneam uitam agens ecclefix  non minus exem
plo q do&rina dies noftefčp jpfpiciebat utom
nesin eum tanqua iančhtatisexemp!ar &om
nfum uirtutum imaginem intuerentur: Noue^

rat profe^o dixiffe dominum Vos eftts fal tcrf
rae q? fi Tal euanuerit in quo falieturj& uos eftis
lux m Lindi: nonpoteft ciuitasabfcondi fupra
montem pofita:necpaccenditquislucerna3 ut
ponat eam fub modio fed fuper candelabrum
ut iuceat omnibus qui in domo funtVTanq Iu^
minaria in mundoinquit Hieronpmus/Iucere
debent Epifcopitut ex ipforu3 a&uu lamine in
credulsementeserrantium ignorantihfuh te^
nebras deprehendant:& ut non folu uiuus fed
etiam uita fiin&usecclefiarpfpkeret claris mul
tiplicibufcp monimentis: quae recenfere longu
eflet/pofteritati confuluit:fontemcp uberrimu
reclulit:a quo tocriuuli quib 9  irrigata uiret ec
clefia emanarunt: Scdiuinis detrinitate libris
de tribus perfonis & una fubftantia differens
ftc copiofe ueritatem aperuitt ut nil in tanca r e
tamcp fublimi & a fenfibus remotiflima non fu
perflitiofis ingeniis fed ueritati acqu^e^cent^b ,
defidereturtEtomnesqui in curriculo facraru
litterarum do&rinhnomen adepti funt locos
graues & fublimes Auguflinoprincipi accep^
tos grato animo referunt ♦ Hinc Magifter lile
fententiarum pendet &reliquiquos breuita^
tis caufa pretereor' Tanta eft: huius eminentiffi
mi do&oris eruditto:ut is craflioris ingenii me
rito habeatur:& ebetioris qui eius fingularem

do&ritiam auerfatur Sc  damnat: Antiftites pro
fe&o Grad praclara fapientia quondam iub?
nixi publice ianxerunt infmodoapud Calce^
donem celebrata quod corum monimenta tej>
ftantimut qui Aurelii AugufHni fcripta dam^
naretanathema effetiLaudatur moralis Philo
foph ix  parens tile Socrates Sc  merico quidem.
Laudaturdiuesille Plautocuius multiphcem
dobrinam fufpexitantiquitas+Laudatur arti^
fexille difciplinarum ac immenfe fubtilitatis
Ariftoteles quem naturaefnterpretem nonnul
li  appellaruntiLaudatur Mufa iila attica xeno
phon Sc  reliqui quos in multis fcelix iila aetas
utnumina coluit:hos /ufl:alaudenunqua frau
dabotfed illis longe Auguilinum praponam:
Naturalis quippdccgnitio phiiofophorum a d
falutem nullo modo fuffirit:illam cum philofo
phis Si  fupernaturalem nefcio quo fato:qua di
uina prouidentia illis denegatam cumulatiflV
me habuit AuguftinustVarii philofophantiu
libri de re publica4 Q uid ad duitatem dei^in
qua fic  ChrifHanos inftiruitut illos  ad ueram
fcelicitatem perducat: finem noilrum efle ad
id reguum peruenire cuiusnullus ftniseftinge
niofecondudens: Duobustum clarifltmisiu^
minibus Hieronimo Sc  Auguflino fulxitcc?
defia : Hieronimus plurium Iinguarum

notida/facrarum fcržpturarum interpretatone
multipliddodrina &exceIlenti/necnon fum^
ma dicendi ubertate ac fandiffimis morib 9  da
rus habetur Si  fuit: Q_uem Aagaftinus letate
frlius licet d ignitute  Pater ut Hieronpmus
genue fatetur:& fcribit uenerabatur imprimis
Cum quo certare indecorum fibi iam ducens
Hieron^mus eum fic epiflola monuic: Scnem
latitantemin cellula IacefTere defmeifin aute3
tuam uis uel exercere uel oftentare dočtrinam
quere iuuenes et difertos Si  nobiles;qui poflint
Si  audeant tecum congredi Si  in difputatione
fan&arum fcripturarum iugum cum Epifcopo
duceretEgo quondam milesnunc ueteranus&
tuas 8i  aliorum debeo Iaudare ui&orias: no ip
ferurfus effeto corporedimicare:Itaqj fan & 9
ille  fenex contempladoni deditus folitudinem
querebat Si  Iatitabat m cellulistfed quanquaj
Augufbnusnon minor Hieronime in con tef
plationibus longeautem maior in adionibus
uideturiTamen perfpicadfTimo ingenio mori
bufcjj fandiflimis a me no fiet iniuria:pari uer^
tiče penetrafle ccelos affirmo: ut de clarifiimis
prifca; philofophiaj luminibus Platone ac Xc
nophonte Gellius cenfuit:Cseteri autem doc^
tores tam noflrri q externi Auguftino ingenii
palmam tribuentes illum altius egrediente lof

go mteruallo uenerabundi fequuntur:Dc^
nicp cum genferid Vadaloru regis feritas in A
phricam fcuiret a c hfppo regius ardiflima bar
barorum obfidione premeretur:Quos herefis
arrianainfeccratdeum precatuseft Augufti^
nus ut dmtatem illam hoflik uallo circumda.?
tam Iiberare dignuduceret aut fi eius maieftad
aliter uideretur feruos fuos ad eius uoluntatej
obeundam forces efficerettaut certe impenden
tibus malis eu^ morte fubtraherett&huius uo
ti compos fadus feptimum SC feptuagefimum
annum agens ne illius urbis direptionem uide
ret Tertiomenfe oblidionisfebre corrcptus/
pie ac fande diem daufit extremum: SC  anima
lila fan&iffima ad creatorem fuu foelidcer euo
lauinut eo ad quem tanto ftudio laboribus SC
uigiliis anhelauerat frueretur: SC  hipporegius
tanti Pontifids fepulchro plus honeftatus eft/
q  regia quondam regum qui urbem illam cele
brarunt: V nde Spllius/& anttquis diledus ret
gib us hippo:Cum igitur Augufbnus fupra co
dicionem natalium facultatefcp  domefticasalti
us fefe erigens Sc  calcata uoluptate arduum uir
tutis iter ingreflus id omne fiierit cumulati (Tit
me confequutus ad quod homo nafdtur Sc  rei
publicae Chrifhanae imprimis profuerit: & no
minus agendo q docendo edificarit ecdefiam

ut ille mandauit quem faluris noftrae audorej
confitemur S>C colimusdeo cui ftudio f e milica
uic: & hom inibus q uorum commoais pro uiri
bus confuiuitmerito diledus e(bSi  eius memo
da in benedidtione apud deum & homiacs iu^
re cele bra tur &uiget:aiius uedigiis infiflcn?
dumeftillisquiChrifti miliciam aufpicantur
Si  illos imitari exoptant quos non in umbracu
lis nemorofcequondam academics Platotnon
in Ipceo Adftotelestno fcurrilisille Ariflippus
non Epicurus in hortis ofcitas 8i  uoluptatis ma
erineptusifed au&orfalutisnoftrae Chri^
fias indkuit qui nobisprtmi pare n tis culpa er
rantibus ad ccelum iter oilendens ceternce uitae
premia referauit:&crucis uexsllum erigensco
tra mundi huiusillecebras & Fortune gladios
utnobis exemplo efTet fortifftme dimicauic:
Quemducemfequuti maiores ncftri adcele^
ftes thefauros anhelanfes mundi huius diuiuV
as magno animo contempferunttnon affenta^
tonibus:non ambitu:non prenfariontbussno
a^tetnon largitionibus:non fimulatonemagiV
ftratus in ecclefia del 8i prelaturas aucupabatV
tur: Ted uocati a deo tanquam Aaron adaliopi
curam non tanq ad auri aucupium Si rapinam
fed ad opus a diuina prouidentia delegatu ad
labores:ad minifterium: ad follicitudines: ad

\\

martprium deti icp accedebant ut gr ege 3  do
minicum fumma uigilantia cuftodirent ac re^
promiflam luflicise coronam acciperenttMaiO
res inq noftri memoresillius qui dixit: Exem^
plu med dedi uobisutqueadmodu ego facio
ita & uos fariatts+Religionum fundamenta it
cerunt deo Bi  homfmbusdilečli:quibus in utV
nea domini' dies no<5tefq? laboratitibus illud co
ueniebat in primistCor mili meditatur fapien
dam & Imgua eiusloquitur iufticiam t  acuita
funckis in memoria Sterna er it m Rus. Nune au
tem tim en dum eft pa tres dicam quodfendor
&dicam Ubere timendum eftinq patresne re^
ligiones quotquot funt deceptiones appellen^
tur &: paftoribus pecuniarum loculis per fas 8č
nefascomparatis auare incubandbus merito
dici  poRit*Mcrtui funt diuites Si  in interno fe
puki:deflex!t enim ut uerbis Ciceronis utar la
non alfq uantum fed multum de fpatio tcurricu
ioqj confuetudo matorum t Anhelantquippe
inprudetes Bi  indo&i ad magiftratust qui funt
ad alios non ad fe: Ac uirum oftendunt ut efl a
phiiofopho fcriptumdiuinitus Si  fic cuftodes
cuftodum indiget:quo ut inquit Plato nilpof
fet excogitari abfurdius: Tales homines pon^
deri rerum nulia ex parte fuffidentes in alto fo
lio caligant:& cecus cecum ducit ut amb o in fo

✓

ueam cadant: Toto impetuclauum muadunt
temerariiut futilisnauicula faxisipa&a nau/
fragio peat z penitus di flbluatur Auara ccleno
utiriš uuguibus raptura numos occupat prelat
turas:ImmernorGregoriificrnonentis; Sdrc
debetit prelati qd fi peruerfa nnq perpetrant
tot  mordbas digni funt quot ad fubd;tos fuos
pdtdonis exempla tranfmittunt: fardanapalu
utuentes ČC  ab domini fuo nad non gloriae pu^
blica bona 8C  Chrifti patrimonium rapiunt ut
protendere pofTmtaquaIiculu:&:quod paupe
ribusdiuidendum eifet abririantin palatum:
SC  uentre obeio buccifq$ fagina tumendbus de
conrinenria diiputent:& ieiunio :de quibus it  a
queriturdeus per ProphetamtPaftores demo
lirifuntpopulum meum 8c pafcebant femetip
fos: fpllanas cefareafcp di&aturas iramo tyranf
nides nulla no arte fibi.progat hipochritas tri
ftes aut pluresannos habeat ad rapinas:& fub
ouillo tegmine lupi  rapaces cof peculio propri
aslocupletetdomos:OfhiItas religiofop: men
CestO pe&ora cecatrem uiliflima pro alacgloS
ria comutamustobliri fumusdixi(ie drim Vhe
uobis diuitibus qui confoladonem ueftram
h ic  habedstpater Ule  ueflcr Auguftinus Cuius
hodte celcbritatem merito reco/imus tox/cum
eflfe animae  pečuniarum cupidiCatem  c/amat


Ecclefiafticus it a codonaturiSi diues fueris no
eris adeli&o immunis* Paulus Thimotheu lic
infi:ituit;Qui uolunt diiutes fieri incidut in la
queos diaboli: facudus žile fenex Hieronymns
Nepofianum Fic alloquitur:obFecro itacp teac
repetens iterum iterumq$ monebo:ne omciuj
dericatustgenus antiqua 2  rmlitiae putes: ideil:
ne lucra Faeculi in chrifii queras militiame plus
habeas q cu clericus eiTe cepifli Ignominia eft
omnium facerdotum propriis ftudere diuiriis:
quantis Fudoribus hereditas cafla expetitur mi
nori labore pmifla Chrifti margaritaemi po*?
terat.Difcat inquit Prelatus fe efife ex ore pro
phetico no ta ad imperadum q ad fatigadum
aflTumptumtdiFcat opus eflfe larculo no fceptro
pace non be!lo:uirga corredHoms non gladio
punitionis:Non annus profe&o fuffieeret Fi ta
lia maiorum noflrorum: tum gentilium: tum
Chriftianorum documenta recenFere perge^
rem. Q_uapropter receptui iam canens ad
me reuertar: Nouiftis enim illa Patres fed hoc
in morali PhiloFophia no Fuflficit:niFi cognitoi
& uerbis ačlio conFentanea lequatur: ad q ua
uos currentes impello 8č  hortor: Scitis Patres
fcitis  quanta lit fa&a labes:quas nota lit itiufta
religionibus eorum culpa qui pro eo certant
&C  digladiantur:quod Fi ueri milites Chriftia^

ni eflentiut uid eri uolunt: penitus contemne^
rentilam non effcqui fadat bonurmno eftufcg
ad unum: Haec haec eft illa praua £tas atcp per
uerfa quam Hieremias dimno /piritu afflatus
notauit his uerbis/A maiore ufqj ad minorem
omnes ftudent auaritiae: & a propheta ufcp  ad
facerdotem omnes ftudent deceptioni: his ma
lis temporibus Virgilianum iliud accommoda
tur:Enquodifcordia ciuesperduxit miferos:
En quis confeuimus agros: principum delpra^
rnentis Italiae quondam regina mundi uiicera
diftaahuntur:R_eligio noftra fan&ilTima Chri
ftianorum culpa cocemnitur:quse undicp fqua
lida & hchrymis perfufa genas ad uos damat
patres:uos preča tursuos implorattuos obtefh
turruos reuocatdicens:Q_ uo quo fertismea fi
gna uiriflmpendentem ceruicibusnoftris ub
tione3 cernimus: Attamen caeco impetuin pre
ceps ruentes ftri&um diuinse ia(licix  gladium
non horremus:Optimam igicur uiuendi difci/
plina m/a maioribus noftris traditam: fcd mo/
rum culpa lam Iabantem conftrmate Patres:
neinfiliosdifFidentiaeacuipeream fobolem fu
perm' numinis ira defcendat:& malos male per
dens aliis uineam fuam locec  agricoIis:qui red
dantei frudum temporibus fuis:& in medium
con Vcntesilluisuefhgiis infifl:atis:quem uo/

tis patrem relido mundo 8 C  emsmellito felle
adoptaftis/ne prouerbiumilluduobis conuc^
niat:Canis ad uomitum fuum rediittpergiteje
toammoutfadtis columnae fidei adherentes
Q^use magna ex parte fuldt ecdeftam: & pofi
tis  ad ara trum dormmcum manibus retro non
refpidatis ne inepri regnis coeleflib* diufno ia?
dicio  uideamini: ac fandae Matris memoriam
colite:Q_uae prius uifceribus deinde fpiritu ta
darum fydus mundo produxit:excuflis uitio^
fardnis fic expediti uiuamus ut 013 di es noder
aduenerit Augudini & Matris fufTragio ad cce
leftem patriam euolemus:qua ille nos dignet'
cuius uexilla fequutus eftAuguftmus &edin
omne asuum benedidus: Amen«

LausDeo OprimotMaximo^t*




- - .... - ;

.

:a‘X  v,'  . • - --.-.v f)

'


d

f r;if : ;

<y>p£ •  / u


* •• ■■

■


-....

'■ ■ ■ *•; a- ,t : ir



■

Q£




__