Nicodemi Frifchlini, DE ASTRONOMI-' CAE ART1S, C V M DO- CTRINA COELESTI, ET N AT V- RALI PHlLOSOPHIA, C O N G K. V E N TI A, cxoptimisqu.ibusqueGt:a:cisLatinisqucfcript:o- ribus, Theologis, Medicis, Mathcmati- cis, Philofophis & Poetis collečta: LIBRI QV I N QV E. P AS SIM INSERTA EST HV1COPERI SOLIDA DIVIN V TIONVM A s T t^O L O G I C A R V M Co^’- futatio, repeiha ex optimbs qutlwsq J /£u£tonbut,ta,m recenubus quam 'Veterihus: (juorum mina J>of^ prafatienetn inuenies. Čum Grada & Priuilrgio CarfanMaled. francoforti ad moenvm, excv- debat Ioannes Spies. M. D. L X X X V h p. hS

exoptimis quibusque Au&oribus hic repetun- tur, ea nullo cuiufquam hominis odio,fcd Au¬ dio inquircndx veritaris,progloria Dh, quam coeli maxinieet1arranr,exanimo pio& religiofo profeda effe, manifefto deprehendent. Magna enim c A quorundam Aftrologorum audacia, magna impietas.Nam eo progreili funt nonnul- li (parco nominibus) vt aperteaufint (cribcre, primos homines , non fo!o inftindu Biaboli, & aflcnfu libercc voluntatis ruiffc in peccatum, fed etiam impulfu (ideruni, & finiftro Planeta- rum pofitiijfuiflcinciratoš ad p ec c a n d u m .Quas faneresnon poteftfincfumma in Deum contu- meliacogitari,nedum dici,autinlkeras referri. Quid hic deCardano dicam, quem non puduit Horofcopn Chrifti ,cxnfirorum pofiru medita- ri,&exfiniftris quibuldam,ac tetris afpedibus, qui t DED ICATORIA. quinato Chriftocontigcrint ,fatalc lili preedicc*. rc fufpendium in cruce ? Horrenda funtiftharc, icd exijfdemtamen fontibus promananr, vnde omnisvaticinandi&diuinandi ex aftris fcieritia ducitur. Qu.arenonimmeritoAlfonfus Arago- num Rex,cum Aftronomosmagnifaccret,(abil- loenim Rege nomen acceperunt Alfonfina: ta- bula:) nuilii poruit ferre in Aulafua Aftrologu m. Et memorabilecftquodde Hcnrico Anglix Re¬ ge, litcrammmonumentis eft proditum, quam fcite clufcrit quendam Aftrologum,qui mort cm illi pra:dixerat ante Natalcm Chrifti dicm. Cum enim Aftrologus ifte futurum cafum,& Regis ^ obitumproccrtoariolarctur,&Rexipium intcr- rogarct,vndcnam fcirct, Rcgem intra rcmpus tam breuc efie m ori tu rum: cumcjucrelpondillct AftrologusexHorolcopodici natalisfibi rcm ef- fc compertam atqucexploratam: ibi Rex,F.t \ lu¬ nam, inquit te futurum efleprolpicis pcr fcrias hafceNatalitias Chtifli. Cum amicis & cogna- tismeis,refpondet Aftrologus: Non,inquit Rcx, illtccris. Nam artem prtcuidendi&prardicendi futuros eucntus longe melius ego didici quam tu. Simul miniflrismandat, vtcumabducantin carcerem,& tantifper ilitc dctincanr, dum feftus Epiphania-diestranicat. Quo dieiam pratcrito, Kex uul er um vatcm č carcerc liber it, Sele adhuc (?) 3 b>p a '- E P I $ T O t A fupcrftitem efle oftcndit: ariolum vero iftum, qux Rex fine Aftrologica fcientia prouidiflet, no potuiffe ex aftris & Horolcopo fuapre preeco- gnofcere.Hortatur ipfum vc in pofterum a diui- nandidudioabftineat,ncquevllihominum fata prxdicat, nigrauius vejit fubire lupplicium. Vti. namliluftriflimc PrincepsEicdor, clemcntiffi, meDomine,vtinam Regishuius Anglici lauda- bile exemplam oranes Reges ac Principes fc, querenmr:nequefe a Phceboifto &Pythone A- Rrologico ludificaripatcrcntur. Nam quis fuit in terris Salomone peritior vnquam5 Illetamert iefenoflfc futuranegat, Vere enim Xenophon,'ra /tžMov, inquit,AO(^t,'rDn.EtTheocritiis, oi : to y &jj£jc iv vz lev fap!) fj, Qu od fi criam voxaiiqua occurrerit in hoc libro, qux Aftrolo- gi$videbiturdurioratqueacerbior, velim cogi- tenpp(i,nonquidego dicam ,'fcd quid Augufti- nus,quid B a fi 1 i us ,qu i dC h r y foftom us, qu i d Ari- ftoteles ,quidPlato , quidPlutarchus,qtiidGel, lius: q uidi tem noftrxxta tis homines., viri dodif- fimijThcologi,Medici,Philofophi. Ita enim ego lertbo contra Aftrologos , vt non in perfonam illorum inuchar , autpriuata crimina ipfis obij« ciam: fed vt artem ipfam,tanquam.y^.3doT6^vi / a?, impugnem. Quare prxmonitos voloillos, qui fcrtefiylum in me furit ftridqri, vtintra limite? ac D E D I C A T O R I A jacmetasconfiftant,neque furorem M.Crufiji- mitentur , qui dum oppugnandam fibi fumit meam Grammaticcn & SrrigilemV enetam, lon- ge,extra pomasria euagarur. Nam & futiliflimis vani(Timisqueargumcntis, acfere fola veterum, Grammaticorum aučloritate niritur , licetncn ignoret,eam iamdudum aetatis efle fubuerfarna Valla,aSaturnio, aCtefare Scaligcro , a Fr. Sati- ftio. Arqnchoccftprincipium petere : quemad- modum fuo oftendetur loco. Deindc iatis čile putatiftciycophanta,firationesmeas , quas ne- quit conuelIere,falseirrridcat,&. me probecauil- lerur.Qmbustamcnnoncontentus homo tetri« cus,etiam ad caiumnias perucnit, nugis inftru- artc Pclafga. Dicit enim inter aha quod Philippi'Melanthonis librosego cupiam e fcho- lis exferminare. Qpafi vero T ubiogenfes n o n iamdudum, Melanthonis vtramqueGrammari- earh.eum Rhctorica & Dialečticaex Acadcmia fuacieccrint;autqua(i vil us ibireperiaturartium Srudicrfus,quihiria dobrina; Phy(jca:arq;Ethi- c ^’Conicriptaa Philippoin manibus habeat: auc quafi no iam olim Phdippus cumfuisIociscom- munibus & toto corpore dottriuara T ubingcnli- bns ; publico concilio, (it ad oreum darnnatus. Ettamen iftihommesaffirmareoudem^nonfor- dere ipfisPhdippi icripta. Sed quia dchac reexit (?) 4 ia^ EP IS T OL A iampčculiarisa me Dialogu?,inquomca’demon ftratur innocentia, & noxa aduerfariorum,iccir- co pluribus pro mc diccndis nune fuperfedeo, Hocautcm intcrca meminerint Aflrologi,qui mecum funtcollaturi pedem, tantundemfibi A meefleexpc&andum&reccptandum,quantum illimihi dederinr. Vere enim Homerus o^^roior x’ eiTnicSra g?rc ?,toiov x, 'emzovems. Vates& diuina- tores inEcclefiahabcmusProphctas & Apofto- lo«,corumq; inrerpretesTheologos, quos in re¬ bus dubijs,folosiubem ur audirc.Nam hifuturos cuentus,ex verbo Dpi nonfallibilfnobispradi- cunr. Ac nefcio profe&o, quanta (it quorundam hominum infania : qui plerunque verbo D e i, quodcft lucerna pedum noftroru-,tcmereneglc- do,Futuroseafus,&hominum fata ,exaftrisillo- rumquepofitu& motuferutantur Nam ifta prelagoqm gerutur, Et terra,fičti confcia farna videt. Ulic credulitas illic temerarius error: Et conflernatus,qui panel ijla.timor. At tucbri(le } tm qutme fp>ra mr,e fuhif, Ino^tuoverbo (pem po,ut(še iubes: Tuproculeuenrura vides: tibi debi ta vatuitt Pettora,cceieJhpeflora mota (ono. Tu^regtsfortes .perteprafintit antj]>ex, Qmd (ati voluat prouidus Ule pater. Te duce Dante es nunquam fruflratus Uebraos t Tatiduo foluit oradifertafono. £ L E G I A. Ql quinqua- gintaicrupula prima,očto fccunda , vginti ter- tia. Nam defečtu idoneorum tvporum, mana fa:iptumexemplarnonpotaitexprimi. Qiia:oc- currentalia errata,ca fcre talia lunt,vt tute pofTis primoftatim intuitu emendarc. Itaq; tux xqua- nimitati ea cenfuimus committenda. V alk. ■ ' ■ ' . . \ •' J L I B E R 'PRIMVS CONGRVE-NTIAE ASTRO- nomicae, de coelo, eivsqve cffentia, & partibus tam (ecundum fubftan- tiam, quatn fečandum accidens confidcratis* CAP. L T>E /£S T 7{0 N 0 %/lIA, E 1 VSQVE tlNEf E T SVBLEC 1 O. Quid cft Aftronomia ? Ž7fovojula(yt Platodefinit !qpO)V Ti (pOpE y$\ OVtOJUTav (£Pc/L$: E sip Scicntiade motu Sider mn & tempov e annortim. E lat o in SymPn/, L adem difla es L ^Tpo\o~yix, ab antitjuiu e o, quod rattones motuum C(sle/hum.,i\- artificiojis bypotheJibm reddat. Larini Si- dtraieni contemplationem,&fcientiamfiderum Vocant. El m .lib.6.cap.i6. &hb.\%. cap.i 4 .. Cic.i.de Viuinat. Quis eft fiais Aflronomix ? C°gnitio motuum ccelefiium,&temporum anni. Po¬ lnit enim Vem illas faceslucere ,& rotundo motucir- cumferri : yt ejjcnt r.obmn fignd, & tetnpora,&dies,& *nnos. Gen. 1 . Ouod cimi Plato etiam intelligci et , vi v K Ti ' a Lib. x. Astronomiae Timaoaiti e^oiw Aoyy, jdd 'tviojutm, / ®d J yinm v, Tvct yčmfa w A( ©-, z, n A«~ y>l, Kj '7CiTTiaL/ y XcLCt^ J ^ ) , Q^xX.lw tyq'/(gL '7l^CWW7te } &S Sio&ojzois, 7$* ye. Ides Jrlac ratione, confilio ^ D«, dd tempom conjlitutionem jaVtu* esf Sol & Luna , catera quinque a(lra,qux Vulgo er ranita dicv.ntur : illcrum objeruatione tem - pios dijlvnguatur,et numcritempons objeruentur .Eun- dem finem ar ti bmc conflituit /pjnjloteles hb. \z.°S/leta~ phyj . c- TM5 /u 9 ^ 5 <& TrcietTocj r ftce^jocv: d\T clMccj Šthfjudj-ŠcnOi: oTov frm 'Z&t 'totta.&O/UovSf^Jjfreai- uAjlrologia. 7Lam hac "terjatur in con- remplationefubflantitzfenfibilis ac Jempitermz: ceuenz n V ero nulliMjubftantizfcientiam \Jibi yendicant, yt qutt (trcanumeros & Geomctriam occttpantur. Tempu*e- quidem tnd cummundo ccepiffe,prat er %Aojen teftatur etiam Tlato in Timao: uku T, inqv.it dOtmurur^ndui Tc/a.ccjcev&emtrio-ocjjvjd; jlgzKoojzLii cc/icl ^^f-m } '7ntu /J, _ 5 r\ 3 A \ y~ ■> / , . fdemlosoncev&ofezij-t&T <*.tw[Mved*» ngjw, vj\ ex,etya ytncn.v <%L Njcodemi FbJSCHLINT. s “T^fSfjtM)(auiairom : Imaginem aui molnlem ejj ingere de- creiat ‘Dem: ac dum cedim e\'ornaret,fecit ectermtatts juandam in numero fluente imaginem: quatn nostem- pmyocamm . Diesenim,& noffies,& menjes,&annost ejui ante ccelnm non er ant : tune naj c eni e mundo , najet nijšit. /fjrijioteles etiamtempmdejinit,quddjit mirne- rmccelejrm motnefecundumprim &pojlerim. Ex qtto manije je patet,jrnem huimfcientueahum nonejje, tuji temporh numemtionem ata, notitiam. I t i 1 , Annonetiam in figna futurorum euentuum Dcus iitas taccs acccndit ? K %'lmirne. Idam Dem ita r vniuerfum mm dum, o- mnesj partes creauit: Dtnilnl in tilu noui, quoadf}>e- ciem,pojJet euenire: fi epuidern hotno non laberetur . Ita- epuejiimma jun totim yniuerji, & ommumpartiuhar- tnoma acp conjenjio: vt ne a, elementa d Je inuicem, neifo djuperiorihm corporthm , ni(ijota lucis & tenebranm 'VicifŠitudme 'ctviu raSvs ajficerenttir. Homtnem yero t ad jui imaginem conditnrn ,jumma fapientia Dem or- nauit (qmsqnidem in humanam naturam caderet)ita yt in eo ejjet ter um preetentarum deprompta memorial prizjentijiima ommum ,qiue ajjnceret,cognitio; ficut animahum quorttmuis, &mukertn adduShe ncticiain Adamo dselarauit. Šolam yerofuturiJdentiamfthi re- JeruauitDemieuiomniaJuntpraJentiatfibiljutunim, nibil preueritum. Fnde 'Phdojlratmi Sed ego, imjuit, 1 2. AJlrc- 4 Lib. i. Aste^onomiae Ajlronomia Jčientiam, atq } adeo omnem diuinandi ar~ tem, humana naturce metas ekcedere puto: &an quj'- piam "Vereipjam nouerit, nejcio. Obidetiam Ptolemnui in Centil.folos numine afflatosparticuiaria pojje "vati- cinari affirmat, Quiaenim Dcutomnia praparauerat hommi,^uee illi adperpetuum "vita terrena "vJiimfruSlu fuerant necefjana: & quia mini malt a quoquam erat homini timendum,Ji lepi Dei obiemperajjet: idcirco ct- iam nihilopm erat illi bumanaprouidentia,autprce/ci- ■ entiafuturorum. Accerte fi ylld cjjet inhominibmfu - turi prafenjio , ex jiderum pojit u : dnnon ea pracipue ya- luijjentprimi homines: in cpuibits Dei ipjim imago , & Jumma japientia,fumma jdnU.it as ,jiimmaiujhaa. re- fulgebat ? Quam "Vero nihil inde "videre, acprofpicer^_, potuerint: doc uitpo elitne ingens. Annon autem Dcus Solem & Lunam , ca; ter a queaftra,fuis quibufdam virtutibus armauiraui bus Elementa afHciant: vt fint caufa J enc l 1 rationis & corruptionis; ac fio- n ^ quxdam ven tu ra rum temf peftatum J 7Pe']i , .aquam , fijuidem ddpri mam mundi creatio r nem rejjtcias. Dettsenim omniatotimmundi corpora itainittoconformauif. "vteXcepta lucbs &tenehrarum "Victptitdme, depojleaduemuf, nullum corpus ah "vilo Nicodemi Frischlini. f 'vilo aliorum'pojjet afjici : Juoq } contrariopermutari. E~ ([uidem lucts aaio , quaaer illujlratur, diuina qu\S {Jm t ~n\ oAjcm tv •Zč^ji-duj 'pfrtq>ouiucu >, rlu/ lx Qotc,Sbvct/juv '(pncara/dpov. Aict tVtd 3y5ga &JTe£^- TVvi- AiV, m '©ir yUv ^ig,xoau.y\ a>Y,$'3rcLj>t'jai&,vo]i, o i vn- '7r\cu/yif^Joi'7Vi t itJzšJl y lco 'Lztoa^gi oijzs\m : tQ ctUiT^ V^S^eJ ouhv ^■oUJ ( ua7i&**iCS(.8u(p©criv': c-^Su- on yop-T!*•<&>,@>6 tmyi$M a>Tipo5’(& xpp.'dujyi~ ncni. Hoccsj : Ip/aJeipja telim , nulluM edternes vpis indigens ,herbam Direntem prejem. Quia enim mn- nulli iudicant Solem ejji_, cau/am terne nafcentium ; ^ quiDi CiilorttDim terne e profundo in Juperjiciem pr c- trahav. idso Sole Detu/lioref£ terne exornatio\ Dtaui hallenu-s inerrore^j fnertmt Derjati , dejinant adorare Solem 3 tanjuam jut caujam Dittz hajcentibmpr abs at; t? juando credunt terrarn ant^J, Soldprocreationem Jiitfjs ex or vatam ; Vemittant tandem tmmoduam So¬ lili admirattonem : recordenturjue auodpofhriotac re- centior ju Sol peneratione, kerba & gramints. 'Pne. terea tonjidt, p, judd huntnem nudttm fecerit Z) E v s. Nicodemi F RJ S C H LI NI. 7 quce objecrofuijjet bac iniuria,nudum homtnem, & inndkium, ceeli iniurm, & nimbojo Orioni , acpluuiali- bm H cediš exponere\fiquidem tališ fu ijje t fiellaru m po- tentia,qualem ipfis affingunt A prologi :nift dicant, bo- tninenon lapJ'o,yiresfuas norifuijje ekercitaturaaftra. spjut enim hoc cencedant neccjje esfj šfuijje bas 'Tir e s eSccitandarum tempi datum, mino flatim a Deo indita s fideribits: autpoi^ lapjim bomints demum imprejj,ds, & ccelonon minut, qudm terma DeomalediBum. Sed quia nullum ta lem ynquam ejfeBum produBune f ve¬ rand,fi bomo non peccajjet ifruflra conditafaijjent : aut " certe magna ccclo illatafuijjet mutatio, ft demum pof^ lapfum nouarurn yirt'utum accefiiffet creatio. Quorum neutrumpotem, absq. graui m 'Devmcontumelia, af- firmari . Tar um er go aut mbil abeSfj , qum Chrijliant fciljcet Ajlrologi dicant , /fdamum non yniw tantiem Diaboli injlinBu, & pr oprite Voluntatts tmpulfu -.jed et- iamyiJlellarum, adpeccatumfuijjepertraBum:neyi- delicet cogantur fateri, nullam a jim yim aut inclina- tionem, yt fic dicam, inejje . Interim tamen non nega- mus,cxlo &ajlrbs yim quandamyniuerjalsm inejje mouendi bJuo loco plura di- cernns. s Lib. i. Asthonomiae Curergo in figna dicitur creaflfc Dcus luminaria Coeli ? Duas potij&mum obcaujas. Trim um enimjacesil- las voluit Dem Japi e n ti te ac lonitatisjute figna c j/e: yt hominesilla intuentes cogitarent de Ueo , ipjdnup reru omniumJuter entur opificem, puijapienter & c atija boni jecifjeuomnia : nepexijhmarent illa corporačajuexti- ttjje, aut t enter e Jem: ptice tani cer t os quotannts perji- cer ene curfus. Deinje 'valuti ejje jignajeruitum^ion do~ •minijautTirtutdalieuimefjeclrups. Quia enim motna Jiiosnon proDoluntate Jua ( ncqu.cc n trnju nt v olun tar ij tfli motna , tv Tajil, docet 6. Hom in Hex.)jedpr o 'to- itm tat e Dei opificK ex necejiitate quadam Jatali pera- gunt: &pra žuracriv, Sla.xpi£ua$ ^nfiaccii- te5: ^ «(5.905 tA«) djjdi dedoSbv epcTdvpod: (xicw tV zrctcrav /Mrj/cuilfi y;c tj w po 1 /,'tov j-mdjvoy)7oq, vtm^rLu tv '7tctvToc >x^i- 'tluj cL^toci/airnSbaivrdis (icQia>jcdpoic bisL tydfe. Id d ^: Quiregrefiiones Jiderum , & fiat ione s ^ declinationes , motumjue ommum in antecedentia (id c fj\ centra jeriemfignorum jaccurate objemam: quan- to tempore, quaqjlellarum errantiim, curjiim exaHifi. fini e peragat: i bane ynam ek omntb.viam mn inuene- rum : Z)e«»i (latuerent ejje opificcm totiut vniuer- fi & indicem iufium, retribuentem cuicpedignam mer - c e de m pro "vita ati toni b im. filme cb rem popilo Jua • 7 \ Vem Nicodemi Fr.ISCJHLI.NI. II Dem interdixit: ne nimtsjludiose objeruent Solem & Lunam, & omniaajtra c celi: Vtne errore decepti ado- rent & colant ea^ : qux ireamt Dem in rnirnftcrium eunEltsgentihtte, qu.ee Jub ccelofunt. Deut.A, Legeetum Ladi ant. Ub. z, cap .14,. de orig.error. & Plutarcb.de 0- Jmd. At fcriptum cft, quod c odi cnarrent gloriamDci? Etfpotentia &fapientia Dei prcccipue incceleftibm corponbm , e or uma. v. e rapidijditnps motibm covjpicituri tameneius gloriam nor.Joli enarrant cceli.Jed etiam ter¬ na : q ms chg Jerale Hum p e dum Dei,. "Mam Deum etiam laudantignd g rando,nix,glacies - fjnritm procellarum: qiuefaciuntverbum eim: itetti omnes montes & colles: cmnes arboresjrugijerte,& cmnes cedri: beflia&vni- uerfapecudes,<&^tolucres,& ferpentes. Inpnmus auterrt bomo {juxfoxoap. manijejlij^im um efjg prouidi acjd- pientiJŠimicondaorts opm, & euulsv.tijšimum diuineeo - mnipotentite argument um. OuJs aA\y mos evtzsi >' (W opycu/ot >s dOkvii Jdjov d StH/ii TV jdb. ’y b p oA©- 1 , ces-rjf tt [6iC\(ov tfjaoipod&Pthv- Tnt^pfAic^oov tbJj tv pdb <.h'£cw. ‘Bajil. a. Hom.in He- xaem. Lege etiam L beodoretum mjermcnib.deProui- dentia Dei: & LaElant.lib.i. cap z. & Eujeb.lib,$.cap. Vit. de Prap. Euar.g. O %lanil.lib,t Atlron. Qnis n L IB. i. Astronomiae Q tfjs cft inucntor Aftronomia; ? 'Notvvnotempore, nep ab ynohomine inuentaJunt oninid-rjiueadartemaflrcnomtcami ogniti onem mo¬ tnim ccdefmm pertinent. Certum effj autem,primutn hominemmotm Solit&Lun vi c um Sole : dderunt demtue Solem quauis dieoriri , med ramp terminum attmgere , ac rurfurn ocadcre_j. Quin etiam E ujcin ut rejert, ALgyptios didiciffe bane artem ajhonomtcam ab /pbrahamo.Quare primi bifue- runt artifices , qulexortum diei,quimeridiem,qui occa- fim, qut Circuit ut Luna , qui menjiumfpacia , qui annos Solares, eorumcj partes , qui initiaiperit,ajlatis , autu- tnm & hjemit objema run c. Qjiod autem icjephut de duab ut columnis Set h > & 'vaticittio Adami Ajlrologico recenjet: idfabulofum ef^ , neq t yllo teftimomo dittino- rum oraculorum confirmari potesfj. lofepbut liba./fn- tijuit. cap. 4 . Qcterum (yt & boe av.cp addamut)pru m os Ni C OD EMI FrISCHLINI. ij m os omnium , putant, f.deralem jcientiam-, prajertim sJ/lrologicam dr 'jitper'fhttoJam,ejjfecijJt_j Cbaldceos,qui Babjlomorum <& sJJUjriorum y>atesju er e. Nam bidu- ce Nimrodo (pmetiampojlea Saturnu* Babylonim e/l di/lmJ occuparuntplamaem Smear: & ciimccelum e)c omni par te patens , atc^ apertum intuerentur, cceperunt ac c tirati um ohjeruarejidera: quemadmodum boe Cicero tejlatur Ub. i de Diuinat. /Jb Im er go nomina "Plane¬ ti* inditajunt: qiue ojlenduntJnuentores huius artis ef- Je Cbaldtsos & Baby lontos. Nam bor um I\egcs diceban- tur S at ur m , Jones dr Hercules ,jicut tejlatur Berojiis dr N e no p h on m /.Equiuocib, Pitnim tj nog afjirmatjua att at e adhuc durdfje tcmplum lotih Beliapud Baby Io¬ ne m : tjia inuentorfuerit jul c ra Usfaentuz> hb. 6. cap, 2 6. E\- Im Cbaldceh fiat Bero/m , qui tejle Vttruuio >pri- mm in injula & čuva at e Co conjedit: ibijaperuit Di- Japlttiam (hb. 19 de/(rcbircZ[.cap.y,&$.)dtaa Cbal- dats ad Griscos penienit Jjlrologice Jcientia. 'Pitnim refertlib.7. cap. 2,7. /Qtbenienjes Im/c Bero jo flatuam inaurata linguapuhlice in gjmnafio dicaJJe, ob diuinat pradtffiones. Eandem artem tradiderunt ,pof(/ Baly- lonios,Adgyptijpropteraeris quahtatcm : quodnullh in e a r egione nubibm jubtegitur ccelum: yt ait Plato inE- pin. dr La/lant. hb. 2« cap. 14. /pj> bts Eudoxm Jyde- rum motus in Grceciam tranjlulit , yt docet Seneca hb* 7.Nat. cap i. Pluradeytrvscp leges apud Gregor. Na- sjan^.in Orat.z. aduerjilultan. apudTlaton.in Epino - rJr Lib, i. Astkcnomiae mide. firifiot.ltb.udeccelo,cap.u. Diodor.Sicul. Ith.t, Antipuit. cap.r,. Plutarcb. de Ofirids & Ifide : Lucian. deJftrolog. Poljd.Pirg. lib.ijeInucnt.rerum.cap i 7 . Qnalis cft fcie.ntia, Aftronomia ? Ajirologiam>qux nobts Aflronomia ejlparcetnPby. ftccsyocat Anjhteles : facittpfcientiam mijlam. Idam auoad ccelum efi corpor eum , &fenfibtle,&mobile, ea . tenm contemplari de illo efi Lhjfiologi : quoad y er 6 glohofum efi & perpetuum,perpetuocp motu in otbem rotabile : eatenin cohfideratio cceh perttnet ad A ji ralo. gum. kap AJlrologiafieu Afironorntaduabtts alts m c k. luniful uoldt: Geometri ajcihcet & /(jithmetica : qua- nm alt era figuram corporum ccelejhum metitur: alt e ra fembiternos motm dinumsrat,& calculo /jjrithmetico fuppuUt. fitift.Ub. i.Thjficap.z. Gregor.Naiianie. baneartemejje'rupnoiv concedit, idefi,quandam objeruationem:Jednegat ejfie aut dicipojjejcientiam . In Orat. de Tbeologia. Qaibusei'go indiget artibus Aftronomia,ad numerandos motus coeleftes ? DualusjVt dixi,potifimum: firithmetica fine nu- merorum cognitione: & Geometna, finefigurarumJci- entia: euittsnomen Plato ridiculam ejjeaffirmat. 'LtpL Tov on im: in Epinomid. Nam bas ambaspar- tesprius ejfie dijcendas , & rationes namer or um ac figu - * rarum J? Nicodemi F r i sc Hti n r. rarurr, cognojcendas^antepuam ad/djlronomiamper ne¬ marnim ,prcecipit Tlato hb. 7 , de Uppubl. T>iaU7 ♦ de le - gib m , in Epinomide & alibi. Sunt/ne omnibus difcendas ha: artes Mathematica; \ V r turpe ci~£ hcminem ignorare duo & tria,paria & impana , ncq, quicquam numemrepojje: necp difcrimen dieiac noHvsdignofcere : neque Sola acLinne, catero- rumq.afh-crurn circufnuolutiones habsrc cognitas: it a jiultvM omnes homines e 6 rediger^_,, yt exquifitas iflarnm r er tim mtiones condijcant. '2stam accuratam co - gnitionem %laibematum paucts, non multts prače pit ■ 'Plato : quandonuidem difficile ftt, & fieri nullo modo pofiitjvt accuraivs rationibimcmniaperuefligetur. Tla¬ to hb. 6.de legib. Quis eft crgo modus huic arti ftatuendus? Is nimirum , epuem tpfe Dem prcejiripfit: 'Vt ekmotu fuperiorum corporu numercmns dies ,menjes & annos. ddam aliumfine f nijje gentib.profana >et 'verbo Dei cr~ bat hpr opojnim, cultumfcil. & adorationem aflrorujd "Veropolha docebimtm .Etjiaute/dftrologiagenttilillaru Ebeologiajuif. tamen etiiz Tlato in bd difaplind nphde bomme acpitiejcere-.fedabijlmnnjtadaliajfgredi. Ver ha eiimjunt bacil a.^tiS.aCbv^copddis tsfCtT , I o^Acaoy^e,7y7w * v* ,6 LlB. I. Asthonomiae H Cur Aftronomia intcr fepfem arccs libc- ralesnumcratur ? Aftronomia tjuidem inter %.latbematicasJiicntias propterJiibieSli prc&jlantUm , ommum efft pecuharifi ma &jiimma , tejle /p.riftotele. Numeratur tamen in¬ ter liberalesartes ,propter opm,quodejjmt. Sicut enim Grammatiae oput firmo pur m : ; DuleUicce ,, orano yera: 7 fietoricce, oratio elegans &perpolita: %luftcce Vox harmomca Jeu concentut: ita aftronomia effeUut esZ.temput annuum Vel menftruum , Veldiurnum , vel VtttM borat, e)c ceeh conuerfoneficundumftratceptaar« tftfupputatum. Quod eft fubiečhim Aftronomia:? , Ui f (\nquitAriftoteles) ^ & Tmftrcp Ajjj fceejaj: Ferfatur m contempUtiona JubJhntUjenJiUf q uidemfidjempiternce , boe eS£,p er - petuh NlCODEMI FrISCHLINI. i-f petubtenuabtlts. Sicut Dauid tn Pjaimtscanitde cor- poribusccdefhbm. Statuit eainceternum,&injeadum Jeculi:pmceptumpojuit, & nonprcetertbunt. Tjal. 149. ftaq 3 /Iftronomi jubieclum cfp^ ccslum,Jeu c or p us c cele ~ Jie, quatenm rotundo motu effc mobile. CAP. 11. DE COELO EIFSQVE S FBSTANflA. Quid eft Gnelum? OElum fubflantia c or por ea , kna, Magnitudi- > jinita ,johda,peliucida,globoJa -gerpetuo ' (juabiii motu tn orbem m ob tln ,Jimplek , omniump qua- ' Ittatum ekpers, conftans partibus lucidijhmis, qux 'Vo- | canturflellce: condita a ‘Dso inprincipio , ek nihilo,jolo l* Derborvtfempiterno motuflellas circa inpertorem mun- ' l ' dtmachinam circumfemt , in/ig»a,&tempom, fsrdies, r &annos. Homonymiam 'vocabuli expltcat /(jijl.lib.u 1 f de ccel. cap. p. i‘ \ Quare Coelum dicitur fubftantia corporea? P rop ter motum & lucern: qua duy\iiw: &■ TUtocorpm krit lo/ vf o^-tov yocat, Quare dicitur Snbftantia vna? Quia pr x ter yn umfenfiltle Ccelum ,non creauit aliud Dem ,buim mttndt opifex: nep ahud injenjm autmen- tem bornima 'Venit ; n epu e ahud pr teter boe dimna Jeri - pturanobts reuelamt. Deinde extra boe ajjeblabile Cce¬ lum, nuih corpori locm ef£, nihilvaiui ef^, nibil tem~ porit eif, nec] t ettarn ejje potil ^: Sicut boe acutifimij rationibm, & diuince veiftatt conjentaneiaprobat /JJri- Jht. liba.de Ccel.cap. 8. & p. Tlut.de'pLcit.Tbil.tib. i .c„$, Quare finita dicitur Subftantia > Quia nullumcorpm infinitumejjepotel^,fueJim- ple\ fitifiuemifium: 'vticommunts el^ omniumJano - rum Philofopborum yok &Jententia: &Jirmifiimts ra- tionibmiam olimconjirmata dobit ina: cumj circulari motu,Jimtocp tempore Ccelum reuoluatur ,yidelicetfja- cio z 4 bomrum,Jieri nullo modo potel£, Vt magnitudo Ceehjit mJinitafiLut demonjlrat /(jijlot.lib. ude Ccel.c.j. Cur folidatn vocasfubftantiam CoeliJ "Mojes Ccelum v o c at ‘RJahja: quafi ektenjionem fen Ccelum extenjum: id J in medio a>juaru Elementarium, Jecundodie ere at tonil,d DeoperJeBu ejfe affrmat. Cimi enim Deu■i initio creajjet Ccelum & ter ram e\ nihilo, 0 _ m ni mn J c or por um točim yniuer(i materiam inf or meni aete - Hicodemi Frjschlihi. Ig 4c teneb ricofa m, fut umjex disru openbua {vno momen- toprccparafjet:primo die lucern rebrn immijii: eamp fe- paraiut attne br v. Hoc modopucedam c or pora rarejnBa & epctenuatafunt, vt tjjent luciacapacia: pmdamyera condenjata . ded puia c cele fluor pon, puodvtjummum , itaommumerat ranftimuacdilucidijhmum, 'Demerat Jaces,&lucida corpora inditurua: ideb fecundodie orbes ccelejles prceparauu, eospjolidiores acfirnnores fecic : Vt & d nohta con Palci , & circumuebendia flelha lucifena,& psrpetuia m otib uajufhnen d tapojjentjufficere. Nondttm enim Ccelum moueri cceperat,jed Spiritna Janciua fere- batur juperd.juas ; easf confouebar /[“dbaneigitur Cce- li conjolldationem-pejus apua Deua, tanejua el; Ele¬ menti! tnaxime idoneo:yt pux ne p denja ejjet mmiu i nep j mmium ram. \Elam aer & ignis muho rariorafunt c or po¬ ravnam puce conjpici'pofilnt. 'Terra Vero muho denfior, pudm Vt acie ocuioru nojlronimpenetrari tpuedt. ldeoq t in medi o apuarufecit Ccelumfcd it a tamen-ut a pitaš Ca- li/ab apniš Eletnentaribrn diflingueret,ac nat it ras Je- tungeretjlibllantiam apuceehtendendo: bocejl , orr.nem leuitatem & omhemgrauitatem liliadimendo. Atp 3 hcec cauja ef^puod Elebrcci Ccelum Vocant Scbamaimipuafi dicas: ibijunt apiae. 7{elle igitur D liafihuaHomA in Hex .affirmkt: o-n g-Tr^i ovo/Meitpov,K,p-e/cct !Slcl(px*i ;-.<&pea'rtgp.s (pvotas^ppucur e^ccffCTvv Tu-srcuni TtoifipojcDpos. .ufhtod.iitm namen diuerjum et 2> 2 ofji- 'JO LlB. i. Astronomiae cfficiutnpeculiare jitCcelodatum: ideo boe Ccelum (fe- cundo dieperjeBum) ahudfit,& diuer/um ab illo 7 quod inprincipiofuit: natur cejulidior L: & quod toti Vmuer - jopraeipuum yjumprajiaret. 7 beodor ct jerm i.de pro- uidentiajKpvpzKdajisVocatnz} irg-viov czoptct: & natu - rasineo contrarias diat a DeoejJeeoaElas m amicitid: jta ~vt yerbo Det obtemperantes > Jempiternam interje conjeruentjoeietatem. Ob bane qujtp caujam Latinifir- tnamentttm , Gr teci yero Tipeafj.ee appellarunt Ccelum,. Et Cedrenu* ypcuov d;Slum eenjet jjjcj tz> y&Qogg<£pxp, 't^07td'i dipeae, \jz£p zepctAns /dešj^:Quod pelin injlar yideaturjuper caput eixpajjum t Aliam ta - menaffert Etimologiam Tlato in Cratylo:~dzn tV opav ala, pub d intuentes Ccelum, oculos furjum dirigant: La- tviifcro Ccelum dicunt, cjubd[it ccdatumjoc es(^, fioha- tumJidertbui, ficut interpret at ur ‘M. Earro, tejle Elin. hb.i.cap.tp. (jzterum de materia Cceli qutd TlatoJen- tia.r,ex Ji m a o yidere ef(j: y bijte lemur: JauarolLte tv' i ' \ \ c o' i\~ /o ^ 1 1 . <5)1, x, obetov, -<3M tu nov tč, du y c to,copatutcej ■.■gaej.Jnv b\ Otu. omnibus qua~ NlCODEMI Fr.ISCHLINI. 2t quatuor Elementih eompofitam (quod etiam T bcodo- r etm y idetttr fenfijje ) ita Vt e)c puolibet Element o ba- beat id % quudraaximein eo excelht. V°rbd eiiujunthcec: <5io 'Tum v" yiy>/oT©' ogjcTV zcroj/Tooi ctfc9»TV, /UMTi- & ~t$\ \Jmbbylai , yd\Ti ylu> ,°/Atz , jmn z trvf, fU\Ti fAMTl 'oOVO gJCTb"TCt)V , pWTi COVTCUJ- r Tzt'yt'y>nr. otM’ clo<ov u^osti^kc^ etftoptponzvctvdiye MsTccAa.piCcv/avbd ~d7n>panct'(gc vni ifvovrd, z, Sbroo\at- 'TV&TOV OLVJO ^tVCTU/A&ftaL. KaPj-ooov bi etcTV^ TZgjipn/Bpav buoc.Tzn/ g(p^x,v&i^'?(p^Jc^Ei^)5c^;JTV’,^^^l^ , od Ti ? op-fozodgc \ey3i : TrjpfBjj, ccutv to ruemi- pce/B/jov /X£p& pcq'jicQroOj : to H uppcei/fb, 'bS&>p: ykZbd IPM kepo., y. Bafiliut bane Platonu Jententiani btsyerbtsexplicat: r m\upoii/oTX- roi (mjuit) Tžf>c/.yyj3C}uu\ to 15 Q pbZ V 'MOJJM, T-.gj. t> B 3 V&- n Lib. i. Astronomiae ž&viVfPuciag^TvtCt^lujToij. X) oi/2 (Jtodetnv ao-fot, h. ti arojfflv coi-^um elpv'rxj.cnv, ds CIjfiiOVoffci >'04 °- dj/nov, >yL| putnpgJCgcgAs fjfy 2 k J^l r dc2 cu/TiTurrtuv/ , vrti— f o? ^ : Ttoy J s Aoiorav, ^dcp r duj ui- &* ■ 01 hi TVTBf', fflj CLTTU^CU/OV 'WcLpOl(TCtfJ%IOl TOV Ao^PV* , ( f f -, ' ■> rs, f o/ 'TPe^TlUO 'TIVCL OZO/XCLT&' (fiVCTlV, H$ OV^ZMJIV) 01X0- 6i;v ygtj 'STcop eoitiT^d 'dvnyxyehicLcrcu>'its e-7tiariydy»i. <$4 9/ f f -~v \ 5 -. ~ ( / / ~ \ e^l Tl -ZFcCsp CUjTOIS TO COjfc&OV CTOJlM , 0 /UM Ti KV p, 31 01, fMncuipj/MnTtjfltfMm vhap-, f/.H r uo?ias,G'z£pS a- '7iX®i, &c. Sapisntihmkuna mundi fueruntgrauifši- nue controuerfue de natura Cceli. Sgjnj enim ccmpcfitutn ipjtm e (juatuor Element is dixerunt , Dtquod tangi & 'mderipo fin y ac ter rte j itparticeps,propter quandamJi~ militudinem; ignis yero,quia perjjna pojdi c: rehrtuo- rum dentque,propter rnixtionem. /0ij n pero,reieBa hac fententia. tanquam ahfurda, quintam puandam corpo- ris cjjentiam, ad Cceli naturam confiituendam introdu- xcrunt, eanup e\femetipfis ekardrunt. Efig enim apud iilo s corpm cstberium,quodneque ignts, ne cp dir , neque ter ra , v e p aqua } necpue in Dniuerjum alipuid eorum fit y qua/implicia dituntur. Toflerior hacfententia /{jijlo- telisef^Jih , i. de (cel. capa. Tiara c,uiyolet de materia tor por um ccdefhum cognojcere > is legat ,qua apud Thitanhum in libro defac. m or e hunte dijputatLucim: &qu(<» Vnde Hicodemi Frischlinj.' 23 Vndeautemcolligis Coclifubftantiameffeper- fpicuam atque pdlucidam ? Senjas oculorum boe demonjirat. 'Nijicnimpelluce- reni orbes aciem oculorum trarjmnterent , neuti- rjuani "vider e pojjemitf o timu orbts ftellas. (Juodcum per je jit manijeftum: egopr olixa rei probationejuperjeden- dum cenjeo. CAR II L DE FlGVlfiA COELL ' Quafigura dixiftieffc Coclum? ^ ' Lobofajeu orbiculari. ld(jUodnomenipj'um,&con- jenftts ineo mortalivm, orbem appellantium , atque argumenta rerum docent: de /puibus 'Platom Timao, /jjijloteieslib. 2. ds Casio, cap. 4 . Ttolem.liki.%Aavn<& compoj. cap. 2,. P lin dih. 2.cap.z. Tlutarcb.de placit.Tbi- loj. cap. 2. Ccd. lljodig. lib.u cap.r$. & ah j. Dic pKCcipua argumenta, cjuibus globa ta Cedi fpccies probatur. T rimum argument um Tlatern is efijicorponancjnic, ejuocl relipua omnia in je cotinere debet.figur,a De us ma- xime idonea & capacifiimatn dsdit: attse o/tiMtttnaiiaru figur ar um ejjet receptaculum. 'Talts anteni eC^Sphce- nca jen glohoja: el: n a (gua.n, autore Arifiotele,rubil 2 ? 4 potefj 24 L IB. r. A S T R.0 N O M I AJ* potešil'Jiumi . Elam hcecomnibusJitispartibua yergit in JeJe: ac /ibi ipja toleranda e fig \jetp includit & comtner. 7: (llarum egenscompaginum-, necjmem auttnitiumgvU lit j m partibitsJentiens: cguemadmodum philojopbatur & Tlinius. /filterum Argumentum efifi Ariflotelis ,quod &i~ pjjuni e Geometriapetitur. ‘Mampnmo corpori prima figura competit. Sicut amcmccelejiecorpus ommucor- por um e fig pnmum ,&a 'Deo inpnncipio condttum, ac pmiisperfefium, quam term appareret: ytJacra nos do¬ cent orač ula: it a ihjolidisfigurts, quts corporum funt, puma e$pPglobwt]ui cum yna tantiemJuperfitie fit con- tentus : natura prior esf^ cceteris omnibus figur is, qu1 puyuj;t\iov ,u$to oubfii-. , id\t]iE7n,rp'ry.- o0sv df^ccTv ' Aturarerum it a comparaium quccliletres, quopropius ad orbiiularem figuram accedit,eo lit tnobiiior: & qub quctq 3 ah sademfigura remottor,acpla- nioref ^ ,eoeiiamatiiisauiejcat. ltaq ] Elatoahcuh,& Dlutarcb. ‘j.Sympoliac, oftsndunt, pr oteci ti multarum figur ar um johdti corportbut, ynamauamuis mottijuo, figurtsfiueeffeciemimitaturam e/Je. iumergoglobataac rotunda lit Cceli fbectes : ah o motu , quam or okular 1 & S s rotim- 26 Lib. ■t,'Astr.onomia.e rotundo moiterinonpotcfp.fdoc autemuerumejjfepra- ter J upr a nominatosautores, etiam demonjlratMacro - hm lihi. injom,Sap. cap. i j. Dicaliquot argumenta Philofophomm. "Ptolemaju ijfdcm r ati onih m probat Cdummouerj in or lem, qu:bm figuram Uh rotundam efjedemonftrat. Eorurn autem dno funt praapua:&alt er um quidem ta¬ le. Eidemm flellas in ortu paulatim eleuari,doneč ad medium C celi, tanpiam adjaftigium peruenerint:dein~ de rurj'umfp_j demittere, acjenjim fubmergere : doneč e conjj)eitunoflrojubducantur. Intenmtamen magnitu- dines miner e eafdem , nep maiores in medio Cceli } qudm in ertu aut occaju apparere. /fit bor um nibil pojjctjieri, jicirculari motu Cccltim non inciiaretur. /pit er um Vero tale dfi: S telice circa polum in or lem circumaguntur: & quo longius diftat qudibet flellaa polo,eo maiorem circulum dejeribit. Er go qui motni esfi flellarum cir ca polum, idem efg etiam reliquarum , ad~ eo^ totim Cceli & omnium Cceh partium. El n tertium Argumentum adijcit %1a.tr obim : Cceli (inquit)motm necejjarib volubilus e fig: quia cumfemper moueri fit necejje: ultra autem locm nullmfit, quo ten- daf.id.eb continuatione perpetuce in je reditionts agita~ tur. Er go in quopoteffi,Vel balet,currit: &accedere & recedere eim, e ffir e mlui : quia S p!) terce fipacia & loca tompleUcntU omnia, Uma esfi curfm,rotari. NlCODEMI Fr.TSCHLINI. vj Quomodo veroCoelum dicis efle (implex,&o- mnium qualitatum expers: fi eft corporea iiibftantia, & fini ta , & mobilis? Z leclarat & boe omnium (eculovum memoria:&com- tnums ekperitntia ,qubdidem Ccelum,etedemq } ftelUjn eadem magnitudine, & dijlancia , a condito mundo in bane "vfipdtatem perftiterint , necp vila lab e s tantoin terualio temporurn ccelefli corpori acciderit. Quare re- Be dixit Atifioteles, Ccclum fecundum naturam Juam nulli ortui,nulli interitui , nulli incrementojiullidecre- mento, ne p "vlh alt er at ioni ejje obno^ium \adeop omnib le ima nt, omntip grauitattsekbers, /Qtque boefirm ts rationibuf demonjlrat lib, t, de Ccelo. cap.s. Vnde vero colligis , motuu.m codeflium tari¬ fam cfle atqua bilitatem &pcrpe- tuitatetn? Primum ek communi,acfimplici motu omnium illor rum corporum, quototum Coelumokunes illiuspa: tes Jpacio zr\..horarura circa terrarn reuoluuntur:"Vtjemper inidem pitnBu redsant Jujuofieri c cepit conuerjto Dein- de qubd auilibet Planetafiuum lurfum in Zodtaco,fiati4 anntset tetnporib.coficit 1 neq j ynqua a "Viajua exorl-itat. Idejuodinprimii demonjlrat. Planetarnim harmoniaad Solem: de auafuo loco. Pofiremb etiaekbat patetaaua- bilttats, pub dJlella fixneque cauja motne aJjcnbi, c hm /intper~ petno p dem motat, dzrjemper godem modoje habeant. Potcftne Ceclam propter hanc fubftantim fini^ piicitatcm, & motuum perpetuitatenv, dici atternum ? /jjifioteles , & qui illumfepmtntur , Voluit Ccelimo- tum nulloVtipuatn tempore cašpiffe. Atnos,jdcrvs edodi oraculh/Umm, Ccelum motumj Ccc-li initntmJumfiJJe: puando 'Demfrmamentum tnmedioapuanm confor - tnauit digitPS juti ■ & irnprejjfas cifaces ,ac luminanain gyrum circumrotar i ni (hit. Http enim nos Galeni mo- uet autboritas: qni libro li. de Vj part.cap. 14.. Slojen reprehendit, quajiDidelicet isnonrefte omnes reserea- tasabjolutieDrduntati Dei ddjeribat. ( in- puit Jto /3yA>i0k~ct| 'ni'.cuj'icci'yi\ccQnxi,fs,ovoy Uv ajjTccp- yj 5 . y^f utIou /StTrcuiZcppmt do^pce- r T(Xfi '7rZUW7CCj,š'UC l tX,'T0V CCUTCi) Xj TtST (Ši-tsEf 0 T 1 M0)010)5 Nrc O DE MI P RISC II LINI. 29 v\fjue.'Ti&i , ^ $, » Tt-f aMap, T'// Wo!^ eMJio^vopSctfs pvmcog A oypi4,2lg-i A’ ajQig '/jtvJboiJLtCi a\. Tvcu-vzy^y> ei v«q r&) J' u,uo,tzL vo^tu^: ei t/o) r n(ppcu> 't^TTim, >i /2y/ e^A^vroieTv. Idesfj 2s[am"vellefo!tmtnodo,ytifibcecfi- am,nonfufhctt. 2deque enimji"velit Dem , '*>r e.v petra fiat hotno , continuo ut eifacere licet. Etjecundum hcec, doffirina %Ujis dijcrepat a nojlra , cžr 2 Dlatonts^aliorup Gnscorumjententia , qui de rerum naturareBiusdiffii- tarunt. \loj: e mm boe j atu ešff, [vselit Dem mater tam crearepptjlatim ft eteata. Dlani Deo omnia cenfetejje pofdbiiuv. enamfi equum,aut bouetn "velite ciner e ere a- te. Htec Ule. Sed fallitur opinione fua Gale n us. Dlon tram Uloj e s ordt n e m, a Deo inpnmacreationeinflim - tolht: quando opera primce creationhs recitat. Di~ Jerte enimdicit fic fuifje omnia a Deo condita: ytJem- per deinceps certum e v cer to pfecundumgenus feujftecie Juam produceretur, Quare Galeno D Utonem bu oppo- namm: qui in Timteo de operibmprimce creationts ,Jic jentiendum lonuendumf cenfetpvti Demperprimosho- tnines nohts tllas res reuelatntiettamji nulUpr or J m ad~ fint demonflrationcs. Vtrha cim funt htec: Trj&ov St tou B pvtzoai tfjuzBgjdbsv } ex.ypvot$ pdffzojtf ymv, assipetaor. (jLpdUs SiTtr^T^tSTi aufT^J < c&gjjpvKS tiSbcriv. Aduza- toi ottt/ picevTzfajicnv iv: cwtu ts eitcortzcv y^\ tt #ct,y%cfta)i "ž>’c itiSbljrtav A ey%cnv: ct/A ®s oizsia petam- jo Lir. t. Astronomiae en» a,7ntfcfy{v, ro> vb/ace 'tn^ivnov. Id elpf: Credtndum tih*, qui iam olim de hac re lociiti funt, dan fine Deorum fihp. vt ipjidicebant: & auiaparentesjuos optime nouerinr. Fierienim non potedj, ve ftlijs T>eo- rumJidem non babeanius: etiamfi ilh tamJme probabili- buirfuamijins necejptrijs demonjlrationibus loauantur. IMiinlominus tamen , quia dtcunt Je pronunciare d.e re¬ bus domejlied , opor tet nosen a e dere, <& legern illorum Jequi. H te c F lat o. Etftautem Jempilernus ilie Codi mo¬ tni non ef £, &jtcut alhjuando ccepit , ir a etiamjuo tem¬ pov e dejmet: tamen reili diciturperpettiv* -,boc edg^per- petuo idem , & vndiqitaque apuabild , &Jemper trre- guietu*: eoqubdnunquam vehntendatur, velet iam re- tnittat ,multof minusconfijlat. Vide Anjlot. lih. 2 .de Ccelo,cap.6. Qux caufa eft huius perpetua: circum- uolutionis 'i Plato in Titruso & Epinomide affirmat: ejuodajlra (p- vmuerjus ille circuuns,babeant m Je non modo ani- tnasmotrices, quarum impulju circumferantur:Jedet- iam mentes in te lle cirices,easj jiue in J ud corponbus ,Jt 1 Ue extra corporn {onfiuutas , quarum vi mota, curjus Jitosperpetuos ac necejjarios tonjiaant. P/as mentes , DeosappelUt vifihiles ex igni (Imnc enim cetbereprio- remfetit J a fummo D e oprot rento s: eosjue mtuori cul - tuad- NlCODEMI FkjSCHLINI. 3X tu adorandos ejje docet, quam aha quxlibetfimuta&a'. propterea quod nupjuam mueniripojšint, Del pulcriora , Del in locis collocata excelfioribus, Delparit ate ac per- petuaDita omatiora, quam hcecjlnt aslt/haJimulacra , Dndique jimiliter conjlru&a . %louit autem Platone m pracipue analopiaanimarum in animantibtu ,&tnen- tium in homimbm , Dt hcec it a ejje crederet. Sicutenim anima corpus animaUs Di fua circumpert, de Dnoina- hum locum: ita cenjuit Plato c cele ji e c or p us ah anima quadam injitacircumrotari. Et quernadmodum Pen¬ tium bumdnarum abhones, ataue opera jiintDniuerja- ha,W necejjaria, ac perpetub Dera, cauja demonjlratio- ntstita iudicauit Plato in ccelcjhbits illts quafdam ejje intelhgentias, qu1 Jtrpjhs oddty- juj votto jcgjcT)i ; uV>i? , a,7m.orčv cisctyaav ttvAu fJUe.yiyn yiyvoiT cu/: cu>yov7zt y^f>, ct.A\’ Cc voux~ o ~ -T-\ l\\ ' . t ,, ’/ I \ r \>/ ueret. I o g cr>iTcq vot w : to tsAsov htCotjvUTOk t/ ti vvv. Kaj Hit ’A S^et/ttcts ct} oJtV ^aiTjov, <^M^7ct<^popco-npo-/ au/ tsotč yivorro. Id efij: /fjnmue, intellebium babentis ne c eJs it as , omnium necefhtatunt tnaxirna ef(j : Dt qua ducens , non duBeL-> gubernat ♦ tioc Dero immutabile_> e sij, quando anima,res opti- tna.Jetundum men tem optmam delibsraitent: &jc *- CfcrfJ- ji Lin. i. Astronomiae cund:im rnsntvs optimam deliberationem , -ycre perfe- Uim aliquhi enenei it. 'Necp AcLamas tali refortior,aut im m utabilior Vnquam fuerit. Poeta (yt apud /pri- fioteletn inlib.de comm,.animaliuni motu) Atlantem jnherunt: quitanquam dvmsftensjcirctm 'venices Cce- lum torijueac. Ih uh m m o im c celiciperpetuitatem ad- Jcribit /ijiftoteles , terrerus epuieti, percnmtati: quaft ejuiejcens motampariat , & motni qu;es reluSletur. 'Nos ye>o ex Jdcris licem didicimua, qubd ynrtutes Ccedorum (;ta enim a ChriftoappdUntur ) illis corporibus d 'Deo pa mdiue: quce cuiufmodijintjot mce,niilta nosconie - Bura pojjumtts ajjequi: neq , ylla nominibnsdefignare, Jicuthoccimtpfuolotodanonflrabnur. Namye>ijdime d 'Platonedihlumefp) Jih ,io. delegih. hAjV Ttot^dd^poe. >X® J crh[Jiai /dh-tJ cpoluntas Del creatorh,qui ji at uit ifla corpora in ceternum, & legem pojuit ehptam non tranjgredtentur. /fptquehocetiam Anjotelesfen- •jtZiSz^zoov, od/tov /dhp ( jov ) 'Okt £ eda-Tvcna ppcu, \tyv- dpj , Ajm Si S^uIcc/luv tv cvfAnra/l©' vdapM i4- " ' ' — ' //$>, Q\mUv, Ttr&cdrtu. dpemi -VJ^SCVJ, ilA 10V 'ti lil V £1 'AjAjjh : dpiov -te y.v£cQr^ ■?’£#: tu s y »$ cmar ^ co ;. CloriOj.ua & de centim ef^collocare Deum Jiimmo in Nicodemi FrischuNi. 35 loco: & dicere, qmd yirtus tlhus per totum ''Pniuerfum dijlributa, Solem & Lunam moueat,totumq } Ccelum cir- cumagat,jitj caufajalufbs mortahum.V \d.emdem c 6. libro 2 , de Ccelo. Tbeodoretm etiam Ser m i. de ProuL dentia,comra Platoni*jententiam,de hacperpetuitatbs cauja in Lee "verba jcriptum rehauif. rotira. gWdc , z, vouv ?w^epvyirLo /m ey >> &M’ o/xa$ tov ejr out^i opov (puAcidjovtoc. Kv/Žepvcb-^js r duuu/ncnvb vtz>iyyryii, y«\ y a.)U)£ipn'rov y 'o7CZ7tX)trj'/je 1 oxd- . Atmagnatamcneftmotuumcoeleftiurn. varietasS Varietatem , autpotimpluralitatem motuum , c cele- ftibminejje corporibus negam non potef Etji enim y- no cjuodam &communi motu omnes or bes ab Or tu in Oc- cajum circumaguntur , quem Plato toutV (popcts y>ocat: Ptolemam vi^^ng^vov: Copernicmquotidianum: alij diurnum : tamen jtnguli or bes etiam 'janipv f. čfu commtinls axts ,fue diametri, celerrimefnferiorei tar difiime conuertuntur .Et inhoc motu Saturnu*mul. tb ef£ celer'ior,qudm Lunaficut etiam T lat o in Epmo _ tnidete/latur: to 5 cev tTb^a^ro): ■ra S^cjaumov ovcunuec. /defjg: inter Tlanetas celerrimm ef^no reblebabetur pr o tar. difiimo: & qm tardifimm edfmale cejetur celerrirnu *. jPo/ieriori "vero motufic progrediuntur or bes lili, "vt itn. paribus temporum fpacivs Juos are uit m abfoludt: &in, feriores orbes moueatur citiits fuperiores r vero tardius * Quodenim Jfacium CceliinhocmotuoblipuoLunapera- gratdiebu* 27,id Saturnusannis29nonconficit. Gela. Uti* vero orbis cent um aut 70. annt* ,vnotantum gra- duprogredivulgo dicitur , Et hocmotu etiam cardtnds mundimouentur , &pun&a /Etpuihočliorum ac Solfli- tiorura mutantnr: ita vt hodiede ariete in 'Spbtera obla- 1 na, Vixfuperfint tresgrada* ad integru jignum tli con- ftuuendum, &cum imaginarno conformandum. Da exemplum, vnde hunc duplicem Coeli motam intelligam. v Kdacr obiti* duplicem Cceli motum Ocplicat ,deLume curfu: quodhcec & clantateJui & Velocitate notabilior f t.Lund(inquit)poflquam d Sole difcedens nouata ef£ y jecundo f er e die ar ca occajum Vide tur , & auafi vidna S oli,juem n uper relugmtfofhpud tile demerfus effjpfa Cceli NlCOD£JvU FRISCtfLlfcl. 3T> Ctelimarginem tenetantecedenti juper Occides. Terno die tardiiis occidit qukm Jecundo , & ita quotidie longius ab Occafurecedit,ytfeptimo diecirca Soliš Occajum in medlo Ccelo ipja yideatur. Po fig ahos yerojepte,cum ille mergitjbctc ontar : adebmediaparte menjis dimidiu icc- luin ,id eff\ r ynuElemtjjthariuni^ab Occajum Onentem recedendo meiiiur. JiurfmpofgJeptem alios circa Soliš occajum latentis Hemijjihatij,"vertičem tenet. Et buitcs^ ~ — indictum e fig , quodmedio noBis eStorititr. P oflremo 7ei i etru te m e.vemptu,Solemdenuocoprehendit,etyt- ‘■ tti etur 07tusamburum,auamdiu Solijuccedens Ju : "6moucrttr ,e£r rurfusrecedensp&ulatimJemper in ntem i egi ediendorelinquat Occajum. Ajjfertibide e~emg urn de Sole, quod lege s liha. in Jom.Scip.cap.i8. QE e eft huiusvarictatis caufa ? Plato in Timteo duas ajfert caufas : cjuarum alt era uierja orbiti magnitud in e J umit ur. ‘Mameacorpo- r A>qi(ceyelociffime aijoluunt /uos circuitus >contineri di- j ^ en abijs^jud tardiusperagrant Zodiacum. Ethoccele- ‘ J ^ Acyelocitattsdjerimen in cateris Planetisait e * ■ motu>tanquam certijfima men/ura ., deprebendi . j J e(fiJunt , redeunt. Eerba PlatonuJunt bcec: eV^i l OUo tii tLo eoLVTO) 't2fi7fmo-CW c(.«VV1051, , nm'3>p5TpC^£y£. /xcx.0e, c/j>ic\fa{‘ Et mox\ 'iva,Si un/Litrov cW j>yis m >rs ^s oMnA cl,9>&-1 >trnfn ^ •TOC^&i, ^ •TOL'Zt£=i TOLSOJCTO po^JiTtOpevolTV, (ficSs 0 ©Sos clvvi^&VjOVTm ylui Ežv'ttpct>‘~pYJ'Z 2 S.ioS&v. o Sil nw 'A.c^Ayi7^pSp >iAjoy. HoceE^: 'P ofl quam Vnumguoduis eorum , guacuncp opor teh at tempm conjhtuere , motum fibi conuenientem ejjetfortitum \&corpora animalihes vinSlane\tbua,euaferuntatiimantia: &poftquarn ‘Det preefenptum didicerunt, ibifecundum alterius natura motum,obhquum, auc alt er mo t m eiufdem natura gu~ lernat , quadam corpora maiorem, guadam minoream- bitumadeptajunt : dr quaminorem adeptafunt,e a velo- cius, qua Vero maiorem, ea tardius circumeunt: qux ve¬ ro corpora, vnijor mi eiujdemj natura, motucircumue- huntur, eorumvelocifeimacontinentinje alia,& ab ijs, quce tardiiisprogrediuntur,incluJa continentur. Vt au- tem quadam ejjet veloatatts , celeritatts menjura cer- tijšima,omniumj motnim obloprodiret in lucern ebo- rea \accendit Dem lucern, inJecundoaterraorbe:quam nos Solem Vocamtts. /Jltera Vane tat n in motu Cccli cunja. Nicodemi Trischlini. 37 c au[a apetita e/// a fine ,propter quem ifta motuunvva- I netas initio a'D e o/uit in/Htuta\ "vt videlicet difcrimin* tffenttemporum , diertim,noSliu, men/lum & annorum. Si enim "vniti fuijjet omnium ccdeflium corporummo- tw. nemo potuijjet "pelannos , y el annorum initia,ac ' *ies,yelmenjesobjeruare: nemodiesyitxjiuenumerare . ' Hanccaujam 'Plato bti "verbti e\pnmit: 'Iva. 'on pJtXi- f ;(;_ ■> ti rr f \\ - \ 1 f ■> r\ ~ V . - • /~* ^-- rr-*\/\i4-TT. ri 0 ITI* P 1 ' ^ & < Pp 0! "r 6a 'S'T)1? x;jx\v\?A/os Jt cCOjr ^ t 'JGA^'-ioi Zi,x^ov. Ide^:Poluit Veiti,yt Sol mmoume luceret m toco-emuer/o, & animahamuihti conuen e at, numeri ejjent capacia,eimcp dijcerent d /f l ° ne clu jdem&frnnlti natura. ( Credit enim jjj, ar ° h,entcs numeratrices ipfis quoq s aftt tiine[e.) Ita- j. H Iie d esnoxq } conflitutajunt: &propterea ettam ynuti , ^ ac J a pi entj fiimie conuerjionti arcuititi : Jv!e n/is etiam * ^[^letur , tjtiando LunaJuo cnculoperagrato, Solem f ■ y lle rit cojecutaianniti "vero, jiiando Soljuumproprium jjjl 1 oi bempercur r er it. Confcntic cumbacratione etiamJvh- V Cd£ i u * Lycas,primapar te Annalium: Voluit quippe_, f/‘ Dem bane "vicam bominti d [e conditi, hcet immortalti [ ejjtt , longe dijcrepare a "vita Jempiterna. ldebtempiti p. alde bonatided I credendum eff Deo opijici*Vrfum efje meluts, yc initium Kiotusctelsjlisfiatab Ortuin Occa)um,qudm contra. Et . bo,nccaujam ipje agnojcit /frifioteles : quifatetur nihil in ijhe rebrnfortuito,aut čajupr onemr e. Vide Ariji dih* *.de Cxl.cap.q. Cxl.Tfbodig.hb. t. j4ntiq.Le5l.cap.iz. ' Sunt^neduo iftimotus,quosdixifti,fibi inuicem contrarij? Nfinime. Si enim teta & Integra conuerjio fiatuatur I a teric onuerfionioppofitacontrari'e,tumautambxfient ) propterfinem, & terminum contrarium ,aut alterutra tantum. Nam contrariorum motuum funt contrarij ter - l nuni,&a contrarioituradeotrarium. Sedneq 3 ambxfi - nnt pr op ter finem & terminu contrarium \quomamam~ x rotationes hunt e)c e o dem inidem. Ne que alterutra tantumpotePf diciperuenire adfuu terminum. Si enim 'Vnatantumperueniret adJuumfinem,tumalteracita- tio, qua terminum Juum non confequeretur ,firujlra ej~ Jetj acia. Vide Arijlot. hb.i. de Cxl.cap.Af, DE CAP. V. /ffPTA7fENTIlS IN MOTE* COBLI, EARVMQJ'E CAVSIS. An vero nnlla alia in Coelo apparet motuum fiuc varietas,fiucinxqualitas? J %io apparet . Nam Proclotefte, Planet ar um in motu WCi>lX0C\l4L, yf\ TO /muci r ro ■7tp\d.T©', C 4 tam 40 Lib. i. Astronomiai tamfecundum longitudinem, quamJecundum latitudi - nem conjfiicitur. Superiores enim tres Planeta & Lu¬ na , mtzuuaiibm interuallbs d Sol(_^ digredtuntur ,u a T Tab eo ahcjuandoper quadratum,autper trtgonnm di- flent 'tilvjuando ex aduerjo cernantur. Deinde etilni inaauaUbtts internatibs , d iinea Ecliptica , Derjui Se~ ptentnonem & °M er idiom edpactaniur. Idam Luna. pmncp tantkm gradibusah Lcliptica dijcedtt. Gcterv^e- rb Planetamulto longtiis euagantur : jicutaltas declara- buur. Pneterea dtuerjis tem por um jpacijs in alt er utr a parte, aut diutiiis ,aut breuius morancur . Idam Satur¬ nu* in latuudine Septentrionah ,bienniofere "Merfatur diutiuspuam in Auj}rina—> %iars ejuotannts propemo- dum latitudinespermu tat: alids m^leridiana, alids in Septentrionah longius tempu* terendo. Soletiamin jt- gnbuefliuitperdiesoblo&tres quartas r vniwdiei diu- ti us moratur, quam infignus bybernb *. Poftrernoma- gna eb\j vanetas Planetarum inptogrejju , re^rejju & fiatione: magna item m Apogabs & Perigtebs differen - tta: de quibm omnibus in quartahuiusoperbs p ar te di- cetur. Quae vero harumomnium inxqualita- tutn caufa e£t? Suprd diximus nullam in ajlrvsgeelcaufa rei mclilbs, 'Vele atija motor h >pojfe in nos in tilu motibus contemplandts, & eorundem caufis inucfhgandit vti cogimur : ji quidem motuum illorum caujas jcirc.atp ekpiicare velim us. Cum enim 'D e us 0 - pifex rerum>illd—, corpora tamproculd jenjibus no ji ris rcmouern: vt (quod m aliarum rerumJcientm facere pojjumu* J princi [na dcmonfirattonum non /jueamus e!x 1 t Pl ls gigncre, & oixiTa.dc Vernaculainuenirt_ :qmbus pojleajmgularum apparentiarumcaujas reddamus: id- to nosadalienaconfuvimtM pnejidia, petimusjue nobis [ bypothejes,ex/pjithmetica & Geometrih. ‘Namhinc tot imeas e\truwius , lotcirculosjinginciiis > tot pundla t} naginamur,totorbes Ecccntruos & Epicyclos Jmo et~ tam EptcjcliJcos comminijcimur : jolum Vt ex bbs rebus imotuum illorum , quos tamprocul a Jenfibus nojlns re- Mouit 'Deus, caujas reddere pojit m us. Quare non absre Ceneča Epifjj. 89./k fcribit: %'Iathematica (vt ita di~ tam) Juperjii lana effj: in alieno cedificat’. a Is en* accipit ptincipia, quoru benejicioad vlterioraperueniat :Jiper Jt tret ad 'Verum Ji totius mundi naturam p°j] et com- prehendere: dicerem nvultiim collaturam mentibus no~ Jirts: qiue tra&atu ccelefhum crejcunt: trabuntcpaliudDe : stho. ItacpP latoin-Timao afjirmatpaucos eJjc,quipoJ- fint relicjuos Planetas quinq J , vel nominare,veladjein-* vicem commetiri,yelmotus illorum cakulare. In Epi- C nomi m 41 Li;e. r. Astr.onomi.ae nomide ett&m dicit , qubdyirtutesj'eu formas (ipfe Deot appellat) nulli bominum jas ju exbhcare. In Etmceo quippeb5 ž7tos elsmv) tcrocn^ovov ov~ •ra tos tVtov 'Tfh.odcjjc ,: •žtAvi@^ fe d[xiygLVCi> ppgaiJjiao;’. '/tt 7 Hny~i\djjiz<; Si Joui/Mje^i. Idesf: tauerorumjide- rum ambitut, quia ignorant homines,prater admodum paucos , neque nomine certoillos appellant, neque inui- cemcomrnetiuntur, neipnumeruadbibitkcontemplan r»r. Jhtare ( yt yndyerbo dicam ) nejciunt, temp m e j S Je bas ifjds a/ir or um yagationes: multitudine epuidem inf mit as: Vanetate yeroadmmibiles. Hiec ille. Certe ecjiiidem fi qutls adimat Ajhologo fuos circulos fuam Eclipticamfuas latitudinesfuas longuudinesjuos po - los fjiios Eccentricos : nulla^ earum imetjualitatum , quas ipfi enumerant, erit reliqua. Quieenimjiipra enu~ meratalfuntanomalue, ete tantiem intelliguntur reffe- Buillarum bypothsJia>n, quas Ajlronomi exalitsJcien ~ tun , in jitam ar tem transferunt : terrena Jcilicet ccele - Jlibus , humana diuints , repertanojlrce mentvs opificio Dei admijientes. ESf quippe corporum illorum ea__, JerfeBio, e a fimplicitas 7 ea in motu celeritas: yt nos no- Jlrtis meniibus i/las res conJequi nullo modo pojdtmus. Jun d, quodnonnulli inuentiJmt,qui apparentiarum j- jharumeaujas multo,quam alij probahilipres reddide- runt Nicodemi Pbjschltni. 4J tmtex hjpothefibm & principu* mamfeflofalfis :fic- utlSliceas SjracuJiu* ,& Cleanthes S amin *, & Selsu- cm, & /Irilloteles: Heraclides item Pontictt *, & Ti - man*, & Ecphantu* Pytbagorceus,& nojlra ectate Ni- colans Copermcu* ,qtti omnes diSserunt terram mcv.cn circa axemjuum , Ccclum vero & Jlellas ciuicjcere: at- queea conuerjione ommailla euemre ,quanos Ccehmo- tu,&terrte quietefieri iudicamu*. Vide *[nftotelem h- broz. de C(do,cap. 13. grPlutarchum in lib.de faci(_j in or e Lun £: & m quceflionibu*Platonicts. Deinde & altera caufa ef[ barum imspualitatum , Uidem in dijci- phnis prtepoftera qutedam ratio menfumndi omnes mo¬ tu* ccelefles ,ex motu Soli* ,&tempore ,per numerosa nobi* inde conftituto. EcuidemTeu* Solem & Lunam, prieahi* flelli* omnibus lucerevoluit ,Vt ejjent nobisin dies./s annos.rs mejes. Pide ef[,idcircbfacesi!las dna s, tam luculenta&jplendida luceaccedit , easq } ajiibs vrbi- bu*tamcertocur/uiuffit ctreumrotari, vt nos e\ motu horumduorum [iderv ., tempus, numerum & diferimna dierum & noftium ,menjium & anni partium objerue- mu*. At curicfie hominum mentes & anxi it ornmno avapčiArot,, nullapror- Jii* iinepiahtas. Ettolemripenepoterant ijhebjpotbc- Jes,njimaior inde ceelejhbus yus illata ab Aftrologisfu- jjjet: epui propter tarditatem , celerrimi alus Sat urni, tiefcio piam malignam & Jemlem , mortificamcp natu¬ ram ei ajjinkerunt : non anmaduertentes ,epuod Luna eam Nicodemi Ffjschlini. 4,5 tam ipjam oh caujdm languor ijle fcemmeua adimendus quam celeritas rnotmm & tardttas in^od/aco, Del heneficam,Del malejicam naturam fidenbua p'JJet conciliare. Vetnde rationes certas reddere, non elig hu¬ mana; opis ,T hriumrp noflrarum. Cim enim mhd cadat Juh hominid intellebtim y nifi etiarnprim in jenju juerir y aflraDero propter Jubftantue / implicitattm, & loči di- Jlantiam , & motna celeritatem , d nohta nonpojhnt ito-, conjpiciftt in bta, qiuc illis acciduntjenjtta non erret: id- eo etiam Dera & Dernacula prmcipia , e qutbua rationes dpparentiarum certce & genuince reddantur, d nohti baudquaquampojjunt mueniri * Quid vero, fi primi inuentores excogitamnt cir- culos & orbesillos^vt adminiculo eoruin tem- pus & temporuna difcrimina,atq; alias res vtiks poffent accuratius annotare? C er te fihunc Djiim babent ijlicirculi &iftiorbes,& fiadeundemjmem dejlinatur,propter quem Veita a/Ir a c °ndidtt, & cuiuagratia Solem ac Lunam circumrota- rnujštt, Dt mtmrum cognojcendta bor a,rum y diern y men- /tum & annorum temporibita mjeruiant: nemo James ?/- la artijicum inuenta ajpernahttur■ ‘Nam multta nos bo¬ dle indigemua,adcomparandam altanam rei notictam., ttdmimcuUa, multts ad conjeruandam rerumpratei na- rti mmemoriam > adiumenttf^uibuaprimi oomints-tarn 4_6 Lib. i. Astro^omiae longaui >facilcpotuerant car er e. Sedquia de yero,ac h- gieimonju Aflronomicar urn hypothefea>n ,jun locu ent dicendurn:plura bic non afferam. Satu emm mihifuit boe loco, abufum ijlarum HjpotheJean cajltgajje. CAR VI. t>E TAT^riBFS COELI ES- SENTIALIBVSo Quomodo diuidittir Coelum ? T~\ Vohu modu : yelJecundum fubftantiam, yclfe- Es cundum accidens. Qupmodo fccundum fubftantiam ? In ottoorbes: quorum očtauru &fuprem ut e fig flel- larum , qux yulgo dicunturfixce:Jeptimus Saturm,/ex- tus louu ,quintus %<'lartu,quartus SolufPlanetarum intermedius , tertuts Vmerit ,Jecundus°Mercurij,pro- ximus nobu Luna. Hos enim jblos orbes enumerat Bla¬ to in Timceo & Epinomide : Anjloteles de mundo.&li- broz.de Ccel. cap. iz• Blin.Ub.z. cap. 8. %dacrob.lib.i. m Jim, Scip.cap. 14. Tslos autem de hit orbibut fingulu dice - m tupar te tertia & quarta huitu congruentue. Quideft Orbis? Eff figura folida , duabiufuperficiebiu inclufa , ex~ (enoreJciiicet fm conit&a, & interiore feu concaua : qua- NlCOBEMI FltlSCHLl Ki. 47 J uarum Dtraejue ab Dno eodem^medio^reJJreUufui.ab- I e $Cpanbus Dudujuaij, interualltd. /Q r ifloteles / zšsA Juas conuerfiones ipjimet pera- gunt. ltaq } aduentitio nihil egent adminiculo. Eaemm corporum illorum efj^perjettio, Dtabsque noni orbitfi- ttitio regi mine,pofimtomnes & Jinguli , linbs motibus JufJicere , &Je inuicemcon/etjui,&alter alterumquafi ol Jeruare. Deinde opiJex 'Deus ita conjormamt omnes or bes, tgtotum Ccclum, Dtpojjent omnia in illo conjji- Ci *it!^ ue f aces J uas injingulis orbibm accendit . Qua- re „oredendum nobbs ef(J , quod nbnum orbem Jolum praterire,acJineltici_, relitujuere Doluent. Omnes e- t nirn or bes luce & lucijensJlellit ornauit ; n epu e d Ih us Ceel i, 4.S Lib. i. Astronomiae Cedi, vel °MoJes Velfaniores Philofopbi meminerunc, (juod/hllatum non jit. Pneterea /1 vili motui regimen jit tribuendum ,certe Solu or bi , tanquam intermedio , Vel inpnmis idtribui debet. Hune enimrelujui orle s > & jlelltzomnes objeruant:Jicut alibi dicetur. blepabs^ etnij* Densdicitur,Solem & Lunamprcefeajfereliq U # a/h ts,qua/iduosreEloresorbts,Gen.i.& Sap. 13. PUta etiam ub.6. de J{epub. Solem vocat regem dommumque omnes Jenftlis natur ce.ficut boe etiam Plut. in qutsfl.PU. tonicts , quce/l.7. repetit. /Qlhtecquandoviolemus mo~ tua nembacquideminferiorinatura locumhabet: mul- to minus in rebus ccele/libus debet toler ari. Quare JluL' tos e os vocat Plato in Epin omide, & qui par um de ajlrts Jciant, quicunq } orbes inferiores d [upremo aliquo rapi , eir illiobniticontendant. ‘Namfiita jit,quomo'’ ~\ifto raptu , non[atmuttia[olidorum corporum colltj .. &/i jiat collifio, quomodo non etiam P.rus Pytbagoncns, & -jncentusHarmonicus edai.., C de quo Am/loteles Itb. 2 .de Ceel.cap.9-Pl1n.l1b. i.cap.n. Pafil.Hom.T,.in He~ xaem %elacrob.in Som.cap.1. Pojlremo nullum ej[e no~ uum orbem tejlatur omnium[uprd enumeratorum Pbi- ljupborumconjenjus, quipueter oblo orbes non enume. rant. Plato in Epmomide de oElauo orbe jic ait: eva, Si oySbovypp \eyeiv :ov/aob\i<^x.cči/ tu amvaKspoov 'S^sci- y>p'vjot. Enutn ex bts 0B0 opor tet ociauum dicere:que>n Juq remum mundum prtecipue nornmdrit quifjnam . Ec Arijloteles hb.u de Ccel.cap.9. eiceda/^L/ 5^ to KSH Nicodemi Frischl^nt. 4 9 XSH ^ oda /mA i x*>* 0 Alus 7 ia.acai Ta^iv. r, Qupmodover6circulosnobis imaginabi- A mur,finonfitnonus orbis* Fncilime. Si enimpolos non pojjumirs in Ccelojenfibili n imuginari immobiles ( mouentur enim fuccejjutempo- # f j rtl W d>xim trs ) nifi idfiat rejJeUuprimi illitrs G com A / > mum y dimni moties ( non enim jinguhs diebtts ,aut .Jmgulii anm-i , j. -antur jenjtbiles mundi car danes ) | O "' r ' rr ' j *■ .s*tre*v* jenjtbiles mundi cardines ) ‘ multominiis m Caio JenJilt tioterimies comipere per> n- ■ ly nes Ulos icpuinoEliorumfolflitiorum fignorumjus 2[c- diacieirculos, & nerticalespunčtoi 'Ham & ifia r res r,~JI ’ r V»» ) V J/VVtr\*9 V- - »,W.r ^ •/rr,. r . A nonc Jfe perpetuas >in C tiobis Ulos circuius imaginemur. tanauam pni 10- tu f n ^niuerjum ambiant : Jicut in altera par te j: fin de- ; d j dtrahmus. Erpuidem Proclum in alio orbe , quam octa- f J i Uo >&circa oBauilm nonfuiffe imaginatum circulosrtel fi I b*cyerba ipjius abunde nos docent: r rbi de imaginarno v, o /«iy 6i■? tW a.-^Act)' Jv o/^ii £ TA^TIZVS COELI AC- C IDE NT ALIBI/ S. Quomodo diuiditur totum Coelum fe- cundumaccidcns 5 T mod ” : y el fi clln dumfiguram ) r >pelfecundutn 1 pofitum, "velJecundum motim flellarum. Quomodo diuiditur fecundum ^ k figuram ) Jnpuatuorpartes : Superfictem, Centrum. ADcetn ^ polosfen Tertices mundi. Quid eft fupcrficics Coeli ? E delila Hitim# rotunditas ,qu tieip tempu* > neipue vacuum esf Qu_ideft centrum Sphccras fcu globi ? jjj Centrum ef^JpunUm m mediogl&bv. d cjuoomnes h- Hezedulhead circumjerentiam fant aauales. p Quodeft centrum Coeii? /; ' Terra , glob m , qui dc duobm element Is , ter ra & a - )( ;} fjnamrenameandemajuperficiemcoaluit ., actotiusynt - p . uerji rnedium obtin . mt . 'Mam teta bacmoles Cieonfera - f tur 4 f u per tora corpora guajipunti um er it . Torro deji - J tti terra > catertisj ) proprietatibusdocet %1 oJes Ger . cj . t . p ^ 4 fiCHorh. J \..^r 6 .m Hex . / frijlbt . hb.z de Čceljcap . 13,. 1 & i p-Plat.in 1 ;m.Flut.bh.^ de plaot.rap,<.jio.&n. PUn.lib,!,cap. 63.64, 6y&66. Ttolem.lib.i. cap.4..s 6. ji & 7. Eandem pa o p efje immobilem docet Špirit us jan- ( Parnlip. t6./frijlotMb .2. de Ccclo, & r elipsi: nec j, non& Tliniuahb z.c.6$,&69. Ouid.6. Fajlphdacrob „ v hb.i.injom.cap.zi. Lucret lih.p Citmautem Pbjfici i P r °priumfit mumts,de loco & magnitudine,nec non de |U J 7 £ Urate rremglobi,confderare(cpuanpuarrl boeterhum magK pertinet adMlatbematicum ) nos argumenta illa t pnbusi/laproprietates terne inefjedemonjlraniurfnis diJcipUnis rcl:nquemu*. Qil’s cft pracipuus vfusterra: in confideratio- nemotuum cceleftium ? Plato in Timceo de terra, nutrice nojlra , afjirm at, > 4 V T> Glibd Lib. I. Astkonomiae yuod cim fitalligata circa polum , ektenfum per'vniuer , J um, etiam cuflodiat efjiciatjue noči e s & dies : omniutn (orporum, quotfpets &)v alfi«« ti5, ^ ryf 8 w ■■ d, £ l «w a ajdine®- ■ji mundi "pocatur tpjius dimetiens > circa q j «2r«r. /frAt. r , ii; ot?<»» oqg) pvipev: ep£<{ S' i-TaAavTDV awr**' T1 ? ^ ! /wor»y^ yoqor- ^ *P^ 35 fin- iA. fijiot.decom.mot.animahumdocet' r ,|f xennt /Qlantem quendam , perinde ac ft dimetiens r neajit, circumcg"pertices Ccelum torqueat. Quid funt poli feu vertices mundi? ^ \ Tet tV čLp^@"yto\oi Ae^PVTct) tV xoa i w ' 'J Toli liu "vertices mudijtcuntur extremitates axvs. l*- v tini "pocAnt "vertices & cArdines, (jUod Ccelum in i "Vertatur ,tanquam ianua incardinibus* fi|i ’ ; Quot funt vertices vniuerfi ? «y 2)uo: alter confficutts, "pulgo ArBiats & Septen- P j trt0 * a ln diUnr. alter huicopfrojitus, auem "pocant /fnt- ,/> * r tficumjiue Aufirinum. , Quideft polus Ar&icus? ES^,a)cis mundi e\tremitas , epuanobii fupraHorb ' j ^ °f tetn perpetubconJpicitur,nep } "cnpuamoccidit. 'Nam /11 iHomero tejle, oni Jf oi/upoopoi \o£T£(s>v ar/.i- fyi^~>CT©',triomerotejle,dly\S'ixfx^oofOi fiti ^oio. Vertex enim^ciui Septentnones ao\,t , ^ : ? / r ^erJummmdana"Polubilitas"Pertatur.quoniAmJ f ^ I 5 £ 4 , Ltr. i. Astronomiae nos ef^,femt>er a nobit"videtur,ac femper oftendit Ar. Bos Oceani metuentes cecjuore tingt. %1a.tr ob. hb. ZfJ Jom.cap. 16. A ide etiam Arifiot. & Apuletum inlibrpf de %hindo. ' Qnjd eftpoIusAntarfticus 51 EUp eppcjita extrcmitas d%k , quce infra Hori^on. tem nojlrum perpetuo occultatur, neque Vnpuam ori. tur. , prat m: Xs\jM ttrupcd^^ai Sia 77 bAo< cL/UPoTipceStv: ' Z'Ot , Qcto'iA®r'dljE’ cdorioc bc /Soparo, et/A o {J)jJ ( Eyj div mjiojcdo. Vir g. lih. i. Georg. Mic Verte^ nohti jimpcr Jublimts: at illum Suhpedibm Stjdcatra 'Videt, manespprofundi. Qnxcaufa cft,ob quam Coelo haspaLtes ineffc crcdimus 5 /frifloteles in libro de %!undo caufam buitts reijlc e\f-/tcat cvjJL^OJmi V^W MfM, i *xW$Ih v/Sikt^ > kx ‘ r/l ' J ***■*• v; o-riiueJa^-HS-TcumKfV dMh^ctv , v^cc-sf trs ov vpvc-. KVKAoipopkjd)/.^ orpcijpcif , TO>ža pdyovvx, v?\ aw. r „ v - ~ — ~ ' ’ ~- 3 U 15 VDp ty.\fgcT arpcu^cu': «, ottse.5 Kecp.os ztvatTccf /de$Q C ur n vr.iuerjuni Ccetum,& mundus lit globrjlefigura,^? ccntincnter mop.ea.rur : idctrco e)c necejsitate jimtduo punBa imrdobiUa.fibi innieem oppojua: quemadmodut*i cimi globus in torno c ir citrar c tat ur , & amboqmdemjt,. Uda m ati en t , continentcp Splueram , circum quceptinft« totus mundns conuerntur. Deciarat alibi rern txcmp! 0 Ari. Nicodemi .Frisculihi. ^5 r^rifloteles,quodJumitur d motu animalium. in gttibut Vi conftat.fieri nonpo/fe,Tt autcauam moueatur,nifi etiam j ) 1 odiejuii juiefcat, quaftfulcrum &juflentacu.um meno ^ j nos. Sed cum in globi conuerfionenulla pars quujcat. . tanquammotuamfacultateHejlituta: ideo cenje. /(Ji floteles bosT>ertices,non ejje partetn mundi.jedextra 1 pjum altejuid imaginatione bominumconceptum. / Oiipmodo diuiditur Coelum fccun- dumfitum? In rettum obhquum. QuidcftreaumCoeltlm? ? . , Inquo neuterpolorum magin eltttaturfietfoclepi 1 ni , tur altero ,JedTterquc Horizonti incumbers Ti e [tir. | Vel ef£ tam globi azlefUs pojit m , m $uo Horizontu- ^ terfecat Aimmolhalcm , & ab sodem rurjus interjeca- tur ad angulos reci os. QuideftCoelum obliquum* { In cjuo alterpolorum fupra Hori^ontem mmnetml- ter infra Horizontom occultatur. Vel, esf taln g 001 l ' $ trn,i n quo 1£quinottiah * & Hormon JeJe mutvo intcr - J Jecant ad angulos oblujuos. iti Quomodo diuiditur Coelum fccunaum luotum ftcllarum 1 _ Secnndummotumjlellarum,prejet tim So h nce, diflinguttur Coelum in Cir* ulos O 4 /Cpr.as. ce fi *iim fuoambuucirculos dejcrilur.tHt qua circapou Tj 4 r vU LlB. T. AsTRONOMlAfi junt, duns circulospolares : Septentricnalem feu Ar Sl p cum,&%leridtonalemJtue /pntarlhcum. Sol nemJu a motupropriocum pai tibmjupi c mi orbit puibtncum co, or kur, 1S0 nrciter gyros conficit: e qmbm quatuorp rx , cip t:!'unt , cequinoSbaivs, tropicus esfliuas, tropu m p riu m Alt & fgnifer: quos circos , Sol ob a^mnoStio 'Verno prog rejfus . & odidem po n Slu m rcucrju s , ohlkpio motu AJk rw, i Spati a 'vero, qua im er bos cit culos interuenu unr,Apna:dicuntur. Et <. uornam ftelheoriuntur Gr&c« cidunt , a c mednim Cceli attinginn, ided etiam ahjduo addun tur ctr culi,jinientes Ortum & Occajumatcp \/ e _ ridiem: quorum a ker Hori^on, alter\leridiar.\n diet tur. Debitnune deincepsli.bro/equentiagemm. %lemi nitborumcirtnlorum Artjlotelesde %lundo:/fratm i n Phcen. %lanilius I b.i Aftron "P lut.inlib.de Exilio ©• lib 2. de plač.phil cap.iz. Produs de S p Im ra, %lacrob lib.\.injbm,cap.i 5. loan.deSacrobud.il. Zpnarumde\ Jcriptionesedtat apud Plin. lib.z & ca p (,% A p u pp (ra ^ bonem lib. 2. Plutarcb. lib. 3. de plač. Phil. cap 14 'UsAacrob.hb.i.inJomSap c. 5. Vug hb .\. Ge¬ org. Ouid. i.%letamorph. Eibul. lib. 4. E leg. 1. Finis libri primi. liber. Nicodemi Frischlini. 57 »LIBER secvndvs * AST RON OMICAE CON- | GRVENTlAE, DE PR1NC1P1IS aitis,nempedeGuxulis,Zonis& Climatibus. CAP. I. VE c m CELO EIVSQVE p A RT I Ji V s. Cuin dies firvt incequalcs , & alij alijs longiorcs: quidam longiiTimi, quidam breuifsimi, quidam A nottibus a:quales: certa itcm dierum nočtiumq; m Eia ,mcdia a c fines: pofiiimusneharutn. diuerfitatutn caufas ex motu Coeli afferre? ■* Attfas 'vernaculas harum diuerfitatutn e\ iojo C celi motu noti poffiitnios petert. Effc onim Cccli motni , Tt diximm ,cir culam, ac Jemper ulem ,perpetuocpfbi aquabilus, luet nobii vuleatur ejje inisaualts. Quotirca e* alitsbjl- ^ potbejibies & aliend princtpOf ,caujie ijiarumapparen- datum reddendiejunt. Quae funtillaalienaprincipia? Geometrica funt & Arithmetica : Geometricaqui- dem, pun£la,lineAt cauja reddipotem impualitatis. 7)ato rufatn AiquL Kotil alt circulo retlo, cauja reddetur dierum & nothutn tetpualium: datts itemtropica,conjiituenturmeta S 0 fc Derjut Ttoream & /fuflrum. Datts poJh er,io e dori^oti . te &°\ieridiano, punti tsq } Derticahbus y c st ta dietično, Shutiif imtia, media &jtties dejcnoentur. Quid eft Circulus? ^ Kix\os’d$ (vt definit Euclides) 'm uacu, ^a/j^Es * Af A& J ra l ^)s tivkp ms ar/aux r onps ■akaocf oj 'ZPčyS'7n7ciycrccf eJ9&šoq , irocf aA\»Aaj5 tich, Circulus ef^ figura plana,Dna lineacontenta,quam d 6~ cattiM circumjerentiam ,adquam ab Dno altano expun~ tlvs, tji«e intra ipjdmfunt,om nes linča, reci ecprocidentes, interJeJuntaquales. Euclid. b.b t. Quot funt p jrtcs circuliGcometricae? Tres: Circtimfcrentia , Centrum & Dimetiens . Qajd cft Circu rafcrcntia 5 Y\ičjupi.puci,prop r ie ejl orbis, duabits cor/lansJuper. ficiebits: conuexa & caica, Dtjiipra ek Ariflotele ojlen- dimm. Sed boe loto linea efl rotunda,feu. circularts,qu planitiem circuli Dndt^uaep ambit &includit: 'zzsaexV im ' T o 'bTrtmSev c-ppca , r^kurajj 'de.^ipjec. Qnid eft Centrum? Kepov VtcuKAk TD crn^Tov >&Aeiriq, kf £ Trdencp «| '©£?s- Kicodemi Frischli^i* 5? 5 ‘ crK | ° L ' AA)1 ' lf, Acqj v.a[. Centrum punEhttn iliud uritii*> d 'Jttoo Mneslinece proddemes ad circumferendam > interj O r junccecjuales. Euclidabid. i Quideft Dimeticns : l (fl Ai eft’* rta a aiuedam lw-a,pi I \lu3a, vtrtn^m adarcumferentiam circuh d'linens,i- £jf fjiimfacirculum induaspmrtes te/puales uu .ens. QupmodoGeomctrice diuiditur uxtu lusper Diametrumi Induos Jemicirculos. it Quid eft fem i ci rcul u G ^ f / 'lrL(iccf)xA.ioj&t 'ro / ® ? £ie) ( o^ov D^/UsTfH;, y^j •?GttbA ctvopSp »5 uir cuJths v YUJ- jj 5 c\.y'sifei®gp6toi5. Semicirculm cf^ figura , tiuarn dinie- \j> tiens drculi , & interccpta d ‘Diametro iircumjeren 1 ti&iContinet. J Quomodo diuiditur femicirculus? J Semicirculm per line ant perpendkularem diuiditur d| 'Velinduosarcutactuales ,epuiyulgo dicuntur Differuntbac duo^tgenu* &Jpecies. Nam om n U tjuadrans eLfarcm circumferentia:Jednon omniiar, (in ef^ juadrans Circuit. Qupmododiuiditur Circulus pcr lineamrc- £tam,qux nonfitDia meter? In duo fegmenta : quorum alt er um maius e ff , rum mmui. Qnid cft Segmentum ? TfMfM xvkkv 'Qh ('yt Euclidesdefinit) to 'i&ieg. fEpov r \jz;n) TžfeuO&tasKJH r asQA.cpi^Ha^. Segmen* tum Circuit-, eff figura, qilam linea reci a & Circuit ctr~ eumferentiacondnet. Quomodo vocatur illa linča rečla ? Grad yocant r \jmrtvmaaji , id eff ,fubtenfam yel fubtendentem : Latini chordam. Quideft chorda? Chorda, finefubtenfa,eCf linea re$a,fultendens ar- tum , aut angulum, & diutdens circulum in duo in«., juaUa-t. Quo- f Nicodemi Frischlini. 6t Quomodo diuiditur fegmentum? tgmentumfme ar cm, diuiditur per lineam r e£t am |pzrpendiciilarcm in duo aqualia,Jeuduos aratsdimi~ K diatos. jSlamlineaperpendicularti arcum vchordam, I* fine JuhtenJaminterjeeat in duolutn arcufn fubtendit./Cti, horuomnium e\etn~ Urn f*bes inJubieElafigura , dr eiufdem declaration*. ^ r I 62 Lib. h. Astronomiae /f. F. c. T). E. F. ef£ linča rotunda circularie, Gred '3£&eum c _ ter circuh. A.G EJdittea perpendtcularte Jatametrom^ Jiilcns. E. El. C. D.jemte peni ta. E. G. F. E. Segmen^ tum miniteJcmcirctdo. .c. G. F.D. Segment um niaii^ jhnidrculo, A. C. H. & A.E.H.duo cjuadrantes. £ G. & A. F. G. dno arene. F. G. F. chorda fiue line^ juhtendensduos illosarene, /£t F. G.& G.F.duofinu# t eiuorum illejukendit ar c utn F. A. bic are urn /£. F. 2 )<>, pnitiones & diuijiones angulorum , pet endafunt ex el e ^ mentie Euclidtečs,Jicut & pr oprte tates eorundem eicijr dem. Qapmodo diuiditur circulus Arith. mctice ? Vetcrcs Afironomi , Eudoxns & p rodne , diuide- ban t ctrculum in jexagintd partes, yt diuija per Aiqui~ noBialem Sphiira,jacerst dno Eiemijfibaria, ytrunque trigtnta purtutm, quaurantem ygropartium quinde - cim. Fgeentiores Afironomipartes tilasjidaginta jd xiesd.uxcrunf.yt circulusejjet$60 partium ,femicir~ culnepartium i S o. quadrans <,o. Haspartes yocarunt gradite. Et quovdam circumferentia rcficBufiuce ‘Di a , me trt tripla ef£, ytdocet T totem atte lib.u% 4 agna com . pojiideo 'iHametrumfcccregradiium 6 o, Quotnodoatt . i Nicodemi Frisciilini. 6} tem dat o arcu . Jtniti e uti /it qtuerendits ,docct idem Tto iemceiu UbuJMag-compoj. cap- 10. Quarevocantur hx partcsgradus? 1 /Cneffufcu motu S ul is : intde c tepta funt ohjeruari '|| ba partes. 'Idam animaduerfum eJf, diligenti otjerua 'l tione >qubd Sol motu juoproprto dies 365 ioras ' [jcmpula pr ima conjumat,dum integrum ctrcu um per icurrat. itao a d /upputandos motiti ctelefles , J r onom . ^ , totum ar čutara in 360 gradu* diuijerunt. quos ract r\(juo '&5 nominant: Jicut& /fratits in 7 J banom. Quomodo diuiditur gradus : t) Graditi "vnm diuiditur injexagintafcrupulaprtma» (yulgo minuta appcllari folita)&horutn quo uis in Je 1 / Xa g tnt «jirupuL fecunda\&Jeainda>in ter tia. terttain 1 quarta:acJic deinceps ,yjq,addecimu& r V tenu*-Ji , jj, fits calcuh retjuirat. l'id Ced-T^bodig-hb.i.cap.i • Quomodo in lupputatione collocari& pji - fi gnati folent? ¥'l Contra commmem rationem. 2 \fam deno>nu-^ cre if/ollocanturfuperius, numeratorcs veroinjer. as. ign - \f;turmtetnnumeratores totidemnumerasfea } - ot ' y ,/i.jpeciebiti ab integro fine d graduabjunt .graa-istpj 1 'A"°>K» ,o. zu 3 ».- Um ‘ u r“° ta ' U f ,nZi /;•*£45,o.io,..0-57,*. Solmediomotuquo.id.ce> ‘fjturgr. o, 5 ?) j. 8,2,^,3,37*4- 2 4 ^- Pii\ 11011 1 Lib. ii. Astronomi ae Annon etiam coni pcndiofior eft nume- randi ratio 'i Tmo:fi fiant > id eif-,Jexagenx : ytfex^ ginta gradu* >quijextdm Circuit partem conjhtuuntjint %najexagena pnma:&fexagintafexagenaprim«, f lnt ynafexagena fecunda , nempe 16000 gradu*:&fex a , ginta jexagente jecundafmt ynajexagena tertia , q U(t facit zi6ooo gradnji ^, &fc demceps. Cur Aftronomi gradum in fexaginta partcs diuiferunt? Ouia inter minores numeros non altu*, quitara multiphces habeatpartes,atq } e^jexagenarim. Habtt trn mfemijfem,trientem,quadrantem,quincuncemfex . tantem, decuncem > dodrant em, de cimam , & alias com . CAP. IT. V E UK CFL1S C 0 E EESTI t BFS. Quid eft circnlus coeleftis ? p Irculu*feu dretes c cele/tis,linea ambiens Spl )n Troti us /jjjvovfeai- JH V dicit, Zodiacm oBaui orbit & H on? on: alij funt itnaginarij ,"pf reliqui omnes, oBauumorbem ambien - tes. Oeindequidam- funt &/.ti7tt.7riO) r 7Vi njdera/empera- pudomnes, vtZpdiacm,ŽEqumoBialu, dno Tropin cžr jpduo Coluri\Quidam 'vero funt /jjčtzvt?, aru i, idefjf, ah) fft at^ahj indiuerjis Climatihut> vt: ArBicus,%leridia- ttus & Hori^on. ij Quid eft circusLa&cus? tš Ctrctti LaBeus , Grace yaXaT.aj, > ef^circultts tna- tft 0 or i obliznite ,inceaualiter latus ,perpetuocandore rf-li- /fcansacDijufacilis,quiper Sagittarium & Geminos di - ,i' Bw,cum Ccelo cir ciimfer tur: Solit p centro hit aifuinc- Btaletn circulum letat: commijjar as eorutn obtineru c —1 J * h "‘ 66 Lib. n. Astkonomiae bincAquila>illinc Canicula.Tlin.libA.cap.ip.Trocl^ in Sp h ara: Aratmin Tbanom. ^tfJOtstcMvov ^pei xux\q Ovpouiov.d Kem / 3^yAta'es t fo^Aov: yJcAafUVX#Aewoi. To) J^-roi cc/tfuoi, cbc ert xdx.\& j AimTaj\. Tbeonin Comment. (pc^r/iofoii Qn 'oj-un^ yx.\cLxm+ % 4 aniliuslib.i. Ajlronomic.cap p. /piter in aduerjum pojitusjuccedit ad ArBos\ JEtpaulum d Boreagjrofuafila reducit , 'Eranfitj inuerfaperj ide ra Cajliopaa. Indeper oblufuum defcendens tangu Olorem: /Ejliuosjjecat fines, /fquilamjf itpinam: Temporaep Debac vari# fuerunt vet er um opiniones: quarur a alicjuas recenjet Tlutarchu lih 3. deplacit\ T bil.capa . Earum prima efi Tjtbagoreorum &fabulofa,Vel quod Solalifuando curjumper viam LaBeam tetendernivel pubdTbaeton eam incenderit, ciim Soliscurrum Mac 4, gitajfet. /filtra esf Democnti & /fndicagora: qui d u cunt illim candorem efje (javov/to/jov & colleBionetn hup' Nicodemi FrjschLini. 6/ •(lutk j qux a m uit 16 Jlellk ihi collucentibus ekoriatur. | Nam (telice, angutliflimis Jfacits mterjlinčla , & idea 'pafiim diffuja lucts afpergine, continuum utnbh lumi- f nts corpus ojlendunt , 'vt ait Ttacrobius. Et hacjentsn- A tia^eriTidetur Jinnlior ,/icutnos aho in libro dc citira-- f btmus. Terna effj Poflidonij Jententia: non muuunz f difštmiltf buic. /(it enim Laffeum colorkefjcfiderei in- j^fufionem, quam ideo aduerja Zpdiaco curuitas oblipua- jj TityXtquoniam Solnunquam Zpdiaci excedendo termi - nos, expertem feruorisjuipartem Cceli reliquarrtdejcri~ ht.bic circus d Tla Solit in obliqi , um recedens^niuerfi- tatem fluku calido temperaret. Pcftrcma cf( /f/ifti te- p lis opimo: qui Galakiam dixit cifTvmdcncos (gnpat, ep,- j i^TitiTEpa 'T&f 'T/JJpar/j. Id e fig, Incendium "Ajtcci "vapork muhi p ac continni, atqui__,fic crinitum J ignetn fieri r injraatberem,locoPlanetisinfenon.Plu- tarcb.lib-i.de plač. cap .k /fjiftotelcs lih/Padete or ol. cap. 8 . Huic jententiaJubfcribit Tolaterran. libro 38. ,i Plurade LaBeo circulo dicerenihilpertinet adEftro- tf nomum : cim ijh circulns pr opne nullum in Spbara T- 'Ajfum obtineat. Ouidcft Zodiacus fenfibilis? nfadutimdmc.fiaus m catur 48 Lib. n. Ast^onomia« eatur Auftrina , altera Septentrionalis , fub qtio ftell# erraticaperpetub mouentur . Huius obh/juitatem nouif, JefPltniutait ejje, rerumfores aperireftb i-cap.%.%1^ nilmjenfibilem ijlum Zpdiacum fic dcfcnbit: /plttr babetper qua Thcebut moderatur babenasi SubJequiturqJuo Solem Jaga Dehacurru . Etquinq j aduerjo luclannafidera mundo, Exercent Darias natura lege cboreas, Hunctenet a jummo Cancer^Capricotnut ahitnoi Ets recipit, lucern qui circuluf aquat &nmbras, Eamgeri & libra figno fuafila fecantem, Sicper tres gyros inflexut ducitur orbit, 'Reftaq j deufko falltt Veftigia cimo: Nec 'vifus aciemip fugit , tantumf notark %lente potešj: ficut cernuntur mente prior e s: Sed nitet ingenti flelUrum balthetn orbc__>, Injignemcpfacitccelato lumine mundum,&c 6 Vnde dicitur Zodiacus? \1acrobius, quiaflgna Graconomine Zoeh&nunciu pantur, circum tpfum Zpdtacum , quafi [igntferum p tu tatvocatumjib.idnfom. Scip.cap.it. /^ratus^r^ Zcmv, a figura antmahum, qua m lilo conjficiumur, detur denominafje : ^ ZotSiov Si ^^^ov^^OTVK^Ae^ot. Jo ■> \eavT’Qn to , vnr otCr* flctfSžv©-: oxo^'7n®' cEtos. T* Hicodemi FrTSCHMNI. ^ 6 9 I -To^«jtms Tf, xyjf scj^fizepcoi : '(rkl b cOfiPMMi #1 •"T^o^oos: itfo f ojuto vžV \$!m a^poan-c^, f>* T^S^^žTaJC fiOi\TCU)p'oiT '6kt TO, hšb/MlT^} ^ 'EvTTJIS MAl(§y q>tpiTOC\ Sho^^i^ 7itt,0l' rW fiaurov a> i ' r / ./(rcitenes, Caper,Amj)hora, 'PijceS* l ~ . flgnvs &■ eorum nominibus quidJentiendum Jic» Libraj,,Scorpms>; p*' - »« jirnn •&- v ut um »««»>'»"• / j , /• • c; Mfuolocodicemus. Vocatur etiam Zpfi aa p s a c 1 a . gmfer,£r circulus obhauus dpofitu. 4j A es . lta , Um uL W fZZZr b tusjen/ibilbs Zpdiaci etiamapud Oisid-i- Virg.lib.\.Georg. ^ Qijpmododiaidunturcirculiiftii ma 3 ^ nar ^ lecundum quantitatem ? ^ “Bifariam: Trimim enimauidamfunt ' 7l ^ afr r f i \ lentesUtitudinem:W ,La$eus &Zpdiacus. f>, ffunt etr 7 u l- t/L ‘ 1 £ j ®v*» 70 Lib. ii. Astronomije __ f x z' / r\,\ / v ctpoqpocj$ Aey>vrccj xajx\oI)OIto ocu r ro fcer^ovg^n^^ otpajpei. Circuit in Sphtera maiores dicuntur , qui idern cent rum cum Sphtera hahent. Troclm. Lege etiam Ari fiot.lib.z.de Ccefcap.S. Quot funt maiores circuli ? Septem : LaBeus , Zpdiacus, /Etpuinottialts, j duofMeridUnus & H orisan. Quot funt minores? Quatuor: Duo Trapici ,& duo Tolares,quos itidetn Afironomi,feruata cuiitftp proportionejiuidunt inpar, tes 360. Quomodo diuiduntur fecundum motam* OfudamJuntmobiles', tjuivna cum Sphtera circutn ferrt intelliguntur: yt,LaBeus ■Zpdiacits,rEquin D ^li a ln,Coluri, 'Trapici & Tolares. Quidam immobiles:y t %ieridianus & Hori^on. Quomodo diuiduntur coelcftcs circuli fc. cundumfitum? Generatim omnes ccelefles circuli , qui a motuflelU _ rum defcribuntur, antfunt retti ¶lleli, yt funt 0 . mnes circuli,qui aftellusfixvs tnter ytntmq } polum mun di, motu communi jeuprimo,ab ortu in Occafum deferu buntur( Streho lib.z. otf drdkams d&pes AviAffiv pepovrctf xvxk®vjaUtjuntkofa obhqui 7 ytfunt omnes circuli & or bes ,quot dejcrihunt Tlanette, circa fuo s Nicodemi FiuscHLitn. 7 * fuos polos fingult , motu pr opno ab /JZo- \UopJpnofuperpol.pr, ,y polti,ah Occajuin Ortumintm 1 ropicos -J n reliju Planeta fuperfuospolos, vitra t opic & > mir in hm J,nem UjL orlesf.it emfrmnt. I K« [lib^.deillis docebitur. Quomododiuiduntur hi vndecim circuli fecundum fitum - jf In aauidiflantes ,& fe inuicem interfecantes. un pautem 6 / { interiacereintelliguntur:VtTquinotlM^> funt ijdem , qui tftius ^lijeuvntuerfuvt^ta^ c uius poli dijlant d polis mundi Lib. n. Astkonomiae pulit primešat Hori^on, cuius polijunt pundli^erticu, Us , per quos tranjit Jvleridianu*, didli Zenic h a bar~ bani, CAR IIL 3)E ZODIACO I^UGINATJO. Quideft imaginariusZodiacus? TJ S Tcirculu* maior, obliquo meatu ambtens oEl^ nam Spharam,&ctm eadem mobilis, dejcriptwj'u ~ perpropruspolis, itaVt'<Šfoduobus ločit Aiquinoclialem interfecet adangulos obhquos ,tangatcp y na par te tropu cum Cancri,ex aheratropicum Capricorndin y»o puri* It o: habens item longitudinem Jedla in duodecim Jigna: jeu cluasmedietates & latitudinem, trib. line is paralle , lis comprehenJam,quarum media Vocatur Echptica,du fiatcj abvtrafo edcremitatc, odlonttgraduu interuallbs. Qupmodo imaginamur hunc circulum > ' Ex motu Solišpracipue , quo is ed c \deridieprogre~ diturad Septentnonem, quotidieJere 'vnumgradum i n boe circulo abjbluendo , & triginta diebus proge inte- grum Jignum percurrendo. QiKire vocatur obliquus? Trop ter obliquum pofituminter polosmundi. Nam alt c ra eius me diet as ad Ar Stic um,alt era ad A ntardlicu declinat: ficuthoc Soliš & Luna curjds oflendunt. Qub enimplures gradu* in Septentrionali medietate Solcon - Jicit, Nicodemi Fr^SCHLINI. 71 fcit,eo propiusad polum & nojlrumverticem accedit. ,4 /Cnfloteles Ao&v Jl^Vocat-Proclus tdco oblivu du jjl' aait, cjuia atjuidjlatesadiniequales angu os interje ^ Quare imaginario & ambiente Coeldmpotius vtimur ,quJtmfenfibiUZodiaco. il' Tropter motim ottaui orbus , quoftelUfix1A i «x'' - • ^ i / £05 nvxA©'. /pfPtolemm etiatn & Trotlo yocatur ubcrcov tW 'ZiCeSue V. ^ Opate ifta linea circularis nomina- turEcliptica? Quia cum curjumJuum in eadem linea paritev Sol & Lunaconficiant , altermt eorum neceJJe ejl yenirc deje- Slum: Soliš ,fei tune,Luna fuccedat : Luna, fi tune ad- uerfafit Soli.fdeb ne c S olynquam deficit, nifi cum tri- c ejim mLumedies ef£, &mfi decimo quinto curjitsfuj, die neJcitLunadefeilum.% 1 acrob.hba.inJom.cap. 14. Qoomodofccuhdumlongitudinem? Velinduodecim fignajeu SoiSiv^-mf.u)tia.,yt rettiut appellantur: quorum fingula habent tncenos gmdm; tota dutem longitudo $60 gr adut: yel in duas meditta- tesper Muincttialem: juarum ynayocatur Aufirina, r conjlat NlCODEMI ¥RISCHLINI- 7 ? ccnftat&fexfign »: altera borealt*, co f a ^TsiZros fenu:Del etiam in auatuor epuadrantes per ■ $&per patuorpuntfa cardinalta; rpuorum fuihbet f ua- Jj drans tria balet CL - ti Qus eft caufa huius duodenanas J diuifionis? " Motite Soliš & hunte caufam huic j .miccededit. Jslam experientiadocutt } cpuo^ f 1 A 365 cir citer per lujlret Zodiacum , & ftodhuna f° •7 cles intra boe tempu* ad Solem reuertatur, toti t.sij, ' '{ , metrum eiufdem tranjeat. Vna quippe die e P ar 'fl dodecatemorij confkit \ LunaDero Dna tnepartesj ^ decim. El (juta trigintaJere dies elabuntnr, « a Soledipre/Ja, eundetn rurjtts conjeijuatm dum illud Cceli, auod Sol medlo temper e c m, ‘‘J ^ tnginugradusjeugreffus So ^fT^morm,percle- ti, p:\oCbaldceiJuntDjnnnotandtsdo wn _&Vla~ <1 pjydras,dcjcribit Sextus Empmicus y J c rob. hi. 1. infom.Scip.cap.it . | QuomododiuiditurZodiacus,\cl - t " diaci per diametros & chordas ' Eiuiduntur fignaZpdiaci >™ ltn ?£*?%»!e^h* Tetragona, Del in Trigona, Del in °PP\ ntur et iam in '1V)CO(CW5 TE 3Wp>1* _ rt' t‘ Nam h&t fignaJemicirculutn Žgidtaci ,ab A2(jUino ta t lerfui Boream declinantem,conftituunt:/ignanturqne 'Vulgohttnoitt Y Etl£enmY c aputA- mHi,V caput Taun , H duocorpora complicata, 23 figura cammari deprauai Caper ,/QmpborafPifces> Grac e boe dijhcba tomprebenjds •' ? ^ ; XflAoq, «Dtop'^(^-- )C< JyjpsTO?o?r ecpfipep&( 'Tc/^o^os oU/ ' TDV e^n. _ . Nam bcecalterum Zgdiaci Jemicirculum, rjui m j er dum defleftit , obtinent ifign&nturcp bit notit. *** /^K-Eff we , , 8 Ltf?. h. Astro n o mi ae fignfactrculifui regione djcurrcntem. ‘Macrob.lih^ infom. Scip.cap.ii- Oaomodo diuiduntur figna Zodiaci re- fpeftu centri? Outcdamfunt icafam > juatdam ar/k,^uxdani Qura funt yutn?ri&! Q„t q m,mrmuniic,ntr*cmllm«m t vfrmr, g n, trim, uLeo «,: ?«»«>» ” C ««“r & Capricornus: duo /fnes & Libra. Qux funt fimplicia ? c^tiria a Grccck ctiam Ispt»a5 ylw 'dTtbf&fa- vMicOuj , Y\[M’>WX^lO'l Si r \JCSl TOV oftjovfa: ž

olaresy, t ^ polam munai pr o centro babent. EšZ * utem b«cpr 0 , %Uuamr^mo S r,d, t ,.Namt^pua,,o„,j : rl lu cm idm cit cim Hmimu , & imjdmmm „uairfu. # » ¥‘'“ " a “ null ‘t" r ! m fi>ni 4,'čila. Siciitdl boe rcjmdl‘“« r Ouare dicitur Kquatot fccar, ab Horizonte ^ in duos femicirculos i Ouia pervniuerfum terrarum orbem it a ab ttoru y 0 nte diuiditiir: W alterjcmiarcnlus eiusfupra terr am %ctet,dUer femicirculus infra linčat ur. 2 rocius IL bro 4. Nulli ne funt circuli asqmdiftantes fcu paralle- ' l i? prxtcr quinq; enumeratosJ Tmb funt adhuc multoplures. Ciim enim Sol pot L die zjidiftdntem Apaton circulum mundi rotat * ra : at ji^dttcentos&oSlogmtaduospar allelos m~ f e Pn Jellribat. Ouinetiam ličila ih/ce auotidi* Nicodemi Frjschli*!. 81 , QuidcftiEquino£tiu.m^ . _ *,| TmiinoUium Grčeče iampazs-eL, epuajiatpuidia |jii dicas,ef(ltempHf anni,cjUono)cdiei a^uatur, <>/ 20 diem 'Martij,&adi}.yelad 23/ /ecunducorreBionem j Septembrih ab Ortu in Occafum>quibuh diebm ditriu dium ASatdnoBialem nolm in Hemijpbario noftroj ^ Jcribit: yel ex motu cinguli Orionih, d ^uoidem/Ep^ torfingulis diebm & noBibm defcribitur. Qnid eft Colu rus? Ef£ Grenim psr polos mundi d uti m , ad motutn Sphartz mobilih ,cuim alitjiuepartes perpetub oriuntur tsr occidunt: tpuadam m Spbara oblujuaperpetubeccuL tantur, rpu&dam perpetub confticiuntur . Vndc diciturColurus ) Troclm Colunmdiciputat , fupmtvaL iBeo, ouAd yircij( i : pubd } cum relupui cireuh omnes app Nicodemi Fhischli-ni. • rsantintepri-,excepto AntarBico,coluupaT^ s j- 1 (uminconfbicuaJemperaueoccuhtE. W<*w»jAov i. Jum&mancum ef£,yeletiamcuruiori: & ca 'figure iuc circulps , auaji amijja catida , tatur 4'•%(,&colurus. Ajhpulatur Troclo MacroJi^A" ;F luronomenab imperfeBa conuerfione datum af $rSed (juta coltiri , Qkt7nSh, /^>vov y^y^>oicTc^,non »• ’- , ideb non reBe accujantur imperfeBi . Vi «rc«/i. Meridianu* & /QitafBiW J«* 7K« ejjent coluri. Quot funt Coluri- i„* A' oBoginta , quorumJex practput Apdiacu fU E^circuhts maior ad motum Sp bar amobilts,du thtsper^trum^ polum mundi, &per initia Arietif Libra,diuidensj } /E^uinoBialem ad angulos reSlos,2 0 diacumVerbad angulos obliepuos: neijue ynquam j U p^ tioricpmtemex omnibuspartibitsconj^icutts , /£ 3 ^ nilio lib, u Aflron. his verfibus dejcribitur. /plter ab excelfo decurrens limes Olympo Serpentis caudam,ficcas & diuidit Ar Bos, Et iuga Cbelarum medio''eolitantia gyro: Extremamcpfecans Hjdram, mediumcpfub Aufi t ^ Centaurum-. aduerfum concurrururfusradxem, Et redit in Cetum,fquamoJ'acptergora Četi, Lanigericp notat fines, clarumcp Trigonutn, /^ndromedcecp /mm imos,fafttgia matris, Erinapiumpjuum repetitocardine claudit. Vulgb circuliperpolos mundi <&per datum aliquod0% lipunci um , 'velperftclUm duBi,appellantur circulid] clinationum ♦ Ettalium infinitus efjg numerus: princi pcmjue inter eoslocumtenet colurus ifle /EquinoEli 0 rum , Quideft dcclinatioftella;? Declinatioftella^metiam graditi Eclipticce dici tur,es'(f arats tir culi declinationti , mterceptits inter AicjUinoChalem ,&Jlellam,Jiue datumpunclum, Quarc Nicodemi Trischlihi. Quaredicitur colurus/fcqui- nočtialis? . ■ liP 1 Quiatranfitperpunfta /EquinoBialui nempcp er * mi* s^rietM & Lihne, in quibU6 Sol conjjhns, cequ ffiiafacit, Vt d;Bum e / Quomodo imaginamur hunc circulum. Imuginaripojjumus duBdhneacircuUr i,ap° °$ 'ocaJiderum , qux d ^Manilio enumerantur. Quidcftcolurus Solftiti° runcl • E^ctrculuimdior^mobiltf perpo ° s ^itc^EcUptictz, &per initia,Cancri & Caprto° rn ’ _ ^J ens 4}ALquatorem alterumcolurum a 1 ^p er . ^os^dLumadrngulosobliiUOSUum^^P.^ '*i nde,^t alteritos ccluri perpetuooccultdntur. j ^ ur a%1anilio hrt Ver fibits: v*i**xem% Alt er in hunc medurnfummumq, Perci pedes primos , ceruicem tranjit CT 'j M OuamJeptemjlelUprimamMm^oeierr Producunt mgrieprAentem lurnina no ntem fffl Et Geminvs Cancrumdirimit ,firingt ,} uor , 3 or,c. nem ^iK‘‘M“r u ZT Inde axem occultumper gi rt fiiP A ?- r . n r,ens ’ d ransuerfa , ahorurju * de lw“ e £}, Jlrtf. Te, Capricorne,JiM% AqmUm ejig ifjl PerLLjrnmtnuerJdmcurrens,jp 11 PoJtertarapedumCjnoJuritprotet^u j^ 1 * 3 Trans- Lib. n. Astb.onomiab < 'TransuerfamtpJečat nicino cardme caudam. Hic it er um coit ipfe ftbi, memor vndc projekta. V \ilgb dicuntur circuh latitudinum , quiperpolos Erfi ptica, & aliquod Cedi punti um , JlelldtnDe ducuntur . quorum e numeroet £ etiarn Colurtts ijle Soljlitiald. Quid eft latitudo Stellas \ Ed arcus circuli latitudinum , intercepttu interE c lipticam ,&locum JlelU,Del Cceli d at um. Quare dicitur Solftitialis Colums ? Quia dicitur per punti a Soljhtialia, nempe'perin\ tia Cancri & Capricorni ,in cjuibius Sol conjifiens fac j t ' duo Soljlitiatde quibws boeJequenticapiteagemus. Quomodo i tn a gi na mur Solftitialem Colurum ? Dutia line a circulari a polo ,per aflra & loca pel! rum,qua a %lanilio enumerantur. Supra in defcriptioncEcliptics niebas iiullam ef le Soliš, vtaliorum erronumlatitudihem,refb c ' £\n /Equfltoris & polomiti: hic vero /Equj no ' cliali &Ecliptiar,fcu via;Solisaliquatniribui s ' Jatitudincrn verfns polosperColu- ruminterceptum. Ltfi SolficxuoJ'o Draconum meatu (vt ait Elinim ob/£quinolhah ad latern mundi dechnat, tarner. q u { , Jem NlCODEMI pRlSCH.Lltf, 1 * femperinmediofertur Zodtaco, ne % yn $ U *™ s Utitu- 1 .| kpicam deferit , ideo nulUm,vt c f, ert J ZodUch li dintm habet Jed iantum propterobh^itatem^ jfidb sE^uinolhah dtcitur dechnare. Quxeftdiffcrcntiainterlatitudmcm& f dcdinitioncm? LathudoftelU diffantia, ^.j^-^^j^culoma- '* p alterutrum polorum: tpua ( oMg 11 ifoUie. d)e~ gno tranfeunte per polos , &verum locum, dinmoe^diJhntUpiUabS^ nodial1 ' J Quidcft Soliš fcaEclipti ca: "‘' 0 ^^ F čtialideclinatio? ^ 4r r/^ / Solišdeclinatio,proj>rienihil e ^‘~ U '^^ rern &pn- a Coturi SolfluiaUsjnterceptitf interA^'j ua ^ q V anta mumgradum Cancri: citiitf longttudo^n.A ^, JeftdiPnnapolorumZodiaa dpol^nundu^ | Ouomodo potcft fciri maximtf h u ' u nationis quantitas. M . Mfiruata Solu e ^ m tionefupraBou^ontem^ / din Šolftttialbs & brumalv. Sp f uma tur. ur tioamaionJubtrabacur ,&dimidium i (j |( j T ut , v , lmmr Mfifm trmvpop *“ J? Lib. ii. Astronomiae tjtiando eflJolftmum,gradib. 6].q.%,Quando "vero hrum«, | eleuaturtdemgradib.lj. tji.fcrupulis. FaclafuL tra&icne , & rejidui dimidjatione, prodibit dethnati 0 ' n.dkmaz^o.iKa^o^.Palulam dechnatiommSol « 'Vide lib. i , /xeysi\. gumto,£, cap 13 . apud Ptolemaum & eltgansapudPlinium loau de hit annitemp 0 ^ rum diftivblionibu *. Cardo (inquit) tem poram qitadru ‘ partitaanni diftinftione con fiat, pcr incrementa lucts, spugcturhaca hruma-, & aquaturnoBtbua Ferno qu:notiio,diebm ^o.borit tribut. Vsmdejuperat ncEles adfolflitium diebm 93 borit 12. r vjque ad aauinociiurn Aiitimni.Ettumaquatadie,procedit exeoadbr urnam diebutfy.borit Flora nune in omni accefione aquino. Biales , n on cuiujcunque dieifgnificantur: omnesaue ea dijfer entitefunt in oBauit partibm (tgnorum. Pr uma capricorm ab 8. Calend. lanuar.fere, cequmoBium 'Ver* tium,ariettt:folflitium,cancrv. alterumj--, aquinoBium libra: qui & ipft dies rarb no aliquos tempejiatumfgnL fcatut babent. Plin lih ii.cap.zq. C A P. V. VE VVOPVS T\OP ICl S. Vndc dicuntur Tropici Circuli? A no' ŽTfomis, a conner(ione Solit. "Ham biorbes ■* ' recigrocationem Solit, <&metas illiut , yerjut Se^ pteninonem,&iperjut Auf rum determinant.Sol enim 'p- Nicodemi Frischlini* *9 modoaccedens , modo autemrecedtns, binnsm g ^ annt/s reuerjiones ab e)ctremo contrarias fdc i Nat.Deorum. QuotfuntTropiciCirculi^ x ’ Z)mo; Solftitialit &‘BrumalM) ( )'ZZ' l]l0i & ^ DeauibiM /fratios in Tbxnom. f 5/ H To, Si/jun^cLToiroi 7n /UčOTJV , Tž^tJ, 5(54 '7roJ^()5 J >9 301'!*©'' Quattuor e)c iftus duoJunt boe limite tantt , Sedditomultumiplisfilobreuioref ertatur - ] ( In Boream VeJnslnam cancrum , ^Iter in oppofno CapricornumpermeAt -x QuideftTropicusSolftiualis? t 0 f^ 051 P 6 *"«« xv>i^^’ eAd v^X, momniumeo - P, “ l Unsd>Jiri- bit,maxmeefflborealtf-Jedmin' jr r l. i.d 4nS) &a d bititamenyndiquaqueabillointerna w ra l( ,f aC it quod Sol tn eocofi_ fijlens tfjiiit * QmdeftSolftitium? Es£tempu*anni, quod Sol effiat inprincipio Can. cr i & Capruorni, quo dies anni cf£ maximm er rmnu mui. Vicitur enim Solflim,quafl Solt*Jlatio,propter~ ta quod Sol illts diebu*, qmbu*prmcipia bor um fignorii ptraoraune^erjit* Boream,ne^erJtts /£uflrump ro , ireditur vlteriu*: Jed illic quaficonji/ht, & curfumfu% ddalcerutram mundiplagamconuertit. Gnzci^ocant TV^™£w,avertendoieer. Produ* cap. 2. Vlač. lib.z. in Jom.cap.7. Qu otuplcx eft S olftitium > Vuplex: ASfliuum, quod proprie dicitur Solflitiutn: tr Vrumale,quodaho nomine dicitur bruma. Quid eft Solftitium ccftiuum ? Ef£ tempu* illud,quod Sol dejenbitinprimogradit Cancri , cmjlans dit todu*anm longijšimo & noile bre- .. ■ uifi. 4 '4 Hicodemi Pbjschlini. 9t toifoma. Tncidebatautem boe tempu olim in 8 . Calend. Julij, boe elfj, in diem 24 . lunij. Hodiecontingitad \U aut 12. lunij dierrr. & Jecundum T^omanam correčito- *K>nad li.diem eiujdem menjis. Eftncdici tnaximi quantitasapudomnesgen- tes extra Tropicum habitantes ? Jdaudjuapuam. 2 \iamJecundum latitudines loco- rum,Jeu cleuationes polorutn crejcit dies maximus. Quo enim altior e${j poln*, eb plurium h or ar um efig dies niet- ximw;Vt yerbigratia apudSedunenfesin Valle Vde- fl * 1 d*.'-*.-- J 1 *- i 4 Jia, latituda loči ef(j p.graduum, & dies nudcimui 15. borarum, 34. fcrupulorum. In If.andiapue 1 btilees £ ohm dtBa,& quce 'Tropicum ceftiuum bab rt pr o Arclico ('Vt docet Struho ) lutitudo loči e s {j 66 ^graduiim. Tgi- tur diesibi mdktmus csjzz.horarum <*? 19. fcrupulo- vum. Islam Troptcus Solfhtialvs pro Climatum i varie- tate,Stane jecatur ah Honpnte. Quoemmpropivsad E or e ara acceditur, eb maimjigmentum Tropin[upra, minrosg infra Honzgmtem relmrpuitur , doneč tandem eb locmpemum,ybico:i [upr a ter ram eminent. Troclus c *p. 4,. Olipmodoin qualibetpoli cleuationc cognofci poteft longifsimi dici quantitas ? Ex talnih oblijMrum afcenjionum ‘Jjegiomont a- ni ud pr op oj: tam loči Utitudtnem Jubtrahc^ primi f 93 Lib. ir. Astrjdnomiae gradiu Cancri afcenfionem obliquam,ab afcenfione obli quaprimi graditi Capricorni: & arena rejiduigradus dj uide per iy&prouenient bora diet longiJSimi. Vt latitu do Tubingce es^graduutn 48. & totidem jerupulorum primoram. Ajcenjio autem primigraditi Cancri obliq U(t e Ky5 9,o- 47 -u&afcenfioprimigradm Capricorni o.a.<),i.Subtra$aigitur bacafcenfione Cancri abajcen fione Capricorni emtarenirejiduin 240,0- 2,1. Quouj¬ cuper 1 5. diuijbprodibunt 16 . bora diet longifitmu Quomodo imaginamur Solftitialcm Tropicum? P'ele\ motu Solin , quopnmumgradum Cancrip er agrat y ad 23 .diem Iuniy.Videx motu r^rSluri,quicurju Juo bunc Circulum non incommode dejeribit. Quid efl: Bmmalis Tropicus? VOTtO)^t7<§HT^J* V® TV J|ArT\ djj) djZUO vxoyM Tnvojcdplcond&i^po^lco: e

ia qumtisyS niies bora: & cent um (rignita annt r \f/ nam cxcedunt totidem annos SoUres^nofcrediečutilu "Mdle vero & /excfntianni Tomani (quodtempu* a luko Ujare «4 bane notlram atatem enter cedit ) totidem annos Sql A - res fuptrant duodecim falus &nouemhoris,plus t»L mL. £xquoeumit i yt Solitingreftts infigna ZodUd non idem fit auotannu ^nerpeademjetnperpun^a dinalia & trapica: ne,p fefii fasfempsr tjdem tn Eph e .. tneride anni Romani. Sed de bac re alibi copiojius. 7 { e . ferunt etiam huius y ar mat is caujam /ljlroiiomi ad motam dlam orbit, qao ille fertur contraordinem fu .i 9 . Hodie eandemjeBionempnecedit primafielU ArtetPS 27 p ar tih us, Jeugradjbus. Con°TUU nc ifta circulorum doctrinacum vcritatc coslcfli & natura rci? Jmocongruit. Z /eus enim Solem itaferriyoluit,yt fuomotu tales gyrosdefenberet, m tempera, diet & an - Nicodemi Fr.ischhni* ,9? nos. Gentf i. Nifi enim obliquw &flexuofiu* effet Seliš A meatus , nulla pojfient annorum olj cmari inina, nitih hprogreJjw y nuli<£partes : ‘Nam i/lo dierum ineremento ‘j & deeremento initia , partes & fines anni confittuun- tur, /tcutjlto loco docebimus. Hinc tila ‘Bafilij nata ora- 'fi tl °, cjtu de Tropiasinhcccner'ajiribu,Hom 6-inf t- WiXacm. ■vmurJiv-tiveTca, , mts vofioii ? 07ld f f JIM 0 vi\((^, ■TO5ytie>l5 a ' $v, A UV „ r ro 'om-rovTE Vv°t- J'P4^ ^0* '7rKUqO'l ' r-sfi ylw ™ v^f «5' ctA>15 ° UU X »»»'OpjiS TiiAi<& v :)Se9 t 'X^ a « 7roi “ v 7 ^f «‘4’^ T^cra^Sei^ M^TD o 1 , 00,5 tv OTf««a^,X^Qp4' y f' 7 °AJ3^€oA\o (i XP(Uxp ov tji 70 voncL'^jzmqpe?ovl©'> At/r«j T\’ ya>vaf -oje*. TfoTroi, t ojf yav«crecrtv£7 ro[EtJ'x\ w >lAiV, r/Stovn^otv •Ivoovmv. //oc tffC Hyemsfit,Sole m Juftrahbusp aK tHas diuerfante , er notturmm'mbratn in » 0 . //rw /otM proijciente. 1 taep aer terrk circumieflus refru veratur ,& otnnes t\halationes humidtecirca nos colU - Ma , caufam prabent imbnbm & glaciei muibmcp *«„ i andi/s. Poft^uam yero ab Atiftnna plaga reuertitur , mediump locum attmgit, & nottem dieiex^uat : ^ ft/?w appropinjuat loctsfuper ter ram editfs , ec W4zor em inducitexparte tempenem. Hmc yer teijht, fiodchtn omnibusTlaneffl vimejflorejčendiprcebet,tum arbo- auamplurmis reuiuifcendi copiam largitur: anL tr:anttbus nem terrefiribus & atjuatkf gemtsfuum, auadam Acifitudinefuccedetiumconferuat. I!lincy e . ro 5 o/ yerfus /£quilonem progredirur, ad Soljlitium «. Jiiuum, diemcp facit nohti longifimum. Et quia maxi. num moram facit in nojiro aer e , iz/eo aerem noftrii y er - tiabin imminentem exuris, omnemcp terram exiccat : ram etiamjeminibttf yim adolefcendi , d? arboribus y m matu- Nicodemi Frjschlini. 97 maturandi pru&ut.eodem aere inducit. ltaque rapid Jtmtf etl Solitcalor ,facitj ) vmbrasmeridianasbreuij j.- jmas:quoniam exaltifiimoccehapice termin nojlram ul- Pjtcflrat. Inde ekcipiens nos A ut um ni tempus, inji: ngom exundantiam,& remittn nonnibiUfluiri /<;- ttnperieimediocntatenos adbyemem innoxu dtdut.. i Sole tum a pluga Septentrionaliadloca/p‘uftraiade< mpgum exHnaamiam,w if"«"" .' , •' ; mempertet mediocntate nos ad hyemem innoxu f LU \,, Sole tum aplupa Septentnonah adloca /(ul ra u... ^'jbnte. Atauc ba temporumvicesrftue Solitmoturn co, i [epuuntur^itamnobtsdiffenfant. Haclenut a/uu-- • dpC tiiut 'verbade calor e Suiti, in haccorrupta naturaper iccidens ymfico,fic intelhgi debent.nevideantui c uu- $ M pugnare (gum nos infra lib. 4- cap- 6 . exeodt m bajuio ^[ijferemut. "Nam ingens dfcnmentfpinto Z<* 5t (A/J^JdLT Čtqpa>V KTiS^OlV, fcr’ Ciin ' Klw 7mUTcc \: i,MapUTW\.Hoc elfg./frfticits c-f^ circulut °* mnium, quos perpetuo cernimu*longe maxitnm,q u ^ nitoremjolopunilo tangit: totmfuper ter ram inter^ ptits: in quo qiuecunque continenturaflra necertutn „ { ' occafum mdentfedcirca palum verti tata nafte cernu^ tur. Ouaredicis Arcticum omnium,quiccrnutT. tur,effemaximum? Quiaarfticimagnitudtnevariant, cum alibi mai x res alibi minores cernantur. oj ctq*miu>\yt Stn^ € tiam docet, /m r Tl'Cir^ 7 ux(jvi dm, ptntoi 01 / 701720 .^ yi./frftici necjuejunt apud omnesgentes, nejue ijd eni •ybique.Eolie^n l -i.grdduumydeJcribitpesprio7 matorn^rje, affirmatTroclies. Inno/lraaltitudinepolt,^ ^ ’raduum& 48,1. arBicindeferibitur , pe)J e am ^ i ^mbumero fimftro Aurigcetertiamagnitu .ms • Jf\aput Gorgorm leniter ekdudit , & bcedos m rn l^ueJubHorilonteUm Jmod^ ffifeiguotempore. /ffUtcum Jexti climatniti t , llfalem ejjedocet Straho, eumque affrmatajle a ‘ \fytopL, t&afidlain dextro bumeroTerfet Mrto / r demprimi climatn arBicum,qui omnitm e ■ Jjlella minorit Vfx, qttafit mafitne *H ar !J totam ar ^r C ?p& Soiger, infuif dham occidere. Vlentbtgitur Iojephin lealig , j Jmmentarijs %lanilt&nn, %1 atbematico “m j ^ 'fdcaardieumponantferpolosZpdtaeidu » a ' JpoLToip, 6 <v. o ^Ts r tv*qrm okuoiv elva, a$J /®^js K?j AeVt «3 IUV& fVKpaao<. To ‘ CR) ’ KSM '®^9 6 M>jA© > TO) c' X7nc«, x, g^a^OjaV©^“TV oo-Cpmi «- ffii^Tov, yJ oA©^ 'Osra yieu '^7n\cLpeCcwopSpoi: ot> a to Jtei/^^ a^pav A f 2- 'Kcuros «puv^v cLo&ZgO. /fntartticui Q r cultM, ajtialbs ef£ & EV 0 ITO: /jjč'^tt'ae / i(rKO'7nom 'aes'/zAo J uW eiiaunav. ca ij w ^ to c Nicodemi FrischliNI* CAP. vil. DE H0 1{[ ZJlECTE. QuidcftHorizon? ^ 'P xjuk\& o hosi^i^ ™ r TVCt l @"I$X 4 CrflV. Mto { a.\7 xu ^\AiaCadiff ) y\LU ■ rroclusibid. j/ '^uiiunrpum.iw...~ v ».- V ° u ^dori^pniM funt lot or um yertices , feu punBa j LtAtlon ^-‘ltt«barbarPf dicuntur Zpnith, 'MamJu ut G i a.jumo- ios Lib. ti. Astronomi ae /£quinoSliala apolit mundi vndiqttacp dijlat xquali tet it a Hori^on paribia circumferentia interuallit a y e f tkali punftoabef^. Quotuplex cft Horizon? T>uplex: alka effc fenfila, ocjcdvTVs: alka knagi n \ rka,\iya>fia^roc. 'Proc.cap,u, de Sphara-,. Quidcftfenfilis Hoiizon? Eff velta quodam drčo dejignatta terminia 1 ejuodfuper termmvidetur.Jdacrob.lib.i.niJom. cab.i ' ivlanilka hunc ~d'm> r npptx/sna]j))v -r o-J a©" fic dejcribit • /flterka fina Ji va cognofctregyros, Circutnferfaciles oculos,vultimf per orbem. Quicquid erit Cesti primum, Perriecj 3 fupremum t Qttacoit ipfe fibi nullo diferimine %'iundus, fipdditj.aut recipit fulgentia jideraTonto, ELcctjuopper totum Votitabit tinea Ccelum, Er tangenstenui tramuerfurn timite\lundum . Quanta eft Diameter hnius fenfilis Horizontis? "Maerobna loco cit at o affr m at , aciem hrnanam tiču ežtedere centum & dloginta ftadios: &vi/itm i cumaj locfpacium Venerit } deficere accejjit^atq ‘mrotundit 4 tem recurrendo curuari. Tdvmertaet o e)c Vtracp t>art t gt minatta , effkict tutam Dian. c n um trecentorum ^ Nicodemi FKJSCHLINT. TOJ 'ncaginta Jladiorum : femperq } quantum exhumf^acij ‘Pflera parteprocedendo dimijerts' t ant um u n e ante lAoreaciedit. Qtiare hic Horizonfemper q uantacunqut ^ Korumtransgreponemutatur. Kantat mani .ait. ■— Quocunq, 'nagce tulerintyeftigia plantce hi. a s modo terrarum, nune has gradienti* in orat, 'i Setnper eritnouui ,&tcrrKtnutdbiturariuJ‘ ^j]>ondintautem$.ftadiaynimilHati itd lC0 & f 'uemilliaria Italica-gtni Germanicocommuni riter r b Diameter Horizontudejententia°S/lacrobl),no, ra jum milhartum nouem cum ditnidio. Piocn* ^ ni llium jladiorum dimetientem tribuit kute on%o ■Vt -- antque yulgo 3 Srd ontur&ouidit prior, qudm alterts ?//■ o uuru ■- Hon^on efi^db O: iu remottor.Quiter6 /ec##* dum latuudmem hubi:rit differentes Hori^onies , eo j- \ctern q } %leridianos: illii eadem quidemfunt dierutn inj tla,medla & fines: Jeddiuerja cffpoh eleuatio,diu,erj\ ttiamdiei longifdimi quantitas, Je it longitudo dierutn Longi or es enim junt dies cefhui tildi ^ ul p r no g r f d ifit , dies tejUttus oblo a ut deccpluribitscpjcmipulti au getumelminuintr. De baCVanetate Cu.hb.z.de iDi h - nat. Citm (inquit ) illiorles , rpui Ccelum epitafi medtur^ diutdunt , r&affdium voftntm dejiniunt: qtti d Gr aCiJ offov tu nemmantur ,d nobiipmentes rettifimi norm ran pojfunt , varietatem maximam babe ant: ah ja in a l ti lot us p.nt: neccjje eif Ortius Oaafusjfiderun; ,non jut i ecdtm tempere apud omties , Quotupkx cfr imaginarius Ho- rizon? Tiui>lex: ‘Rpttus & Obliquus,Jicutetiam diuiditurd Tto.en ^ ^ fAmuT^/J\vxT$J7mUTct\.'P?oclW- Meridiani#, 1 Verinem loči: ad auem cim tolpei ue > , ,■ .. s.Jir nkimlit f ( ‘ n j Hr gens Helice-mediumpnccidit Oljmpum, "jcernitrp diem ,Je\-uirup ekaminat boram, a . serntt & ortuf. li lJ ]cermtcpaiem y jv* P ipan L m !h -ia.^ty^cf.(pvXdaru cv oA y tvjcc, cijM '<2fiqpop}-Ulita tandem jemat jeneminconuerf^ ne ton tu mundi. St enim moueretur, tune etiam ad Ho. r 17 on tem dejerretur: & medium diei jieret interdum occajnsjnterdum orttos, interdum medium nofhs: q Uo ^ a ratione abhorreu Ideo 'Pr očita dicit ipnoj/ ~^ 7 na{* hft'ne ergo idem hic circulus apud omnes & h.fjufigin&al©''*. HaudijUdjuam, Qu,aenim globofitastermh obit tiones omnium acpialesJibi ejjfenonpatitur, nec eadefn par s Ceeh omnium y er tičem dejjicit: iccirco idem mu omnium Mer idian ta ejje non poterit: jed fingufa Jiipra verticem Juum pr oprita Meridianu* ejjiatur. JSnde Manilius: Hic muunsperftgna vices jeufijuts Eoos , Seu petit Hejjrerios Jupraj e circinat orbem > Verticibiajitper ajiantem, medium^ jecantem Ccelum: & dinjojignantem culmine Mundum ; jjuando alijs aliud medium eji,yolat boraper or Lem, Quot funt ergo Meridiani? Tot funt Meridiani,cjuotjiintpunHa balitationunt f - - tV ■ jih A-V} MM - _. / '—r—-— ov eTfpos jifiTocj pupiifCv&ifGS. Itap.ie mtra quadrin . Nicodemi Fiuschlitu^ 107 ! gentos fladios , cim nulla fit oqc ©>'iOii vntpc^ idem , cftfAsridumus. Quiaverbmedtefati Cceh rejpondet medim /£quinoBialtf, < onftansgradil. 180. 1 to / llronomorumjententiaorbtidtuijttsperito.ejjMt - ndianos $ 6 o. . . 5 j/ OuomodoimJiginamurhunccircj um- %leridie , cim Sol pan interualio abend a ot 'tu $ cccaju,duBae yerticahpunSloper Solem,Utteacirat ri ad Hori%ontem,extra ottauum or lem. V I Us o xAv& čiptqp \J lam mutationem recipi&t. . , m Ijii ^ Quiseftvrusomniumhorumcucu notand^ locorum tnterU f^-J^ dierum &no - ( (l diacmo/lendit nobtf r,on modo dijt‘ - f Udeti* 3 ««», f «« motufle^uofofacit '"^lalklos, ) dtfferetiasZonarum& climatuper ctrcu o, ^gtia djuihui Delincluditur,"Ptl eti&mtnterječa • „ ^ Jj>*tiu,qucdinter Tr opicam W incp tnter ta ’ • \ diattioccttpatur: Mil mlumr 1 qaidextra Troptcos^darBicosorhes v/tfV J, I ,o8 L ib. ii. As.thonomiae meatu diuerjas effuit vmbrnrum rationcs , quas alij atq ah', diuerjas Jolen't de feffrargere. 1* artillehverbabAp, quino£hahyerj'us j o los, p sr jingu los quatuor gradus de, fcrtpth differentiam conjiicuv.nt dimatum. Vande AP, quinoBialt/S & tloris:on o/lendttnt , qiuejint ajcenjior iei reti a, q:ucq ] obltques. Tatnquo pluresgradm de t ti.trn tetam arinim ingnatuor partes jecdnc^inuia yer is, cefiatis, auttunm & bjsrnis demon/lrant. Tojlre - n.oJA.endunus er tloritgm, inttU&mediaatquefines dierum determinant : ac diem noBemp in certas hor as diuidmit, !taq^ magnits bor um Circulorum , vt & cequd noBidks ef^p/it* ingnomonibuf 'vmbmrum & hondo, giisconjiaendus. Opare hjpotbsjibus Ajlronomicis ex Geometru & Arithmetica o A ter j ul tem hcpofitis: nune deinceps de_, yju illarum eritdicsndum,ac prttnumde Zor us & Clmatibm^mbmrunujdifferentus-.deincU de Ortu & Otcajii jlfllarum jixarnm : podremo de motu Soliš & Luna,quoru altero rnenjis , alt er o minus,& di es <žr bora deje r Hunt ur. Obit er etia ahquid de motu qumq relipuorum erronum m boe Compendio pr traper eji at i. j. m m,J i yj us er it. , CA- Hi.codemi Frischlini. »°j> CAP. IX. 2 ) E ŽJ> W I Quid eftZona? . , j Zona trdi,* Cdiiel ttrr* ir ter duos niču ’ " J faralldos > e)c quinque enuttumtit, C i“ {u ‘lJ L L . j muudi comprebevjirt. !j, QuomododiuidunturZonx? In Ca le ji c s & Terrejlres. / Quot funt Zonx Coelcftcs? ^ if Qiv.nque-.dux Septtnirionalcs,quarum utia^zif i I /r\ } 'zz&ccnu©'- EritmBmilleCdi, qui comprehcnditurintsrpo- Mundi Septentrionalem,&incer /ji- Kima ~ lum>qut qnidem efl idtmcim 1 ropicojot/ “'p ' 1 tcr paralldum dijlantem ab Abpuatoi egra >u, puln 8. c ! Quare 110 Lib. II. AsTRONOMIAE Quarevocatur -s^icnci©^ -v ' J- - - Horizont trn mouetur, & radios it ajftargit, y t y ni f n in eo tratiu circutn cina in orbempreijciat. Ta ' t Quidcft Zona Scptentrionalis tn/om©') EH tratim Ule Ccdi,quicomprehenditurinter 7" r o. Ouu in bacZ±na radij Solarisfiroijciunt ynil rattl •SAaidianam in eam tantiem mundipartern^ad^ E f£ tratim Me Cceli, Septentrionali Terijiia: opp em fitrn, pni inter polum mundi %Icndionalem , & j ntlf circulum Jntarthcum continetur, qui quidem cit Tr 0 , pico brumali idemefi£. Sicut ant e m in Septentrionali illo tratlu,ymbne circum circajJ>arguntur,Solt ing re Jl Jo principium Cancri, it a in hoc oppofito loco ymbm CJr [ cim y ndic h proijciuntur, Sole circulum brumalem obtu nente. VehacLucanus hb.A.. Sic 'Mundi par s ima iacet, piani Zona niualit Terpetuacpprtmunt bjemes, nonfidera Ccelo Vila yidet,Jlenli non quicquamfrigore gignit , lum JJetiat. QuideftZona Meridionalis-sSi^,©^ Sedglade mediosfignor um temper at ignes. Quid m NiCODEMI PR.ISCHLIVI- Quid cft Zona Meridionalis in quoumira\lettdtame tantuminalteramun J ; tem,yerfiupolum A n tartticurn proijciuntur. lij Oud eft Zona ■. r # ESZtratUCceli^omprehenjufinteranulu _ jflttialem& r Brumalem,inquoumbra■ eri . ^ Jw mundi lut er a proijcitur. 'Nam So,e ingrejjo p cornurn, Umira 'hleridianauerjni ijcitiir-.eodem inpreflo (ancru umira* deri ' /f” , #*’JP? ^ertdiemfirgnur. d/

*iri/i c Pr>Ridnnii ita to-j f ~-^.frčpo£7jc(^5 •rai« Lir. ii. Astblonomiae \J.7» Ibfe ZofMS dittidens , qntnq ) alt vttles ejje ^ ^ZesEshld*« «d< % V * ll' iunc^td habitantesjub ipfistropicvs : tu^ ejuaabbHj •- j t , a Mt um babic ant ium tropi Jajslege apu ■ ^ D.Baltlm* Homil. 6 j '"V " 1 X >V«»TD«se. Tipoca .10 5 ^ ^ Jg c, TVTOVT!^ j yS ) y. E* <* “ ^TiAČes *£' iuss*i&v.<» >t V J. Ivicu/iV W ~ 'OnKcLiairui o viAi<§E, J^iVou 75-^, /^ 0 '; * 5 *g ^ P ^ } £ 57? £ rfc /S ^94 ptn ap««™?««, *CB5& ŽSvM***- HoC£ ^'- Dm lon Syf imi J unt yin ZTb^mbrie cadunt breui^&rurjccs brend i Z, J «,, ?»■ •mk^lhVT accidiMunocamun^o^ o«. &qm Ar^m \litndi pUgam inbabuamm. OjmumJunt HlCODEMI FrISCHLITSI* binvsdiebus totim anni,nullatn deje ymbram %leridia mnamproijctunt: islam berumyerticesafnciens o ,yn ; ,i di/iuda-, ekceauo illu/lrat: yt etiam iujuam in jun °P U jtcorum ,per anpufium foramen radij illuminet. n < tllos nonnulli yocant ct&KiUS, juajt inumbres. /{J J ! yItra regionem Aromatiferam habent: ij Jfargunt 'trn ' jbrasytnnaue. Soli enim funt, qui in terra habitata,ym Jbras %leridUnas , y er fin /fujlrum protjciunt. " k ± \ fa nonnullbs diffi funt ^uafi biumbres. % DehnZoiiilege VirgiLhb.i. Georg. & , delaudibPMe ff.lt’. CUud.hb.i.de7\apt. Quid funt Zonxtcrreftres? M Suntplaga terrarum, inclufa duobtn iltii eX j 'Atircutis Taralleln, yerfm ytrunfJolum,tn ■ $[calorvse$^e)cceJJin,autdefeftut,autme ioc/ ita f{_ bohb.z , 1 1 f rf W 1 r<4 A, ■ n Quotfunt? Quinq-,,quceab intemperie ,auta temper amen. o a , --» nomma fort.it e, funt , dicunturjue irfl dua temper ata, Septentrionaies ac lAertdiona eit, ^ A I imejL^naJni«. * *£. 'f l) ^uJ'.y'rk (: p(i\vtoi^v7nty>piu^ cnv A^b ucul iy u '^ A * * fjjf: H Lib. ii. Astronomiač circundatam cingulvs. E epuibus duos mak im e inter r diuerjos, & Cceh yerticibtu ipfis, exytraqueparte j '4 nixos ohnguijje pruinayides: medium autemillu makimum Sob/sardoretorreri. Ouid.i.Tvletamorph, Vtcp dum dektra Ccelum, totidemfa finiflra Tar tefecant Zona^uinta ef£ ardeneior Ufo, Ste onu* inclitjum numero diltinkit eodetn Cura Dei, totidemcp plag \^qMconji!iunt,aduerfanobtf r 'vrgcnt'VefHgiA- lC ' iro / p.de iepub. %Aacrob.likx.in Som.cap 5-U^ntm u ^ falij negane ejje antipodes. /”N- * 1 :A rr ' n *&™*jj**nnpocm. j!l , OilideftZona torrida? 0 q Ue j-’. ' a ^ a terrx >feu medilacingultu,inter ytrnm- J ide ^ Uem l ua ' l ° mir,. " eS ^‘ flammts, & crcmatm , napore 0‘/ ** tor rente, Plinih & %iacrobius. U .r, . . , . - -—inhabit rente, nmim jvx«w_ M EftneZonatorridainhaSitabilis? tfj affirmat Ccelum alfiulijje terne tresparter. lf' ^ L eani ra ptnam in incerto e J Je. , /{jmero Siraboau- P : J* r e ^prf u °djpaciuns tropicii indujumi amplttu ainii- r° ln }a bitetur: cui ret argumenta dicit ejje AEthiope. s, J' ne ‘\ y 3&yp tu,m incolentes.. "NamJjacium,quodaSye- J Ca Meroen , interparallelumjoijiitiaiem &'paralie- % regionbs Cinnamomi Jere intertacet,cdflat ejjejia- t ° rurn tredecimmillium. Quodyerore/lat inter ualiii i oc P ar *llel° %Aeroes , ud tcjuatorcrn yjque,tdfolunt m ^ °,° mi Ue & ottingentorum /iadiorum. Quare phts f ‘ ll lo J}acto inbabitatttr Zona tornda. /Q ■> i 2«r«to ef£ 45 graduum>& lon p™°i on „ftudo f unt hfiaitimi d agurvt. Nami __ ^g? aduurn apudTtolemaum. Eqiu c iu arnt fl Ja Cafliteridumfatto itinere per Hifpantarn, *f \heua.mpttramep, Tannoniam,Tfaciam,J y ’ Ufm Euxinum, Colcbidem, Iberiam, Ai ^ nta, ^ a)n i n tra ,0um,Sogdianam, Sacarum regionem, c V r m p e r mP arallelo, tandem occurret locw,jM 'h yt riique ^ trulongitudinv. Sed^uiaTaralU^r *. on dicun- tur bi /pntipodes,fcdT enači, ha -y hfrn trional^l- longitudo eft o.grad. & latnu do e p ^ • ^p"«*J jcc todmlofitijunt - g populi , Tresbjtero Ioanntfubietu. S"? N Tin?}' M.gradUtitudo ‘Boreatt iff 8&' Jf oS /Stani & Omanes Tericecifunt. Et bos icer _ M0 . }fppelUt.Ndmtransuerfifunt.quiwjci.or < Inftrapartem tenent: %/lacrobio tejle. . ■> OKcommunUmtcrfctabcntPcri«^ ti 3 i f n8 Lin. ii. Astronomiae quoque &hjemem eandem: reliquaitem anuitet *2r bor as, act/ue incrementum & decrementum di noUiumr j con [milia. "Nam Vtrobi.jus etfjy% a e JJ U>n dierum & noEltum quantitas. In quo differunt Perioeci > Terieecineque eundem habent ortum, netjueeimd occafuin,acproinde etiam diuerfadierumnoUinmd ^ ria, medi a &fin es. Quod tamen de kos tantiim "veni**' telil gendum, quibm Sol or itur atque occidit : l f' poha ntmeguam eleuatur yltra 65.gradu*. 2 ' H Qui funt Antoeci? ”Am raci, quafi dicas in oppofito babitantesf Vnt bitiy-:a eadtmtfa eif longitudo, ad%deridianum ^ munem.in duabmtpmn n um er at a: latitiedo 'nem C °*^' Ips, dnov m ep Tar albin yerj'tu "ttrunaue pol UYn J U<1 ' qtmore ajtuitftantVom intercepta. Ft nobM- } quii n ~ na tempirata Septentrionaliviuimus : &puibus r ^ : grad. attolliturpolus .frchcin: ^ntarSli CUs - ^ z-ifraHoripontemtotidemgrad.deprmitur-.nobdr* euam) /Jm teci Jur t, qm in Zgna teperata 9 Meridi . kalit 'Kt: & .juibiii /fntarBicm polinrvltra 4 8 attoliitur, /prtticiuyerb totidemgradibm detrfl^ uda:n %ieridiantts ills dimiditts efjf, & a byn 0 tol**' ati enim dtteitur. Itanueeadem %leridiei &m°d' ° ^ lin-/rolujueesT rano. Nam Jtmulambobm acl/^ jfla tempera. Cie er o r ( fntcecos yocat oblmnos. Nami fuidt/le^acrobio^eulSiacingultaufiralMjbnuiji^ Iti NlCODEMl FSJSCHLItfS tl? j Inquodifferunt Antoeci? ft Ouantitatediei.Namcrefcenteapud^Borealesdnt- i 'Jtos diejecrejcitdiesapudduftrales Quare cum . ' Japudnosejldies,erit minimus apud/pri^os. e i AnnonctiamfuntAntoeciinfraTrop^ 1 Sunrvtifababerttj, confimilem longitu me if . r a u u. Minem, alteri 'verfus dr8icu,alteriv*rjits « cd,:Iabadij-,de i Uib - Tt f Jw ' 7 ,j u l' rin ^ar.^ ^jdfuc,babet longitudinegr-i(>7-etlatitud.* / l ip t i&- »?• •?!£££& lcngitudinem,emdmq ! ld,titudine-DO . ^ ^ -drama bipopuli. Sic lcbthyophagi>tcjie 1 t0 ' i. utu ~ \ j — - r ,,»«urMatne?»?.pr.io jcr.Quare&biduopop • f f, f t(cci,hcet in ym ambofint Zpna,nempe torri .,n l(J j h 'etruma Tropicum jitiialteri a uide 1 r opico ifgdten autem Trapico Vrlinah P^^^tlapud ■jnfita norifit tarna htc varianc dteiac no -,g rem r rfntipoies, qui alio nomint dicuntur « ^ % " -v no Lib. ii. Astr^onomiae V j junt, puiaduerjam nohtiplagam incolunt , duobios p rallelti e 'Diametro oppofitn Jeiuntti ,communi t a ^' %deriaiano Umiti. Ideop longitudines babcnt diuerl diliant ep d je mutcem maiorifemicirculoMcefi , Tar«! lelo dimidio, per centrum tetra tranjeunte : qui Con j^ ' i So.grad. Ciceroaduerfos nominat, jicut°hlacrobiut ter pr e tat ur. It a /fr Stic ti aduerfijunt Antarclici; pud Vahngenium in Tauro: Qjtd Cynofura nitet, & qud conterminus d\ls AJficit Antipodas pendentes nertice : qui iam Cajitri opponuntpedibinvefligia no fini. Sicnobis Antipodes junt, quibus polni AntarUicnsf^ pr a Horizonte d part c jmi/lra attollitur 4 gradil ^ quib. t Meridits nofler,fu Septemrio: Ortin noflerfitQ cajni. "Mam Antipodih.omnia funtinterjecotraria.ls' de %lacrob.hb.2. in $om.cap.q.Exemplum huiusreih ' hes apudTlin,lil\6.cap.22. & apud Solin.cap.q6.de I n ' Jula Taprobranapeht Septentrto &F irgilies incognit# Canopo lucente per noBes,clarojidere, etc. Sic Carju# i ' c alti Antipodes funt incoU Iav.tx.quin in Aujlrum fn a Injidajongitudmettt.grad. & latitudine lAeridi#^ 40 . grad. Nam Corfica in eadem efj latitudine Sept en trumah Jja.be tq longitudinem 3 igrad. quibuiJithtracl' d mgrad. qutsla.ua Injiihe longituio el j, remanebunt iSo.grad. hocesj, dimidim Parallelui maior. Erunt igitur lautei gr,\ oppofiti Corfica incolts. Str a ho lih.i. Geograpb. Indos ait puodammodo Hijjanvs ejj t • aduer~ NlCODEMI FrjsCHLINI. lil ^ jj fi< * uer f os -> ftue /(ntipodas, Laftdnt.^cro hb.i.cap . 2 4. dr f | Jib.16. cap,9 . Ciuitatif Dei y negantejfe/(nti- M podaš -T Im. k b.2. cap. 6‘j.ingentem de hac repitgnam li~ / ; ter “ r um efjejcribit. Antipodas hts verjib. depingit %la- p!‘ tolim lib.i. Ajironom. f.f era par s or bit Juh aquis iacet,inuia nobts , Ignotacp bominumgentes,nec tranjita regna t ■Js ^omntune iiomo lumen ducentta Sole, ; Vzuerjas £ 'vmbrasjteuarp ardentiafigna, A . ^' z ded trn ort as, Ccelofpcllantia 'urJo. p/ s K e £ diam Palingenium m Atpuario. . ^omodohcectriahabitatorumfcuterr^inco- . larum genera a fe diiferunt? ericz di communem babent 'Parallelnm > Jed minorem, A p' tle % l ' an jeuntempsr Diatnetrum terne: & comtnunem / eUam 'Meridianum-. rfntccciditos babent Parallelos,& jfd 1 l Pl os mr iores>quam efp ALpuatcr\cdmunem ettam °lvle- J fidianum. /pjitipodesuero duoshabetparAldos,& am-^ ‘p viatores,tranfeuntesper centrum term,Jibup inuice p? * arn etrahter oppojitos:Jedynum tatnen at pne tommu- J nern ^deridianum. XI« t /1 CAP. VE CL 1%A AT IB F S. _ QuideftClima? p inia e $Cfpacium term,duobuspro\in:ts P amile- to inc lujumguorumfemper 'vntts Aujtnnm,alter H 5 ‘Bru- 122 Lib. ii. Asth^onomias fBrumaUt e fig: m quo interuallo varita diei quantit \ proximo Chmate bora dimidiata: ficut hoc demon!) * T. Keniue Salaflienfis. Ticitur autem Cima dp) ** x?Jvtt&qab inclinando :quoniam rcjfetfu poiorumj* chnatje Ctelum ad%teridiem,in tali babitationie mt £ ' uallo. Tnruuiue lib a.cap. t. Difaplinam medicm x no ' uiJJeopertet,propterinclinationes Cceli,qtue Grad > ' (jjtfgt dicunt. Defcribuntur autem bi Tamlleli /Equatorem & /pjjuilonem, it a, Vtfmguliper duosp** d:ie %/Ieridiam, nori autem Eclipticaf ^uemadmodu' Trapici defcribuntur) & quidem fibi in tace m cpp 0 f, t *!* nontamen 'Diametro ter ra oppofitos ducavtur, Q u ' nimpropiiisadpolum sfcpuilonaremperuenitur eb norcsfunt Tamlleli. %tinor enim e fig Tamllelue Caf?' teridum & Tagurorum, quibusvtriiqi ) politeattoll *' 45 gradib. %laiorverbef Tarallelue } Tmgitanor 'u tsr Semantbinorum: & Tarallelue Ichtbjopbaporum * Sinaitarum (quibue ommbuepolne tantiim tribued natur gradib.) ideoq } ipfi d polo remotifimi i & Aiq ti *' nguam proximi funt ♦ QuomododifFcrt Clima a Zona? Latitudine bac duo dijferunt. \laior enim eff / • tudonapudra Climatte. Kam in vna ZpnapoR^' plura ejfe Climata. Veinde Clima tantiim intellmji,m d točo babitabili : Zpnavero etiam de inkabitabili te jfacio accipitur. u ir ® Nicodemi Irjschlini. xi; t Quot funt partes Climatis i \j Dutsjonguudo dr latitudo : quce etiam nPSl J f) tfj Kam mucciuidinteriacet interduos Para eos ao fj in OccaJum , dr ab Occafu in Or tim, K Omam tonus babetur. Solet autemjoac n j fundumgradus y£quatoris aut Tarah h, q v -i a £ K tor cm confertur Jupputari. Latitudoveronum € *by n o?Lllelo adilter«m, yerfuspolum :&^ dent f Ajecundumgradm'Meridiani* . ... « &h ^unt^nehspartiumdifferentis etiam m a i) cis ,qux non funt Cii m ata 5 , « A Imo. Kam cLue locofuae .£ &longitudo& Utt Atudo. Ouideftlongitudoloci? { /srz ^Cjegmentim . “* ' %Un , K prebenjum inter Mendianum eiujdem loci,w f. tkanim Infularum fortutiatarum. L Quid eft latitudo loči. . '< Latitudo loa, ef£ fegrnentum Meridianiice>P ^ ^ benjuminter j£quinoBialem& punttum **rženim efl $ proprienibUaliud,quampoli eleuatto.Qu an ‘ - i ^Ititudo poli, tanta etiam e^loci Ulm ji autem difjentientesjunt Jflronomorum & g J ] rum opiniones de gradibus /£quatortf &ftn 1 J , 'j iiaribus: tamen in boephct iip, bodie conjentiun -J { nigraduicceUfii ,r$ondtnt m tenu »> miUiana uer | tnaniacommunia. Ouot 124 Lib. ii. Astelonomiae Quot funt Climata ? I Totidem funt Climata , tpuotfunt Taralleli , i nter (jtios var tat dtesjoora dimidia. Enumerantur autem% ginu duo tales!Paralleli > quifc ab AiquincUiali Verju polum dejcribuc ur,V tper quaternos in Meridianogr n ^ dusftnguli dijhnt: &fmjer e * ttrnU vnus p Unc l pium,aitermedium , & tertiusfinem Cimam oJl en di t I Eorum gnmuscCC amper Meromducitur:vbip 0 f s eleuatur ngradib. &tf t ufirupuhs. Toflremus e fi ^ p er Thttlen dud tur Mi polus eleuatur gradibits fcrupuUt■ Čefinogmphi vtteresfeptern recenfent Cl m ^ ta: quorumprimum ef£per Meroen:Jecunduni,p er Syenen: termam,per /pide andr Um: quartu, per j dum: ]uintum,per Tarnam :fextum,per 'Borjifthene*. fptimtm,psr montes fbiphceos. 'De 'Parallelvs fingulo . rum Vide P Im. ltb.6. in pne. Quod eft primam Clima? E [p jpacitm term babitalilii inclufum Parali^ %lsroes , & Tarailelo Syenes: quomm Ule / fu/lri ntls eCpJnc "Bor e alti. /posnamem Sycne d Merce/Udii, auincp, millibusftt ait Strahe. Jpudbotminor Frjd }a includitur /pettuo, ncq vnquam cccidit. Elam flell 4 in e\-trema cauda, qu.. ! ** VVV *~ -.. l' *}° / C.lexandnno, & Tarallelo labodi o: cuius latttudo ;/! eu P°lt eleuatioesp^tnprincipio, 27 grad. 30 t. infine ,33 ^ l’S ra duum, 4.0,1. di e s mar.imm borat um 14 / EquincBia - V u lgQ didtur Clima per /Tlcxandriam , dc /juo 'fini 0 ' T in^uit j r? JV ciAidr&psdcu, yy\ yjj- , Jyi i VOglOTtpOli, OOUV TE Tt^OLKOOlOlS SZL$lQlS dbtfVVI/Og- 1 aiMnv’Gd'1 UTr/jjtPiVG u ?rr n x , oouv (^u,/wv»ki7 —, 971 1 an/uecAvaiv Skr&Ttoo-copoiv Kp yinrouj afKTap© j , {mk/>ov enAtvoetfst^i ktd 3 S 0 - 0$ vb-rov. 1 tl6 Lib. II. Astronomiae Quod eft quartum Clima ? gff fbacium terne habitata , inclufum Rar ali 1 ?f, 0 d l0 & Tarallelo ‘Romano , ouitulatitudoinpri^ po esl grad. K-Jer up. 4°,«♦. m fi ne .39. d u , IngiRmu* .4 borarnm dr / «>Cfi. maper Rbodumje^uo Snaho: J W w « » 071 »^ ^r ^' 0 ' 5 Evrcaj ^ "M™ . r-r i Quod eft qumtum Clima? zrn? /lačnim ter ra babitabiltd , comprehenfum i nt(T •ParalldumRpmanum,&Rarallekm BoryJ:hen« ktfl: cuius latitudoeft inprincipio y>,o. tnfine^ o, 3 ^ les logifiimus bor ar um ^ulgodmtur Cltraaper? mam Vitra huiusParalUlum B^anttms eji:^ cum 'Niceno & TvUJ^ft' \ de 1™, l linM ' f' c ffy, ^ Strabo : d *>« <£*' v " 1^*4» fpSv^v lo^r ** W *** nit buius TaralUU Gaienusetuimmpnn.i.Epid. Quodeftlextum Cima? p: a /p a cium terne habitat «, inclujum 7 arallelo 2 S 0 , rkihemo & RaralUlo ‘Riphao , c««/ latnudo eft i n trinetpio graduum 43. JcrupuLi*. m/me graduum 47> 'Dietlengifeimusborartim 15 &jemn. Vulgo diet, 'tur Clima psr‘BoryJlhenm : de %uo Strabo : els^C ffocaj , NlCODEMI rMSCHLlNI. ^ ,2 7 ktx,cn K £15 ^BV -TTOVTOV , >9 /®£?EAQyt ^ ||# . ; ,TO 7701 ICJT5V "^753 TE TV 7TB Atf, '<5M K7H jnodimeriacet interTarallelum 7{ipb&um > &Tara* e L\flnm\Ugaiopyrgetifem \cuiw latttudo ef£, inpnnctpto to/»W. 7 : ; i. mmedio,grad. 48 .infne,gradyo.-}o>i> Div' L, ifmtu bor ar um\6. Valgo Climaper Tgp ^ £ os, j iejuo Straha : sv te tdTs Gt/TE^y'™ r s °f (, t I <, ,y eivcu as- Ld*Sim S ,i *- / K«7T^ VVoiov t*«S «£«*/«. Slot. ^'jr cpspo^s * ^ U,0V - w f l ^°Z^ 0>v 71 ow/j.A r ro)\' ^ T ipauot. Si črnine, , ert : eut * f uodfertur , caufafuclum ejl : dr fiomnvs 4tio ef^propter idcjuodcitatur, tum nulla conuerjia i jeti tjo Lib. III. AsTRONOMlAS Jeu citano eritpropterJemetipjam\yelpropter ali tationem : jed, eritpropter a/ira. Nam fi citatio f** ^ pter aliam citationem , tum & bane Procter*/; r / ■ n r v rr * / a »atn opor tebit,Quar e finem alipuem ejje necefjum erit f/( • cunque conuer[tonitjn HUe. qu boras, dies, men fes .n I t' ~ ’ ) >,./, f^Ou Grtsce o aqyp r aqpo7tni eTrwvpucw g^ autem globoja corpora , argument o es[ Solde & J cim plena e ff, rotunditas. S kut boe ipjumprobat 4 jlot.lib.i.de Ctclo, cap 8. ru Qua fubftantia funt Stcllce? ‘Dijjentientes de bac qu Qu®funtStellxprim® vna S nlta U ," Inf ,0>q .lev i i «*, - ^ i l ¥ r « maioresJuntcenties jcpties, vt docent A- , ronorni. proportio Diametn UUrum,habetfead . f" "t" - , . dan autem Sphar« hametrum terr«, ficut tp-aa 4* L ■ 1 , % iffper •vltimamn. Euchdvs) fint in mator eJ [ \; J'Iimetientium,DiametrU cubice muh*p * ‘ 132 Lib. III. Astiujnomiae cubo diuijoper minorem, colligitur dijfierentta, J} 1( cejjni.Ha.rum numemntur qmndecim. Qu£e funt Stellx fecundte magnitudinisi Qua ter rum cxcedunt ollogies fixies,fi čreden J esf Aftronomtt.Eff enimproportioDiametri ea U>n adDiametrum terne,ficut 265. ad 60 , Humer^** 1 ant e m illarum 45 . kt QuaifuntStella: terticcmagnitudinisl 1 Quce ter ram magnitudinejiiajuperantjeptuagi es y • Hamproportio Diametrorum ef^ficut ij.adt. £*' rum recenfientur 208 . a ' Qd^funtStella:quartaemagnitudinis> Quce ter ramfuperant ,quinauagies quatcr ; Ham h portio Diametrorum efijicut \p. ad 5 , Sunt anteni 'n' rum 474 . numeratteab Aflronomtu tJ ' Qusc funt Stella: quintx magnitudinis? Qmterramaioresjunttriciesfiemel: numeram Ur illarum 216. enim proportio ‘Diametrorum ,j lc ^ H9adi% t Qua: funt Stella: fextte magnitudinis? Quee terne qmntitatem Dccedunt decies mies proportio Diametrorum effficut 21. ad 8 . Tjecenfient* autem illarum 50 . De Quantitateporrb errantiu^r derum,yt Soliš &Luncejuo loco traftabimus ,allat ' J fironomorum de e a refententijs. Quid Nicodemi Frjschlini. 133 de his magnitudinum differen- '' . tijsfentiendumeft? ugttndaeji cum in omnibus artibus ,tum inprimts /l ' 1 onm2a ,otnnium vetcrum /.£gyptiorum & Cbal- \^n <} Uni ^ i ~' li ?y ia ^ a 2 ^uefubtilitas’.^ualte etiam bacvi- ! J J\ t n r,Curn J e P ro faentur Ajlronomijcire magnitudines \ih- arUm Carum a terra dijlantias. Nam Ierem.ii. j ,lcit jP omi nui ,Jipotuermt menjurari Ccclijurjum , & ter raJundamenta deorjum : tune ego abij- am ’**>-"‘**j' um j' enien lj' rae [ d e jentetitia /pflrolo- ‘ / — t/r? tp/*-*"* mevihiTd,G/C(W— ^ ,i- oriJ * '‘““V »«*y s /»<;„ .j. „— '£taejcnic, t ..~ , j f f ,f utl ‘ s ® 'f hmenjurajurjum, & ternemenjuradeor- ‘'M 2>nuc }- l 'd< ir hac certojcmpotelQuidergoprohi- Kinu* abtuiat‘Dem VNIVER.SVM SE M EM tl^V 1 totatn Ecclejiam relinatiat, auafiorphanam? 'nterr** A-idem Dominitt ad Ejdramdicit: ji 11^'K ^ Iceres mibif or tajite : in ALjjjum non de- |f fc J' 5 nec t ueln tnjernum, neque m Ccelttm ynquam a- • . l ’ ®‘ c ' enim Ime ■zt&iepyict. bominum aut ocio- / pofl^ ailC ^ er ^ orum ’ Jepede metiri non nt '‘jJ' ra metinconanturtlnboshbetmibicum7li- tf( |rJ 0 exclum *re : F ur orprofettojuror E QV/£LIT/(TE stella^ K Lice S telice alijsfunt lucidiores: yt Vmin l Ucj ^ eff IouejS/lars lucidior Saturno: StelU in Cm f Orionu lucidiores ac luminofiores funt quam Steli ° eiufdem enJeautdextro brachio. Omnium -pero l Uc J* jimns ebf Sol: o-pv/jA tV (poiToztžfa^co-fiM-.-it a l l j Jl iV" tur . Et bane lucern D. Apoflolus -pocat Stell aruni ‘f nam er maie/latem , qua StelU -enaab alia dtjjf cLM.yi('intj:iit)£b£cc : riH\t< e j,x, v, : . ttr ' 1 ’ ' > / l H \- A» 6 cc;cl a.qzpcev. y^> jJ^f-(pepu c* Mr I .Cor.ts. Annondifferunt ftdlarafeinuicemcertisform- {ccundura quas diuerfas in natura Elcnicn S> Si enim eadem e(l omnium ftellarum cum Cedcjubjhin tia , cjuomodc eiuftnodi contrarijsformi* & ruicUm jubilant talili* -ena poteff dijferre ab alia? Kug* h*funt illorum hominum ^utfteUis diuerfasi n . ejfe Jtrts moutncii bac inferiorcijiutuunt: -pt Orioni & Qualitatc? torum rnotiones crcant? Nicodemi FRISCH-LItf.I* Htfdii Vtm bumeBandi , CanicuUvimp * 1 !M ‘r l , kitžr CynoJurWlJ mkm „„+ j/ prouenit. Kam bacccntagioelo ■ . fi ctl talibid.ftn J, ledifta extitit ,propterpeceatu’.botnt» j^^rhetUitate-, 1 c-il Deinde djlLJ* *****! „„„ i r Lib. hi. Astro isroMi ae non agimt 'X£\xd'Q@', Jed y& r ' ch/Tz\e^cu> ne a ^ ^ fyhjed ^ G-^mv. It a J ubit 6&fme motu afjui Hnt rim & temni. Nam lucitJuA radmJubitb jparg u g*' et ubi Horhpmem j'uperauerit>Ji at im illud hiemifk t ritim ' 'pnoqitaJi momento totum illuftrat. Qup y er ^ jaciimt, ea cum motu & cum mora quadam tempov lefaciunt. Trtetere a ciimafira non a? ant liber p aj*' jatah necefkatc, ciiik DeoJunt alhgata, impium efl . .- . , , J O J Pl p tllis agendi vim ctujmodi attnbuere , qutes^ Jabere y quoniam 'Dem Hlhleg e ^ ' pojim, quam nonprcctenbunt: ita quoo n agendi hx^ l} tl( te.r,quaab AJhologh affmgunttirjiderum naturce,p er ' incie fatalesejjent, vralterailhe:Jiquidem eh yerei n [ (funt. Videnim anteni contrarium,quod Canicul ares dies nequaqtiamJemper jint calidi, neq J /futumnu So J ) ex0 i turn V lem dim perpetno humidm , Jed interdurn *. fiate ficcior. Quare toto Cccloaberrantjuihuiujmodi sfleihiadmentiuntur. JP oflremo,abfurd iftmun, ^ res &- u natura corporum c de finim plane aiienum, ajjf„g e re / r ' fu coritranas agendi J acuitates i tta ''tt aha, jiella li , / • <\ 7 7 t' J - - - * J 7 'e'xucare. Nec minut abjurdum, quod duunt AJlrolog t> V.?«* a/lrivirtutem mangnam,a »lehorialternu f tuli ate ,aut mpcdiri,aut ctiatn corrigi . Qikm enim o j' 0 » cul NlCODEMI FrJSCHLIM' ‘;7 ,( 'ulifta dperfeftione & puritate corporam cceleft tu * , Jint,ktqux nMprorfitf in/e agantmutuo ,1 J er0 . , $ i[am putrin noftrit ek /friftotele innotutt. e qu ^^^acrepeculiaremtra^atumnosinftituimus^ccircop ftfpenjendit rehcpaii ,boc locofuperjedemtts. ™ &qui- in locofuperfedemn*. ll^ullarnnc verb Leoni, vim propriatn, dem ab Aviete diuerfam credis c c m Zodiaco? _ 'Modo oftendi, a natura aftrorum alienrft-jnas JJ MltatesMas mouendi&afficjendi hxc ?«/čnora >4 "\Mdxi , & eorum pofteri iplisfalsoattn tA,n ^ & JPlinius Beroftin haere imitator-, Orionom , ^frffurum kocat hornda /idera. Omnes 4 \\.in*funt,omnesbeneficx,omnesbenigni m * 1 . 1 i- _ n. ^,rpr nmnes rnalefica,aut ^ \Ca:h l ^° mnes ^enefica ,omnesbenigna,^ . / M / vT tllr ‘ l p r xditx, neepkila inter omnes malefica,ant ‘ t a 'V ll( ^uidomnes //rabes,omncs Chaldxi.omr.cs ’[i ! / \ eorumt h pofteri mentiantur. 'Nam qux illo- "° minurn Jic kanit as , idkel sni m 2/pdtacifigna & Vf huricl' ^° rUm ' i l Uce /Iranom m cit tnkuuntur>nosa- uft ^ e docent. /Primo trum iv ter omnes con/fat, Soliš tftotumin n ■ r-r /• /ir r j . n JZodidcij noti nuni er arij neq 3 etiatn con - cl ran>re d > ^ u ftolLitorumftgnoru, Jed rtjpeftlu r ctv- jj o/ 11 ® nosimaginamur ektra Ccelum o&auum. ^ ft ft L . ^ aur us incifntapparere /uper ter ram cum z^.gra- 1 ' ^ tftl aginarij. /tacp Solingreftus in Taurum , pene Ca ^'dieoics,antc eommoraticr injgnoflelUsorhato quam i 5 ‘>d ji- ,^8 Lir. i,i i- Astronomiae adfignum fielLtumperusniat.Quomodo igittiryi res ■, las bodle a Tav.ro posest accipere, quas ohm el Ch a J ' affingebant\cum Soladbuccumpnmtsparubios 7^**. Jlellatiemergeret? Uem Soicum Libram diciturin J.} diMintum lam S corpij gradim tenet. Nam Libra lata or it ur fu* Boreali lonce jam ogradil. imagi n T Scorpionts. Quare teto Cceloermbunt Afirologi ,JiiJ^ | ginarite Llbrte tu tribuant, aundeLf Scorpioni tnb Ue) j 1 dum, cti/juo oritur Sol. Nam quomodoplm agatfign^ maginariu,quam jignumflellatum &JenfiierJd m ^ iudiciumde Sagittario, qui nedra at at e pene totm ejl ln Capncorno. Quomodoigittir Soh, in Sagittarioi magl rano exijlenti ,poJJunti]de tnbut cjjeEiits, qui ol m tr p luebantur teneti Sogittarium jenjilem at%ftelUt U}n p T>emde fiHyades bane infe Tim babent,et quidefo rni ^ kmffit ineptigarnunt, Vt pofiint vuv &pluuias eSccit^ re ficut CanicuLvim haberedicitur ccncitandi c m caufa efl,qubd Sole in ta pluuiofo figno, quod ' a te ' &fronte nihtlmfiimbres minatur,e\illente,tam f lcc % eff aer? Annon credendum plmpojfe m ekcit an 4 imbribus,& S o'is calur e wipediendo,tot ji ellas ,quatn iti ajlu promoucndo ynuaficllatn Synj : Etcur objeero no exercetyires fuas Orion , quo:ieji unq } ad nojlru Tl eru dianum peruenitč Cur nonfemper mmbos producitf an tum nthil t u adiutarepoteS ^ exoi tujuo pluuioftts Ar~ BuntsdnibilneTtetades & Hyadesin Occajumyem £. tes ? Aut cur Sole in Capncorno exiflente , Caniculaji i0 j er nore adebnihl potef£,ybi noSlu 'Meridianu noftru m / f i r NlCODEMl iKlSCHLItU' . jtttingit ? Cur Gemini,cur Cancer,cur Leo>j tu ^ $.pra Horizontom promicant,&quxAjh ocgj ta , p rabidaJTgna effe dlcunt j/T^ n( Ta prologi, /jiihtl adiuuar.tr tIh tum T>trestU* U ^ iH' . tjio uccaj ut ucitjju* / ^ *jj — ^ •fifmcedam fimaZodtaci, tnfe ipfu bubentTup- ■rf 1 ' gnidam bumeftandi,amdam calefuciendi , ' ^fjfrigerandiujuidcunja ef^tfuod in Zona tort i a, ZpnUiOriuntur &occtdunt,no eadetnju _ - ,. ,• i/jr/tutum vices: yt & ibi altdsfrtgtdtor,uaus jfjlmtemperaturjitacrjicutin (dermantu. j^ (l ddjems niuofudnuilios talit Autumn :^ j , y(iK ««•« tmpericsperpetubeadem Soh 4i‘ l ! lJ ‘n- aca .fjui Li^i luctrfua illiceadem ejlfemper : ■^i t, finit'iejunt /hlhc, qiub ucjuejuus O d a ^ endo ^ ter *tpelUtibu4 excitandn Vir e s incjjc dicen- fl 7 eV *^ atr h Cxte ris. Idam quodde miileflelhi "veru efl, | ^ etla de fuatcr &q um q, rtalilb. Ter e afjirmanpot. n ti njequitur, ociojas ejje relujuaspropterea ip d Tete. ■-ddftii Cr 'A£gyjptits,in cena figna,cer ' ” y/ { - '**/i r, J J H : ^ q uitur, 0 ciojusejJereu r y^, J r tb.CbaldtcM&Ad?yptitr,incertaf’ i3 , jjjjj nesndsutrelata,/itijobfecrob e ■Mijjs aliauos yidemics ad annutn atatijprope ml ^‘Amum. Toflauam"verobomojuopeccatovam ‘ ^fcaffet, ibi amniafubito in peim ruere, & r etru ju '■ ft jr e feni. It arine Dem tena maledixit, earn ^ in f Mibulos iufiit broduceresvittim etiam ronnnvs co »V 1 ' 'jXauit,°vtgramineterrce& ari/ltf frugum ar V? / /r p* Jherbaproducuntur , id term babet exvi & c j^- ntg ^ r ‘° *«*Derbi Dei.producatterra omnem her a r a / MmmJL ncce/to tnaUdiSio , llit omnem benedtčhonem. ^oluitftppe "^jtimiojie tonen termrn , Dt niktamp" P ^ • 7{0 GNOSTfCIS, S E is VE mnationibuffuturatum tempejlatutp ac fatortim>exinfluentijs ajlrorum. 2 ) 2. Vbi crgo prxdi£Hones & diuinationcs AQ;ro] 0 fforum, de futuris tempcftatibus, aurGeneth]j ° corum de fato hominum,fi nullae funt talcsin aftris qualitates? ] NeXilutm relegand* funt omnes futuroru euet Utltn i auicunme tandemfint , pr cediti ione s & dtuinati 0n f ammdemed: ajlrorum lapju certifimofmuntur U eertfirna. Nam vbi vires eiitjmodt nonJ'unt,vt cert^l ajlrts nonjimt, ibi ne g nevarnima locumhabere potk runt.OuareJlultifimijunti&JemetipJos atque alios h cipiunt, cgui tempejlatesfuturas,epo]itu ajlrorum, antt ‘Ši¬ lili. ' [i""' d)e ~in minijlerium creauit cuntivs genabus.ad vir 4 4 L s s 4 - v, multosannosprceuidereje dicunt. Omnium Vero nu ctjlimijunt bormnes, qui geni tur as hominum ftelU 5/' gant, & voluntates noflras, ab illisJideribtu , n Ux 7) ... ...... im * * 4 4- 4 E-J- I . d 6 advitia impelh dicunt\ Quo m numeroprtmi fuerTn Chald t % w Nicodemi Frischlin** hhaldLaBantuts &a i, o jUrts. EatlL in mHr.mil uc &u. O ^‘ vot V v * " r 'auoibs&tp, J&tgti. TVnavTi cu T^voitd KS^V iA , ci<70 '~ f' ’ s >^ S&.TS- rr^ r VtKoiitf f m-rov, ov a >V0,uV05 ovtAioSj r , y lli 1 ’' Tc^. 3C, <^jyP5 5C, T OtLp05 a>5<=y- , ' TO5 ž X5 t - C š D , V ~ 5 § v sTcSO-i? tv> (<»^ccx 5 teyA J *' j ^f a i 0 p« 7 ro)v ■^apinij*^«« ocjTt04 *« 0 ®/ u7ia Jw ^ flV ^GposTTOD r\ -- ^ , 4 4 Lik. nI * a sTK.onomiae quiafulAri&efitnattu. Namanimalidtalecjf eap ■ ) e t : Emdetn dumi ejfe magnanmum , quz a A n / S d , D ux gr egu. Itetn ad accipiendutn , rurjnt% erogand Urn ,< facilem : quoniam animalu-Eteju natur 4,"to /medalj /, r, lunam deponac, & rurfrn illamfacile acauirat, N f & illum, attifub Tauro tfl natm jicuntejje Lbori 0 r u i - 1 ' Iiinmittitur. Ft , - cum tllo babeaiJhnilitadinem. itm ^ijub Lthr # Jurlnbent.propur Unaumap^ gd ll atem ctdaniemmagujicrtdiculum^ ^ , auogenituram kaminu jur trm , e f* qitidcm - ” r • Solcofhttttu*.j>unStutn 4 ? **ZC2*£. ^.QumoL g ibonignoJcendum e isomninofortt. Mam // necepi- 'tkl res .j°J > d iS 1 on flrtBas tenet, cjtmmohrem lernu tuum J u fl uratum "verherasdtjuamolrem adulterij reci .Mr ore m m im rapisdauamobr e turpia dejtgnanspudo '■-- .Jbfficerur De htd pefJpicifacilepotefi(j,nttju e i^ tte f or tunam,neq ) nariuitatem,nen } curjumfiderum res^ ■' fi }°firas gubernart. Marn fi boe larglamur , tjuidpcn t o ' ’ ' --- VfS.ifKf J eie j]efuerit adhiberelabores atcjiiefiidores, vtiivitij^ fitnttmnes Cmiha'' hauidtm fatodeeretum eF^foreal:quc Pmmunesjimuiiltqutdcmf*t<>d : - - ■ ■ppjmerit. % n,‘.lum-,ctUmfi molt/has mfinitasjulcf\ ng(e p tate • ^elpotita dici mahu net}uaqtia del/e ,,i 'lat^ turu bomo , reji at eum ne juidem a * ^ j//,W fereatumeffi. fhoemmpaBo /ttnuiai , - ££* eW - / pbart principe C quippe conuenH j i: _j, rtl 4 :)iem numinU Aquodper omnia cof armaturna K *D tr > LiB. III. AsTR.ONOMlAa ejjet, quemadmoium Njjfpnus /fntifles ait, z« jua pote/latern agendi arburatujuo bober et, *mptri 0 A nemirne parercc, Itaaue mu It is pr ob at urn, minitni n* alicuius natdtcij fidem , qua complurium *fi£opi ni * ntceptate Itgaru 'Mam caterojm nulUre nos^ti^ ernati , a brit tis animahbm differrtmm, quorum e ft» arbitratualitno, quoyijum alterijuerit,duet: eu^ ^ ' ’ " • r ri ta tionvsatque menttsparticepsnatura , ji li btrtatesn* luntatisamittat,etiam bencfido facultatis intellip V °' jpoltetur. Qups enim mentts yj'us cifuerit,fi « f at , n ** lit at e ducat ur,•& ab e a quafiprot ru dat ur & imp e [l 4 *. adaShones!* Hxc CbrjJsftomia: quem %i. G/y Cas ^ ^ thstorta Bfvtvt sihuiat it-mn Ai* ^ i.parte Annalium./fuguflinus ittm de doBrina C G '** cap. zi. Sedekea relatione yelle tufcentium moreš Um,eusntapnedicert, magma error, & magna det* «« - js ?T *• s+\u /1 m /i e stan Aawt sta m y * /« slf Bi /' ? f*tirM K Umi** t !*•*>- ■ "quit)fuptrftkionvi bornim s funt, qui GenetblUn, p r pter natalium dierum confidcratiomm, nune aut °' yulgo \dathmatici yocatur. Mam &ipft 1 qua m Uy ram N ICODEMI 'Fr.ISCIILINI. ftelUrumpojielontm ,cum quiftjuenajcttttr ^Menttir , fir ahjuando e damptruejligent: ramen> q>*o .jfrpideconantur^elaUionesnoflras , yel affionum enen A$,ptpr*iicen\ ni ni M er r ant, & ytndunt imper itH > omi jfjffibwsmijerabilem s Er_v i rvTfeM- Mam jttijju^ * ^'fjer.dim adhuiujhtodi"Mathematicutn rngi ejj^ ' u ' r d,d kfl^da t pecitniam , ytferum inde exeataut Mart M ant e j^ JiertSjVeipotim ornmum fiderum,quionri lip * 1 p 1 A^.errarunt,trroremn po/hrdpropinaueruntyft e ‘ rMKumpropterjinnlnudinem,ytl botninum .atpjos d/ nes bonorandos impofuerunt vocabula. turattt * bil jJententiarnlegeapudeundem ’ Z ' f v», ‘J\lneram,cap. \7.M1 intercIC ij.Ej*i x ^' hemillud/eremite 10. "Moliteiuxu u rasgentium dijcere: nohte afignd Cedi timere, au* ti- M rnent S, entts ><]uin legespopulorum VANAt jant. Lege >/fr, etUm l - c *p^ lib.14. apud/f- Geli. ieVardtatt Ckal.Uo~ , ,-r ‘P^šr. ^ rum &/fftrologorum. % IC i J+8 Lic. III. AsTKONOMiae A t cucntus ta meti iftis pradiftionibus d ’ * tionibusrcfpondet,quemadmodum Cxc Uln, < teftanturThaletis, de quo Arift.j. p c i^* &Dcmocriti,dequoPlin, 1 i8.cap. 28. Hetedteit Dominm D e ut. v,, Sift*rre\erit i n tui Trophetesfweprt J jf\proirrduit dniKalia .J«* 1 amt ' es 'R.Cuos \lK^uL s .r mS ,n»a,l»,umos.]md,^pp> JA~ l(im bomines. QuinimbJnpentes cttatn n . ? f/tteantitjurn ferpens & draco m Ccelo conftitmt . - J l g uur effirotoPos Rebrca dixerunt CaJdttn ,JU*P " faridtruminftar. Suutautem ‘DelpbtcMtllePjt 10 % 'l/fdttnjfonja&ambietia oracula,V(, quot}Uomo 9 res %etura, vL pradmlje Jtderctur: rta tttam AplroU- > Jl*cin & Cbdlaaicus Tytbo ,pcr iotrariasaftrorum n APjUtcs, & domos duodecim Cccli, rjuas diuerffomaru m £ t con- *$■* Lib. iit. Astr.oncmiae conJUtuit naturarum,preedtcit tempeflates Cteli^ kominum: 'xt,]uoquomodo res c učni a t,J} mper eno mendatitim eSccujct. Quid?tjucdeuentuapr*^*' ti um /1 ftrologu arum ra.ro etunit? Quando enim q' JUanotum Cbaldteifuturasjercnitaics, aut ph iUl >>l ' aflrbpretdicunt , pitruntpuejalltinturju«epinion^ ^ VtVatiUaS Aftrologorum u,m ohm Trouerbio l 0 ctrit , & injitper Ajlronomicum boe pudium, r , ^ e ' tnotu Cedi temporajupputaredoest,propter illesarf> ^ logoshodie , injummum cohtcmcum abdu\trit fa T °' enimfruflra ef£, qubd Alphonfm fntntueUder^pJ^ rtufimnt, & in omnes liter at cs iiheralijTimus r (x lum in aulafua t obranit A JI rologum . talent er ' ^ careatjuttefaiktu opto,fajfau ak tutmufaUa Bo f * 1 ^ putat. f t f Ai/non autem ipfc pcus cucntu cornprobi ftnttrnagnips [Mie Det immacuUnu alf origine mundi»cctjtujuu, Pjjbrimiparentes »imuu benejtciorum, qt(rt Cht tj M * '‘J**humano generipeberk,J*tkJ't(ncparticipes. l tc j tnfiituti a hfepbo,tonus cuddamregni ' Domino : m „ u l bu, docebatur ycra de lho , eiuscultu fapiemu. Auumfuperflmones ChMaorum tn to regno inuuluir J'cnt,pr*fertim nouonim Rege,cm lojepbus er ut rncog n j i,ur,ibi Dem Vlfjtn fxatauu, ediicatum libemliter, & liter lis tn/lruBum: pcr tjuem cditis librts Jupttfliti 0 ti es JjU ologicAS & Cb.tldaicas oppugnauit,yt docet Gly c ^ paTt./fnvtl. ‘Namhoceff D t \ lnf.es ■, yt Iulutnm de Chrifhanorum arttbm & Jchold lufjuebdtur. Vande tnuniftfle mdem us,quomodo %1 ! j ts vu onjfeBu Tbaraotnd fapientes & diuinatores AZ ; >y^ ptici um cotifuderit , & prajhgus tllorum dete'x? rttt Oljene * 3S)T C O DE MI FK.ISCHUHI. ' 5 Quocirca noti es( credendum , \tojes eU T™ l -t t>er\\tuorn\)VA animumfultmpolluerit.Ide m e . ejlo iudic'mmc\Mo focijs,(iui k r Babyl'>niorumre l &*° i dnetftrolopica &mapica tantopereabhottutruntpttn £ ^uidemdc ciboregucomedere animum in lucerenc, \japientu. illorum decuplo tnaior japien Cbaldxorutn.%l(iior enim erat mteilcti mi ei umn & (teli, aui cum yerbo Dei&vero cu ‘U conlU ~‘ . ..\L • j//-_ L*, Sir ut bodic etiam inte ‘p/ j 11 ^ lncer d/lrologos rccenjetur. 1 *<*■■■ . j ,n T* tofgicg fathoni Terfica , & Cypria adnumera- / UU j r 'J aj ( Tamolxis , man '/'ei/*ru»>. & Ckaldtci Q ■Jjyriorum. ik Nulldnecrgo rcs mtcr homincsf f, x f .- - \ ov auop/nv, diMt fjocrates: Et, -to itiMof a- :fj 'mnin acSpcivcois <ŽJV\.ov: •j^f\iuxpo\ i&s.pdi fov^ccAu-i zsf^i 7 H r ’ A, > J/*«» / 4 r T Lib. III. Astkonomiae fnliai dfTtoniufuit Vtmflhtnts.EcPindarus;^ ^ cu?™ < 00 ™**- Ql mmo Ti* 'x**ft*£* : ™ S ' tt ^ 5vCt0c e «P«A% Wdr SJomnEccUf '8 <#r»ur f uUiicmnib^ nhu* 1id, /«* Sol ‘fi unt ’ horr ‘° **. a- tlM dit,untbminwmuenut : *clice>J*j>misdtc» t fi \ g T< umen non pofit repenre. E eni ild&yidi0 Iknn^ium ef* c*rjum,n,cfa , l]4 J &irnprebendmtur Ufuto :fic j ,Ltur tempere mah, pod e te txttmploJ»ptrum ! % z ulUnw ite,EptSC-»°- ConfiM (mam ) o**, j listke,nam.H.n.fimr.f . L C uni]m,tncertum rf£ ^proutnm :j}er*sfih^ ZLm 'IZ . «**““'■ 'jC; ” : W»*f, »»f«™"* *VC>*»P r °f>cur.t,*ndefi. čutit. Quotunque t gynteris,ttutrtdmtud:fiUmurt u pauptr es , incertum ef^ » Mjids : tndoHiif } C ertumefC^nerudutris : miecilUf t mttrtumefi t4IH ZnuMiets: Natus es,ceri um 'i£> fM dr m L ,■ p/o ' «»o« rfe ^ j*™ #r c ' ^iehecinteruMtfcUnforseZcer^cmtcseti^ »>s NlCODEMI pRISCHLiNI. WJ>oraincerttt , &fola multum cauentr,nu o mo fitdeuitatur. Exquo feauitur,nulUmej[ef uturl ' z ^ ! ■ ^^oiv. Hac enim hotno ne in prim* eftudemcrtatione j . '$ \in(It uBm , ficut ah initio detnonflrautmi^- 0 ffiDem balet funtrsrtim noticiam, cui om nt fi M 'života, rameylUyvsinhomine,'vt -' f , •f 4 w ficut ait 1 nunauAtn hommi fiatu cautum • . r • / Horatiu*. 1 ala auumrts Juntfitite>ong*' \ T « sdi ururn*, morim, mor s, diuitir ^ 4 tnfamu,vxor,libri , &coofmil‘f~>- £ hanc imltecilliuttm iuduij humani,& crM a r / tu, etium tllrorum (s Cceli d noht* dihar.ua, J 3 f*"*« ■' f ?C«« i tiortum principih pignert: ficut fit m aut J ' I Trteterca trJtuum tllorum e* eS£ ^ l0C! , US ’ | ginando sam ccnfir.ui nov pojbnm, n ^ b ‘Zf' t a d r tttm peat. ritne uiuus | 'tere tj.n:en irridet Genethhacos > Lir. iii. Astpv.onomiar ol-rir? >iVž9/\<«Ac>sa£4 TcUirnK «Wft, on c*TU)7rhYX) a~^jriqo\©"70 c-v orropup, ^ Tc^of p^iTpi ^ yons zj&Vop** f 7 ^ 5 yen’^ f)ct# -7?0«> ^ iMv\ 7z> }>^l-tS7W 7VH kjKcuM ierpfdpK ^ o r v|A(©-, «5 7?JO:'-0» TXfJMpOA ry ^r&TVfU,^ ’ tX a^ y kvphtsvnv: ilaf^ «5 ^ aUj,W» taA(v ^ 'p™*?** iV ytcov. TiOev-rc^TTS^Giv TTUtTO/d^jav , ^ So) ist/ič^ r.^ r tv^ov* Ptotiptnas ^Trtdi. s-** JW*ir*i. opiirt^ ' TO ^^° y ^ M=q^ l&TTLOV.OTTU TO >*»>|6žV OU>pp£* n^AtJ. £l'7A Ct+a^Vj-j T&I j^at/fi^v, «# ^£toy ’<$ TD S(W TV Tf§trr®‘.T& £v»Sy. AiA-žTOarov^A^,^, ^ r Ae-sloTATOv, f^A-5 '*- / a' TrapeA&žo, A»? t* K5M « tg^oi ttis yu^!ai>Vi'n jNgr. ž<^;, 0 t^o $>p<£,-£m7iJe/Aj®'-T^aporKOTtua. ^a^OAuMovTA,, '©cjs ° u V , bit** lf'\ * ,/ii tx . - 2 ..^,.uu,unui 4 ,m ►•>*" 7 ~' 'c M coliighur ata. cogaofcitur : quemadmodum , > ,1 \ ^met animaduertittfud (it valetudo omn , ^ ^ ex fe n °J UtU y m *?$Z*auu m um in - r vioremmorhumpocn^pr^aueif^ . , i| tjp mor bi cunjam. Itaek Sole & Luna,qu • gr 'Vtriiucjiiuerfas l, a bet in ah e apparenttas. m m M Tookr« ,'&fimilibu* rebrn, pojfumuef uturn <■ feflutej brcedkere , tanquam ek fignu, ‘p 6 ”® *** /j +literAtq i *literajfe&umejJeindu*nt- Quo!***}> l % 'l 4mnU rimana ar yirgUn*tw£e(l*™* ^ V J Lib. in. Astronomiae forWA — • f*M in . : in cer ra cmjitlLtitnt & pof.tu Cah, dicunturpne \fbubo aflra , & k Latin Is fidera: tjuadam vet oj ant a ^ tki: a tiar Vocac /TriftoieUs hb i. Meteor oh cap. S• j- 33 ' 0 ‘Zj/JbLC, tt5 CC.l ’i« tjf tm V)’ «.77X501 Ct,M,o8žl Čl/'X& eCVUtlU/J-CVl tpopiOVT&j' v [I 'ICatn altera illee ndntir.ibufmjignuajunt. * ytr«j m / ignotnines 3 0 jci)jvpj)t. Quor funt Stellacab Aftronomis cogni- ts3ccogiiominatx? . _ . Ttolemau*,qui princeps t^APirentmicaart . ’ ^ jeruauit cir c a annumChrifii ceteftmum &f ne *J. • ' ^ s " ,Ut - r*r hu '‘ ml j".I'-PrccL&n- •J «mm 48 . -/./?»<»««« Etm«’ r.iu4hb.2,cap.4.l.quanjuatnahjl* čl t ‘ frat.tn borum jideritm nomina Cr itjcripiv> nei A x ' j «-£*-*- / &7.Hyginumin/4jlron.TtoL^> > -7- 0 * J firuff. Alexandrum Ttcolbomtntum, dr Ji 1 / Quomodo difFcrunr inter fc ftella &ijdus? J StellctfinguUresfmt> Tf rrraftr* ^ ^ • ■ v . . r J e *to\i Corona: & csuaatr.aue^artarum gentra form arU}t . - . ‘ i .- c;, ^ .h.. J n _ •> 1,1/1 «"»*«• w 7 j J CahmrtcepucredHtnur. Ste& apudGracos , č[qpov diuttjdjigrujuat.Eicnim kjre rnfui^ g xu A yov VTOij-gVat^eKSt^ov^iri a^^jullioi, as u 7ro « ; i "* 5 copK-Te/pM,™75Vt ' inquotgeneradiuidunmrh<^ ' Leo,rireo.Lih^cotpM.Stguurm,c,. ilis Arics? jfriesconjUttrfdecimJtellK: quarumfe\ lucidio res Mii Nicodemi Prischlini. \6t d unt, dua bi cormb. tertia magnitudinb , tres in ca uda , 'p7 vna in e\tremi tat e pofleriorM debctripedif, quartcc ^■itnnesmagmtudinvs. Cur autcmArietemprimutn in- flj' 'f.,cr jiderar etulerint,caufamfabulofamr sfer tfhAacr o^ Som.cap.ii. Decademrevide ‘Rhodagin .. * tu ^db.i.Ant. LeB. cap. 9 . Toct*fabulantur huncAnetem aurei Vellerb, quo confcenfo Helle Helieffonturn ft',jraijcereconatafit,atqueibifubmerjaperient . eg. 'J jid.j.Fali.Lucianu* veroin Dial.de A/Irologia' ry i^Ffaum fratrem Helles fcribit fuiffe deleBatumJcitnua ffl Njenim Aflronomicarum- Ouareverifmile e f m ffJ l \5 ; '’i deri nomen fuiffe a Tbryxoindfitum.Situm Vero /(rte m a id - • i ^ 'fj** fefcribit /frat m: ^'■ u Joi/^vceSyiiK ) oU'd.<^p®'.oTct(n\lco>i, i' 1 ’ 0» 'ifJLOliOaTilLLM&lO vat cvjAjuj Msoo-o 0 1 T£i£u ueyau/ v, h^zsf a,Kfoq fa)ra^dfirl^\iTcn agjiani©'. 'V »g F $ OuotftelliscomponimrTaurus? j f StelU,qux Taurum con ^ ltUmt ^^VriA prim* ' juibui duodecim maxirnajuntconfjnc ' «# j ^ 'nagnitudmit^auainfinillroocuhetl^f' ■ ^'jftltera in naJo,vna exHyadibuf, & tertta tn P^ ^^afo f// u dextramfcapulam,&i™**^**™^ n oculo de- IS $ ti lil (/ Hib. m. Astr.6nomias ehctremo cortiu bor ealv.oHaua demcp in t xtremit*%f g '• nu Aufiralis : omnes ha magnitudinis teni*. Non*' f dextrogenu, de cima in dtetro čakamo-, bdečim* fajf [ trijtfogenu, duodecima in calcaneo jinifiro: omnes ^ ut magnitudinis. Huic figno fabula cenaJitbe^f J Ouid.auiitla j.Faft.lih.percenfet. Id.de Tauro^f* Faccajit an Taurus non eftcognojcerefrointu^ ’ j Tars prior apparet, pojlencra latent. Quot funt Steilse ,exqaibusconftm uln ^ tur Gemini 5 Otfodecim: f tiaram maxime confjncuafunt h* trt decim : prima in capitevnius,& alt era in capi tt «/ tf ' | rius^tratfo fecunda magnitudinis : tema infmifi ro ' deAuflralts Gemnh juarta ineiufdeftnfiroilio :?# ^ v ! infmifirofemore eiufdem:fextatn fmfiroilio Gemini : feptima in tetremo eiufdem dextt ipedbf t k* omnes ter tiče magnitudinis. Ottaua in l'ateredex t } a Mfiraltom: nona in Jinifiro calcaneo viri%ore a lj gf ? decima , in eiufdem humero dextro : čudečima in e lu rf j humero fmiftro: duodecimain finfiro alterm hutn, r l decima tertia in eiufdem dextro humero : & h*otn n f s auarta magnitudinis. d Toetis Vocantur hi Gemini,C^ Jlor & Tollux: Tind.i o. Hym. Nem. Ouid.y F a $£,i n f ne. /fjabibas dicuntur Appellan & /pracaltus, Ap^ & Hercules. ,• . Canccr quot conftat Stcllls? Nouem: cpuarum uatuot 'tn mediocorporefgur m . Nicodemi FkjscHlini. ktfuadnlateram conflituunt-.omncs ^uartefuntmugni- kudinit: &vna illarum , Ajniut 'Vocatur: tjutntain ort K W Sefitentnonem y Jexta in oread Auflrum ,/epttmattt ijptdtverfnt Auftrum y ottaua in pede Derfut • Borearh.ttt- ^Jem omnes auartce magmtudtnit : nona minus conjpt- jpuu. Edite fabulantur bunc Cmer um ejje,qui ymp * f/Garamantidcmfugientem louts /prnmonus comp e «f, jncurfu impedtuertt: &proilloofjicio , bunetnter Ji c $ r alocnm,d foueamatore accepčrit- Eroptrtius o tp* Cancrum yocat.lib.y,Eleg.u infme. Leoquibus conficitur Stcllis - m StelULeonts primiim numemtafuntVig lt JJi.Jepttmt (ffltiuibutdeindeproptercaudamddditefunta Conone& Callimacbo,quxyulgo dicuntur com* Arenices : 4 ediuge Etolemei Euergeta : quade rt leg - ^tullin Elegiit Hjigin.i ltb.de Jig.ceeleft- 1 lApUcutioneLeonisLilltsmtemllellt^uib.Leofulget, filendidioresfunt ctztens yndecim\ J?.tnektremitatecaudee-.ltrath prtmemagnttu .... l/fia, e)c tribue aue in collo funt ,ftcundemag * * te ;l in coi l o: ittm due incaptte: *d ** «/- J. mflrofemore:&y»a in fintftra ilioru partej 1 A tertU magnitudinps. Edite, fabulantur , unc jan e f[ e dlum Nemeeum,putabHtrculeocctjus 7 re Eindarus ,Diod.Stc.Eaufanias> 7 aid.&alij. H er cule um Leonom yocat Outd.ude Arte^ ^ LTB. ITT. ASTR.OKOMUE Oaot funt Stelte, quibas Virgo cotu ftcllatur? Vmnti fex^ta T:olem*orecenfentur:vn a p lltj MatnitudmuJnfimflra manu , qu* vocaturflic« V x JSnfuc tertu magnitudm* q«arumvna ,« ^ Alx ltnidrte:alteratadeXtropede Tiorealt: ter ttatnfi n ^ tfrolde.P^fing&Mnc-n^ *?# Wr« n iLrMf« ri,d,horm S'‘‘ cfrom n«, Sr‘demi 4 ici^i'‘ 9 "^ k ^fpu n klinrmmtrm EngonmMm^um *„■ “ cdu i patm »j-.™* ,B ?“ ro ■“'"»•ri.'. /»«» C*lk locum Jmcruer,,. qapt e Steliis componitur Libra > q $ 0 Stellds:qu f/, Quot conftat StcllisfignutnScorpi) • Pfteme«, hbX Magme conjhuB. enumeratJteUas iflffaiginti & yn.am, eauibtosconfiituitur ScorpuH: yna /fecundz magnitudinit, a it a cer Scorpij nominatur, ! ' JJdecim magnitudinM tertia,quarumprima e ^ mCA ■ f}ltpcortu:altera in extremo cauda: tertia el t -f -' ta ‘ J^°re Scorpij y ybi tres funt fteil OBo& 'ttginti: parum o El o funt tertix magmtufi ms: patuor : yna m tauda\ynain extr etnitate. Ex illts Vero, p«funt parta Magnitudi. t:is\ vna efi£ inpeElore: dua in dorfo: yna etiam &- 4^ bus: pofubyentrepromicant. Quj fabulofam nominl caufamreddunt: interpos eff Hygnius:ijcommi nu j tun tur Panoptn beho EL itatuo,cum onmes Pij pramc. Kicodemi Siuschltki- *Aj ,tu alienam formam induerent,fefe infiuuium conieciffp D' 1 ' priorejiii parte in ca pr um , pojleriori inpijcemcommu- fftata : cžr jic crudehfdmi Giganti * vim decltnaffe. « e ff/papricornifgura>in etui ret mtmoriamfa louejtt re ata ftfinterjidera. fftf Quot ftellis conftat Aqua rius5 i: 5 Ouadraginta duabm: tnter quastampi nonnifde - Tftem clarioret confpiciuntur : Vtiaprimtemagnitu mit« /[in extrem itate aaua ejfujis: & nouem tcrtue magnitu- /[dinii: auarum pr ima eff in Fr na orifcio: jf cu f aW M man itJimflra iu\tafundum Vrna: tertiainfinijtro u- Mitro: quarta& auintain \fni/lramanu:Jextainume- /fj rodextro: ftptima incubitodcxtro: ottauatn ti ta e Wj xtra: nonajn parte> qua atjua efjunditur.Hune qua~ rium Poet'<£ fabulam ur fuijje Ganjmedem, - on p f itumsaptumabamatore /olte,&m (vlumcollocatum: J' yt lou.ipocilletitr.Hom.ro. Ihad, Ctc.l. ujcu ± ora . / Itb-i. Carm. Firgil. 5 . /Enetd. Outd.\o Metam. &6. ar* FtiJl.Suidasmyerbo]Aiov*Lucian.in Dia og. lampucr Idam media tenu* eniittet a uo, EtUquidasmijloneHarefunditaquas. ■ Qup,t ftellashabet fignum pifcium^ Triginta auatuor:& tres quidcm magnitu fi A tu: juarumvnain commijjura pfeium tux _. A pijcuTdoreaUs-.alteraincodeltgarmne.tcrtiai &> yria j n 'jtf -dutlrinv.fex yerb } magmtudinv yu arta • . ^ or y3 1(48 LlB. III. Astro-nomiae dorfo eiufdem: altera inventre eiifdemitertia j n Cat/ ^ eiufdemjuarta in medio ligamine: quinta inventrefr fen Borealn, & fexta in eiut dorfo. Caterajunt rn a f n - tud mn quintce&fexta,mininq } confjicua. Fabulam d pfcibm, qui Venerem a Tjpbonn infidijs liberari nt; ^ Eupbratem,&proifhmento inter/iderafuerintr e ^ tupete e\Hygino, Habes etiam bor umfignorum dfif ptionem apud /(jat. in TbmomManil. lih. 2 . Aft ron Ouid. i%1etam.Ptolem.iib. 8 lih. 9 . %AacrobJib.i. Sat. An pneterhaccduodccim figna, nullec funt ftella, aut fidera in Zodiaco peculiaribus no. ’ minibusinfignita. Vrni«T^rofrnJU^sgHja,,, , r t1 L M* Vergili*& SuccuU: bce qutdem l«> on _ a ^ at . ' * terPoTauri-.in Gemintt Tropin-. !nc an tP i U^erointergo r ZAjeiti & Tr*Jepe: In Leone BafihJcin,Jute cor ^ In^iroin/ manufica: m eiufdem aladektra ^ demnor, Grmom*™* /w »rna:inp t f ti hmcommijjura , Gr^eMm:&mhacipJacommtf Ura ijrtefuhensJlella , qM auv^crjMOi, Latine nodtn *„oc^ £ rutam JLquinoBialn fIr-.ngit. Eas omnes bit dmnviy,rfiimtr,dufmi^ 1 fleiadss atjtie Hyades 1 auroprapeup GemelUs; F nelepe atque JJinin Cancro:corforte Leoni: Ij/r/nca Hatfpica manu: vindemitor ala 6 In dej NlCODEMl Frischlini. 169 jjli n dextrn-.at hjuidamportendit /Fauarius Vrnam: | Lommi JJ“ra hgatptjces, ceu line a, Kodo. A 4 CAP. V. M Me SIGHfS EXT\A ZJdVIA- cutn Bor tulih ut & /Quftrinif. Qux figna oftaui orbis dicuntur "jjp Borealia? 13 Quacumjue ad Septentrionem,fiue adpolum /fir&i- tum extra Zpdiacum Jitafunt. /4 Quotnumeranturtaliaab Aftro- fP. nomis? ijr‘ Brodu s fiderum Borealium , quxnonj'nntfignaZgg dutci, numeratniginti: quorum nouembijce er Ji ut A noscomprebendimus: _ / /. Ajd Bor tam ver punt JrBos maiorcp minorp, % Et Draco, &Arlhpbylax: ali] dixere Booten: Ergona.fi at p c or ona. micans , Opbiuchut & - iv« v/i-e* #/*► v «»»*'•» 3 7^ . Et lyra , telum & autf, Iouit er contci minut a cs , ,/ Belphimosn &priepeseauu*> Cepheutfy nuensq t ! j/ Cafšiope, Andromede^ Aurigačp Deltotum% 'fi EtBeremcaonatut deverticecrin^. . K &%£ =»=5,, 1 £ i,pA V ,Cor m ^M&H c ^nnd. ! Nal^ncinhisftritefuntpcculiarcs & clariores? t„„, o- Tr “y m V*'‘u* Ju<*M*****? * c £r , 5£r*'Q*» 1 'bermculo. Orumm.ng,. tultimjEaatnoUUhmdtfcrtbmt. »« bufiU,,b„^ a,H,, f. r gterliipradiBosduiortsjnttltdpofiim Ouidiut ZuSUorim^VlmminBm^.^ra. ca.- Nicčdemi Frischlini. CAP. VL P E N 0 ULNL 3 V S S TE L- Urutn. 11/ . ( Qaid dehis nominibus& imaginibus fiderum cftfentkndunv f 'M t . 1} y\ !>Ko omntum Pr. Jacris liter is conjlat, ejuod Dem l omtm *ddux trit omnia animalia, Vt yideret , ejut- r e j 4 Pjjj 1 declarauimus ex Laitantio,/fugujhno , Ca- ahjs auiiortbus. Piam Gregorio ida- jf j* 7 p note ft e ibxcauj(eJ'unt.quamobremalijs Solem,a- f p S ■ Unani> ^rurjim alijs (lellarum multitudmem, a- Jj Jem Coslum tpjum cumflellis ( quibus etiamguber- ’ 1 -—-»ir hrti Quahtatc j 72 Lir. iii. Astkonomiar auifjue animaduerterat: eafibi tanquam 'Deospr^n- )uu. lvaziatiz.de Tbeolog. TU: oitem in Epinomfrfi i nem ar mm Mathemattcarum conjhtuit, y t nos a fr \ urnam naturam 'conjiderandamperducant:&ytkap¬ neš diuints AJlrorutn mennbm ,juibw eafuntani ta,culc»sdiuinospraflarejjfuefcant.Ideoin Titn«eo^ i pudet tilum ajfrmare , oculos hotnimpropter Aflr^ mam cjJedatoš.HmcilU infrcram oracuhs T ro ph e fr rum yocesaudiuntur. Deu:. 4 . "Me ocultsad Cosl Utn ^ uatMas Solem & Lunam,&ommaaftra Cceli:fr errore deceptm adores ea, & colas : qu X5M ^ ^ x '" ^t-runv 0'7tPkSB&' i 9 /£» Pieiadti neXum,Oi toru 'Mmperinde inteliipif,ata is , auijiderum čopi vejili fides babenda fit ubi,per Im Vane humana peRenti, dr armanti boe modo creata aduerjuscrcato l^jpem? "Mam lobsm interrogando (vtannotat " ias Jj‘ • i% n *fi ( at Detti Sider um co^y>- 4 eJ N i«/Wi.T 0 7 nxrn )y> ^ oTct-TS X.t/iplf-fywv 0)10/0, W 7 TUV. 't/Si Sh.lu/cxj\. Enternm : TOy7a ->^ Vttm ex. tf7tla3: 'T/J^u-feAv ^lacajTto&hZa-^ i'wtw cu'4^v ai^ai^ovopeA^ Q uare etiam Plato in Epinomideatiji* «f£ li J Wnure , homtnem fuijje h ar bar um , j} e llts nomina. Atyci>i&P^ (inpiitjTcunrat Wy T ’ J - -J. ^©ž D y, oh ^‘tV, «5 %o»AttB7i <&©£«»< izliti nomina. \iWfW™ TO"// 7 r *? S 41 'A '3 Li ytlmna&q--™r* T “ e Sf«„i ««« «4« fc. S!«, /«V« y f : i ,jr. -n,im hmiumnbm nomitut tmfoj iffi I ^ £S^do C ,f^ rrmrr.^pkh^, P ”»m M%»' *fi~ • m r uum ’ ffi-S 1 ""«*« ^tuiSpitims S. non videt« abhonae »b *#, noroinibus^aibmipftm^infacnjPtophc- taram oraculisvtftuf. lob. 9. & 38 . Amos 5. Ela. 13. -»»0 nomine Hebrtei vocantMeraotbjacet & lamina : auaappellado cim fit natur« illarum con, £rua; NlCODEMl **lrfCBLIHf. fff p^ rUa ‘ n jbilinjebaletimpituttu. Sicutijdemetiam So- . .irJ 2 & j unam - a proprixyirtutibmdenominant:/]uem- f /' m ' J urn j uo h c °dicemu4. Sed pr at er bas apptliatio- ,tnuen * unturet **m quatuor nomittdfidcrum:quo- | PjMUm jnum Vocatur in lingiu Hebraa, /(ofeb & /pifch: ^s>’M$ K ;f l ff n ff e §> At * onern dicas ,feu colleBionemfttllarum: - - j. .... [~r*;;*A nm . J It gr um nomei v z «*('*vi**if *****.**>>> yj -- ešf fdits Tleiadum aut Hyadum: Alttrum nomen yf teculiare Cefl, quod ah oblitpuitdtefitM, &fis. uo- mtcitu deduStum ef£: caphurque yulgopro /\r u- /Eao: propter magnipeum & fegium inctjjum ,quem o d/fiocat%i in J acr f — / 0 bet* %en Spiritm Dei Monet . Q*f ffggg /firma,, E Er"F71 ‘t Hm di r J^ndat fiderthue , qua\ Devs/< ten■ jf tronmn% ^fuerfs temporum int er naliti , a d J . t ^*futj]e iju nomina /teliti indita : 'Z wc,r ^ ? $/*?- 1 $ t 7 (S Lib. iii. Astkonomiae obferuarint. Et memorabilee,quodad lobetn di Clt , ' 'Hun^uld nofli ordinem Cccli ,tsr potni rationem ei ut ■' terni? Quid enim ahud ef£ Ccelum mtfcere terrce: & le/lem diuinitate imperiti* (vt tyuitarTliniiis)j^ ttrrejlriaanimalia in Ceelo collocare ? J^idet ipfe 2) f ^ has yanitates Chaldieorum , & Ejaias i 3. cap. jpjl s tar.citm dicit Ceftllos ,& tortunjafidtra lucern ets »ull^ pralnimi. Quare appelLtiones jiderutn , q U '?es /uosperagrant. Itaaue priores illafix#atjue i rantes,a Gram:pofterioresvero m* j ^ gsr ftellce erraticct ,fiue errones dicuntur. j n o tj ^ ■AjS-ura fixarumjlellaruminmotuVariant. e ronibus,eorumque natura, diceturfequentt i ro A Quomodo mouentur ftelte ? P er n0 *™f erU ntur. #f Jedipfeorbibm Jutsaffixx , abijfdem arC j . % ctt . fjpui argumenta, (juta ab alijs pr teter™ n , ^ puitcrproponam.Trimb enim dicenau prane* tfijutterproponam.Primo enim dicendum & \p. foionem , quam in Ccelofieri videmtt* > an ^ . uie . deteta quiejcentibiu,aut Vtrnque m f^ 0 yg quiefcen- mlcente,& altero moto contingere. n ^. nt j t (1 tibuf illam conuer[tonemfiert abjur Jdam jP (juMterramJlatuat moueri & Cceluraj 7 dieru- ' • Lib. III. AsTROtfOMIAE \'lurutrum borum moneri docentTdnomena c u X nonconfifluntineodemloco. NaperoamboHm^ \ a l m puta & Ihlkmou^ur.Stemmarnbojimiur^ uerentur, edem intnotuentflelU edem as, jiM.jg " Hm hn atitem edem eSfrtnufa celem as: ^ tTnd Mrilmt,p*r, anurn 7 * Irm in idem caput cumfuts cir c ulit J c referunt) ‘■/ X i2 r ^ZfL»re.dmcumanMc,l,l ta £ J Tm circulorumcelenus.Namm*ior'seircttl it e §ledem moue nturcelemu: minoresmoue K yt ^“dZ m/fddm,Quare etiam flelUpro r at i ont tli r tardit , C { r unt ye l maiores , T tel m\ no . CnCU cekriiit "t^did «« mouebuntur>Quodfi antenijl^ res, cei eri ^ tmUrl tam demonflr «. l 4 tmtt f^ ( ll ' nece fr ar iQimit4bu n tur,autfortuitb. ,p t T,£&<'dpW'‘"‘ mojMU,i ! m ' I i Z Ate & pr o naturajna,cum areuhs conuert Un I « xnece J Lilmvel tarditatemvel celentatem con . tur,quoru yer ' 0 dicendum e^uodftelU Wo _ h UUn d/: s circulti auiefcentibus. Nam bac rationt ZTelVqu*minoremambimmconfiaunt,eamueren trcelerU <1“*™ ^ maioremgjrumperluHrant. * Zdemmaiores fkllas cina polum , pr omagnnudm« Zccportione,otnnium celerrime agitaricontingeret./pt J" L\ p er i vidmus, vtmimmaftelUiuxta ‘uidem m- Nicodemi FhischliNi. *79 jAlemmultb celeriixmotieantur^uam rnaxi m ^ •' 1 f ■° Mxtupolum. Ouaproptercumnec ambopojuat *> > ' ! jt ec nmbo quiejcere,neque etiam'afiraauiejten^n hiCX Mtsconuer ti: relinamtur>orhesquiam moacrt. c,j * Ji Mero &flcllasvnjfxasvna circumuchuSeču n ^ 1 'df dotelts argumentum ejl tale : Cum aftrafmtgo Oj a c * i$ •S Aifiafd Unea Ecliptica, Verju* Boream: & bane U Ut ^ J n m Itue dtHantiam , totJecuUremmt ne que ^ ZmLtauit. EiufdcmftelUdechnamJiuedifi^ ^b/EauinottialiSVcrfM^oreamjemportlmTitnoci)^ T prad.A.o fertip-1 emponbut Btolemxi,\ 9 .grad. 5 o /cr#^ JiL ItaqueVerfuf Atyutno£hum Autumnale , ln 0K Zrn procefiit Bajitifcus ,J'e* corLeonts, a ternp 0 nb M Timocharidv ad bane atatem Jepum gradibu* ctr cu ter Ipfa < 7 uin etiam Ecliptica non eandem retinetfen ,.. tAdipnnamab^pum^&obhjaMsZfdmp.u. ^nmkocmotuiurefa,. N«mmS>cmaSolKj„U^ tio fiue metaBorealis motivna digrejsionps Sohi,ab^ Jmauiihodii,4frT‘"P ri T° r S;P u i H ’l‘- parchi & Ttolemai tepoributfUit. Lcpuide tilom at ate> * tnakima ijSi r | NlCODEMl FRJSCHLINI. ,^) ma Sol “ ohJ ^umofmt 23 grad.s « Ser up. 20. Ea- emanno 75:°. po$^Ptolemaum,circaannum Cbnjii S 'F L “Utegnum annit p er e 190. deprebendit ean- i\.j'crup. Alcmaon Almanjork > quipos£ r ty r ^ a e ‘ ,m 7°-annps^ixtt, ammaduertit banedseh- •JP at ‘ (jne, ™fjJ e i t ra d- 1 l. 33.30. PropbatiueIudatts, circa f^mCbriJl lt 3 ooMn n^ 0 ^i cm(eoneini 6 o ,c 0 g „o. jf U ean em ejjegrad. 23. }i.Purbachua& ‘Regiomon- X1”T’ anno P otn ini 14.60,grad. 23.30. Virnerm ‘blo- y n fi s nojlra at at e obferuauit ejjegrad.zi,, 28.30, Quarc hunc proprium motum dicis effe in£Equabilem? 'Jf\ ^ tol?mauf,qui cent um anntfpofC Hjpparebum V ' ppit, deprebendit a temporibui Hipparchi, a J ua ™ J g J« m, im fr m fij/ifMU.fix«™& idforedemceps berpetuum. Sedinter - bauanufn Lbnhotf Ptolemaumyt*er"»t;tu Mm idfiredetnčepsperpetuum. ^ e ^ nter 'A^^nt:iU e J' Mb ategnum^ui ambopofC Ptolemaum Cbrifti '/te C, T ŽnUI6.C0- •HSo.p,ragrarm,fl,lUfixxyn«Mgm‘ mgn im*™« J firme« dtfrebinltt,eascmfic*™y* S . fe„ , Jfeptuagintaduobue 5 .Exquomanifelt J j-' s y e ^ 'l ejfehancprogrejlionemjiellarurnparim , ^ ^ /1 lociorem, ahds tardiorem. Voluit n^ath- jjj ‘Deu* perturbatts lilo inafuabih mo^ ' 1 mat icii, 'rta Lib. Ul- AsTKONomiar r< iaticfs>& emotbs cardinihcs /1 flronoynici6.etia.nl rati 0 ne.$ Aftrologorum nimiumJcrupuloJas conturbar #. ^ boe modo cunofitati illorum jedem opponere ; ^ ^ rebus ere at is, quafaciunt voiuntatem creatoris, ocu[ 0s vo/lros ad ipjum omnium rerum fummum opif'u ern ^ feramm. Tlatonici credant , hocmotuoStam Sph^ abfolutofore t^ov , eSr mA.i]ymeor Utn m eminit . Dicuntdutem Aflronomijuimanm tn a p ni audtuor ejje prmipua tempora, ficut & aliorutn ann 0 , rum. E nam bjemispluuiofar; qv.o tempore mundus di[ u [ uio perij r. alterum Aoftatu jlamnus,quotempore d- lit dejiagraturuf igne: relupua duo,nempe Jfutu^i & V er is,e [j e tempora mediocrpiutn quaji calamitat Uni •yt peju, belh, & famis. L) c jutam manai ekudione 4 bjlla Ertl brata cecinit: Exuret terras ignus pontutnfa polam j. Lege 'P lat. in Tmceo:Cie.i. de ‘Nat. Utoru J %'lacrob.lib i.in Sopi cap lo. Senec. in conjbl.adV]^' tiam Ouid.lti.i Nleumorpb.LncAn.lib. >.&7-pharJdi Augi-ji.de c mit ■ 'L>et ib zo Et hanc-imminentem m Un ' do e'xuflions;n, P unuts patat e Je caujam,cu r hominum corpo. N ICO DE MI PRJSCHLINI* ACtrpora paulatim decrelcant , confumente f emn . U j *«o. Itb.j. ‘Mat.bijl-cap-i6. H^lSat.cap, v/, butat ntillumjjxarumflellarum mo ' is li 'fentiri-.cumnonjufficiathumana vj?* Ji ‘ j^i*dynumjaltmpunttum tam tardaaccefton / \ti-jjbendtndum. PR Vnde cognofcitur motus oftaui orbis? £x »iof« ftellarum: quas orbit dt Men ijuemadmodum docet friftoteles hbrojecundo, "* Vn.dc autem motus.ftcll*aut fidctisali cuiusdeprchenditur5 - . /...o? / H cuiusdeprencnuu.nl.- /r J,/ ort« # occafu eiujdemjioc ex a J ce \ J ' bfmHmpvm. y rere inceperint, mota ejje intelliguntur. Ouscaufacft, quod ftellie a \ i ae a 1 i i s cit in ■ urL _ 4 • tur aut occidunt: aliae prorlus 4 tur,aut P rorfusnonoccidant. Huini rei dua : funtpotifimumcauj a. t _ ■ ^ 1 J««* C«/i globojd , in qua tdrcv.lt funt " ;m fj c m mm circuit per centrum S p bar te tratijo *.r 5*,/,^ 9 lunt magnitudinejeulongitudinejti'l ua hiaub ' J ra: t rte lib.z-cap.70. /flteram caujam ob quam flell K ***"' dam nunejuam occidant , tjuadam nunquam orij^*' expomt% / !acrob. lib. t, injom. S cip. cap. i cauja eff Ccdiipftns-, aut babitationbs noflrtepojiti quo alt er cardinum J upr a Horitpontem eleuatur / *** J ah ar a srvi iti tv Vero infra eundem deprimitur . Et auia car do ««« ... vi . :j.i a. 11Z ...». . n *to. J^nt eh loči peruentum, vbi politijeu car do Cceli^erti/l 1 ■ ra- a.// _ /. Clb uetur , vt alibi docuimus , ideo flellce, quopropi or ^ ? cardini , eo minus attardius mouentur: doneč tanfl* .*we/^ infillit’ & flelUiUiu* Hemijfharij, °mnesJ'emperJ' U p r Caufa huins rei e^acceffm &recej[m Solit : qui ob, Ivjuo juo me atu non modo imejuales facit diss, tir ahos Nicodemi 'Er.ischlini* ^ jauidemalitžs longiores,ahosbrettiores ,fedetiamfuoac , ^.icelju,J'ubindealner ataakter ajlrumocculut,ra Mp jfpr fuus tepit:&poftmodum receffujuo iterum detegit atque operit. "Nam Sole infra Horizontem lapjo, emergun a 1>fjJlelU JiipraHori?ontem:&prim3* gradib.remoto. Mmrt« ituint«I6.&fextce ij.gpdO** F' 1 ', & minuti&mtz quxa flelU^bi Sol v%.gra 1 -J u ( J Jum defcenderit, emicarejolent. Ex Tlanetia yer ° turnus n.lupiter io.%larsn&dimidij,Eenw 5- ill, curms 10 . graduum interualloJeiunh m a o e ,p inconjfeftum. Quare jlelkperje ne p $ /. cidunt } nepajcenduntnequedejcendunt:je ta J/ ‘ccidens U rejfettu Hon^nt^nemjupra dejm*- j/ Muf,VelreJhefluSoltf,ecuiu* radits emergun > 2 'l/. buf J~efe occultarant. Ktmreft&ugaiuumEchm ^ l . nonnariant Orttu & Occajiufideru^t r . K % t* * a mJZ«d,- j nit, cumpntnogradu Scorpi)-j em P er e 7 M 2 ( >. gradi&s Sagittarij- ‘De hoc autem° 1 JI quuntur Aftronomi, aut quicunp Dc ^#1 fuyelOrtufidertsaliquodtem- fj 1 pm annotant. F J / r \ Lib. ni. Astro n o mi ae C AP. Vlil. VE VA1V IS OVJVVU OC. cafuum^ genenbut. T, ■■■"' -# a - ““ »»V* °?tt»JEgSS£5S: ({ronomico. refncdu Soliš cooricntis & rcfpc^ ^Czo^obrcmaturortasoccaf^ no ftcllarum! itidttn };»«*• /&/«*» ■>■*««■» •««. X// e &ionfbici definunt:ant eiufaem abjcejL tanturj' £ wf Jumhocm Im ,quhm exortumdil^ P°J erun J j & iU u doccuUationempoms quam ^ ^Ahomio }«» di. « ft ar,r', ■nld.fi. nu ’ ■ • . alterutrit eorum mane^el c re p u _ ‘rS^gii^lmMM-caf z,. VUmfi,lUin ixmu ncM '*» s ° l ’ *■■■ m ‘JJ„ Horizonte <$' *«■«. otpmutmtr-Mt etumfifr* Hm V mm, m , ■Ve l v Nicodemi FMSCHLiHI* Solem orientem atjue occidentem apparent oc F- tuitanturL Quot crgo accidunt Stellis pr.optcc a \ Solem 5 j Se)c: Coniuntlio & oppofitioin Horippnte.ortn- fajtes , fiue afcenfm jupra , & dtjcenjiosinj ra oj \ ‘tim\ app aru 10 O" occultatioj upira tioi i\ontenu Quptnpkx eft ortus & occafus fiderum? T>uplex: Cofinktu & Heliacut* A fl 5 Qnid eft Cofmicus ortus & oc- ca fa$ ^ . :/ J 1 ' Ekfafcenjitf figni,ftelUaut /iderkjupra H. V ^ J tem, yd de fen Jus eiufdem infra Horizonte™ .J f 1 tum mundo onenteaut occidente, tam mane q Itj ?“'”r Ml ‘ y ‘! (Jperi : quatenm flelle "tel cum ^ 0 ffr°^ cg ^ Jun iUcum 'ji 0 tt 0 T ! UntU /'rmice: & cum e0(lelft ft Sole,matuctnoortuajcendunt oj itidem (o- A occiduntoccaju "pefjoertino feu jO r ®“£ m ’ rien te,occt- 1 occtdunt occaju "ccfperttno JeU JV ' u ' V orU nte , ocot- f, jmice. 7\urjtes oppoftta Sok f el £ ’ e , p a l u -,n &totn* A dunt occaju mattmno Cofmtce :q u jj ^ ra0 ccider^ tnundus "oidttur eX "ona pat f totitidus"oiaetur eX "ona partenajci,e» ~ - a ole "ono occidente, etedem ftelhe "eejpertino ortu exur~ h gunt, itjdem Cofmice. K r am & tum mundios cX"tnapar~ tej urg Uj e \. a l (era occ idu. Qno- >: T j88 Lib. III. Astr,onomiae Qootuplex eft ortus occafusqiftellarutfi, q Uat? nas vel cum Soleconiunguntur, vel eidetn. ' opponuntur in Horizonte? Duplex: ‘Matutinm Vulgo Cofmicm , & Vejfi er g u nus vulgo /Qcronychuf,fedrettim &x / *rwr&. nim qmdam mane oriaiitur, & quxdam mane occid ant . rurfm qucedam vefrere onantur,& qiuzdam Vep re 0c cidanr.duoUce)aftunt Ortuum, ežr OccaJuumg enera ' Namqu e j paulbpofC Solem onuntur., Tirnim ait interualU , 4 defiderarecum minimum dodrantes horarum ,ant e S 0 . lis or tu, Velpoft occafum, Vtajjicipofint. Lib.iUap . 2y ~ Quid eft matutinus Occafus ? Lf^defcenjio JlelU infra Horiiontem, quce Sole 0 . letite Nicodemi Frischlini. ( ( riente, ek oppofha regione occidit: yt Sole cum zhgrad. 1,1 J Geminoruma[cendente,/[rtfurus e regione occidit ma- ^jne, ciimz6.gr ad. Santtari). Gr teče Sv eni " in .' U X bro lS.Cdft. 25 . Calcnd. lanu arij cants matutino occidit. V j/mn, 8. Calend, Feb. Stellaregia appellata Tuberom flr t (BaftlifcutJeucorLeonisJ occidit matutino. M Quid eft Ortusvefpcrtinus? Ef£ afcenfiofeu apparitio ftelUJiipra Horizpmtem, ■V e/ucejub Occajum,yelpaulopol^Occajum Solts,jupra J Orientu cardmem attollitur & emicat. Grčeče ajanrv\y\ O‘>cponixrr©',ytnpr cl ur us,quiadn. yeljecundum cor- '.r/ re ^ lonem 7{pmand,,adzz,diem Septemb.apudnosma- ne oritur : uieo tefpen occidit eadem die . Ouid. 6.F» , Tune oritur magniprccpes adunca Iouis, Loquiturde ^ e J}ertmo ortu /pjjmlcK, qtue J^pnue ad Col. luni) cum rfv 10 grad. Sagitt. onebatur:^uod/ignum opponitur Ge - X rninn. Idem 1 . deponto'. jtij Etcareoyobts Scjthicas detrujuf in or as, X Quattuor AutumnosPleias ortafacit. OT Nam occidente Sole in Scorpio, quod fiebat Ouidi / tem- / poribuf circaz6. Ottobr. Tleiades ye(pen in Tauroo- /■ nuntur . / Quid eft Occafus vefpcrdnus? ■ quando fignum, flella,aut fidus infra Jrlori^pn v>j tern delabitur cum Sole occidente,autpaulbpofC < j tca ~ / J urn Soliš, G rac e S ven s camzj.cz. Idam tjua mane cin un tgO Lib. III. AsTR.ONOMlAs tur cum Sole orni , ea yefj>en dicuntur c urn eodetn dere, yt ArUurus cum Sole mgrejjo Libram, or it ne ,&cumeodemocciditycJpere. Ouidn.Fafj^ lila nocle aliauts tollens adjidera Hultus Vic at : ybi es£ bodle , qux Lymfulfit beri? Ljraoccidit \onueyefperi cum z. /ppuarii. Q !ix ■ • ftelUcum Solem Horizonte coniunguntur , h x 0 f 2 ** tur mane, feu Cofmiceioccidunt Acronice, /euy e /i Quic yer'o ftelU cidem opponuntur, h te oriuntur Jjten fiue acronyce : & occidunt mane Ji Ut cojinice. Exemplo juntduodecim figna Zodiacidnhac 'fabula. TABVLA ORT VS O SVSQVE MATVTINI ET ipcrtini; duodecim figaorum Zodiaci. C CA. ve. Nicodemi Frjschlini. 35' *š*. c 33 I o-J 55 v5- ^ *i. t>s «-> *-*1 <■*> <^r-* S 5. s s O-cj 3S 5*4 Quod ,pz Lib. xn. Astkonomiae Quod eft alterum genus Ortuum & Ocq fuum,qui ad Solem referuntur? Efi£quodrepftu Solitfit , fupra Horizontom, flelU radijsjolanbus euolutx , aut mane ant e e\ort; t Solit'fupra Horizont em ,aut vepri pauldp 0 f£ o CCa f* Solitemergunt:rurfumefaijjdemmplicattz&tecl x a mane paulo ante, veletiampol £ ertum Soliš,aut Vefl,^ I ripofC oecajiim Solit occultantur. Fulgo hic ortus o f cafusj } diettur Heliacus jdep Solaris. Quotuplcx eft ortus occafusq 5 Heliacus? Jtidem dupled-Matutinus & Vprtinus. Quid eft ortus Heliacus matutinus? emerfus flelU autfiderisj quodradijs Jolaril Us teBum , mane ante exortum Solit incipit lucere. G r y iej e Jj/it ojlendunti&ante Solem mane oriuntur. o- ee ' \Amlongilisd jlellddigrejjo ud ortum, liber antur lU* 0 vodij s Sold. 0 C^idcftortusHcliacuSVcfpertinus? 1 it' t E$d cum flella e radij s Solu emergens, incipit ye]p e .0 iJupm Hori^ontem in occidentd cardine poj occaj iolvs apparere . Et boe or tu omnesftelhz, e j uce j io 0 occ tj um Sold /upr a Honzcntem apparent , dictpoJJiM e I JmueeJfe.EodemortuLunafemperpoIpconiunione ii ;i rmergit 'vefheri. VeniM etiaminterdumortu eia j"0e/Jjertino enafeitur: auando yelocitate motuf (if jolem: &fecundum lenemJignorum ah eo em rec /^irgUJte domumifatur*,venit Hetite čapelj 'y OuideftoccafusHeliacusmatutinus? E?Cquando fignum aut flelU, jUisprntsante / Jhcortim mane conjbiciebatur , propter Solita i jkadiis eiujdem occultatur. In Luna hc occa J u . «- ^ bote^antemiam cum Sole coniungatur. nem J>re& c Mercurio y auando funt direlli- / C t 0 e ? meua , ^jomnesJlelUfxie,quaSoleorto } exocun :orm | 9 4 Lib. III. Astkonomiae Hefcunt, dici pojjunt Heliace occiderefupraI-J or \ y ^ I jr tem. DeTlanetarumorttioccalu^nos^uartolibro\ quid dicemus. ' | ( Quid eft occafus Heluicus vefpcmnus> I Eif, cumfignim , (idm ue aut jlella, qux modbp 0 £» j cccafumfold fupra Horizontem conjpiciebatur , I j, accedente Sole in parte occidentali , radij s eiufdem ^ 1 fberi obfufcatur , ne pofitfupra Hon^ontem conjj,£ y t> Sole ingrediente Geminos, Sirim -oefferi ^ diebus poit occafum Solu ,Juprq Horrgontem conJ]i lCu rut, Jed polt ijuath propi m accejjerit Sol : tura Strm dijs Solmnoccafu teUm , etiamfupra Hori^ontem^ tigri, aboccidente Sole occultatur. Atcpuchic a.cp^^ %%, dicitur Helidcm Sirij occafus. Dequo loq Un f r Tlin.tib. 1 %- cap.19’ dicenv. 4. Calend. %laij Sirim 0CcL dit fidns &per fe ^ebemens, & cuiprceocadere can Hu iamnecejfejit. ItemVirgil.uGeorg. Candtdm auratvs aperit cnm cormbusannum Taurm:&aduerjo cedens cants occidit aflro. Nam cants tune, auiavicinmtauro e ff, nonconjj>i c L tur, telimfdlicet lucuspropinquitate . Non enim y u ( t tntelligh tauro oriente cum Sole, mole in occafum f err j canem, qui proŠcimm tauro elf: jedoccidere eum di Xn tau r oge/lante Solem:quiatuneincipit nonfeideri Sol e •vidno. Nlacrob. hb> 1. injom. Scip. Hodie eifeadem Jiella in S .grad. Cancri: &dijlat abEcliptica 40 . f er p gradu- ' NlCODEMI FKISCHLItfl. i9i igriidibus. Toflquamyerb Solindiesadcanicul* rn P ro J0 J '‘ \pius accefjerit , mam mama, dht objcurabitur. f-e tandem m 27. aut zš.grad. Cancri, Sol cum n a contun J gatur, Exindt rurfm pauUltm h ™'Jš cumincipit apparere c anus ,yjjue dumma ortumapparet, & Cofmice elcoritur. Pid,. in - w ‘ ,tr iap. 40. Qujdobfeniandiim inhisortuutn&occa fM luumdiffcrcntijs? Stella, ammanefeu Cofmice eritur , ea occidit fj cronycefeuyefperi \ &autzyefberi,[me f ‘ sn ^ Ce -n p [V Cofmiceortaeff,eapofforiturtieliace .&, če occidit, eapo^aliqmt dies occidit Aci onyce. V »'»H.luLfr.L or,um Cofrncum-f^ ‘;/ Heluctoprecedit oecafum /Q:ronycum. ±AC *'j/. les funt nofriyerficuli: 'Mane auod Eops cum Sole exiui* abyndh, Cum Sole Hefferiasferius intrat acpuas. Eox ifuicauidproduxit ab aquore ye)pe Hoc petit occiduas Sole onenteplagas, /ftauce Solradijsprm occultdratEort, c. _ j^^nislumenbabeni r r- J % 4 i Sft tjuce Sol radij s p rim occu.lt ara11- uu,, ■Edacposf Eoumprccuia lumen hahent. Qpaiyero irlehacoprim occubuererneatu, •Edac demum occultatyefpcrejerd dies. XT 2 l9 i Lib. IIX«- ASTR.ONOMIAE Quis cft finis, propter quem obfcruantur hi or, ' tus occalusq; ftellarum & fidcrum ? (2«i brinu certorum fiderum ort ut occafuohfer- ttarun/jlli difcrimina temporum ex Ulit penrJe conftL tuerunt, Vt qui anni metat dsrpartes ehccurfu Solišjup^ puurunt.ficut docet UL ‘Rliodig.hb. i^.c.to.Ant. Leti. Ouoniam (vtait Tlinittt hb.i2.cap 25.) interjblftitiuni &a/fuino8iumautumni , FtdicuLe occafut autumnum incboatdie 45. /fptabjE^uinoUioeoad c Brumam,Vi r - giliarum matutinus occafm hyemem die 43. InterEru- mam &jEtjuinofoum die tf.fMut Fauomj Lernum temW- Ab /EjuinoBio verno initium aftatit die 48. Vermliarumebcortutmatutinus. Et falendiUCom- meni.inAphorijlHipfoc.Apborija 4 .»&TVvjw vL hi,hi aLrbivimK\icuio$’Qtvl\, Xcov, oif^vvroiiiTccf (pJ-ivoTtapV: zcoTrJ^SlKni pUtii, E& ot}'^ yiv£Tcq: tim pojim, r ^e^vct itm- (jjE.'X tLuu cj> r xpjuL/ r \ Fi\p©r. Ordo temporum,quem- admodum & ipfe Hip p ocrat e s pafiim inEpidemicis of~ tendit, & ilhjhripfermt ,qui ar tis buiutfueruntperi- tifilmi, efi talit: Tleiaaisexortus initium aflatit ei,\j. pošlg buncortut Canicula, initium ilhm tempom, quod autumnum feciindam cefiatispartemfaciunt. Indc Ar~ Slu- Nicodemi TrISCHLINI. b«r«f oriesjnitium facit Vindemta: poflea occAj u Jadumfit initiumbjemii:detnceps po$C hj/emematput hoBium 'vern.um incipit. Sedhacdeparallelo nfpo&\lafiilienJi (eif enim hisytris^cofnunPS p^ ra 'fejie Strabone) intelltpenda e j]e docetGalenp inu rit! ^pid.vbi nempe dies lonptfdimtu , e ji juindecim orar „* ■0jŠyntusquddrantK. j.VW aha caufa ef£, o 1 uam , ^'.jodus & yeteres Poeta, ortui occajitstfa fiel arum a ^'jarunt,&iperjibuf [um defcripferunt: nt f^ t J :ert ^ C p . ,i.)fbora,&anni par tes mde poffent obferuan. p 1 e Jfjades ad 3 . aut i^.diem jf/laij, apud nos fitpra /]¥ kbktetiam Ouidius bocdocet, 5 f ^° n . v/ <^ Unrrflo llfoolijfdemnUJibMiniho-V-j “"'‘PpuiJhld n‘‘ r ] , l 7 : y f%S r ‘ i ^ umd ff it excrti f.prt-H- Gradih, inapiunt apparere ant e i>oltfe J l , % V mm ŠellJafroim m Ajt4,o.diehu4. Occidunt autem Pleiadss ma t ’ 1fe*0~^*^ T ‘Z35£iS3» fifccorpij q U od fit \6 ‘blciiemb. & tun r /f nt e V. . j., l . Ju VtmhnGeorg. mcorpy, q uodfn 1 E- SCENSIONIBVS SIGNORVM 1 N d p bar a reffa->. Qnodcftaltcmm genus ortuum Sc occafuum ? ■p d T illud, quodproprle afcenfiontm & defccnfor.etn ■ Grace aictčoq\ UorurnpunSia: &circnlt^uiper iUit pur >... , ^ vlnaue locorum ti dem. Qiiare ortus & o- c A J uS . . khrumMAi»inomem,t*ni*«n ^ m T n ' •* : .. l /to.. _ ' S / I * 1 'dftiinantiir ab Ajlronomtf* Conjirmat hoc Galcnusjnprincipio u Epi -tn.tta l mhn ,: «ifc, ^ W Jt/ y.n$!ja* , c* J '''' ri ' :r , - fF&p "T’ : diO aj7 ^ y or ''~ovvovroq 1 tl nii *7 Quid cft Afccnfio? w« i jfr. r p J 1 j g:J'Jp lo r‘S r, h' >pe lcMtiJ'cuntj j arcus ^odiacijiciturpor- M talit, jtg c um co > jigno enajcitur . Vt ficum ™ >/ 4 <►** soo Lib. iit. Astronomi ae /priete afcenderintvtgintigraditi MquatorU,ortwiE le confiansvigintigradibua, dicetur Afcenjies /^rietis, Grad dicunt edrotvccCo^vuv Vel Duplicesiaut funt dijcveti: qui /epan timfmguli nit- tnerantur. Vt Afcenfto Ajiem inEleuatione^.grad. e^i^.grad. 5 o.fcrup. 1 auri 18 .grad. 51. Geminorum z7.grad.26. Cancri 3 6.gradilJcrup.&c. Autfuntcon- tinui,quidpunElointerJeS{ionts verno,continuajerie in A£quinoBiali numerantur-.vt in eademEleuatione,/g_ JcerJio Y ef£ i^.gnd. 50 . V U-grad. 41. H 7. Cancri, p s 5 me( l uMui borarumjfacijs 'ff™***^ dg ,Aefcendunt. Interdum enim^naboraptu 4 fiuaoro- J[ Zodidcoafcendunf.interdumTerbpauctores. fbter bane ohliaiatatem & tnaqtidlitatem r g rfff I ^ .11 .. ~ ms B rti! 1,1 1* *, r'J w ,»»Hi vuuamcaicm . t ALauatortt yv? u ?“r u “i m ’ mmfm j/P 1 redtgendam ejfe cenfuerunt. j r cen fionum nu- > "T ra Tratim <3 t cr t“ ui f f meramut, omntno neccjje es a q tt tjrfa limilem e [Je: ne fiat Lesbia ‘Rpgffif r r, 0 > KJ, Quotuplexeft Afccnfio & Dcfcetuio- T)uplex:7^ecla&obliqtid. ^ QuideftAicenfiorct a. pj or ' t 7on- ' I /» qua Abijutnu&idltt tta ajcen lt ^ p xctA ntum ;jfte re&osfaciatangulos Sphartcos. 't 2 habetlocutnin Spl;xra rebla. Qujd / ; N 5 'Vi f / .2,02 Lib. ut. Astelonomiae Quidcftobliqua? Inqua /£quinočlialčs ajcendit fupra Hori^ontem yt ab lilo intsrfccetur 'RjttcaJcendunt, cum quibmmaiorequatoris arcus cooritur, quam Zpdiaci. Signum enim reUe afcendf auando plures quam 30. grad.c um eo de MquimB.ul\ ]upra Hori^ontem emergunt.Vt in Spb/era rečlapl, lres J gradu* de j£quatore, qudm de Zpdiaco cooriuntur cutn IC 05 & ‘p ■ Itaque rečic hxc ajcendunt,aetera omnia oblijue. In Spbccraautem ohlirua,pluresafcendutitde jErjuatoregradui,cum £ 5 P & minuta horarum. s f ; \ / \ I \k Nomina, /pjies Taurns Gemini Cancer Leo HO^AEj 2. 2. S C R-V P« 5 2 59 9 9 59 No» iSA ' Tifces. J^uariu*- Capricornj 1 *- Sagi ttarlU *' ScorpiM- Libra. 204 . Lib. m. Astronomiae Quot dantur Rcgula: de afcenuonibus& defcenfionibus fignorum in Sphxt-areda? Se)c\ auarumpntnaeft'.in Sphara retiaquadrantes Zodiaci (in totidem enimfecari Zpdiacumptr duos C 0 . luros iam Ante docuimus ) incboatt a punti is cardinalL bm,yidelicet,ab initio /frieM&Libr*, Cancn &Ca . prkorni, eodem temporvs momento onuntur cum ? « 4 _ drantibus /Eattinotiialts. Qox eft fecunda Regular /flia portiones Zodiaci,queb afcendunt obliquius: & qubpropi 0 . res funt punti*foljlitialibus, eo afcendunt retiius. Qu 0 . modo autem inueniUa fn afcenfio retia cuiuslibet ar. cus, flue continui, fme dfcretr. & quomodo componendet r mt cabula retiarum ajcenfionum,docet Ttolemteus Lib. i \la?nce conjlruti An fine* Ou* Nicodemi F rj s culi ki* Ouaeeft quartaR.egula? r aU oe)c Signa ,jttx cecjualiintercapedine abfunta a .js . auatuor punUii CardinahbiM , boe efC> a f tntn J s -V , tis & Libra r, G»cn ežr Capricornr. e a babent *t u ,, Ucenfusacdefcenfm: araisrfurvnaoriuntur&occidut. Ste j J prad. \ turalcenfioni X* Nam^triusqueafcenjioe L t H,.. O. r li.gr ad. 12, i.fcrup* Qike el\quintaRegu a ^ , S&a offofimm Im SfUrA, U"» ‘H M P ? Excmplum in SpteraK® 11 / Y 27 54^= J V 29 H 111 j/ H 3 i »2J / 25 32 11 P U ^29 54^ H 54 X* I 2 )e /_ ucantts libro 9-Tbarja ic. .. - f Now obhqua me ant, nec 1 aur o rc Libra* J Scorpius ,aut /fjriesdonatju* te p - 'IJ /{jut Jftraaiubet lentos defcen er ar dens Tar Geminis C ^° n >® U TJl° e0 t0 Uitur V™*' Humidits Mgoceros , >, Quae cft fexta Rcgu $pl H tra re- 6 OuanmclZafcenfuifeniautaro. > ffc, F io6 Lib. nr. Ast^onomiae Ba,tantmpnictseef^eiufdemdefcenfm. 2\tdmquo;;i 0 do "V n u m q n o dri. ji g n u m bic oritur: sodemplane modo ec lam occidit. CAP. X. DE ^SCENSIOVlIirs ET a £ fcenfiomhm fignorum in Spbaraobliqua^,. Quot dantur Regulse de Afcenfionibus St D c fcenfionibus fignorum m Sphaera obliqua? D Ecem: qudritmpr ima ef£: In Sphara oblica tan. tiim duceZpdiact medietates , qua punti ts Ala Uu no&iorum interftingiiuntur ,cum aquahbus /hquatoris partibm.affurguc dejcenduntij } . Cum enim/£quinotiio. nmpuntia, inijlamierjetiione Zpdiaci & AŠquatorif t Jint circtilo commuma: ideo ggdtacm in e o punti o non incipit oriri,ni/i in eodem oriatur /EquinoBial K ne ep in eo punti o occidit ,ni/i in eodem occidat i£qui no . Blairi. Qu2eeft (ecunda Regala? Tn medic tat e Zodiaci "Boreali^uce con/lat d.Jjgnls, y V H 25 '!£ tficontinui arcusfumantur femperplu_ res de Zgdiaco , quam de /Equinotiialigradm cumJig no cooriuntur. In alt era medietate A utirali , 'vbijimc ^ Vil j6 X; d continui ar cmfumantur femperplus de /EjuinoBiali, quam de Zpdiacooritttr. ltaq } obliquius fijjurguntftgna iiorealia, reti im yerb afcenduntJign a /£u- žo/ NlCODEMl fKISCHLl^ 31, _ /fuflrina:Quo autem ohlianM ^ diacum,afcendente figno: ‘° auilsAt %° h p m:& ^ | rifacumarcu MquinoElialk emergtt tJ l g» u '’ gfa cijhm,quoreftius Horhon Zodiacumdni > ■ Karet, cpuodjg^ ,i pue mediura habent j£quinoi'num verna e, j fM>Gcmtm\reBe , vsrbcadunt,qua'-' t . č tnr t>iui medio habent •'rt, Car cer, Leo, Tirgo, ^ l J l Sagittarius. , Quaseftquartalkcgua- • fŽpuaiiter difiantes a, a* ob 1 & l *lK-> Ei-- 2o8 Lib. III. AsTRONOMiai Hxcmp!um ad Elcuationcm poli 48.gr. Obliqua. Reda. Y h- 50. X | ^ 4 °- 58,1. trg V 18. 5* *- ^ j m 4 °- 57, «• 31 27 . 26 , 1 . M ? 3 ^ 5 8 ; »♦ 2 S- Aliud exemplum inEleuatione poli 51 .gr. Obliqua. Y 15. 21, t. X V » 7 * 25 , 1 . 5 »: n 2d. 4.5,u "f Reda. =q* 42 . 27 ne ni 42- 23 <0. £ 37 3 P- 25 Qua: eft quinta Regula? Outfton* inSpbara reti* oriuntur elitne, ea Iffurpunt. Nam Ortn* , cjtios in Sphara retta babetit, tninuuntur in oMf*&jnantuminM H uaSpb x , ra dectdit de or tu cuiusguejtgni, tpuem inSpharanUa obtinebat,tantum adeiufdem oppofitumfignum accedn. Vt verbigratia: /Qries in Sphera rella ajcendn 28 .gr a- dibinfert:Oblifioauiem C e; uidem 4.0.grad.Libra ortus 40 .grad. Occajus ^erb 1 (, r'(jquc hi duo defccnfns additi fibi inuicem producunt grad 5 :6. auigradibus ajcenjionum rejpondebunt. Quas cftnonaRcgula? Signa oppofita non hab ant aeguales afcenjiones , z v S p bara reEia. Qutc enim retfe oriuntur in boe /itu, e a ob lujue occidunt:& ejuee oblic/ne oriuntur , ca cadunt refl' Vtyobiiqua ef£ afcenfiopifciuni-.reUa igitur er it e or un dem defcenfiojta Virgo in altitudinepoli 48 grad. refti ajcendit curn 40 grad. 5 8 .ferupulur. eadem deje endit ob lipuecum 14. gradibus, iŠ.Jcrupuhš /Equatons. Quse cft dccima Rcgula? Vniusfigniajcenfio, ef£ oppofiti fignidefcenfio, p- principium afcenfionis X, in altitud. pol. 48. grad.esf 34>j.graduum, 42,1. quibttsjubtrattv>afine, bocesf' 360.gr, id.j£quatortš:rclinquunturgrad. 14* ’ * fcrupula 1 %.quce cPfJ defcenjio mr gin is. TAB v. Tip N,Cod *mi FrischliNi. zn i AB\ l a OR.TVS ET OCCASVŠ i 0 norum iii Sphita obliqua Šeptentrionali, P Cl gfadus &(crupu!a/Lqtu- no&ialis. NOMI-!Pi/ces. \Aquar. Capric. Sagitt-'. Scor P■ Na. \Aries. Taunts Gemtni Cancer^Leo. gr.fcr. gr. fir. gr-Jer. gr. fc r -\& r - . «?'r- i 6 \i u ’ 5 S }-Clm. '24,. 33 27. 12 31. 5 33 * A z. Cim. 22.38 25. 37 30.27'33- 57*i34" ^ 3 ^*__ l-Clhn. 1 21, » 24.»(J 29. 53i34- 3^35-3^^4-47 \.Chm. 'xp. 16 22.47 29«>4|35* 1 j 5 ’* 5 .Clim. |i7. 3 6 zi. 19 28. 35,35*4?j3^* C.Chm. 16. o 19. 54 27* 57 i 3 ^* J ' 7. C/x»j. 14,32 10. 33 l ^ •32. 10. 33L7. >2|37. 6 4 1. «5.4r. «6| 8. C/zVn. 12. 48 j(). 54I26.29 37. 5)1 42.5 J 43 - 0 O 2 TABV- 2li' Lib. III. AstkoNomiae TAEVLA EADEM PER. h O. ras & fcrupula horarum: u. tr g0. ?• 3 p 45 - Quis 2 «3 K NtCODEMI FRISCIILI* 31 - u Quiscft vfusobfcruationis huiu.s & tarn ^ ro _ . lofcc fupputationis, quam adhibcnt * nomi,incognofcendis fignotti afcenfibus & defcen f ibus, tamre£tis,quam I , obU ^ is? j^rationesdie- i TrodeŠThtecolleruatioad expl^ a ,'. ii u m.Et(i / mmimpaltum, tam eiuihumcpv.m n e faj fant brg- / \ontem emergunt, totidemq } occidunt: ll ™ . tante n f ul ores ,fiue longiores erttdtti demoni - ce y r ius d^uiaaftiua fignatardm oriuntur &oc a ! ’ ua i e - se ffe V 'Vero bjberna , ftue Borealu : ^Jori / necejje ef£.Qua enim figna retin* <*,< ^ ^^ etum ' cumarcuxaiiator*naJaintur:atque c emer?unt '.•**&=trzasxZk reBeajcendunt.fit omnium dierumto i _ e xur- i\rnut. Idam 'Plimo tejle > <]«# lweX ° ^ ^^ r ' 0 0 M- "guntfigna, longiore trattu tenentlm cm. <] runt harum objeruationum,prater b.t <, ■ s j, om inU Vam reddant ipforum motuum^d Agd nt, l tjlaaccommodenf. Incaueant.neillnp ; ; / Ec vero mpie.TŠfatnpmpofiera docenatvM** f;BJ tiomotuimreddituraierripore: & no j )0 J / j; t fieffeth** ratio d motupetitur. Tempu* emm^ j«o- 2i4- L ib. m. Astr.. Niccd. Frj sc motuumfiuperiorum: & motus ipftjimt yem c a ul' fon:. Quareridiculij'unt,quicaujam exeffeciu | potim effeclum ek cunja demonfirant : boe e/}, 'ZB&Tipovfaciunt,bcire enim esjj remj)er cauias c ^° V Jcere. 'Nam eJfeBm incurrunt in oculos: ideojje n f, u °' tur, nonautem propriejciuntur. E idemus qutpp' e $ ' lem incetpuales efificere motujuo dies:Jed caujas ign Qr mm : neque eas ek pr opni s & Vernaculis princip,, s uefiigarepojfimm. Ve impietate Genethltacoru m r loco . U ° An vero pmerhancZodiaci Obliquit atCr ^ nuUaefta!iacaufaina:qua]itatis diemm &noclium: Ptolemam in fine libri tertij %lag. Confiruft p r ter bane caujam afiert & aham, nempe Eccentric, ' Solit: inquoorhecum Sclverfietur xqualiter , ^ tpualiterJubZpdiacOifit^t a^ualifois temporum fb ~ mfitjualcs Ecclipticaarcm con/iciat,dicsj les reddat . Seddehac nos cauja ia;n in Jeqn en . ti trdi atu agemius,priuj'quam adexplic A . tionem dierumjhorarum,menjiura- ' que & annorumperue- nianius. LIBER QVARTVS A ST RO NO MIC AE CON- CRVENTim, DE SEPTEM STEL- lis errantibus, earutncp effcdibus,& P a l- lionibus "eneratim: ac de Sole O ipeciatim. cap. i. DE NFMET^O ET ČRVINE P L A N £ 1 A K V M. Quot ftclkc funt, prseter eas, qux m ocla- uo orbelucent? Eptem:finpuUaf^fingidM^dmn. ^ btfscerto temporunj interna -o circu.rue^ pSt E' 'Itlimtm %'Ucrobim,&ahj . T Jfci muUafubtiliter ds numeroJ*pWt*rtOAU- netarum cr.Jbutd.nt: mibi tatnen (qui epe. a '*? ‘ *" J m lpp _ rhnonjcrutari allds conjueui) 'D e tu tiUv cojti te . tietas creajje 'videtur, -vtejjent rum,quib'us Deai omnia operi perje pj a • quo ah orani opere tandem con^uieuijjst , <2 ' Jacrum cjje voluffit. , > Quomodo differunt a ftcllispaauiorbis. Dijferuntahillt5numero,mapnhHaine) \- .t fituetmotu.TdamtiUauiorbtifiel^itinutrtet^r' j 0 4 it 6 Lib. xiii. Astronomiae nit a, ne epa nalitpoffuntnumerari: ha vero feptem (l e L lanumero fmitafunt ,vt cjuihut necpue pinres, ne^u^ pauciores in Ccelo dari pojjunt. 'Deinde oBaut or. bts Stella j quadam multo maiores funt, quam mdScima barumfeptetntauadam verononnullis harummnlto mi. nor e s ficut pcftea dcclarahitiir. Stint praterealucidio- res ha feptem (lella er rutica iliie fxts: pr ajer tim Sol, Luna,F'mits & Iuptter:ficut oculorumJenjits nos addo~ cet. Qucdverb adpoftum attinet, inferiores obtinent or bes hajeptem Jlslla: illa autemfupremurn occupdrunt Ceelum. %lotu denijue , Velinprimts differre a feinui- cem cognofcuntur eo quodfixa in eademjemperfunt dL jrantia,reJpeBu Ecliptica-, erratica vero ah eadem modo longiiis recedunt:modo ad tandem acceduntpropius. Sol item mantjefte ah vnopolo verfitt alterum ,hoc ešf %lendiead Septentrionem , & contra , progreditur ; & cpuotanndinco curju totumZpdiacum,nempe 360 gr^ dur , meatuflexuofo peragrat : Luna Vero diehusprope Viginti oBo hoc itcrperlujlrat. Quomodo^fe inuicemdifferunt feptem hx ftellte? Differunt a feinuicem magnitudine Jttce, &motu. Tdam aliaalits maiores funt : aha aids lucidiores : alice dcnijue alus in curju velociores: quemadmodum hoc in Jetjuentihus docehitur. Qui- 217 Nicodemi Frjschlint. f O^busappellantiu-nominibushaJ , . feptemftelliE? Lomrnuni nomine a Gram appelUnturTiKa.nif; ■ cLTtpe$:aLatink errones, &jlellaerra- C ^lf. c fidera errantia: cum errent nuli a. minus illk,Vt t J . mtw - H y^f CincjuitTUto libro feptimo de legi- lnTlne ■ ^ ’ f - ci ™ r rD s o Jb fU a op 0 ov,'nfeJ oi\Ut>yi(Jn $ ' ~ iv' P , / ver<3 i. No* e ji vera hac & Sole, cateriscpfleilvs opinio,quodynj tiam eJ contra/e res habet. Nam thmj«*«** yj j eatur Viamnon multas circumeundo peragit. per mukaš f err i. Itacp non ex rej natura- jed bominumi/ludnomenbajlelUJ' unt wS / tJ,W r» ;j e0 Vctercs errnre dixerunt,quia&eurjuj, J contra Spbara maxima , idefl , ipfif* a t ^ tHr: & 0 - trario motu ad Onentemab O a idente^oM “ -j gm e f£ mnium auidem par celeritas, motu*pm ‘ . r ms modus mezdi: fednonomnes eodemtcmpore „ turnomimbus-.fuprema quidem,&c - (p^mr.alteraona hancfefiiturer>JeuVeJj>erugo.jexta ^ 2(8 Lib. xi it. Astronomi \e jej)cima & infima terriscpprobčima criKlumJLatinifJ , tt na. Nam h’, c nominibiis mjigmunt Dlanetas Veteres Tinlojophi , Tiaro in Epimonide , & /friflot. in lib . d e %lundo. Opice cpuidem nomina , /z excutiantur, nihilmj' e hab e hunt impietam ; uandojuidem cpropria flellarum iilarumnaturajuntpetita. namq } dicit ur 'EEi Qc’\kcjC abapparendo & lucendo : y vero r? :y\\t@4 "dc/il y 'etui veto clh P lato docettn (jratylQ» eb juodjemper ar ca ternirn voluatur .Latini Solem Vo- cant , quia cum exortu4 eš£, obje tirat tis c aster is fideribin Jblusapparetpvt Cie. ait hb. z. de Naj V e or um. k^o- pOr &e,rirlib ea>: quod lucern f er at mat utinam. Elij enim Lucifer diet prx- nuncitts, & Solišpr acurjor: ficuteadem StellaVejperi Solem fectmtur : vnde ecnrip<® J & Latine veper dicitii r> 'dem idžcetr <|v, ajhjitendo. qixCmVocatur Emi rC £ bensimpietatbs^t & hocD Lunafignum- /[ f \)r cu ' lum etl Venem-, pia btcftelU credebatur bomines ej- jicere Veneri,amori^omptitudini-.delicijs^ e r * os ' °S/leriurijeifcaduceus,quemPeumejJefnge an pernice: ©* bomines illosferi elopentespin m -> UA Jj- nefibabuiffent hanc/lellam propitiatn- ^et ° . lechcceSjmbolum Caduccin Jvlercurij. ft enim *Vlercunalhduos angues j'eparat:itaT>in e .ica dijcernitafalJo.StobcetisJermon.79 • ž fA tM5 enm kVUjovj{ h ab interpretandonomenaccepit. Quo ordine fc inuicem confequuntur oibcsPlanctarum. Prokimum Elementis orbemLuna ohtinet 'J°™"^ dum abillo^AeriuriMjcrtium l enW ’ >e ^ lA J r e mmft , Saturnus. Plato & Angeles ^^f^ocurn riumfupra SolemcollocainfM^AAtmn tnbuunt. Vide Platonom in 11™*° c J j j dCl( .T!n- njlotelemin librode%lundo.I tutari <• xto deP-f- loj'.libr ofecundo,capit e ca»- publ.aerobm libro pnmoin iomn. & tenonagefimo: TlinmhbroJecundo^F Mer* Ptolemceus libro nono,capite primo, ' ^ r ettn- curium infra Solem collocanr.porumjente . / tioresJvlatbematicijubJcribunt. Quo- 322 Lib. iiii. Astronomi ar Quomodo diui.'ur.tur Planeta; feptem ? Vuo illor um , nemps medi m & imus Tlanetaritni, dicuntur (pce ^jjess > luminaria ■ qno etium nomine Spi„ ntujantfonominantur: quinque reliqui vocantur comd mitnicam4M nominc kfpisjlcllce Equibm tresjiint Solejuperiores , eadem^Jet e illorum i osat ut. duoau. tem Sole inferiorni. Trima igitur Thcorm Soln erit / altera Lame, ternaJuperiorum, furtu l enem, & ejuinta %lercui ij~ CAP- II. VE VIO TE TLAKE TATFVl, eiincp differentijs. Quot motibus progrediuntur Planeta;? Eobitc;'mocommuni cum (ledu fisis>ab Ortu \y^ t OccAianJingulidz^.bork: quietiamdiurnmtno. tm vocatvr: alt er o proprioab Occafu in Ortutn:deqit 0 bic dijlutationem in/iiruimui. Cim enim ab /[nete in Taurum,nonautem d Tauro in Arietem 3 ©• dprimo Črno in ‘ecundum , dJecundo in tertium reuoluantur: L na autemipjd Ccelo fermtur infixa , [ms dubio con - /tat,bas /lelUs,non cum Ccelo,Jed contra Ccelurnmoue- r i. ilacrob lib . X- injbm.cap.i. Nicodemi Prischlini. “ 5 Qucmodo diuiditur proprius motaš Planctarum? o Dmditur in ehios motm : quorum alt pr es & X rantia fidera-, pajfuf eunt ■ regr- ' diru, veri tJdl ad fedis F m ^ &#- 224 - Lib. im. Astsionomiae diuntur. Nam Saturnu*,quilongijlimeabePfdtenjs longiore ambitucurfumfuum conficit: arini* nempe z f dieb ut 6 z.bor is 7 .J'crup. 7 , 6 . lupit er ilhpr dximm breuio. r e dr culo, annts u diebn #315. borbi i^periodumjuam abfoluit, omnidfi Zpdiaci (ignaperluflrat. 'Mars an no yno,diduty-7.horbs n.fcrup. 24. conficit orbem<,f mtn} hocesffere biennio.Solmeatumtrecentarumfexagi n [ ta partium Zpdiaci conficit "eno annojolari :cjui e/ltre- centorum[exlginta quinque dierum,JexhorarumJ' eu auarttz ynim diei, de mm vndedmfcrupulbs. Qu an . (juam presaja anmJolartt ejuantitas norijam conflat : jictit demojlrat Turbachius in lun ne motu ociauce Spl}^__ ret. Infra Solem ambitingensjidm appcilatum Penerbs, alterno meatu yagum,ipjis,^ cognominibm amulumSo. Iti & Luna. Trceueniens ijuippe&ante matutinumi \_ oriens, Lucijeri norn en accipit, yt S olaiter, diem matu¬ rant: contra ab Occajit refdgens,nuncupatur yejjer,y t prorogans lucern, vieemj Luna reddens . Signtferi au . tem ambit um peragit trecentvt & aecem,de tjuintpuage- nbsdiebm: a Sole nunpuam abfjlens partibmj ' ex , <3. epuadraginta. Plin. lib. 2. cap. 8. Simili ratione ,j'ed ne- ijua/juam magnitudine, aut yiprokimum illi Mercu- njjidm, d paibujdam appellatum Jpollims, inferion circulof er tur , 9 diebm oejor e ambitu , modo ante Soliš ekortum , modoposf occajumfjlendenr. nuntjuam abe» 2^. parnim remotior. Ibidem Tirnim, Sed omnium ad- miradonem yincit nouijlmumfidm, term j familia- rijšu ™ -—mvui »xv* x lunvuo *»-* ’ . n- ^ ■J. ftellisfmsaccidereiupradocui 1 , belice, jutiguntur , ant eidem opponuntur. ita ^ todem coeunt , tir opponuntur ♦ QuotuplexG&PlanGtarum coniur ')J &oppofitio? kc r f Duplek : Vnamedia, & altenvcra: ?«w _ i hneumotuumpmeodemZpdiacigra y er ' 0 Imetij- *J) dumlongitudinemconcurrenttbiri. n bt)0 [itioitemdu- rorummotuum,fimiiimodoiunch*- fr m f e micirculi f> J fjte •• Media, 1«»» ^ frf! me di or um ^ yero rum ^ interuallo diJjunBa fuerint: Vera,V motuum pari interuallo diflittnnt. . '( Numv^ct^communcsfun.^-" 1 - V oituum Sc occafuutn vtnfque ^ ^Utii^ime.namautoccult^niur,^ le\ aut radii* Soliš explicati-,matutino J treS r u periores tj ortuifaciuntSicut&llellrtfi**' . A ■ co niur.tt l ° n *'~ ( Tlancu, Saturnu *, iz6 Lib. ITTt Astrotstomiae bus medili, ctim Sole vbi fuerint in Apogaofui Epi c ,,^ tli,occtdunt Heltace,& radtbsJolaribm tnillo coitu te ji guntur.pofteaverbguando Šolah eisdifcejjeru,&b or '~ ( trium a h (ju n a Sole abfueritvndectm partibin^ri Un ^ turiterum Hehace. 'bldtnpropterdifcejjum Soliš j ttr ~ i Jlellacon(/ncitnr,jtuepriui radiisetm latuerat. Cinn dtt tem Soli opponutur (juodfit, tllis Perigceumjui Epic^^ clitenentibin)tum Oricnte Sole, occtdunt C c Jmtce; ^ Occidente Sole, oriuntur vpertinoexortu.Jiue A Cr ^ nycbo. TdamHeltacosortusnonhabent. pemum^li iterum ApogdofuiEpiJctiappropinjuarit bor um tri S dliauos,&abdliolatere, nempe occuientos, tam duoden^ parubtu d Soleabfucrit^ej/ertinosoccafin& ntatutl nosortm/detet. %1ar s taw.cn e\ juadratofintit radi os Soliš > diffans abeo nonagintaparttbin ,Vt aitPlmi,^ A pduotnferiores, Hentn & °MerCuritn,occultanturi n coitu vej/er cino jimili modo : reliftojae Sole, totidem i n par ti h m faetunt exorttn matutinos-,atjue d Ipngijfi^ diftantuejm melis, Solem infejuuntur: adeptug, dct a f n tnatuttnoconduntur, acprxtereunt.°hiox eodem inter- uallo nej/eri exoriuntur,T>Jjue adjuos diximw ter mu lios.Ab bos regrediunturadSolem,&occajirvej/ertino delitefcunt Tlm.lib.i.cap.ij. Hoc es^.Venm &%l er _ c ur im, occtdunt occafu ^ej/ertino Heliaco, juandod fidtione prim a go er [m Terigaumjuorum Epujclorutn tnfequuntur Solem:&tum oriuntur Heliaco m at ut ing. Luna autem d coitu,primum or it ur Heliaco yej/>enino tolCODEMI FrTSCTILINI- i\'i C! 'tu , f,rr <* occajumsvhiprtu* latuerat: die vero qu&rto I čr denvto oppoluuJoh,oriturVeJJ>er tmo ortu Jo eexa Ijjl uerJocadete:& eodemjurgente occidlt Cojmuo /eu V Vitino occajtt P o /tremo tam longe recedit > J nec f J' r' Jeptemdies , medianoBe oriatur , &po^C a losjepte (J dtestuni eodem Sole,incottuobjcurata Soitsra !!*.•• > J Jotes occajum Luruedicere Hehacum)ortatur oj ul aul6 an r'°Hori~ dmfmjjet occultdtm , anteSoUsexortumJup f’ \ontememergit. Hoc or tu tresjapertortspr o ^ «« tumidtftanteabillisStfhvndenHptrttk* ■ J 1 direBocurJu in confeouentiarecedmt. Eodemduo « fenores eLrgunt , dtgrefii k Perigi onuntur Refren ,&quioccidunt e 0 J* ',!nonm,«r mani. Ohfirmm ignur Synd» ^ (itionibiteTUnetarumJacileobJeruaripoterun jdijirimina. fm «ruliPla- I nets poffint vel mane, vel vcfpeu confpici- _ ni fifa i Tlmius Jocet non comparere tn Mo , M' .> H &°Marti$ ,compliirmum diebne centim p } ^ 's appantionts &occultationn j» -~~ toata. Qui 'vero plura de ortu & occajup d " C1, <- | de occul tat ioni bite eonmfub radiK So ir t re: is legat Aijraganum DlFF. 24» ^ jm.lib.i^.Jvldgnu: conflrutL Gap. ni. z>£ TT^OPRIIS rLJNET 4 ajfeffionibus,& motnim dintrjuatibrn- An prxter has ortnum & occafuurn diffe tiaš.mhil aliud Planetis accidit Q lentfigna Z,odiaci ,propterebliqWtatcm cin _ . ^tpibus temporumJj>*ciK II aso Lib. iiii. Astronomije &tricentsgradibmconfient Jingula) x pitale sarcufi n , •#, teaualibus temponbits abjoluunt , & mtepuales ad cen, fw trum angulos componunt: ita euam Planeta,propter f crbium Juorum exx%)i't^o'rnlke, apuales arena tncequ a ^ 'A' libtti temponbui abjoluunt: & incepuales ad centrum / angulos componunt ■. Nam Sol thbjberno hemicy c li 9 M motum accelerat , & minori tempore arcum maioretn i ' 1 abfolun : contrd cejhuo tempore , in bemicjcho aftiu^ J motam m hib i*t,&minorem arcum, maiort temp orKln ^ ,5 terualloperlu/irat, Itapuem fignustetUunmor at urdl Q dies, & tre s diei ptiartas diutius, qudm in /ign ii hyber, nts. Tlutarih. in hb. de iDcilio: puu.VfA>ppwi feuov ^ovr©", o? 0 7 O.V vdpupuse Aa£w pceyi$w, 1 'C^i -15 cvtJj fiopuois l\doygfpx M *rcq : rte ^oAiampa -rov cJo^ v iU ke

f scur ‘ U>T ! •l^h gitudinem ah Ortu in Occajum, po/lrema e £ m® A A,'«, ,«« Jk rt? li-tfuži« Jicmdum Unmii«’ « M'- tidiem Septtntrionem,vel centra- Ejui em / . 0 J - r^i Guamduk reliauorum, nunquam d j ce it a jm m Ecliptica. CateriveroTlaneuceuagantnr ong " latitudmss Zpdiaci , ežr d Linea Ediptua yu J abfcedunt: vtLunee maximuminterua - m > t dicab Ediptica , f.graiuum Saturn ^ ' a , n m ne Ti or e ah ,fere biennio diutius cornmo < latuudineAuflu^au propem^^J^ m latitudinespermutat: Vt ali^uando ~ J f Cleo- TAendie,ali]uandodiutius in Septentrtone , med. lib. i. TAeteor. cap 4.. Quot ergo Planctis accidunt, P l ^ tcc co muncs illas, cum {Icliisa c- ftiones? , «Se> prar.ipue infuntfeptem TUneth ■ tudo&humilitas ,dircctio, regrefio, ftatio. 'n? Eauibus tamentria tantim »Se/f >c MW * w ° ci J0 Jimplicior , accidunt , aldtudo y butni itas m Ji« curfr perpetub direfa. ^Solnufi^* Lib. IIII. AsTRONOMiae fit retrogradni , neq } ynquam ftationalii, neq 3 etiatn ad latuudmes euagatur ab Eclijnica. Quid eft altitudo & humilitas Planeta: ? Ef£ talil motui Tlaneta, quo aut ab imoJui Culi l co,auta terne centra fertur inaltifimum locum • r ur j ui ab e a locodefertur, ad terneJ>roXimum, & i n fi mum[ui Cceh locum. QuideftDirettio? Ef£ motusfeuprogrefio Tlanetafecundum ordinem fignorum ; quiftab Occidentein Orientemget teinTaurum. j « Quid efhegreflfio? Eff^ motm Tlaneta contra Juccefionem fignorum qui [it ab Ortu m Occafum : quo Tlaneta emenfa ftacia remetitur : yt cum e Tauro redit in fjietem. Quid eft Statio? rnotus Tlaneta, fmiliš quieti } quando Tlaneta turjum aut deorfum infuoccelo afcendit: nequeVerfus Or tum, neque verjtu Occafum in fodiacoprogreditur. Quotuplex eftStatioPlanctarum? 2)uple)c: pr ima, &fecunda. QuideftprimaStatio> Trimafeu maminaflatio eft , cum Tlanetapof me- dUm NlCODEMl ^RISCHLItfl. i; diamconinnBionem,(jtuefitin /Ipogaoeum ■ ^_ iq ■finlatere Onetali a Sole triquetro,fiuequadrat° : partibiur.^ot accidit in tribunJuperioribtu. am ~ _ ftationesfacit,cum abes^ a Sole quinque [igntf> 1 5 * ^ ddibuftfz.fcntpulis. \lercuriut yero]uas / atlone ^ , riusfuperat, tjuamvt obfertiar'tpofiint,p ro P t * fj Wotus } nnnquamfitjlattonaltf‘ Quse eft ftatio fccunda feu vefpertina? ! C™poKoppoJ*mmM«ereOtctim*U*ft' 0 yttresJuperiores:autperqinnquelig » ^ ntum elon * *•". H L nvntdU- gationibips intelligendumvenit. % ‘ l ™j jucr f l{a tcm*-. ; none pares Junt: r venxautetn } pitop t A quationum Solididifcrepant. I ' Calippi*t &Eudobcuf, Ajlrologifuerunt, q U i conatifunt mtionem reddere ijlarum yarietatum , qtut in planet ar Us moti biti apparent: dixeruntenim Ccelos TUnttarum e):pluribu-f orbibusconflare: ijsfueomni - 2 ?? (O- Nicodejvu FiuscHLinf? haJecundum omnespartes r vmformthia,&mitndo centnch. 7{efert ipje Arijloieies Calipp um in J e P te , *Elanetarum iph&ritpofujje 55 orbes:Eudoxum ^ 49 » StdTioltmauf altam 'Miam ingt e]]ia-.P°j ut6 ^ tnra dr Epicyclis , omnium apparentiai ^ reddipo/Jeiudicaiiit.ltaqutex Geometrta& rl ^ ticapettuit principta: cpuibut cmnes motut ^ne conatut tf^declarare & demonflrart^- Da ra ihi hu’ us rci cxc mplum? Tardiorem e j] e met ton Soliš, m afinut jigntf - *nicyclio jofiiuo, auam moppojito Zpdiat 1 tem icy _ UtndMum eff.Nam Spi quando 4pcgaum,& J mam orbitJut tenetapjide f uotidte v je r U P U '*K t m r ° l vero oppofitam upjidem tenuerit 'i™** f0W £_ nutaabjoluit. Itatjtieimpantemporep , cit. Huiut ret jitjuttpetat det larationem,att eS tionem: talit eidabitur ab Aftronomo. 4j CJ . natura fuareaununtmahus tempih ■, ^ tort conjiciatur,quamiter breuita. £% m Solit nentur inter Imeas , e centroterr*, od \ duEtas,Junt maiorcs } t}udm aranjiu ^ 5 ^ ^5“ °Ppof"*s.&qux k centrot / r J 'm comprebenft , laducumur. Ergoarcut tihad & di / em mor« t retjmrmt naturajua mana tep9 s ,& )ra j or es/'unt y tjuaabjoluantur.Hz liornmoiK- ^ hreuidribus f yui longiuribus conjlat hnth '.niihG‘ es, d ^ 2j Ergo & arcus compre- henfi inter line as , ad Apogteum procurrentes Jitnt op., pofitis arcubus maiores. ‘Nam quantum ad Zgdiacum i opcermv^oculusmdentit idemeffc cum cen¬ tro totius vniucrfi. Protailtt igitur quotidie linets ,4 centromundi,adcentrum Solit: licet tequalibus tempo- ribus , tequalia in Sphara percurrat fracia: tamenp ro _ pterimecgualem eius , a centroDniuerji,aut oculo ajpi^ cientbt dtflantiam , intzpuales erunt anguli , duElarum e centro vniuerfi, aut e\ oculo afyicientis linearum: ^ quia imquales anguli : tdeo etiam intequales arcus , pg r 16. ter ti/. Zodiacus fit c D F H K. Centrum mundi S. Eccen- tricusjit L E M N G P. Defcripticsfuper centro a. Sit item e Jpogceum Eccentrici Solit,& G Terigaum. 1 ),_ co,quodline (e 1'ri'us motietur ,propter arcutn mn ° r ^^lZ*Z- Tem arcum celeritate motni Juperet. r ioris arcus ,fuperat tempui minorit* Potesne etiam alia rationc idctn monftrare? . ^ ojfumfatie,&qmdem Gtometriurttionc $ ^ 2^8 LlB.-lTIT. AsT^ONOMtAK proprietait&ngulorurhfnmitur. Nam«quahhui arctR bna rejfondent aquales angult ,pem6t& ij.terttj. V n . de el: tr ut tar talit demontirano. Vlotmjuper minori anpulo,efCtardior:Juper matom, Vcioaor. /(tangu. U nuosjlelUfuo motu ad centrum mundi de/cribunt > funt iti fupenortparte minores : in inferion mator es . 'Nam yt Opticidicunt a-jttalit baftsfaiit mator em an~ pillum tonnnut,qudm eminus. Quaenimpropinjuiora %nr, ea etiam matom apparent. ‘Rano minorn Geome- trica eff bete. Quicqutd ef( maiore matus ,es(etiam matus minore,per cornmunem ferttenuam: f*ng„, lus K B H, aui deferibitur m centra ter ra , ajlella ? f , rivceumobtinente,ef(mator angulo, E A m, q uitmt eH lior angulo D B F. Ergh angulus K B H ef£ et _ iammaior mtnore angulo v B F. Qupdauuem angulus E A v,matorJit angulo d b f ,patet boe modo. Stemm anrulus brcutoribusconjlatltnett,mator efl Jnulo E B M 3 ent enam angulus DAF, ? « long :uf Joducitur mator angulo , D b F. Sed angulus e a m ,§( mator angulo e b m perdecmamjexumpnm, & angulus G A N ,minor es( angulo G B N, per eandem de cimam Centam primi. Nam anguh E A M dr G a n’ , teauales funt,per yltimatn Jextt : quta dejenbuntur Jmbo fuper ceauaUs arcus EM & G N. Er go etiam angulus d A F, e^mator angulo D B F. Et quta m a - iorbte angulus D a *,-mtnor ef£ angulo K B H, etiam mmor iliL angulo D B F > ent eodem angulo K B h mul- NicofriMi Fujsčtfiitf f * i 19 od rt. ±77 ^ ^ Am fi nte ntiam. Vndepatet, quoa L • * J u p er centro term fit in er * <**•*■/> impulo ct- s 1 , n ‘ nort anguto taraior ,Juper maiori vero ang lerior , i C A P V T QVAR- tvm. 2 ) E T TIN C IT IIS CEOUETV * C 1 S: punetarfm motks demcnjlrantur, aut potita detla- rantur. Quot funt Gcometrica principih > quibus Aftronomi motus Planetarunt demonftrant. fN^Vatiior pmcipue: punfla ,circulife u orles,l y < & „,l : ptiidetiam "t " 1 '’‘‘“ J« 4 t«or tila frequentius occttrrunt. Quibus vtuntur pundis Aftro- nonii Ž fmSa ,quifos Jflronorni ■*»*?****?%£, I *« TUnturum .fint mfbcu : <>» ' JI, des.erhcTUm^minZsdUco. *«*««»/»» ) flauonnm ; dtquibus infra inJiations I p u J Habcnt 24° Lib. iiii. Astronomiae Habenuiediuerfa centra Planetse,acentro totiusvniuerfi? Habentvtiijue. Nam Saturni Diametro , ^uxp er centrum terne,centrumj } eccentrici, & centrum ep H y__ cit, ad Apogaum vjifucpertranfit, diuifa in 80 partes dtjlabit centrum Saturni d centro mundi, cguatuorp ar [ tibus okiogejimis: Iouisvero (fatlafmiliprotratti one & dimfione diametri) tribus gradibus,', ojcrupulis. A centrumMarm d centro term otto partibus oBogefi.. nm, & to fcrupttlti abeft. Duplo er go maior efi %l artls eccentricitas,quam Satui nt . Qua de cauja £7 ‘l U0 ^ Žad««* gifiime dijlet: & {uryt<* ‘žjn&toij " r umtnU m apfi d " : Vnamfumrnam aMm &(»nl 1 J a „L S ua item longitudinemlongiorem.ldem v ppo f ltu map- Arabum dicitur Au)c. Alterum vero hutemj^ Uti , pellant Grčeči a&ayuov, & . . /f rabe s nimamapjtdem , & tmgmSmm fror r ‘ m ^ oppofitttm Auga. ferigsa, Habent ne Planeta: fua Apogtf a > ^ticZo- inijsdemfcmpcrfedibuSjSc irnm diaci locis? _ . Konbabent inijsdem locts c aUtrntApo JuaPerigaaomnesTlaneta.Kam 0 gau> *, i h'4 (fe .LIB. IIII. AsTKONOMIAt gaum e fig in tjgrad. Sagittarij: Ioubsin 21 grad. fTrgu tui:%dartis in i5 grad.Leonbs:Soliš & Venerbs,inprimo graduCancrv.Nlercurijinprimogradu Scorpioribs. vbifinguh Planeta adbac punti ajuar um apfidum p er _ uenennt, tli iter rejhtiunt in oppojitam mundi par tern Quemadmodum autem in hbs punti k "Planeta JingttU babent apjides Juas altijdvnas: ita tn lect/s per Diame- trum oppofitk babent apjides infimas , in quibuiy er j' an ~ tes,auamproxime ad ter ram accedunt. ltaque S at ur ni c Perigxum hodie efgtn tj grad. Gemmorum: louiaij grad.PiJciumMarttt in 15 grad. Aquarij\Sbik & tf e _ nerit in pritnograduCapncornhlvlercunj inprimogra. duTauri. Caterum b T)upluia\Qucsdamyera,mododefinita^:quorum in¬ dice sfunt line a , a centro yniuerfi, adjummum Eccen- tricifatligium d uti a: qucedam media,quce lineam a cen- tro /£quantk areuh, mcer.tr um Epicjcli dutiam, in eiufdem Epicjcli circumferentia ytrinque ter minam-, de quibm ahas. Semper INigodemi TrISCHLINI* ^ Semper neccntrum & Aux,pu- n ^ a ■*[ denotant? j hiter dum etiam ar cim denotant: & tttm cen ,_ | Tlaneu e^arcm Zodiaci, qui d Imen n ^ m J ammedi],yelyen motitscornputatur. i J txpUcatione arcuum » ^ Quomodovocatucduopunfta,inter A.po 0 ScPcrigxum mcdia,in vtrocuc fj.. latereZodiaci* , M ^ocantur punBa mediarum lotlghudinutn tfHSTOpo^v: ^«nnog«o&? erl i/° r e J r anturrt ■J, hacrationeduoilla punila , nonernnfV jj. j. n h ioca. V apparenth medij tranfitn* ,J'eutr.c ut jn^i rt ' a [um- ' j 'Nam in Zodiaco , cjuadrante eh culi, # r -P ^ £c- *» ma&imaapfide diftant: proutarcu* .. centrihJunt t aidtAo^i. Vera igitur % fl de dinumpuntta intenacent tmparihuta^ ^^ arn d centrici jiint aj/a.\tsy>i. V 'eraigitar. _ dinumpuntta intenacent imparibi interuallis-. <& demonjhantur per ( rjj tentro mundi, qiu c interJečat lineam (j g gxiadangulosreilos-.de tpuareinfra. Qh& i&Ttrt- 244 Lib. hit. Astilonomiae Quid eft locus ftcllae > Ločiti ftelU, Gr teče l& /Qrabibw ditia radi * etfjvltimumpuntium deftniti centimi alicuiuaaren? auodpneteruebiturftella: & moment um temporbs, illud punti um tranjcurrit. Hune tranfitum Gract vo- eant mpoSbv. Calim Tfhodig. liku cap.16. dtft- nit efje gradu*,in quibm deprebenduntur 'Planeta in Zpdiaco. Quotuplcx cft z7ro^i tališ? *Duplex: alia ofiaZb m /Aon, "Medla & a/jualisi ali 4 ji , apparens & inaqualis. Quid cft e7n)^i 3equalis feu media > Efi£ medim locm Planette-, qui deftgnatur in Eccen. trico ,per linčam retiam, edutiam e centro Eccentrid adcentrumftella, infuo orbe,in quo motu*ponitur *_ anali *: in Zodiaco Verbper lineam, prion buicpar a ll e . lam,edutiam e centro Eclipticoja,&mmediohabeantcentrunr-,ytiq,etm l {artlin Jiaconflabunt. Seddefinguhe pngtdf r p tn &orbium‘Diametrt} 1 dicendumef{sJ uo oC . ^ Quideft linea Apogxi& 1 cri °* ^ 1 EStUnea.eduS* d centroterr,,trmPens^^ partecentrum Eccentricijt centrum p J , (era y er 6 pMTUnetctt&ad Apogeum e ' xcu J re ^f r gntrlc utn p*rte,adTeri?aum protra^a, diui ltc h f/ .tibm Itbi 4 Zodttcum in duohemicyclu Jute ****** J inuicem congruentia. . , Quis eft vfus huius ^ aC i Vfw eiui eP£ , ytofiendat , 1 , rvrf*.P r0 ‘ TUneud terrafiuntremottfrrni ,_ mQW l oC um ximi. /£tque b «*£> «»«« /oc *’ PUM* bane 1 xmedilcrepabit. SedcimmamjubicUa}^ A ct>V™oculmjupunttaW yT ;‘ r£ r enta bmu4>atque f mateomnia-jhatteninditta,tibirepraj- „-d idetn L ^“ri r i'TiZior^ A cu,mmundocentrumhabet,/^odiactn. . b j tea fftre- ■ zm?© - : culin dejeriptionemin j et l u '- nti * 1 D E CL AR. ATI O FlGVR®* »n k*. / £ J i D Centrum Zpdiachf‘ utmiin E Eccentrici. A Apogceum. C Terig*um. b jLo- £L + 24S Lib, uh, Astkonomiar B Locmftella medim, inEccentrico. t7n^ o/u^)^ * /xiOW. K LocmJlelUmedim, inZpdiaco.nLocmfiell^ •Ver m, in Zodiaco. gvro^l ctio/MtA©'. N & opunEla me dij tranjum ,Jeu mediarum longitudmum , &(equafc curfm Tlanetarum. Linea E B H ,linea medij motus , naturah*. Linea D K, lineamedijmotm,imaginaria. Ambceparallela. Linea L G D H, linea 'veri motm , quE OTTBIPVS SEV ^ V Planetarum,&arcitbm e ° rti ^ Ouidfunt orbcs Planetarum • QVnt tir culi obliqui, duabui con ^ ant furliim ajj>i~ ° concaua,quxdeorfum,&conuexa,q ^entdiuer- cit:&autambcedmundi centrocen rtraverbdi- Jum: aut vna earum, idem cum mun uerfumdmundocentrumobtinet . Quot 350 Lib. mi. Astronoaiiae Qupt funt orbcš ,qui tribuuntur Coelis Planeta rum 5 /fliit ejuidem Ccelit TLnetarum plures ,alilsy e rb pauciores orbss , pro dmerfitate tnotuutn tribuuntur Sed omnestamen,quiTUnetit ufignatur ^autjunt b.^ jffopoi^efertntesJpogteumaut^^mfopoi^e, ferentes Perigecum: autfunt 'Uv^^oiEccentrici : atlt junt/Eptantes. /fijhteks lib. izMetapb. orbss P/*, netarum diuidit m epipovrses & cdnA^rc^^uorutn illi moper je motu circumrotentcorpm Tlatieut^ph,, ribusperaccidens : bivero ftelUm incontrarium def e , rant- Plato infleltiones contmrurum motionumjn TL tneeoyocate\nisti • /prtfloteles autc cužAitI^ctdcj m liquorum Eccentricorum > a poy& Vtramaue partcmJuts interuallh difi ant ' DeclatamcUus,vtinte1ligannft0‘ um orbiurmationes? /7„,,W«£ . «» CvliTUatrum fuperfmebm,j v,nima &ima: quih - ■ -pi ane[d - inuicem tanpunt : ita in iif mouentur co , rf f ficie dejcendantfidimatth&rurjn*‘ l *■ ,,, Ihoerfi- SicSaturni Ccelum> quia fuprema &coniie. . ^ f Quia circuli Planetarum nonfunt paralleh /Eq U \, nolhali: ne p eofdem cum lilopolos habent :fedj'unt obli, qui, &flexuoJo meatu egrediuntur tropicos Solu, ac ( latitudines-, babentpferejinguh fuospolos. Quare inuentus eft Eccentricus? Vt miopoflitoflendi im^ahtam in motu,cur :dem Tlanetavnum Zodiaa fignum anus mam ahudp er .. tranfeat Nifi enim dtftent poli & centra orbium,quib w feruntur Planet ,*: ežr nift ^ualesmotmrefemntur ^ centra orlium Planetarum, inxqualesveroadcentrum vniuerji: ratioinxqualitaW explican ) aut declarari no potef£. Datoautem centro Solu orbibus, diuerjo a cen¬ tra mundi: Hnex a centro mundi , ad motum corparit Colam protenta , inxqualesJuo motufacientangulosfu - per centromundt:&quiaangulijunt inxquales: ideo et- tam inxquales erunt ara*: vt iam dittum ef£. . Sed NiCODEMI FriSCHLINI. Sed cur Eccentrico additi funt duo defcrcntesapfidum? /• sre ccentriceSAflronomi (id enim natura reptigna- a *-) ne p.fpaciaintcr medla audebat Vacua rehnpuere, c um naturaabhorreata"vacuo. /£noftrtdettam ideoad- UntUi ae f er entes{Ytfuopeculiari motu Apogaa & Te- riPd>a 'PLmet.Avum.. in lutterticie Eccliptica moueant. ra dittts suiujmodijuntrelupuorumjexTlanctarum QuideftEpicyclus? Epicjclus ef^ orbicuhos , in circurnferentia,feuju~ perficie conuetca Eccentnci dejcripttos , tjui rotundo tno- tuco’pus TUneta, modo ab Ot lente in Occajum > contra ftriemjignorum, modo ah Occafu in Ortu , iuxtaj enem Jignorum Zpdiaci , circafuum centrum circumagif.cen - trum Vero ipjum adEccentrici motum mobile babet. Efi/neeadem Epicyclorum omniurn magnitudo? Nonefl^: minimusenimEpujcluscf(^ £: atejueeo Quia neaue integros TUnetarum orbes,potcrantfa- “ ~ . - .y • - Ouomnlex eft Eccentricus? LiB. iin. Astr.onomiae tnaior Iou is : loue maiorem balet %ier curinc; puemfu perut Epicyclm %larta, hunt Vener it, qui otnnitm ssQ maximius. Qu*re etiampunfca primarum ftationufdt puibntpoftea) oblina apf.de in cuius dtatneter a p g&o adVerigatum pertingit. Quorr.odo autem a . Epicjdi defcribatur , motu Epicj/cli inEccentrico non poteff per bane jiguram Jat commodedec a • Nam centrum Epicycli in Apogtco, idem effcjun cim Apogcco-.ficut & in Terigao. Itajueorbes m hacpla nafiguraita imaginare y acfiejJentjblidi,&duo A B vnuspunUus. Nam lineas circulares omnesin bacfi¬ gura itaimaginaridebes, ac jiomnes ejjentrotun p 1 perficies. ItaaueEpicjclumijicconcipies, ac extim. < Meque enim in Ccel* Planet ar um tale s reue ra eStiftunt orbes, quales hic defcripfimt*. liocredimi*, terranihilhabet momentiad Sole: adeb^ t peculian fentronihilftopi*. Etprofetto fneabfurdE tate non pof umi* tales affingere Cceio Eccentricos & Eptcj/clos: quemadmodum in /friflotelcea Pbjfolo^ tnediocr it er terjati facileintelhgunt. Si enimin C«lo fit F [JUČp&f*-- 7rtiT ^zSMev , 4 'Via/x€'Df i ?t «5 uifinur oq > i)f‘ 'fj ‘ff\ ;! Aei\|^iav fiaoTVoUTOf, 0i£cya>Ttpov , u »Sicar Galenus ait in principio libri primi -Jpt « J 3v r 2 n J e dUncfinetn ^ P™ 5 P f7Xp g otblfeS, haudjuatfuam admend«f Unt gantur tjt* ^ r e ^ imcum natura &perfeSlionecorp 0 ^ J > h ° n T,lium pugnant: tamen nonpugnant cum nat u .. rum L »“ulcum imbecillior/it atque hebetior, qu ' atn ra hU ZmoL fimpliciter poftit apprehendere , ideb vt ilLosm J J ^ / u ft en(at : dummodo ad £ ,f“la Jenicfr (m , uma fmm mp,rj,a,„ K S« >? i J- ***" ui ‘ m ’ Monts argumenta Junt. . CAP* VI* 2)£ .S0££, EIVSQVE FACVL. tattbttf efJenttalibttSm Ouare prius dc Sole, quamdeSaturno aut loue dicis? Via SolefC Tr *f es dl€l 5 yt * dicitur ' Ge «-i. admirabile,opui escelfi , EccleJ, 43. T^ffor or. NlCODEMI FR.ISCHLINI. lis terrarum, Sap.\$. Vux &princeps & moderator lu^ tninumrelijuorum , mens mundi & temperatio,'tta cer one: Cor mundi ,yt dTtolemaonominatur. 1CU - cemrebus admmflrat,aufertq } tenebras : hicre upuat dem occultatfhic T tnces temporum,annumj } renajce tern ex nju natura temperat : h-c Cceli tnihtiem atuueeuamhumani nubiUanimiferenat,& c - lro,.c,p.6. Solem objeruant. 'Nam quotiesilii conami i ju ' . per tenent Epicyclifui~£myu°v ,tanquam in f . . .Z 1 «« ditiontsfua d igr ep, ob reuerentiamtanti p Eidem vero ex 'Diametro oppcfui, ' tsS f yU(> \L eran , babent: ^Mfenuam tes. DemdenontresfolumJuperiores , pe P ^ . Venu*enimcitra quinquageim g dum , \iercurius drča tricejimum gm u ’ quam in longitudinem diftat d Sole: nec 011.10 ualloeumyel antecurrunt,velfejuuntur.i eoq ca Solem > tanauam minifln &fatellites ,perpetuoD - Jdntur. Habentenim perpetuam cum Sole toniun' nem.,quanium auidemad temporapertodica "c cor um , & ad linearn medij fiue 1 praftdem diei , o r bvs pettorem , cor& mentem Munaj. inmedio illiut Jicpojitum , 'vt cor inanimantioutpoji tummdemios. Lege etiamlAacrobium libropr mo vrt fimn , cap. deetmonono. ^ eildenientia , magnut fiiror: quod Solit dominnima S.aturnurn auandonue ,miandop, adJS/larteffi tranf runt: &alios anni ac partium anni reticres conj itn unt, quam auosipfe Z) E v s a mundi ei.or 10 ,in iun "vjpue diem or L it reti or es efje_j voluit, Sapient. ecl motertio. ’ Quid eft Sol5 Sol luminare magnum,& glphajuiri', Gracc tpco- qiip> conditns d T>eo, quarto die :yt motu Ccelt lucern primogenitam circumjernt , & Juo recej. Ju , atque accejjii ad certas metas reuertatur, in tem- pora-, ,inmenjes, in dies,&annos . Genefis primo. -ro- T& A? tirpCOTO^OVOt (pp> r n 7fap£cQteJa.7'cq. ati y^p *Mo to '® u P 9 ^ J? 4 , a.kko 2<$4 Lib. im. Astkonomiae rt,Mo o \v'xy©r". to fsdft tZu) tV XW itiAa cp a7l v 2 Woi o! (pagiifii o&TtmtvdabrKrcMi . Trimo q U L dem die , /«cw natura fuit condita, auxjuk circumfcru pt, ter minit, diem & neti eni, pernces conftttuebat:Jid auarto die Solar em globum jecit D E v s, 'Vf prrmoge- nit\’t. Hoc conjilto, & bac me ate ‘D m, in quam illa in- Jijlebat, cogitans de ratione temporbs: f ati tu ei{j Sol. & NlCODEMI PRISCHLI^I- “> Luna & (juinc/ue StelU, quas Planetas c0 & n ° r J i r cern j f yt tempus exifieret , & yt nutneri temporum J ~ At i ue obferuari pojjent. Jpprobat } dem tentiam Plutarcbus, in libro aequas\j> Plato librolextode PepubUSolemyocatxvpp f , -TO5,V rifui to (pas o^rnirotu cpa.v,xp T ^ °^fi ne l u - Marn fine lucecoloresnonyten > p un . ce oculm non yidet,nifipriuame,tenebrasjct IC imU^Lhoj.delfid. Viitaim >• Herm.de prouidentia. Vnde nomen Soli eft fadum 1 Hebre.i,quodetianuintemermni,yf ant ' • « Kngua Sehemefib, quafi admniflrum ««* • ^ Mov^oce deriuata'XAT)'T* cl * 0 X 0 [Mij: tu Ji’^ V I , ^ Lib. im. Astronomiae TCUOI t ItrovjSAeTTVcnv. Quamotiorajunt,eanobus af >p^ rentminora : auapropiora, eaapparentmatom. /ftSol nulauamvel propior ,velremottor ,nujqua 4 n ettamvel tnaior vel minor , Jed eiujdem magnitudints omnibus terra incoltf videtur. EqutdemJndt& Bntanni,eun- dem Solem,in eadem magnitudtne vident. Itapue p/ 4 _ * inEpinom.^ o P 0«Si *, **n*h ^ ^uoctmv- Opfautem vera Sol„ *jit magnitudo, fi ad terram conjeratur^ fententiajunt diuerfa: quas recitat Tlutarcb. lib. 2 .. de Tlačit, Vbil 0 f % cat>. 2 t.& Gljcasi.parte/Qinal. Matbematicidicunt Solem terra maiorem effe centies/exagies Jexies: qui a d : 'meter Solu addiametrum terra,Ju inproportione auintupla , & infuper continens eiu* medietatem. ita '1'ecorpui Soli* adcorpu* terra,Jicut i 66 ,ad vnutn. VidcTltn.Ba- C *P- nMacrob. hb .i. infomn.cap. 20. Ttolem. in lib. de facie in oreLuna. Dicunt etiam So¬ lem di/lartd centro terra 16395000. milliaribus Germamcit. Vide Thnium libro 2. cap.vigefim opri¬ mo. /flbateon. cap. 50. Quidautemfidei fn babendu rn iflbs dimenfionibut,idnosJufraWTerema&EJ?a dnr.ui mus. Quare iltas dimenfioncs AJlro- normi relinguimw. An au. Nicodemi FRjscHLiNr. fuoaccefluae- ;ceffu An autcm virtus Soliš non eft, vt rcmcalcfaciat,&cundcm iuore rcfri^erct ? .. Ccelo & cceleftibus corponbu« non inejje fua^ fen/iMles, & contrarias-: cuitumodifunt in r * ' ^ 'mentatibut \demonflrat /4riftotele.dil>.t< e 0:0 ■ h re ridicuh funt, aui Soli credunt inefje ca prem, ,, Č«t*A ’ v calefacloridm: Jicutprifci illi . tum diccbant el/e auendam tefhim, uut chanum. «« autem auajt auofdam c ar bone s: yt es^f-" fCte m cedi a. TUdiculiitem,yg\ affovotunts, *) 7A 'Act ovgCccjvl Concefjo enim,quod calor aertf,&feruor < e ftiuus > S6li,&radiuJolaribus ,eorump retiitu ini.per fipnmb <&principalu er fitadjcribendus-, tanpuara e z6i Lib. tih- AstronomiAE nefic* & viutficce caufr : concejjo item, Mfrigus acrit notlurnum & humor rojcidns, Luna: tribuendus Jup er f e & primb,tanqudmcauj m* Medici docent,Ji natur* [eauitur JemnuduiJjueJitts ,&[i temperamentajunt e\ CMiauadainjluentu ,V^^~ ***- wo de benefic «, ^tmediocnbutPlanempofint^erenegan C*ter« do(briftiMvirtutes ccelorumnominat, haudq«rt- iZm tntelltgitilUs Aflrologorumcontranat in tleli «, *lualitdtes,/eu ftcultates: Jed intelligicvirtutesntotrL ( Plato & /C'ri/loteles Docant mentes motnces , g- “*L es mtelligentias ) quarumadmtmculoJuos ftellt cur L re curfvbcertot confiaunt ■, perpetuo & «. quabili motu m orbem rotabiles. Vnde ergo calor ifte aeris, qui in sfta- a/or lucts qutedam qualitas\Dt doiet magnm i[. le Phodiginu* Uliut.Plam ld\ incident in corpora den- fwm, & proindeelta 'frigidiora y penetrat illajutt radii,, & p e netrando,mrefacu>atcjue extenuat . JJuo igitur re- thor tf£ lux, incident in aerem;&yuo aer es(^ tenuior, NlCODEMI FBJSCHLItfl. ^ &rarior,eb magusreditadcaloremjuum-, eofaphjf* tit de humor e•fuo. Nam calor & humorpr opruejunt ae-~ m aualitates non c celic m aduentitue. Cim autemper rf- Jiatem r.oclesf.m bremores-,nnniu JJiJJ e J ctt p er l ^ s aeT & citiiis rarejcit, atcjue calejcit radiu Soltitn ipjum re Vuusrfuhm per hj/emem inctdentibut* D up exigitur ‘V es£ luctfJolartd ; yna illuftrandi aeremjmradikalcem penetrandt den/iora&JJiJdioracorpora^a^attenuan ttrr arejaaendi: at ijue boe modo lateiem militi^ CA or g tl \ nat ni um tkcitandi. TriorHti,fit pofleriorfit NamS° Jupra Horizontem emergens,Juhico totum Hemyp ia:numi lujlrac: Jed nem ji: uit o ektenuatjjijja , non Ju itoconu mu b umi da & vaptda, nonjubuo e\cxtdt calorem iti re im. Sime enim Jak illata ccenaculo*rcpente totum i u minac.ita auoijue Solrejete totum HemtJJhcenumJuti radiu illuflrat: &JicutJornax paulatim calejacit totum hjpocauflum, it a Sol paulatim aperiendo & relaxando fjifšiores partes, easep dijcutiendo yi luminti,caloi em in aere excitat. HocytperJtChh inteiligatur 3 repetam rempaulo altius. Nam Dem lile opifex,inprima crea- tione it a omnia credrat,yt eflet yaldc bona: & yt orr.ma confjirarent adbominkimmortalitatem. Itajuejnm- tnajutt m itla noShum & dierum, lucti & tenebt ar um yicifšitu caifarn alterationuni Hi hrum iniamprne transferi incorporaCceleflia : dan potius caulam hJbipfodvbeat petere , & aterra propttr bominem maleditt a. Ouodemm Soh, radiu nune inca- lejcit&feruefdt aer, turjhr^jngejut: Irnus rei cauj '* » 7 ‘ Nicodemi FrISCHLINI. j perje inefl y>aponbus , &j umu e maledicla ter)'apro e untibus & derem pcrturbantibus:per accidensjvero o litnbuitur. 'Mam Sol perje non calef acitfe pet acct dens,puoadyidelicetradiu,&lucejuaaerem ^ n J at ^ tantifber eXtenuat,quantifber extenuaripotej ■<& j ^ / advaporesautfumiin aerem emipbodiejuntpm ■ns,&ad patiendam bane yel tllam e)stenuationem ^ biles.Qui enim cito extenuantur ,ytfumi,citoetia turam aeru intimni : & cim d radiu t eSla met en celeruer fuerint e)etenuati,etiam ad naturam ignuj currunt,ytdixi>Trcetered l quodadcaloruexupera■ . *ttinet,citmeanobufitdetrimZto]a(fcpee nm P*_ febres,Jicut e xinfolatione C ontingereyidetnusJi^ gnapars culpa huius , ejl innojlrU tnfirmu co / • ’ quieprobterpeccatum obnoxia funt mor u,p proindc ranora, & laxiora ac molhora. Vt. illupojšimperferre. Quodenim Sol montes exur it igneosardores efjlat,qubdardoremeius nemo ?o.m /-u< ~ pot ejl)ujhnerc:ytdicit Sjracidss cap-^l-^ om)aap nafuntpeccati: & huic terra,eiuspincolu ainn-me ^ o~ lu,quodperje bonu ejl,&jalutare ,atq } yiuijica> o j .a ^ ciduntpropter malediolione, jua Ireustet ra e.^p - < n-i.s eft.Torto ant adfrigus p atiinetpnullcMiodoahpua cnf caujdpote ji ccelejlib. attnbur.ficut tajape efi dmojtrat* ciimdnigore lilo c celic o yis lila r e fr iger atomi lospp 1 - m ~ abft.Ttolemcei boe ejbeomentum in lib.inttTtp&dbf j e ~ tuji a Cbaldieorum ( cbasdim J & jEgyptmmi itfciplm* repeti~ 2 -ji LlB. HIT. ASTR.ONOMIAE repetitum. Vam Solem receffu Juofrigut e\dtar e ,fi quit dtcat,manifellam accidenmfallanamadHruet,is t enim Špiritu* A. auando hominerndejiirit , riec^manurn eijupponit , ne labatur: nesjuaptam avtor ef(f j/Zzk* $ pjM ; Se/, »»»« habendios e fff r ' Q autorefrigortsattphyefnis. Facit n.officiu Sol> adquod condituA effaVeo, Vtfuo acceffu & receffu met as anni de/cribat. Soli enim talvtaicifiuudo acceffus &rečejo addejcnbendosannos,omninofuit necejjaru. Vamfi. ne bacaicifiitudine, nonpotuijjent annorum initi a ©. £ nes obferuaru Quare ridiculi funt , ran putant infl at1i integritam > eademfuturafuiffe tem forum difcrimi na> diftinffafubs qualitatibus,athodiefunt. Vullaby enis > nulla fiUsfed ver ferpetuum fuijjetfuturum e ^ u f hilus aem annif ratio. Veque enim ad bunc finem er nt j/} e \ 0 fio{ Solin motm ordmatun aDeo,yt Solfuorecefi fu&fuo accejju efficeretdiuerfas ,& qualitatibus diff e _ rente! anni partes,nempeaer tepidum , aftatem caljjd hyemem frigidam ( ha enim alterationespcenafuntp e f cati) Sedat Sol ifte motuannum defcriberet ; 0jU2 fine illonon potuijfet numerari ,ficut etiam paulb pigp diclurun fum. & At Solem tamen Ariftoteles vocat caufam ge- nerationis & corrupuonis \ Corruptionvs caufa non poteff dici,nifiper accidens : idftodlam ante omnibus edf in confefjo :ficut & frigo _ 27 : NlCODEMI FfclSCHLlNt J ttsper accidens caujam diet tam oftenfum ef£. Nc p. c J ^eroper Je&Jjmpkciter caufa esf genemttmts, ft ad I /rimam creattcnem rejpicias. Idam yt ab initio hui us dc&rina ex %loJe & 'Bafilio docuintus: prtus indtdit ddeta terne banegenerandi & producendi res omnesfa- j ct{ ltatem, quam Solttrreefacempneberet. Diciturigi- ■ tur Solcaujagenerationd per fe quarto modo: propter I T ■ 1 CY» : - r* _ ra- 'ta- I i T’- "J yy S~"' .2 'v' .i. - i Katuramaerto & terrce % qullaiftorumcorporumcont*gio. Qtitae \ nim aerfrigm a ten a accepitvamijjafua yiuipea cr - tiuapacultate: ideo Solfaaidjud illudaduent i.vam jr., Vwexaereproftigat: &aeremvaporcsrjuc edctenuancio *d naturam Jitam s r,Aar, J««*f z “ U ‘- / lr J ta t u ’ Sold & lum beneficio ,Jua quajiintegritatt rej ttutits, promouet^itngenitalemperneaVeoinprimd crcatio neinditam. Ide queenim ‘Dspa omnem^itteprocreat »o nem ademit terne pum ei maledixit:Jedtantum yti es . /las&f acultatem hancproereandi fecit langui torem, tardiorem & omnino debihorem acpftorem.Qj {are c - jn bonum fitgenerart & najcv.bona etiam erit Sohr & na Cceiejld atfio, & bona etiam terne facttltas,quatomniatelluf.E\quoeJhntellige re ^ Uo ^ modo adminiculum illud , quodiam ruijcentibu* rebm £ Solit accedttlper accidensbonumJit:quandoquL demnalcentiafine boeadminuulofuernntmehorafper^ feftiora &viuaciora ->, tjuamjuntbodie. Koq ™ ™ «*.«.* & Ud™ ra&n?™ rlu, ^ km vrct^expi^ o» _> oMsrrsAe^o« Tct i. 3 ' Homl m Hex * e ™, CC ef t : %*«*■- ca tenaHornatio antiquior tf£ Sole: Dt qui m err 0 . re verjantur, Solem adorare definant: quafitis cauf Atn y:ta prabeat naficentibut. Qmm enim abjurdaJ Hnt hac Ttolemai libro u ir*? aGi&Aov : (i n ^ Un j 'onM& ztenfovot Pf 1 * ™ ndwyto>,w trn ov ^ ^ I^KnotS ^račoAav^s 0*»»,^ ^««> pw«s «"*•*»» (juto. t?< wrie« : iMa X3M 2 tnst-rku ^ca *}*»» t* K5M «>?«|»«»; 3^ 'retayA^®5 Te, ax.oA*0as -roTs r^’ T£wTOLXopv9kv it{urynof&fois o/Mio^cvtot? ordinem , & fucccjiionem duodetim (ignorum Zpdiaci , 'Ham S 2 i» & quidem caujam Hib sr c Jetnper eodem modoage- T ■«**<* tir n De a efT cul ta, 276 Lib. Itn. Astronom 1A i in ordinefignorum /prietm fe^uitur Taurm, T a rum L( 0 \dtaue bete itajeconjejmntur, Tr exifi entjh ,, j 7 ._‘ .*.<« *vilitUA iti-it nonit . ' 7 K/n /-»r nnrmtts lit tirrihifif *< iti *"£. 2 r” n *tu»i redit,diBum ef£ ™P rim0 ltbr0 3 ^ w T a Uerum de rf “_- • /ret * e r /_ . , jujtra L±m ..-V ^ cafut , (5" Tumih plugu er it tu h Jit ptopior : ^ ,, propior eidemorientis cardinifit Leo * Stddec 0rtlJn Uc Solu moril 3 quiviginti auatuor borit ,inidetn bo^n** 1 * in -_o ?hhrn.fv infra itnr,,^ j eo~ 'utn redit ,dittum esg, m p dfem dicetur, in trnSlatione horarum: qnas nos/e Cu j tnoturn ijlum Sold communem( tjuatemus uple)c: %hd.im yidelicetjcu aqu j Juper centro Eccentrici ,Jingults disbios ^Jctuptt a, (f J«cuHda,tp.tertid inZpdUio: & tetam arcutum ter- cementiJexagents jutnts diebtts , boru jutnts&qni,eequalibus tcmporum JJaciis, aut eontr'accqua~ les ar cm , tme^ualibus temponbut perlujlrat: boe cS^ t exparibusareubtts,alterum celerius,alterum tardiui permeat j idjue refpeSlu centri Zpdiaci ,fue terne, fi Ue ettom line a yfualts : qua eterrn-j & centra Zpdiaci ex eculo, tntuente Solem, excurrit, Hinc, Sole^dpogctn^ tenente ,longiores funt linece,qua ad Hitim ducuntur, cuam line« Solem 'videntesjn Eerigceo. /■ nde eti ant arcu-s, & angulos neceffc ci r £ imquales ejje ■, fi CU t / }QC jitPrademonjlmumrn. Et puaangult & arcus,f U p er eiuibtufit motui)funt imjuales, ideo cttam tetnp 0r ^ epotrtet imquali* ejfe 5 quibus imequa.es arene, & ang u , H perluftrantur. Ste at cm Zpdiaci, quopr epior c s jur.t Jpog.eo Solit, eh funt minores: qtio propiores ?«•*£**, boc/untmaiores^tifuprademonfiraumus. Elilnlomt- nm tamen bos arcus tam inxquales, Sol medi o & xq Ua , lifuo motu [ic per c tir rit, yt quotidieprogrediatur, tn Q _ tu fin Eccentrici, ^ftrup pnmSfecunda. ip. ttrti ,*, & ccetera. Velcontra, ar cm illos perje, & rejpeUat Zodi- aci, at.jtie Eccentrici inZpdia- cq iujlrnndoabjoluit. Tndejit^t Solindejtenjudjum- ma a p/ide, ad imamprolatut , motmjni velocitatem in - tendat: in ajccnjit autem ^verjut altijdimam apji Jeorfnn eandem r (primat. Jtatpue tardvis tlemiij. i) IBorealit are us permeat nempe diebut cent um &oU*a gintaJex, borit nouem > Jcrupulit /ere oBodetim. cele riutyerdarcusHemicycli; Auftralu, nempe diebutcen¬ tim &Jeptuaginta odo, borit yiginti , jcrupulit tngm- ta jeptem. Quomodo difcernuntur hi duo ^ motaš? Ter trespotijfmum lineas mobiles :q«arum altera e centra Eccentnci adcorpnt Solitprotrahitur, &> medij motm natumltt dicitur ( nam huic euu.rn a^o— rejpondet (&^K>\.>\\©'>ecentrotsrreadZpdiacum c- ducl-i, qux & ipfa ef(j linea medij motus .Jedimagina ria) /pltera linearen motus , qui extimafuj)erjicic Cal utn %iartip attingit: im m TengsopUrui^ui interiori,f eti caiidjufcrjiue Spharam Tenerifambitt&ifiter medita Eccen- Nicodemi Frischlini. a8t Eccentncm : qui cimfecundum ytramquefuperficiem tnundo fit’iKwn%© J >exterioriJuo qitidcmambitu,inclu duur Apogaophoro, interioriyerb Terigaophorumipfe ambic.&jiimma apfdcfeu curuatur ajui,ad Ccelum yj- que\lartisprotruditur: ima vero apftdead Spharam Vjaus Veneri* pertingit. Eorum orbtum figuram hic Jubijcimus,prout in piano resJoltda adumbraripojjunt- Quibus motibus hi orbes progrcdiuntur? A'7Tvyeio(p6p©' &'Z&iytuo htimdufilici motu:vno communi,de quoiamfapi ,ffjt3«m:alteropropno, n empeanniuerlario,p*rduo- j rim Rona Zodiaa: eo{ue Vel medlo , ceejuat, rejjt. ^Jfen^fvetin^uaiurefPeBuoentriZpdtaci^ue tuucr/i : fr**- Mum ef £- N annum : Vt mnia pun¬ ti a an uli Ulm oblijui (ijiiem Solu centrum motu Ec. centriciperZpdiacum dfcrtbitjattingantjemelin an- no Jpo?itufer- tur: non qubd acceleret tardetjue naturalesi.iotus, qui ceni anjinguhjunt Tlanetisi Jed qma dedu asa JummaafiJide line as coarSlariad centrumnecejje es{^. . Jicut in rotiš radio s. Quare idem motne alias malti, a lias minor centrifirofiinnuitatejentitur. Explica mib.i duplicem Eccentrici mo¬ tam , paulo dilucidius. Etfi res Ccelefles v>ix fiojfttnt alitfiM Jimilituaine re- rum terreflrium adumbrari, aut eeefiUcan : tatnsn non^ intfite "videor mibifatturur.Jiprimum Eccentrici motu carjui amnts fieicuofit&circuUris alicuius %Uactume- atui comfiare-.alteru.yero motum eiujdem homim.qunn eorecurju circumfertur naui, Gr it a tytidem,JVt nauij s- cundum arnnis jltdtum circumeunte , ifije interma firora infiuppim, & afiufifii in pr oram digre diatur. EJi» enimcurjits fluuij abortu "terjaš occajum , & in hotelir¬ ju ejlo terreus quidam globus, quafi Injiila circa quem arnnis Ule jtajluat, Vt in j e ifijum firm redeat, c.ubn m Vlteriora dejluat, Hec^umdam fimilitudine cumpri- 99J9 2 S4- Lin. uit. Astslo^omiah tcoillo & communt motu babebunt.lSeloucdtur tunettt- tsh a communiofiio ainnis,fecundumilliu* curjum,re- ieatpfemptT adidem oftium : (jucmadmodumorbes ca- leftesjicundum communt m motim , cjuouh die ciutli iti idem punBum reuertuntur. HfltxuoJafeti tortuofa, lurfum ab occafu in orturn , ad communt ojtium reflefot. Ex boe loco r urfu*per alterum nauts Utm inprorama -■ f cen eUt:ybiaejua, tdixt ,fluitadoftium InfuU,& 0 r~ J tum ytrfth. /ftep inboc concinuo motu per certa dur um 4 Ut borArutn interualU,mutet locurn. doneč tandepro. ram tterum teneat , in ipfo ofiio. HicmotMDiri rep rx - /entabit meturri Soli* mEccentricc ; ejuo fertur ill e Apogeeo in Ttrigau, & d Tengeeo r ur j um m Apogaum: Jicutille e pr or a in puppim, o~ r ur J ut epuppi in pr oram, Quarc D ev s voluit Solem etiam hoc mota feni? Ftpojfentcertd annorum tempora dtp interualla con- 0um ‘ St enim omnium ditrutn ea.de mfuijjet ram, tum Nicodimi Frischlini. ne<^ pr ir, cipi um, naj) finii yll:m annipotuijjet ohjerua- r^cjuemadmodum hac de rs alihimonumu*. Ouotupliccs funt Imese, qu«ad Solem ducuntur? "Duplices:aut enim a centro Eccentriciducunturad Solem, yt natiiralif Unca medij metra', ant a centre ter¬ na, yt Unca Apogai, line a Verigah, linča medij tranfi- tus fiue m e di ar um longitudinutn , line a medij motus du- plex, & linča yeri met m. Quomododiffcrunt h*lincx? 'Differunt metu , & guantitate. Tdam tres e\ hi* funtmobiles ,nempeytraqut lin ca m edij , tT ine * yen motus ‘Uplinila conapiuntur in pm Vu*pxis , & flatis,tfuafiimmoliUs- DtindeItneiemedijmotus per- petub jibiipfis aqtia!cs funt, & parestnagtiitudinc.rtit- atiAautem differunt inler fe longitudinc ,& hrettitatt, Tdatn langifdma ešf Unca, ejuce eic oculo hemittis a d So¬ lem , in Apogao yerfantem dud tur: perttnguj Hi*~ ImnJvlartts yfque: rurjus ineuifimsi Af faie adtan¬ dem Solemprotenditnr,verjantem w Vcrigae nep, e.-- currit ylna Ccelum Vcneris. inttmedia lengituutrns Jura, ejuesadSolemexcurrunt.tjuandsnmduifaca tnter jiimnum & imam apf dem ohtinet ,fiue is fh ir, dtfcerj« *enius Hemicycli, j me in a j cerju altenus Hetnhy-.lt, Exquc inttlligitur caufa mcttjualis motus Sohs , joper eentro Apdiact. Sl enim hs etrmes linsa, e csr.tr ts sc c- j8() Lib. im. AsTR.ONOMIA£ centr ici, ad Solem ducerem ur( fine is Jpcgaum jiue rigaum ,Jtue medtas di/lantias obtincat j titmejjent o- tnnes ceptales. Qpare magntim e.f£ difcrimen lincx, qttx e centro Eccentrici, ad 'Perigtzumeduatur i' u j r,cx, qux e centro Z_od.ia.ci adidempuntlum Terigai , it. Etjienim in Apoqxo & Terigaa concurrit imen me , dij motus: tamcn HUinitibitaJoiim esg intelligenda, mediarum longitudinum j eruentum fuerit. Ibi enim maicimus ef(l, ad vtrum - que centrum angulus, quem badua lineafaciunt: ma~ xma Nicodemt Fr.isghl.in-i. seima trem "veri medijmotmdijferentia, tn ifHsme- din diftantm. /fjteguehtcangulm jenjundscrejt.it, mo¬ tu duabitt Imen ifhs , ex medi o inttruallo, "vel ver j m •Apogucum i "Vel "verJus Eerigaum: doneč tandem cettu line ar um, euatiejctt in Apog&o ant Terigao. Vna nc tantutn cft linča medij, motaš 5 Enimuerb dute funt: V na tjuidem naturaUs, ter¬ minala centra Eccsntrici & centro S o In: aitera "vero imaginarna , tjuts termtnatur centro Zpdiaci & eiuj- demcireumferentia : priori illi linearnidi)motne-nra.- : ad cjuam incremcntiu, & detrementa el in arcus * Quomodo inHcmicyclia? Icidsm bi fari tim. 'Namper litieam Jpogai & ^ al f gzi Zodiacus diuiditurin duo hemicyclia: juibus-ao bemicjclia Eccentrici.per eandem hneamjecla t ejp >• n dent .Itaque Sol tcjualibus temporurnjfacipsfiecjtra^ bemicjclia confcit. Nam tempusrfuo aejcendit ah < Po- gn > minus 'vero alt er um inftriuS , cm ineff ten te centrum. Quamobrem duo ijla hemicyclia Zodiaci Sol inajuali- bus temporum fpacnsmetitur. Quomodo in arcus diuiduntur,Soliš orbis & Zodiacus,per lineas? Ttidem in arcus atjitales , & arcus irlitjuales. Nam atjualesJunt arcus 2jodiaci>tjuibus arcus Eccentruire - fpondent: intecjuales, qmbus nulla pr opor t ione rcfpon* dent arcus Eccentrici. Da talcs arcus Zodiaci? Ta- /frcus talesprtecipue funt guintpjvocanturcpin Z’ bul ti: Lib. mi. Asthonomiae bulvs:Aux Soliš: Anus medij motu*, & anus veri mo - tus\drgumentum Sohs : & /Ejuatio argumenti. Quid eft Aux, Gue Apogacum Soliš?' Eft arcus Zpdiad,a principi o arietts-fecudumfuccef f lon em ftgnorumpff, ad lineam Apegai numeratw,koc tempore 3 [ignorum 1 grad. i+jcrup.JecundumAlpbon- [mos . Nam mutato Apogao , mutatur etiam h ic ar ~ cns ' Uterim ab .'[riete , cur incipiant Aflronomiar- cus numerare , caufa eft manifefta:qubdprimum p Un . gum in Zodiaco /[ries obtineat : & eo mpunttos£quL nogiaht Eilipticam dirimat, inpartes eepales: incipi. atjjuc ihi dies crejier e, & decrefcere. Quid eft medius motus Soliš? Ešf arcusZpdiaci, dpuntto/EpuMiyverni, ad ivn ^ v veram, fi» verum Uit m Soliš in Zpdiaco i n . terce psu*’ Qaid eft a rcus veri motus Soliš? Es[portio Zpdiaci, a principio sfjietts, vfcue ad li nearn veri motus fen punČlum medij tranjiuUr uc-l ■ F pr.v Vocant , iuxtaferiemJignorum intercepta Grace cum S ol in /1 go geto, aut Pcrigapfiterit , enanejhe . | 'Hicu ur autem argumentum ah arguenrlo , quod ar gnit qiuntitatm & qualitatem aquationttm in fanonihm. Indic at enim, quanttttnjit inter utih inter line as medij, & H>eri loči Solu. Qnid eft 2equatio argumenti? čE^uatid argumenti, Grctce ■■zz&odapcugcni ,ef£ arcut Zgdiaci , interiacens inter Lintam medij, & int amyen motns: qui dijferetiam inter motum aqua em, &motum inxqualem Solit demonjlrat. Dicitur autem / &£jod-aab Apogao, Tj/g adpunceum medijtranj- itus. Gr apunElo illo^urjiis decrejcit eadem xquatio,yj- ln duo bemicyclia, 0-jihi inuicem analoga: idea T ’ canon 1 - ipj . Lib. hit. Astilonomiae canon cequationum buius hemicjclij , congruit etiam ad alt er um. Nam quaksfunt aquationes argumenti Solis 3 ab Apogceo in Perigatm: tales etiam funt a Perigceo in Apogaum. Ttietnde etiam apualesfunt ceqnationes,in di- uerfs puntivs altcrutruts bor um bemicjcliorum : quan~ do ynum ab Apogceo tantum difiat , quantim alterum a Perigceo. Itaque m quatuorpunti us, Planeta balet k- qudles ; quprumpuntior um dno funt • fupra medias difiantiar.duo intra eafciem.S kutfit in iU lkbemicjclik, qucedifbefcit linča mvdiarum longitudi- num. Qiiis eft horum pun£torum,haru m lincarum &horum arcuum vfus ? /fdminiculo borim omnium,peruenirepojfumus ad notiaam motuuSolu : &e\ ipfis dicrum & notiium in - atiuahtatem apte ccgnofcere. Si emm motum Solkin Eccentricoaccurate obferuemuf , tum incremcnta die~ rum er notiium, facile ex cine afcenfu & defcenfu fup - putarepoterimus. Sicut enim angulnnter duas line as comprebenfh&drcusaguationumrafigura bac Geome- tncaper motim crefcunt & de crefunr.it a etiam arena & anguli , in coelo & rerra , Solts motu crefcunt decre- fcuntaue: crefcentibus autemareubus & angults ; ere. fcunt etiam dies: & decrefcentibus angulte & areubus , J etiam dies de crefcunt. Et hic Verus ctig fink barum G-Jometncarim demonflrationim : qtta eo' vfpuefunt rger«,patentu res injenjm vementesjllkfigurk brig Nicodemi F KI S C HLINI- 29^ io f updefcriptts,rejj>ondent. Deinde cognito integrum gradum rgii.jua Jint quindecmJi riipuieu , & declina.no "tmius gradus au£ia—> jit, 4 d T j c ptic n- 296 Lib. iiii. Astronomiae J'equentem gradim-, zo.fcrupults : addenda erunt quin^ jcrupida dechnatiom Soltf,quieiuxta mtegrumgradurn juerant inuenta. Sicut enimfunt t^.ad do: it a je babent tj.adz o. Tertio, tpuerendae Soldeleuatiojupra Ho~ rfiontem in mcridie.idj ajlrolabi, aut cuiujcunque ido- nei inflrumenti adminiculo- Sed adhibendum bicerit difcnnienretrum Solin /£uftmlibw,an vero in Zorea- lihttsjtgnd verjetur. ‘Nam m fiuftralibm fignu minor ef£ altitudo SoUs,in Nlendiejupm Hori^ontem^ukm tpjius Aiauatord• Centra fit mZorealibm. Jgitur Sol* m/{juflrahbitf figpm verjameaddenda ent altitudo %/ler tdiana inuenta prilit declinationi. Sin Solfuerie in fond Septentrionah bw ,Jultrabendaerit eleuatioeius ‘jvleridiana ab eitjdern dechnatione: &Vtrobique pro- dibit AStpuino&iald altitudo , JjdeSctretnum, vbiiam in promtufuerit AbcpuinoBiald alntudojubtrahatur tL la a po.grad{bui, boe efij, 'a epuadrante circuli; & re jJ duumeritverapohaltitudo. ToflremoetiamJj>eciariios q m dam accedit vfis, quem potifiimn confiderarunt Ge- nethliaei & Cbaldca : Vt jiiotidie objemata vero ! oco ,& 4, vero motu Solu , certtuspojim hominibits eo momenta nat d ,J'ua Vatu inanfata. Nam ad bitne finem prfid- giendi , omnd Tbeoria , omndjue dijcip lina 'Ptoletnaica reda Via tendit. Sed de boe v ju quidfit/entiendum, nos peculiari infiituta tradatione^, peruidebimuf. Nicodemi Frjschlini* Qua via procedendum ei, qui per $quationem. argumenti, cupit veram Soliš motum, & lo¬ ciran in Zodiaco colligerc? %letbodumhanc deferibit Genethliacorum& r0 ~ gnojheorum in bac re pater,? 1 Coleman* libro 3 * °SAagn. conjir. cap. p. Islamoblat o ali juo tempere ,cuiu* toen.a jconjlituitur , eoj } ad vjum calculi accommodato . iu et IPtolemaut, medium Soli* motum , ad altanam cer. arn boe ei{j ,adcentrum,&propoiuutn tempu* e oihgere: additit, more sd/tronomico,duodecirn /ignitZpdtaci: tjtiot.es 1 jieripotešlg. Idam ah huiut obhqui tempo1 kprincipio, deduciturjequentii , & ( ji ita retjutrit calcu 1PS t a ^ [ ^ dentbs fupputatio. 'Deinde medio motu inusnto ,Ju csndut effjab eo aren* slpogat: čutu* refiduutn er p gumentum Soh*. Tofled argumenti buiu*ttquatio ,e^ tabulis c fuent in illo bemiejelio Eccentrici: vbi esfj •.*/<*»/ Terigaum,ibi aejuatio d medio motu Sohi tUt ) u benda: quia hneamedij motus in boe bemicyc 10, p ditlineamverimotus:&medius motusJuperatveru motum :fm autem afcenfu pertranfieritalterum remi cjclitm, verfus augem: tum atjuatio argumenti , me 10 motuieritaddenda:auiahneaveri motus, in roc remi - ejelio pracedit lineam medij motus :&verus motus ju- „8 Lin. mi. Astkonomiae l ‘ m m ! £mmt«m.F^aergUihuncmodum 1 ddi. { ionl , mfuhtrMim^frodf« OT mm. Sol^J »o^rntemfm. Ttolm.hkotermcafAcm,. C«. ter um tabuU einfmodi tnotuum c«uv >&*f**tio - HU m funt Alphonfin*&Ttolem*tc«,itmp?ruth e nL ca • uarum adminiculo mnt* pnpctjoterunn C fir afer tim Ji tabuU rejbluta Toh.Scboneriadlnbeatiturp Ha enim funt quafi X u &^ yicLin Mas ?™them- ' Sed ma Sol* moti«, 1«**™ ade M™, ad tik « aVeoeficonditi^idem c^otnni Z [flicut etutm reptiu centnjui ,perpetub ef£ {_ te , mp ^ 'Labitoii* mom: & quta perje plus minus. dem> n J,J vno qudm alt er o du: tdcircojuperjlitiofa Vcbaldaicamotulm Soigeramcertos^JinguU. V r« lubbvtatio.modk omnibus fugiendae^ reti. rtS flutern ‘fuPPUtatiajniuerfal «: qu*obJ'eruatk^ nen u Zdioi&in* 1 «*Uacvero , motih« Solist %t'&**ip* rHm ’ t6ti ^ anm mSm & nme ’ Ztionemindemttitur. CA P* VIII. VE ZFFECT13VS SO LIS. Quid crgo cfficit Sol motu fuo> r FGprius Sol« effešhtt & fuftfin« e!£ >popttr 1 cffiem conditus d T>eo, defcnpuo tempom, f W ui 1 J u pFa f jL , NlCODExMI FrisCHLINI. tpp Mfaprael' %ioJ} , Tiafilio , 'Platone &Tlutarcho demon- mpfauimus. tioc autem facit Sol lucefua ; Ruando ae- Mrem illuflrat,& tenebras nobfbsJttgat : auemadmodum J temporum dejcriptiones 'Poetiča declarant : yt apud I Horn. kb. p. lliad. { ' '(■P rit0 ' 7n ' 7 d\©' ocuf azecivoTo pcctav I apvuj-: Iv &Qccv«.7V!m { ptpoi, *<& dpo-rolm. j Vergil. 4. jEndd. Toflera Phcebea luflrabat lampade terras, j ^ imente ^‘p a tirom polo dimouerat Umiram. ic y>uifom dejcenjii Solit, tenebra ingruunt,& ynd cumtencbris noic mje a uit ur : yt apud Homerum libro oUauolliad. 1 f c ■v^i-rcip azcc/jct) v v 'iWtn.(az\cqva V ' > Qft (JpiStipovbipU&v. \ - Verg.r.lib.ALneid. Ver ti tur im er c a Ccclum , & ruit Oceano nšx, lnuoluens ymbra magna ter ramp polam p. /filter efj-eUusper accidcnsprouenit a SoleJerjuiturp naturam lucia nerape rarcjaSlio & extenuatioaerts, qtii pery>mbram nodurnam condevfari folet* TertiuspU- neefP accidentarius &totus dependens a natura^ rei ■/Ver ’ * n (I Uam immitt.it Sol lucern Juani: nempe ca- efacuo & Jernejaclio atpue injlatnmatio aerbs , ter ram circu.nd.mt is. De quo cfjcSlu auid fentiendum ftt: alibi de men (l r at um es£. Qnot ' 1 3 oo Lib. na Astkokomiae i Quot & qua!ia tempera dcfcribit Sol motuluo? rij \lotu, r\uem atjualem Jiu medium dixim w &qUa f fertunnZodiacotU ■vtmf^^-dejcrtbit Solquatuo r h temporumdijferenttas. Trimo enim integrareuolutio- I neannum Solarem^iuf^panesefficit. Demdecen - 1 iunttionibus Jeti congrefiombm cum Lun^menJ em condituit toUrm. Tnuorea motu dturno dierum ac rJiumincrementu & decremehoras,eodem motu conJH- "uit. De autbuffingul h temporibus bicdicemus. Qmd eft annus Solaris J 'nK i ^’<$’™«rs( yr ¥ nit « Aj\ nus Solarne^re- Urio Sol* ,*byno eodemj, punOo in idempunttum „ landum iUtusmottmproprium.Tafj6.Horn.in He. ^aern^atn^ifefuaper^igiavoluitur annus.Di. cuur autem annus Solaris,cauja difcnminus E f£ enim alutuiuofte annus Lunar ts: de quo infra > Videetiam Tbeod. Scrm.i. deprouidentia. Quotuplex eft annus Solaris > T>iiplex. rfflter AfironomicusJeu naturalist quem tnodbdefiniuimus:contlans>,6^ diebus,^ borit, \ 9 fcru- u l„ U rer Ecclejiafhcus, ejui etiam ciuilis, Grxce^>. \mvls dicitur: t[UO anno diesjacn & fejlt^profeflis dittn- Nicodemi Frischlini. 301 idiflinguuntur. Viluit enimDeus quemlibet diemfepti- •jnutn abomni opere ejje Tacitu : propterea quodipfeper- fecijjet Ccclum & ter mm jex diebur. & die^jeptimore- qutcuifjet ah omtiiopere, fgitur-^6^ dies fi perj. diui- Wantur producent nobh ^i.jeptenos quotutrnit dies/Rp^ manetautemdies *onus > qui anniJe^uentii diemfepti- [ tottrajariat: qua derepoflea. Quomodo diuiditur annus Aftro- nomicus? i . Diuiditur m annum Det umfeu inceepualem : & in an- 1 tium mediumjcuacjualern. /pnnus yerus efp,tiuem an- te defimuimus >ejuo Soladnernum ALcpuinoSlum-rvelad I >”■num Solftitium reuertitur. /pnnus medius eFp,<]uo Soladeandem flellam redit: yt 'Verbigratia adprimam j ti e 'dam /pr tet k. Hoc fjaaum teni p or hprion mants ejje i aliquanto,docuit Copertncus, nempe dierum.6hora- I rum, pjcrup dr 40 jccund.jere. Sed Ajlronomi Vtun- | tur "teroanno. Vnde incohandus cfthic annus? *Mofes & E brat, annum tncobabant ah ALauinoBio I *Verno: cum Solingredereturin /frietenr. quietiam met incobandi annum juh / Egyptih , t>t docet Simplicius. Gnecitdfmi im tiumfuit,a Solfiitio tefhuo, Romanu au tema Solfiitiohjberno.Nam Cbaldai(Cbasdim)fludio j ? W0 “ 4W dzjjentiendia ludah,inčipiebantannum ab,c ftt m Uit: trecentorutnfexaginta f umtjue dierum dijcrimen, & cer tor um tempov um, a l cultum •Oei vicahbumanavfum accomtnodata muc. Odoraodo diuiditur annus Ecclefiafticus? PŠiuiditurJecitndumgentium inftituta: qu -’>f Omm^Grmrit,- c^dCanautSZ^Augmt^nccnftmtm^m j r , nt iim Luna,M duodecim Lunationumra- Zj^mkabutrunt, vt Hebrav. ad] ad vntmSolt, CUr - c llmuamldpptitanvaUVtfcg^ & 'Perja: alijan- J m ‘ 'iLJJ, lumintsmotutn auommodarunt-.ldeo de Zvrtate, »a **»"» Mip riwerir»um,Fcrmedium,&FeryL c- otiImeftasinpumam,mediam,&yltttnatn ^koMrmr.^milmpnUl^pun^ t ue i ‘talibie^Galenodoctitinus. Mvnim&vau- ^Zcant firimum aummnum & vltimam cefiatem. tew : ; dicunt autttmnum •vltimum & pumam h ye . " ^Lue baspartiumannidijferenttas Agronomi, % nditterluClimatibu4 incohant,ab Ortuaut Occafuali- [uimfteiU. Itaque nonfunteademvhque muia& j/_ , r nes Urum partium & dijferennarum.jed aha at - ueaha-prodtuerjttate latitudinus locorum & altitudi- J . ] C^ Jfitit ddCjUUbltUtCSUCT16. GulcnttA : a^i^ * v ^ r s A r ^ v ’ y? I tr dpQmnrct>pI^n r tt>^'^ y, ^Ao^kct- NlCODEMI FlUSCHLINt. rluj (pOlVOTTZB&vlu/ lavf-ucicu ,Ylf/Jlf>a4 CCS XsH tMiyi % y\ Svtis -ril? rtAud.S'©', cu>/g ff tv x u ~ P-<*>/os6§i : 'teA&itm Js tv< p0(yo?rapV- hncium , itijtitc, 'tern ef^ AbauinoBiu: fini/s Det o or cm TUiadum( He- iiacus & Jvlatutinus: quando Soltenct Geminos yt a- fiid nos , circa io. & pr o correSlione fomana, ar ca z o. Tfaij ) & ide m btc ekortus 'Pleiadum ceftatts inicium *^c-'fed initium quoq\ ant umno praflat. Islam Adijui- tiotiium autumnale, duh us cir citer dttodecimprceuertt- ] tur ortus /grel uri, Se d & occafm Tleiadum auttimno finem,bye'mipr abčt initium. Ibidem didt Galenus-.ejubd v\ 'OhroAn tv črcjeiv, ofyg ’d£t 'rdi v&tei/JfjviS bitif 04. Gum autem humor e s corporum mutenturfecundtm il- las animi par dum muradones: ridiculiJunt medici no- Jiri; qm in Caiendarid obferuant mgrefjum Solni in ji- pna Zpdiad ctlscrpac: ac non potius terapardumanni unt. rofiectj) (iit^uit Galenits) tvxq>cLrarocrbv tfir. o- nx,vyt f o tx.es cw 'sifscoiv tyvAirdy <9 3' ov ‘ ro ctj/Zo.: v^jUc(,\ov Ji toj yq>caj\ ro pilivoistipov, c'/ciKfX“ fvp%ior\j^di tv žiipVTV/jH ‘H"f C “ OT ‘*.*W "or fiJ.«/'«"""" 'K"i«xU •** M r?£u icfmul SoUfMiam M^koSiS autumn.de, > ... f u j/]e/i:b ekortuTleiadum, te/lis e t m ' l u f BJ4. 4 V-9> * ^a^rmat. Mjlam f“kbm tietat dejcaptio a p u J- • ^ /,'£. 2 TbarJ. apudLticanum.Sic. pracibuum opm e$tfatio,& zflam opm Ut 1£"Zutm«hhreK™dem,aj km. i(J , f ft Hycms) Hycms,Grxce x *t**h efl vitima fars anni Solaris: NldODEMI tffUSCHLl&I. 36 y quam S ol defcribit juo motu,d tempore hrum ne 'tfepi ° ad ■ * 'ternumALtjuinoBitm:timabimaapfideiterumafcen- dtt \\‘rjm Apogteum Jtium. Vulgb initium capit prima. | hyms , ab occajii FtrgiliarumJen Tleiadum, qua ab- \ftonduriturmatutine,cum Soltenet izautit, Scorp.ad ' 6y>elad 16 (e)ccorreSHone l{omana)diem TTouemb.al- tero & trigefimodiepol^ autumnale eeqitinoftitim:quod olim conficiebatur nono Cah OB ob. Occafu Jero Tleuf- dumg Calcnd. Houemb .adbrumet tcmpora.Colum.libri cap .Z. Hjemem eleganter dejcribit Firg.infine z.G eor. Ferit etiam & ALJlatit atq-, fjutumni dejcriptiones e\- tantapud/Jfatum m E ban. & 1 Ferg.hb.i. Georg* CAR IX. D E DIETI V S, Quideftdies? Jpaciurritemporvs,/pito Sol rir™ H° ri l omem *noratur,f a Bum d luce Solu. definitjvgjig^gov^ p/J-r^ov če, dvrcevAf y ^-ucrp^^ta o ^Aios Hom.6.1dem Ho - * f* o '\Lsot mA ty Trgi pomaptevO' etMo, g# T V \jzap yltu vpucrcpccffta \oi/a7rovl@'. Quideftnox? Tlčdc etfjintenidllum temporbs,quo Sol infra Hori- tpntem mor at ur JaBu ab "vmbra terme. Ti ajd.z. Hom. in F z He- 3 oS Ltb. ittt. Astr.°nomiai ^ tlexaem.nl ’& 1 v\\/ovyi„ v^ov. Kum rebrn nox aufert ar ra colorem , Dt 'Poeta f d icu Veclarant -vtramjue defimtionem Cbronogra - plnždiei ac noBupoetu* . Vt diet apud Tergiltum 4. jEneid. vbiprimos cfajiinutortitf Extulerit Titan, raduv retenerit orbem. Et liki. ahimnofere. Itema- j tudCUud. likz.de Eapt. Stat.z, Ub. Thebaid. Ouid.t L., Metam Ste & Luean.Ub 8. o/hndit ter ras Titan , 1 ^ Mera tcXit. Tria enim Sol illujlrat , aerem, ter ram, J Lunam tefle Tlntarcho. Noji * dejeriptio apudjpol. vhod. HbM &a ? ud f er i ll :™:f: Mne i l a H Statium Ub. 1 dr 2 * Thebaid. apud Omdiumj. Metam. & Clauddnfine liku de Eaptu. OuareDcosinpnmaCicationc,hancviciffi- tudinem dierum & nočtium inftituit? Ciini Veite nibil fruflra , fcd omnia boni caufafece- • e(iam boe vidir ejje ' valde bonum,ytnoxdiei & dics k' fucccderet. Vohitenim 'Detos inter ceuum , quod Tomines degerent, & inter xuumJ'utm,aliquodeflh dif- crimen: tdeod , boe auttmfluere, & momperenni defenbi tvEif Vt natura temports exifteret : illudmperpetno id e m e (Te aernanerevohtit. Narnip/e lucern habitat o- cvlts humani* inuiam , aujue inaccejjam . Et ignurbo- mo imt a dimmortalitatem cofidttm , 2 » m’ yiuendodeatomalucecoguaret : at^adeam NrCODEMl FrjsCHLINI. jop mrfferuatione legk,,fihi diuinitm dat nequey>llum tern p m ab uho dijcernere poterunt. M+iucrefjnctt Theodoretite, qui eandemyicijlitudmem k & dietadbane vitam mortalem refert. An enim ^ideono&em ejje creatam, yt fit dijcnmen interni tam j or ta lem j e mpt terna m , Sed enim boe dijerimen e j je, *f>oiint ‘Deus , etiam in ytta tmmortak: jua non i ff ea- * detn turu teterna^vita: Jicut klatftanttpen. alibi oftendit. / bd Tbeodoreti juntbtec. etr^Sbi y^/> jnid^ c) £ l ? u tnv,/(ctj 'tz&MPAcjjdivlco (jaiAp l^oiitv, e^plt-c /^Oi0^iy Kj TV TCC fliTlfct. TO iyctpUW jliOV TV-* .(pgjgtav Ttoiti. uj)cfy>#-r j 'IV q>C6S, V5t ctv ctncuiT^ (.n/jULtrc,- \ ^{dbpJU>H\y$oj ijyya>v jrfApkejPpj/r. ptict, pv/ edb^ev ts/upo ., rctuejvs emtj tv ■mpbrtvs ejeevos 'to I /^-gTfov, OJO-^ e|e11/ TD v 'Z3pj(j$c-jA[X < pQ'i cuavtf-.^T^rfcua- j WP- ajtcmpp^ -pApAtjjj '/ipj(y.v ex.pl jramAas ct- \ eor^DC; SihSdy,tV( ! jct. Quptuplexeftdics? 2 ~)uplsx: klat umik,& cimlkjiue Ajlronomicns . ,Quid eft dies.Na tura lis? 7):es 'klat ur alk fyta tenjorino de fini tur) c fif tem- i p m ah exoriente Sole ,ad Soltsficcajum: cuiut eotrartv.m I 7 V i ten-pus 3,0 U*- nn. Astronomiae J um put efC ^ab OccaJit Sol h ad Ortum. Gen . Et f faftum etfl mane &yejj>cri diesjnus. ^uebocmdo / J/fi bentenfes etiamdejiniebantdtem: yt autor eC^ Nla~ f crcb Naturah autem yocatur, yucniam ret natur * (|i auatn maxime cengruit. Namlum&mebrarumju g U au do penerat dtes & noStes. Cim luce enim tnaptt ( dtes, & cumtenebrpsdefinit. Ftde%1acrcb.liba.Sato ) a c u' ?J ' Quid eft dies ciuilis? F«,) “ r ‘° r l T cu č ■■ »«• I Z S v,F&»&‘°«‘ i ’' ,mr: r c r imm “i 1 ■ Not ae!Zfn“^F‘‘ J ‘"7 g 7 !a F um ' * 1 UaotottrmUit. Conftatautem ht,dtesjfaao 24 , 1 1 Sr Jmdinmfrn^m: fmapfdUla, I ^iF^uni. lun c,mo: & G,UM. } cof 2 . Vm- 'j L r,itdr* fuMtoinitic&prmabora%leridt!,adJeyuen~ j 7‘%i ' 1 F, Mcol.loMcaam&Tlm.hbu.caf.fj.h. j F, ‘ * ž,rfcr« '»«&“' ^Urologom«, murnu idml&pUmcmBatmUmnilum.nnmd,. ter NiCODEMI FbjsCHLINI. 31! | ter atakter incohatur : eum ipji natur alem appellitat. I ,Eft nedici ciuilistempusprx’cise24 hcrarum? I . 'Himeram borit adgradu* dEquinoBia(is ncn ef{f tempu* 2 4 bor ar um, iflud diet naturalhfjiaau. J H-amtempm quo remlmtur dEqmno8ilit vhra24.bc- | ; r (tt ,conflat tantaportione, quanta refpondet areni Ec- I "ptica,quem Solinterimproprio motuperagrauit.Por- ! t!onem bancvccant Sijlranomi adduamemum. h a tj ut Vhm annitf conttnet$66 integras reuolutiones/Equi- pio&ndis, Haenitnaccefiiones in vrtam furniram celic - ; P a f ac iunt integram reuolutionem ASquatorn. Ojdppe 1 Sol motitprol rto , vno anno, citim tetam Ecliptii aper- curr n , quam fuam integram reuolutionem /Efiat or tonficiat, Q.ui el eft ergo addita mentu m ? Efffacccfco aucedam tempora.adt 4 borar.Vna dE- fimcchali* reuolutione dejcrtptum : rcJJ-ondens areni ■£• e tiptica , quem Solpri h* tranjijt , cjUam h n g 0 ltn Zpdiaco,a medio r&quinottio,cequaliter in¬ teren c ort f e ^ x efl; CjU antitas diei aequalis> £l anc Ttollib.lAA a %' C° m ‘ ca p- l °-bispropeverlis -/ Cn Cim, mauit, tonus diei reuolutio zo ' 3 / t . ' tutranfmtvnodie. CognofaturergoquanMasdicir£- Jiranomici aupualis ?>• medio motu. Nicodemi FrischliNi. 315 Quid eftdics ciuilis ina;qua]is? quo jit Integra/£juatorti reuolutio , ac pr ereaparticuU e iujdcm /£quatorts,qu Jecund.Lege etiam Lucretium lih. q."tbi caujas butni in * agualitatts dierum & noBium "terf.bns ckequitur. Se- Cun um er i° l >anc tnij,'vJqueadio.grad./p. uarij. Eti hod}emaXimi diei,& mimmi ciuilus, dij - ferentiauhora^jcrup. Ousnam cft zquatio dicrum cmiiiuminequa- lium,vt fiantxquales. c; inMudium dierum differentiz.fiue e^cefut^ui- tJL, les aliamfuperat , addantur puahju.Jeu me - hiis m tiarte Juftrina,T>bi decrejcunt dies inceaua - f 0C ” t hubtrnbatura medmnbus m altera parteZfi- j S ' *• % oraa: ybi dies ciuiles cfejcunt:: tumfu dierum x- UC ■ 2^ a m vbi mediu-s motu-s Solu , & afcenfio retta, 'reftondsntyeromotiti, ibi relinq«itur dierum inzqua- l L & aaualium diferemit : cjn^ocamr acjuatio. “ , ,• auanv.tatem dierumzaualium um &xjualium dtjjeremui . 5 ««. %ledm enim motu* quantitatem dierum (ggualium commonjlrat. Vide ‘Jtggiomontanum hb. V it hrnnol.i o« Nicodemi FriSCHLINI. P7 Cur Aftronomi hunc diem, qui vocatur ciuilis, numerantabvna mcridie ad a liani: &qui- demetiarnab vna medi a nočte adaliam? Caufam hancreddtt 'Ptolemzut: qubddijferentiain- čjualitattsdterum } qua in %lsndiano conjtderatur-Tc- biejue fit eadem: neq\ excedat tempom differentice ,qua ab inxquali metu, tSolit colligitur:Jkutfit. 'vbt in Hori- %onteimtqualitas i/ia objeruatur. 7dam dijfnentia il~ U ,&ad fnultas horas pote^ajlendere ,&non et(l T- Recita partes dici ciuilis e Macrobio. Etfi partes diei ciuilisprceciputefunt quatuarfnde- hcet tempus tnatutintim & ^eefpertinum, ttiedia dtes & tneaia nox: tam en K.Ucrobius pltiresdiei ciuilis partes t ao yna medta noči e ad altemni boe ordme recital ’.pri- tnu J n tempus diet dicitv.r meduz noti it inclinatio, deinde ga liCinium ,inde canticinium , cum & Galli ccntics- Jcunt, <& hommes e tiara tuni quiejcunt : deinde dilucu- lum.idespp, cumdnapn dignojii dtes. Inde mane , dum >es c aru*. % 2 ane aU[em diHuni, ant quod ah inlcno- ntnos ocis,ia e sp , a manibiit exordiurn Iticis eniergat, autauoa Derttts videtur, ab omtnc boni netninis. 'Nam G mnuuinimane pr o bono dtcune: jicut apudnos quoq$ contrarmm eš(P immane, y>e immdntt beliva girlimrna- nejacinits ,čir hoegenut catera,pro non bon o. Detndtdr mane j i8 L - b. n n* Astronomi.Ve | mns adtneridiem: boe et£, admediim diem. IndiUrH i Ura vocatur tempu* occiduum, & mor. J uprem«, tem. . i »r/hsMefC > nouijlimum tempu *, ficut expref. % n £ ff in duodecim fabul*. Salus occajuijuprema tem . fdas do. "Dem de Vefpera , pod a Grectf trdi um ef£{ pitenhn eodnpeu dfiella Hcjjperodicunt \ 'Vnde &He- /iena 'hah^ubd occafdfMafr^nominatur. ^ J L C t etnporeprima faxdicitur , demde concuka & 2ru [ e internih’ f* nm halet tdoneum tefn P M reh ™ge- re nd*- Sunt / ne ct -, am dies naturales iuxqualcs? Vidnifeftafunt dierum iiamtutium tnerementa & en ta- Idam ciuihurn dierum iruepalitates noti ■ lV>’untur : nifi eX interuallo & collmone alujunt trite i. tg * r ~ er ' 0 h%itis inapalitatPsfupramtraSa- dierum. - Bionecirculorum e^pftna. CAP. X. DE HO\lS. (Vnomodoalias diuiditur dies ciuilis> t-n Te s tildi*, tj ui continet dim & noBem,diuiditur 1 J feaindum parter cepale s in bor as 24. Quid eft bora ? Hcra esf dipefnna jitartapars dmciuilis , diSlaab Horo,aui efC SoUpudrEgjptios. Dlacrob.liku Sat. 7 * cat>J HlCOEJEMl FlUSCHLrNf. p? tap.n. E lato 'Stto tv oeJ(&iv denominari cenfit: ejubd tepi pora finiat. EoitafingutCceli portas ah horifferua- rr - cas % dom e Themideejje filias: Gratiarum Jurores. Qnomplex eft hora ? T)uplex : *vna a^ualii fiue ALtjuinoclialdf^uam mo¬ do de fini mm va : aha ituecfaUsJlueElanetaria'.jicut hoc d jermen etiam Elinius objeruauu lih\i.cap.p7> ^ Quidcil hora Planctaria ? Ef ditodedmapars ruiusuts dieifue hreuiorvsfuč ongiorf htam antičnidiesomnes,tammaioresguam nunores diflingmlant in duodecim tequas portiones : glas boras yocabant. Ciim auteen dies naturah s mani- feflofint mxqhales, ideo etiam horajunt intequales. Sic- ll ' enim dies m lumo junt longifltmi : it a etiam bone tac jfjgijfma. Sohi yerb ALjutnoBiorum diehm , hord i ant. torta avantur h or a AdquinoBialtbus, Eta v,id le nEfmioBialtbus h or a diern me tim ur:fit yt mini- ™ HS dpudnos , inEletiatipne4*.grad.diesfit 0B0hora- tiim '■č-juinottialium, & maxfmus fit herarumjedecim. Ouomodo antiqui horas uiei cb- fcruarunc? Ermani e\ ytnbra Sohe per gnomonem AdjUtno- u e„>in cireumferentia circuli'Meridiani: decuins tniuiu ione lege Elinium librojecundo , cap. feptuagcfi- mo^ ex to j & libfeptimo , capfexage(imo , De coti/iru- tone eiujdem lege EitruuiumJib.p.cap.cBauo &nono: necnm ,,o L.«, lil'- Astronomi« „„„„„ S.t*IH*niM«»ltnu J'hac rUdi. tX' ^;fo: *c«.<0*4«» r“ le **)»* ^IcribituT,^ [OtTllMoJlb 9 cati-b. 1 Vnniccmm ^decurfuM.oifiruaiumf,rcU. Mr.m - f>‘“< hi “ f‘ r “™ y ,“ n: 't u ° i %m Horologij Jicifig« «r» r.rur 2damvetufidsreticut:. Es^autemytt. TlVere m prompcu rationes vmhnc AZ^uinoBiala & $£%**! j*» ‘r °f‘ * ,n ‘ mli ‘ r ‘° Tč- Z m <^ kei - simim TTi C u L n rtis Perpendiiulanter, Sole e)ciftent<^tn putihi* i\ollkctnr. Nam boe modo triangulta re- ^t^effieftur ; cun^numlatm e^gnomonjme ‘ l ia„.< b - w /« c, c T 7 Jau^tto/EluinoStial^, noteturcp d pun- M1MrCtU lltmUxur hnea adpuntium A^ln e^angu. jo-.at/uop , ftcauelmea A d: pcr nuamre- «« rf* ^InoUl^ojlrcmo duc Urnam tranfi prajentetur ^ / ?fer interfecetlineam /Equino~ “rt '■ i; * ,,!infhtlesfacere borologium-.vtverbigmia unpiru > Jfotiinea V G E, quareprxjentat a- lfU Indv&duos tnangulosfuhtendar.nempe trian- remrnun . ^ G A E . Ern er go hnea A E, tleter Horologtj Horizontal«: hnea A G ■ fi. ,-Muadm 9 „t jEauinotiialtt,<& A F, Jemi- md ^rZnru murni«. E^mplumbabesinhocfubie - lmtn _ «£ 0 < Inuenta fcmid iametro, quomodo fabricandumi entSolarium Horizontale? ertinam. Qjt° 1 _ 7 . 7 Pertinet ha?c figura 3d litcram X hoč figno noraratn ***pag. 325. / ' • ^ ■ Nicodemj Frjschlihi. 325- jtnturrclfua borcepomeridiance, nempeprima fiecun- tia,quarta, q u in ra a djexta m ysfi>erttnam. Qucd '^■plufes yolnerbs bor as infcri'ere: & ad matutiftas ad - Wcem quartam & muntam: ad Vejfiertinas feptimam MToftauam ( 'Kam ytreeque apud nos in ati ate bab eri W°j/untJ tura eadem rationc ; qitaprim ex duobuscen- ftpv.tmjemicirculum "virump, excurrendo, grmaius Wgmentum capicndojterum hneas feje mutuocontin- Wentcs,in linča a b producira. C P opremo bts omnibus mfaachtflilumferreum in cetitrofige ,yt arpuidifler p::n- F & G: eutmptanto interualioerige } Jjtperlineam wč)/l«rid,:3i D C , q Kant um in ejitadrante prcejcripto line a JA G difiat,a linea F G, ytbtcfhlusavemjpbarie repi’#- Jentet , extremitates ilhusad vtrumer, mun.di polum J Tejljiciant. Hoc borologio ad lineam %leridianam apte J / G / uo ) ita Vt F rejpiciat on um.G occajum, c Zenitb up- D centrum tnundi,poterts percommode vri* x * + Exemplum bale s in boeji hemate. ■ Quomodo cx huiufmodi Sojario Horizon¬ tali taciendum eft marale fen laterale? Padimo idperficietur negocio. Si en im Semidiame- ter cvrculi maiorisfiatjccundum quantisatem linea A F inquadrantedeficript»-,numerm autem borarum infcri ■ batur opp 0 fi; 0 modo, it a ut in JubieBa babesfigura: & h X 2 in tii' ?2 6 Lib. iiii. Astronomije 'inem locattone F refticiat occidentem , G vero one«. tem,n punSfumvertteale,c centrum term-, dentquefi fUtu punBo D infacus tantum eleuetur fc Vnaparte k imeti D c muantumin quadrante dijlatlinea A G a li~ nea A E, tura partitura eritfolanum : quodaffigaturpa- rieti pmcuetnendiempBanti. Sed boe duodecm tun - jiirti 'hovas diet tihi indicabit. Quodfi vero etiam duas «- Hmas mat ut mas & totidem veprtinasjeuocca/iuas m eo dem baherc Voluerts ; nccejfe en G vt tfiud bordlogtum irdvabusomfuvs fuperfietebus dejertbas, quarum °\/lertdtem alt er a Septentnonm repetat:&punSlus ■ vertitate fit C,v vero center um ter ra. Stylus m boe ho. r . lamo a muro defcendtt,& m extrsmitat e> vbi mu.ro m - r. ;f UT .p 0 lum Ar Stic um repen. Nam m erethone flyli, traper : m boe elaborandum eš£ > Vt elctremitates eitts i.-iisre^Sent. Reprafeutarenim ftylusakmmundt. * * Exerefluri httius ret dahu hocjlhema. Ouomodo h orani dieic manu fihiftra poflura cognofccrc: Vt indici o fin Hira mantis b orani diet cognojias ,cape f/Inčam aut c atam ura : eumep pesne interrnedium polti. cem& digitum indicem,Vt eadsmpreechelongitudine eXnra palmam promineat, qua longttudo ef£ indicis di- "iti, eumjue dtrige ac tene contrarr.ontemjuh radie %itiauricularts. Tcftcatemporc tcjimc manum h So. le filter ts , Vt radix manus S olem , dtgtti vero Hetentt & Pertinethrec figura ad literam X hoc ilgno * * notatam, pag. 326. lMMrte t Vtradix manus Solen:, d^tti^rdiictt enti ( 2 ni; Nicodemi Friš culici* i%7 inuicem 'tunih plagam mundi oppojitam Soh jjeBert. Hjemcverb mamim cr faciem obuerte Soli ,tantijj>er dum ymbra , quam proijcit tumulus, fiue mons čarne us, polUch.icinus, cadat in linčam, qua mor, stile cingitur . \ Pulgits Unrcmantuonir.i linearn SiraappelUt.hlocja- Uocomis^mbrs quaafejhtcainjupeijiciemmatiusin- cidet ,horam o/lendet: cguintam q uidem antemprifoa- nam &jeptimam pon.endianam ji incident in e- tmtatem digiti indic is. Sin yero tonus 'vmbrts incidu m estremitatem medij digiti, quietiatn injamt ? yccatur, j Tiranijbpramjeutam indicabit. /Qm«'arisautem di- gitus, epum eciam yocant medieum, in jua sxt> emirate commonjtrat h or mn ji pumam antetneridianam , & cjuintam pomeri dni nam. /£c auriculantin jua jumn:i- tate babetoSlauam antetneridianam cj rp.tartatn pome - ridianam, Arnctilus , qutjequittir jur/,mi tat etn digiil annculans , mdicat nonam antemeridiatiam & ter- ■ ulu s bums dmti tiam pomeriiianam: aiter T vero 'artuuijjs vutits mg decimam antetneridianam & jccundam potnerma- nam . epepibet. Po jiremb radix eiuidem ojhudu ynde- c it nam antetneridianam , & pr mam pomeridianam. ' 'i° Hutter 4 radice digiti auriaiUris,per duos ciuj- jjn atticutos & per o namera pice s digitorum ,ad m- l ‘ e>n namera ordine jbptcm horaspomeruita~ nas/iprmapergendo adjepumam, J^ur/umab mane a j rau!cema uruul*risregred:endo , numeraantemert- uunai & a qu:r:ta cendeadpudecMam. Ouodjivmlra ji 4 , mm 1 ?z s Lib. nn. Astronomi ae (umfejluca conciderit, & medianiferi- palmamfecn e . ritjenotabit meridiani. °Memorw cauja rem kiju Ter, fibm comprehendv. / fccipefeftucam, manunj, imponejim/tra, L (juamediuspolUx indicu ima pr emir. Neumen emineatpalmam tetralongiiisipfam Guam digin breuitas indicvs ejfejolet. Tim palmam&faciem radiu obuertecorufivs: Siforte bjbertue tem pora lucts crunt. /ft Soli aftitto radicem porrige Uua: L jT x(e ntam vidnofubdita motiti, Vmbram em medite terminet orbe manw\ C onw ibi digiti* illapjadefuper srnine Indte ijlo borz tempere certm em. Nam cjuandodigitifertt indicvs vrtibrcicacutncn, ' Septimain Occaju,qutnta Orient vi er n. Sed iledicitf pumam [er o tam Vejjere ducit ' lnq illum tiaro jeptima mane čadu. Hos viter medmjtetam demontirat vtramque, Siue dies oritur,Venera fiue Vetrn. /fnte dtemmedium bvs quartce nunam borce, L OjuirtzpofC med, um ef£ auricularvs apte. Quifubit articulus Jtunc nona cacuminat bora, 'Sedmediumante diem: tertiapof£ mednim, /prticulua decimam determinat alt er ab ortu, Potf mediumferit hunt boraJecunda diem. NiCpDEMI FlUSCHLINt. 3 2 9 *R x adix eiufdem primamVndecmamcpfig umT ’ Sic borat omnej monflrat aperta manM . Inunc&magno coemas borariafumtu. Qui digitts nefcts UL not ar e tun. Brcuiuslic: In Lun calamm medij fit meta diei , indice non breutorgolliceJuh medio. Tum Itice bjbrnate Soh ohusrtejereno, Radičem tefitua po: rige lucetnanuf: lanen dum vita vi cinoJitbdita monti, Vvihram eiu/t medite terminet orbe manu*. Trimam, dat radie: mimmi,articidmqjeciindam si It er \ & articulus tertiapr imun er it. S ummi apices relijug dar.t luci/s auatuor borat Inderediajuinpa Sold advndecimam. Ar/non eti am hora ra nočtis pofTamus con- ie&at'eadminiculomanuum,vbi dcfunt inftrumcnta? Imo pojjumuf, & a uide m oljeruatčs duabtts ftellts , tjuarum Vnajecimdo cquo plaujlri maiorčs tanquame - J uosinjidet: ah er a ex anterioribu* rotps plaujln maio~ rts( it a enimfplent Vit Igo appcllar^_, vrfum maiorem) ftelLprim l zmagnitudmt'S)&lucidior.,qunm altera rota anterior. Vriarem Arahesvocant Alcor. Gneči ivrirvr Aa/n ov. ESC autemfexta magnitudinps & ttciem oculo - rumfere ejjugit. Compendij buitcsautorefig Vetru* /Q. PC 5 pianu* „ 0 Lib. lin. Astiionomia? t ^anusJiBui ‘Bineuu^^hematicorudccusjn libr» deOiuJrareJlbonomtcciJedpaulovideturobJcurior . ' Quomodo iftudconfcquat? Collh” inmanum dDetram caUmos longiores duos, fcfc mu fuo orthogonalittr pafi merjicantes , inf or- J J ,, ‘Dnindealios auatuor lume breuiores : & niamcructt. ucinut* j j ( -• i ' - *✓/*/> /m criiJ.fiTlLYfl ItltBTU/j.llnri/ wt rej 'sr ant Si mul inrnediofmgulorum interual!oru,ad- huc ynum calamum imaginaber^jabinkioprimica- V j {t nsrn ylumi babeas duodeam boras .To- lf nl ?J'l ue a r ■ teru alU , nuni era duodeam menjes. „ A,. f c, it December , injejucnti alt er o Unuanm , m \ e dioFebru**t*m™ rto ^T s **£ t y oAtrl1 ? 9 |W /;*« interuallocjuod occaJumfrettaDMaim. J^urjrn inbrimo interuallo funiM,tnJccunaoIuliits i &jicdein- c L"vhue adNoumbrcm, fui intelngetur infcxto & Ju Jo caUmorum interftino . Tuttereadies ena men. lis concknendtu ent^ilmt mjuo internat Itacjue in eo ir teriiicia^bi infiantem menfem concigics^nterpone f dl '(bet) adbuc ynum cftiatnunh^m antea te imagi- ' ■ Kari NlCODEMl FrjscHLINI. 331 Vdriiufjeram:& ytrinq } trtnapuntta,feu trinas lineas tmagtnare. Cutnemra jingulvs menfibus bicdentur tn- gtniumes: medim tj}e calammfiue imaginarimfitfiut aJJumptm, deamum qumtum diemilltuf menjis reprte- Jentubit. Cateros 1 vitra citraque bane lineam velimdgi - nando y elplures culama; interponendo t fučile Jiipputa- Omnino autemimejicn neccjje es%. 'Namvbicunq t ttnaginubertidtem menjis cuiusdiei bor urn noB urnam ^plorarejibi mediani noBts tir h oran; duodecimd ejje rneminervs.Hia itadtjpojitts tolle jcmicircttlum ijlu ycrjmpo um , it a ytflellampolurem iuxtagucia tnter- Je tionvs intueam: Jed čdiie ne'calamum tranjuerjum, Jiue dtametrum i/Hmfemicirculi,e \ • purte alterutraaut e euesautdsprimas.lf juautemJlciiapoLri,obJ'eruam quo tntft uallo^ ~tna ck duabmjhllic , quas dixi, conjjn- ctatur. Namjemper ulcerutrum in hocjemicirculo tnue- ntes. a quotunj } interuallo earum alterum 'inuenervs: Jentper eo namer ubit horus,faBo numerundi iniiio,d pu- 0 interttalli alterim , m mio diem menjis J ut ja imagi- ttatm. <&ybino£lps boraduodecima. Conthientau- ternjmgula interualla duas bor as: boe efjj, 'vna linea ab & tet a difiat d tiaram bor aruJJacio. Quod fiJuppututio Vj[ llttle nda b locoJlellceAicor ,JiueJecundiequi ut .},>e iii ncBis,quod dies a te ajjumtm in Jemicirculo o. - en it. retrb namer alm illo m c nje bor as. JŠLum ji dua- IA ,Qrvs Alcor dijialnt a pnnBo diei ajjum pti, er it de- ania no cl p : jj tr ibus, er Umna-, Jiquatmr, crit bora cBa- Lib. iiii. Astronomu* offaua:fi quinqueerit borafieptima, Sinautem fiuppu,- ta.no fit inftituenda a loco rotx antenorts , tam totidem erunt Unese pof£ mediatn noBem,qaot bor us in illotnen- Je difiabit illaftella d loco diei ajfumtt, atqut_-> a medio \ioftis, quodquidcm in tuo femicircnlo rsprtefientatur ter Imeamtmaginanam. Hanc egoiudicotnentemejje T. Appiani, quiprim us bane rationem inueniedi nottis boras e)ccogitauit : fed minus tamen dtlucide e\phca~ tiit (Juimeliusquidficit,profieratmcliu4.ExempLba- iesinfubiettafigura : Vnde rem meiim melligts , Tropofitum fit adfjdMaij boram noBšs olfieruare. Ergo°bAaium concipies in hitimo interuallo,quodocca - fum refiicitfiignatum liter a G,&i<; diem ibitfbi efl rn- ter nalit medtetas , & medi um nollts nempe horaduode- ciraa. Nicodemi Frjschlini. 333 cima.Quod (iflellaAlcor apparuerit infequetiinterual- logtbi eiufdem efl medittas : tufa&aJupputationeapun - Ho diei , T thi esf^ bora nočhs duodecima , yjqi ad locum in quo apparuitfiella: inueniesduas horas interpunHum dieilocum ftella: ftueinter duas lineas ima- ginarias. Nam qiiodhbet interualium duas continet in- tegras horas. Er go d medi o Vnius interna lli- adm ediurn alt er tm punt uidem dua bora. Aberit crgbftella /Qcor duahm boriš a medlo noči is & inftalit bora decitna > nua qu<£rehaS. Elam fi bora djlell.i /pic or Verju* mediu no- £hs numerandaju > tu m mr or J um numerabitur dme horsfubtrahentur drttedionoBis. Icerum jit diesprepo¬ jit m i-j %iart\j snttimenfts incidit in interualium com- prehenjum litem e d: fignaturq 3 dies line a inpagina- ridi qiue media noti is. Qudd hfiellaalteru.ra dppa- ribit in eodemtertiallo, v bi in %4aio apparuen t A kor, erunt dna bora pos(f mediam m-Hem elap/a, inf abitdue boranoHisfecunda. Tfurjumfac ihUer.iJJe te flellam A l- ior ad i6.diem luhj votatum in tudjlmicirculointnedio interuallo liter a B. Er it er go mednim noHis: & tempu* bom uijlaht duodecima. ‘Djcctetiarn Alptahh* ,qi:o- modo cjiiadrame buius jamar cidi , ide m pojlimu* in- ue/ligare ; item qmmodo jine ialarhit ,Jolis rr.ambus Vel yna Velambabus horam nocht queam us čemeči ar e. Sed de bis baHenus. Quo m o d o d i c s d i ui d u n t u r fc c u r d u m kod¬ raš PJanetarias? A ih ti - LiB. mi Astronomije Aftrologi,quoniam yires atq-, injluxiu quoJ'datn fida- rt hu a natura Mor um alitnos mbuerunt: idarcb diui- C u diehos noElMJ, in duodecim formncs -.fmguLs ho- ras lingulk Tlanetk, tajuam domin k Marumafigna- rmtobforuatoordine^uo Vianet ar um Ccdijunt col- locati Itaalium dim Soli,dium Luna, alum \larti , diumMercunoattnbuerunt : propterek quod Selaiit %Lrsaut%hrcuriM, pr mam tlhufdiei beram,exjen- tentia Chaldaorumgttbertiarit. Quam antemfrtuola & omnirationecarens tfthMtmtoMccdcuUu ujemi luculenujtmb teflatur. Quod enem dum Murn, q M J<- lu-curnoftrum Dominiram, appdlant A Urolog: dum K ‘ Unchabent rationem ,quia Lunapr imam ilhm dtei horarn fibi yenduet. Ste enim numermt horas ,ab Mio aVi Dominki, ad tilu * imttum, quem yocant Lu- W l " "■ V rimam kobram diet Dominki obtinet Sol, y n - "iTdics Sduduuur '■ fccundam V.enm ( Vernu enim luttur Solem in C*lo ) temam Mercurm , quartam Luna auintam Saturnu* , (dam a Lunafemper redi- tur adSaturnum, velut ab tnfimo adjumm um)Jextam T 't er feptimamdlars, oUauam iterum Sol, nonam Vontu, decimam Vlercnnus,yndeamamLuna,duode- amaniSatur7m.AtqMhorasyocatttdturnas.dunc eadem rattoncnumrantncSlurnas. dumam enrnno- (f{floramPo/tdethpiter JecunJam%Urs,tenu Sol, < :a, tam Venu^utntam%Aercuruu,JextamLunaJe- Umm^turn^^aumhpter.mam^arsM X timam NlC05>£MI J? KJ S C HLINI. ?jI<> tunam Sol ,Hndecimam Lcnut, duodechmam Jvlerac- riM. /ftj^hicfints efldiet & noflis, qu proculjttnt arcenda. 'Nam pr citer aniles juperftmones Heteram Chaldeeorum & ‘Babjloniorum nuni in/e habent. Eqin- demdies Septimante in Jacrif li ter is it a nominatitur fic- ut numerantur,Ht & menjat. Hodieetiani in lingua no- firate Germanu a , Heterum fliper (litionum alujva re- Jtant He/ligia , nominibut dierum imprefja. Nam & Lune & Solit diem cndemmodonojln nommant, ona Cbaldtei & ALgjptii : Jute ex communi c urn alid genti- bns Jufetftitione ,Jlue propritL.,, T efl e enim Tadno prope i. ullot cclebant Deos Germanij niji obuiot octths Lib. uti. Astkonomiab Solem & Lunam. Dientvero Marmipji vccantZin&o tag-Vf/SDtitffeg* quaftdiemftipendtjaut tribun: T ni ancarianonv autpuhlici feruitijdicas. c Diem'Mercu- ritaui tnterfeptem esC, '\Aedtus nocant tHittrcoci) Juafimetiium Septimante diem.Ioun dtem appellant to- lantn^smcveta^reiento^ternjuperfatibnn^o- - • ' .n. nJ/ii Airunt diem VenervS.sum Ger- anttfVJVivsitiv''*'?)' t j abulo:& (jueraChald&i dicun: d:em Venerit,sum Ger. nani appellant / quaftprocationvs Vclnuptio- ‘ ’ Septimi diet appelUtio^idetureJJe ludatca. ‘ 7 ? -- - c at manii Vmdm LtdvKMvk-m*« b«, e* m '"••“•s"’ ‘fC, . „ w rt„o«w nomenclaturts #Tojjum u- rnentlUnomnationesdterum citrajuperfitttmm reti - ZAocfine,vtnosdemdkmnrehncomrnonej a aant. v ’ sln,&Lutu:dksretiiicar.ttti,hi!»mtmorum rCrfu-io«! mmrum mfrmm, }M iU laminatih * m mm <» «« ributa & cenjits o Um dependerunt. i dam Corneho Ta¬ li Q er}n aM no$es non aies numerarunt.afite- C ZTin potep*™ ^manorumvemtfent. Dies j« Lcatur iedtu* Sejnim*** mbilbabet mpietatn. Qut lerb Tonantts norrunatur dies.u nos de^etoDeocom- monefacief.jUtfolv^tonAt &julmtnat. fta dies ^ e ^ e ~ rli L m nos^mdppelUmus,deltoerme(na& hocJignificat n foxilla Germanica) nosadmonet, tnqua Nicodemi FiuschlIni. llf dim 'vindicatijumu* ekcujjo Ppmanoru iugo:&trans- altamperij dtgmtate ad Germanos. ISlifiaiMmulit die iflum Germani} ideo ficdiSlumfuijje,cjuod ab omnibus munsribus illo die cjjent immunes. Ultimatu "Vero diem, Sdbbatbi džem pie&Janfte nominabimus, vtextet in illo rnemoria primce er eationbtomnium rerum. Ve Sab- batbo autem ludteorum & Ldeumeniis, & de fe/lo Pa- fchatis & Pentecofies : itern de Calčdit, Tslonif & Idibus Latinorum: tum decommumbus omnium Cbrifhano- norumpeni},pmjertim de dre 'DonUnico,dicam \Jequen- ti libro. Cim enim fine motu Lunai/la dierum interual- la,yu & Tdabyloni ], Luna Solu y\o> e fTcerunt,{uemaUdu alibi d^m^iftotehs ctiam J. m L^terSohjocietaUi^uerJamSolem mnore 1 1, depener.aniiral ca.\o./ppoeAs Tbcebe , Kldkimrm •c / mtaannoapit>& tn eodemtnenje,ejjemodoauadam > 1( GV A oAffl r« Troist xi^- $ T ¥©'•■ »I * <*- Au m «4‘iy£u>. OuidcilLuna? / / i t 1 i/ j 1 » Luna rf£ himinare magnum, (p« 971 p fuy°t4, figur & globojd &folidee, ihfibto celoafjikum , d quo itn circum - jertur ,tt ambitumJuitdiek 'Kcenkjeptetikifc, & tirtia^ 'dietpdrte,gagat: & Vtin hoc carju,ac rccu>ju,mutuata d Sole lucern odo noud ac r sperite nullajnodo curuata in, cornua.tnodo ee vtafimione dttiifa , moz/o (imata 1 n orbe tonjpicidtur: ieriipttfq miifttuum fuo cirtuitu dejcn - tar. Tlindib.i.cap.p. V nde nomen Luna:? £»»£ Ebrcei Tocat famacb, tjuafi 'Deidicas Spirit a , proptir "tim benejica krjp ir kalem fiiafiduA illtta d So^e dccipit, Gneči Mt>vdw točam,rpiod menjem defcnbat /K ftjsda č)c The udor ct o efl diElu, ©r ciocl:sd'jcojmiltm. i ‘lut.iws.ds wc.Tk,L Nicodemi Frischlini. 34* /<1.27. Solidam ^erbappello^propterfubjlantiacorporis P Lunans. 'Nifienimidjblidum opacumd e (Tet, tu radios ‘ Solls tranfmuteret , ficutaliarara & peUucidaeojbcm t ^unJmitiunt.Tiutar,. in hb.de/acie in or e Luna,Hat uit \ ^ un L/od. hb. 2.0 , cpp. 4. j Jterum affirmat Cleomedes, pubd Luna lit corpm mjtu i a * re >&tenebruojum,Ge/l.hb. t.cap.tp ' : Pbyjicietiadu - 1 tore \lacrob.lib un Som.Scipio cap. 1 i LunadCscerunt j terram atbenam. luduoj uijiatia.ni Ltincc ,e andem f e j)e,eju*Jit or bitim: jed tant im add?j'atam,ita Vt radio! jf Solisnon ti anjmittat. Ciini n. mbii tn c celo j', t prane ant l euepdeo etiam nihij ei terrenajscis ajjricandum erit. 1 Cur Lunam dicismutuin luccmaSole: /- Quia exomnibm ajiris,jou Lunaalieno itu ct lami - I % ne, 3 U 0 deiftttierat.Etli.n.bdncjentent>amrtd(tLuaa- I *^ y tainenqcitlorumjen j us te fiat ur/Lunam d Soleiltu- I minar i. Najubremotior effjd Solečo magis illucejiit,, f ^ f u 0 C r °P u>r -, c op im objujcatur , 'Vide Ciycam liA.dn - nat p. p i.& Gaten. lib. 3 . de die fr it. Et ^uaniobrem Dcusiblam Lunam pro- priolumineorbauit? /video ja$um boc,qiibdopijex & creatortlle^m- ut 7 j l *utis huiics,aUam lucern non baberet,quaLmidfk- Y 3 or n ari t: 34 t Lib. v. Astkonomiae on; dret : fed ut tum or do & continuitas quadam rehu* creat ti inderetur: inter fuj>eriprem& inferioren confvleret tumyt bominesadmonerenturiieemploLm na i SoUHluih^fe tm iuceac vitamjuam aliunde } 'nempe d Dco , Sok inuifMi Mcepijje.no ant ajemetipfis. '■p, fcreanteodem teeffiplomonm,Juabonacum altts commnmcarent. Glyc .. paru Annat. /n pr im nam mi¬ lina 'l-arn cauJaM tlluminationes, & lunationesjunt Gnilim* diuinit *.* e JJ ent me ^T ce T lmu t <*fir ■ ■ ficut in motu Sohndem conjtttuit , ta^uam 'anruterus metat&fa*s terrmnos, Qu is cr^o n ms c(V,ob qucm Deus Lunam creauit? \Ufes horumfhanm tnemtnit: f tor um alterefo? J ' -- i-^-lL^r nintv/uomeJes.Depriori t )admirationeyin - ■irijsvr.um.&intei 'neb ranim remednm a natura repertum. Dauides Tfal. 10 /« FecuLunarr ir tempora,Sohognouit occajumfm. vZiJlkenebratftfdU 4 naxjn ipfapertrajibunt oes / : fdppe Vem homjnetnfbtutufiderU .1 L 7tn^admiran 0‘ ufipmtUrn & bonitatem\qui • ’ JiJilFt brobter fantine. 'De pofleriorifine Sy~ omni4C,ondui.jj'fpt (l r , L- L J . ■odet cap ^.contionatur. Ec L «»«(intjunj inomni? L intemporelm, afcenfiotemporis, f i fijutn dmfejii. Luminare y jupd mtnimur m co- .acaa ,> A ‘ jaiiauone. J u jem nduirt namen cim e- .crcjcens mm a- NlCODEMI Fr,ISCHLINI. 343 mutallliter in conjummationesdLege & Calenumlib.s, de ate a ut Cnticis. An vero prxtcr hanc naturam nulk alia vis ineft Luna;? Tnnceps efl Uc natura, yt luceat noBu,&fuo c ur ju, returju^ tempu* deferibat menjhuurn, Aha Ver ci ena Lunanatura eajminusprincipi: fedtamefecu- du natura lucts^uaacapita Soletndpe Ve rarefaetat i & detenuettuaere, tuomnia jjjja : c um a ut minorfit Ude unce^etifi rmnor bet, cillius y>tsefl, aua derem ranjaaat ! O erja extenuet, Cu n.Lunajuulutnen a Sole acapiat, eande quoq 3 vimjortiatur necejje efl, quceinejfyt&je r tujim t,no tameeos Vel extenuat y>el calefaat,cunt rt nnt Tntpvzoris, & idonei adexapteJas-jUu~(juaUtates feiz/rUL/t,, U etiaLuna conjequecer calejacit,laxaw 0 rejeratts 3 Mrea ejihzjunt denfa 0- 7n(pxjy.bvx.idq ) perj'e fant audrto < juo- , am Ujuc r fjicies D. Umbrojjcmbitin una m id j e induvre minijler iu, in quod & frater eius, vn umt.net < enebrasfoueat'femina,augedtjruUus. U e ru.atne calqr ille,que exci:at lune radij,multo ejl tenu - tormmor.^,yuaejl Soliš,cajno lurtiejuumutuatur: ideo M i,&imperjcSli^ijoluittantumbumorem,atjue etta nauget,qwtn Solu rqdij abfumunt : vtait Phnius* Y f ' i'r.>lu> ?44 , Lib. V. Astronomiae ProbaLunam res fpiflas laxare, easq; per fe quar- to quodam modocalefacerc? Docent boe manifeftatn r er um natura experimenta, qll£ /frlil ot ele s yiutarcbus,¥linius,G*llius,&alij r e . raanc. Nam & carnes Lnpofita Luna citiusputre/cunt , qua mm Sole: pr op ter ed p Luna calefaUioJn molit* & languida, k umore s op non Laccans,Jed tantiem rejolues. In fant e s etiam fi Luna oflententur: pleni bumoru con - jV /• i en[ t oj mmoti* humoribus :&qui in Luna lutni- K * i e cubuerunt,qu 4 i ut ton m conjurgunt ,humore «- 'rebn per radtosLuna dtjfufo. Quorum omnttmcanjam Tluurcbu! a ealoreLunapetit } libp.SympoJguaH. lo . res natiuos refoluuvcoUupuat. tij<*dec« u / a f a l or :]- gna plemlumo Jerant cadere. /(j contra decretuL Lima ,cum lam deterunr lumen, aiunt radi optiL 1 teruim, aiia arejcat tune attenueturd tim*, * \ n„»nfu t r,fcL COmJfrJ.M KZ 7™“: mtkfmfbmM. »Mn ,JJ, nJ n \ r ',ZX’ f, lftt rU^hm mr ,,d e c m ,,n g ., ei f c „I it Jurnum fiellarum lumtntbusjubtiliortmJien : &C ali dum alijuantum .generatiomj & Nit* accdmodatum- (a: f\liod.lw.i l \. capa6, Scd& /£riflotelestemjms f r 'i ^ «■*' & bmndtus e j]e affii mat (icaejute Luna, qu'a m eadttn Nicodemi Frjschltnt. 34~ pucvx. Not/ An^cra? yiy/ojo&fJoL 5^ cuitofLjvs,^ ctjoTX7rc.\ivaitc/tArp^^.vct. hoti y}$0TH7ix, 'nid, fif/Mmi-n %£Kf&pLp&xlu/ ’ wh ' vo tf Z 5 'rn i žepa An 5 r« 'tr^sSoAii T715 oeA^'»?, WČ/sa 1 ? rat^t oq 'A 'n ' • TttV / 'TfiTtO/JVpZ Tli »v • '.-s £7 /JT tt <$ ^TaCoAaj; tulLtas fLohetm^vna^ ’■ faa/tvpg 0 -' 1 ^ y\f-uv ouTi yjgrlcu M/Dpicc^ccrcftKdvAi "Acre ya\bvm -3 v r ? VJ1V2 - -'•* ' V ~ ' n / , f nnfU, : 3“ v ?T W * ( ■*a*m iMiA.,5: W f,^™******mig. « • « A ’ civ o^A« KSM M«**« XSt0e^XStr " * Jv^Aiv > A5toA«9&taw/ -nvx tm -ara, •‘ ' ^3\; 7 ~/HT 0 Ui- H Ji žCZZržii^- /3tAcCOO*at.-TO,5 cC^t— ^ ^KWw««A» Ji 'St- Ato . &«f «M*»*I* -™* "?*»/#, *A? 5 ;*i», CM ***» ™J 5 , «»«TO ^ opcem^ov /o^»0V^- ^ oc ef f: ^nima- 1 cor > on l,u &caterue terra najcentibus,nonme, J Um *> r conducuntLun* mutationes. Namaho modo T r lLdecrefanteil>fa,^r crefcente ipfa efficmn- Zr Cim enim minuitur ,/iunt ram atque mama: cim y ‘„b crejat, dtftu adplenum orbem propem ,rurjutn 0 i' hi car ■ propterea <]ubd humorem quendam c um ca. °hre miftum , inprofmdum *vj\ ipfis occulu m prime. T) »c hran?- boe na e/Je cim ij , quijubd,e Lunaj 3 dorm T unr ■lUorumldUjPaaa e apne opplenturJuperfiuo hu- m , r J. rum rsccns tuguUt* pecudes čarne s ,qux impref fone Lun* celeriter mutantur ; nemo anmahum cere. bnr& animantia marina , j»* hmidi,dmafunt, arbo- - * m -dulU. Tratsud affettiones cUm t/tn muta ? ' ric«i. Lib. v. Astkonomjae r« Kicodemi Frjsculini. 34-r iiofiibuf J-.unx.juha.cent ificut teftantur repenfintepr o- ceJa: qux circa nouilumumplarunqv,e a jerenitateac tranpmlliutg Ventopum oriuntur: auando&fiatu nu- es tx agitan tu r y fibi

'i hhi.Ty.iXa cy cm Jpofjiav, ^ orp&jciv St>x.u to Te. dptHTt \ 0 i 7 tOV Eti hpccSb J'eUTffW, £*& TZ.7rw\i : c&*jis caj^,y. t ulcu 7?bcb - ‘ j,-' t 348 , Lib. v. Astronomiae eur^jcc yy\g£, Sbzei mSvv/Jvc^. SbaiS^i QryxpvQum tu yvoi tantiem foluit. Na Solit ar- ' nun dorefait Tliniusjficcatur: & hoc cffe mafcuiu fidus ac- cepimus, torrens cunclaJbrbensContrafeiuntLumz f teminam acmolle fidus, voBurnn foluerehumorem , & traheremon attjerre. /.iftipulattir Tlimo Tlutarchus in Quxflionib .nantral^uteft .i^hi ca.ufa.rn rorbs noBurni talent affeprt : « jpbanc finauit ) kšEvm&d. kUvn$ o[a£>p©'. ct£0€»gj Si to ct/\.louy\s 'jzp/.dv: o9&)'sA.?c<| o nA i©': čtyuvSi ei?u\{xis kuoa/idjjvi, pwM cuaAafiCcaeivfuftlncnv. /s (j ros . pluuia lan- guida & imbecillbs : yr& calor Lune parim fS^Vali- dus. Ttaaue trakta terrafet & Sol : jedin altani euehe- re & pertrahere cim non pr fr, dimit tit. E it h is mani- jeflum e Luna bumeUattotiem attribui platieperac- cidenSiCum perje ( & quarto /jitodam modo ) calefaciat. 'Nam ralorejuo eiceitat ;n corportbus humor es, ac la- *at:/edquia nonpr.tešfjeos concoejnere ,propter imbe- a Ih tat etn caloris,ideb Soh rchnrait maturandcs. De- vide etiam ‘V apores e term elicittjed < hm non pofiteoi in a*. um euelter e, hoc epj j na lit e e ex len ua re, & h ur s red- dere. tdeo relmjuit in terne juperficie, yn.de etia r o fidus Ule aer noBurnus exitlit. /Qque h ec ornima L vna agit, pi outfubieci um, m quod radiosfuos proijeit , difpojiti: m fuerit. Ealt.am igitur Chaldai er /(jrabes,qut optitr.o Jidat, m.al/gnarn naturam admentiutitur : er non modo h urno- Lib. v. Asthonomiae humor it rojidi & aefucuje deti amjri^gor tinoSlurni cau~' Jamjuaptc natura exijlere Jalfifime ajfetierant. Vale- ant etiam,qui humidatn Lunam dicudc,propter hunc ef 1 f e Sl um plane accident ar hm. Nam eadem ra n one euam Sol er it humidits , qtii ju o calore educit Dapores e ter ra & a%ua , eosajubuebu: Dnde poji e a, imbres exijlutit t CAP. 1 L “D E %/10TE L VN/£, EIVS- Onibus motibus progreditur Cce- lumLuns? Vobttf : "v»o cotnmuni-, quo ~tn» cum aquitiocUali i J (ircA tetram ab or tu in oecajum reuoluuur : altero f ~r — /jacia,^ fen thebmpercurnt,pua Saturni Mm toti dem annii nonpotclt emetm. De boe motu Lun 7>l »mEtmmpkfrKr. S ™~ 1 N™ ** ZT* CdU l“ m J h “"“ “ ler : ta,K M TLu,p M m«nLmer hemicyclum djlanejera quando line ec ye- ^ rtmo ’ V / Lib. v. Astronomiah rt motufinvtrisfa luminibut,autconiungunturjmper farni* km diftant: ftcut alibi quoque defintuimus . Ouomodoautem media&ver hoc infra docc- bimut. Ouantumtemporis intcrucnit,abvnacbn- iunclione a d aliam ? Tempu* fere triginta dierum , quodeft temput men . Svmditt. Kamelji motu pr opno imcjuali, yig tmt iantum &fteitm diet, tredecmf krat ccnjumn, m fta teriodo,dum in tdem Zpdiacipunttum redeat : Soleappropinipuant, rurjtu occultatur : £f Soltntegrumfere ftgnum intereae/čemenj m, dim Lu¬ na peragrato ZodiacoM idem punBuredit, in quo prius *r f! rat Soli coniuntta , ideo reltjuisdiebus, nempe biduo ' ' Solem conftquitur,doneč orbi eiusdenuojuccedav. J &cum eo rurfi*. cohiungatur. Fide%4acrob. lib. ude fom. cap. 6. Eafde cauja nonfemper in eodemjigno fit con unBio ftedjingulft menftbia in alio atp, alio : Inter- dtm etiam yno menfe bit in eodemjigno. Quid eft Apparitio Lunae ? Apparitio Gruče cpacrts eft, Ruando Luna,qtucprius in coniunttione jiib raditt Solit latuerat, iterumfupra Horizontom incipit conjfici &$uaft nafti: doneč fiat plena: inde paulatm decreftit & pafiftneftu,do¬ neč r ur j at fiat nouao Qup. HldODERll Frjschltni. 55-5' Quptuplicesfunt AppantionesLuftJE ' 1 Duplice s: alice funt Luntecrefcentts O' nafctntps fi- uectiam adolefcenm. /fcluerurjutn decrefentts,&Je- nefcentii. Onsfunt Lunie flafccntis ad plcni- lunium vfquc ? Quatuor: Trima Luna, Grctee /aluiouS^ifalcata 7 fextilps:JecundaLuna, h■poTo/a©' qua.dn.ta , jiue dimi- 1 diata: tertia Luna , h/j.(piXAjpr& J , gibhofa> triangula: f! rnarta Luna , 'Grct»m\lw@ J plena , jiueplenilumum, ■ quatido Soh opponhur. Quot funt @s.cnj,' Luna: fenefcentis? Totidemfedordine inuerfo. Nam d plenilunio fit pumo o-utpivjjpTo; gibhoja.. Deinde dimidiata hf to- <)' (ms • Lertib fvAvotifhs cornidulata , & pofiremb noua, J quandocum Soleconiungitur. Eapbafis.dicitur comun- ( j| Uto & nomlmnum , Velinterlumum, d Grcea/snou.muct yfo £ 7t\i\py)i ’6$iv, gV9 ac/atpl&upros, !-■ jjhav cj*)»o5, 59 /ulcvotih/is, £ 7 t{Sbiv e^dpcevoši Gal. lib. 7 ,. de diebut Cnt. cap . 2. Quibus chara&cribus vtuntur Aftronomi in i . ipfisapparitibniblisnotandis? Signumboc rp coniunUionem not at : boe >f- fextiletr y / *** ■j exm gulam Lunam: hoc □ q uad,ratam: boe A tru '•J fibulam, boe <9 oppoftionem. y Z 2 Qtnn- ■ ^ 35 6 Lib. V. Astronomiar Ouando aut quibus in locis Luna cum Solecoti. iunfoadmedietatem >telut diui} orbn, ekerefeit , er h^o-wpu>s tune toeatur. Secundps orbem totum, colligendo ignes renajcenies } iam complet; &pisna tune dtcitur. Ter tih , h^oTopeos rurfm efficL turfum ad medietatem decrefcendo contrahitur, (fiar- th<ima lumtnn[ut deminutione tenuatur. kdacrob lib. 1. infom. Scip.cap.6. De hv, Luna 'tičihus camt 0 - uid.lib. 1 5 . Vletamorpb. & Lucretdib.5. Luna potef \^ S c In radi n'psrculfa nitere: /n j. dies magh & himen conuertere nobvs /fdfpeciem, quoniam Soih fecedit ab orbe\ 2)oneceumeontra,plenoiam luminefuljit, sQt(p> oriens olntizs enesJuperedita tidit. In de minutatitn retro /puaficondere lutr.en Debet it e m , /juantb propiui tam Soltsadignem Labitur ek ahafignorum parte p er orbem Diuus etjam ‘Bajilitn Hom jupra, citata, de eadem Lu- na: nwf cumprno^ ra . ptf.lU/LpV paCjVSTOCf ' nsdf £T lj>y/ CcUjtUs l^pOS'Z2T^sS'tt~ xwnx, TD A« 7 n»'. f p yf> md^eTajj aou^o- '■ ŽMo h fepos cuj^rHi c•£ Angeas 'Tn- K.pvdž\iToc\, Et 1 'heodoret.i Jerm.diTrouid al>tt,& Luna & 7{bex,&Diana & ‘Nemejeos, & Pararu, &c. Libetmikibuc locum ex n. lib. Apul . adjcnbere: "vlade Juiiyarietatibies,tS:Jententia Cbaldieorumpta lojititur Luna. Enadjum rerum naturaparens, element onim o- tnntu domina,Jeculorum progenies mm ul is jumma n u- minitm,regina maniu,prima ccelitum devrum dearunufa facies "vniformis:quce Cedi lummoja culmina marif/alii - bna flamina, inperudeplorata filentia,nutihns med dij- penjo.Cuins lumenvniiu mulnforrhiJJ>ciic , ricuyario, TiQtnineMiultiiugototiu"veneratur orbit. Indepr vrngeni "L brjges P ejZinunticam nominam domini matremfbinc autocb toneš AttictCecrcpiam Jvjin er vda, ? llincjlu Sluan- tes Cjpri Papjiarn P enere, CretesJagutijen ddijnnmn Dianam, Sicuh tnlingues StygiainProJerpina,Eleit!i- ni vetu/lam deam Cererem , lunonem alij , ali) 'Bellonii alij Hecatcn , PJiamnujiaalij ,CTqui nafcentis diet Soliš incboantib.illu/lrantur radtis dEtlmpesArij^prijia^ dotdrinapollentes /Egyptij, ceremomis me proprnsper- dentes,appellant"vero norninc regina Ijidem . Ppfer buc *p Dlutarcbjcribitineande^ fniaminh.de Ojn &lfuide Z 4 f •'*- ?6o Lib. V. Astro^omiae . poftrema apparentia,nempe de EclipJiLuna infra dice- ^ turpecuhari capue_j- 0i CAP- IH. | VE OTKjBfBrS L V N A, EO^VU. que motibivs,ex hypotbefisljlro- nomiauj. Poffuntne iftarum appajrentiarum rationes adcalculum rcdigi? T"' Ojunt fane: & tjtiidem eodern, quo Šoto mottos com- I pitanjolehmodo : excogitatn orbibui&diametrvs ac lin e tis medtorum ver or um j, motiium, uemcp arcubm Zndiaci: quiper {llas lmeets ^terapiuntur. Quot orbes tribuuntur CceloLuns 'i Quinque:ApogMphorus, deferens augemLuna, qui fecmduL fuper finem tonuefcam , C celo %lercttrij lungi- tvr- Tertgaopboruf ,def«res oppojitum augus, quijeiun- dum eauamJuperficiem Element tim igm ambit ,yterip inaauato latitudines, &apianoEcliptica verfusBo- ream alt er,alt er ^ erJto /fajtrum dechnans, Eccentn- cm jnvtriujf, medlo itatollocatm^t ex"vnaj : ummua- te Ctelum Tvler atrij & alt era elementum ignvs tangat. Et>'cyclwsparuius orbit , qui ah Eccentricoitaartum- fertur ■ -*>tipjUmmtnm corpm Luna, ciuafuumcen - trum circumagat . Tollremm orbts,mundo,jme Ecto Nicodemi Frjschlini. i f t t i i / t, I l ptica concentricus, ežr Utitudinis aaualvs: quireliquos (jmv.es or bes ambit , defertcp puntta intcrfeVuonum jiuc nodos : m qmbus ifte orbit fi cit pticam duobus ločit oppo- fitit inrerjecat. Dicitur 'vulgo deferens caput &caudam ‘Draconis. Exemplum babes in hacfigura. Qu om odo moue ti r ur h i q u i n qu c orbes? Z)wo deferentes Apogaum & d 3 'ertgeum mouentur primiim motu pr oprto, fuper idce & politJuit,ab Ortu in Occajumcum aquinoBiali celeriter contra ordinem/t- gnorum, 3 6 l Lib. v. Astroitomiae gnorum,(ingulis diebtu ciuilihus conficientes n.grad^ i\.J'crup.prma,& 59 fecunda. Namhiduoorbescentra Epicjclt cccurrunt, atque illud in mediofuo itinere ex~ cipiunt. Ttol. lib.$.cap. 2 > Teragitautemtotamarcui- stonern dtebtu i.horts' y jcrupuM 5. Et boctnterualU tempom Apogmon Luna, m omnibusfigniferi lom in - uenitur. Toli deftrentium Apogai & : Perig3 cmtrunum Apogaopborume-motum j qui centroEpicy- chex aduerja pariš oicurnt. EtpojhpuamJ'smelcentru Epicycli /fpogeeopborumperagrauerit: ibi Luna dimu dium Zpdiacum pgrcumjje reperietur. Huius dtffe- rentig traduntur b jmquadrata □ Triauetra Vel tnangulsu,, A Oppofitio. S S C H E- 364 L i b. v* Astronomiae SCHEMA DECRESCENTIS lvn m. Dl E S MEN. lis. j Decimojuinzo. Dscimo nono. Vicefimo jecun- do. Vicefimofexto. Trie eli¬ tno . jLocvs ^>a2I2. Ecccnt. | InApogao -,wt csAnv©" j pieniluniu. In logitv.di •ie medla. A/*ercurrens^tiotidie i? produ** r J' crt, PP r ^ ma,, >4'f ecu ndafere:abj r oluitq periodamJpatia centnanon etijimmjed ad mozum A pogan molile if ji nimbocejjet,neapfides quidemLunee,Jutnma& m * a ' poljem loco mouen. /(jjuper centro Zodiaci tnouetur rciitlariter & ajuahter>JecundumJignorum ambuum p /agensqmidie TZ r «d.lo.fcrufitff t cunda.Axbsa«- tem Nicodemi Frischlini. 365 tem Eccentrici t ant um di/lat ab d)c(_j dejerentium au. ges,quantum di/lat luna centrum a terne centro. 'blam quiaplanum Eccentrici declinatapiano Ecliptica >id- eo etiamdkii ab axi___ J declinat. Secusfit in Sole: cuita E ccentricta nibit declinata hnea Eiliptica : nam Sel Jemper ef(/ in Eccliptica: luna autem tantum lis: cum fcihcetfuerit in nodts } &nullam habuerit latitudinem, Vt infra dicemue. Quanta eft igitur Lunas Eccentricitas? E tol. hb.j. elin longitudinem,ab Oi ča¬ ju in Ort um ,fuper centroJito incequaliter: k Tauroin riete, &a Gemtnmn Tau^um-.ininferion ,Jecundurh ordinem Jtgnorum ab tf iete in Tauru , <*r a Tauro in Geminos.Ttol.k^ caj).z. huncmoiim Vocat 'S^svajL' cvrt rdi Altero Veroper acctdens: mo motufer turah Eccentrlco Luna perpet uo, in longu tudinem ac latmdinem, JecundumJucceJfionem ftgno. rum, M -tdLvnoflv*' navplanum Epicjclt, h pLno Eccentrict nuncjuam recedat: &axis Epicjcli, pUn 0 Eccentriciperpctub infiflat, ad angulosrdios Spharu s Eff uutem axrt Epuj. A, Im e a reclaacentroEpi. COS s r ^ rt r '-h advmbilicum Luna protn.lt a: quajuomotu _ t (umferentinm>& planum Eptcjch dejcnbit, Etfncprior motus Epicycli,qui fit circa centrum ^ E di c Vc 1 i rn p er idcm atque aquali$? Haudaua^ m: }^ AT>1 m Apogaefcrtttr celnius, in fgrigaoverotardius- ^ Qnaeefthuiusina;qualitatis,riuefl^og, contra Jeriem Jignortim } regrediatur adpunBum contaBm ^ LlB. V. ASTRONOM1AB Seči o igitur Eccentrico per hneam meduz diftantia , z'» riui'1'orbarces mečkale s : ai?x media Epicycli,femp er mouetur in pr ima par te, ab Apogao ad mediamdi/Ln- nam- & in quarta partc ab alt era media di/lantta in /p, po «eum,contmjeritm fignonm: uavtLunxmotu aux media feauatur ,&yna c um Lunain eandem par tem tendat h fecunda & tertia par te au\ mediajecundum fjpnorum feriern fertur : Lunayerb contrk Quare ne- eff, vt in puma & fuarta par te , e quib»s Eccen- tna maim fegmentum con/lat: &ybi Lun* ac medij Abom motne,in eandem par tem tendunt: motite imen - dasur & Lunayelociusprocurrat. /femjegmentoin- feriori Eccentrici , necejje ečf motum Lunar etarda- rr qiiandoaux media, & Luna in contrariaspartes ten- dunt. . Quod eft Apogscum mednim & vc- iurn Epicycli? Vtrum^eLZ puntium in circumferentia Epicycli, a u or um aleerum , nempemedium, o/iendit lineae cen- tro , auod Eccentrici centra opponitur , dutia per cen¬ tru, n Epicjcl' alt er um yero , nempe yerum,denotat li- e centro mundi per idem Epicycli centrum ad tir ~ amferentiamcimdemprotrrMa. Quid eft pnndus contadus? £ ff Punti ui immobilit ,in circumferentia Epicycli } aui perpetuo attingit orbem Apogaopborum: defigna- ‘li* turfc Nicodemi Frjschlini. iurjjper linearne centro Eccentrici> percentrum Lpt- cych yfqtte adillins ambitum eduBam. /pttjue hicpun- B/(f eipj indexaccejfjuum, & recejjuum ytriuj^ue Apo- gai, in Epicyclo conflituti. Eftme alter motaš Epicycli,qao inEccentrico fertur,in longitudincm & latitil- dinemZodiaci, perpe- tuo seqaalis? Neuti/juam. NamLunabocmotuin Apogaomoue- tur tardifšme,in Te riga o yelociftime,mediocriter vero,' in mediti longicudinibns ; id j tam fecundum longitunt- *iem,quamfecundum latitudinem . Nam centro Epicy- cli Apogtzum-rtel Terigau Eccentrici tenentš,nihildif- fert 'verusluna locniinŽadiaco,amedioioco: nihil ena difierunt Vrnete, quiVm lilapunBadenotantur. Vbiau- temnerum centrum Epicjcli, a punci n apfidum recej- Jerit : ibifenjm Epoche yera , & Epoche media, & line■& y>triujque a/e inuicem difcedunt : it a * uidem , yt in yno bemicjclioEccentrici,Epoche mediaprtecedat/etjudtur y>era: in alt er o autem bemicjdio yera pracedat > media Jetjuatur. Tiflant autem l)£ duce linetejuod punBa yeri & medij ločiifiue y'erte &medix e 7 roJjjc,auamplurimum tn medm longitudmibin . tbi enim moim yenn luna in Zodiacorfmotu medid lunec maxime difcrepaf. Eff au¬ tem inter ycram & mediam hrupju-b maximd dijferen- \ tia,ad Apogaum Eccentrici lunee nouce & pletite 4, ?ra d. /£a 5 6.Jer up. 37 * Lib. v. Astronomi as ‘j 6 .fcrup.ad Terigaum Lunx dimidiata 7 -gradili«^ jcrup. £xcef}usquo mater dijferentiafuperat minaret Greneč \jzfof ■■ 7 H^y<&^-'Poefpeaice^, id es T>teceffi«Z qual um dur um ,***■ — J .... v .— Jsj/ujcu & - Eccentrici concurrant, Z,*«* « cw rethotir*** D sin de noti ejfe eandem celeritat«,aut tardiur ”* V* ®» L »«* «* 4pog*o aut Terigao Verjdnte JV 7/*°’ »žw eS£ l£. cap.^l Qaid eft orbis deferens Nodoru m ? E K vrculiM olliquus,ambiens reliquos orbes lun *, quem defcribit luna menflrua commi/licine: interjecan] Eclipticam in dtiobus punti is oppofitk: auorum 'Vnutn in Borbam , alterum in /Qullrum rcjjncit, - Quomodo vocantur illa duo punčta? Tliniies commiffuras apfidum 'eotat . Gneči 38 tertia. Qui ettam c fig ^ motu* huiusciriuitdiurnut.QuareJiLuna boe annode- 1 fecijfet in /priete, non dejiciet alterofetpuentim '.Cauro? ^ jed m Pijhhue. /Equalis / ne eft.hic motaš diutnus de- ferentisNodorum? I - /i Etfi interfeSliones nonmouentur irregulariter:qutd tamen contrd Juccejšionem jignorum progrediuntur: t[uodyerts motthvA eff contraritm, ideo medita adjirt- httur motaš: yt loca , in quce jecundum ordtnem jigno¬ rum nodi ifli recejjerunt , pofšint inueniri. Caterutn ptomodo hic motne jtt computandus , adptoduA tempu* oblatum,dicam infinejeptenta capitis. Quanto tem pore hic circulus fuum ambitum peragit? /pjinvs integrif oftodecim: in pnbm tjuatuor Junt bijfextilet,&ihfuperdiebite 224 .borit 8 . HocJjacium tempom dicitur 0 ycine lunarti ,Jiue decemnoucnnaltf « QuideftCyclus lunarisfiueDe- ccmnouennalisž jjacium tempom , puo omnes lunationes in a 5 ***- 374- Lib. v. Astr.onomiae earJem boram, & omnes interjcdiones ad eadetn l 0c fl reda mit.bi ante fuerunt. Quodtamen de diebtusjolum ' non de bor ris debet intelligi . Nam nouilunia intra tem' pw cjcli , anticipant/edesfuas Dna bora & zZfcrupulU ^ Qujeanticij>atioanw 304 SoUribu*,ferediem ctutlem t e x tre jat. Gneče duitur E;nN\y. 3 ^p}^ C uiu 6 muen tor ef£ Met bo /fttitut: qui mor tem ^fjexandrtfneceL u Jitannii 108. Romanibunccjclum , a Chaldats Tipmlrn ■ transmtjjiim , aureislitertsanno } altano cenjuerunt m ! jerendum- Ertde aurei numeri trači a es(j abbelUtio- | adbucin Calendano Tiprna.no exprimitur. intra bocd * cernnoaennale tempu* mtercalantur jeptem menj' es medi) tranfitus in Epicjclo: & punElum contaUus :de tpuibasiam dtllum e s Quot iiaece hic obfcruantur ? Duamoiuum linea: alterei lineamedij motus-,altera lineavert motusEuna: itemcp linea Apogai JtncaTe- rigatjinearmediarum iongitudinum, linea medij A pe¬ gat, & hnea Veri Apogai tn Epicjclo , line« dum inciu- dentss Epicjclum qua pr o diutrjo Epicjdifitu, Zapoga- um ver j us aut Terigaum ,aut propiits iunguntur , aut latius dijiunguntur. Totlremo linea: veri loči Euna : , &■ line« medi) loči. Ciini autem bar um linearum magna expartefuprd /inttradita definitiones : jolumfigura hic illas lineas adumbrabo: ybi tatnen priiis ecuim ar ali ' , f 'd per illas lineas tntercipiuntur, reacautro: at p, obi- ter defenpfero. Quot arcus funt obferuandi in motu Lunae \ /Qrcus , qui. vel de Zpdtaco , Vel de Eccentmco, Vrl Je V trn p ftmul accipiuntur ,funt bi : /Qrcus medi) r. •rur> arcus ven motus longitudintsiitem arcus medius c " f e- ruselongationvsd Sole.prateredmedius&Verusn latitudinvsiitemcentrum Epicjcli:ajuatiocentri: ar- gumentumEitna Veram & mednim: dem-ji apaatio • '-r - gameti ti ven. Quid Aa 4 Lib * v. Astronomiae Quid.cft arcus medij niotus longitudinis? 'Esi ar cm Zpdiactdprincipio /(rietvs,fecundum !' e ! riemjignorum, vfep ad linčam medijmotm,quxdcen p-o niundi vfo ad Zodiacnm protrabitur, vel vfque a 'd mediam Epocben. Hic ef£imaginarimmotm.EPq Ue enim medios motm Elanetarum intueripoJJummJuut ne c centra, r.ec lineas Epicjclorum. Qniscft vfus huius arcus? Beneficio hmm ar cm,pateS£ verrn&app A rens G Ve imejualia motm Luna, ad pandam ctqualitatemre uocari. > ' ' Quid eft arcus verus motuslongi. tudinis? 6 ' Eli are«, Zsjuti iprmcifio lim emm motm Lu ~ m a Sole,efi ar cm Ule , ijuo dtfiaf centrum Epicjch L u ~ 4 nar lis ab Jpogieo fai Eccenerici. /ft dimidium difian. til centri Epujcltci,ab Jpogao Eccentnci,femper e arcM diurni motM- Qnid eftargumentum medium? /frgumenim mednim, Gneče feemn ar cm Epicpjdi : comprehenjitt inter tIpogaummedium <2 centrum corpor it Lume, ^uijecundum Luncetnotum computatur, Qoideft arguracntum veram * /frgumentum verum , Gneče cvjco/mx\i% effarcM Epicjcli:comprebenfits inter Apogceumve- r um, ¢rumLunce. T>iJcrmenhorumarcuum,e cz-iuatio cetri: de qua iam diSlum. Schema ommum p-.n- t/lrumjmcarum, &arcuum hk/ubijcimm. Quid eftfequatio ven argumenti* EfC ar cm Z^diaci, inter lineas medij & Hen motu* cotnprehenjM. Gneči c/Jcc/mAIc^. Hic ar cm uidem euanefcif, cim centrum corpor ts Lunam Nicodemi FrjscHLini. 3 79 jipogaoaut Perigao "vero jui Epicjclt fuent . Ihienim hneamedij ¥motitf concurrunt. Idem arauešfc max:mus,cum centrum Epicjcli in Tertgmm Eccen- trici dejcenderit : & Luna m punBo contaBus fuerit. Tum enim ef£ ar c m ille graduum 7 jcrupulorum 40 , "Ptolemaju libro j. cap. 3 . o T VECL/£\ATLO SCHE%1/CTIS. PVNCTA. M Centrum mundi. E Eccentnci. c Centrum op- pojit um. A Agogxurr$. p Perigccum. D Centrum E. picj- LlB. V. ASTR.ONOMIAE picjcli. II Apogteum verum. i Apogaum medium. k Cenenim corports Lunte in E]>icyclo. N Epochemedia. o Epoche vera. oJPrincipium /priem. L I N E m. M e A Linea Apog&i. m c p LineaTerigEi, m D N Line a medij motus ,vjjuead Zpdiacum imagina- ' ua , m K,LineaVerimotus. ARCVS. i K /frgtmentum medium. H i K /(rgumentnm Ver um. ii i sE^uano Centri. QJ3 n JAedius motus, G N ' Centrim Luna. QJ3 o Verus motus mlongi- tudinem. * o i£quatio argumenti. Oapmodo medium argumentum redu. cituradverum? Cum centrim Epicydi a b Ap 0 gx 0 Eccentrici minu fexjignps, /me bemicycho abfuent , equatio centri nu di argumento additur,yt iverum eliciaiur argumentu Z Quta enim Derum Apegmm precedit in Epu,do Z ‘ dium Apogicum: ideo maius et£ y erum J„Z en tum Cnmautem Luniccentrumfueruminusbemicydio L fexfigrm-.tunutqu a tio centri 'amedio argumente L trahiturgvt inuematur , quantum abApo^o yero I « nnpecorpus recejjent. Nam htc medium ApogmmpZ r.%rrit "vero. Qua methodo inueftigari folet verus Luna: fecundum longitudinem? motus Viam KflCODEMI FrjsCHLINI. 38 t Vtarn reducendi medium motum ad apparentem & “peruni, demonjlmt Teol. lih. 5 . /ntyaA. (ujum.%. Ef£ autem bac lihus %letbodi compendiaria ratio Trimiim oblato tempore, medius motus Soliš ac Luna, ex tabulif ad annos,menjes,dies,boras &jcrupulacolhgitur. t>e- inde argument um medium Luna, e\ tabula depromi- tur. Tojlea inuejligatur centrum Epujili,JubtrMo mediomotu Soliš,dmotumedioLuna. Tratereacentn luna aquatio extabula eiits tituli inuefligatur,Dna cum fcrupulisproportionaltbus. Ciim enim aaudtionesaqua- lium argumentorum, ali ds fint maiores, alids minores, alidsnulla: & malima cguidenq,centroEpitycli Teri- gaum Eccentrici occupante: minima autem, centroeo- dem tenente Apogaum Eccentrici: ideoTtolemaus 0- tnnium argumentorum djuationes, adminimatrt retli- lit,quafit in Apogdo. 2 \lam in Apogao & Tengaojoliim iufia aquationes depromi pojjtmt. Quia vero dtffcile fuit & laboriofum, pr o fingulis centri Epicycli gradi- bus,]uos m hemicjclio Eccentrici conficit,fingulas con- flttucre aquationes, & fingulas anuatiomm tabuldsM- eo Ttol.JubduUa malima argumentiaquatione,quafit in Apogao : d maxima, eguafit in Tengao, Eccejjum al- terius diuifit in 60 fcrup.proportionalia ,j/iu'ejexageji- tnas,Vt alip nominant. Catcrdm tCjUatio centri, de qua ccepi dicere,argumentomedioVeladdiiur,Vcl abeodem Jubtra.bttur,prout ratio calculi rejttirit. /pdhac veti argumentiapuatio , ex tabula eiujdern tituli puantur? cum $ 2 Lib. v. Astkonojmiab cum diuerjitate Vumetrijhidem afignata. Hac ct\ m ttone murnu, corrigitur regula aurea pr opor ti on;^ Vtloco centri refbondeat. Itaep inprimum locump onu n tur 6ofcrupula.proportionalitf.in fecundttm diuerfi ta ] Diametri: in ter ti umfcrupula proportionalia cum cen tro ehcita: & per regulam trium numerorum eruitur tetjuatio, Toftremotota hac aepuatio, a medio m otu / 1 «. n j pr °f m ‘ '•"O” Murn. £,i on J r ; m £ rU,« : m f lrup „ u ~ duntLogjta. * CAP. V, PE SV??VTJTstTeis VlET>lis (onmEionibm & oppofmonibus Lunce. "Nicodemi Frjschlini* 38^ Qaa yia incedendum eft,in fupputandis me. dijs coniunctiombusLuns? Vpra dati um eff , epubddjlronomi incohent dim ci~ uilem a mendie, &fimant m eodem. Qmrepi imus anni Romani dies > in quo Chrifti circmnjhnm Venera- mur,incipn a tmndie ulnnuediei tranjaiii a-nn. &finu : tur in meridie pr ima diet: cum iamJetundus incipn diet unni. Igiturin caUulandbs coniunttiombus mednspri-r mo inuefliganda efj prim a comunBto media. Dctnae Jequcntes "vndeam. Tum medta oppojitio. Tejinim, Quomodo quarendaeft priniaannicoii- iun&io media? Trimiim intra cum anno Cbrijli cornpleto , & noti currente,tabulam Tgidtcum: qualit etfjbacjcquens: & 'V bi annu tuuminueriertd, ihi dies., bor as, minuta prhnit & jecunda , eruntprima coniunEHc, quam autzrbs. Qubd , fmon inuenem annum tuum in tila tabuU: accipe an~ numprofitne minorem ■ & radicem eius in abacunt transferibe. Deinde obferua,quot anni tranfierint ab eo anno,quem in tabula reperifti^Jaueadannum tuum , Hic totiesjubtrabe, a tempore eittsjignato, dies decem, boras 11. jprupula 11. jecunda 2 3. quot anni tranjie- runt ah anno in tabula reperto. Et babebis prtmatn anni conmnchonem mediam. Qubdfi d radice trans-, fcripta, juie extra fignata mn pojdi} jubtrabere dies io» bom 3?4 . L IB. V. ASTRONOMlAS hor. ly fcrup. u/ecunda ii.addito radicmnam conmn-' Sionem,boc e^dics 29 ■ bor as \zfcrupula 4.4. Jecunda 21. ac tumfiat operatioSVtiuJŠi. Mam mediaconiuntiio , fiLulusannis, m Caledariopraoccupatfedemfuam , die- fotsio.horvii^fcrup.v.&^ficundis^tfihocannoca- dat tn vndccimum diem lanuarij , wjequenti cadat m primum. Exempium: Cupiofcire primamconiuntiio- ncm mediam anni otiogefimi tertij. /frci/io igitur an - tnmChnfli 82. com/letum: & intromtabulamraduu. Cim aiitem illtc non inueniam hunc numcrum , /urno prosimo minorefn 80. iuktaquemradicem inuenio, 4. dierumM^orarutn^ fcrUpul^z.Jbcimdorum.Deinde aduertodiflatitiambuiusanniad meum,&inuenioeos d/lare/er duos annos. “Bit igiturfukrabendidies 10* forailjcruputdjprima »< Jecundaz^ddieb.^hort}]^. fcrupjhjecundv ji. Qttodcumfieri nonpofit, addo ra- dici inuentavnam comunttionem : &prcducodiesz 4. hor^-fcrup-zifecunda 3. 1 ' Ml afub trati ione ad/ra¬ ce pt um rnodum,relinquuntur dies n. Pora n* minut.o.Jecun- da 17 , T A B V- TABVLA RADICVM. Anni Chrifti com- Quomodoha:ctabulapotcftextendi adplures annos? Extendi potefi de ejuarto in cjuartum: fi aprač eden- ti radice, ajjumtbs, ybi necejjefueru ip diebits, 12 boriš , 44 .jcrupulbsprimbs ifecundit ,fubtrabantur dies 14 bera o minutumvnum, Jecimdaii. Tune emmreiin- tjuitur radixJ'equentM anni. Quomodoinuenta primaconmnftioncmc- dia,inueftigand£c fequentes? Inuentaprima,facile inuefhgabuntur reluju diemanni 3 1 * 5 ?* po. 120 . Z5I. j8u 212. 24.3. 173 . 304. 334 * EXEMPLVM. Cupiojcire ociauam coniunSlionem mediani anni 84. Jngredior igitur fecundam tabitlam cum 8. & inuenio di.es 2,06.bor, 17. minuta %,Jecund. 2 i.epuce nudita prim £ coniundlioni medite , faciunt dies 227. boras6. minuta z^.fecunda 25. Tejlea numero bos dies in Calendarioi. autqucero in tabella menfiim numerum pr tkimo mino- rem-.fcilicet 212: intpuem definit IuUm. SubduBoigitur numero minori, "Videtiče t diebm 212.a maiori , nempe a zi6diebm , boriš 30. minut>29. fecund. zj.prodibit dies 1 ‘j-Augufli men (isfetjuentis, %r bompomendiana 6. mi- nut.29.Jecund.25. In tjuod tempMprtecise cadit oBaua, HHm anni tnedia coniunBio luminarium,- Bb a O^o, 3 88 Lib. v. Astkonomiae Q uomodo inueniendaeft racdia oppofitio? /fddendi ad mediamconiunttionem, cuius oppofitio tnedia auieritur, diesquatuordecim, bor« ti.zfificrupu- la ■ yel d tempore medio coniunaionts, tot dies & bor« computand« yfcp ad mednim oppofttionem. Nam ybi de- finetnumeratio , ibi medu inucnietur oppofitio. Si enim tnedia coniunttio cadit in 15- diem fiugufli,(,.horam p 0 - tneridiandtn,etc.media oppofitio inctaet in diem ip.tius. dem menfis,&boramfiextam pomeridianam, &c. Quomodo inueftigandz quadratur£e? Si conmnEtiom medite ,aut oppofuiomeimdem adie- certsdies 7 . horasnouem , minuta n: babespumam & Jecundam quadraturam mediam. CAP- VI. )£ V zmbactabula 7 eum^^n^ tabvs radice Epicjcli muentaifcmbendo pr imumjul pu¬ mo : yidelicet menfesjuh menfibus: &Jecundum Juh Je. cundo,&c. TABVLA mensivm. /fdbete dies & horas,quas babesin coniunttione Vel Nicodemi Frjscklini. ttppofidone media, computabd inftcguenti inflrumento jerarum coniunSionum & oppofidonum, Spada, afte - rij c d intercepta ,fun t motu* dimni ,quos Luna in Epi - cycloperagit , ytfiLuna hodie inEpicyclo,ftt in capite lanu ariji cras er it in Jecundo aflerifco ,poftridte in ter - tiOi&Jic confequenter. Dabd er go primo diši primum Jpacium,fecundofecundum, tertio ter dum , & ita dein- ceps,doneč omnes numerauerd : zg Jiadbuc tihi reflct dimidia dies,accipies pr o dimidium fj?acium :fijex barte , capies Vnam quartam: fi decem & ocio bone, nu - merabdpro e is tret quartas fracij, &c. /(dterminum igitur dierum & borar um trabefdum, zg aduerte , quot integrosmenles zg por done s menfu mcompleti tihi ab - fcmdat. Habesautem iuxta tguemlibetmenfem,quotM ipje (it in numero, zg ordine menjiutn. IvJenJcs it at. ue integros zg por done s rejiduas ,J'cribes edam Jiib prto~ res numeros in tabula ; eguodlibet Juh genu* Juum, boe ef(j,menfes fub menfibm, zgportionesJubpordonibm * Quod (i prirnam anni coniuntlionsm vel oppojitionem qu men/ibu* y- tiam Vnitatem ", refiduum yerb fuo loco jeruabi*. Bb 4 V?™*' ^ LlB. V- ASTR.ONOMIAK Z )einde men fes quoq, rcdige infummam vnam\quxfnl. | trr duodectm creuerit y abijcies duodecim, & rejeruabis refiiuum. Tandem vtrumquerefidnum,tam menjiura kitar,iportionum computa m ctrculomenlium,dIanua- rinji iii! etincmendoO ad finem eim trabefilum 5 e/uoi tihi ofiendet in Tratar e Lun* horas addendas vel mi.. nuendas Jecundumtituli eTigentiam^amediacomun- Burne Vel oppofmone: Gr r-juhami vera ccmunBio Vel bls Kac %lonfhrus m Calendano H c bran o adver - hum . cutM ettam ellfcjuenm injlrumenti inuentio. Ftfiautem tjh cali utandi rano , non efQrxctJ a :fdfe- re ‘dmidice bora error commmititr: tamen quia nihilsfl periculi , poffumu* nos tali calailatione e j]e contenti s }\lon emmfuperfhtiose obferuanda funt ifhe comunElio- nes & oppofitiones, Jicutfaciunt Genet bliaci & ChaU dat Exemplabuitn operationts inucniesapud eundem. ‘Kunc injlrumenti Schemafubijciamocults. Huc pertinet Schema hoc figno noratum. & & iti iff} Qnomodoxtas Lurue inueftigari debet? Ter dies,qui vocantur EpaBx, & quibus annus So- Um fuperat Lunar emdiebus 10.boriš zi.fcrup.pr. 6 fe- cundui 6. ded bodočo capitur EpaBapro numero 30* Pcrtinet hoc fr Kem a i d pa £.391. his noti« lil infignitum. J . NlCODEMI FR.ISCHLINU 3PJ Cui etiam opitulatur alt er numerus, qui vocatur regu- lar n,uidem 10. Quomodo inueftigantur per digitos EpadcC? Tonatur primus annus Cjcli dccemneuennalis in polhe u radice: fecudus in medlo articulo,tertiw in fum- mitate,quartus it er um in radice po Iliču: &fic deinceps , doneč odannum Cjcli tuiperueneruicuius EpaUa qiux~ runtur. Quodfiin radice cdfifat annus, fub trake yn:m: fiin medio articulo,addenouem:fi infummitaie,adde tp. & habebitur anniquxfitiEpaB:a. T)e EpaEluplura di~ cemus injra\ynde hcec meliiis intelligentur. Elam de Cj- clo decemnouennali,& de aurets numerisfupra memini- musjnfne tertij capitis. Qaomodoinueniunturregulares? fegulares nafcuntur exquinque diebus, qui yltra dies annifuperfuntfatla diuifionefmgulorum menfium per 30 . Vnde September habet quinque regulares. Quod Ji er gofcire yehsfequentium menfium regulares, čapelj numerum diertmSeptembrbs,&adde qutnqueillos dies regulares: acpoflea totam lunationem, yidehcet dies 29 fubtrahe. Ee/idui erunt regulares menfisjequentu* Vnde fcitur stas Luns in Calendis menfium? Siregularisnumerus addatur adEpattam,oftendet Ema at at em in Calendis menfium'* Bb 5 Vnde ?9+ Lib. v. Astronomiae Vndc in reliquis diebus? i( Si adatatem,modo inuentdin Calend^addatur ««J ' men* dierimPrateritorum mejium: vno diejubmSto } 1 nobk computttur priniM'- TroduBum ent atasLuna in die pra/enti. Sed Ji lunationem integram epccejjeritjum- J-Jm obijce mam lunationem, & retine refidum. Vndc poteftcolligi,quanam hora illu- nuneturLunaaSole? « \Jultiplkaaureum numerum tui anniper quatuor, V J n i 'a principk anni yjqut ad diem prafentem, 1L auariturM ^ega. Quibu*in vnatnjummam h ul dmdefrmmdper jutn^ue. tui defuenm quift- ■ in g ’ a f )ora luna illuminatur, & in totpunclu hora :, ?Ue ’Lnitates caterarumfuperfuerint horarum. Qubd V meranofinecellStoexcsjferit 6o,abijce6o:&i n J 1 !.., “ / Ar ytpriu*-Sinibil/uperfuerit,Luna invl~ \rndcrcitur,in quo figno (Tt Luna: & quan- V turna Sole didet? /It at etn Luna multiplica per 4,. cžr produftumdtuL deperio. Quotillic denarijprodibunt,pertot figna di- n t r und a Sole:"vnitatesremanferint,totpun- Uaje^uenmfig™ LunaPertranfimt. J Vndc difcitur,per quot horasLuna noftuluccat? /Etatem Luna crefcenm, aUt refiduum atam, cim de ere- Nicodemi Frischlini* 3P jer jimpkcem motum longitudimt Urn , »»»/*/«■ - J iJrad.ioJcrup. 34 jecunda .|, nuidcftverus menfis Pcriodicus? ,, pcf/Uctur/i tempor it: quod dejcrtbitur a vero motu ' _ . ■ irMoitudinetn'. qui motiti cutnjit incequaltt,etid Lun& M lon i> 1 . p? / ;0 c temp* menftstn^uale ef£. Q uidcft menfis mediusSynodicusi F if interuallum tempom,inter duoproximanoui~ l a medtdijet* coniunttiones medias: qued deferibitur ' dtotnotu longitndinti LunceaSole-.cum Luna redit ar> dmediam Epocl/en Solit in Zpdiaco^ndeprim recef- 7 rac Continetautemdieszpihorasnjcrup.prima 44* pl or urn duodecim conflituunt annum lunarem , i/e^ao paJlea^ide^tol^conJlrua.&JlfragJifu Qaid eft verus menfis Synodicus? prp^mteruallum temportt,interduoprokimanoui- luniay era:quod deferibitur dv er o motu difanttaLun* dSole-.curn Luna dtfcedens aDera Epoche Soliš,adean- j em reuertitur. Cum autem vera Epoche (it inaqualit, f 23- Solin. sdvcujTyytJvofdw!$. ~d>7n n I "y^f 'Sv 0 ®T>i5 tpaor&j, rluu SiyoTopxv,Mjn n ji TOAJTTii '(/dl rlw ts'a,vazAiujov,lxJ-'ap®'/ud& j ftepcev eiHa,, Qzuctfzgt. cTs rloj-opa Siv^-, Touuazt Si x.a,v d (isrtaL rlw SiTpru/zlunfiou’, eas nm s P Pimipa^ $\yvmu y -toS Mitoz 5 dl -7x5 tv mzv- f 'nAoid a Tres recenjentur ab Jflronomie caujd huitts ina - L UrituJolM* 4&*> »S*"** 7 • I ume: qut alias ef£ tardior , ahas velocicr. S'«.«»/" TT “•* ‘ £ ' i - „t, £ . 4- «*» * ^ T 5 ^T' m - , o,! Cf' tst£u) iaW T/isfcAUuns >tV£Tot) ztv^cnv: y /CT. -2 ^ r # ^ T Cine itro^ovov vo-a,v, ® \ a; ^ 615 °PtL°' ,oi °^,ov oe 1 Ouibus vtuntur Aftronomi menfibus, in diui- v ^— i fionc anni fccundum menfes 5 J/tuntur rnenjmts mediti $ynodicd:quorum quili - Utcontinetdiesi ?• homs iz. jcrup. 44. Sedcumimftr - *»»«*> »H > »*f*f «“(# ‘ il ircb intevris 'Vtuntur namera : & dimi - "IZmnlis Sjncdicidum,USm*m Ornimnf,- tZ vyM lundiio ftciurumi,. & dur« 3 -■>« popdfufiusdeclarabitur. Onnt 399 Nicodemi Frischlini. ^ Qaot funt tales menfes Synodici to. tius anni ? Duodectm:quiadiuerfisgentibus aliter atf, aliter cnh/intuv .- • *• 11 9 ^ ' J ..». GalM.t. in Epid.Hippoc, Quarum gentiumcelebriores funt men¬ fes Synodici? . Sex prcecipue: Hebrxorum>Chaldceorum, /Eg 1 )- ft' m,Grel.x>t. V) r\p M 4 ŠAM — - rs s • >/“ J t y . vr „»mn.F- Quomodo diuiduntur menfes Svnodici rie- braeorum & Arabum ? Diuiduntur in fsx plenov, tjuorum fmguli 3 o .diet i « - tinebant,<&infe\cauos^eguorumjuibbetzp. dtes Ajt^ lauGallib.i. cap. 4.. de dieb.Crit. yuoTcqicr^Jov ct7iumv, cost nUva>\’,o /Av ejtposozv- tj^r’ oujtov ovopia^o/Ajjos omet X, aotocn r tipepffl v ; 3 £TE/) 05,0 }*/> X} TTEV-r?! JCOV^ 'TO S OTOC65 tfpLčp&i '■> U'Gf b v 0 Lib. v. Astronomiae Qaibusappellantur nominibus? 3\T«//w. Nameodem modo nominantur, quo nume- rancur Trimu* enim dicitur primi*,&fecunduuplex: Cammunis, quem modo d.jiniuimut- Et Embolmus ,feu intercalaris. Qiud eftannus intercalaris: 1 E jifjMcium tempo risano Sol & Etina tredecies con - iunguuiur. Islam Hebron tertio auouisarino, integrum merjeni hitercalabat: yt ratio anniLunaris, adannum Solar em cogrueret, Sol enim čudečim Jere diebuajuam anntiam periodam tar dna conficit in Zodiaco , qudm Luna: quidies terj um ti,producunt dies 3 z bor as ip- &c. Ex kis 30 dies , id es{j, integer menjis intercalahatur tertio cjuouis anno : reliqui dies, quos "točam ta EpaBas, rcjeruabanturadjlquentis anni diffsrentiam, quaan- nv.s Solišjuperat annum Luno: & it er um colligebatur, donet menhs integer eX eis conjlimipnjjei, QaidcfrEpafta: Epačlanikil aliudef^, qudm numčru-s di er um: qui~ bm annus Solar is com munis nempe 365 dierum juperat annum Lunarem , qui con/lat diebus 354 . Qoomodo numerantur Epačbe? Quoniam Solaris fuperat Lunarem diebus studečim, entprimi anni EpaUa u,& anni Je, udi 22. & anni ter- Cc tj 4 ?* I»IB. v. As*ri^pNOMlAE tij 33 >&c- Nam Islouiluniafempercontinguntanno £ quenttdiebui odetim citiram annopracedentif taqueintrdbienntum 22 diebm, &mtratncnnjum ' fr ? gintadtebut Nouilunia anticipant. Cumautem 20 di rum numerus nonfit Epaflajed men fr: ide o tertio J' ltbetamo,vna lunatio intercalaturiita Vt illoannofi ' trcdecim lunationes. Itarp de 33 diebm fifukraimur^ relinepuuntur V qui numermef^ tertij anniEpatta /d bttnc fi iterum addantur Vndecim dies, erit EpaUa cjuartidierum quatuordecim\qmbu* alij Vndecim adT fliconjfituunt Epadam anni quinti nempe 25 Eur/'*'* additm.dies ad i^faciutdtes^.boc eftJunatmZj»!* grddintercAUuirJexto*nno-.<& 6infut,erdie<-n • S *nm/extiEpdtfa. ftq«e boe modoprogrediendumenr vj\ueadanniim decimum nonum.Nam "Kouiluni annos Solares adeadem loca redeunt\auannn“d*, nahf.numerm vero annorum,numerw dicitura propterea quod %mani iflum num er um a ChalJ UU * : (eptumMterrs aurett infcripf er i m m tabulam ^ Oapmodo congruunt Epačt* C um aureisnurneris? Hocfe^uenstabelU&fuppmatioipj'aoflendit.^am tum anno pumo Cycli lunam conuemunt vndecim E paBa-.cum annojecuiopvigmtidux,cum tertio tres cum quarto quatuordecim } cumqmnto ) vigimiquinqt l t^utn Jcxto/ex,&fic confeejuenter, 3 VE. NlCODEMl FRtSCHLINi. 4'Oj Ve TVS TA BELL A E F A C T A- . rumrefpondentmrn Aurcis Nameriš. /fcureinu- I. z. 3. 4,. 5. 6. 7. 8. p, 10. u. 12. 13. 142 meri , »5.16.17. iS.ip. Diesla,- 11.22.3.14.25.6.17.28.p. 20.1.12,23. 4,’ #«/“ "‘"'fiZ w fi n f up rmMM^rfif cm 0 \ Etk 0 Cl fr j / a J r C r,P'om DmM, N'hm:a,&Mm ,fmp„ uddmt «» * t&KKT&e SS H**-**"**”'??*.*'? 1 ■ ^ _ K0 computamtn menjes, cum jcrtptum,fa: CmZlle eitnobm & de Siuan dicitur: In men/e ter- P ' p e Tilri dicitur, m menfe feptimo : dr d' Solar ib ut ■ f H1 autfunt medij dr aepuales: autDert (i- ue imouales. Nam /Egjptij duodecim menfes efficie- bant ex trecentvs diebut: qui duodecies colleŠli confhtu- untjummam dierum^o. FUimomenfi,quem °Mefori yocabant, rehquos qmrup dies annettebanr. ytannijfa» dum efjet 365 JierumVide Diod.Sic.hb.r.Antiqmtat. Ca ^ ' Quid eft menfis Solaris medius? /baciumtempord ,quo Sol motu medio, duode- 1 cimam Nicodemi FrjsCHLINI. /f.Of simam Zodiacipartem peragrat : conflatdj diebus 30. hordi 10. pr imisJer . 30 .fere. Colligittirautem hic men¬ ja, fatla diuijione totitesZpdiaei,in motum Soližsdiur- num (Efjualemjeu medium. De bdi men film Didetur lo- ejui Galenuj,cum ait:p^/A imou; V'®£??<7 eA£i- a.?j^ueicQzy, ha§duz5f ov Toojf ved «M.lan^tt>v7n\icov, *A\a 'zsgps jiAjov. In prim.Epid. Recita nomina menfium/£gyptiorum? ?domina menjium jEgyptiorum, jiuz apud Ptole- tmsum&alios reperiunturJunt bac: Tboth, Pbaopbi, /(Jchyr, Choiac, Tybi, %iecbi, Phamenoth, E bar m ut hi, Pachon,Pauni, Epypbi , %le/ori. Primum autem men- Jem anni ineobabant ALgyptij ab jEjiimotlio Verno? Jicuti Ebrxi ; yt alibi docet Simplicuu. Quibus vtebantur menfibus Macedones ? %dacedones, tejle Galeno, annumJecundum motum Soldi 5 diuidebant in quatuorpartes ,Jumto cuitaq j par- tdi initio j ab Dno e\ quatuor puntiis Cardinalibus : T m- de etiam incokabant menjes Juos. Elam autumni & pri¬ mi men/is, qui jT©-* Docatur, capiebant initium ab /£- quinoclio autumnali: atq mde tres menjes numerabant ad Pr urnam. /£Pruma itidem tres, yjquead Vernum sEjuinolhum: eratj primat borum menjium 't&irnos ^ KcCf eaušrpv 'Ttt&ros, Vt ait Galenus. J^ur- fumab /£quinotlio Verno tres aliosad Soltlitium: quo- rumprimus dicebatur aJnjAcn©': capicnspnncipinm C c 3 4 od LiB. V. AsTB-ONOMIAE a b ipfo /EejuinoSlio Verno. Tofiremos menfes,nemp t ^ fhuos numerabant a Solftttovjfad ALqUinoZtium au- tumnale. H or um prim** e™ Aaosi tncobatusab ipfi Solftitio Fuit er go idem ordomenpum apud Macedo - nes,out apud Chaldaos strupenim pr imum menjanj S fuinoUio autumnalt incohabant. Recita nomina Scordincm menfium Maccdoniomm? 'tZrmitiA & or do menfium Vlacedoniorum ,fcut A - j ^ H idam & GaUnum aliosj,reperiuntur funt hzc: odfVofos , 'zfeivoj , i>jqpoi, ^ow9). ,■****/**$> *Sos> ndf£t?rrc<4©'' i CVJ \£/ • . . Qoibusvtebanturmenfibus Gneči? %len[tbu* ‘Sjnodicts,LunaribHi,vtautorefP Gal n us loco citata ,quorum primite mcipiebat ab interl~ nio, profitne Soljlitium z/huum 'telpracedente 'tel f' pente.Forum meri/, um ordo & nomina funt hzc -dl' otveue^av, evBtnvor, v > ^ /ttrrgar , Jccf^Aim , aiu po

nintdicintui bo minem niftiturum»vtn leborem *ui tonem; Ei ex [ e[orelepe‘tm,hOh equum »ut ioutm. cidentiu. Hite bi - tar-a tu < tura con. , J 'ndthcet (juait.iiM F« far#. rum aei IndtUlduU d> Jhnguuntur, \t (umnafci turum.dici MUA futUlU*^ ma>tm,irgt- | mofum, fa \ gn produafa n- m.ptodu. I io?perunt,boi I til, no c ogni \fauidentur i tu \eru to | autem b-tc l caufiS. Tuno \jalia,\el \ cumtalvsfu- t no ii p>* - vifio fupra \t1ts fit b 't - mani i ge tj toftjnens U4, vi v N.*utarum,? Jgr«olarum i v : L A "h E O mittaturzputm prt^njionv JJeciem Cb’i n iaui s muci umu Truj. batam ntmintn Jule mita. Jr rnpet a edt. (A>tis expertem \rf,am , qu4o foh ^fntnvvm j er maoife/ta vJp>raho e f e a: »•. Hti genitieut ‘ oracula,w jimilcsahet \ahih.*en>nt ij AmalitSpi nabit) talhl letur ( Ioni enim ni bil p adiCunt , iuma- Uonem^nca- runt. Huttri \>te>es e e s alrterlint d 4S fecies, ■VidtUcet f prprc/fi r 1 i ape tolp : / 4 d./-vd I contd ti Jncant4~ oref, ge n iti peti- nent < Jrtijid« j Jarr. alu j ram j patto fo ! luni r.tti- j tur T>4- j monunt t Tacitoif otculco, ejnodtum fit,cum | diuina - [tor Ve/ \eib aut fig "k D 4 mones > ijuouu modo eni ta .tes\el (Geomanlff, eX tnuocan \plumbo m ftl + tes. [gdd>ffu!oron- fl .Sibifa ‘ tttta itet; xt4- bncatur^fi Urum iaSlu di- Jlgua,ex j uii auiirjoiti- legi Z A tj a/ei quib.au j puteturi j t d tg face j nfolent: <11 ‘\f u faubna i, El l' pluumi. \tce/r^ rio e Vf- mtuui • ^Cbiromantes ■ SpauiamA"ttS fy'om*nlei. I Al o'agu fahua'0^ pp,yf,ognon)tci, rum >etu . „ , 4 ' ,, Qt> erua‘o d niotm er . n s omnlum. a.derot l^Augrres. L vt f x iji trmleiuirittod faciuul NlCODEMI F«.ISCHLINI. 40/ cap. vin; VIENSIFFS 7{0%44NO- rum, & de anno luliano. Quales faerc veterum Latinorum menfes ? ~\J Fteres Latini , ant e Ffumam Pompilium, menjes habuere conjujos: tumpar tim necyiginti dierum, panira quinque & triginta.aliosplurium compHtarent: tu esq } djcrepantbs c ur j m Luna & Soliš ynum boe te - nerent ,yt ejjet annus $6o,dterum. Nam ant e Nimam \omani ytebantur decem t ant um menfibus: quorupri- m us erat%lar tius , \larti dicatus a 7{omulo,Jecunduf ■dpr.ilbs,ab dperiendo anno diBusVeneri,quam Gra - ci tLtppoSniui yocant, conjecratus. Ter tius erat^laius, & q nart us lunina: ab atatibus ita appellati. Dictintur enim maiores , qui Junt grauiore at at e : & iuniores , ejui *ninore.Quemadmodum borunominumEtymologiae)c- plkanturab OuidiomFaJlbs. ‘Ppliquorumjex menjium ordine ficut numerantur, ita nominarut: Quin~ tilem>Sextile, Septembrem, OBobre, Nouembrem, 'De- cembrem : ytrejenPlut.in Num. Hinc Ouid.li.i.Fafl . Fempora drgereret cim conditor yrbis, in anno Conjlituit menjes quinq-, bisejjejuo. Scilicet arma magis, nuam Jidera Fpmule nor as: CuraJ finttimos ymcere maior erat. •'O ^Lima, inaquahtatts rationem yndeeim diebtts dif- irepart animaduenens : ni od annus Lunar is e on(let C c 4 dti- 4 o8 Lib. V. Astko^omiae die 'u* Solar VSDtrodieh* geminattsDndecim diebi*,altero quoq } anno,intercalauit menjem Februa- rium,quem Tomani vocant 'Mercidianum,Del%lerci- donium. Ftrumque enim namen apud Plut ar ch urn re. pentur. Ordmemetura rete\iiit m e nji um, a c %lartiu , : erat primi* terno locopojuit:propW Mg es & rationem agnculturteaccepf J 'l t yi[ CS/ umapjiellauit Februarium, qua/i lujlralem. J f e p ru0 enim tdem e {£,quodpurgo & expio. Tradidit e- ntm Numa 'Koman* cultum & reliponem: acntiUfa,- croi Sutst ergo^Menfes Komam a Numa ordinati, U- nuarm >Febr uarMN*rnt*y prilitfMaiusJunius, Quintilts,SeKtil*, September, Oclober,Nouember, Ve. cember. ’ Caterum. Quintil* poftea d Cafare lulio , qui Tompeiumvicit, dith * eff lultus. Seiccil* afecundo * principe, cui cognomenfuit /Qigujlo, Docabuhm ha- buit. Tlut m Num. Vade primi Mcnfis initium vctcres Larini cepere? Judem d Kdartio.Jkut UUbrai: tejle Tibullo: quiJic inntit tertium lilrftm: %/art* Tspmam fejla Venerc Calenda: Jj,xor letiš nujh * biticjutt arini* auts. Sed mm Nicodemi Frtschlini. 40$) Sedpofteri initiumanni capiebant afolfUtio bjberno ; contmmorem Grtecorum quid Solfhtio ceftiuoincoha- bant annum.Vndc Ouid. Hruma nouiprima eSfj"vet er ds d. nouipma Soliš: 'Principmm capiunt Pheebus &annm idcm. "Nam tune Sol incipit ad nos reuertt. Inddsbat autem hruma temponbits Tdumee , in Calendas banu arij. Sed tempore Iulij Clarisproptermotumflellarufixarum, acciditidem Sofluium ad 25 diem Decembri ,, hcdiifit aditdiem eiujdem \ 4 enjis. Tofffab Hiti Tdutrne tempo- r ib tis."ejque ad buli) Ccejaris ataiem, Falli Latinorum , adeofuerunt tur bati,perintercalandi licentiam, "ulito Tonttficum-.^t neque menfium jinbs \ ■> n / pr ‘ e \ s\ * Pt \ \ 3f onaunos us 1 fb jd^up'iS/xp§y. ms jicwtv ojcto >9 eni Cc CTi V 4 ,o Lib. v. Astronomiae 'cnv ^vovT^v^Pf Aey*cn V™ ctvrv JŽ 'TV©?“' 1 * W 5 r^ovtai :'o^ ^tovoAV TV »TVS ’&* T ^5 A W- «**$&•©', y* KSM *''**'» AttTO ^ 5 ^ok. £ ^ ^ £rts «i*»5 - 7 W A ^P“ v ' 0 * r©^ t?< ttxotf*p*?®' '■ ° > fuciv %h to ejs A /O^seiAiKPe*.' oi~žk-ras,7?ittjcc-jos: i&zcltm evnvSio .,(:,,,A fu-m. tVtVs T?iaJcovf Wp®v: <• iLmr&Tts^VAHas-.Svt&mi arrov«^ 9 /xcV 'oAy TV rW 5 *;XW 0 ^ ‘ a 'K^U vpepor. o h , Ar ^ 5 a. (Wfyfy*uZ*n ms r%J‘ u lu>a>v ywoiW«t vfMpcu ,, TOffot) >tvovrcci _ c- -nocra/pav TŠ^'TroiicnSboirtfJi^v/Lii-. f/ ’ */; O#(0U/TOV >%V0VTot| T ? £ 'ApJčftUV, £ f«y: iv r/^T©' ^=55ra TiJccpTVi b.tupcts niču;. Hoc ef£; Tmitierfus annuf apudLatinos diuiditur in tnenjes duodecim-.e qtii h tu yntn,qui aSoljlitiohjbernoJecundtn 2 8 tanquam auclori. Ho- rumautem menjium collationem'sndereeifj ehbac fa¬ bula: cui tur d pot er is fidere v MEN- :* r* S ? ^ -a a ^ - » & 8 c*l ■I *£#.! 8 f .f S T$ ~ 4 § : ^4 ^ ^ ° . r" • > r- oc g -S crr^. K'v ♦ . « S.-l^-a I? ■« ir-'*'* ^ CD * r~ s to r>» § m 1 ^ l'§ 7f $ » -k t S=* : § 1 f 8 S -S S = ■e | *3 * g t? .5 * P' P g -£- g -§ li. "Sr ^ e^ - e> e^ e-' j= »m s? S l - -p s © d § s> J?>s • g •• ~°~£^ •tj T: i?> ^ O £ : 9 k 5* ^ ^A~s? ?&-» S s ftS ^ k <■*> 3 8 cs' *> (Kj **> s* $ s > s& r § s :* • ■&A 9 Q $ >2 si? A o & g '^ m fe'S'3 Ikž S'®' S-3. • 55 <-» g. tH R o C- Hd 3 V > H 'ffi -w 2 0 S 0 S < O f m z r g > * H 5* T-> «"■* «'*. " ■» Z O S > tu 3 c/> H (/> o m V S 4*3 NlCODEMl FR.ISCHLINI. Quotuplex eft annus Iulianus ? Duplih: Communtsfiueconcurrens: quemiamfiepe de fini utrnil, & intercalam ftuebij]ext : tlis, qui etiam bifijhctus diciturjefiniturq s f})acium tempom., conflans 366 diebus. Vd eft quartns tjuilibet annus Cjclifiolarts: tnquo'diesynus Februarja interponiiur, & literddiei dominicalbs mutatur. Idam Februarius eff menfis bre- uifiimusi&fecundum Hebrxos,acyetercsLatinoscm- niumyltimui. Vicituraute'bijjextm : qucdjextnsdtes Calendaru%fartij bit olim ponehat ur, &pronunciaba- tur./(jque vs diesprbSsimepueceditfieftum JvJattbue. Vndefciturdifcrimeninterannumcom- munem,& bificxtum? Diuifio numero annorum Cbriftiper ^.fitotits nume~ rusinejuatuor par te s »«- n i ludaontm calculo dijcrepat annvs 342. # ctr- u fo annorutnferies ,f(la obferudnda erunt : Jcreatione %/iundi,ad dduuiumfunt anm 165 d. Mihuio,yf]ttead praham 2?2. Jnatovfbrahamojdprormfiionem defcmtr,^ 75. ' JpromifioneIbmniM.adhberationem e\ Algjpto 430. Ničodemi FrischliNi. 4 t S /ibbac captiuitate ^admonarcbiam Terficatn 7 °* /Ib initio buius monarchits,adinitium 7o bebdomadum Danielu.&Tce/imumannum Darij Longimani 63. Abinitio bebdomadum,adnatum Cbrjlum 454- Thanm coikfhproducunt annos 3 Okokkko mundi najcitur Chriflus. Quodfi ijfdem addi-> (krtisannos 33 Cbrijli: eruntjeptuaginta Danie¬ lu bebdomades j'ere completa. 'Nam tre s tantum arini, ad ijl u d compie m etn m dtjunt: t>tpat colleBio annorum mundi,adfinem bebdomadum: queefimma cff 35)98 an- noru.Quibus Jiadbuc alij tres addantur,finit erit quar~ ti millenarij. It a Cbriftus anno mor tis Jute clauftt 7° bebdomadasDatiielis,&qitarti(mmil!enarium:fivtro. hup tres anni adijaantur. De hac re junt noftriverjus: Tres & triginta Cbrijli morientis adannos Tres adde:&jinisjeptem erit bebdomadum. /jjdde his tres alios: & pofif exordia mundi, Quatuor annorum milita tranfierint. Greta numerabantannosJuoSfecunaum Olympiadeš, Jiue certamina Oljmpita , tjV.%nuinto tjuouisannortdi- bant. Ouid.y. deTor.t- Eleg. 6. In Scytbta noht s /juinauennts Olympias ati a c fig: lam tempus luflri tranjtt TOlS fSjj '& / o)'ryf leaMjuV: aiot/.(^oui 9 a. &iQoua>s: h) d. to Midi v *~jk ' y / t£*«a^A> )ere,t,frcf„rfrllum„ : ■ ; • auodagebatur in memonam remfSi peccati s K^oraiionemvituli- Vieitem 22 huiusfeptimimefr, ret cntionii obfermba.nf.in quopopulite retineb*. J e J 1 rdueridampecuniam, proJacrijicw.Itdquej}ptu tUr A 'Lmsnfis^pf teter legale f 'eflu,babsbat adbuctjuin - mli l ) n itatet,ex mditione maiorum acceptas. Kom $ Ue °r p te ^fe/lumerat Encieniorum , & dedicatioal~ m ' 7 / 0 d [udas c hdaccbabietti.injlaurauerat,z. c Mac.Z' **, ‘[) ec imvA menjis habebat decima die ieiunium brffcyrb*S Hmofljmorum, faclum aKabucbodo- 0 Jr.rdpcimM menfiscelebrabat tredecimodie ie- J ■ F Mor* decima auafta Vero die> & 15 agebatur lUfllUm d-'™’. * d. _ . , j • , /-> n j ■ * Inrtium: quce tempore Klardoclrn & L/tber, ^"fJratin-vrMS.NendtfimibfdeiUiiiluil™- Nicodemi Frjschlini. 4 2t <5ui fucmntdics fefti 7Egyptiorum,Gra:co- rum,Perfaru m & Romanorum? De anniuerJaritffcjUs Ethnicorum, qtue ccrtie anni temporibut & 3 i\denfibu 4 celebrabantur, legendite ef(b Taujantas, Herodotue, ‘Diodorm Siculite, Ouidutf in Fajl.Tlutarcb. Dionjf. Hdlicar. Fencjlella de Doma- no Sacerdotio, Alexander Heapolit. & Lih m GymU dne deDiie gentium. Inpnmvs pr oder n inf>exij]e Q*~ lendarium & faflos, in quibue ifhe res pertraffantur , Ham de iflit rebrn ccpiosejcnbere, ratio injlituti operiš nonpermittit. lil quos dics Romani diuidebant fu os mcnfeš: In trespreščipne: Calendasjcilicer, Hanas & Ihte, Calend« autem dicebatur cuiushbet menjts diesprtmue : a Aet y, id eff vocare. Ham e o diepopulum conuoca- lat prač o,n d Hondinas: qute durabant reliquie quatuor diebits, Home enim quaji Hondina, yt qutbujdatnpla^ £et,dicebantur\erantq j in%/ldrtio,%laiojiimo& Otto- lrijexdies: & quatuor dies in reliqubs: qute Calendas/e- qituntur. Idm "tocantur 0B0 illi dies, cumehhst menfis , qitifequutur Honas, ab iduando diffi: quodlingua He- trujcafignificatdiuidere. J\eiiqui dies numerantureo ordine, quopraceaunt Calenddsjeqttentbs menfis. Es(b enim i$.Calend, Ottob. dies Ule Sept embrie, qdijnterual- lo quindecim dierum abeifa Calendie Ollobrie : Vel n quo numerandifunt adhuc 15 dies,vjr h ad Calend. Offob, •' D d 3 Vide 411 Lib. v. Asthohomiae jr«Jr Ouid.in Faftts. e Macrob.t.Sat,caf>.\}.& ij.Cenfir, dedie ‘Natak,cap.i7■ Qua;funt feriae Chriftianorum ? Trimo m locum Sabbatbi Iudxorum,fucceJ?itdies primi#feptimanti ; quia Cbaldm & AigjptijsVocatur dics Sotif.diciturfadies Domimcua^j.^^p-iA-- icali Inmemorum refurrettiants Cbriftu Ciimenim 'pridiediei Sabbathi frijfetjipultu* Chriftu*, & iZtrdf r tf t Sabbatbum, inquoadbuc nemoad monumntum e- accefferar.ecce primo diluculo venčnim en mulieres, liucrentes Cbrijlurn : neq^ tam Cbrifhan reperiunt, pro- Icerea quod iam refurresijjet a mortmLucti^Ioan. / 0 foiftantinu* etiam Imperator lege lata , diem hunc effe voluit C. defernsl.mnesiudices. %eliqui V . dies pr ofejlifunt Jicut abminomjjerat Vem borni - nem fe^dubinopevan, &jeptmo reauiejcereab omni opere, pr opter memoriam pr ima creaiiorm . Exbn ta. men altJii enam Cbrifhanšsjuntfacri , &celebriores , pr afer mn in quibns beneficu ac merita Obrilli, grata recordatione eommetnorantur. Taks JuntfMataUedies Domini , dies Ctrcumcijipnis,dies \cfurrcB,ionv>,qm in locum T afekti ludaorumjiicce/it. Idam pridal eiue diši , Cbrilhes apnu* mmaculatna obtulitJmetipfum Tani codedij/ojiiam viuam,JanBam & immaculatam. Itetn dtesTentecofles , in auorecoliturracmanamifii Špiri¬ ta, ;*r,iU adilium diem, Trtiterea fejlum ajcenjmm < Cbn- Nicodemi Frjschlini. 423 Chrijli. Suntetiamalta fiolennitates Cbrifiianorum fil¬ tra, Trinitati ,Epipbania , 'Punjicationi, &c. necnon Apodolorum & Euangelidarum, & quorundam mar- tyrum notninibus dedicata. T odremo dies profed1 0- mnes, qui alicuiusfianSli hominis,aut conjejjom memo- riafunt confiecrati : it a k>t totum Calendartum Chrijha- nonm /it quidamfiafli: quemadmodum poded obiter monebimus » Quomodo dics Dominicus diftinguitur in Calendario, a profeftis diebus ? /fdmimculo 7. literarum ek Alphabeto Fpmano petttarum ,fieptem dies fieptimam cuiuskus dtfltnguun- tur, ytfiunt: /£. Ti. C, D. E „ F. G. Nam ek bts Jem - perona eftlitera ‘Dominicalisfntediei Dorninicimdek^ Eademnc perpetuo cftliteraDo- minicalis? ‘kitnime. Nam quolibet anno commum 'variat : & annobijfiexto dnaponunturlitera Dommtcales: quaru alt era dies pracedentes diem mtercalarem , alt erajub- fiequentes dies ‘Dominicos denotat. Id qud Cych Solaris indiciofitmanifedum\quisvtdiilumeifiannu 28. con- Jlat. Ekemplo[itcjcius Solaris, quiabanno 88 .incipit, dejtmtjinannum 1615. Nam retro numerando vlti- mus annut nempe 28 .in boe cjclofiicut in quouts,ltt eram ‘Dominicalem habet/f:peuultmus nempe 27. liter am TF&ficdeinceps. D d 4 CA- 424 Lib. v * Astkonoiae TABVLA VETVS, OSTENDEN$ Cyclum Solarem, acliteramDo- minicalem. HlCODEMI FrucHLINI* 4 . 2 $ Eandem rationem obferuabusin pracedenticycio fo- lari : qui initium captt abanno Chnfthtf?: & dejinirin annumi^S?;. It etn infequeti cyclo, qui incohatur ah an- ■ tioi6i6.finiturq } inanno 164.4.^ Quamobrem litera Dominicalis quouis anno 4 .. communivariat:&annobiflexto bis muratur? Caufanon obfcura e 8^. Ouia enim-1,6^ dies anni com~ *nmts,feptenariaiJladwiJione diuiduntur in^z Jepti- P d $ manas. +JlS Lib. v. Astkonomiai Mas, Guui i£*b» dicifolita,:id,ojuoliletM- »uenris ImraDmrncM™'": »'<”*■ “»‘T L„„ W aarukmr , »C/«*™ UUnia- lm Urt :j, U‘i lmm Ouomodo dmiduntur Fcfta Chriftiano- rurn ab Aftronomis ? VmJmmr infift* «’ Mi “ Moi,- Hm dprmipio Lu«amnmllm,m pafZEptfta- Dominif.ue Lunam Jutru m Dccembnjiue m la. n, 'Lno fupputanturdies ^o.dejcendendo: <& tjuadmge. Jies erit nrminm jeptuagefma. Stftt b\jfext w , m Ultur vnu* dies. 1{elujuafefiajunt immokha & fta- Zj*** 4 **‘«rm*f**. Ouo*a°do inucniendi funt termini fc- ^ ftorummobilium? 'Termini inucniuntur ex Cyclo decemnouah,yocxn- turcLvulgo clauei ; fuas in manu Jintjlra per 5 . digitos nimsmnt Jurnto initio apolhce. Nam Ji annm Cycli Tim conftat in polhce, erunt illm anni numero ad- ^dndt 2 5 fiin indteeJi in medi o 31 . fi inannulari 19. ji in articulari 7 * Ettumprodtbum clau.es cumcpanni. T-rrm er^oe^ig-annupro claua habet 26.aqua claue yJZmateurrclqu*feraddimmmi 9 .Qmdftmme. ' . . j ■*' ' VIIX Nic ODEMI FkjsCHLINI. 4 2 f Pkcedat 40. reijciuntur 30. <*r refiduum pr o claue ahnife^uenits babetur. Exemplum bahesin bac figura. Qua; funt loca ciauium ? ‘P rima & bitima clauvs incidit in Januar mm, fecun- da in Jtfartium: tertia &"vitima dics ApvzUsfexdaues demonjirat. SiigiturfieftamobilU Jcire"vb!uerif, accipe cldustn lilimanni, & a loco dauMtot nimura dics, quot rejpondent numerie tuis dauvs. Dies, in qua depnitijia fupputatto , yocatur terminu4 : & qui dies Oomin;cus pro\imefetjmtur , in ea celebratur ftfium liludmobils. Si annm fit bijjextus, claui additur ynitas. Qoomodo ha beri potcft terminus Palchaiis ? Vane. de boe termino inueftigando fiunt auUorum jen ten- 42 g Lib. v. Astronomiae (ententia>varijfunt modifrafcripti aJingulps. Sedo* tnnium mmcamr. odijlim* mtabuUprobo- nvur ‘Hamih CjcloLunan, ex litem Vomimcalibus , poteritinueftigarj, quoto die Manij ant Aprilu petubfitcelebrandumTaJcba. ' ... VET VS PASCHALIS TABVLA, Litcra Dominicales. ' 0 ?' j C T>. E. F. G. fiu.m. A. XJ - Ap. io. «p- a-^P- ,2 - a P- 6 ' a P' 7 -ap. ■ S.ap. \ 27.nu. 28-ma. 2g.ma. so.ma. 31. map i.ap. t ' 6 a p. 17. ap- 18. ap. 19-ap- 20.ap. 14.ap. ij.ap. S , 9 .ap. 3 -*P- *- a P- f- a P- 6 - a P' 7 - a P- s - a P- 2b,ma. 27- ma ' aS.ma. 29.ma.2i.ma . 24-ma. 27.ma Q 5 ‘ tb.fip ' !7-*P- “■ ap.12.ap. 13.ap. i 4 .ap. is.ap, z’ap- 3- a P- a-ap. i-ap.-6.ap. suma, i.ap. 7 o zi.ap. 24 .ap. 25.ap. 19.ap. 20.ap. gi.ap, zz.ap „ o'ap- w ‘ a P' lua P' l2 ' a P' 13 a P’ ' H-ap- 8-ap-, ;o 2.ap. 3 - a P’ 28.ma. 29Ma.30.wa. it.ma. I.ap. iti^ap. 17.ap. 18-ap. 19.ap. zo.ap. 21.ap. 22.ap. 12. 9-ap■ l0 - a P- "‘ 1 P ' S ' a P’ 6 - a P‘ 7,a P' 8,a P’ ' , 2 ^ a p. zj.ma. 2S.ma. zg.ma; 30.ma. 31.mx. 2f.ma, * ib.ap. 17-ap- ' i*- a P- ‘ 9 - a P- >■ 3 - a P- >4-ap. 15.ap.- V’ z. a p - 3 - ap. 4 - ap. S-ap. 6.ap. 7 .ap. ‘ 8.ap. ■ j 6 26.ap. 2 7 .ma- 28.nu. 22.ma.23.ma. 24.ma.2f.mx. \,y. 16ap. 10.ap. nap. n.ap, 13.ap. 14.ap- if.ap. , lS ' z.ap. ■ 3 - ap- 4 .ap. S-ap. 30.ma- suma. i.ap. ’ ', 9 z 3 .af, 2f.ap. iS.ap, 19.ap. 20.ap. 21.ap. 22.ap. ■ - ' ■ ' CA. Nicodemi Frischlini. 42 p CAP. X. DE NOVI S S IMA ,£NNI 7 ^ 0 - mani correftion o- Qus nam cft illa nouiffimaanni Ro¬ na ani corre&io? T 7 STillacorretfio , qucedemtisdecemdicbmexmen - -~/ W ° dtim obator: qusmadmodum hofles met calumniabun- tur- Ouot Rcgul« obfcruandse funt in ifta ^ cotredionc R.omana ? c ^Ritnim : d nar um prima ef£> de inuenitndd i tenu ds inuemendo Cydo Solan :qUartadetti- m l°’ JaliteraDominicalt : qmntadeannoIndiUio- NlCODEMl FR.ISCHLINI. 4 }t lunia non pracise redeant ad eundem dtetn & boram, f otZ 19 annosjbUres : ideofaBum ef £, "tthoctsmpore Elomluma , ab aureo numero, plw cpucim quatuordits dijlent » Qaomodoigitur inileniendus eft aureus numerus? /fftbieBB ekanno 82 decem diebui, &omifits intrd ejuofijue annos apuadringentos tribun biftextbs: adde cm- hbet anno Domini pr opoftto t. & preduBum diuidc par 19. ‘Mumentf enim qui ek diuifione relinquitur,eritau- rem numerm annipropoftti. Ef£ etiatn tabula inusntd adaareum numerum inuefligandum : euius vfui ekpli- caturin Calendarionouo %omano. Quis eftvfus aureiriumeri? /ftureo numeroJecUndum ‘Romanam correBionem, non Dtmur iam ad Elouiluma & fefta mobilia inqm- renda,jedfotum ad inueftigandam EpaBam cuiuali- bet anni : ek qua deinde 'Nottilunia , & fefta mobilia re- periuntur. Oupmodo ergo inquirenda eft cuiuslibet anniEpa&a? , ftfdinueniendam cuiuf}ue anni EpaBam , duafunt faBa tabula: quarum yna, eft tabella Cycli EpaBarum perpetua : altera , ef£ tabula xquationid Cpptlt EpaBaru perpetua. Trimo igitur cjuarendm efl annm propofttm-, in tabula aquationPs,qmfinon inueniaturfumendm eft mnusprokime minorpiotandttsj^ liter a Jlpbabetbi,ji~ tism*. 4;1 Lib. v. Astkonomiab ue matufculafiuc mtnufcuU^ua adjiniftram tlim anni collocatafuerit, Deinde in tabella CjchperpemJmtlts literanotanda eti£, & CelluU,p*abilla hterdinclufi- ue,ter na ejifimftram -cerji *, anreics numerm tribuen- dtls, & Jepcnti celluU addextram , aureuenumerus 2 - &Jicdeinceps, doneč adaureumnumerum anni pro- 'polith iamante inuefligatumperueniatur. redeundoad n incipiumtabella,jieampercurr er lisicomputata etiam litem? maiufculajitbquaEpaBaXXV.rubra:&epaBa 2 nigra collocatutpr o yna cellula, Hts enim ritepera- ilhcoin cellula > in pam aureics numermpropofiti M ,’ Iu da,Efaaa,UMa«mre f! nemr Quidhic obleruandum; ‘Diligenter obferuandum (?f^, "ve pando aureui nu. mrU 6 annipropofm maiorfuerit, pam n, palesjunt tofleriores oBo,d n-pjpead «?: ceculentpn cellulaf\ funt dua EpaBa,XX\.rubra,&^nigrd-rct(inpa) /umatur EpaBa 15 nigrairubra-perbji incandem cellu- J lam aliprt) te prior ibtts vndecim aurets numerts, ceci- dent. Da excmplitm. Ouafiturue EpaBam anmoBogeJimifexti } cuiitiau- rewnumerm »o, ingredior in tabulamapationtd, & nu&ro annum pr terne minorem ( nonenmimenio eundem annum tabula infcriptum ) pinempee^an- nm , i L Yiotatwlitera D maiufcula.Deindepcerolite- ‘ ,, t \f n r a blila cychperpum&hac litera inuenta,no- y to ter- Nicodemi Frischlini. 432 te terttam ah ea cellulam fmijlram 'verfaf , inuenioL\ li~ teram a, minujculam. Hu i c er go afcribo aureum nurne- rum i.&Je^uenti cellulte de)ctram yerfw,nempe celiuhe m,ajcnbo aureum numerum z,&cellulce D, numerum celluU d, numerum 4 ; &fic deinceps, yfque adau- reum numerum annipropofitiuput conftatdecem annx. Quopatlo , inuenioEpaCtam anni 8 6fub litem k, nemph jo, qux EpaEla aureo numcro tim refondst. Quis cft vfus Epa da: ? Inuenta Epačfa mondmbis omnia annipropoftti Ve- ttilunia. Elam vbknnciue in Calendariofuerit EpaBa, eo die eri^Mouilunium. Quomodo autem infUtuendafit eperatio, id docentpeculiares tabulce , &injlrumenta,ad hanc rem ordinata. TABELLA CYCLI EPACTA- rumperpetua. Ec N 4 ?+ Ltb * v. A stronomih ""n Hm bT^H E j c j r j x ;, x u! XXI InJ jm 1 XXIII 1 v 1 XVI | 'H | h j u } XXVII | Vlil | XIX TABVLA QVATIONIS ČvcHEpa&arumperpctui. Anm 'Domini | Anni Doirtini V P n b C P D c ^ 320 Bij? \ i s »s i 1 nOQ ^ V 1,100 Bij?- \ i uiz Bij?. i i k5oo B j ?. , | x?oo Bij ?.1 A \ 2200 Bijs. I q | 3606 Bijs. u JJOO Bijs. I p $oo Bij?. A ■ 2400 Bi(?. I n J 3800 Bij?* u | 2500 Bij?. 1 n | 3900 B j?. 1 | 2600 Bij?. ) n | 4000 Bij?, C i 1800 Bij?. I B 1900 Bij?- 1 B 1 2000 Bij? 1 B V 1100 Bi ? . t V 2700 Bij?, j m I 4100 Bij?, r 1 2800 Bij?, i 1 j 4.200 Bij?, s I 2900 Bi/?, j 1 I 4300 Bij?, 3000 Bij? | 1 j 4400$^ 3100 Bij?. ( k j 4500 Bij?. Bij?. 1 k I 4600 Bi[?, . , Bij?. ‘ 1 J 4700 Bij?. q 1 3400 Bij?- j 1 \ 4800 Bij?. ' 7300 B'(?. \ 1 ! ^.gooBi/?. Qu.o- KftcoDEMi Frischlini. 43jr Quomodoinucnienduscftnumerus Cycli Solaris? /fnr.o Dominipr opojno addantur recipianturq dua liter m 'Do- minicales. Qnpmodocrgo!nucniendacftlitc- ra Dominicalis? Adinueniendnm lit eram ‘Dom imcalcmfiSlifune duo Cj/cli Solar estmorum alter dur at ab annoiySz,adannu Cbrifti 1700 : alter abanno 17 00 in perpetuum. TABELLA CYCLI SOLARIS, abanno i 5 S 2 ,vfque ad annura 1700. e j cbA j g j edC f b | gfe 1 d | bAg j f | d I M 1 c I 1 c I ! Ee 2 % Qois 4 ^ Lib. v. Astkonomiae Quis eft vfus huius fabula:? .. Continet bac tabttla cyclum folarem annoritm vigin- " * 7 L/7/»vf«/ L * lr,r> + J,*, tluas ut er as j^un^n >vm*v ^ 'Matthi/e: & inferioretn in reliquis Dominion S * nntim initio ab %z,cuius litera Dominicalts eff C f ' tur fabula,in anno 16 oy.poftea adprinciptum cycli T u ~ tatrnU[uredit m ; m>| 4 »nifexcentefmidecmilitera 'Dominicalts C,vndectmi V>,duodecimi A ,G ?v; Vijjesctusj &fic deinceps. 'Kam anni,'a quibus ifl e rl~ ilu« m tabulaprcefcriptua incipitfiunt anni Cbrifti 1582 j 6 io i 6 ^.i 666 .deniqueannusi 69 ^verumvltrai- Q vjiis tabelhznon peruenit. ' * Olipmodo ergo inucnitur litera Dominka. lis,ex tabula perperua? nuenturm literam ‘Dominicalem cuiuslihet anni pr £annum 17 oo.ingrederein fabulam cequationis in frafcriptam,& qu«re numerum «ntiquum,ad Imitiram anni] ropofin, vel (fitstn fabula non eS^firiptus) ann ’ proXime mmormeumfp inuentum nota,m tabSlalitem rum Dommicaliumperpetua. S i enim celiuUhuius nu men antijut tnhuas annum, in fabula *quationisac-č ptumfeauentem vero annumfequenti cellulet: & i tc de¬ inceps,doneč od annum pr op oj it um\pensenias : redeundo adprincipium tabelhe.fi opus fc incides in literam T) 0 runicalem, quamquxrn. Qu Georgii celebretur, erunt tantutn 23 Lami- ZTdPlnteJe^adJduentum. CAP- XL DE ecl it si s o lis. Ouid prseterea Soli & Luna; accidit in coniun- aionibus&oppofitionibusi C Oli auidem in coniunflione cum Luna , interdum ac - O cl J c obfcuratio : Luna veri inoppofitione, interdum luminvs , & obtenebratio per umiram terra. <^ Am i ux Solarnunijuam deficit: idco Lunapr apr it dkrur deficere.Quaenim luce Solari vejlita e II,e a rur- % exuiturat% fjroliatur. In Soleergbnondefe&umfed objcurationem appelUrididicimns. Glyc.\part.AnnaL Conjentit etiam Tlutarch. in libro defac.in oreLuna : oL meta. «tA«-4*STV v\\iv, mia.oi~ tdunvrutnZMs ** eourrn^T^&c. 'Nam Salte - ft e Uacrobio , nilnl ijf/e patitur.Jed noflerfraudatur a- J fj?iBus-Luna vero circaproprium defeBum laboraunon acapendo Salus lumen , cttius benefteionoBem colam. Quidcft Eclipfis Soliš? EfT obfcuratio kcis/cuaucrfio radiorum Soliš , ?« Echpfa Soh,, dmdeper A7 &p roduBam diuideper^S. Kam&tumrefiduum grr Viatneter:qua dimidiatafaciet,Jemidiametrum /T-c 4 Hit perift&coniunge ambas Jemidiametros. *■ L.Ummmaor.tumnuliaimEchpfu Solu-.fm 4r’or L««* Lom, en' ahm EclMs. Poftremi Ti,, J,e UtuaMnm Umf-r^m ai aggregm je- J u,,„ l ,nrum. E"xrefiJuo p,er, diguo,Echpt,- ml " ‘ n „ u l am proportionuhn,'vtjcias^uantapars cor- C0S ? er crfaritobfturetUTC. Trimo autem locoponeinte- f or ' /> muenies j uantitatem futura Eclipft' Quid cftParallaxis, cuius hic flt mentio? Ta~a J laxts,Latine commutatio, efC aretts circuli •verticalis ,per ftellatn dujuam dat amduBns, Vinter lerum at/^ifibikm>fi» W*™tm locum mterce- l/ u y}>diciturdiusrfaas ajpdht.Ltji autem Vs- {].. ‘ mot mLuna,alidt nihil dtjerepatab Apparete^m* , v r , }nen Luna tena admodum propinquAsiC’& minor tetra: Nicodemi Fhischlint. 445 1 ferra: ideomagnitudo terreenon finit venmLune lo- cum eundemJemper c Je, cum / 4pparentc,& manije- Ji umjacit angulum,eSc imeti, y>eri ,atejue apparenin mo¬ tu*, Ijeltjuapetam ur ex bjpothejibm Ptole mesi & Co- pernici: & aggregata jemidi ametrorum eix tabu in Prurbenicn . Quomodo tcmpusdurationisin- uenirur? Pr imun: quadraa^gregatumfemidiametrorum So¬ liš & Lttnee. Deinde ejuadra etiam latitudinem Lun te 'Vifam. Pojled jultrahe auadratum latttudinis Lurnc yijle,apuadratoJetnidiametrorum: & relmpiiitmqtu- dratum tertij latern ,perper.ultimam primi Euchdis . Pueteredebc koc quadrato extrahe radicem: & bal el' n minuta c ajd*. Pojlremodiuide minuta čajiu, p er excej- fum motu* bor arij Luna Juper motum boranum Soliš : &proueniet temptu, reijondens minut n cajits , jme di > fnidice Eclipfis Solarn durationi. Qualis fuit Eclipfis Soliš, moricnte Chrifto? Con fiat e!x Euangelica Infloria, Cbrijlum fuijfepaf- fum, decima quarta Luna primi men[is: quce fuitpnma dies A^ymorum. Sicut Exod. iz.puccipitur ludats. 7 um autem Luna opponebatur Soli: &baudquaquam sum eo coniungebatur. itaopprodigiofafuit Eclipjis So¬ lu , qua d %leridie durauit ad tertiam y/f, boram. c l)t tlB. v. Astkohomia* hac Eufebius : Thlegon,mjuit , Glympiadumegtt~ «W fubputator futt: hb.U-d* -«'■ % w ’ ducentefima, rrugna & excellensmeeromnes } qu* antee*macaderAt,objcuratto SolufaHae^. Namdtes u ,-lPoram fextatn itain noShmesC ^jut^tfidUin Cceloapparutrtnt : urr^moimviB.thgpiu, Nlctn* Vrbi, multas ades Jubmrtertt Tblegonm tempu, ex- vreMe fub Ttberio Cafare, tefiatur Ongenes. Diony- a , aui turn tn EEgypto r,xi', m eptftola adPoly- Lmrn • Eram, m (itujuit) ego & Jpollopbancs a p u J tkhopolm: amH [mul globam Unamrabilner in. l e Soli obferuabamm: tpjump rurjus ab bora nona a 7L Us dtametrum (id ef£ oppoju tonem J ar ca vejfe- , iy lony fium ctim Sol^ Ecltpjin vidtjja tnj£gyfito, "tff* in bete verba: /(ut Deti, naturapatuur ,1 yyyA ttis crt\lwy, ?t aiAltv* -raf *MpČTq rUtou i%w} &ICODEMI FrISCHLINI. 44 7 'j^f^TOs fdp cn\lum$, ot^lccn SifUidt /Uetra tt r?iu>v if oc/Epm, m ytveT.cq to /Ljj dv QwoEco, ToSidt hpoTč* fucc 'Plutarch.de facie or ti Luna : t vbipro Sigr.ro pu ep legendam. es£ Qo0e eft caufa huius rei ? Caufa, prorer tjuam Luna deftitujtitr Solati lami¬ ne,oppoptio diametralts: quando Sol\ terra & L ima Jueririt in "ona tjuada linea redi a, tranjeuntepet bor um corporum centra,"telnonprocul. Ftt autem diametralts ifla oppofitio, ekifiente ~vtroq j luminein linea Ec lip tiča: quando Luna fuerit in nodti. 'Nufquam enim Luna 'gr\ ZLj-3-/J-tT%ov potefL opponi Soh, nifiin duobuepundiu , qui "tocantur nodi Totedig tamen etiamfieri Luna Ec- hpfis , cum Luna "ultra "tel citra nodos fuerit tanto inter- uallo, quantaef \^ Jemidiamsier Lunamifibilis, coniun- dfa cumfemidiametro "vmbrce:boe eFf ,Jfacioferme 05. ferupulorum. Equidem /emidiameter Luna apparens , e,f^ ihfcrupul. jp.fecundorum. Fmira "terojemicha- meter 46. /crup. & jj.fecund. quee iunUe effuiuntfe- kaginta quinq-,fcrupula. Eflenim diameter T mhcefe- redupliu ,ad dtametrii Lunte. Igu ur mtrahos termmoa confillsns, Luna in oppofitione ,patitur dcfeclum turni- nti: & in "tmbram terramergitur. /ptfi latitudoLun« maiorfuerit minutii , aut pr mu e tot minut oru, tuni mdla fit limints obfluratio’jedd ameter "tmhra, tani it JlnngitJemidiamttruLuna. Exquo intelltgitnr caufa» 44* Lib. v. Asthonomiab c ur non quolibet menfefiat clipfis Lun#. 'Jfij ert Dio- „enis Lačnim , pnmum/fyax*goram apermffie viatn- i Eclipfis Lunar Hiciim ant ek Soliš defeBum nemo admi- raretur , eo qubdomnesficircnt interpofitu Luna id con- tingere, Quotuplexeft Eclipfis Luns? Duplex:aha totalis, & ahapartiaUs. Qu id eft totalis? jEfp tali* Eclipfis,q«ando Luna prorfins carens lati- tudine,in ipfia Unta EcliPtica , ipfiscp nodbs confiflensfio- h opponitur : & alujuandra tota ob/curatur. Gr#ci Do- cant Tranfitenim Luvapermediam Dtnbranr. & tantifierin ca delttejcit,doneč rurjits ePcal- t c ra part e emergat. Ingreditur autemDmbram eapar- u Lg, or tumfieBat. Luna enim mouetur ab occafiu in Črtim motu proprio , & rurfirn emergit pnmum ex ea partejme adoccafium tt-ndit. Lir.bra Deroad motumSo- % pnmum , fiuecommunem magbs quam adproprium mouetur- JtacjueceleriorešlgDmbr#motus,quammo- tus Sohs.Tlut. Quomodo diuiditur totalis defe£tusLunx? ViuiditurDulfi inmaiorem,mediocrem zrminore. %laxima enim iy(nv>i , i duv’^7yxiv , Tfy: usrLf x,ctv ’£ki tv [Aav m h yu. vds ruF rmHEGnb Ao/, 'Huj kuifav actt^ovmv tHs Eam oh rent plures Echpfes Luna dicunt fen , qUum SolH. Vnum~ fuodifa enim eorum,quaferuntur, obijeere fefe Luna in- Ff qai- 456 Lib. V. ASTK.ONOMIAB quiunt,nonfolam ter ram.'Nam cum ter ra nofit četrti \ fedtotum illius bemij/barium dtfiet a centro , ntbil ob- J flare arbitrantuntuo minut apparentia adeundem mo- dum eutntant:quadoquidem nos in centro terne tion ha- htemus-.ficutfieret, ft terra in medi o ejfet. Vtanifeftum tnim auodne nune fiidsm ahqi:id efficiat , quandoper femidiametrum d centro terne diftam us. Affert e ti ant Thtarcbus caujdmbumrei exToJidonio, inhbrojk- pe citata. Sedlocus tbiDtdeturmancus&mmlus. ra e to re Quomodo calculandce fiint Eclipfes Luna? Trincipib qu aut maior.nullaputura tšjpj Eclipftr/tn minorit um Luna laborabit. Subtrahen- dd ergh lat hudo ab aggr egatojimidtametrorum: & re- Jiduuni aJJerUafidum ad par tem. Toflremb per T^egu- lam prpportionUm itujutrendum,ijuanta par s Ltina ob- Jcuretut:quemadmodum ante fieripracepimM . Quomodo tefn pas durarionis ^pioratidmn :* Trimb aggtegaturhjcrmdiameirdrum tjUadra: iterti latitudinem Lund quadra: deinde ejuadratufn latitudi- nbfi partium, congruente Jiderum motu-JtdocetTimni Ub.zxap.t6 , Idem Tlmutaffr. mat defeŠttS Sol « dr Luna;, 122 menfibus,tdeH£annts l8 ‘1 6 mefibus,redire infuos orbesficut &Juprade mo¬ tu orbit , deferentis caput & caudam Vfacotm , tf£ t hderentpojlen Cbri- Jlum non loaui de rebus yulgaribm > addidit ipje , appd- Ff 1 riturum Lib. v * AsTKOkomiAi rit tir um ejjefignumfihj bominis , dr ftellas cafuras ejji dt Ccelo'. & 'Virtutes CcelorumconcuJJumiri. (Juahs au- ttm fuiura fu ilL Soliš t? Lunaportentojk obfcura- tio,id bodle covijcpenon fojjumus ,Jedeuenpus ipfeof tendet. Quareveteresjcta pulfabant & clamorcs cx- citabant, Luna defkiente? CauLm huius fuptrflitionis ekponitTlut/trcbus, in lih. de facie in ore Lune:. Kam credebant bominesjit- perftittoli, animas habftars in Luna : <& damnatas anL trias latnentari, tjuandoLuna dejiceret. ldep aduerjus smimas \fragorem crepitumjue tdeb*nt./£lij putabant Lunam veneficiis incjtntatam teneri, ne lumenfuurn pofjet dtjfundere. /(tipu bane ob caufam ara pulfabant , %!boe tmnitu incantamnta abigerent: ftcut ek com- ment. dpollodori Cjanei pate t.Ex tat huius r it us ikem- pluminyita7 > /EmylijapudTLtarcb &hb.i. Jnnal, abud Garnel,, 7acit. (Sngo buius con/uftudinis yidetur a ( ’/£gyptnspromanafje: qui /jidem fuam tinnitu.arif, C 'Ttubarum Jtjlrorumjue jeneraban.tur ; ad /Egyptios yero peruenifje & Chaldais : qui Saturna, fiue%lolocho Juojiberos im moLbant: & ne p brat us Ijidis(qua etiam 7{bea & Opsdtatur) boce^eiuLtus matrttmjeflen- tiumintenturn liber orum ekaudirefur tinnitu<&c r e- pitu artsgvoee- s Lmentabiles obmiebant. Ouid. 4 7hAeta~ ; tnorpb. Ciitn frufira refon/mt ar* ausfiliarLLuna. Dura- Nicodemi r R.I S C H LINI* ,455 •IDu.rauit ifla fuperfhtio diupof^,etiam inter Cbriflia- nos, auemadmodum ex /{jigufimo pater, puiteuifui bo- mineš ab illa impietatejn bunc modudehortatur: Nul- lus,quando Luna objiuratur, "vocijemriprtejumaf. juia certts temporibus 'Deoiubente objiuratur: necper Lu¬ nam nouam timeat ahquid oper us ampere: quia Deui adboe Lunam jecit : yttempom defignet, & noilium te¬ ne brus temper tt : non yt ahcuius corpus cufiodiar. aut dementem hominem padat: ficut ftultiputant. /Qtgt*~ fiin.de ‘Rpttitud. Catbolicttfidd „ CAP. XIII* DE T7{OGNOSTICIS /[ST7{0- logorum , ad motum Luna. Fofiunt^ne cx motu Luna:, futuras tem¬ pe fta res p radici ? / r " > OElum ferenum aut pluuium, ex motu Ajlrorum & Planetarum non pojje pneuidert , idJupra de- monfiratum muli us argumentus: quns yt bic repetan- tur,nibilcif, necejje. Interim tamen nonegamius,etiam ek Lunafumi prognofHca, ficut ek Sole:[e d talia , qux a eaufis Um fieri & effici inctptcntibus capiuntur ; boe e/L Vbi iam caufa e/l in effeBu aliquopojita. CuiuJ'modi funt fi r ajenfiones nautarum, agricolarum,&medicorum, de quibns in tertio libro copiose eff diilara. /fit Aflrologi, ek caufis rgmotifimus pradicuntepfrtlus, & qmdem poji aliquotmenjes, autartnpseuenturos. Ff 4 Annon Lib. V. AjTKokomia* Annon licct fecundum incrcmcnta, aul dc? cretncntaLuna?ja£tioncsquafd$pi. inftitucre ? /Tliudeft fecundum id, quodin/lat agere, aut non a- jrere: aliudardculcs temporumfnturoru efaffrtevelle 'prouidere: & agendi rationes bommihm tndeprtjcri- bere. Vam aiiud Vere, 'aiiud a (late, ahud aut umno,4- liudbjeme agenjum efft, nemo negat: quando femcl in rerum naturam,propter bomtrmpeccatumdftavtcifi- tudinfs aerd temperierum,tufla Vet tudtctoprouene- run( Ohm e rim tam vecorsfn , qm -cere cupiat meter e, & jer^aftate-.aut quivelitautumno putarevnes,^ hLmecolilgat T nndmiam? Cim auttmLunaJuoam- lira rnerflrmm auerjani annum , <& Ver quodjamfu. ‘ 'qL& afiatem , &fuum autummim atf, hjemem, mr: menim df ribat -ftutjupra, tf£ demonfiratm : ideinon ttegami *. alner *&'**?*?JJ e Luna noua > alt - ter Luna plena, dl’terLuvadimidiuta } absc\ tamenju- perfhtione. Vam fecundum heliju« eopiam atq 5 inopia, 'Veji incfementum ac deirementumfffcit, vt crejcant de ere fant humor es,m corporibus tam apmantium, nudm arborum&jiirptum, & rerum quarunda antma parentiu. Quapr.opter generales Jeuvmuerjales agrteo- hrum&wdiiorureguk,adLunwcremetaacdecre. 'menta prajenpt*, nihil h$hft abfurdijattt autimpieta- tfs reli urit .n. at de lent cttam qu«da a$ toneš, adLun,medicofummaadhibendatspd modsmtio: ne quidnimkagat:prafertim vbi dejalute , & yita bomipk agitur. Ldunjuam enim k a objemati debepttjta, vtaltquidmaliahaflrk , ega Lunametuas, licet Vna eademj aclio "videatur commodior , Luna de- crefcente, quam crejcente , Inprimkverp detefUnda fjl tllorumjuperflitio, qui yenict: in qua fmgtdts membrts human k fingulorum fignorumjllkdominantium cbaratleresferibuntur E- ius dejcnptio e hb. 2. \lanilij petita cfg, gr lih. Firtnii i cdlauoplena bor nbiliumfuper fiitionum, & aniliumfa¬ bul ar um. Cur enim capitt humano tribuatur /pnts , & f urpedibufprajintpjces, Ji caujam ex ktflrologo pet as : autnullam reddet,autridicuUm, autplaneJuperjhttc- fatp & Chaldaicam. Quando igitur arandum & ferčndum ? Tempora arationum&JationumpraJcripfit Salomon cap.it j ui cone ionatork,Ua dicendo,interprete FLaegan- F J' 5 \tno: 45 * Ub. v. Astilonomi^ -eno: tb>M.o'i /SvAovro^ x, ia. «.tV vpt.ftteapfAV'*. tsfo- 'fUCimm. -/J/nillsnupU^ ktpop^v.^ns^apdjjm ir v *Mo» o- ^nTct 'ootov ' T e^MulnVo- i meprttnofefuturA exCsclo. EtJeBas,ipfumq } Ccelumfcrutaris? Htib.es an- tepedeszuosecccVirgtlas. HacTlinim. Veteresretv, Tliliicar.u)njcrtpsores ,Hebodus J^irgilim & C ul urne]- la, tempov a!Jerendar imf rugum,tritici , farina Jior del tpfmikum, ex alicuturpellce orat dejcripjermt. "Nam j.Up v'a ofiendimm, inui.a 'verds & #ft,at.n , nun ejje c adut; r vbiq } ,fi ad juahtates, & yices aerM rej^icias. J dno txur tualuuiutftelltz infignioris.initiayerty.auttefiaiv.ycl autumni defcripjlrunt y eter.es . Hinc traki afuperfhtin. #is origo:quodpofteri crederent, ccelejlem aiiijttem m- flukutn cotnmunicari terra na/c e n 12 1 v a jev e ); ort us ta Hum fiderum. Fide Coijumellib.i cap S. Qua n d o fca rifi can d um ,3 m ve r* a (ec a n da r Quee tempora fvnt apta yenee'jifhontbm pr jcarifica- tjombm, nemo .mclius pr./tjiripjern h en mn , ej/tam %le- dicus. A ut enim ifUs euatimiton ibju-f no, er, d um esfg. an- f ecjuam morhasingruat,tan/ju.aniprophyL&icjs ant y- bi tam morim bomne inuajit. Vtrobttp mgdimspora, rt tac debelit conjuler e,ejuidvadeant bumen. /ju; d ynes jerrerecufent Qtiadjt aliatadefjet fitur/i in ijia /{jaln- ca,& Claldatca oljeruationejignerum 7j-dtA’ i, &Lu¬ na S oltsq ; curjitr. ne p, LJippocra tespn epifj.4 le n us injuis prohxi' dijftutatiomb. de c,ur$tione per junguinis mj- Jloncm,idreticuijjent. "Nam certtrn esp Hippocratem , Gal&tiumgpaliosmedico; in operibusjuceartis,nunqud fuijje yfos /tflrologia: ficut iam oltm TAediats & Thdo- Jbpbut doBifiimui, Th. Erajiuc luculenter lotdcrr.on- Jtra - 4.60 L i b. v. AsTP- oN P mia * Hranit. Nonignoro,qu* Hippocrates fcribat in lih M aere,aaua&loch. StdtaproJjhologorun, aflr man - tia & aliromama,minus nihilojacere^utuv, melhpt, auitotum lihrum diligenterpenfitahit. Nih.l enima- Uudiht Hippocrates docet , niji con/iderandam,ai:oan - ni tempom /i ttntos, loca, & regioncs . 3Vo» enim aha de c a ufa,caniculergili*rumtxortui > vel<)cca- fj Sol/ituaj, & £.qutndha abjeruanda dicit; qudm \t ijedicMper ea agnofcat tetnporum mutationev.cum auihM ecum bommtm ventmulos dixit permutari * j Manard . hh. ij>> Ep‘^0 S* Ouando vero purganpa medicamenta ^ funt exhibcnda ) Crinas 'Mafilitnfts,atttore Tl'inio,artegeminat^ adfiderutn motiti, c* Epbcmeridc Jvlatbematica , abot eeJrothdedit,horasj } ohjeruauit. Thn.hh.i^cap.i. 7(j- det hanc jiultitiam fuuenaln Sat.6.cumait: /fdprimum lapidemvettaricim plač e t : bora Sumitur ff-V libra:Ji pritritfnElm ocellj Jngulut: inJJeBa geneji colljria pojtit. /£gra lice: Lasat , capiendo nulla videtur _ Aptior boraciho:nijiquam dederuTetofirh. Simediocrh er it:JJamm luflraktt vtrumep Jede tar um , &fortes ducet:Jront,emJ manum^ ' "PrAehtt vati, crehrum poppyjma roganti, ' Ti h at eno Chriftianos hommes,eo dementict pralabi^ 0 vt JU- ll . . £ NlCODEMI FrTSCHLINI. 461 ”Pt fuperflitionibm illts fiaem babe ant, qu<ž eiidm a fa- tnoribm Ethnicd ekibilantur. Tlantaš enim debent infpicere 'Medici, nottPLnstas: &incurandfsagrotts Galenum , non Calendarium cohfulere. Etenimipfa mor bi qudlitas, & corporis ccgri habitudo, & aerts loctq } conflitutiojatts indic abunt ,quidekhibendumfttagro, & (juantiim, & quo temp čire: it a yt libros atpur Alma. rute h /pralnim confulere hihilftt opne, Quod enim Hip - poadtes dit in AphorijmM,purgationes ejje mole(lasjiib cane & ant k canem, non ideodixit, ejubdjjdm illudpur- gaiionibitspeč fe aduerfetur,fedquodeo temporeexufla Jit noflra 'natura , neque yim purgatorijJuJlineat: ficut Galennt ekponit. Exuritur autem eotempore natura boniihd, non qubd flella ranit yilam adurcndi '‘tim ha- ledt:jedek acadente noflro aeri cohiingit: tjuia dum il- la oritur , Sol sp- vertici noftro mag k propinpuat, <&in tlo/lro hemijpbario longiorcm motam trabit. Si enim propinejua Sirij yi fieret : bd,quiad /pntarBicumpo- lum eddem,qua nos ad /prtfieum, yergunt inclinatione: eofdem, quos nobus, talores iacularetur: dim tamen ec- dem tempore m edeme algeant. Qmdcerie argumentum yel ynicum, tetam fer e aflronomicam diuinationem tol- lit,jignorumyiribui inbterentem, qudsitinoJtra regio- ne, ek Soldad edaccejjit demonjtrat. Manard. lib. EpdC 5 - Seddcdiebusdecretorijs flue criticis quid ftatuendum cenles ? ‘biti 462 Lib. v. Ast^OtiOMlAE Dies decretorios Jecudum Luna illnminationes,fof f e objemati: Galenat ojledu libro buiw argumenti ter- tto.Ojtodautvnoeiiamcap.perbreuUdem Galenusin- fert, rriagrias a Luna cmtnotion.es exaiari, r xel ad mali tncrementum.-iclad decrensentum , in q:iatuor punBp Zodiaci cardinalih& in ločit quadranguli; aut cppa Ut is, item vn coniunClione, cum reliqun planetts: loqai- tur'Cdlenu* exjententia /Egjptiorum a/tronomorum: MiafM ptanetasfaciant a.yt%7t6\ŠPi,alios i&x&7ni6s. Vumautm hxc fentetUfu abj'urda, & impia , at^ahe- tia it Cbnfiianareligione, ideo /Egjpms longiimvaL. fOiibemui- Cedita tamen T^hodigitiuf Gdleni,aut potu M £-"ypttorumjententiam itainterpretamr > libro 14 .- / £ . i 'Jniif cap. n. ytbanc tationem mfhiduum Ltu „uMm, dnom Mgjftij adjlium Luna in Zpdiaco ref e. , , : ..ASohsilluminatipnesreferencameffecenfs- Livarn ulfuit nouampen, in locts guadraii- o-;hs,a Lhfilčntts Luna-, rurjicuj chmplena^ifitur, id' ir -i-iii-r/datjue diametro contirlgere. Ejuidem Luna obdrčvmies A‘.pyptiaxas,hic oblittufm Galenm , tpj- det ui • apptovare : qUas idem lib.iz. %htbod\ Tkerape 1 *, a d'0 conterri-fit"fr etiantmagnopere laudetmedicurh, aui aimaudgendrm m cefhalalgta , noBu fibi -venam inr&erit Quid y! qm,didemG»len.-Ukv.AeCritMits v fdtnur , Utoneš Soliš & Luna,pr o diuerja matena dif. pofmonc^ate: WuA*s, \}\d iiMTnbi fo nČ amemdiebm mpanbascpn- \ N IC O D F. MI FRISCHLiNr. 4 6 $ kidat (rif ls i caujbm reddit Hippotrat.lib.4.. de %lorbis, dum inqmt: Diebmpdribfts cotpiis de ventrieulo & "ta¬ jiš humor e s at traku: quos diehus impanhus propellit & protrudit. (Juius tertum ek j bocfigrium, Quiatnq enim fshre coiitinuu correpti,pbarmaco m diehusparih us T i(i Juntibi nurtjuatn nimiUmfunt purgati. Qui yero diehus imparib. medicamenumfumjerunt,hi mmiumpurgaii interierutii,Humor enim ttgroti mag is diehus imparib. iurbatur, nimirutn edrpore humorem ad Dentnculum tranjmiitents.Troinderekle C0rn.CclJushh.4- cap.\.l- pjas mor bor um accefiiov.es tubet intueri. & ek hhs,quado cibtisfit dandi/s ..conieBare.Quado aute "tena incidsnda, autižgetptirgadus , reSliitscauja morbi&eiujdemcon- _coBio,yiresq } corpoirw.dc accefiiotlu tempora,quam au/A- qpccafira indica Urit f-arig.Itb.t.Epijl. 35. ffddetldum "Vero & boi, quod Galenus aiicpuot locis Jcnhit, illos ejfe mentitos, quidkant, eum prccdixijfe alicjuideka/h, Mit ex aliis, quam medias (ignis , quayidelicet inčo. pore apparent. S e d praftat de Criticis diehus mediti rum y duospreifiantifiimos audire medicos: qui in natura motborUm medicatncK rim ac poteftatem,detiiqueinarcahdtoj&dbdittorem quan- damjjmpathiam, & confenfum, bos decretorios natura incertkac (latddiebusmotui, quamin aftrorum aj];e~ & mjliDcm referre. Quod dan doile , ac copiose Frdnafcuo EdlUnola lib.r, . locorum cotrtmuniutn,cap . 7 oflenderit: & rationibusfirmipmd AJlroldgorum va- nasacfutiles nvgas confutauerit,nenef£ } cur longior effe -telim. HacFidiint. .. JJ quidftatuendilm dccaetcns Aftrolo- gorum pracceptis* Oriih[uk Epbemeridibui diesprefcrilunt^uando nouadndiiere vejite cporteat, autpecuniam numerare, erd°rc & vtndere,peregre prmcifci ,pueros ablatiare, vhguesprafecare, caput auc barbaru mdere : hi fidendi pofiusfmtjjuam refutandi,proptercd yuod dtra corpo- rddamnum, illic cumTtolemzo ludere& nugatipof- Cunt. Sedquahdo : certos diesJcarificandi & -penamje- candi, autpurgandiprajcribunt, citrafamtam pericu- lum non ludunt : fictit huiui rei exempla affert Langih hb i Epifl.fr&tf.OuddadPtolemainugasattiner.e- po Dialolum Chaldaicum & Mgyptium deriderecon- jiieui. Itaaue tnterrogatus de temponhts ponendicapiL los> induendi jejles nouas,peregrmand h adcundiprm- Nic!od'£mi Fris^hLiAi. ttpeš,emendi,yendendi,eedijicandi, yngues prajecandi , & fmilibui itdjoleo rejjondere: ynguts & čapillos tum Henium prtscidito ,cum oblottgiores fuerint: "vcflss no- itas pr rus non indttas, quhm fintfarne & confetke: prm- ■ eipem ddiio,cumfui čopi ant tihi fecerit : eme,cum AYUW' 1+1 /T- ■lefm legatur: plenajunttamen conuenticuU n,Z L mtmbus: qut tempera rerum agendarum a V/ L ^ ttctsaccipnmtJamverb neali^idtnccketur ficiorum, aut huiujmodi ftorumlibet oberum^L po, , fotnirn LZldlZl dubitant . %«■ ea^uzjupraex°Mo/'e Eafili V an le no, Chrjfoflomo , ^Uguflino & alt Is funt allJ' 'Pojlenorafierba eictant C. de malef. l Qot, eppoiT. £C(3^/f; i/JB/\oppj šopiri. * t Nicodemi Frischlini. 44 ? v/Acic, kppoo-uo-/: /u.ajjCccnzTo , 'tvA/j.ol J'’ grutTs TAvjUovag: cbc IŠilcv eldbms kx\eivlu>+ Vttum /idereos opajpuis rimar e meatus, Dijjereas : mendax non nji Vana jonas. Objletrix tlbt Jlultitia e sij, audacia mater: Omifer , & propnjnonbenegnareprobri. ItemilludLucillij lih a. Epigrammat. Grete or um: IlafTiJ, OCTOl TOV aj >1 vd 7OVX^OVOVfflpO0e7VOlV» oe^toi tun Tt/^etv 7rav tis zvos wm.yy. O^fOfiotf X fMKpOt) ttUTVS TV^OV Ub’0 TCC £ 0 VTCt)£> 5 ^ 77 '7mitlTCU>p@ J , X, Tl AtO)VdUUCLTClj. Quiqui Saturnum aut %/Iartem gemalib^ bork Olferuant: omnes derneruere crucem. %boxf_rit, vtvideam , qubm vere nojlere pojŠint, Ogidfaciat Taurut, quid Valeatj Lep . /jlphonfm, /jragonum 7\ed, cimmdicimifacereta- ftronomps,& liberalk ejjlt in omnes hov as artes,nemi- nemaflrologutninj'uaaula tolerauit,Quiverb omnttm boru, qua dnobk huc vjj c dira a/lrologos,diMa difputa- tajJunt,confirmatione halere cupiet,n legat S.Liblia, DdBaftkum, ‘D. Cbryfojlomum, 'Nagiangrnum, Tbeo - doretum, /.luguftinum, Ambrofium, Laflantium y Eu- jebium, Hieronjmum Sauanarolam: & ek vettribus TbiloJophkjP lat onem, /jnllottlcm, Htpjocmfem,Ga- lenum, Celfum: exrecentionbm , Calium Vhodigmum, Vicum°tvhran duianttm, /Tngehtm 'Pofittanutn, L. ViL Gg 2 tu m> 4/8 Lib. v. Astronomi as . nem , 'kjanardum, Fuchfium, Falleriolam, Langium.. Jacobum Schegktum , TL Eraftumjmgulosjuttin locu a mecitatos : <*r z» librbs exprofefjo contra vamtatem Aftrologorum fcriptts. Ecndem quoq, artem ajlroiogl tam LntUrut docutt ejje ‘Diabohcam. & Caluinm con - tra tandem librum pecuharem edidit,Heque etf^pttvel tempom longinqnitatem, quodurauit Afirologia, yel bominum conjenuentum multitudinem tnihi obijctat ' (jiitfbiam. ‘Ham auttoritatem buic ar ti ma\imam &fu- },%& nunecjMijue cjje nonmiror: quandoqmdemjgU nrtuim trcs alias imperiofifimas humana mentie com- */ tam vcten, quam nouofty- n vtiloquuntur,accommoda:noliftomachari cum inimicismcis ,qu°d.egomioncmconfici. S„oaaCal5daria,bmcopcn(cu,mfincmfta- r omitationem tetnpotum) infercre volui. tU Nune Eraftaeam tibi do tabulam; qus in libro, rontra Stathmionem feripto repentur. Eam A- lr>CT ; s oertinacibus , &inprimis Genethliacis propino deglutiendam. ValeLcdorA ftudium hocboniconfulc. TABV- FR AN C O FORT! A D MOENVM, AP VD 10- A N N E M SPIES. M. D. L X X X V I. ( / ! ' ( / e .