POTOCM.IK, Blasius Das Officium in nativitate Dom; ,ii tr* ^ fa/'f bhJhQOb' «l- „£ v- X^s IN NATIVITATE DOMINI und mmm jJLr.ii>. “® et in CQorafnoten gesetzt. Mit oorausgeschickter theoretischer und praktischer m eaflPh Jur Geistliche und Cairtoreii. ZufmmiigchM »n BLASIUS POTOCNIK, "Psarlcr. " Druck und Verlag ilcs Josef Blasnik. KnjiZnicR G!a:' ?no e’r’e# v Ljubljairt Geschichtliche Ei«leit»«g in den Choral-Zesang. -------------- Der gottesdienstliche Gesang in der katholischen Kirche ist ohne Zweifel uralt wie der Gottesdienst selbst. Christus selbst sowohl, (Matth. 26, 30., Marc. 14, 26 ) als die Apostel (1. Kor. 14, 15—26., Cphes.5, 19., Kol. 3, 16.) haben ihn gewürdiget, und in den gottesdienstlichen Versammlungen der ersten Christen, machte derselbe einen Hanpttheil ihres Cultus aus. In der ältesten Zeit dienten dazu die Psalmen, denn schon Clemens von Nom verordnete, daß die Vorsänger, zugleich Vorsteher der christlichen Gemeinde, die Psalmen an-stimmen und die Gemeinden sie nachsingen sollten. , . Im 4. Jahrhunderte aber suchten die Oberhirten der Kirche, den m den Kirchen mit mancherlei Modulationen verwirrten und in den verschiedenen Gemeinden verschieden gestalteten gottesdienstlichen Gesang gleichförmig zu regeln. So wurden, da der Anfang eines mehr geregelten öffentlichen Choral-Gesanges bereits unter Sylvester i. erfolgte, auf der Kirchenversammlung zu Laodicea, im Jahre 364, regelmäßige Gesänge eingeführt, und vou besoudern Cantoren und Canonikern tttidLSkwimi, d. t. nach eigenen musikalischen Zeichen gesungen. Wohl einsehend, daß dieser Gesang, um tu der Kirche Wurzel zu fassen, höchst einfach sein müsse, beschränkten jene Oberhirten denselben auf vier Tonarten, oder eigentlich auf vier Melodie-Gattungen, einer ans dem altgriechischen Tonsysteme entlehnten sechsstufigen Tonleiter, die Herachordon genannt wird. Dieß sind die ursprünglichen vier Kirchen-Tonarten, welche der heilige Ambrosius, Bischof von Mailand, bald darauf ans dem Oriente in die abendländische Kirche gebracht haben soll. Man nannte sie den ersten, zweiten, dritten und vierteil Ton. Papst Gelasius hatte schon viel zur Vervollkommnung und Verbesserung des Kircheugesanges beigetragen; noch mehr aber that dießsalls MML,1M_Droße, und mit ihm begann (591) eine neue Periode des Kircheugesanges. Cr fügte zu den vier gebräuchliche» noch vier andere Tonarten bei, und führte so, die ttoch jetzt bestehenden acht Kirchentöne, cantus plenus genannt, ein, und ertheilte dem nach Silben und Noten gleichmäßig geregelten Gesänge mehr Feier und Würde, welcher jedoch so eingerichtet war, daß das Volk leicht Antheil daran nehmen konnte. Zur größeren Beförderung uud Verschöneruug des Gesanges errichtete Gregor der Große eine eigene Schule zu Rom mit) wies dazu zwei Gebäude, eines bei der Vatikau- uud ein anderes bei der Lateran-Kirche an, worin er Diaconen und anderen Clerikern Unterricht ertheilen ließ. Nebstdem sammelte er die älteren noch vorhandenen Kirchengesänge, gab denselben eine bessere Form und Einrichtung, uud veranstaltete so ein eigenes Antiphonarinm. * wä Dieser gregorianische Gesang, auch Choral-Gesang genannt, weil er von Chören gesungen wurde, erreichte so seine höchste Stufe, und verbreitete sich in Frankreich, Deutschland und England, in welchem letzten: Lande er vom heiligen Augustin, dem Apostel Englands in Kent eiiigeführt wurde. Besondere Beförderer des gregorianischen Chural-Gesanges waren der heilige Bonisacins und Karl der Große. Dieser schickte unter Hadrian I. (774) zwei geistliche nach Nom, damit sie da, in der Schule Gregors, den UnterriHt eMMMiöMerr. Nachdem dieselben nach Frankreich zurückgekehrt waren, eilt;eilten sie nun selbst Unterricht in der gregorianischen Gesangmethode tu der unter Aufsicht des Bischoses Angilram zu Metz errichteten Gesangschule. Zur weiteren Beförderung des gregorianischen Gesanges in seinem Reiche, gründete Karl der Große noch an anderen Orten, als zu Paris, Soisson, Tonl, Aachen dergleichen Schulen, von denen aus dann wieder einige Sänger in die Provinzen zur Unterweisung Anderer abgeschickt wurden. i ) W / v ) Guido von Arezzo, Benediktiner-Abt zu Avellamr, unweit von Arezzo, verbesserte unter Papst Johann W. (1016—1050) dm Choral-Gesang, erfand das Notensystem mit Linien und Notenschlüsseln, ordnete die musikalische Tonleiter nach Herachorden, erleichterte den Unterricht mittelst der Soimisazio», und war überhaupt der Gründer der Choral-Gesangsform, welche die katholische Kirche in allen ihren Gesängen bis ans unsere Zeiten beibehalten bat. Seine Methode fand besonders unter Papst Benedikt viii. in Nom sehr gute Aufnahme, welche zur schnellen Verbreitung derselben viel beitrug. Im Mittelalter entwickelte sich die musikalische Bildung immer mehr und es bildete sich allmählig der vierstimmige Gesang, welcher jedoch der ursprünglichen Bestimmung des Chorales nicht geringen Abbruch that, indem nämlich, das im Gesänge minder gebildete Volk, in der Kirche nicht mehr daran Theil nehmen konnte. Ueberdieß wählten die Componisten ztt ihrem Thema oft profane und gemeine Arien, und so wurde die Kirchenmusik immer mehr entheiliget, so daß auf dem Concil zu Trient ernste Klage geführt und gefragt war, ob sie nicht vollkommen abgeschafft und nur der einfache, ursprüngliche Choral-Gesang beibehalten werden möchte. Da hob sie jedoch Johann Pierluigi Palästrina's Genie abermals zu ihrer hohen Würde empor und sicherte ihr für immer den Bestand. Er war in seinem 27. Jahre Director der von Julius m. neu errichteten Capelia Julia in Nom ernannt. Seine Missa Marcelli, welche er nach den Ideen des Papstes Marcellus II. (1555) componirte, und besonders seine großartigen von ihm verfaßten improperia, vermengt mit dem Trisagion in lateinischer und griechischer Sprache, sichern ihm den Ruhm eines Homer der ältern Musik, den ihm Buruey ertheilt. Berühmt ist auch das Miserere voit Aiiegri, welches zwei-chörig ist. Es hat zwei Partituren, da der eine Vers von 4 und der andere von 5 Stimmen gesnngen wird, bis sie sich beide am Ende zu einem vollen Chore von 9 Stimmen vereinigen. Der in Florenz entstandenen Oper (1600) gegenüber entstand auf kirchlichem Boden eine etwas homogene Musik durch die von Philippus Neri gegründete Musikschule zur Erhaltung seines Oratoriums. Sie führte besonders während der Fastenzeit Scenen aus der heiligen Geschichte auf, und so entstanden die Tonstücke der sogenannten Oratorien. Nachdem in unserem überbildeten Jahrhunderte mit dem kirchlichen Geiste auch alles Würdevolle in der Kirchenmusik zu entschwinden gedrohet, und auf uusereu Kirchenchören durch längere Zeit mehr türkische als kirchliche Musik geherrscht hatte, ist es wohl das erfreulichste Zeichen, daß auch in dieser Hinsicht, namentlich in Deutschland, ein besserer Geist zu wehen anfängt, imLii.Mir.tUM Beförderung-eines besseren Krrcheugesanges gewiß Vieles und Großes beitragen, wennruech die Geistlichen und Cantoren^zm bessern Kenntniß und größeren Einübung des Choral-Gesanges gelangen, zu welchem Zwecke ein Schärflein beizutragen, gegenwärtige Anleitung zum gregorianischen Choral-Gesange bestimmt ist. 3 Anleitung zum gregffctffiffitfdjetB C^ortrccL - -------:----------------------- l. Theoretischer Th ei s. §. 1. Ion den fönen nni deren Stufen. Der Gesang überhaupt ist die Modulation der menschlichen Stimme nach gewißen, bestimmten, in der Natur der Musik liegenden Stufen, indem man sie bald auf einer Stufe länger verweilen, bald sie nach den gegebenen Stufen aufsteigen oder herabgleiten läßt. Die auf einer oder der ändern Stufe längere oder kürzere Zeit verweilende Stimme, wird ein Ton genannt. Der Umfang einer Mannesstimme erreicht von der tiefsten bis zur höchsten Stnfe beiläufig zwölf bis vierzehn Töne, auf welche sich fast der ganze Choral-Gesang beschränkt. Unter allen Tönen jedoch, von dem tiefsten bis zum höchsten, welche das menschliche Ohr vernehmen kann, gibt es nur sieben verschiedene Töne, welche die sieben Grundtöne heißen, und unmittelbar von Stufe zu Stufe uach einander folgen, so daß der achte dem ersten ganz gleich ist, und sich von demselben nur durch eine höhere oder tiefere Octavenlage uuterscheidet. SBemt eine erwachsenere Mannsperson und ein Knabe das nämliche Lied, wie man sagt unisono singen, kann man sich von dem Gesagten am leichtesten den wahren Begriff bilden; denn jeder der beiden singt da die nämlichen Töne, jedoch jeder in einer ändern Octave. Man bezeichnet diese sieben Grundtöne, welche die Scala oder Tonleiter heißen mit den ersten sieben Buchstaben des Alphabetes, und zwar die tiefsten mit A, B, C, D, E, F, G, die uächst höheren mit a, b, c, d, e, f, g, und die noch hohem mit a, b, c, d, e, f, g, oder aa, bb, cc, n. s. w., daher die Benennung: große Octave, kleine Octave, eingestrichene Octave u. s. w. §. 2. Don den Herachorden. Um NUN die verschiedenen hohem oder tieferen Töne in eine gewiße Verbindung und in ein bestimmtes gegenseitiges Verhältnis« zn bringen, werden sie im Choral-Gesänge nicht in Octaven, wie es in der Figuralmusik geschieht, sondern in Hera chorde, d.i. in Tonleitern oder Scalen von sechs Tönen eingetheilt, deren es nach Guido vou Arezzo nur drei, nämlich ein natürliches, ein hartes und ein weiches gibt. Das natürliche geht vom C aus und reicht bis a oder vom c bis das harte vom G"bis'E oder vom g bis e, und das weiche vom F bis d, oder vom f bis d. Vorn A, B, D, und E aus werden keine Herachorde gebildet. Zur Begründung und Erklärung des Gesagten muß jedoch vorher bemerkt werden, 1) daß es von einer Stufe der Tonleiter bis zur nächsten zweierlei Intervallen gibt; es kann nämlich die Erhöhung oder Erniedrigung der Stimme entweder einen sogenannten ganzen oder nur einen halben Ton bilde»; 2) daß in jedem Herachorde nur zwischen der dritten und vierten Stnfe das Intervall eines halben Tones zu nehmen ist; 3) daß man in einem und dem nämlichen Herachorde nie um drei ganze Töne nach einander steigen oder fallen darf, da dieß ein sogenannter Triton wäre, welcher in der Musik widerlich klingt, und vermieden werden muß. Nehmen wir nun nach diesen Regeln das Herachord: C, D, E, F, G, a, so haben wir zwischen C und D, D und E, F und G, G und a überall das Intervall einM^anzen nnL nur zwischen E und F das eines halben Tones zu singen. Das nämliche«MMl dm MjAHÄde ak 4 c, d, e, f, g, a. Betrachten wir aber die ändern zwei Herachorde, nämlich: g, a, b, c, d, e, und F, g, a, b, c, d, so sehen wir, daß das Intervall des halben Tones im ersten zwischen b und c, im zweiten aber zwischen a und b zu stehen kommt. Das b ist also im ersten Herachorde vom a tun einen ganzen und im zweiten nur um einen halben Ton entfernt. Daraus entsteht nun ein doppeltes b, eines, welches vom F an gerechnet einen Triton bilden und hart klingen müßte, wenn man es nicht weich machen, das heißt um einen halben Ton erniedrigen würde, (so daß es nicht zu c, sondern zu a einen halben Ton bildet), und eines, welches zwar vom a um einen ganzen Ton entfernt bleibt, aber vom g aus doch nur um zwei ganze Töne höher steht. Das erstere wird das weiche b wolle genannt und mit b bezeichnet, das zweite heißt aber das harte (im Verhältniß gegen den Ton F) und man bezeichnet es mit fa (b quadrum), in der Figuralmusik l>. Wegen dieses weichen oder harten b heißt das Herachord vom F (oder f) das weiche, und das vom G (oder g) das harte, das Herachord vom C (oder c) aber, weil hier diese Colliston nicht entstehen kann, wird das natürliche genannt. Musikalisch gebildete Leser machen wir hiemit aufmerksam, daß sie das weiche und harte Herachord nicht etwa mit der Mol- oder Durtonart der Figuralmusik für einerlei halten, was sogar bei Chor-Gesangslehrern so oft geschieht. Nach diesem Vorausgesetzten, ist es also ersichtlich, daß im gregorianischen Choral-Gesänge folgende Herachorde Vorkommen: 1. Das tiefe harte vom G (statt welchem Guido zur ehrenden Anerkennung, daß die gebildete Musik von den Griechen ausging das Gamma setzte), daher T, A, bjB, C, ü, E; 2. das tiefe natürliche: C, D, E, F, g, a; 3. das tiefe weiche: F, g, a, b, c, d; 4. das hohe harte: g, a, h, c, d, e; 5. das hohe natürliche -c, d, e, f, gg, aa; 6. das hohe weiche: f, gg, aa, bb, cc, dd. §. 3. Von der Tonschrist. Ursprünglich bezeichnet man die Melodie mit den Buchstaben der Tonleiter, oder mit sogenannten Neumen, die man in rother, grüner oder gelber Tinte über den Tert setzte. Da jedoch diese Bezeichnnngsart das Steigen und Fallen der Töne minder deutlich vorstellte, so erfand, wie wir schon oben bemerkten Guido von Arezzo das Notensystem mit vier Linien und mit daraus und dazwischen gesetzten Tonzeichen, Noten genannt. Er zog nämlich vier parallele wagerechte Linien, welche von unten hinauf gezählt, die erste, zweite, dritte und vierte Linie heißen, und setzte auf eine derselben den Tonbuchstaben F oder c, je nachdem er nämlich ein tieferes oder ein höheres Herachord angeben wollte. Nach diesem Buchstaben, welcher der Schlüssel (Clavis) heißt, lassen sich die übrigen höhern oder liefern Noten nach ihren Buchstaben leicht bestimmen, ohne daß man sie besonders bezeichnen müßte. So schrieb er das tiefe harte Herachord: r a B C D E P TT« r . . - ■ * » ■ C D E F g a 0 — ■ ■ " . - ■ * . ■ - das tiefe weiche: Ob ■ - F g das tiefe natürliche: das hohe harte: g a das hohe natürliche: ------ __ im * hcde cdefga Die Noten, bei welchen man anf der Silbe länger verweilen, oder sie dehnen soll, bezeichnet man mit p, die kurzen mit ♦ und die mittleren oder gewöhnlichen mit W. Interpunctione» im Terte, oder andere Absätze bezeichnet man mit einem senkrechten Strich über alle vier Linien, den Schluß aber mit einem doppelten solchen Striche. Wird ein Gesangstück in einer Zeile nicht geschlossen, sondern in der nächsten fortgesetzt, so setzt man am Ende der oberen Zeile das Zeichen ^ auf dieselbe Stufe, mit welcher die nächste Zeile anfängt, welches Zeichen der Cnstos genannt wird. Für das Schlüsselzeichen F setzt man jetzt die Fignr und für das des c die Fignr J. Soll im Gesänge eine Silbe ■ »iit I durch mehrer^ Tpnstuf^ dnrchgehalten werden, so werden diese Noten wie zusammenhangend an * - v-• * ■ einander gerückt, wo sie dann gebundene Noten heißen. Auf die beschriebene Weise läßt sich in Bezug auf den Choral-Gesang, welcher ohne den streng musikalischen Takt gesungen wird, alles Uebrige hinlänglich deutlich aufschreiben, z. B.: C ■ ♦ i i m m MMI *mmmrn ♦u ■ *■ 1 I T 1 I - Dominus vobiscum. Peri - e-rat. Peri - e runt. Glo ri a. A men. §. 4. Hon kn lltkrgängcn. Kommen in einem Choral-Gesangstücke solche Töne vor, welche den Umfang eines Herachordes auf- oder abwärts übersteigen, so muß iu diesem Falle aus diesem Herachorde in ein höheres oder tieferes übergangen werden. Dabei gelten folgende Regeln: 1. Kommt im gegebenen Gesangstücke nur eine Note aufwärts über die letzte des Herachordes vor, so muß sie mir einen halben Ton über dieselbe bilden. Sie heißt in der Kunstsprache das fa fictum, worüber wir am geeigneten Orte sprechen werden. 2. Uebersteigt jedoch die Melodie den Umfang des Herachordes um mehrere Töne, so muß man aus dem gegebenen Herachorde im Aufsteigen in ein nächst höheres, im Absteigen in ein tieferes Herachord übergehen. Der Uebergang geschieht aber mit der zweiten Stufe des nächst hohem Herachordes im Aufsteigen, und mit der sechsten oder höchsten Stufe des nächst tieferen Herachordes im Absteigen. Dieß geschieht auf folgende Art: ß _i» _■ ■,j*m 5 _■■■" ■ ■■ mrn m w C D E F g a l) c d de b agFEDC, oder: 1 g 1 - 1 5 :■ ■ . ... 5 "■■■ CDEFg ahede edch agFEDC. Im ersten Beispiele geschah der Uebergang ans dem natürlichen tiefen Herachorde in das weiche; im zweiten in das harte hohe Herachord. Im zweiten Beispiele mußte der Schlüssel von der zweiten ans die erste Linie versetzt werden, da man sonst wegen Abgang einer fünften Linie das harte hohe Herachord nicht ganz aufschreiben könnte. Bei dem Absteigen in das natürliche Herachord mußte er wieder aus dem ähnlichen Grunde auf die zweite Linie kommen, was in solchen Fällen immer geschehen muß. 3. Der Uebergang aus dem weichen in das harte Herachord und umgekehrt, kann eben wegen dem weichen und harten b nicht statt finden; es wechseln aber doch in mehreren Tonstücken diese zwei Herachorde miteinander ab, was dadurch geschieht, daß man das b bald als ein weiches, bald als ein hartes nimmt, wodurch mehr Gefühl in den Gesang gebracht wird. Hievon weiter unten, $. 8. §. 5. Von kn Jntminllcii. Die Stufe, um welche man beim Singen die Stimme erhöhet oder erniedriget, oder das Maß der Erhöhung oder Erniedrigung der Stimme von einer Stufe des Herachordes zu einer beliebigen anderen Stufe, wird ein Intervall genannt. Es gibt im Choral-Gesänge nur sechs Intervalle, nämlich: Die kleine Secunde, die große Secunde, die kleine Terzie, die große Terzie, die Quarte und die Quinte. Der Uebergang von einer Stufe des Herachordes zur nächst höheren oder tieferen, oder von einer Linie zum nächsten Zwischenräume, oder von einem Zwischenräume zur nächsten Linie, heißt eine Secnnde. Bildet nun diese Secunde nur einen halben Ton, wie vom e auf f oder umgekehrt, so heißt sie die kleine Secnnde; bildet sie aber einen ganzen Ton, wie vom c ans d, vom d auf e u. s. w. und umgekehrt, so heißt sie die große Secunde. dl. 1; f 6 Der Uebergang von einer Stufe zu der zweiten höheren oder tieferen, oder von einer Linie auf die nächste, oder von einem Zwischenräume auf den zweiten, heißt eine Terzie. Enthält nun diese Terzie eine große und eine kleine Secunde in sich, so heißt sie die kleine Terzie; enthält sie aber zwei große Secunden, oder zwei ganze Töne in sich, so heißt sie die große Terzie. Kleine Terzien sind z. B. vom a auf c, oder vom bjb auf d und umgekehrt; große Terzien aber vom f auf a, vom c auf e und umgekehrt u. s. w. Der Uebergang von einer Stufe des Herachordes zur dritten höheren oder tieferen, oder von einer Linie auf den zweiten Zwischenraum, oder von einem Zwischenräume auf die zweite Linie, heißt eine Quarte. Diese enthalten im Choräle allezeit zwei große und eine kleine Secunde, oder eine große Terzie und eine kleine Secunde, oder eine kleine Terzie und eine große Secunde. Quarten sind daher die Intervalle vom c auf f, oder vom d auf g und umgekehrt, n. s. w. Der Uebergang von einer Stufe des Herachordes zur vierten höheren oder tiefem, oder von einer Linie auf die dritte, oder von einem Zwischenräume auf den dritten, heißt eilte Quinte. Diese enthalten im Choräle allezeit eine Quarte uud eine große Secunde. Daher sind in der Tonschrift: M ■■ M ■ " Cb m Cm- ■■ ■* Kleine Secunden: Große Secunden: C i* i *i Pi — Ci, ■■ ■ - JL-- mm ** ■ ** u. f. w. Kleine Terzien: bW I 6b f, Große Terzien: ■■ 15 V 11. s. w. •F.' Quarten: ■ im * ■ -■ ■ ■ ■ ■ N Quinten: u. s. w. §. 6. Don der SolmWo». Zur Einführung einer allgemeinen musikalischen Terminologie und um die Einübung in der Angabe der Intervalle im Gesänge bei den Lernenden zu erleichtern, benannte Guido von Arezzo die einzelnen Stufen eines jeden Herachordes anstatt mit den Buchstaben, welche natürlich bei jedem der drei Herachorde verschieden sind, mit Silben, welche für jedes Herachord die nämlichen bleiben. Er fand daß in der Melodie des Hymnus am Feste der Geburt des heil. Johann des Täufers: Ut queant laxis resonare fibris Mira gestorum famuli tuorum, Solve poluti labii reatum, Sancte Joannes. die Silben ut, re, mi, fa, sol, la, gerade die Töne der sechs Stufen des Herachordes sind, und benannte daher diese Stufen von der ersten tiefsten bis zur sechsten mit diesen Silben. Die Töne des Herachordes mit diesen Silben singen, heißt min Jjüsifireit, oder solj eg.g ir en. Nach dieser Annahme stellte er folgende musikalische Scala zusammen. ee dd cc bb aa SS { 6 S E D C B la ■ soi m fa ■ mi ■ re M ut ■ ia m soi ■ fa m mi M re W ut H la H sol U fa * mi * re M ut ■ la ■ sol H fa * mi * re # ut # la m soi m fa * mi * re W> ut H la ■ sol H fa m mi H re W ut * la m soi * fa H mi H re ■ ut W Hartes höchstes Herachord. Weiches Hartes Weiches Natürliches Hartes Natürliches hohes Herachord tiefes Herachord Aus diesem Systeme ersieht man, daß jeder Buchstabe der mustkalischeu Scala vom F au bis ee feinen eigenen Namen nach diesen Silben erhält, es heißt z. B.: C fa ut; c fa sol ui; F oder 1‘ fa ut; g sol re ut5 K oder e Ia mi; b fa mi u. s. w. Fa, als die vierte Stufe des Herachordes zeigt allezeit den halben Ton, d. i. dieselbe Note an, welche von seiner nächst tieferen die kleine Secunde bildet. Das b als fa mi, ist ein fa im weichen Herachorde, da es hier vom a um einen halben Ton höher ist; es ist aber ein mi im harten Herachorde, weil hier die nächst höhere Note das c als fa steht. Deßwegen heißt nach §. 4 unter \, das e im weichen und das b im natürlichen Herachorde, wenn es als siebente Stufe über dem Herachorde vorkommt, das fa fictum. Weil die Töne ut, re, mi, fa, sol, la für alle drei Herachorde gelten, so ist es einleuchtend, daß dadurch das Lernen und Einüben der Intervalle vereinfacht und erleichtert wird, es hat nämlich darnach nur das fa den Charakter der kleinen Secunde, alle übrigen Silben aber zeigen das Intervall des ganzen Tones an. So sind nur re fa nnd mi sol kleine, alle übrigen aber große Terzien. Zur Uebung in der Solmisation nnd in der Angabe der Intervalle mögen hier einige Beispiele folgen: * ut re mi fa sol la la solfamireut; ■ ■ »** . ut re re mi ini fa fa sol solla 'HÄ. mm WH, Sh lasolsolfafamimirereut; ut re mi re mi fa mi fa sol fa sol la Ia sol fa sol fa mi fa mi re mi re ut, Das fa dieses Herachordes gibt deu Ton des ut im Nachfolgenden: Cb ut re mi fa sol la la sol fa mi re ut ut re mi fa mi fa sol la la sol fa mi fa mi re ut, Das re dieses weichen Herachordes gibt das ut des nachfolgenden harten: #H*H* ■ C . • jr ■ ut re mi fa sol la la sol fa mi re ut, ut re mi re mi fa mi fa sol fa sol la la sol fa mi re mi re ut, Uevergänge in andere Hexachorda f. -m' f..- utremifasol re mi fa fa mi lasolfamire ut, ut remifa re mifa solla la sol fa lasol fami re ut. Cb c utremi fasolremifa fami lasol fami reut, ut re mifa re mifa solla la sol fa Ia sol fa mire ut. Cb*" m ut re mi fa sol re mifa solla, lasol fami Uebnngen in Terzien m lasol fami reut. . ■ ■ A m m r_A w ▲ ?■ ■ Ia H * Ha H i»*»1 Ä1_3K fH H ut mi refa miso fala lafa solm i fa re miut. H#H * m m ■■■ h*h m m m v 9 m T * Vj ■ ■ n-m- ■ — M üV Uevnngen in Quarten. f ut fa M-'W " re sol mi la *4 ■ la mi sol re ■ fa ut ■ ■ ■ zus ** * II. s. lv Uevungen in Quinten. m—■ u. s. w. Lc ■ m ■ n+ a m m s*" N a ♦ f ▲ ▼ M ▼ ♦ ■ m 1 M± 1 ■ ■ m m* u ■ ■ ■ ■ ♦ ■ n IT^T m W E Mr. H « ■ a *1 zSz * ■ TL.' H* ■ LUC *ZH §. 7. Von den Tonarten des Choral-Gesanges. Alle Melodien des gregorianischen Choral-Gesanges, welche in dem Missale, Graduale, Psalterio - Antiphonale und den Ritualen Vorkommen, werden in regelmäßige und unregelmäßige Tonarten (toni regulares und toni irreguläres) eingetheilt, zu welcher Eintheilung die letzte, oder Schlußnote einer jeden Melodie zu Grunde gelegt wurde. So heißen denn alle Gesaugstücke, welche die Töne D, E, F, und g zur Schlußnote haben, regelmäßige Tonarten; die Gesangstücke aber welche mit a, b, c, oder d schließen, unregelmäßige Tonarten. Die regelmäßigen Tonarten sind aber wieder zweifacher Art, sie bewegen sich nämlich entweder vorzugsweise ober oder unter ihrer bezüglichen Schlußnote. Diejenigen regelmäßigen Tonarten, welche sich über ihrer Schlußnote bewegen, heißen die authentischen Tonarten (toni authentici); und zwar, wenn sie die Octave oder die achte Stufe über der Schlußnote enthalten, heißen sie vollkommen, wenn sie nur die siebente Stufe erreichen, minder vollkommene, wenn sie aber die neunte Stufe enthalten, übervollkommene Tonarten (toni authentici, perfecti, imperfecti, plusquamperfecti). Diejenigen regelmäßigen Tonarten aber, welche sich vorzugsweise tiefer als ihre Schlußnote steht bewegen, heißen P la g a l t ö n e, (toni plagales); und zwar, wenn sie die Quarte unter ihrer Schlußnote erreichen, heißen sie vollkommene, wenn sie nur die Terzie, minder vollkommene, wenn sie aber auch die Quinte enthalten, übervollkommene Plagaltöne (toni plagales perfecti, imperfecti, plusquam perfecti). Enthält eilt Gesangstück dieser regelmäßigen Tonart, sowohl die Octave ober, als die Quarte unter seiner Schlußnote, so heißt er dann ein gemischter authentischer Ton, welcher nach den oben angegebenen Umständen beiderseits vollkommen, minder vollkommen oder übervollkommen sein kann. Wäre ein authentisches Gesangstück mit einem ändern als mit den ihm anverwandten Plagalton gemischt, so heißt er dann ein mit gemischter authentischer Ton, (tonus authenticus commixtus). Wenn im Choral ein Stück vorkommt, welches weder eine Septe, wie die minder vollkommenen authentischen, noch eine Terzie, wie die minder vollkommenen Plagaltone, enthält, so muß man es nach seiner Chorde classificiren. Kommen in demselben mehr Noten ober der Chorde als unter derjelben vor, so ist es zu den authentischen, im Gegentheile aber zu den Plagaltönen zu rechnen. Die Chorde aber ist bei der ersten und zweiten Tonart das F (fa ut), bei der dritten und vierten das g (sol re ut), bei der fünften und sechsten das a (la mi re), bei der siebenten und achten endlich das b (fa mi). Die Noten der Chorde dürfen dabei nicht gerechnet werden. — Hu. Äj* Aus dem Gesagten ergibt sich also, wie eben erwähnt wurde, daß es acht regelmäßige Tonarten im Choralgesange gäbe, nämlich: vier authentische und vier plagale Tonarten. Unter diesen ist die erste authentisch und die zweite plagal, und ihre Schlußuote D, „ dritte r „ „ vierte „ „ „ „ B, v fünfte v tf v sechste „ v ¥ „ F, r siebente „ r r achte „ „ „ „ g. 8. 8. Von der Solmisation -er Gesangstülke -er lectura mlxta. Oester findet man im Choräle auch Gesangstücke, besonders der fünften Tonart, in welchem Uebergänge aus einem in ein beliebiges anderes der drei Herachorde abwechselnd Vorkommen, und zwar ohne daß dieses wegen des Ueberschreitens des Herachordes umfangend uothweudig wäre, sondern nur um der Melodie mehr Bewegung und Nachdruck zu verleihen. In solchen Compositionen kommt bald das harte bald das weiche b vor, welches weiche jedoch wieder bald als das dem weichen Herachorde eigen-thümliche, bald als das fa fictum des natürlichen Herachordes betrachtet werden muß, woruach sich natürlich die Solmisatiou der Tone richten soll. Solche Compositionen heißen darum Compositionen der gemischten Leseart, (compositiones lecturae mixt®). Ob das weiche b als ein fa fictum, oder als das fa des weichen Herachordes zu betrachten ist, erkennt man ans der dem weichen b unmittelbar vorhergehenden und der ihr nachfolgenden Note. Sind diese zwei Noten beide tiefer als das b, so ist dieses ein fa fictum des natürlichen Herachordes; sind aber beide, oder auch nur eine dieser Noten höher als das b, so gehört es zum weichen Herachord als wirkliches fa, und die Solmisation muß sich darnach richten. Die Lesung des weichen Herachordes fängt in diesem Falle mit der mollirten Note an, und hört mit der letzten mollirten auf. Wann die Mollirung der Note aufhört, erkennt man aus dem beigesetzten Zeichen des harten b, (k|). Wenn die weiche Lesung aufzuhören hat, muß man das letzte mollirte b als ein fa fictum lesen, damit man so aus dem natürlichen Herachorde, wieder in das harte übergeht. Von den folgenden zwei Beispielen zeigt das erste das fa fictum, und das zweite das weiche Herachord. la fa fa sol fa re fa sol fa la sol fa sol re fa sol la utfasolfa fa sol la sol fa re fasol mifala sol re fa sol fa mi ut. §. 9. Noch einige Regel» den Choral-Gesang betreffe«). Bei dem Singen beobachte man folgende Regeln: Jede Schlnßnote soll etwas mehr als gewöhnlich gedehnt werden, was auch von jeder Note gilt, welche vor einer getrennten kurzen Note steht. Wenn der Schluß von einer Note zu der nächst höheren ausgeführt wird, wie z. V.: vom c zum d, ober vom g zum a, so pflegt man die vorletzte Note als einen halben Ton zur Schlußnote zu nehmen, als wenn nämlich die letzte Note ein fa und die vorletzte ein mi wäre. Man übereile sich im Choral-Gesänge nicht, und singe überhaupt langsam, weil der Kirchen-Gesang Ernst und Würde fordert. Beim Singen der Psalmen muß jede Silbe ausgesprochen und keine so zu sagen verschluckt werden, weil sonst ein schöner gemeinschaftlicher Gesang unmöglich wäre. Hiemit ist die Lehre über den gregorianischen Choral-Gesang abgeschlossen und es muß ausdrücklich bemerkt werden, daß der später, namentlich seit Palästrina's Zeiten entstandene mehrstimmige Kirchen-Gesang cantus figuratus, oder contra punctum genannt, wohl kirchlichen Ursprunges ist, aber mit dem gregorianischen Choräle, cantus firmus nicht verwechselt oder vermengt werden darf, was einige neueren Authoreu, welche über den Choral-Gesang schrieben, in labyrintische Verirrungen und Abwege verleitet hat. 11 2. praktischer Theit. •SC305'--- Von den »nsthitdene» Singweisc« (tonl), beim kirchlichen (ßoltcsbiciirtt, und zwar: A. im offlcio divino, und B. in dev heiligen Messe. A. Sillgweisen im oflicio divino. "ff ♦ * -li m-m-m m w ♦ w » mmm 1 J - J j 1 I _L tf Domine, Ia bi a me a a pe ri es. ^ Et os me um an nun ti a bit laudem tu am. 4 Üt±* De us in ad ju to ri um me um in ten de. P Do mi ne, ad ad ju vandum me fe sti na. :■ ♦ ■ ♦ ■ W-M- ■ ■ ■ ■ ■ ■ »| 1= Glo ri a Patri, & Fi li o, dfc Spi ri tu i sancto: Si cut e rat in princi pi o, db nunc, db semper, db in sae cu la sae cu lo rum, A men. Al le lu ja. 2. Das Invitatorium und der Psalm Venite werden im Choral-Gesänge nach den bekannten acht Tönen gesungen, und zwar so, daß der Psalm Venite sich nach dem Tone des Invitatorium richtet. Die Töne des Psalmes findet man im römischen Antiphonale, und es werden hier nur der sechste Ton für Ostern, und der achte für Weihnachten im „Anhänge" unten angesetzt. Das Invitatorium und der Psalm Venite im Tobte« = Officium kommt auch im Rituale vor. 3. Die acht Töne der Psalmen, welche sich nach der Schlußnote (nota finalis) der bezüglichen Antiphone richten, bestehen, jeder für sich genommen, aus der Intonation (intonatio) und aus dem Schluffe, (differentia). Die Intonation mit den ersten zwei oder drei Noten wird nur beim ersten Vers des Psalmes genommen, die übrigen Verse fangen ohne Modulation mit der Hauptnote an. Bei den Canticis: Benedictus und Magnificat werden jedoch alle Verse wie der erste intonirt. Einige Töne haben auch zur Abwechslung verschiedene Ausgänge. Die acht Psalmen-Tine. Intonatio. t) Z. Toni. Differentia I. II. c ■ -u*\ ♦■■1 ♦. pof ■ jl r v ■ -i f. 1 -W — - ' 1 j— 1—1 •)- — L Final. Differ. Dixit Dominus Domino me o: Sede ädextris me is. Sede a ,v‘ 12 m. IV. i - dex tris me is. Se de ä dex tris me is. IM. Toni. I5 Se de ä dex tris me n ■ is. r Differentia. Final. Differ. Di xit Do mi nus Do mi no me o: MMM.Toni. ■ ■ Se de ä dex tris me is. 8 Intonatio. Differentia I. Final. Differ. Dixit Dominus Domino me o Sede ä dextris me is. Se de a dex tris me is. MV. Toni. intonatio. Differentia I. ■ Ke ■m' ;■ - 1 E P ♦ * 1 r ■ ■ ■ ■■ 1 Final. Differ. Di xit Do mi nus Do mi no me o: Se de ä dex tris II. III. 15 1 l, m me is. Se de a dex tris me is. V. Toni. Se de ä dex tris me is. tt m T " 1F "" “ i H p p is. f^JPoni. Intonatio. Intonatio Romana. ¥ • M- * *r r * * r- f |—p n ♦ * Final. Differ. Di xit Do minus Differentia. Do mi no me o Di xit Do mi nus M ■ ■ r ■ w Do mi no me o Se de a dex tris me is. VMM. Toni, Intonatio. c Differentia. I. ■ ■ ■ r r r -r Final. Differ. Di xit Dominus Do mi no me o Se de ä dextris me is. II. m. ■ ■ ■ ■ i * i p p ■„ Se de ä dex tris me is. Se de a dex tris me is. 13 Inlonatio. Ulf. Toni. Differentia. I. c RH ii. mmu * ■ >............................• '■ > " —~—■ -«— ■ Final. Differ. Di xit Do mi aus Do mi no me o: Se de ä dextris me is. Se de & dex tris me is. Tonis irregularis. Intonatio. Final. Differ ♦ ■ V ■ bl 11 ^ In ex i tu Is ra 61 de M gyp to n ■ a ■ h Differentia. ■ m ij fl ü V do mus Ja cob de po pu Io bar ba ro. vel. do mus Ja cob de po pu lo bar ba ro. Der tonus irregularis fanti statt des ersten oder achten genommen werden, besonders dann, wenn der eine von diesen öfters nach einander Vorkommen sollte. Man nimmt ihm auch gewöhnlich beim Benedictus; nur im Todten - Officium soll er nicht genommen werden, weil dort der zweite Ton angezeigt ist. Bei dem gemeinschaftlichen Gesänge der Psalmen lese man die Worte nicht zu schnell, und spreche jede Silbe deutlich aus, weil sonst ein sonorer Gesang unmöglich ist. Sowohl zum Schluffe der Intonatio als der Differentia sollen vier dehnbare Silben genommen werden, und man hüthe sich kurze und und eh n bare dazu zu gebrauchen, sondern man nehme in solchen Fällen eine fünfte oder auch sechste Silbe dazu. Z.B.: man singe nicht: swie oben zu sehen) Do-mino meo; sondern: Domino meo. So auch nicht: Spiri - tui Santo, oder lux perpetuae lu - ceat eis; sondern: Spi - ritui sancto, und perpetua luceat eis. Also auch nicht etwa: ope - ra Domini, oder o - pera Domini, sondern: opera Domini, u. s. w. Diese Ausgangssilben sollen auch zwar etwas nachdrücklicher gesungen, aber doch nicht zu lang gezogen werden. 4. Die Versikeln und Responsorien nach jedem Noctnrn, dann nach dem Himnus in den 5 ■ * * m Hr. A ma vit e um Do mi nus, * ■ ES - - m- L 1 ' ; ... ernam di em A po sto lo rum tu o rum Petri ■ * 1B- ■ ■■ ■ n J-4 ■ H W da Ec cle si ae tu ae e o rum in om ni bus sequi praeceptum; per quos re li gi o nis ■ ■ mV sumpsit e xor di um. Per Dominum nostrum Jesum Christum Fi li um tu um, qui tecum i m m » m-W "f>ef ■1 ! I r ■ 1 i i i i ii —i vi vit ■ i i i i i ■. H Christu Dominum nostru. st. Amen. Divinum auxilium maneat semper nobiscum. st. Arnen. Dttftktl mit einem einsilbigen Worte am Ende: C j* M M I H ^ ♦ R »| I y. Fi at mi se ri cor di a tu a st. Quem ad mo düm ------ 4= Do mi ne su per nos. spe ra vi mus in te. Diese letzte Singweise der Versikel und Ovationen wird auch beobachtet nach den Antiphonen B. M. Virginis in Fine officii, bei den Versikeln und Orationen der Litaneien, bei der Aspersion an Sonntagen, bei den Weihungen der Kerzen, der Asche, der Oelzweige u. s. w., bei der Fußwaschung, bei den Versikeln uud Orationen in der theophorischen Prozession, und bei Begräbnissen und Todten-Osficien. MG Ä so wie des M Hirn mt Tempore Paschali, hoc est, ä Missa Sabbati sancti usque ad Sabbatum in Albis inclusive. fi mm m m rr ■ i Be ne di ca mus Do mi no, Of. I te - - - Missa est, st. De o - - - gra ti as, al le Iu ja, al le Iu ja, al le Iu ja, ■ 5 al le lu ja. al le Iu ja. al le lu ja. In Festis solemnibus, seu Duplicibus I. Classis. :< ••"•X V.. "rvi ♦ £ Be ne di ca mus Do UT. I te st. De - o o e o o e o 0 e o o mi no. e Mis sa est. o gra ti as. In Festis Duplicibus II. Classis, & aliis Duplicibus per annum. 5 . ■ ■ ■ * -j ■_ - PH- - —i ■ 1 » H P 9 V qös=| y. I te st. De o mus Do e o o e o o e o mi no. Mis sa est. gra ti as. In Festis B. V. Mariae, Nativitatis Domini, & Corporis Christi & per eorum Octavas. js . * ■ u , , -M-;;-1-- ■ ■ Hf. Be ne di ca mus t. I - - - te st. De - - o In Dominicis per annum in Festis Semiduplicibus, & infra Octavas quae non sunt B. V. Mariae. Do e o mi no. Mis sa est. gra ti as. < r--r Do - mi no. e Mis sa est. gra - ti as. us, & Quadragesimae. Hm r UT. Be ne di camus y. I te st. De o In Dominicis Adventi h~ - ' * * i fm r a i . • 5/. Be ne di ca mus st. De - o 1 i n Do - mi no. gra - ti as. 18 In Vesperis, & Missis Defunctorum. - < 1 ♦ Wm- m * Mu m m n ■ ■ ■ 1 1 V. Requi ~ es eant | in pa ce. r. a i men. Ungimse im VT Ky ri e e le i son. r.-vi i ■ Christe e le ♦ ■ i son. 1 .1 Ky ri e e le i son. i J ♦ * au di nos. Chri ste 2. Praeccntorcs 1 " " J ♦ " Christe e xau di nos. Chorus. Pa ter de coe lis Deus, Fi li Redemptor mundi Deus, Spi ri tus sancte Deus, Sancta Tri ni tas unus Deus, Mi se re re no bis. m b r rx a. San cta Ma Sancta Dei Genitrix, Sancta Virgo Virginum, Sancte Michael, Sancte Gabriel, Sancte llaphael, Omnes sancti Angeli & Archangeli, Orate pro. Omnes sancti beatorum Spirituum Ordines, Orate. Sancte Joannes Baptista, Sancte Joseph, Omnes sancti Patriarcha? & Propheta; Orate. Sancte Petre, Sancte Paule, Sancte Andrea, Sancte Jacobe, Sancte Joannes, Sancte Thoma, Sancte Jacobe, Sancte Philippe, Sancte Bartholomwe, Sancte Matthcee, Sancte Sirnon, Sancte Thaddcee, Sancte Mathia, Saticte Barnaba, Sancte Luca, Sancte Marce, Omnes sancti Apostoli & Evangelist®, Orate. I Ora pro nobis. i v-ri 5bP B Omnes sancti discipuli Domini, Orate. Omnes sancti Innocentes. Sancte Stephane, Sancte Laurenti, Sancte Vincenti, Sancti Fabiane Sebastiane, Sancti Joannes §f Paule, Sancti Cosma H Damiane, Sancti Gervasi Sf Protasi, Omnes sancti Martyres, Sancte Sylvester, Sancte Gregori, Sancte Ambrosi, Sancte Augustine, Sancte Hieronyme, Sancte Martine, Sancte Nicolae, Omnes sancti Pontifices tfc Confessores, Orate. Omnes sancti Doctores, Sancte Antoni, Sancte Benedicte, Sancte Bernarde, Sancte Dominice, Sancte Francisce, Omnes sancti Sacerdotes -rrv nos au tem po pu Ius ejus, et o ves pa ■ ■■ ■ "■■■""♦♦I ♦ ■ 8 scu ae e rl ♦ ■ ■1 ■ ■ ■ ■ ♦ m* * ea ■ ■ * * ..... 1 tin Ilo di e si vocem ejus audi e ritis, no Ii te obdurare cor da ve stra, jus. Christus natus. V B ^ WWW * r*b*i - WWW . . . . .. . . ■ ■ . / ■ ■*1 I ■ ■ ■ ± A ■ ■ P .".r m K z ■ * sicut in e xa cer ba ti o ne secundum di em tenta ti o nis in deserto: ■i■ 5■ ■ ■ ■ pi■ *r> ■■ "f** i♦ *r■ u bi ten ta ve runt me pa tres ve stri, pro ba ve runt et vi de runt ♦♦ ■ ■■■ b I44/ V s ■ Ll ± r** 0 pe ra me a. Venite. M .)U£ i dra gin ta an nis pro xi- ■-P- y-f ■ ■■ p--rv<> mus fu i ge ne ra ti o ni hu ic, et di xi: Semper hi er rant cor de; ip si ve ro non cognoverunt vias meas, qui bus ju ra vi in i ra me a, si in tro i bunt in re qui em me am. Christus natus. G b Glo ri a Patri, et Fi Ii o, et Spi ri tu i san cto: Si cut e rat in prin ci pi o, et nunc, et sein per, et in sae cu Ia sae cu- lo rum, A men. Venite. Christus natus. Hymnus. Je su Re dem ptor om ni um, (Juei 1 uem lucis ante o ri gmem ■■ ■T l*a ter su rem Pa ter nae glo Tu lumen et splendor Patris, Tu spes perennis omnium, Intende quas fundunt preces Tui per orbem servuli. Memento, rerum Conditor, Nostri quod olim corporis, Sacrata ab alvo Virginis Nascendo, formam sumpseris. Testatur hoc praesens dies Currens per anni circulum, Quod solus e sinu Patris t Mundi salus adveneris. pre mus e Hunc astra, tellus, aequora, Hunc omne quod coelo subest, Salutis Auctorem novae Novo salutat cantico. Et nos beata quos sacri Rigavit unda Sanguinis, Natalis ob diem tui Hymni tributum solvimus. Jesu, tibi sit gloria, Qui natus es de Virgine, Cum Patre, et almo Spiritu, In sempiterna saecula. Amen. di dit: Antiphona. In primo Nocturno. Do mi nus di xit ad me: Fi Ii us me us es tu, e go 7 26 Psalmus 2. Quare fremuerunt Gentes, * et populi meditati sunt inania ? Astiterunt reges terrae, et principes convenerant in unum * adversus Dominum, et adversus Christum ejus. Dirumpamus vincula eorum: * et projiciamus a nobis jugum ipsorum. Oui habitat in coelis, irridebit eos: # et Dominus subsannabit eos. Tunc loquetur ad eos in ira sua, * et in furore suo conturbabit eos. Ego autem constitutus sum Rex ab eo super Sion montem sanctum ejus, * praedicans praeceptum ejus. Dominus dixit ad me: * Filius meus, es tu, ego hodie genui te. Postula a me, et dabo tibi Gentes haeredita-tem tuam, * et possessionem tuam terminos terra;. Reges eos in virga ferrea, * et tamquam vas figuli confringes eos. Et nunc reges ihtelligite: $ erudimini qui judicatis terram. Servite Domino m timore, * et exultate ei cum tremore. Apprehendite disciplinam, ne quando irascatur Dominus, ** et pereatis de via justa. Cum exarserit in brevi ira ejus, * beati omnes, qui confidant in eo. Gloria Patri ■ b De us in ® ternum. Psal. Eructavit. 1. "‘Q^^ Tsalmus 44. Hructavit cor meuDoTverbum bonum: * dico ego opera mea Regi. Lingua mea calamus scribae, * velociter scribentis. Speciosus forma prae filiis hominum, diffusa est gratia in labiis tuis: * propterea benedixit te Deus *n aeternum. Accingere gladio tuo super femur tuum, * potentissime, Specie tua, et pulchriti/dine tua * intende, prospere procede, et regna, Propter veritatem, et mansuetudinem, et justitiam: * et deducet te mirabiliter dextera tua. Sagittae tuae acutae, populi sab te cadent, * in corda inimicorum regis. Sedes tua Deus in sarculum saeculi: # virga directionis virga regni tui. Dilexisti justitiam, et odisti iniquitatem: * propterea unxit te Deus, Deus tuus oleo laetitiae prae consortibus tuis. Myrrha, et gutta, et casia a vestimentis tuis, a domibus eburneis: * ex quibus delectaverunt te filiae regum in honore tuo. Astitit regina a dextris tuis in vestitu deaurato, * circumdata varietate. Audi filia, et vide, et inclina aurem tuam: * et obliviscere populum tuum, et domum patris tui. Et concupiscet Rex decorem tuum: # quoniam ipse est Dominus Deus tuus, et adorabunt eum. Et filia? Tyri *n muneribus * vultum tuum deprecabuntur, omnes divites plebis. Omnis gloria ejus filiae Regis ab intus, * in fimbriis aureis circumamicta varietatibus. Adducentur Regi virgines post eam: # proximae ejus afferentur tibi. Afferentur in laetitia, et exultatione: # adducentur in templum Regis. Pro patribus tuis nati sunt tibi fili: * constitues eos principes super omnem terram. Memores erunt nominis tui $ in omni generatione et generationem. Propterea populi confitebuntur tibi in aeternum, * et in steculum saeculi. Antiphona. Diffusa est gratia . Ser. t. de Nativ. Ihm ini. Lectio IV. Salvator noster, dilectissimi, hodie natus est, gaudeamus. Neque enim fas est locum esse tristitiae, ubi natalis est vitae: qu®, comsumpto mortalitatis timore, tiobis ingerit de promissa aeternitate laetitiam. Nemo ab hujus alacritatis participatione secernitur. Una cunctis laetitiae communis est ratio: quia Dominus noster peccati mortisque destructor, sicut nullum a reatu liberum reperit, ita liberandis omnibus venit. Exultet sanctus, quia propinquat ad palmam: gaudeat peccator, quia invitatur ad veniam: animetur Gentilis, quia vocatur ad vitam. Dei namque Filius secundum plenitudinem temporis, quam divini consilii inscrutabilis altitudo disposuit, reconciliandam auctori suo naturam generis assumpsit humani, ut inventor mortis diabolus per ipsam, quam vicerat, vinceretur. Tu autem. II. O magnum mysterium, et admirabile sacramentum, ut animalia viderent Dominum natum, jacentem in praesepio: Beata Virgo, cu- jus viscera meruerant portare Dominum Christum. Ave Maria, gratia plena: Dominus te-cum. Beata Virgo. y. Jube domne benedicere. lidnedielio. Christus perpetuae det nobis gaudia vitae. It, Amen. Lectio V. In quo conflictu pro nobis inito, magno et mirabili aequitatis jure certatum est, dum omnipotens Dominus cum saevissimo hoste non in sua majestate, sed in nostra congreditur humilitate: objiciens ei eandem formam, eamdemque naturam, mortalitatis quidem nostrae participem, sed peccati totius expertem. Alienum quippe ab hac nativitate est, quod de omnibus legitur: Nemo mundus a sorde, nec infans, cujus est unius diei vita super terram. Nihil ergo in istam singularem nativitatem de carnis concupiscentia transivit, nihil de peccati lege manavit. Virgo regia Davidicae stirpis eligitur, quae sacro gravidanda foetu, divinam humanamque prolem prius conciperet mente, quam corpore. Et ne superni ignara consilii ad inusitatos paveret affatus, quod in ea operandum erat a Spiritu sancto, colloquio discit Angelico: nec damnum credit pudoris, Dei Genitrix mox futura. Tu autem. IV. Beata Dei Genitrix Maria, cujus viscera intacta permanent: * Hodie genuit salvatorem saeculi. i1. Beata quae credidit: quoniam perfecta sunt omnia, qu* dicta sunt ei a Domino. Hodie. V Jube domne benedicere. Henediclio. Ignem sui amoris accendat Deus in cordibus nostris. Jl. Arnen. Lectio VI. Agamus ergo, dilectissimi, gratias Deo Patri, per Filium ejus in Spiritu sancto: qui propter multam charitatem suam, qua dilexit nos, misertus est nostri: et cum essemus mortui peccatis, convivificavit nos Christo, ut essemus in ipso nova creatura, novumque figmentum. Deponamus ergo veterem hominem cum actibus suis: et adepti participationem generationis Christi, carnis renuntiemus operibus. Agnosce, o Christiane, dignitatem tuam: et divinae consors factus naturae, noli in veterem vilitatem degeneri conversatione redire. Memento, cujus capitis, et cujus corporis sis membrum. Reminiscere, quia erutus de potestate tenebrarum, translatus es in Dei lumen et regnum. Tu autem. It. Sancta et immaculata Virginitas, quibus te laudibus efferam, nescio: * Quia quem coeli capere non poterant, tuo gremio contulisti. y. Benedicta tu in mulieribus, et benedictus fructus ventris tui. Quia. Gloria. Quia. In tertio Nocturno. —. X * ■ ■ un* f UMU - HMH fmmm FI - - i —m \ [=3 I-* 1 1 1 Antiphona. Ip se invocabit me, al le lu ja: Pater meus es tu, al le lu ja. | ■ -1 * ■ Psal. Misericordias 6. Psalmus 88. Bffiisericordias Domini * in aeternum cantabo. in generationem et generationem * annuntiabo veritatem tuam in ore meo. Quoniam dixisti: In aeternum misericordia aedi— ficabitur in coelis: * praeparabitur veritas tua in eis. Disposui testamentum electis meis, juravi David servo meo: * Usque in aeternum praeparabo semen tuum: Et «dificabo in generationem et generationem * sedem tuam. Confitebuntur coeli mirabilia tua Domine: * etenim veritatem tuam in Ecclesia Sanctorum. Quoniam quis innubibus aequabitur Domino: * similis erit Deo in filiis Dei? Deus, qui glorificatur in consilio Sanctorum: * magnus, et terribilis super omnes, qui in circuitu ejus sunt. Domine Deus virtutum, quis similis tibi? * potens es Domine, et veritas tua in circuito tuo. Tu dominaris potestati maris: # motum autem fluctuum ejus tu mitigas. Tu humiliasti, sicut vulneratam, superbum: * in brachio virtutis tuae dispersisti inimicos tuos. Tui sunt coeli, et tua est terra, orbem terne, et plenitudinem ejus tu fundasti: * Aquilonem; et mare ta creasti. Thabor, et Hermon in nomine tuo exulta-bunt, # tuum brachium eam potentia. Firmetur manus tua, et exaltetur dextera tua: * justitia, et judicium praeparatio sedis tu®; Misericordia, et veritas praecedent faciem tuam: # beatus populus, qui scit jubilationem. Domine in lumine vultus tui ambulabunt, et in nomine tuo exultabunt tota die: * et in justitia tua exaltabuntur. Quoniam gloria virtutis eorum tu es: * et in beneplacito tuo exaltabitur cornu nostrum. Quia Domini est assumptio nostra: * et sancti Israel Regis nostri. Tunc locutus es in visione sanctis tuis, et dixisti: * Posui adjutorium in potente, et exaltavi electum de plebe mea. Inveni David servum meum: * oleo sancto meo unxi eum. Manus enim mea auxiliabitur ei: * et brachium meum confortabit eum. Nihil proficiet inimicus in eo, * et filius iniquitatis non apponet nocere ei. Et concidam a facie ipsius inimicos ejus: * et odientes eum in fugam convertam. Et veritas mea, et misericordia mea cum ipso: * et in nomine meo exaltabitur cornu ejus. Et ponam in mari manum ejus, * et in fluminibus dexteram ejus. 31 Ipse invocabit me: Pater meus es tu: * Deus meus, et susceptor salutis me®: Et ego primogenitum ponam illum, * excelsum prae regibus terrae. In aeternum servabo illi misericordiam meam: * et testamentum meum fidele ipsi. Et ponam in saeculum sarculi semen ejus: * et thronum ejus sicut dies coeli. Si autem dereliquerint filii ejus legem meam: * et in judiciis meis non ambulaverint. Si justitias meas profanaverint, * et mandata mea non custodierint: Visitabo in virgo iniquitates eorum: * et in verberibus peccata eorum. Misericordiam autem meam non dispergam ab eo: # neque nocebo in veritate mea: Neque profanabo testamentum meum: # et quae procedunt de labiis meis, non faciam irrita. Semel juravi in sancto meo, si David mentiar: * semen ejus in aeternum manebit. Et thronus ejus sicut sol in conspectu meo, H et sicut luna perfecta in aeternum: et testis in coelo fidelis. Tu vero repulisti, et despexisti: * distulisti Christum tuum. Evertisti testamentum servi tui: * profanasti in terra sanctuarium ejus. Destruxisti omnes sepes ejus: * posuisti firmamentum ejus formidinem. Diripuerunt eum omnes transeuntes viam: * factus est opprobrium vicinis suis. Exaltasti dexteram deprimentium eum: * laetificasti omnes inimicos ejus. Avertisti adjutorium gladii ejus: # et non es auxiliatus et in bello. Destruxisti eum ab emundatione: et sedem ejus in terram collisisti. Minorasti dies temporis ejus, * perfudisti eum confusione. Usquequo Domine avertis in finem: # exardescet sicut ignis ira tua? Memorare quae mea substantia: * numquid enim vane constituisti omnes filios hominum? Quis est homo, qui vivet, et non videbit mortem: * eruet animam suam de manu inferi ? Ubi sunt misericordiae tuae antiquae Domine, * sicut jurasti David in veritate tua. Memor esto Domine opprobrii servorum tuorum, * (quod continui in sinu meo) multarum Gentium. Quod exprobraverunt inimici tui Domine, * quod exprobraverunt commutationem Christi tui. Benedictus Dominus in aeternum: * fiat, fiat. Antiphonu. Ipse invocabit . In illo tempore: Pastores loquebantur ad invicem : Transeamus usque Bethlehem, et videamus hoc verbum, quod factum est, quod Dominus ostendit nobis. Et reliqua. Homilia 8. Ambrosii Episcopi. lAb. 2. in cap. 2. Lucar* circa medium. IT V idete Ecclesiae surgentis exordium. Christus nascitur, et pastores vigilare coeperunt: qui Gentium greges, pecudum modo ante viventes, in caulam Domini congregarent, ne quos spiritalium bestiarum, per offusas noctium tenebras paterentur incursus. Et bene pastores vigilant, quos bonus pastor informat. Grex igitur populus, nox saeculum, pastores sunt Sacerdotes. Aut for- tasse etiam ille sit pastor, cui dicitur: Esto vigilans, et confirma. Quia non solum Episcopos ad tuendum gregem Dominus ordinavit, sed etiam Angelos destinavit. Tu autem Domine. It. Verbum caro factum est, et habitavit in nobis: * Et vidimus gloriam ejus, gloriam quasi unigeniti a Patre, plenum gratiae et veritatis. y. Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil. Et vidimus. Gloria Patri. Et vidimus. Jube domne benedicere. Benedictio. Verba sancti Evangelii doceat nos Christus Filius Dei. st. Arnen. Lectio sancti Evangelii secundum Joannem. Lectio IX. Cap. 1. $n principio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum. Et reliqua. Homilia S. Augustini Episcopi. Tract. 1. in Joannem, circa medium. NMI *!U e vile aliquid putares, quale consuevisti cogitare, cum verba humana soleres audire, audi quid cogites. Deus erat Verbum. Exeat nunc nescio quis infidelis Arianus, et dicat, quia Verbum Dei factum est. Quomodo potest fieri, ut Verbum Dei factum sit, quando Deus per Verbum fecit omnia? Si et Verbum Dei ipsum factum est3 per quod aliud verbum factum est? Si hoc dicis, quia hoc est verbum Verbi, per quod factum est illud: ipsum dico ego unicum Filium Dei. Si autem non dicis verbum Verbi, concede non factum, per quod facta sunt omnia. Non enim per seipsum fieri potuit, per quod facta sunt omnia. Crede ergo Evangelistae. Tu autem Domine miserere nobis, st. Deo gratias. Deinde dicitur Hymnus SS. Ambr. et Au//. Deum laudamus: te Dominum confitemur. Te aeternum patrem: omnis terra veneratur. Tibi omnes Angeli, tibi coeli, et universae potestates: Tibi Cherubim et Seraphim: incessabili voce proclamant: Sanctus, S anctus, Sanctus: Dominus Deus Sabaoth. Pleni sunt coeli et terra: majestatis gloriae tuae. Te gloriosus Apostolorum chorus: Te Prophetarum laudabilis numerus: Te Martyrum candidatus laudat exercitus. Te per orbem terrarum, sancta confitetur Ecclesia. Patrem immensae majestatis. Venerandum tuum verum et unicum Filium. Sanctum quoque Paraclitum Spiritum. 9 34 Tu Rex gloriae Christe. Tu Patris sempiternus es Filius. Tu ad liberandum suscepturus hominem: non horruisti Virginis uterum. Tu devicto mortis aculeo: aperuisti credentibus regna coelorum. Tu ad dexteram Dei sedes: in gloria Patris. Judex crederis esse venturus. Te ergo quaesumus, tuis famulis subveni: quos pretioso Sanguine redemisti. Aeterna fac cum Sanctis tuis: in gloria numerari. Salvum fac populum tuum Domine, et benedic haereditati tuae. Et rege eos: et extolle illos usque in aeternum. Per singulos dies, benedicimus te. Et laudamus nomen tuum in saeculum, et in saeculum saeculi. Dignare Domine die isto: sine peccato nos custodire. Miserere nostri Domine: miserere nostri. Fiat misericordia tua Domine super nos: quemadmodum speravimus in te. In te Domine speravi, non confundar in aeternum. y. Dominus vobiscum. it’. Et cum spiritu tuo. Oremus Oratio. Concede, quaesumus omnipotens Deus: ut nos Unigeniti tui nova per carnem nativitas liberet, quos sub peccati jugo vetusta servitus tenet. Per eumdem Dominum nostrum Jesum Christum. 8. Amen. $r. Dominus vobiscum. 11'. Et cum spiritu tuo. Benedicamus Domino. Deo gratias. Deinde celebratur prima Missa post mo-fliatn noctem. Intonatio et cadentiae, vulgo pausae, 3. I ♦ ■ ■ ■ ■ ♦ ■ ■ ■ 1 ■■ Ef In ci pit lamenta ti o Je re mi ae pro plie t«. 1. 2. —j ■ ■■■ ■( M * ♦ ■ — ■ WW« ^ Cadentiae vel pausae in tono Passionis, Pro Evangelist«. E. i. 2. ■ ■ jX ♦ ■ ■ ■ ■ 1 Pa 8> o Do mi ni no stri Je su Chri sti 3. 4. ■ i. ■ > se cun dum" Jo an nein. 6. 5b r ■ ■ ■ ve ,,'T " ;T-f Di xit e is Je sus. Responderunt e i. an eil la o sti a Pro Cliristo. (h. b n a. Cb ♦ mm ■ U~m f L ■ ■ L ■ m Quem quae ri tis? Non ha be res po te statem adversum me ul lam, Cb Cb ■ ■ ■ ■ L ■ ■ 4 ^ m mm ■f 'Hpnj ni si ti bi da tum es set de su per. ma jus pec ca tum ha bet. quae di xe rim e ■ go. Pro turba et singnlis. T. S. b. mm r * ■ ■ ■ ■ H lAM H ♦ * ■ ■ ■ Cb -l -i ■ - . Nos legem habemus, et secundum legem debet mori: qui a Fi li um De i se fe- Cb*■■■ > ■ ■« cit. Mi hi non lo que ris ? non es a mi cus Cae sa ris. Petrus. Non sum 36 FERIA QUINTA IN *b=^$v VkiOC' -*-- Ad Matutinum. In I. Nocturno. c ■ ■ ■ ■■■ UmW i 1* i ■■ h =i^ L ^ ■ H m Antiphona. Ze lus domus tu oe co me dit me, et op pro bri a ex pro- F b - i' c * ■ " * n~jjlrig ban ti um ti bi ce ci de runt su per me. Psal. Sal vu me fac Deus: * fl 1 ♦ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ NIM V. quo ni am in tra ve runt a que us que ad a ni mam me am. 8. Ton. ■ ■ ■ p « ■ *1 «] ■ m Versus secundus. In fi xus sum in li mo pro fun di: * et non est substanti a. Veni in altitadinem maris: * et tempestas demersit me. Laboravi clamans, raucae factae sunt fawces meae: # defecernut oculi mei, dum spero in Deum meum. Muliplicati sunt super capillos capitis mei, * qui oderant me gratis. Confortati sunt, qui persecuti sunt me inimici mei injuste, * quae non rapui, tunc exol-vebam. Deus tu scis insipientiam meam: * et delicta mea a te non sant abscondita. Non erubescant in me, qui expectant te Domine, * Domine virtutum. Non confundantur super me: * qui quaerunt te, Deus Israel. Quoniam propter te sustinui opprobrium: * operuit confusio faciem meam. Extraneus factus sum fratribus meis: * et peregrinus filiis matris meae. Quoniam zelus domus tu ce comedit me: $ et opprobria exprobrantium tibi ceciderunt super me. Et operui in jejunio animam meam: # et factum est in opprobrium mihi. Et posui vestimentum meam cilicium: * et factus sum illis in parabolam. Adversum me loquebantur, qui sedebant in porta: # et in me psallebant, qui bibebant vinum. Ego vero orationem meam ad te Domine: # tempus beneplaciti Deus. In multitudine misericordiae tute exaudi me, * in veritate salwtis tuae. Eripe me de luto, ut non infigar: * libera me ab iis qui oderunt me, et de profundis aquarum. Non me demergat tempestas aquae, neque absorbeat me profundum: # neque urgeat super me puteas os suum. Exaudi me Domine, quoniam benigna est misericordia tua: * secundum multitudinem miserationum tuarum respice in me. Et ne avertas faciem tuam a pwero tuo: # quoniam tribulor, velocitey exaudi me. \ \ Intende animae meae, et libera eam: # j propter inimicos meos eripe me. Tu scis improperium meum, et confusionem meam, * et reverentiam meam. In conspectu tuo sunt omnes qui tribulant me, * improperium expectabit cor meum, et miseriam. Et sustinui qui simul contristaretur, et non fuit: * et qui consolaretur, et non inveni. Et dederunt in escam meam fel: * et in siti mea potaverunt me aceto. Fiat mensa eorum coram ipsis in laqueum, * et in retributiones, et in scandalum. Obscurentur oculi eormn, ne videant: et dorsum eorum semper incurva. Effunde super eos iram tuam: * et furor irae tuae comprehendat eos. Fiat habitatio eoram deserta: * et in tabernaculis eorum non sit, qui inhabitet. Quoniam quem tu percussisti, persecuti sunt: * et super dolorem vulnerum meorum addiderunt. 37 Appone iniquitatem super iniquitatem eorum: * et non intrent in justitiam tuam. Deleantur de libro viventium: * et cum justis non scribantur. Ego sum pauper et dolens: * salus tua Deas suscepit me. Laudabo nomen Dei cum cantico: * et magnificabo emn in laude. Et placebit Deo super vitulmn novellum: ** cornua producentem et ungulas. Videant pauperes et lajtentur: * quaerite Deum, et vivet anima vestra. Quoniam exaudivit pauperes Dominus: et vinctos suos non despexit. Laudent illum coeli et terra, * mare et omnia reptilia in eis. Quoniam Deus salvam faciet Sion: # et aedificabuntur civitates Juda. Et inhabitabunt ibi, * et haereditate acquirent eam. c ■ jpi w ^ W-U-.W-W-W .0 » Ult. 5. Et semen servorum e jus pos si de bit eam: * et qui di ligunt nomen ejus, C - »f«^här ha bi tabunt in e a. Hoc modo terminantur omnes ultimi versus Psalmorum 2., 3., 5. et 8. Toni. Antiphona. Zelus domus. •n Antiphona. A ver tan tur re tror sum et e ru be scant, qui co gi tant C iv ^. . c r-i i mi hi ma la. Psalmus. De us in ad ju to ri um me um in ten de :# Do mi ne i ■ p Z. Vigilate, et orate, ut non intretis in tentationem. Spiritus. ^ n Lectio II. 6 nafcx4'* V* i au. Et egressus est a filia Sion omnis decor ejus: facti sunt principes ejus velut arietes non i * invenientes pascua, et abierunt ab§que fortitudine ante faciem subsequentis. '-7 X X bnt!‘i Zain. Recordata est Jerusalem dierum afflictionis suae, et praevaricationis omnium deside- 1 rabiliuin suorum, qure habuerat a diebus antiquis, cum caderet populus ejus in manu hostili, 2 » et non esset auxiliator: viderunt eam hostes, et 3 deriserunt sabbata ejus. Hetb. Peccatum peccavit Jerusalem, prop- 2 _ * terea instabilis facta est: omnes qui glorificabant 1 " 2 eam, spreverunt illam, quia viderunt ignominiam * 3 ejus: ipsa autem gemens conversa est retrorsum. 39 * 1 Teth. Sordes ejus in pedibus ejus, nec 2 * recordata est finis sui: deposita est vehementer, 2 * i non habens consolatorem: vide Domine afflictio- 3 nem meam, quoniam erectus est inimicus. * , * Jerusalem, Jerusalem, convertere ad Do- 3 minum Deum tuum. Jt. Tristis est anima mea usque ad mortem: sustinete hic, et vigilate mecum: nunc videbitis turbam, quae circumdabit me: *- Vos fugam capietis, et ego vadam immolari pro vobis. y/ Ecce appropinquat hora, et Filius hominis tradetur in manus peccatorum. Vos fugam capietis, et ego vadam immolari pro vobis. IsCCttO III, fjod. Manum suam misit hostis ad omnia de- i * siderabilia ejus, quia vidit Gentes ingressas Sanctuarium suum, de quibus praeceperas ne intra- 3 rent in Ecclesiam tuam. i Caph. Omnis populus ejus gemens, et quaerens panem: dederunt pretiosa quaeque pro cibo 2 * • I ad refocillandam animam. Vide Domine, et con- 3 sidera, quoniam facta sum vilis. Lamed. 0 vos omnes: qui transitis per 1 viam, attendite et videte, si est dolor sicut dolor * meus: quoniam vindemiavit me, ut locutus est 3 Dominus in die irae furoris sui. Mem. De excelso misit ignem in ossibus i » meis, et erudivit me: expandit rete pedibus meis, convertit me retrorsum: posuit me desolatam, 3 tota die moerore confectam. * i Nun. Vigilavit jugum iniquitatum mearum: * _ > in manu ejus convolutae sunt, et impositae collo meo: infirmata est virtus mea: dedit me Domi- 3 nus in manu, de qua non potero surgere. * > * Jerusalem, Jerusalem, convertere ad Do- 3 minum Deum tuum. P. Ecce vidimus eum non habentem speciem, neque decorem: aspectus ejus in eo non est: hic peccata nostra portavit, et pro nobis dolet: ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras. * Cujus livore sanati sumus. y. Vere languores nostros ipse tulit, et dolores nostros ipse portavit. Cujus livore. Ecce vidimus. 40 In 11. Nocturno. i r ■ II Antiphona. Li be ra vit Do mi nus pau pe rem a po ten te, i et C % ♦ ■ i nopem, C ■ W M -r-xH i i 1 £ Hoc modo terminantur omnes ultimi Versus Psalmorum 1., 4. et 6. Toni. qui te o derunt, a scen dit semper. Antiphona. Exurge Domine, Vel Judam 11011 videtis, quomodo non dormit, sed festinat tradere me Judaeis ? \7_ Quid dormitis: surgite, et orate, ne intretis in tentationem. Vel Judam. Lectio IX. Itaque quicumque manducaverit panem hunc, vel biberit calicem Domini indigne: reus erit corporis et sanguinis Domini. Probet autem seipsum homo , et sic de pane illo edat, et de calice bibat. Qui enim manducat et bibit indigne, judicium, sibi manducat et bibit, non dijudicans corpus Domini. Ideo inter vos multi infirmi et imbecilles, et dormiunt multi. Quod si nosmetipsos dijudicaremus, non utique judicaremur. Dum judicamur autem, a Domino corripimur, ut non cum hoc mundo damnemur. Itaque fratres mei, cum convenitis ad manducandum, invicem expectate. Si quis esurit, domi manducet: ut non in judicium conveniatis. Caetera autem, cum venero, disponam. W . Seniores populi consilium fecerunt, * UtJesum dolo tenerent, et occiderent: cum gladiis et fustibus exierunt tamquam ad latronem. V . Collegerunt Pontifices et Pharisaei concilium. Ut Jesum. Seniores. Ad Laudes. ♦ ■ r Antiphona. Justi fi ce ris Domi ne in ser mo nibus tuis, et vincas cum ju di caris Psalmus. Mi se re re me i Deus: ' secundum magnam mi se ri cordi am tuam. 8. Ton. Et secundum multitudinem miserationum tuarum, H dele iniquitatem meam. Amplius lava me ab iniquitate mea: * et a peccato meo munda me. Quoniam iniquitatem meam ego cognosco: * et peccatum meum contra me est semper. Tibi soli peccavi, et malum coram te feci: * ut justificeris in sermonibus tuis, et vincas cum jwdicaris. Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum: * et in peccatis concepit me mater mea. Ecce enim veritatem dilexisti: * incerta et occulta sapientiae tuae manifestasti mihi. Asperges me hyssopo, et mundabor: # lavabis me, et super nivem dealbabor. Auditui meo, dabis gaudium et laetitiam: * et exultabunt ossa humiliata. Averte faciem tuam a peccatis meis: $ et omnes iniquitates meas dele. Cor mundum crea tn me Deus: * et Spiritum rectum innova in visceribus meis. Ne projicias me a facie tua: * et Spiritum sanctum tuum ne awferas a me. Redde mihi laetitiam salutaris tui: * et Spiritu principali confirma me. 12 46 Docebo iniquos vias tuas: * et impii ad te convertentur. Libera me de sanguinibus Deus, Deus salutis mea?: # et exultabit lingua mea justitiam tuam. Domine labia mea aperies: * et os meum annuntiabit laudem tuam. Quoniam si voluisses sacrificium, dedissem utique: * holocaustis non delectaberis. Sacrificium Deo spiritus contribulatus: * cor contritum et humiliatum Deus non despicies. Benigne fac Domine in bona voluntate tua Sion: S ut edificentur muri Jerusalem. Tunc acceptabis sacrificium justitiae, oblationes, et holocausta: # tunc imponent super altare tuum vitulos. Antiphona. Justificeris Domine, / />' 7-t, mor tem. Cum incipitur V. Christus factus est, omnes genuflectunt, et *■ ■ ■■ Antiphona. Astiterunt reges terrae, caput meum super inimicos meos. Circuivi et immolavi in tabernaculo ejus hostiam vociferationis: * cantabo, et psalmum di- j cam Domino. Exaudi Domine vocem meam, qua clamavi ad te: * miserere mei, et exaudi me. Tibi dixit cor meum, exquisivit te facies mea: * faciem tuam Domine requiram. Ne avertas faciem twam a me: * ne declines in ira a servo tuo. Adjutor meus esto: * ne derelinquas me, neque descipias me Deus salutaris meus. Quoniam pater meus, et mater mea dereliquerunt me: * Dominus autem assumpsit me. Legem pone milii Domine in via tua: # et dirige me in semitam rectam propter inimicos meos. Ne tradideris me in animas tribulantium me: * quoniam insurrexerunt in me testes iniqui, et mentita est iniquitas sibi. Credo videre bona Domini # in terra viventium. Expecta Dominum, viriliter age: * et confortetur cor tuum, et sustine Dominum. Antiphona. Insurrexerunt in me dbc. V’. Diviserunt sibi vestimenta mea. U. Et super vestem meam miserunt sortem. Lectio I. Cap. 2. De Lamentatione Jeremiae Prophetae. Heth. Cogitavit Dominus dissipare murum filiae Sion: tetendit funiculum suum, et non avertit i * manum suam a perditione: luxitque antemurale, 3 et murus pariter dissipatus est. ♦ i Teth. Defixa; sunt in terra portae ejus: perdidit et contrivit vectes ejus, regem ejus, i et principes ejus in Gentibus: non est lex, et 3 prophetae ejus non invenerunt visionem a Domino. Jod. Sederunt in terra, conticuerunt senes filiae Sion: consperserunt cinere capita sua, accincti sunt ciliciis: abjecerunt in terram capita 3 sua virgines Jerusalem. * 1 Caph. Defecerunt prae lacrymis oculi mei, » L - conturbata sunt viscera mea: effusum est in terra I jecur meum super contritione filiae populi mei, * 3 cum deficeret parvulus et lactens in plateis oppidi. Jerusalem, Jerusalem, convertere ad Do- 3 minum Deum tuum. U Omnes amici mei dereliquerunt me, et praevaluerunt infidiantes mihi: tradidit me quem diligebam: Et terribilibus oculis plaga crudeli percutientes, aceto potabant me. V Inter iniquos projecerunt me, et non pepercerunt anima; mete. Et terribilibus. Lectio II. J^ained. Matribus suis dixerunt: Ubi est triticum et vinum? cum deficerent quasi vulnerati in plateis civitatis: cum exhalarent animas suas 3 in sinu matrum suarum. Mem. Cui comparabo te? vel cui assimi- i * labo te, filia Jerusalem? cui exaequabo te, et i * consolabor te, virgo filia Sion? magna est enim I 3 velut mare contritio tua: quis medebitur tui? * > Nun. Prophetae tui viderunt tibi falsa et stulta, nec aperiebant iniquitatem tuam, ut te 2 * ad poenitentiam provocarent: viderunt autem tibi 3 assumptiones falsas, et ejectiones. Samech. Plauserunt super te manibus omnes transeuntes per viam: sibilaverunt, et mo- i * verunt caput suum super filiam Jerusalem: Haec-cine est urbs dicentes, perfecti decoris, gaudium 3 universae terrae? « i * Jerusalem, Jerusalem, convertere ad Do- 3 minum Deum tuum. W’. Velum templi scissum est, * Et omnis terra tremuit: latro de cruce clamabat, dicens: Memento mei Domine, dum veneris in regnum tuum. $'■ Petrae scissa; sunt; et monumenta aperta sunt, et multa corpora sanctorum, qui dormierant, surrexerunt. Et omnis. Lectio III. Cap. 3. A* i leph. Ego vir videns paupertatem meam in I 3 virga indignationis ejus. * , , i Aleph. Me minavit, et adduxit in tenebras, 3 et non in lucem. i Aleph. Tantum in me vertit, et convertit r manum suam tota die. 53 Betli. Vetustam fecit pellem meam, etcar- 3 nem meam, contrivit ossa mea. * i Betli. Aedificavit in gyro meo, et circum- 3 dedit ine feile, et labore. * i Betli. In tenebrosis collocavit me, quasi 3 mortuos sempiternos. Ghimel. Circumajdificavit adversum me, ut 1 3 non egrediar: aggravavit compedem meum. * i Ghimel. Sed et cum clamavero, et roga- 3 vero, exclusit orationem meam. Ghimel. Conclusit vias meas lapidibus qua- 3 dris, semitas meas subvertit. * i » Jerusalem, Jerusalem, convertere ad Do- 3 minum Deum tuum. Vinea mea electa, ego te plantavi: * Ouomodo conversa es in amaritudinem ut me crucifigeres, et Barabbam dimitteres? y. Sepivi te, et lapides elegi ex te, et aedificavi turrim. Ouomodo. Vinea mea. In II. Nocturno. , u "ii * f II Atitiphona. Vim fa ci e bant, qui quae re bant a nimam meam. Psalmus. i - ■ ■ , Domine ne in furor. 8. Ton. Psalmus 37. D omine, ne in furore tao arguas me, * neque in ira tua corripias me. Quoniam sagittae tuae infixre sunt mihi: * et confirmasti super me manum tuam. Non est sanitas in carne mea a facie irae tuae: * non est pax ossibus meis a facie peccatorum meorum. Quoniam iniquitates meae supergressae sunt caput meum: * et sicut onus grave gravat«? sunt super me. Putruerunt et corruptae sunt cicatrices mete, # a facie insipienti® meae. Miser factus sum, et curvatus sum usque in finem: # tota die contristatus ingrediebar. Quoniam lumbi mei impleti sunt illusionibus: * et non est sanitas in carne mea. Afflictus sum, et humiliatas sum nimis: ** rugiebam a gemitu cordis mei. Domine ante te omne desiderium meum: * et gemitus meus a te non est absconditus. Cor meum conturbatum est, dereliquit me virtus mea: # et lumen oculorum meorum, et ipsum non est mecum. Amici mei et proximi mei, # adversum me appropinquaverunt, et steterunt Et qui juxta me erant, de longe steterunt:* et vim faciebant, qui quaerebant animam meam. Et qui inquirebant mala mihi, locuti sunt vanitates: * et dolos tota die meditabantur. Ego autem tamquam surdus non audiebam: # et sicut mutus non aperiens os suum. Et factus sum sicut homo non audiens, * et non habens in ore suo redargationes. Quoniam in te Domine speravi: * tu exaudies me Domine Deus meus. Quia dixi: Ne quando supergaudeant mihi inimici mei: * et dum commoventur pedes mei, super me magna locuti sunt. Quoniam ego in flagella paratus sum: * et dolor meus in conspectu meo semper. Quoniam iniquitatem meam annuntiabo: * et cogitabo pro peccato meo. Inimici autem mei vivunt, et confirmati sunt super me: * et multiplicati sunt, qui oderunt me inique. Qui retribuunt mala pro bonis, detrahebant mihi: # quoniam sequebar bonitatem. Ne derelinquas me Domine Deus meus: * ne discesseris a me. Intende in adjutorium ineum, * Domine Deus salutis me®. Antiphona. Vim faciebant, &c. 14 54 M *1 He- 1 m br M P 1 I ® M WM ▲ U 1 — — <■*" tz ■ | ■ • d R ♦ JE T *** V Antiphona. Confundantur, et re ve re antur, qui quae runt a nimam me am, i ut au fe rant e am. Psalmus. Expectans expectavi. 4. Ton. Psalmus 39 B »xpectans expectavi Dominum, # et intendit milii. Et exaudivit preces meas: * et eduxit me de lacu miseriae, et de luto faecis. Et statuit super petram pedes meos: * et direxit gressus meos. Et immisit in os meum canticum novum, * carmen Deo nostro. Videbunt multi et timebunt: * et sperabunt in Domino. Beatus vir, cujus est nomen Domini spes ejus: * et non respexit in vanitates, et insanias falsas. Multa fecisti tu Domine Deus meus mirabilia tua: * et cogitationibus tuis non est, qui similis sit tibi. Annuntiavi et locutus sum: * multiplicati sunt super numerum. Sacrificium et oblationem noluisti: # aures autem perfecisti mihi. Holocaustum et pro peccato non postulasti: * tunc dixi: JScce venio. In capite libri scriptum est de me, ut facerem voluntatem tuam: # Deus meus volui, et legem tuam in medio cordis mei. Annuntiavi justitiam tuam in Ecclesia magna, # ecce labia mea non prohibebo: Domine tu scisti. Justitiam tuam non abscondi in corde meo: * veritatem tuam, et salutare tuum dixi. Non abscondi misericordiam tuam, * et veritatem tuam a concilio multo. Tu autem Domine ne longe facias miserationes (Mas a me: * misericordia tua, et veritas tua semper susceperant me. Quoniam circumdederunt me mala, quorum non est numerus: * comprehenderunt me iniquitates meae, et non potui, ut viderem. Multiplicate sunt super capillos capitis mei: * et cor meum dereliquit me. Complaceat tibi Domine, ut eruas me: * Domine ad adjuvandum me respice. Confundantur et revereantur simul, qui quaerunt animam meam, * ut auferant eam. Convertantur retrorsum, et revereantur, * qui volunt mihi mala. Ferant confestim confusionem suam, * qui dicunt mihi: JSuge, euge. Exultent et lajtentur super te omnes quaerentes te: H et dicant semper: Magnificetur Dominus, qui diligunt salutare tuum. Ego autem mendicus sum, et pauper: # Dominus solicitws est mei. Adjutor meus, et protector meus tu es: * Deus meus ne tardaveris. Antiphona. Confundantur, . Insurrexerunt in me testes iniqui. st. Et mentita est iniquitas sibi, hcctid /1 Ex Tractatu 8. Augustini Episcopi super Psalmos. Protexisti me Deus a conventu malignantium, a multitudine operantium iniquitatem. Jam ipsum caput nostrum intueamur. Multi Martyres talia passi sunt, sed nihil sic elucet, quomodo caput Martyrum: ibi melius intuemur, quod illi experti sunt. Protectus est a multitudine malignantium, protegente se Deo, protegente carnem suam ipso Filio et homine, quem gerebat: quia filius hominis est, et Filius Dei est. Filius Dei, propter formam Dei: filius hominis propter formam servi, habens in potestate ponere animam suam, et recipere eam. Quid ei potuerunt facere inimici? Occiderunt corpus, animam non occiderunt. Intendite. Parum ergo erat, Dominum hortari Martyres verbo, nisi firmaret exemplo. st. Tamquam ad latronem existis cum gladiis et fustibus comprehendere me: * Quotidie apud vos eram in templo docens, et non me tenuistis: et ecce flagellatum ducitis a crucifigendum. y* Cumque injecissent manus in Jesum, et tenuissent eum, dixit ad eos. Quotidie. Lectio V. ostis qui conventus erat malignantium Judae-orum, et qua; multitudo erat operantium iniquitatem. Quam iniquitatem? Quia voluerunt occidere Dominum Jesum Christum. Tanta opera bona, inquit, ostendi vobis: propter quod horum me vultis occidere? Pertulit omnes infirmos eorum, curavit omnes languidos eorum, praedicavit regnum coelorum, 11011 tacuit vitia eorum, ut ipsa potius eis displicerent, 11011 medicus, a quo sanabantur. His omnibus curationibus ejus ingrati, tamquam multa febre phrenetici, insanientes in medicum, qui venerat curare eos, excogitaverunt consilium perdendi eum: tamquam 55 ibi volentes probare, utrum vere homo sit qui mori possit, an aliquid super homines sit, et mori se non permittat. Verbum ipsorum agnoscimus in Sapientia Salomonis: Morte turpissima, inquiunt, condemnemus eum. Interrogemus eum: erit enim respectus in sermonibus illius. Si enim vere Filius Dei est, liberet eum. st. Tenebrae facta; sunt, dum crucifixissent Jesum Judrei: et circa horam nonam exclamavit Jesus voce magna: Deus meus, ut quid me dereliquisti? : Et inclinato capite emisit spiritum. X'. Exclamans Jesus voce magna, ait: Pater, in manus tuas commendo spiritum meum. Et inclinato. I Aid io VI. Exacuerunt tamquam gladium linguas suas. Non dicant Judaei: N011 occidimus Christum. Etenim propterea eum dederunt judici Pilato, ut quasi ipsi a morte ejus viderentur immunes. Nam cum dixisset eis Pilatus, Vos eum occidite: responderunt: Nobis 11011 licet occidere quem-quam. Iniquitatem facinoris sui in judicem hominem refundere volebant: sed numquid Deum judicem fallebant? Quod fecit Pilatus, in eo ipso quod fecit, aliquantum particeps fuit: sed in comparatione illorum multo ipse innocentior. Institit enim quantum potuit, ut illuni ex eorum manibus liberaret: nam propterea flagellatum produxit ad eos. N011 persequendo Dominum flagellavit, sed eorum furori satisfacere volens: ut vel sic jam mitescerent, et desinerent velle occidere, cum flagellatum viderent. Fecit et hoc. At ubi perseveraverunt , nostis illum lavisse manus, et dixisse, quod ipse 11011 fecisset, mundum se esse a morte illius. Fecit tamen. Sed si reus, quia fecit vel invitus: illi innocentes, qui coegerunt ut faceret ? Nullo modo. Sed ille dixit in eum sententiam, et jussit eum crucifigi, et quasi ipse occidit: et vos 0 Judaei occidistis. Unde occidistis? Gladio linguae: acuistis enim linguas vestras. Et quando percussistis, nisi quando clamastis; Crucifige, crucifige? H Animam meam dilectam tradidi in manus iniquorum, et facta est mihi h$reditas mea sicut leo in silva: dedit contra me voces adversarius, dicens: Congregamini, et properate ad devorandum illum: posuerunt me in deserto solitudinis, et luxit super me omnis terra. " Quia 11011 est inventus, qui me agnosceret, et faceret bene. V Insurrexerunt in me viri absque misericordia, et 11011 pepercerunt animas meae. Quia I 11011 est. Animam meam. * In III. Nocturno. rf ■ i*: . -.. W W y r WWW, ♦ ♦ W — Antiphona. Ab in suv gen ti bus in me * Ii be ra me Do mi ne, qui a ■ ■ iC D ■ r" ■ -tf w - •- r ♦ ♦ Fi H L t oc cu pa ve runt I a ni I ■ m mam meam. Psalmus. Psalmus 58, $ripe me de inimicis meis Deus meus: * et ab insurgentibus in me libera me. Eripe me de operantibus iniquitatem: # et de viris sanguinum salva me. Quia ecce ceperunt animam meam: # irruerunt in me fortes. Neque iniquitas mea, neque peccatum meum Domine: # sine iniquitate cucurri, et direxi. Exurge in occursum meam, et vide: # et tu Domine Deus virtutum, Deus Israel. Intende ad visitandas omnes gentes: * non miserearis omnibus, qui operantur iniquitatem. Convertentur ad vesperam, et famem patientur ut canes, * et circuibunt civitatem. Ecce loquentur in ore suo, et gladius in labiis eorum: * quoniam quis audivit. Et tu Domine deridebis eos: * ad nihilum deduces omnes gentes. Fortitudinem meam ad te custodiam, quia Deus susceptor meus es: * Deus meus misericordia ejas praeveniet me. Sripe me de. 1. Ton. Deus ostendet mihi super inimicos meos, ne occidas eos: * ne quando obliviscantur populi mei. Disperge illos in virtate tua: # et depone eos protector meus Domine. Delictum oris eorum, sermonem labiomin ipsorum: * et comprehendantur in superbia sua. Et de execratione et mendacio annuntiabuntur in consummatione: # in ira consummationis, et non erunt. Et scient, quia Deus dominabitur Jacob, * et finium terra?. Convertentur ad vesperam, et famem pa-tientar ut canes: * et circuibunt civitatem. Ipsi dispergentur ad manducandum: * si vero non fuerint saturati, et murmurabunt. Ego autem cantabo fortitudinem tuam, # et exultabo mane misericordiam tuam. Quia factus es susceptor meus, * et refugium meum in die tribulationis meae. Adjutor meus tibi psallam, quia Deus susceptor meus es: * Deus meus misericordia mea. An/iphoua. Ab insurgentibus (fcc. Antiphona. 6 mf m m m m Lon ge fe ci sti W' i u • ■ M ♦ »1 wn E i ' a me: tra di tus sum. fi : !■■■■ * tl M , , Ä-jf » et non e ■ ■ ■ ■ N ■ gre di e bar. Psalmus. Domine Deus salutis. Psalmus 87. Domine Deus salutis meae: # in die clamavi, et nocte coram te. Intret in conspectu tuo oratio mea: $ inclina aurem tuam ad precem meam. Quia repleta est malis anima mea: # et vita mea inferno appropinquavit. Aestimatus sum cum descendentibus in lacum: * factus sum sicut homo sine adjutorio inter mortuos liber. 8. Ton. Sicut vulnerati dormientes in sepulchris, quorum non est memor amplius: # et ipsi de manu tua repulsi sunt. Posuerunt me in lacu inferiori, * in tenebrosis et umbra mortis. Super me confirmatus est furor tuus, * et omnes fluctus tuos induxisti super me. Longe fecisti notos meos a me: * posuerunt me abominationem sibi. Traditus sum, et non egrediebar: # oculi mei languerunt pr«? inopia. Clamavi ad te Domine tota die: # expandi ad te manus meas. Numquid mortuis facies mirabilia: * aut medici suscitabunt, et confitebuntur tibi. Numquid narrabit aliquis in sepulchro misericordiam tuam, * et veritatem tuam in perditione? Numquid cognoscentur in tenebris mirabilia tua, * et justitia tua in terra oblivionis? Et ego ad te Domine clamavi: ** et mane oratio me« preveniet te. Ut quid Domine repellis orationem meam: * avertis faciem tuam a me. 57 Pauper sum ego, et in laboribus a juventute mea: exaltatus autem humiliatus sum et conturbatus. In me transierunt irae tuae: * et terrores tui conturbaverunt me. Circumdederunt me sicut aqua tota die: * circumdederant me simul. Elongasti a me amicum et proximum: # et notos meos a miseria. Antiphona. Longe fecisti notos !' Petrus autem sequebatur eum a longe, ut videret finem. V Adduxerunt autem eum ad Caipham principem sacerdotum, ubi Scriba; et Pharisaei convenerant. Petrus autem. Lectio IX. DBfec quisquam sumit sibi honorem, sed qui vocatur a Deo, tamquam Aaron. Sic et Christus non semetipsum clarificavit ut Pontifex fieret: sed qui locutus est ad eum: Filius meus es tu, ego hodie genui te. Quemadmodum et in alio loco dicit: Tu es sacerdos in aeternum secundum ordinem Melchisedech. Qui in diebus carnis su® preces supplicationesque ad eum, qui possit illum salvum facere a morte, cum clamore valido et lacrymis offerens, exauditus est pro sua reverentia. Et quidem cum esset Filius Dei, didicit ex iis quae passus est, obedientiam: et consummatus, factus est omnibus obtemperantibus sibi, causa salutis aeternae, appellatus a Deo Pontifex juxta ordinem Melchisedech. It. Caligaverunt oculi mei a fletu meo: quia elongatus est a me, qui consolabatur me. Videte omnes populi, * Si est dolor similis sicut dolor meus. SZ. 0 vos omnes qui transitis per viam, attendite et videte. Si est dolor. Caligaverunt. Ad Laudes. >• P n Antiphona. Pro pri o Fi li o su o non pe per cit Deus, sed pro nobis 5SE «i*» Psalm. Misere mei Deus habetur supra fol. 45. om ni bus tra di dit il lum. Psalmus. Miserere mei. 7. Ton. 1 1 u rzrzr lr > ♦ ■■ . ■ * LI *JBL i N » ba tum est cor meum. Psalmus. Domine exaudi. 4. Ton. Psalmus 142. Domine exaudi orationem meam, auribus percipe obsecrationem meam in veritate tua: # exaudi me in tua justitia. Et non intres in judicium cum servo tuo: * quia non justificabitur in conspectu tuo omnis vivens. Quia persecutus est inimicus animam meam: * humiliavit in terra vitam meam. Collocavit me in obscuris sicut mortuos saeculi: * et anxiatus est super me spiritus meus, in me turbatum est cor meum. Memor fui dierum antiquorum, meditatus sum in omnibus operibus tuis: * in factis manuum tuarum meditabar. Expandi manus meas ad te: # anima mea sicut terra sine «qua tibi. Velociter exaudi me Domine: * defecit spiritus meus. Non avertas faciem tuam a me: * et similis ero descendentibus in lacum. Auditam fac milii mane misericordiam tuam: # quia in te speravi. 59 Notam fac milii viam, r'n qua ambulem: * quia ad te levavi animam meam. Eripe me de inimicis meis Domine, ad te confugi: # doce me facere voluntatem tuam, quia Deus meus es tu. Spiritus tuus bonus deducet me in terram rectam, * propter nomen tuum Domine vivificabis ine in aequitate tua. Educes de tribulatione animam meam: # et in misericordia tua disperdes inimicos meos. Et perdes omnes qui tribulant animam meam: * quoniam ego servus tuus sum. Antiphona. Anxiatus est, ei Judaei: * - Nobis non licet interficere quem- quam. ^ Ut sermo Jesu impleretur, quem di- 2 xit, significans qua morte esset moriturus. In- troivit ergo iterum in prsetorium Pilatus, et vo- . . 6 C cavit Jesum, et dixit ei: Tu es Itex Ju- 3 * dseorum? ^ Respondit Jesus: ^h. A teme- i „ tipso hoc dicis, an alii dixerunt tibi de me? ^ 5 w c Respondit Pilatus: Numquid ego Judaeus 7I<| Ad Matutinum. In I. Nocturno, Antiphona. In pa ce in i di psum dor mi am, et re qui es cam. C ■ ■ ■ Psalmus. Cum invocarem. 8. Ton. Psalmus 4. Cum invocarem, exaudivit me Deus justitiae meae: * in tribulatione dilatasti milii. Miserere mei, * et exaudi orationem meam. Filii hominum usquequo gravi corde? * ut quid diligitis vanitatem, et quaeritis mendacium ? Et scitote, quoniam mirificavit Dominus sanctum suum: * Dominus exaudiet me, cum clamavero ad eum. Irascimini, et nolite peccare: * quae dicitis in cordibus vestris, in cubilibus vestris compungimini. Sacrificate sacrificium justitia;, et sperate in Domino. * Multi dicunt: Quis ostendet nobis bona? Signatum est super nos lumen vultus tai Domine: * dedisti laetitiam in corde meo. A fructu frumenti, vini, et olei sui # multiplicati sunt. In pace in id ipsum * dormiam, et requiescam; Quoniam tu Domine singulariter in spe * constituisti me. Antiphona. In pace in idipsuin dbc. M Antiphona. » Ha bi ta bit in ta ber na cu Io tu o, re qui e scet in monte * w er ii - - * N m m san cto tu o. Psa/mus. Domine, quis liabit. 4. Ton. Psalmus 14. ])omiiie, quis habitabit in tabernaculo tuo? * aut quis requiescet monte sancto tuo? Qui ingreditur sine macula, * et operator justitiam: Qui loquitur veritatem in corde suo, * qui non egit dolum in lingua sua: Nec fecit proximo smo malum, # et opprobrium non accepit adversus proximos suos. Ad nihilum deductus est in conspectu ejws malignus: * timentes autem Dominam glorificat: Qui jurat proximo suo, et non decipit, * qui pecuniam suam 11011 dedit ad usuram, et munera super innocentem non accepit. Qui facit haec, * non movebitur in «ternum. Antiphona. Habitabit in A por ta in fe ri e ru e Do mi ne a m mam meam. ■ ■ i 'ant. Ego dixi: ln dimidio. 2. Ton Canticum Ezechiae. Isaiae 38. b. ,go dixi: In dimidio dierum meorum k vadam ad portas inferi. Quaesivi residuum annorum meorum: * dixi: Non videbo Dominum Deum in terra viventium. Non aspiciam hominem ultra, * et habitatorem quietis. Generatio mea ablata est, et convoluta est a me, * quasi tabernaculum pastorum. Prtecisa est velut a texente vita mea: dum adhuc ordirer, succidit me: ** de mane usque ad vesperam finies me. Sperabam usque ad mane: * quasi leo sic contrivit omnia ossa mea. De mane usque ad vesperam finies me: * sicut pullus hirundinis, sic clamabo: meditabor ut columba. Attenuati sunt oculi mei, * suspicientes in excelsum. Domine vim patior, responde pro me. * Quid dicam, aut quid respondebit mihi, cum ipse fecerit? Recogitabo tibi omnes annos meos, * in amaritudine animae meae. Domine, si sic vivitur, et in talibus vita spiritus mei, corripies me, et vivificabis me. * Ecce in pace amaritudo mea amarissima: Tu autem eruisti animam meam, ut non periret, * projecisti post tergum tuum omnia peccata mea. Quia non infernus confitebitur tibi, neque mors laudabit te: * non expectabunt, qui descendunt in lacum, veritatem tuam. Vivens vivens ipse confitebitur tibi, sicut et ego hodie: * pater filiis notam faciet veritatem tuam. Domine salvum me fac: * et psalmos nostros cantabimus cunctis diebus vitae nostrae in domo Domini. Antiphona. A porta inferi dbc. Antiphona. 0 vos om nes, qui tran si tis per vi am, at ten di te Ce* ■ ■ ■ M tg -m m m m m * V L- p ri * Bbck_| - - - - . Psalmus Laudate Dominum de coelis, ut supra folio 48. BH X - Caro mea requiescet in spe. K. Et non dabis Sanctum tuum videre corruptionem. Laudate Dominum de coelis. 7. Ton. 72 < ♦ * m m n m-B :♦ V i * ~ ▼ Ad Benedictus. Antiphona. Mu I, e res se den tes ad mo nu men tum MM- Cant. Benedictus, ut supra fol. 49, repcti-taque Antph. Muliere» sedentes, dicitur la men ta ban tur, (len tes Dominum. Cant. Benedictus Dominus. 1. Ton. Hfl - Chri stus factus est, pro no bis o be < 1 ♦aM-- m -ir ■■■ mM* M- m j— - - r * ■■■ * 1 ■ 1 1 T —r mV- di ens us que — 4^_ -t- "1 mi ■" rj ,,, 9 Sil* ■ % ■- p= ■ «■' - 1 1-V propter quod et De us e xal ta vit il 4~ lum, et de dit il no men, quodest super o mne no men. Quo y. finito dicitur Pater noster, totum sub silentio. Postea Psalmus Miserere mei. cum Oratione Respice, quaesumus, Domine ut supra fma V. in Ctp.na Domini fol. 49. DOMINICA Ad Matutinum. Ante Matutinum dicitur secreto: Pater noster. Ave Maria. Credo. Deinde dora voce dicitur: Domine labia mea aperies. R. Et os meum annuntiabit laudem tuam, y. Deus in adjutorium meum intende, tt. Domine ad adjuvandum me festina. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui sancto. Sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in stecula saeculorum, Amen. Alleluja. ^ Invitatorium. i, I v "W, ■M L->*1 Sur re xit Do mi nus ve M F Pm -»*! 'hFa _■■■■■ ■■ i- rm~ m | | M» i re, * AI le lu ja. Repetitur 73 Psalmus 94- V e ni te, e xul temus Do mi no, ju bi lemus De o sa Iu ta ri nostro: fit prae oc cu pemus fa ci em e jus in con fes si o ne, et in psalmis -ifrV m;M ju bi lemus e ■ ■* >. Surrexit. Quo ni am Deus magnus Dominus, et Rex ■< magnus su per om nes de os: ' quo ni am non re pel let Dominus plebem suam, fibz, ■ ■ ■ ■ ■ <1* ♦ - * qui a in ma nu e jus sunt omnes fi nes terrae, et al ti tu di nes mon ti uni £e 5 ♦r- ip se con spi cit. Alleluja. Vuo ni am ip si us est mare, et ip se fe cit il lud, et a ridam fun da ve runt ma nus e jus: ve ni te a do- M - WM Mg CtiyL ES re mus et pro ci damus an te Deum: pio remus coram Do mi no, qui fe cit nos, Cb m * 1 lx--| ■ A _e b M a/ 11♦ ■ * ■ | y « « ^ pascu ae e jus. Surrexit. ‘*o di e si vocem e jus au di e ri tis, Itl Ji>-^ ♦ W W «-77 PH1 r no Ii te ob du ra re cor da vestra, si cut in e xa cer ba ti o ne secun- 19 74 Cb *■ 1 e ■ ■ 1 E » » » M , > |t ;_7 __ _|_ - - -\-f~ dum diem teil ta ti o nis in de ser to: u bi ten ta verunt me pa tres vestri Cb ■ ■ 1 ... P- 1 tid pro ba verunt, et vi derunt o pe ra me a. Alleluja. Ouadra giu ta annis 6b r** ■ ■■ ■ ■ t* „ "* $ proximus fu i genera ti o ni hu ic, et dixi, Semper hi er rant corde: ♦ ■ ■ ■ i psi ve ro non cognoverunt vias j» & Pa tri, Surrexit. Glo am. me quiem ♦ ■ M et Fi li o, et Spi ri tu i sancto: Si cut e rat in princi pi o, _■ D». _ Mal I' . *1 r** ■ * m Si H et nunc, et semper et in sae cu la saeculorum, A men. Surrexit. Alleluja. Ad Nocturnum. F r ♦ ■ ■■ - ■ ■ H , Anliphona. E gosumquisum, et con si li um me um nonestcum im pi is, sed in le ge Do mi ni vo luntas me a est Psalmus 1. ' , ° Beatus vir, qui non abiit in consilio impiorum, et in via peccatori/m non stetit, # et in cathedra pestilenti«? non sedit. Sed in lege Domini volwntas ejus: * et in lege ejus meditabitur die ac nocte. Et erit tamquam lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum, * quod fructum suum dabit in tempore suo. I ■ ■ ■■■ al le lu ja. Psalmus. Beatus vir. 2. Ton. Et folium ejtts non defluet: * et omnia quw-cumque faciet, prosperabuntur. Non sic impii, non sic: # sed tamquam pulvis, quem projicit ventus a facie terrae. Ideo non resurgent impii in judicio: * ne-que peccatores in concilio justorum. Quoniam novit Dominus viam justorum: * et iter impiorum peribit. Gloria Patri. infiphnna. Ego sum qui dbc. Antiphona. Po stu la VI Patrem meum, al le lu ja: de dit mi hi Gen tes al le lu ja, in hae re di tatem, Psalmus 2 Quare fremuerunt Gentes, * et populi meditati sunt inania? Astiterunt reges terrae, et principes convenerunt in unum, * adversus Dominum, et adversus Christum ejus. Dirumpamus vincula eorum: * et projiciamus a nobis jugum ipsorum. Oui habitat in coelis, irridebit eos: * et Dominus subsannabit eos. Tunc loquetur ad eos in ira sua, * et in furore suo conturbabit eos. Ego autem constitutus sum Rex ab eo super Sion montem sanctum ejus, * pradicans praeceptum ejus. Dominus dixit ad me: * Filius meus es tu, ego hodie genui te. al le lu ja. Psalmus. Quare frem. 2. Ton. Postula a me, et dabo tibi Gentes hereditatem tuam, H et possessionem tuam terminos terrae. Reges eos in virga ferrea, # et tamquam vas figuli confringes eos. Et nunc reges mtelligite: * erudimini qui judicatis terram. Servite Domino tn timore: * et exultate ei cum tremore. Apprehendite disciplinam, ne quando irascatur Dominus, # et pereatis de via justa. Cum exarserit in brevi ira ejus, * beati omnes, qui confidunt in eo. Gloria Patri. Antiphona. Postulavi Patrem dbc. . e. ■ ■ ■ ■*■■» ä- . m ■N — - g 1 r 1 JEje r: ■■ ♦ * ♦: Antiphona. E go dor mi vi, ♦ ■ * et som num ce pi et e xur re xi quo ni am WM —*-------- Do minus su scepit me, al le lu ja, Psalmus 3. Domine, quid multiplicati sunt qui tribulant me? H multi insurgunt adversum me. Multi dicunt animae meae: * Non est salus ipsi in Deo ejus. Tu autem Domine suscepftor meus es, * gloria mea, et exaltans caput meum. Voce mea ad Dominum clamavi: $ et exaudivit me de monte sancto suo. Ego dormivi, et soporatus sum: * et exur-rexi, quia Dominus suscepit me. Non timebo millia populi circumdantis me: * exurge Domine, salvum me fac Deus meus. Quoniam tu percussisti omnes adversantes mihi sme causa : * dentes peccatorum contrivisti. Domini est salus: * et super populum tuum benedictio tuo. Gloria Patri. al le lu ja. Psalmus. Domine quid. 8. Ton. Antiphona. Ego dormivi: dbc. y. Surrexit Dominus de sepulchro, alleluja. U. Qui pro nobis pependit in ligno, allel. Pater noster. Absolutio. Exaudi Domine Jesu Christe preces servorum tuorum, et miserere nobis, qui cum Patre et Spiritu sancto vivis et regnas in saecula saeculorum. U- Arnen. X - Jube domne benedicere. Hcncdictio. Evangelica lectio sit nobis salus et protectio. U» Amen. Lectio i. Lectio sancti Evangelii secundum Marcum. I» illo tempore: Maria Magdalene, et Maria Jacobi, et Salome emerunt aromata, ut venientes ungerent Jesum. Et reliqua. 76 Homilia sancti Gregorii Papa. llomilia 21. in Evangelia. Audistis, fratres cliarissimi, quod sanctae mulieres , qua; Dominum fuerant secutae, cum aromatibus ad monumentum venerunt, et ei, quem viventem dilexerunt, etiam mortuo, studio humanitatis obsequuntur. Sed res gesta aliquid in sancta Ecclesia signat gerendum. Sic quippe necesse est, ut audiamus quae facta sunt, quatenus cogitemus etiam quae nobis sint ex eorum imitatione facienda. Et nos ergo in eum, qui est mortuus, credentes, si odore virtutum referti, cum opinione bonorum operum Dominum quaerimus, ad monumentum profecto illius cum aromatibus venimus. Illae autem mulieres Angelos vident, quae cum aromatibus venerunt; quia videlicet illae mentes supernos cives aspiciunt, qua; cum virtutum odoribus ad Dominum per sancta desideria proficiscuntur. Tu autem Domine miserere nobis, tt. Deo gratias. Angelus Domini descendit de coelo, et accedens revolvit lapidem, et super eum sedit, et dixit mulieribus: * Nolite timere: scio enim quia crucifixum quaeritis: jam surrexit: venite, et videte locum, ubi positus erat Dominus, allel. $1. Et introeuntes in monumentum, viderunt juvenem sedentem in dextris, coopertum stola candida, et obstupuerunt: qui dixit illis. Nolite. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui sancto, et repetitur Angelus Domini, usque ad $r. Deinde dicitur $. Jube domne benedicere. Benedictio. Divinum auxilium maneat sem-per nobiscum. U’. Amen. Lectio 11. JJffolandum vero nobis est: quidnam sit, quod in dextris sedere Angelus cernitur. Quid namque per sinistram, nisi vita praesens; quid vero per dexteram nisi perpetua vita designatur? Unde in Canticis canticorum scriptum est: Laeva ejus sub capite meo, et dextera illius amplexabitur me. Quia ergo Redemptor noster jam praesen- tis vitae corruptionem transierat, recte Angelus, qui nuntiare perennem ejus vitam venerat, in dextera sedebat. Qui stola candida coopertus apparuit, quia festivitatis nostrae gaudia nuntiavit. Candor etenim vestis splendorem nostrae denuntiat solemnitatis. Nostra; dicamus, an suae? Sed ut fateamur verius, et sua; dicamus, et nostrae. Illa quippe Redemptoris nostri resurrectio et nostra festivitas fuit, quia nos ad immortalitatem reduxit: et Angelorum festivitas extitit, quia nos revocando ad caelestia eorum numerum implevit. Tu autem Domine miserere nobis. 1£. Deo gratias. P. Cum transisset sabbatum, Maria Mag-dalene, et Maria Jacobi, et Salome emerunt aromata, * Ut venientes ungerent Jesum, alleluja, alleluja. W. Et valde mane una Sabbatorum veniunt ad monumentum, orto jam sole. Ut venientes. Gloria Patri. Ut venientes. Jube domne. Benedictio. Ad societatem civium supernorum perducat nos Rex Angelorum. S. Amen. Lectio 111. $n sua ergo ac nostra festivitate Angelus in albis vestibus apparuit: quia dum nos per resurrectionem Dominicam ad superna reducimur, coelestis patriae damna reparantur. Sed quid advenientes feminas affatur, audiamus. Nolite expavescere. Ac si aperte dicat: Paveant illi, qui non amant adventum supernorum civium: pertimescant, qui carnalibus desideriis pressi, ad eorum se societatem pertingere posse desperant. Vos autem cur pertimescitis, quae vestros concives videtis? Unde et Matthaeus Angelum apparuisse describens, ait: Erat aspectus ejus sicut fulgur, et vestimenta ejus sicut nix. In fulgure etenim terror timoris est, in nive autem blandimentum candoris. Tu autem Domine miserere nobis. $. Deo gratias. Te Deum laudamus, ut fol. 33.