KRALJEVINA SRBA, HRVATA 1 SLOVENACA
UPRAVA ZA ZAŠTITU
KLASA 89 (1)
INDUSTR1SKE SVOJINE
IZDAN 1. MAJA 1926.
PATENTNI SPIS BR. 3625.
Ing. Carl Steffen jun. Beč.
Postupak sa tekuće pranje trikalciumsaccharata.
Prijava od 27. aprila 1924.	Važi od 1, maja 1925.
Predmet izuma jest postupak za tekuće pranje trikalciumsccharata. Trikalciumsachha-rat sadržećoj tečnosti, koja kako se dobiva u obornom procesu ili u više ili u manje koncentriranom obliku podvrgne prajućem procesu, doda se u više uzastopce slijedećih ste-penova postupka prajuća lužina sa postepeno padajućom nešećernom sadržinom. Dovod pra-juće lužine usledjuje prednosno u jednakim množinama, koliko se za vrijeme poiedinih stepe-nova pranja mogu odfillrirati, tako da je koncentracija rastopine prije i poslije prolaza kroz jedan stepen postupka približno jednaka, do-ćim je poslije prolaza smanjena nešećerna sadržina rastopine.
U pojedinim stepenovima pranja odfiltrirana lužina upotrebljuje se kao prajuća lužina za prediduće stepenove pranja, odn. na već poznati način kao nastavna tečnost za slijedeći oborni proces. Iz preše za razdiobu sacc-harata od lužine otučuća lužina može se isto tako upotrebiti kao prajuća tečnost u pojedinim stepenovima postupka, pri čemu se može ova lužina po potrebi još sa vodom razrije-diti. U zadnjem stepenu može se mjesto pra-juće lužine na poznati način upotrebiti voda ili krečna voda kao prajuća tečnost.
Prema postupku radi se ili na taj način, da se pojedini stepenovi pranja izvrše u više jedan od drugog odjeljenih aparata za pranje ili. da se prajući proces preduzme odmah u obornom aparatu.
U zadnjem slučaju može se u smislu izuma raditi na taj način da sc cjelokupno za vrijeme pojedinih stepenova u aparatu dobivene hikalciumsaccharat sadržeće tečnosti bez
prethodne filtracije u zastopce promiču u preši, koja obavlja djelenje saccharata od lužine, i da se tamo istisnute lužine odvode djelom kao otpadna lužina i djelom na poznati način po potrebi razrijedjene vodom, upotrebe kao nastavna odn. prajuća lužina za slijedeći oborni i prajući proces.
Za fabrički rad, kod kojeg množina otpadne lužine nije od važnosti, može se ze vrijeme prajućeg piocesa u obornom aparatu dadati sumo vodom razrijedjena prajuća lužina sa konstantnom veoma niskom nešećernom sadr-držinom. U obornom aparatu nalazeća se tri-kalciumova tećnost, pošto se na prešu uvjek odsiše jednaka množina, đotječe kao prajuća lužina, stalno gubi na t.rikalciumsaccharatu kao i na nešećernoj sadržini. U preši nala-lazeća se tečnost istisne se stalno od tečnosti, koja je siromašnija na nešećeru. Gubitak šećera izračunat na preradjenoj melasi biti će u ovom slučaju nešto više nego kod postepenog pranja, pošto se veće množine otpadne lužine odvode u kanal Nasuprot pra jući proces biti će brže dovršen i uslijed toga biti će umanjen rad prešanja.
U crtežu prikazana su primjerice dva ured-jaja za izvedbu postupka i to pokazuje fig. 1 uredjaj sa razdeljenim prajućim uparatima za svaki stepen pranja dočim fig. 2 i 3 predočuju dva oblika izvedbe uredjaja za pranje u obornom aparatu.
Kod uredjaja prema fig. 1 predvidjena su tri prajuća aparata A. B. C, koja su izradjena jednakolično. Svaku od ovih prajućih posuda posjeduje unutarnju cilindričku posudu M, čije je plaštna površina tvorena filtarnim platnima
F ili inačim za filtraciiu sposobnim materijalom. Ova posuđa M nalazi se unutar jednog drugog cilindra L, tako da nastane prstenasti prostor za primanje lužine, odfiltri-rane iz posude M. U svrhu hladjenja odfil-trirane lužine opkoljena je posuda L vodenim plastom W. U nutarnjosti cilindra M poredan je mijenjajući mekanizam, R polahko giban stožnikovim prigonom K, koji sprečava staloženje trisaccharata u prajućoj posudi i istovremeno djeluje cisteće na filtarna platna F. Za prevodjenje saccharetove rastopine, koja se ima prati, od jednog prajućeg aparata u drugi predvidjen je u svakoj prajućoj posudi pretječni lijevak X od kojeg dospije rastopina kroz vod 1 u transportni pužni vijak S, koji utječe u slijedeću prajuću posudu. Od pre-tječnog Ijevka zadnje prajuće posude vodi vod Is, U preko medju uklopljene sisaljke Ps k preši P. koja obavlja razdiobu saccharata od lužine. Prvi prajući aparat A u spoju je preko sisaljke Pi pomoću voda a sa obor-nim aparatom D, koji je vodom i priključen na spremnik Ri sadržeći nastavnu tekućinu Lužinski prostori L prajućih aparata providieni su odtočnim cijevima k na koje su priključeni vodovi, koji vode od prvog aparata A u ne prikazani odtočni kanal ili za isparenje lužine od aparata B preko sisaljke Pa k spremniku R4 i od zadnjeg aparata C preko sisaljke k orvom prajuće.n aparatu A. Spremnik R« služi kao sabirna posuda za od preše P od-tjećuću lužinu, koji spremnik Rc stoji u spoju pomoću voda h sa spremnikom R*. od kojeg od sisaljke Pi ovladani dovodi dl, da, vode k aparatu B odn. ds k aparatu C, k spremniku R‘< vodi nadalje vod m za vodu.
Radni proces je slijedeći: U obornom aparatu gotovo oborena trikalciumsaccharatova rastopina promiče se sisaljkom Pi kroz vod a u prajuću posudu Mi prvog aparata A, pri čemu jedan dio utjećuće lužine prelazi kroz filtarna platna Fi u lužinski prostor L. Sisaljkom P:s od prilike u pola visine prajuća posuda Mi utjećućim vodom ba dovodi se prajuća lužina iz lužinskog prostora L:i aparata C od prilike u onoj množini koliko se lužine odvodi kroz filtarna platna Fi. Već nepram matičnoj lužini na nesećeru siromašnija prajuća lužina iz lažinskog prostora L.3 pomješa se sa onom u posudi Mi sadržanoj, usljćd odtoka lužine kroz filtarna platna Fi više koncentriranoj sascharatovoj rastopini i ova mješavina rasti polagano u prajućoj posudi prema gore, pri čemu opet jedan dio lužine prelazi kroz filtarna platna Fi u lužinski prostor Li, odkuda se lužina odvodi kroz odtječnu cijev Ki u odtječni kanal. Dodatkom prajuće lužine dostigne rastopina približno opet onu koncentraciju, koju je ona posjedovala kod ulaska u aparat A, dočim se smanji njezina nešećerna sadržina.
Tako prethodno oprana saccharatova rastopina dospije preko preljevnog Ijevka Xi i voda h u transportni pužni vijak Si, koji ju promiče u cilidru M‘2 drugog prajućeg aparata B. Filtarnim platnima Fs ovog aparata odfiltri-rana i kroz otočnu cijev fe2 izlazeća lužina odsiše se sisaljkom Ps kroz vod ei i potisne kroz vod e-> u spremnik Ri kao razredjujuća tečnost za melasu za slijedeći oborni postupak. U cilindru M2 dižućoj saccharatovoj ra-stopni, koja odtokom prije odfiltrirane lužine zauzme višu koncentraciju, doda se sisaljkom Pi kroz vodove di, di prajuća lužina iz spremnika Rf> u kojem se nalazi iz preše P odtječna i dodatkom lužine, razrijedjene vodom, dovedenom kroz vod m. Nešećerna sadržina ove lužine je. veoma malena, tako da se kao produkt dobiva u aparatu B rastopina, koja kod jednake množine dodate prajuće lužine i k Li prelazeće odfiltrirane lužine posjeduje jednaku koncentraciju kao rastopina kod ulaza u aparat, pri čemu je ali nešećerna sadržina još više umanjena.
Kroz pretječni ljevak x-i, vod I2 i trasportni pužni vijak S2 dospije sada već prilično očiščena saccharatova rastopina u posudu M:i aparata C. gde se ona dodatkom prajuće lužine, oduzete iz spremnika R">, privedjene sisaljkom Pi kroz vod dtt, dovede na još manju nešećernu sadržinu. Kroz filtarna platna Fti prolazeća lužina, kako je već spomenuto upotrebljuje se kao prajuća tečnost prvog aparata, time, da se kroz cijev fett izlazeća lužina odsiše sisaljkom P« kroz vod bi i potisne kroz vod b'2 u cilinder Mi.
Preko preljevnog Ijevka x:i odtjećuću očišćena saccharatova rastopina odsiše se sisaljkom Pr> kroz vod h i promiče se kroz vod U k preši P2 u kojoj se preduzme rastavlja-nje u saccharat i otpadnu lužinu. Otpadna lužina upotrebi se na opisan način opet kao prajuća tečnost, pošto je bila u spremniku Rr> još vodom razrijedjena.
U prikazanom slučaju doda se kao prajuća tečnost obim zadnjim prajućim posudama razrijedjena otpadna lužina od preše. Gdje je to potrebito, može ati takodjer samo predzadnjem aparatu biti dodana otpadna lužina od preše kao prajuća tečnost, dočim se kod zadnjeg aparata upotrebljuje čista voda ili krečna voda mjesto prajuće lužine
Kod oblika izvedbe uredjaja prema fig. 2. primjeni se oborni aparat poznate izrade, koji se sastoji od krečnog punitbenog Ijevka X, bacajućeg kotača W, rashladnog spremnika E i sabirnog spremnika G. Rashladni spremnik E. i sabirni spremnik G stoje u vezi gore pomoću cijevi I i na donjem dijelu jednim vodom n, u kojem je uklopljena sisaljka PI. Od obornog aparrta vodi vod o sa medju uklopljenom sisaljkom p> k preši H. U sabirnom spremniku G privješen je filtarni aparat
J, koji je primjerice izadjen kao „mošnjati filter", čiji je visinski položaj namjestiv pomoću paranaka O. Pojedine komore V filtar-nog aparata J svršavaju se u koso padajuću sabirnu komoru Z, na koju je priključena mješina N. Sa mješinom N spojen je vod q, koje vodi u četiri ogranka qi, q-2, q3, i q4 k spremnicima Qi, 02, Q;s, i Qi. Za sabiranje iz preše H odtjećuće lužine predvidjen je spremnik T, od kojeg vodi vod r u dva ogranke n i r2 k dvjema spremnicima Ui i U2, koji sa svoje strane pomoću voda si sa medju uklopljenom sisaljkom ps odn. vodom si stoje sa sisaljkom p u vezi sa rashladnim prostorom E obornog aparata. Spremnik Q spojen je vodom t, u koji je uklopljena si-saljka pl, isto tako sa rashladnim prostorom E, dočim od spremnika 0i vodi vod u preko sisaljka pn k vodu n izmedju rashladnog i sabirnog spremnika obornog aparata. Od spremnika Qi vodi neprikahani vod k odtječ-nom kanalu ili k isparenju lužine,
Kod ove izrade uredjaja način rada je slijedeći: Nakon dovršenja obornog procesa u obornom aparatu spusti se fillaini aparat J u njegov sabirni spremnik G pomoću paranaka
0.	Prostorna sadržina istog odmjerena je prema željenoj koncentraciji oborene rasto-pine, koja se ima postići, koja je ovisna od količine — fillrirnim aparatom istisnute odn. odvedene lužine. Čim je nakon potpunog uvedenja filtarnog aparata J u njegov sabirni spremnik G obornog aparata odtekla potrebita množina lužine kroz mijeh W i vod q u spremnik Qi t. j. postignuta željena koncentracije saccharatove rastopine, počinje se pra-jućim radom na jednom prednosno od filtarnog apatata odaljenom mestu obornog aparata, daklem u rashadni spremnik E uvede praju-ća lužina. Kao kod uredjaja po fig. 1 uslje-djuje takodje ovdje dovod prajuće lužine u takvoj množini, koliko se u jednako vrijeme odvodi lužina kroz filtarni aparat J. Prva pra-juća lužina oduzme se iz spremnika O2 otkuda se ona sisaljkom p-> kroz vod t pomiče u rashladni spremnik E. Odvodni vod q filtarnog aparata spoji se pri lome, čim se je u spremniku Qi sakupila željena množina otpadne lužine kroz vod q;! sa spremnikom Q:i. Iz spremnika U, u kojem se nalazi razrije-djene otpadna lužina od preše H sa niskom nešećernom sadržinom nego ona iz spremnika-, Q2 oduzeta lužina, sisaljkom ps kroz vod si ponovno se uvede nakon ispražnjenja spremnika Oa prajuća lužina u oborni aparat. Pošto je spremnik Os približno dobio jednaku množinu otpadne lužine, koliko je sadržano u spremniku Qi, to se iz filtarnog aparata nadalje odtjećuća lužina provodi kroz vod qr u spremnik Q-i. U ovom spremniku nakupljena lužina upotrebi se kao nastavna tečnost za slijedeći oborni proces. Kada je ispražnjen
spremnik Ui, to se od sisaljke Pr obladani vod s2 priključi na rashladni prostor E obornog aparata i time odužme dalja prajuća lužina iz spremnika U2. Za vrijeme ovog stepena pranja iž filtarnog aparata odtjećuća lužina struji još tako dugo u spremniku Qi, dok je evaj dobio za nastav za slijedeći oborni proces potrebitu množinu lužine, našto se filtarni aparat digne iz obornog aparata. U oborni aparat dovodi se iz spremnika U> još toliko prajuće lužine, da je postignuta prvobitna površina tečnosti u sabirnom prostoru G i time prvobitna koncentracija rastopine. Gotovo oprana saccharatova rastopina sada se promiče sisaljkom p2 kroz vod o k preši H otkuda otpadna lužina — kako je spomenuto — odtjeće u posudu T i kroz vod r k spremnicima Ui i U2. Za naredni oborni proces priključi se vod u na spremnik Q4, od-kojeg se u tom spremniku sadržane, nastavna tečnost dovede sisaljkom p« u oborni aparat.
Kod uredjaja prema fig. 3 vodi od sabirnog spremnika 1 obornog aparata A poznate izradbe s jedne strane cijevni vod 2 preko sisaljke 3 filtarnoj preši 4, dočim je drugi vod 5 pomoću ogranaka 6, 7, 8 i 9 priključen na spremnik 10, 11, 12 i 13. Ispod preše 4 poredan je sabirni spremnik 14 za odpre-šanu lužinu, od kojeg izlazi vod 15, koji s jedne strane vodi k neprikazanom odlaznom kanalu odn. k isparivanju lužine, s druge strane kroz vod 17, vodjen preko sisaljke 16. koji posjeduje ogranke 18, 19 i 20. 21 i 22, sa spremnicima 23, 24.25, 26 i 27.
Postupak se na pr. može izvesti na slijedeći način: Iz obornog aparata A promiče se nakon dovršenog obornog procesa trikalcium-saccharatova tečnost sisaljkom 3 k preši 4. Istovremeno se dovodi obornom aparatu iz spremnika lo prajuća lužina u jednakoj množini. koliko se sisaljkom 3 odsiše trikalcium-saccharatove tečnosti, tako da ostane volumen tečnosti u obornom aparatu približno jednak. Prvotno se nalazi u obornom aparatu množina Q oborene trikalciumsacchratove tečnosti, dočim je u spremniku lo sadržana množina lužine od 74 Q, koja posjeduje ne-šećernu sadržinu fei. Nakon potpunog ispražnjenja spremnika 1q priključi se ’/2 Q lužine sadržeći spremnik 11 na oborni aparat. U-tom spremniku nalazeća lužina posjeduje ne-šećernu sadržinu ki pri čemu je k-2 manja nego Ki. Ako je takodjer ispražnjen spremnik 11, to se dalja prajuća lužina oduzima iz spremnika 12 u množini V2 Q, koja lužina posjeduje nešećernu sadržinu k.t, koja ie opet manja nego kz- Konačno je još 3/i Q prajuće lužine sa još manjom nešećernom sadržinom fei dovodi iz spremnika 13 k pra-jućoj tečnosti. Sisaljka 3 promiče kod toga za vrijeme dovoda prajuće lužine iz sporne-
nutih četiri spremnika uvjek jednake množine tečnosti trikalciumsaccharata k preši 4, nego se pridodaju prajuće lužine.
Množine lužina, koje se za vrijeme dodavanja prajućih lužina iz spremnika 10 i 11 prešom 4 odfiltriraju, sakupe se u spremniku 14 i odvode kroz vod 15 ili u odvodni kanal ili k napravi za isparenje lužine. Za vrijeme oovoda lužine iz spremnika 12 prešom odfiltrirana lužina promiče se sisatjkom 16 kroz vod 17 u spremnik 23 i služi u razri-jedjenom stanju kao nastavna tečnost za slijedeći oborni proces. Ona lužina, koja za vrijeme dobave iz spremnika 13 odtječe od preše, tišće se sisaljkom 16 u spremnik 24, gde se ona kao prva prajuća lužina sa ne-šećerom sadržinom Ki jednako onoj u spremniku 10 sadržanoj lužini, pohrani za slijedeći prajući proces.
Prajući proces završen je dovodnjom prajuće lužine iz spremnika 13 u oborni aparat A, u kojem se sada nalazi na nešećeru i trikal-ciumsacchcratu siromašna tečnost u množini Q.
Ova množina Q odsiše se sisaljkom 3, na prešu 4 i odfiltrira * 4 Q od ove. V4 0 od-filtrirane lužine vodi se u spremnik 25 i raz-rijedi sa 1/4 Q vode, u svrhu da služi za naredni prajući proces kao prajuća iužina sa nešećernom sadržinom fc ( odgovarajuće sadržim. koja se je nalazila u spremniku 11). Dalja V4 0 odfiltrirane lužine dospije u spremnik 26, gdje žc ona isto tako razrijedi sa 1!a 0 vode i služi kao prajuća lužina sa nešećernom sadržinom fes. Još odfiltrirana Vr Q lužina sabire se u spremniku 27, tamo razrijedi sa V2 Q vode u svrhu, da se upotrebi kao prajuća lužina sa nešećernom sadržinom fer. V4 0 obornog aparata odsisane tečnosti ostane u preši i tvori vcdenu sadržinu trikalciumsaccharata. Volumen preše je tako odmjeren, da dobiveni saccharat potpuno ispuni prešu i tvori dobro izvedljive kolače.
Opisani postupak za postepeno i neprekidno pranje može se primjeniti takodje na način poznatog obornog rada sa dve različite jako šećerne rastopine, time da se kod obornog procesa dobivenoj seccharatcvoj rastopim sa višom sadržinom šećera i visokom nešećernom sadržinom dovodi saccharatova rastopina sa niskom sadržinom šećera i ne-šećera kao prajuća tečnost odgovarajuća svojoj nešećernoj sadržini. Izvedba postupka može se pri tome upotrebiti uredjaj prema fig. 1 kao takodje takov, kako je prikazan u
fig. 2 ili 3.
Patentni zahtevi:
1.	Postupak na tekuće pranje trikalcium-
saccharata, naznačen time, što se tečnosti, koja sadrži trikalciumsaccharata, koja se — kako je bila dobivena u obornom procesu ili u više ili u manje koncentriranom obliku — podvrgne prajućem procesu u više redo-mice slijedećih stepenova, doda prajuća lužina sa padajućom nešećernom šadržinom, prednosno u takovim množinama, koliko se tečnosti odfiltrira za vrijeme pojedinih stepenova pranja.
2.	Postupak po zahtevu 1, naznačen time, što se u pojedinim stepenovima pranja od-filtrirana lužina upotrebljuje kao prajuća lužina za prediduće stepenove pranja odn. na poznati način kao nastavna tečncst za slijedeći oborni postupak.
3	Postupak po zahtjevu l,£naznačen time, što iz preše za razdiobu saccharata od lužine odtjećuća lužina služi kao prajuća tečnost u pojedinim prajućim stepenovima, pri čemu se ova lužina prema potrebi razrijedi vodom.
4	Postupak po zahtjevu 1, naznačen time, što se u zadnjem prajućem stepenu na poznati način kao prajuća tečnost upotrebi voda ili krečna voda na mjesto prajuće lužine.
• 5. Postupak po zahtjevu 1—4, naznačen time, što se pojedini stepenovi prajućeg postupka odjeljeno jedan od drugog izvedu u više prajućih posuda.
6.	Postupak po zahtjevu 1—4 naznačen time, što se sveukupni stepenovi pranja za-redom provedu u jednom jedinom aparatu
7.	Postupak po zahtjevu 1—6, naznačen time, što se sveukupne za vrijeme pojedinih stepenova pranju dobivene — trisaccharata sadržeće — tečnosti, čiji saccharet kao takodje nešećerna sadržina stalno opada u pojedinim stepenovima pranja, prcmiču k preši bez prethodne filtracije i tamo odprešane lužine odvedu djelom kao otpadne lužine 1 djelom na poznati način kao nastavna odn.' prajuća lužina upotrebe za slijedeći oborni i prajući proces.
8.	Postupak po zahtjevu 1 i jednom od' zahtjeva 5, 6 ili 7, naznačen time, što se na način poznatog obornog rada sa dvjema različito jakim šećjrnim rastopinama, rastopini sa višom šećernom i nešećernom sadržinom dovede kao prajuća tečnost rastopina sa nižom šećernom i nešećernom sadržinom.
9.	Uredjaj za provedbu postupka po zahtjevu 6, naznačen time, što je u obornom aparatu povremeno smješten filtarni aparat, tako, da se prajući postupak može preduzeti u samom obornom aparatu.

/Ic/patent bry 3625.
/idparentbrof 3625.



/f'
-	*9^ '•'-^•T^'^ '‘‘^4
m.*rJF .fi	•; *| i
f
I

J.
r~

' f ' ‘4i

•■"ir-
Cs r-.. '
s *'*■ ;
v]
V jr-*^ "'
< p
■> %A

! ,;	■: "S
U i :
■ ...
' -v
iv'l
"A
t; • j '■.
■ *'•:
'iMllrirfiiiiiiiiiiiiiiir r

■in ^

;
i »
.- $ ■
5 'I : 1 V j ;
h 1 . !	; j. 1 ‘j ;
:.	a.. * ..v ^	v.,-
ji ’
!' I
i!
:|to
■ ■ ;?./i

1. - ,v.'-'.' - -v. .V-“. 'Mi
!
\V

, j	ti'!.'W.« *-•<■• •, •:	.'•■>.■	'.j;
io • 'l	j
j Mi;,' . 11	■
;: -a, ■	j
i!
'X'

I i
MCCf
j { «?? i! •
;•! v -i,
a	’ i,
®Vv'+■&&:■.■? -. •'■• .v. »V/ ?••:•*-. • ta. . .-.r	v: ;•■
!: ;
v

i

■ '^v> a ;a
s- s
-tik /•;
<V;
m
ttUvor "■
f, i
■a.tK.*
\\
.. «»-. |
i. :|


^•.\n
v V •.	*
V^:

| i i i	j
■'Vi
t X v


'\
V,
*:e
iifei
ir-""- '.•«-• ■ •...:
ft '	• ' j it
t
H7


f
.! i
^VfvVvl.f
'' ’-Cv.

y
A?
i
;•• .
iti
!'• <a
A t
|	F,W->T.‘>.si ‘v/^iV-
'
M
i •
L,|' iMl' M
I . .._ ?
' !; ^T;
1
.V.
■ A.''*isf .

i
r^4
ir
f )
' i .
' Jr


'; fe| I , , ,
1	■ ill 'f
Rbrts^ratr-! j«w~ "
r
1
N
?
i i® i
A
[ ■ v I '
1! '
•i
V’% ■
> ; ,
i ; , A ; ] j
•'...	1 .A ..'•(»*