KRALJEVINA SRBA, HRVATA I SLOVENACA
UPRAVA ZA ZAŠTITU
RAZRED 21 (1)
INDUSTRIJSKE SVOJINE? IZDAN 15. APRILA 1925.
PATENTNI SPIS ŠTEV. 2789.
Simens & Halske, A. G. Berlin — Beč
Razvodni raspored za medjugradske centrale sa uredjenjima za pojačavanje Prijava od 27 februara 1923.	Važi od 1 marta 1924..
Pravo prvenstva od 27 februara 1922 (Nevnačka)
kod centrala sa uredjenjima sa dvocevnim pojačivačiraa do sad se praktikovalo, da se svakom mestu činovnice u centrali daju toliko pojnčivača za koliko je gajtana pojaćiva-ea imala rukovoditi. Prema tome moralo jo svakoj činovnici stojali na raspoloženje toliko pojačivačkih sprava, koliko je maksimalno a istovromeno trebalo iščekivati veza upptreb-liujuči pojačivače Da bi se ovaj uslov ispunio, nehalo je, razume se, u većoj centrali priličan broj dvocevnih sprava za pojati vanje.
Pronalazak se zasniva na činjenici, što su u najnepogodnijem slučaju kod jedne činovnice, veze na daljini koja valja iščekivati sraz-merno mnogo veće nego li maksimum koji treba istovremeno iščekivati kod većeg broja veza. Na onovu toga a prema pronalasku, radi uštede u ppjačavajućim spravama vrši se takav raspored, da sve pojačavajuće sprave stoje na raspoloženju ćinovnicama.
Pojedini razvodi pojačivača vode se, ehod--no protu lasku, višestruko preko sviti ili jednog većeg broja centrala, pri čem je uredje-nje tako učinjeno, da je omogućeno na svakom mestu uključivanje pojačivačkog razvod-nika, nklnčivaiije zagrevnog kola za sijajuća vlakna, slušanje i regulisanje pojačivanja.
Na nacrtu je pronalazak nacrtan primera radi, pomoću razvodne šeme, i to si. 1. pokazuje raspored razvoda, s obzirom na pronalazak, kod centrala kao i kod pojačivača i si. 2. pojačavaočev gajtan.
Rozivna naizmenična struja, koja dolazi sa Jaljneg sprovodnika FLt pokreće dozivni tele
FARi u releovo nosilo stanice koje se vezuje preko zastojnog namotaja staničnom mestu L. zapali dozivnu lampu FALI na kom je sa daljnjeg sprovodnika tražena veza. Činovnica iz centrale zavuče dozivni klin svoga, (ovđe ne nacrtanog) gajtana u dozivni uredjaj FKaL
Deo C upitnog uredjaja leži preko gajtan-skog relea na minus polu slanine centralne baterije. Pri uvlačenju klina u otvor FKa I zatvara se preko njegovog prstena put struje ka razvodnom releu FTRI, koji dozivan rele* PARI odvaja od dalekog provodnika i razvezuje zaustavili namotaj čime se istovremeno-ugasi dozivna lampa FAK 1.
Ako se sa stanice traži neki pretplatnik ir mestu stanice o kojoj je reč, onda dalje vezivanje teče na poznat način preko spojnog1 klina gajtana (ne nacrtan) čiaovnoce i otvara^ na sandučićima za razvodjenje.
Ako se traži prepusna veza, koja se može-učiniti bez uključivanja pojačivača, to se ista daje na običan način pomoću spojnih klinova, (ne nacrtanog) gajtana činovaiee i daljnih, mnogostrukih polja, pošto se je stanična činovnica 1 sporazumela sa činovnicom, na čijem mestu, na pr. 2. prolazna upitna linija leži, preko službenih linija Davanje završnog znaka na mestu 1 ka mestu 2 biće opisan mnoge đocnije i u vezi sa pojačivačem-gajtanom.
Ako nečujnost prolazne veze iziskuje veza pojačivača onda činovnica J, upofrebljuje po-sporazumu sa činovnicom 2 (kao gore) poja-čivač — gajtana svoga mesta, koji je naročito nacrtan u razvodnoj šemi 2 pošto je pred-
Din. 15.
hodno n pitni klin svoga (ne nacrtanog) obič-nog gajtana izvuklu iz otvora FKa I.'Obase -četvorodelna klina St I i Sf II uvlače n če-tvorodelne mnogostruke otvore Kt I’.i Kf 11’ daljna linija FLI i FL II u mestu I Ovim se nadražuje prekidni releji F U HI odnosno I' URH daljnih linija lillu nosilurelea po slede-eoj putanji struje: negativna centralna baterija paralelno preko oba namotaja ugušne ka-nnre DBI n gajtan — poja^ivač, preko vrha i unutarnjeg prstena klina SFI odnosno SF II preko unutarnje opruaa i omotača otvora Kf F i Kf ll dalje: pararelno preko oba kraka vožtačkog umnožitel|a linija I i II i oba namotaja ugušne kauure D’ II’ u okviru relea sa prekidnim releima FORI i FUR II prekidni relei postavljaju umnož telj na dolazeču liniju i prave nov tok struje za nadražaj razdvojenih relea FTR I i II: negativna centralna baterija, otpornik, radni kontakt sa FUR
I	odnosno II, namotaj sa ETR I odnosno II zemlje.
Dalji dozivi naizmeničnom strujom iz daljnih linija I i II ne pokreću više dozivom rele F Alf I odnosno II i premajnme dozivne lampe FAL I odnosno II, več rele završnog znalka FAL I odnosno II u gajtan pojačivača činovnice (vidi dole). Pauzni kontakt sa FUR -odnosni FUR II ima sledeči cilj: činovnica 2 povlači dirku K FT II koja pripada liniji FL
II	i t me priprema na svome mestu tok struje za lampu sa završnim znakom Slkf II linije II: negativna centralna baterija Umpa Slkf II zatvoreni kontakt dirke KFT II, privučeni pauzni kontakt za FUR II, koji privremeno prekida vezu ovog kruga struje sa zemljom. - Veza, koja se treba učiniti stoji na raspoloženju usled nezauzetosti u okvira pojačivača dvocevni medjupojačivač \ , što činovnice vide na svima mestima usled toga što ne gore ko-no]ne lampe BLVi I, BLVs itd. činovnica 1. uvlači četvorodelne klinove SV I i SV II u cetvorodelne otvore umnoživača Kv I, i Kv II2 nojačivača V u njihova mesta. Ovim su linije
L i PL II medjusobno vezane preko dvo-’ cevnog medjupojačivača V i istovremeno pripadajuće veštače linije KL I i KL II vezane z« pojacivaoc, tako da se ne može pojaviti zujanje. Uvlačenje đjeka Sv I odnosno Sv II is ovremeno automatski izaziva paljenje upo-
re jenog pojačivaoca V pomoću relea zapa-
ioca jK, koji ovim putem struje govori: negativna centralna baterija, paralelno preko oba namotaja ugušne kannre DR gajtana-po-ja ivaoca, preko vrha i unutarnjeg prstena
ina v i odnosno Sv II, unutarnje oprnae i omotača rupa Kv I odnosno Kv 'll za tim para e no preko oba kraka umnoživača veštačke linije pojačavaoea KLV I odnosno KLV II pojaoavaoca V i oba namotaja ugušne kanu-
re, koji prema gornjim mnogostrukim linijama na kraju pojačavana leže kao na most, najzad preko namotaja relea palioca ZR ka zemlji. Radni kontakt sa ZR zatvara zakretni krua: obe cevi dvocevnog pojačavana V, drugi dami kontakt vezuje zemlju sa kontrolnim lampama BLv, BLv2, koje se nalaze na svima mestima itd. čije svetljenje ukazuje svima činovnicima da je dotični pojačivalac zauzet.
činovnica 1 uvlači na svom mestu još če-tvorodelni slušni klin Sh u četvorodelni slušni otvor NKi pojačavaoea V isti kao četvorokraki gorni klin SSi u četvorodelni govorni otvor SKi.
Ako sad odzivni prekidač AIJ gajtana pojačivača stavi n odzivni položaj onda se ona može prema položaju menjaoca pravca RW pojačano odzvati pe liniji EL I odnosno FL II. Sporazume po liniji FL I vrši se na pr. na sledeči način: indukcioni kalem mikrolona leži iznad zatvorenog radnog kontakta odziv-nog prikidača AU i dva psuzna kontakta menjaoca pravca RW na srednjem delu gornjeg klina Ssi i time na obe unutarnje opruge govornog otvora Ksi i govorne struje dejstvuju na prenosioc VU II cevi R II dvocevnog po-jačavaoca V.
U ovoj cevi pojačane smje idu preko naknadnog prenosa NTJ II, promenFca spona (AR pojačavaoc) KW ka simetrijskim tačkama strane I od pojačivaoca V. Odavde one polovine idu preko primarne namotane pole prenosioca — balansera A I i preprečenih kondezatora ka umnoživanju pojačavaočkih ve-štačkih linija KLV I preko unutarnje opruge omotača četvorodelnog otvora Kv Ii namesti 1, vrhove i unutarnji prsten četvorokrakog klina Sv I gajtana — pojačavaoea od činovnice 1 vrbo a i untitaunjih prstena četvorokrakog djeka Sl I ovog gajtana, unutarnje pruge i omotača četvorođelnog otvora Kf I* i iimnožitelja veštačke linije za pripravljanje linija r.l I u okvir veštačkih linija: drugom polovinom preko dnige primarne namotajne pole prenosioca — balansira AU I preprečnih kondezatora, omnoii alaca umnošivača linije Piv I, obe opruge četvorođelnog otvora Kv Ii u mestu 1 oba srednja dela četvorođelnog klina Sv 1 gajtana pojačivaoca činovnice 1, ob3 srednja dela čotvoredtlnog klina št I ovog gajtana, obe srednje opruge četvorođelnog otvora Kt Ii, umnožitelja linija radnog kontakta relea prekidača FUR I ka liniji FL I. Iz FL I dolazeće governe struje idu obrnutim putem, kao što je do sad opisano, ka pri-mernom namotaju prenosioca — balansera Ab
I	dvocevnog pojačavaoea V. One dospevaju induktivno prenošenje od prenosioca Vu I cevi I. Pojačane struje idu preko naknadnog prenosioca Nu I ka simetrijskim tačkama strane
II	dvocevnog pojačavaocaV. Na ovome leže
obe srednje opruge četvorođelnog slušnog otvora Kh I sa pojačavaoca V na mesti t. Do-lazeće pojačavajure govorne struje time dalje teku preko ovih opru; a i oba srednja dela četvorokrakog slušnog klina Sh gajtana pojačavaoca činovnice 1 preko pauznog kontakta me-njaoca pravca KW i rad mg kontakta odziv-nog razvodnika AU, najzad preko sl.šnog kon-dezatora (drugi je rednim daljnim radnim kontaktom AU premošćen) i obe srednje opruge »ključnog otpora za garnituru činovnice, iba srednja dela garnitur klina ka činovničkom telefonu.
činovnica I poziva stanicu II okretajući do-zivni prekidač RU svoga gajtana pojačavaoca ka položaju II. Pri tora ona isključuje preko radnog kontakta dozivnog prekidi-ča RUi i pri-mernog namotaja prenosioca doziva RU, krug naizmenične struje staničnog dozivnog aparata preko primarnog namotaja prenosioca doziva RU u svome mestu. Istovremeno oba druga radna kontakta sa RU vezuju sekundarni namotaj prenosioca doziva RU na oba unutarnja dela četvorokrakog djeka Sf II. Dozivna naizmenična struja teče dakle preko ovih đe-lova djeka i preko obe unutarnje opruge če-tvorodelnog otvora Kt III ka staničnom urnno-žavaocu II i preko ladnog kontakta prekidnog relea FUR II ka liniji RL II. Jedna (nenacrtana) dozivna kontrolna lampa može objaviti polazeći doziv. Drugi radni kontakt dozivnog prekidača RU zatvara ulaz pojačavaoca II (preko oba unutarnja dela četvorođelnog klina Sa i oba unutarnje opruge četvorođelnog govornog otvora Kf III), da bi sprečio zujanje pojačavaoca koje bi inače nastupilo, pošto su oba kontakta naizmenične struje dozivnog prekidača RU linije FL II odvojene od pojača-vaoca, dok je veštačka linija KL II njime vezana.
Ako se je stanica II javila, onda se činovnica može s njom sporazumeti pošto okrene promenilac pravca RW, analogo procesu opi-ssnom za sporazumevanje sa linijom 1. Linija spremljena za oba činovnika teče ovako: Govorne struje koje dolaze iz linija FL I teku preko radnih kontakta relea prekidača FURI u okvir relea, umnožavaoca linije I, obe unutarnja opruge četvorođelnog otpora Kt Ii, oba srednja dela četvorođelnog klina St I naizme-ničnih kontatka dozivnog prekidača RU, obe srednje opruge četvorođelnog otvora Kv Ii pojačavaoca V na mestu I umnožavaoca poja-čavajuče linije FLV I, razdvojnih kondezato-ra I ka primarnom namotaju prenosioca ba-lansera AU I đvocevnog pomedjupojačivaoca V i zatvaraju se na putu koji je lako pratit*. One teku indiktivno prenošene sa sekundarnog namotaja prenosioca balansera AU I ka prenosiocu VU I ka cevi I đvocevnog pojača-
vaoca V. U ovoj cevi pojačane struje idu preko prenosioca NU I ka simetrijskim tačkama strane druge II đvocevnog pojačavaoca V. Odatle teku one jednom polovinom preko primarne namotaj ne pole prenosioca balansera A U II, preprečnih kondezatora, umnoživao-ca veštačke pojačane linije KLV II unutarnje opruge i omotača četvorođelnog otvora Kv lili pojačavaoca V u mestu 1, vrha i unutarnjeg prestena četvorokrakog djeka Sf II unutarnje opruge i omotača četvorođelnog o-tvora Kf III u mestu 1, umnožavaoca veštačke linije Ii ka proizvođjaču linije KL II okviru veštačke linije, drugom polovinom preko dru-ae namotajne pole prenosioca balansera AU II đvocevnog pojačavaoca V, razdvojnih kondenzatora umnožavaoca pojačavajnće linije FLV II, ohe srednje opruge četvorođelnog otvora Kv II, u mestu I, oba srednja dela četvorođelnog djeka Sv U gajtana pojačavaoca činovnice 1 naizmeničnog kontakta sa dozivnog prekidača RU. oba srednja dela četvorođelnog djeka Sv II obe sreinje opruge četvorođelnog otvora Kf III umestu 1 umnožavaoca linije U, radnih kontakta relea prekiiača FUR II na liniji FL II.
Na analogi način ; idu pojačano govorne struje, koje dolaze iz linije II ucerRIIdvo-cevnog pojačavaoca V ka liniji I.
Da hi ispitala korektnost govora veze pojačane u sporednoj stanici činovnica meće odzivni prekidač AU svoga gajtana pojačavaoca u položaj slušanja pri čem ona sada iskjučiv menjač položaja RW iz linije I ili II može pojačano slušati govorne struje koje dolaze iz linije I i koje se pojačavaju u cevi I đvocevnog pojačavaoca, možemo od pojačavaoca V tražiti, kao gore, do simetrijskih tačaka strane II. Odatle se pri okrenutom odzivnom prekidanju odvaja đeo struje ka telefonu činovnice koji ovako teče: preko mikrofona Nv sa pojačavaoca V obe srednje opruge četvo-rodelnog slušnog otvora Kt li pojačavaoca V u mestu 1, oba srednja dela četvorođelnog slušnog klina Sh gajtana pojačavaoca činovnice 1 naizmeničnih kontakta menjača pravca RW, radnih kontakta odzivnog prekidača AU, dva slušna kondezatora obe srednje opruge otvora za garnituru činovnice, oba s ednja dela klina garniture ka telefonu činovnice.
Ako je pojačanje mnogo veliko odnosno nastupi pištanje onda činovnica može umetanjem otpornika — slabioca vsW u svoj gajtan poja?« aoc smanjiti pojačanje Ovi otpornici koji se zajedničkom osovinom regulišu leže pararelno prema prenosiocu Vu I odnosno II đvocevnog pojačavaoca V sledečim jiutem u-nutarnji prsten i vrh odnosno oba srednja dela cetvoredelnog govornog djeka Ss, umet č i unutarnja opruga odnosno obe srednje o-
pruj?e fetvorođelnog govornog otvora tva Ii pojačavaca V na mestu 1 i mikrdon Sv po-jačavaoca Y.
Doziv činovnice sa srednje centrale 1 za vreme postojeće veze u slučajevima kvara odnosno davanja završnog znaka nadražuje releje završnog signala FSR I odnosno II gajtana ptijačavaoea ove vinovnice, Dok su dozivi relea FAR I odnosno II isključeni pre-kidnim . releom FUR I odnosno II, dolazeća naizmenićna dozivna struja na primer iz linije preko radnog kontikta FUR I umnožitelja I obe srednje opruge četvoio lelnog otvora Kt Ii u mestu 1 oba srednja dela četvorodelneg klina Sf I gajtina pojaćivača dozivnog pre-sidača EU ka releu za završni signal FSR I. Ovaj se vezuje preko svog sopstvenog kontakta i pauznog kontakta odzivnog govornika AU i ostavlja lampu završnog signala RSL I da svehi. Činovnica 1. mora ući u vezu, da bi se uverila da li je po sredi završetak govora ili kvar. Ona meće odzivni razvodnik AU u položaju nodziy“ i time odvaja zadržavajući krug struje za rele završnog signala FSR I, dok se istovremeno lampa završng signala FsL I gasi. 0 Igcvarajući vezi za rele završnog signala FSR II i lampu završnog signala FSL II.
Ako posle završenog razgovora činovnica I izvuče svih šest klinova iz odgovarajućih otvora onda se razdvaja krug struje za rele — paljenja ZR u otvoru Kv U odnosno Kv III, krug zagrevne struje pojaćavaoca V prekida i zemlja odvaja od sprovodnika ka zauzetim kontrolnim lampama BL'j, BLvž i. t. d. rt svima mestima, tako da se lampe gase i Či-novnci daljnesentrale objavljuju nesposobnost pojaćavaoca V. U otvorima Kl Ii odnosno Kf III razdvajaju se krugovi struje za prekid-m rele FBR i odnosno II. Releji isklučnju nmnožioee linija I i II razdeluje kolo struje za razvodni rele FTR I odnosno II, tako da su linijo opet gotove za doziv preko pauznih kontakta FTR I odnosno II, na dozivni relp 1 odnosno II Povraćajući se pauzni kontakt prekidača — relea EUR II dovodi u vezu zemlju preko ranije od strane činovniee2 zatvorenog kontakta tastera Ktt II, sa završnom signalnom lampom FSL II ova se upali i si-
j.:' ■ i:
■	■ rrthjOji&iz	'
gnalizira činovnici 2 nezauzetost linije II.
PATENTNI ZAHTEVI:
1)	Sistem veze za medjugradske centrale sa uredjenjem sa dvocevnim medjupojačavaujem, naznačen time što za svaku proizvoljnu upotrebu od strane činovnice, sa njenog mesta pojačavaei leže u mnogostrukom razvodu na sva ili na većem broju polja č novniea.
2)	Medjugradska centrala po zahtevu i) na-snačena time, što se medjugradske i veštačke linije vode preko mesta koja su pridodata po-jačavaocima.
3)	Medjugradska centrala po zahtevu 1) i 2), naznačena Ume, što se medjugradska i veštačra linija (FL i KL) nedjusobno vezuju, na primer upotrebom četvoro,lelnog čepa.
4)	Medjugradska centrala po zahtevu 1—3, naznačena time, što paralelno prema izvidjač-kom prekidaču »vake činovnice stoji na raspoloženju otpornik za oslabljivanje (FWj radi eventualnog regulisanja pojačanja.
5)	Medjugradska centrala po zahtevu 1—4, naznačena time, što je na ispitajućem prekidaču (AU) predvidjeli pauzni kontakt za odvajanje završenog signala posredstvom relea za završni signal (FSR) a okretanjem ispitu-jućeg prikidača.
6)	Medjugradska centrala po zahtevu 1. naznačen time što se angažovanje uredjenja za pojačavanje dostavlja svima činovnicima, na, primer: kontrolnom lampom koja označava posedanje linije.
7)	Medjugradska centrala po zahtevu 1— naznačena time, što se pri začepljivanju prekidača za pojačanje upotrebtjuje zapaljen rele-(ZR) za zagrevnu struju po aćavaoca i istovremeno izaziva paljenje signalne lampe, koja. označava da je linija zauzeta.
8)	Madjugradska centrala po zahtevu 1—7, naznačena time, što se umnožavao« normalno isključen za doziv i ispitivanje vezuje pomoću struje koja istovremeno teče preko oba sprovodna kraka, i to tako, da se ne kvari ravnoteža izmedju gradske i pomoćne linije.
9)	Medjugradska centrala po zahtevu 1— naznačena time, što se zapaljni rele uključuje preko simultalne linije.
Sc hn i/r




.
'
• ' ' :






'j -l-



.

'
.■ S'