W$p-~ft 'y-0/,: Z/SS^ •
Qj+iZv>cl>v>\	hon4	.	v*<n4	tj'
llv\ c*tn !cL-A- n! 4i,
, ^ ) lw* 4 mx.<t « o(q fiS
♦' n t i J
\ ‘ . /+-Mu*-:*:
1;
A '	''T*
r.^	* <C<^Ar^
'nt.jubroiifiL jmJJh yyfma.
\ ^ o:. - I
D u*& pr*«X*
-t*	>
^r*A*n4i4 ofy . ut.
il^' <ft«# C» >",<{ , ?u>£JW
prajpo«
g&BBK.'
A’Cii Ali
®bio;ri!EK
^aiba£'V
galeni per-
GAMENI DE anatomicis A DMINI-s trati o Miji v s,
LIBRI IX,
naco interprete,,
Opus,vt multo maiore cura & fide quamvnqua.’ antehac caftigatum, tum in capita digeitum eli: finguljfq; capitibus argumenta annotationefqs» non fine magna ambiguoru locoru luce> fit* funt:cum in4ice rerum omniti
irfkd Gnhlmum-
Cento ftnelou
" U
O b 00 -i- ^ K5
GVLIELfJMVS
\0 VI L L IVS LE-CTOM S.
V M primum poteft#f nobis dat a e ji, ca pr<ef{a. di,beneuole Lcclor, <p<e in libro Galeni de ojštbus faBuru me pronupram: l>t etufdem authorif comentmos srtf 1 ? iyxi/taiup avxJcjniKWf/ manuali forma com-ponendos,typis noflrif comm :ttereww:ni~ hdpr<£termijimu>s ineorum edit ione,quod in Veterum exemplariorum mueftigd-tione,aut omnium interpretum collatione pojitum cjfe ~\ideretur:prčifertim tj s in lo-Mrftu ex ipforum codicum deprauationc, aut interpretum neghgcntia,non parum negetij tibi exhibere potuijfent. Pr sterea, quoniam ea eju£ ordine Crfirie ejuadam funt diJfoJitijC^ distributa,facilius c etn* a i
plečtimur, O* memoria tenemwy totum hoc opm M certa capita digefimm^atque Jingida amphjšimit argumentis,^ anno-tationibut,magna curti diligentia, ~\tin-teUiges,iliuUrauimus.ltaque ad communem Jlu dio forum artis medica 1/tilitate, epTcdii noflris wn prodire poffmt hi de adminislrationibrn anatomicis Galeni iommcntdnj:dl alijs quidem multrf>Cr* fape,editi,fed nunqua m, m e hercti Ve, ea libri. commoditatexcr characterum forma, At que elegantia, <cr emendationis fide, qvam tu pro tuoingenioJn hoc libro ani-maduertere poteris.quodfihanc noflram fedulitatem Cr mdiifln a,tibi re ipft grata cognonennms; dabimus pofl■*. hac onmem operam, ~Vt animo, tuo at^fhidio hoc in genere cumulate fatisfacia-. mm. rale..
C L A V D11 GA-
LENI PERGAMENI D £
ANATOMICIS ADMINISTRA T I ONIBVS UBER I»
70siXX£ gviKTe\io
^Andernaco interprete.
^iXgyyd z-htvw.
Tile prajfatione vtitunin qua duplicem reddit cau-Iam,cur denuo hos de Anatomicis adminiftratio-tiibus libros fcripfetit. Vfiam,quia quos prius exa-rauerat,Romgper incendium perierint. Alteram, quod hos prioribus longe aniliores & meliores reddiderit.
t Ai VT I. iN tea quoqae adminL ftrationes Anatomicas eonfcripl?, cum primum nuper ex Grxcia Roma fum reuerfusdnitio prin cipatus Antonini,qui no bis etiam nunc imperat, rurfus tamen alterashafce duplicem ob «aufam literis mandare milii vifumeft.
.	a	i
£	DE ANATOMI C. ADMI.
Primum.quod Flauius Boethus Romanorum Conful cum ex Yrbe in fua ipfius patria Ptolemaidem proficilči inftitue-ret,precibus mecSpulerit, vt priores illas adminiftrationes iibi prarferiberem. ta enim Anatomica: fpeculationu amore flagrabat,quam mortalium,qui vixerut vnquam,vllus alius.Dedi igitur iam di-fcedentiprxter alios commentarios etia de adminiftrandis confectionibus opus, libris duobus comprehenfumrcuiufmodi veluti memori^ adminicula defiderabat, veritus ne multorum qua: exiguo tempore apud nos viderat, obhuifceretur. A t quoniam fato ille funčtus eft,nec ego commenrariorum exemplarium copiam amicis poiTum facere,iis videlicet quai Romj habueram,[per incendiumjamil-fis:ideo rurfum ab illis rogatus, fatius efleputaui alios cofcribeie. Altera caufe eft,quod hoc opus,eo quod tunc condi-deram.longe melius reddeturrlibris fci-licet & perfpicuitatis gratia explicatis auctius,& diligetia exa£tius.quippe mul tas interea confcčtionum /peculationes adinuenimus.Siquide cum Boethus adhuc Roma: ageret,libros de Hippocratis Anatome,& Erafiftrati abfoluimus3prje-ter illos de viuis refecadis,icem de mortuis,
1 IB E R. I.	7
tuis,infuper de refpirationis caufis, & de voce comentarios.Porro a difčeflu Boethi ingens volumen de Vfu partium co-pofuij^uod feptendecim Iibris abfolu-tum viuenti adhuc illi mifimus.Verum de thoracis & pulmonis motu treis olim commentariolos adolefcens adhuc exa-raui, condifcipulo in patriam longiore interuallo redeunti gratificaturus,+ qui	Jlv-*-
publice aliquod artis fua; fpecimen ede- v*x/u£vw'j re cupiebat.fed orationibus ad oftenta- uvtu cw tionem componendis parum erat ido- rifavxi Xe neus.Qjjp etiam mortuo accidit,vt co- yxs int-mentarij in multorum manus excide-rent:itavt multi eos haberent,quamuisjW oratio in hoc non parati vt ederentur.Nam de- nes demo-gens adhuc in Smyrna,Pelopis audiendi graria,quifecuduspoftSatyrum Quinti- cradoTie difcipulum praeceptor mihi obtigit,feri- tationem pfi fane ipfum cum nodum magni auip- df aratas piam,aut noui,inueniflem. Poftea vero componere cum fuiflem Corinthi, vt opera dare Nu- non pott-mefiano,qui & ipfeceleberrimus Qmn- rat. ti auditor extitit ritem in Alexandria, tum apud alias quafdam gentes, quibus cum Numefianum Quinti difcipulum conuerfari audiebam , deinde in patriam meam perrexi: in qua baud ita diu commoratus, Romam re*
t	D £ AN A TO M t C. A O U t.
petij:vbi permultas Boetho confečtiones oflendijprsefentibus quidecum eo Temper Eudemo Peripatetico,&: Alexandro Darna(ceno,qui mic Athenis publica. peripatetica: dilcipline profefsiortedignus liabetur, ilafque fa:pe pfafclaris viris,vt Sergio paulo Confule iiunč Romanoru pfjefečto^ viro tum rebus, t um difcipli-nis philofophicis per omnia pracipuo. TunC itaq/ Anatomicas,id eft,inciforias idminiftfationesiii Boettii gratiam co-pofui,multa fane & perfpicuitate,& exacta diligentia iis quas nunc param us,in^ feriores.Proindeiam mihi mentem accommoda fermonemau/picanti* tA \G VIW ENTrjtt.
Parandi fceleti rationem,& quantam {Imi« cuirt humano Corpore fimilitudirtem habeant,& exercitationem in illis dilTecandis hoc feCurtdo Capite docet. De huius generis amnialibusmde infra cap« III. libr. I 111. qUo loco fuiius de illis fcripfit. Preterea5quod paulo infdrius mentionem faciat cu-iufdam decantat® »na:omeS:de illa. lib. 111. ntxrcs de vulneratorum neruorum curatione: vbi eam 7p(tv/*x]tKHt> xi/xjofihp ^pellat.(uetiit enim quidam adeo ftoIidi,vtr ex Cola vulnerum inipeiflione affirmarent fepofle exaflant partium Cognitionem •flequi.quod etiam liofo fecundo repetit.
A N K O T A T ! O N E J,
* Qum conflet coitum ftmijs ejieparmm &
krene,
... ,
breue,mtrum efl curquibufdamplacuerit /xiiipcf/ nutare in pxnfi//, quod longum ftgnijicat,pu* gnatq; cum natura m.
2. uno	<rn'i\7iM)'quod j-nfMki figmjicaV.yl
lliad. 4‘
3 Ittre nulliui omnino frugis,nefcio quid non cauillantur aliqui cum fuis yarijs exemplaribm*
Si legas, Ai cum ipfe locws portuojus &c. nihil lu-cidms.alij in mendofis exemplaribusfemacerenU
CAPVT II.	*
QVod in tentoriis pr*ftat pali kxs (grarci dicuf) & in xdibus parietes,id nimirum in animalibus ofsiurn fubftantia.quippe cui cstera jn animante foletlimilia eiTe,& vna cum ea mutari: vt fi caluaria fit rotuda,necefTario cerebrum tale fuerinquemadmodum etia fi oblonga fit, talem quoq; figuram cerebrum animalis induet.Iam vero fi maxilla paru£e,faeiefq; totaexiftat rotun-diot,mu{culi harum partium pariter tales erunt ©mnino.Pari ratione fi longae, longa ftatim erit tota facies,eutfq; mu* fcali tales apparebunt.Quapropter quidem & fimia inter vniuerla animantium genera,tum Vifceribus,tum mufculis,tu arteriis, & venis tum neruis,(quoniam & ofsium forma)homini eft fimiihma. Nam ob illorum naturam binis cruribus a S
10 DE ANATOM X C. A D M I. ingreditur,prioribufq; artubus vt manibus vtitur.Pe&us omnium quadrupcdu latifsimum habet liumeroru clauicutas humanis fimiles,faciem rotundam, collum i exile. Qua? iam cum hominis fi« militudinem referant,qui fieret vt mu-fculifecushaberent?Hicnim ofsibus foris fupertefi funt:quare etia tu magmtu dinem ipforum,tum figuram imitantur. Quos rurfus arteria:,vense,& nerui fe-quuntur & hasc iis qua: ofsium formam referunt,fimilia effe dicimus.Cum ergo corporis forma ofla repra;fcntet, & his JLx corpo- aliarum partium natura refpondeat,ve-riidiflehto lim te in primis exaclam humanoru co-»e,»o» ex gnitionem peritiamq; indipifci,non obi-Itbrhdifce rerealpečtare,neq; etiam cx libris folu da anate- difccre:cjuos Gracorum quidam me. ymc:,id eft ofsium interpretationes vocant, alij * cKfriJss,quafi dicas cadauera exficcata.nonnulli {impliciter de ofsibus inferibunt, cuiufmodi hic nofter eft. Quem tum exquifita rerum tra&atio-ne , tum expolitionis breuitate, & per-fpicuitate omnibus ante nos feriptis pras cellere perfuafumhabeo. Hic autem fit labor tuus, hoc ftudium, vt non librorum modo lečlione, verum diligenti etia atque intenta inlpe&ionc, cuiufq-, ofsis
humani fpecie accurate perdifcas.Qjipd quidem in Alexandria multo facilius fa cies, vbi medici ofs tum difcipl i nam tradentes,eorum etiam infpectionem auditoribus exhibent, enitendum itaq; tibi cenfeo,vt in Alexandria commoreris, (i non alterius,at huius certe rei folius gra tia.Quod ii non alfequaris, licebit hoc modo hominum olFa contemplari, quo ego quoque vius fum. Siquidem ea fai-pifsime infpexi, vel fepulchris quibuC-dam, vel monumentiseuerfis.Atqueetia fluuius aliquando fepulchrum, pauculis menfibus ante negligentius extru&um fuperans,ipfum ex facili diflbluit, totu-que cadauer amnis imperu tračtum,car mbus quidem iamputrefa&is, ca:terum ofiibus adhuc inter fe ftriftim cohteren tibus, vfque ad fladium pronum detulit. At cu ) ipfum locus portuofus marginem «equabilem & planum habensex-cepiflet,eodem cadauer appulit.Atque hoc tale nobis occurrit, quale medicus ipfum ad adolefcentisdifciplinamde in-duflria prasparaiTet. Cacterum mihivi-fumeft etia lartonis quandoque cadauer afsiccatum,paululum extra via in mon-teprocubens,quem viatorquida le prius adorientem contra pugnando occidit.
Ne
tj, IDE AN ATOMI C. A D M1*
Nemo autem ipfam illius regionis inqui linus fepulturas mandaturus erat,vt qui odio ip tufn p r o fecu ti, ab auibus deuora-ri gauderent,qua: illud carnibus biduo ablurnptis,tanquam caufa do£trina: percipiendas ceu omnibus afpiciendum fce-leton reliquerunt. Tu (i ne huiufmodi quidem vilius fpe&andi copiam nadtus fueris,at in fimia incila carnibus ablatis, SimUqu<e fingula exafte ofla confideresrad quod Ham ma~ delegeris fimias hominis figuras quam guhomini proximas. Tales nimirum funt,quarum btts fimi- maxillasnec oblonga:,nec dentes canini, les,qu<eda quos Gracci xuvidovjas appellant, magni cynocepha prode.unt.Inid genus fimiis etiam alias lu	partes humanis fimiliter habetes depre-
hedas,atque eius rei gratia bipedes ipfas & ingredi & currere. Qjia: vero cyno-'Cephalosimitantur,roftro logiore lunt, & caninos habent prominentiores.Ha: etiam vix binis cruribus confillunt ere-ftje,tantum abeft vt ambulare vel currere pofsint.Itaq; fimia: vel maxime homini fimiles, exiguo aliquo interuallo perfečtamilliustečlitudinem non affe-quuncur. Nam & femoris eaput obliquius quodammodo cum acetabulo coxas committitnr:& quidam ex mufculis qui in tibiam defeendunt, vlterius pro-
gre
grediuntunqux ambo rečlitudinem im. pediunt,OiFenduntque: quemadmodum & pedes ipfi calce magis angufta con-ftantrdigitis autem infigni fpatio inui-cem difcretis.fedfi£ec paruafunt, e6que fimia paululum a reftitudine difcedit.
Qua: cynocephalos referunt, quoniam amplius hje,idque manifefto iam ab hu- mi<e aptio mana fpecie degenerant,euidetem quo- res ad in-queofsium difsimilicudine Coititx funt. cifionem. Proinde eas potifsimu fimias deligito, qua; ad Iiominis figuram proxime acce-dunt,actnipfisofsium natura ex libris, noftris decerptam diligenter coudi(cas».
Statim enim fiet vt nominibus ctii ipfo-rum a{luefcas,qu2: (ltnulad reliquarum., partium inci,fiouem percipiendam non mediocriter conducent.Qujppe fi hoc pa£to inftru£tus in humanum cadauer afsi.ccatu poftqa.aliquando i.neidas,facili omnia agnofces,& memineris. Qjiod fi non alTuefačtuianre infpeftioni ofsiu fimie,legionefola nitaris,haud poteris, ita adamufsim hominis cadauer repente vifum cognovere, nec recordari,Siquidem memoria rerum quie fenfibus no-ftris patent,afsidaam requiri: confuetu. dine.. Hinceft quod inter ipfos homines^ illoA «i,-rd m e. c o g nolc im \s, q u th;.> =. et
14 D E ANATOMI C. AD MI. familiaritatem habuerimus. Q_ui vero feinel ireruniq; vifus longiore temporis interuallo nobis rurfum occurrit, eum proteri mus,nec omnino cognofcetes,nec quod antea Cofpexerim’,memores. Hoc pačto tieq: decantata illa,Anatome gra: ce KX7X ^i^<si7w^ [quod cafu accidat] di &a,quam nonnulli medicorum magna celebritate, profitentur, fpečtatorum naturam edocere poteft.Infpicere prius couenit multo ocio vnaquamq; particu lam, vt fimulatq; vifa eft cognofcatur, pra^ferdmin liominibus ipfisrfin minus, certe in animantibus homini fimilibus. Quin & multorum partes cute,nonnullorum carne etiam ipfa detečtas confpe xirnus,cum foeda quxdamlues carbunculorum in plerafque Afie ciuitates graf fata fuiflet.Ego vero per id temporis adhuc in patria operam dabam Satyro, annum iam quartu in Pergamo agenti cum Coftunio Rufino , qui nobis diui Aefculapij teplum extruebat. QjJintus autem Satyri praeceptor haud multo ante e vita exceflerat.Qjii igitur ex nobis illum particulas quafdam detectas incidentem confpexerunt,prompte eas co-gnofcebat accurateq; hanc rem expendebat, imperantes xgris vt motum aliquem
«piem ederent, qui a quonam procederet mufculo,ipusconftabat,dum leuiter inufculos contraherent, interim etiam in obliquum deflecterent, arteria magna; adiacentis, vel nerui,vel venae fpe-dandx’gratia. Alios autem omnes qua-Ci excos videbamus,& detegas partes non cognofcentes, quibus alterutrum e duobus neceflario accidebat, nempe vt vel multas nudatorum mufculorum par tes attollerent,atquefimpellerent(qu3e fnxgxfpt res a:gris magnam molefliam fruftra novjxs. afferebat)vel omninofliuic rei manum fit# 701-non admouerent.Nam argro iniungere «t/rj,
\t particulam conuenienter moueat, i) qui huic rei aflueti funt^percallrnt: vnde nimirum ego didici vulnerum fpe dationem illis,qui iam antea nonnihil eruditi funt,eorum qux didicerunt memoriam confirmareralios autem qui nihil ante fciuerunt, omnia ipfam docere non poffe.Sed age ad inftitutum veniamus.Ofsium, vt dixi, omnium natura perdifeenda eft,fiue in humana, fiue in mnia? corpore, modo pofsis: prsftaret autein vtroq;.Poft illa mox ad mufculo rum concihonem properandu.Nam ha: duaz corporis partes reliquis omnibus velutifundameta fubiečta funt.Deinde
lice
16“	DE	An	A T o M I C. A D M I.
licebit quod tibi videbitur difcere pri* miim,fiuearterias,fiue venas, fiue ner-uos.Atque in horum confectionibus ver fatOyvifcerumnatura.adhatc inteftino-rum adipis & glandularum innqtefcet: qua» rurfus ipfa per fe+penitusinfpicere pTigop connenjt.Hunc igitur in te exercendo ordinem fequi potius tibi fu afer im. Praeterea eum qui artis fpecimcn edit,& par tes fpečtandas exhibet,fic apparatum ef fe oportet,vt particulam ab ipfo propo-fitam,quam fieri poteft ocyfsime detegat, variifq; modis, indicet, remq; aliter aeque aliter aggrediatur , vt doiturus fum.rrxftiterit vero fic inftručtu efie,vt fi quando fimix copia non datur, aliorum animantium corpora queas incidere,definiens flatim in quibus i fimia di-fcordent,euarietq;:nam & illa indicabo. A \ CT V M E K T r M-
De mufculorum cognitione, origine, fibris, 6fc aftione.Qusntum iuuetipCprM.tn cognitio ai chirurgiam.Medico etiam, adhibere manum corporibus ditferandis fuadet.hoc enim neglefto, mult* turpiter & magno mortalium incommodo igno«. tantur,,	1
annotationes., ther ait Lb,.i.ad Giancc.)cit»\’ Immores reliti*,
hs$ fumi frfehhmtj* dmm. itwnptu
l E n<fvtri/j3id efi,circa tnim locum vnele na~ fcitur.
3 Av p p vaiju, id ejh, vt commode fames txpitrgetur, yel vt humoris collumes habeat emijfarium.
c A p v t 1 1 1,
OSfa feorlim,vtdixi,expofita a no-bisiunt.Atq; oportet te libro illo quo ha:c tračtantur,prius perlečto, non res modo,fed nomina quocj; ipfarum ve Jut in numerato habere, ne in prarfenti commentario,{i quodin fermone incidat, interpretari cogamur.Porro feri* pfimus paulo ante etiam mufculorum anatomen feparatim,amicorum impul-fu,vt peregre agetes haberet[viforum] cometarios. Maximi vero hortati funt vthancipfam anatomen feorfim peculiari libro comprehenderem- quoniam Lyci quidam commentarius nobis alia- Lycttrn re tus eft, tam prolixus, vt propemodum prefam/if. quinq; verfuum milia contineat,in plurimis ipforum,erroribus fcatens, adeo vt etiam mufculi 11011 pauci omifsifint. Noftervero in quo anatomen ipfam tra didimus,tertia fortafle pars illius eft: rniuerfos tamemufculos docet,praeter quam quod Lyci etiam mentionem faciat, qui mufculoru complurium ačlio
r8 DE AN A TO MIC. AJJMT.
nes ignorauic, quafdam omnino pra:-teriit.Licet fane cuicunque vifum fuerit,ex illo etiam libro fimia: concilione addifcererfed hinc quoq; eandem cfl pe tere,cu magis adKuc quomodo lingularum partiummufculis diilecandis manum admoliri conueniat.At primum in cadauere exercitationis fumas ex ordiu, quo nmfculi cuiufq; principiumt extre •f	mumque & fibras confideresrOmnefne,
?ny kw SU£ ficciidum logitudine mufculi funt,. rxt Ivets eiufdem inter.fefpeeiei ex'iftant,an e5-jinem zy pofinonem varia ibrdantur.Quofdam. vtU&s. enim fimplice fibraru naturam habere, inuenies,nonnullos duplicem, vt pluribus fibi mutuo incumbetibus mufculis. iimiles elfc videantur: quinetia longitti. dine inter fe cotrariam fibras cčtinere-Qua: vniuerfa medicina: partiquse manu mcdecurQc^jfagjiar^ Grreci-vocat)tum. aftionibus inueniedis haud parum profuerint. Etenim in chirurgia kitenm-mulculos ipfos propter abfceSas profundos i humorumillifiones & putredines incidere cogimur. Adionemquc cognofeere vtilifsimum eft, vt eam, in, magnis vulneribus, in quibus mufeu-lus totus qft tranfuerfo diileftus fue-ut, abolitum iri pratuideas. Quod fL
c
z tir s k t.
19
prodixeris,nullam reprehenfioni Iocam ad criminandum promptis hominibus relinques,qui illius abolitionem medicorum curationi, non vulneri prius illato ferunt acceptam. Qmnctiam vt Cognitia exquifite manu cures, ačtionis mufeu* aCiionis lorum cognitio nimifquam eft necefla- muftulom ria. Qjnppe nonnullorum munus tam maxime eft proprium, vt tota particula fiat in- neiefft-utilis fi a&ione ipfius priuetur. Quj- na. dam vero impropriis .praefunr asionibus. Qjjamobrem fatius eft eum qui kxc pramofcat,alios caute, alios vero audacius incidere.Prxftat etiam pro fibrarum du£tu,diuifionem ipforum moliri. Nam tranfuerfie fi cum hac conferantur fe£liones,a£tione difloluunt. Vo co autem tranfuerfas, qux ad angulos reftos fiunt. NecefTe quidem eft inte-rim partes quafdam in vulneribus an* guftis in profundum pertinentibus adhuc amplius diuidere , alias ob alios ▼fus. Fit enim interdum, vt pun£tu-ram aliquis maxime circa tendinis ca-put vel a radicem accipiat, eamque totam adeo anguftam , vt periculum fit, ne fummis partibus conglutinatis profundiores non coaluerint.Eft quado 3 ob fuiFufioncm mufculos incidimus*, b a»
10 DE ANATOMI C. A D MI.
atq; etiam ob figuras fa:pe,in quibus vul nus acceptu eft,profunda diuifio euane-t ččvKTi. fcit atq; occultatur. Qmppe fifeleuato 'lecpJLfo. (exepli gratia)brachio,vulnus impingatur ,fieri certe no potefr,vt in tota cura-tionefichomo figuretur.Deligeda fiqui dem figura,quas cx omnibus nninime eft dolorifica. At dii figura, qua vulnus acceptum eft,mutatur, vt prefenti malo fit idonea,diuifio in altofa&a interdii ob-fcurafcit, & ex toto occultatur, vt nec medicamentum in eam immitti, nec lanies pofsit effiuererob quam caufam in-fnctTX cifioeftin talibus neceflaria, fiueftn ia-tum vulnus ducere,fiue glutinare defi-xyay. deres.Atq; in hoc opere,fibraru pofitu-r2c,mufculorumque actionu intelligetia omniu maxime requiritur.Carterum accurate omnia qui fe in Anatomicis exer citat, facere oportet, ita vtne vel propriis ipfum manibus pellem auferre pi-geat.Nam quiante me fimias aliis excoriandas , quemadmodum ego quoqu.e initio commiferuntjo&o ftatimmufcu-losignorarunt: ex quibus duos ad buccam mouendam natura formauit, alios f To-iaV- duos qui brachiafad latera adductu.Hi gcui ad fane in totu, licut reliquorum quatuor tofi as. &vfus,& tendines, iam antea fuerunt
ipfis
LIBERI.	XI
ipfis incogniti. Vniuerfi nanque in tedi-nes adamufsim rotundos definunt.Ex-plicati fic in latitudinem & talem tenuitatem definut vt membranam eife dice-res.Plantx quidem tendo qui hanc partem occupat, f fubhxrefcit: depili vero + vwifvt-internscmanus parti,qui illam.Pronun-~Jxt fubna tiarut aute de iis Anatomiciomnes quod fcitur. qui in manibus effent,digitos fle£terent: qui in tibia, calce retrorfum agerent.
*Atq; hoc pobabili ratione afieruerut. * »j mr in pedibus enim ne vnus mufculus qui- inxllof/ dem natura ad tedinis generatione feor fim deftinatus eft,fed vnius furje mufcu e?* hoc eit li bipartiti portio altera prardičtum gi-optima ra gnit tendinem. In manibus confpicua tione con-tendinis eft generatio: fed inter exeo-tigit. riandumauellirur.Is autem qui in depili parte manus, fimul cum illo detrahi nequit. Itaque deprarhendentes tendi- Veterum nem ex mufculo clare proficifci, deinde neghgen-videntes infimum eius extremum auul- tiamt» fum.ratiocinari potius,quam diligenter corporibus fecare coeperunt, rati & hunc, ficut eidtfjecan-fubiečlos,fledendis digitis efle pro crea- dts artam. Multa certeid genusin vniuerfo^»»*. animante Anatomicis neglefta offendimus,quippe quos diligenter incidere pigeret j^cotentos pronutiafle quod pro-t> 3
ti D E AJJATOfcllC* AOHI. babile fibi maxime videretur. Quare non eft quod mireris tam multa elTe qua: animali adhuc viuo ignorarint: quandoquidem quse diligenter fecan-tem fola fpettarec6ueniebat,tanquam nullius momenti reliquerunt. An enim vnquam fecare ftudiose curarunt, aut funiculo partes viuente adhuc animali excipere , vt qmenana ačtio luderetur condicerent ? Primum itaque mihi famulorum aliquis fimias incidebat cum videlicet opus id detre&a-rem , vilius exiftimans quam vt a me adminiftraretur . Poftquam vero exi guam quadam carnem in axilla inuenif iem,infidentem liimul & coniun&am ali qua ex parte illius loci mufculis,fed qua nulliipforum pofTem accommodare,vi-fum eft mihi fatius alteram limiam dili genter excoriare. Accipio igitur ipfam in aqua fuffocatam, vt facere confueui, ne videlicet pars vlla colli cotundatur. fummam cuceduntaxat aufero,iis,qus fubiacent,inta£hs.inuenio mufculu tenuem & membran ofum coftis totis fu-pertenfum,qui inferius principium fub ter vmuerfam ilium cutem expanfum habet. Mufculus autem hic /pinalium mufculorum,qui ad lumbos fiint conti-
guus er at operculo,quod ex fpina’ oflfe prodijt,ligamenti naturam habens. No mino autem lic qua: ex ofsibus procedunt, quemadmodum qusedecerebro &
Ipinali medulla oriuntur neruos: * ner- *xrrtv<fb. ueas autem mufculorum tenuitates,ten dines appello.Quia vero femelhuc mu fculuinueni(diceturenimfuo loco eius natura)multo etiam magis cupiui tota ipfam animantis pellem auellete. Deinde igitur inueni quos paulo anteinuene ra mufculos, haud ad mediocres vfus a natura creatos, quorum primos depili extrem^ manus parti(qux pars eius inte rior efl)fubie£ios recefebimus: quonia melius effe cenfeo in primis totius manus difciplinam inftituere,librommque ordinem fequi, quos de vfu particularum feptendecim confcripiimus. Etenim priores adminiftrationes Anatomicas duobus comprehendi libris iux-ta Marini Anatoma:ordinem: cuius in opere de partium vfu mentio faftaefr.
N unc tandem ad hunc commentarium aggredior, diu interea in confe£iioni-bus fpečtandis verfatus , vt qusedam infuper * fubtilius elaborata adinue- ^ nerim:prarfertim ex ijs que in exordio ii ,
Xius operis cSmemoratur. Latebat b 4
c ?
14 db an Atomi c. A d Mr. •fKuTiOii. me adhuc parui illi fiimmis inf artubus mufculi,qui primum cuiufquedigi ti articulum inflečlunt.Putabant folius membranei ligaminis beneficio, quod foris digitos ambit,tendine ad extremu \7iaiy ipforum f internodium porrečlo , fun-yx, cuius ftionem hacadminiftrari. Putabaquo-•vocUfignt que tendines vnumquemque digitu in ficatio ab latera mouentes,iis qui extendunt ipfos authore flectuntq; ,fimiles efle,vt folis ofsiupar-pauloplfi ticulis in artuum compagibus inferan-txfone. tur. Atqui rem aliter fe habere compe-I#r. ri.Nam Gnguliin fingulis digitis ad extremum vfque extenduntur,fibras exi-guas,&tela: araneorum modo fubtiles, in offa poft articulorum iunčturas fita immittentes.Infumma igitur manu, &c pede ha:cinuenimus.Ceterum non pau cabuiufmodi alia in reliquo toto commentario habenturrde quibus fuo loco dicemus.
\ $ V M £ K T V ?«t.
QiicnjoJo veteres in dilTeflionikus fuerint di-fcordi» authores: & qui mufculi dicendi fine plu« res, aut vnus: & cur ipfe antiquis medicis aduerfe» turjhic explicat.
ANNOTATIO.
I Castigatior codex Grxcm en r’'x/j habet: ioterpres ytro itetp »aut Jimilt aliquid legijft
yint
videtur.Verum Galenum aliter fentite veri fimi lius eft. Atx<fwv'ixs enim rationem redditu-rusjiocfenfit vti voluit. Etemm auod mufculus vnum caput, vnamq; circunfaiptionem habere videatur,vnum hunc cum Anatomicis dicere li-cebit.Atqui quod in eoradtjfine,qut carpumre-fiicit, duos producat tendi nes, fatius ejlhuucnS vnum,fed duos affirmare*
GAI>VT I 11 r.
Voniam vero contraria Anatomi yj eorum praecipuis diccre fubin-de videor, fatius efle cogito paucula de hoc prolibare. Non ego primus a medicis in anatomis diflentiendi author ex-titi,fed ipfi iamdiu id fecerunt, id<^; duplici de caufa:& quod nonulli falfa me-mona?prodiderint:& quod diuerfis docendi rationibus vfi^licet inter fe no di£-fentiant, quatum ad viforum cognitionem attinet,imaginem tamen dilcordig iis prebeant,qui libros quidem ipforum legunt,exterum qua; confečtiones indi-cantjnunquam riderint.Di&um itaque eft vberius dehuiufmodi vniuerfis ia primo Anatomica? diflenfionis volumine. Dicetur autem etiam nunc, fed bre-uius, 8c quantum ad prazfens duntaxat inftitutu conduxeritrhoc Termonis fum-pto exordio. Nonnulli fane confe&io- QmdtuS *> S
eapkibtti num profeflores tot numero efle fttu-muftulo- fculos autumat,quot finguli habuerint ru,fcdfini capita. Quidam non capitibus,fed fini-busattm- bus attendendum efle cenfent: ad ha:c, dendti ce- magnitudinem ipforum confideranda. fent. Siue enim multa capita inuicem ftatim coeuntia vnius mufculi circunfčriptio-nem efficiant,non conuenit ( aiunt) mu fculumhunc-tot efle putare, quot eius capita numerentur.Siue etiam fines pia res motum habuerint vniformem , melius efle dicunt vnu hunc mufculum /latuere. Quod fi iam in particulas plures fuxTiv- + linea re£tadiflbluinon pollet, multo Dvxfixft fane magis vnum hunc mufculum efle \kx5-hs pronuuciant. Huiufmodi quiddam etia iivTtoy. medio mufculo accidit, qui cubito ab externa parte incumbit.Nam fibi conti nuus,& vnus adamufsim,in quatuor te-dinum propagines iuxta carpum diuidt tur,motum vniformem miniftrantium. fiquidem vnulquiiq*, digitum cui infertus eft, mouere folet. Merito igitur o-mnes Anatomicimufculum hunc vnum efle dicunt, 11011 aduertentes tendinum multitudinem,in quos definit. Eade ra -tione videntur adiettum ei mufculum qui paruos digitos in obliquum agit,v-jium putare, licet in fuo ipfius fine duos
potifsimum rendines habeat. Conftrin-xitenim ipfe vniuerfam fuperpofitam tendinum molem, vnius mufciili circu-fcriptione obtinens. Qjaod d quemad-modu tendines,ficquoq; mufculieis fu~ prapofitiduplice haberer circufcriptio-nem,duos nimiru mufculos fiatuillent» qui paruos digitos in obliquum fle&e-rentrquandoquidem mufculum,cui reliquorum trium digitorum motus dele gatur,non vnum ponunt, fi tamen motuum fimilitudo fufficiens nota eft qua: fidem faciat vnum exifteremufculum: certe quemadmodum extendentequa-tuor digitos vnum omnes ponunt,fic & in obliquum eos agentes>non duos mu-fculos,fed vnum numerarent. Pratterea eu plura mufculus capita habuerit>qua: Mufculus inter Ce haud multo poft principiu cum plura ha-mufculo fuam obtinente circufcriptio. benscapi-nem coeant, neq; hic mentem capitu nu ta. mero aduertunt,pari modo priore bra-chij mufculumex duobus incipientem capitibus vnum omnes conftituerunt, quod tum finem vnu habeat, eoq; motum neceflario vnum tum vniucrfam pariter circunfcriptionem vnam. Non tamen illos qui furam efficiunt, vnum ponunt, ecfi per ynum tendinem calci inf
18 de anatomi c. a d m r. ciinferi opinentur j co qu6dlongifsim£ ipforum capita procedunt prius quam in idem vna conueniant. Si itaque rečte ponunt, parum rečtadifciplina in aliis mufculis frequenter vtentes,non protinus ob idmufculos de quibus diflerunt, ab ipfis ignorari aliquis dicet: lieq; etia fi quis meliori doccndi modo vfus fuerit , ex hoc vno eum ab aliis diflentire quifpiam fufpicabitur. Duos itaque ea-de in re dočtrina: modos deinceps pro. feram, in fpeciem quidem difcrepante* haud mediocriter, exterum reipia non admodum differentes. Dicatur igirur prius alter eorum , qui quidem hic eft. Digitos treis maiores , pollicem videlicet, quem ui/ritfjx Graeci vocant,indicem^ medium,vniis mufculus in latus ceu ad parui digiti regionem infle£titr ex toto cubiti oiTeprocedens:iuxta ve^ ro carpum treis tendinumramos difFun dens, a quibus in latera digitorum infer tis, obliquus ipforum motus peragitur. Hic quidem prior docendi modus eft. Alter poft huncifte eft. Duo mufculi extrinfecus cubito incumbentes, treis f illos digitos in latera flečhit. Alter ipfo-fum in medium & indicem digitum ten tfMir*. dinef bifido inferitur, cubiti ofsif qua
lon
C
longifsimeadnexus. Alrer limplici ten-dine prodiens,tanquam & ipfe vnus flt, polliccm indici admouet.caput quidem in fupernis partibus prope cubiti arti-culum obtinet, mox in tendinem defluit qui mufcuio nuper di&o.,binos digi tos, medium puta & indicem mouenti adnafcitur. A tque hxc altera tibi difci-plina efto.Diflerunt faneinuicem , non re ipfa tantum, de qua difputant,quantum, vt diximus, docendi ratione. Exa-diorenim quodammodo altera eft,qug duos cfle mufculos dicat ipfos, quod propriam circunfcriptionem mufculus qui pollicem mouet,habere videatur. Non tamen prior omnino repudianda eft, quia mufculi inter fe mutuam fere focietatem ineunt, tenuibufq; inuicem filamentis cohaerent. Multo adhuc magis in tendine qui magni digiti & carpi motor eft3docendi ratio falf« diflenflo-nis imaginem prarlefert : quandoquidem in illa quoque vnum hunc cfle mu-fculum dicas licct: quemadmodum ab Anatomicis di&um eft, quod videlicet vnum habere caput,vnamq; circumfcri ptionem videatur, i Etfi duos in radij ext-remo , vbi carpus incipit, tendines producat. At vero cui exa&iordifcipli-
;	filt
CL9
fo DE ANA TO MI C. A D M t. na curx fuerit,ei magiscoueniet dicere non vnumufculti,fed duos exiftere,qiu uis inter fe arčlim coha?reat a capitevfq; du in tendines fcindatur.Na omnino feparatur fi comodd eos fecernas,quod que diuerfas fpecie partes mouet, duos cfle ratioipfacouincn.Siquide alter te dinu maiore digitum.alter carpum mo uet.qui fane motus ide eft,particula? vc ro diuerfae.Q_upd porro niocuu diflfere-tia potius qua fupeiioribus principi}* mufculos inter fe dlfcernere confiieue-rmt,manifefte oftendut, non vnu dicea tes,fed duos mufculos exiftere,a quibus omnes digiti flečtentur:quaquam & mo tuseorufere lit vniformis, & principiu ftperioreex parte vniLQjjia vero aliud tedinu caputfecundu articulu, aliud pri mu & tertiu inflectiCj idcirco duos aitic efle mufculos3exil£te per toru brachiu inuice adunitcs prius qua in tendinura dices terminenttir:quas pariter duas e£ fe,ex motuu diueriitate animaduerte* runt.Itaque difciplina exa&iiTima hos fcoposliabet.No tame alirerdocetes eri minari couenit,cuparum ab ea defciue-., rint.Cotra enim facere fatius eff,ci\m 1 glerifq; praeclaris viris fcripmnonihilia ueniamus.quod ne loge ab optima doc
, fi^ina.deficiatjat^eoprioiš vfam£iu£*-.
fe;ne auditores turbaret eos in difčordia imagine perducetes.Q_uiautex(]uifirere volet cSfiderare vel celebrem prefatus difciplinam^fubijciet deinde fermoni^melias eiTe, fi quisduos liofce,exeplL gratia,miirculos>(ppter ratione illa exiftimet: vel prxftacifiima interpretatusjiteru deinde fubiun-get,licere duos hos mufculos, vnu propter longif iimainter fe cotinuitateconftirucr&H^citaq; de omnibus mufculisprardixifle initio conueniebat.
ARGV. MBNTV M.
De mufculorum cubici internorum diffediione, qui carptim & digito s fle£iunt,& moucnt.
ANNOTATIONES, r 'S.uofticpx; imKerftwa!tyiat»la fupermiefla.
2 Axg‘ t5 \eXpcjHs qu\xyyosad extremw os.quulaH tem Jit qvi\ccyf author Jabijcit, vitle etia lib.de ofiibui. J K.x&tt7rig	VM9~o;	«f	rc oivto kxt'\v6v.queai~
modtt illorfir vnufotafj; in art iculi* eim digitl.qm 't dire ttoesi.Quilocm famam a Demetrto intelletlus eft. c A P V T' V.
NVnc quomodo fe gerere debeat, qui tu ipfe exercitari,tum alterum docere velit,tempe itiuum eftdicere.fedprimu oftendemus comff t nem multorum Anatomici nomenfalfo flbi arrogantia impofrura, quiinterim animal in.ciduc longo teporemortuum,vt partes iam inaruerine conrra£teque {int.Ac maxime dum cutem foris ip(i circudata tedetesjvel mebranas,vel alia quarda corpora nonnullas fimul ex fabiečtis particulas attrabut,quo modo & illi qui per tendinem iaieru^inanug^ar.ti infemldigitos crahur^nfe-*
a?
32, »E anatomi c. admi. ttuntq;. Quanuis ipfi dicant mufculu, vel tendinem, in os , quod mouebitur, i- kxtx~ f čoniici oportere. Male itaque hic eo-4>irum qua: rečt^ dixerint, obliti, digitos inferi.	aiunt a tendine fledtinufquam ofsi in-
ierto. proinde quam nos adminiftrandi rationeminiemus,cauetes ne, vt illi fal-bftthodus lamur,dicendum modo venit. Primum iijfecadi fane totam cubiti,atque digitorum cu-cubitum. tem exteriore auferemus ; ab ea folum quse extremam intus manum cooperit abftinentes. Dein qua; in carpi articulo funt, ftudiose adimere oportet, 6. forte membrana quaspiam ex cute detračta, refidua fit. Verum huiufmodi auellen-dis fcalpellus acutior eft accommodus, quemadmodum mufculisinuicem fepa randis retufior.Iam vero membranis a-f isrisTtf - demptis,primoq; poft ipfas medij cubi-Ji5f viri tif fub cutefumma mufculo ,de quo rw	paulo poft differam clarius, videbis liquar/.	gamenta articulorum copagibus i in~
ie£ta pofita in vtraque membri parte foris & intrinfecus tranfuerfa: quibus Mufculi capita tendinum fubiacent,interna par mouentes, te digitos flečtentium, exterioreinten-carpti cr dentium. At ex vtraque ligamentorum, digitum qux dixi, parte interna quide duo funt magnfi. mufcuh: quorum hic rcčto tramite ad
par
paruum digitum, alter ad indicem porre-dus eft , carpum fledentes: externa vero vnus in cubito,qui carpum extenditrduo in radio,carpum vtriq; moucntes. Alter ipfb-rum eriam magni digiti motor eft, quem duos potius quam vnum ponere melius efie dixi, Catterum omnium a foris mufculoru, de quibus verba fecimus, capita ligamina habent tranfuerfim circundata. Iam alius quidam mufculus toti radio defuper incum bit: nequaquam hic in tedinem aliis quos recenfui fimilem definens,f fed in particu- f Sed U extremum, quo in interiora couertitur, inferior paulo mebranofius obtinet.Nullo hic mu pars in ra fculus ligamine cmgitur , vtnecinteriores dyj extre-qui carpum infledunt,fed,quemadmodum mo, quo a nobis didu eft,carnofus, fimul & in me- in interio bran# natura vbi radius terminatur,dege- rem regio nerans, intro diuertit proxime carpi com- nem con-miflurain. Atque licet tibi membranofum uertitur, tendinem, nerueam eius tenuitatem 'ap- ei mem~ pelles. Medium itaque fitum hic mufculus branofa, pofsidet, vt neque exterior,nequeinterior potius in manu certe naturaliter figurata exiftat: quodam vtqui toti membro , radioque incumbat, modo eft.. At cum omnes Anatomici cubiti particulas in duas partiantur regiones ,has exteriores,illas interiores ipfius appellares,nos quoque eadem diuifionem , ne nonum do -c
07
34- DE ANATOMI C. ADMIN. cendi modu inuehere videamur, fequi ne* ceflecft. Carterumhunc mufčulum exter* num potius quam internum ponendii cen-femus. Alius etia mufculus (de quo clarius agere diftuli) intus in cubito eft, nulli omnium qui in rniuerfo habentur animante, fimile pratftas vfum imo nec eorum qui in tibia funt,vili couenit.Locatus eft infuper-ficiefiibcutemanusinterioris medius inter radium & cubitum mu/culus , quem in tendinem latum definentem depili manus parti fubnafei diximus.Hicmufculuscute fubtracla medius interiorum tibi apparet, nihil autem refert, an exteriora prius inci. dere velis. Ab hoc igitur mafculo, que cuti perlatum tendinem fubnafei diftum eft, auipicemur. Tendo autem hic paulo antd carpi articulum non obfcure emergitrqua-rein eo loco probediflečtionem ipfius inceperis. Haud enim obfcure circunfcriptus eft,5: a vicinis fubie&isque mufculis feiun-€tus. Ad htec tenuibus fibris continetur, quas vel digitis queas auellere. At longe facilius hoc fcalpello hebetiore perficies te dinis caput in fublime tolles,vel hamo, vel tuis ipfius digitis exceptum. Hinc vero pri mum incidesipfum furfum ver/us ad cubiti iuncturam tendentem, ex qua duxit ori-ginem.Commendantur maxime ad huiuf-
modi
liber. r. 3 y
modi munus obeundu vtmodoeftdi&um, fcalpelii obtufiores. Vbi iam tranfuer-fim ipfum defuper ad primum exortum pertingens inferiorem partem cum radicibus ipfius fublimen eleues, quam tranf. uerfa fHlione, a corporibus quibus incum bit fegregari conuenit. Atque hic mentem operi adhibeto, mox enim tendo hic poft fuum ipfius caput interioris manus cu ti adhxrefcit. Hoc loci bifariam licet fe-ftionem adminiftres. Priore quidem, qua tendinem latum cuti continuum a fubie-ftis partibus auferes, fcalpello ipfum acutiore leparans. Altera cum cutem a tendi, ne liberaueris, incumbentem eum fubdi-tistendiniscorporibus relinquens, nam v-troque modo natura ipfius apparet. Vbi iam ab ipfo cutem duntaxat fegregaue-ris, iterum conaberis tendinem feorfim a. fubiacentibus adimere, fic enim manife-ftifsime innotefcet ,ex tali prodiifle mu-fculo.lam vero idem omnibus digitis interioribus fubtenfus eft, in lineam illam definens, qua depilis manus pars ambienti eam cuti pilofe committitur. Pofthunc tendinem , quem depili manus parti fnb-nafci docuimus, dilatatum , videbis va-fa, & neruos inibi diftributos. His mcm-c i
CD
brana: incumbunt, quas cum ipfis in mu-fculorum difie&ione tolles. Nam fub-jfant tendines, qui digitos fleftunt, a binis prodeuntes capitibus: illic maxime liti , vbi & ligamentum , & tendinis in eo dilatati caput pofitum efle retulimus,de quo dicere nuper deftiti. Horum itaque capitum fubiečtorum aliud , quatuor producit tendines , digitis omnibus praeterquam magno prope fecundi internodij principium infertos, a quibus fecundus eorum articulus fle&itur. At quod huic fub-iacet caput, in quinque difcretum particulas , qua: Angulatim validum aliquod munimentum x in extremam vfque digitorum aciem diftribuunt, inlnbi inferi-tur. Tendines autem vniuerfi , valenti a-liquo vallo, munimento finguli vno pri-uatim continentur , multo fane ipfo ten-dine duriori , membranas vero cralsitu-ditie (irruli. Quod pro arbitrio voces licet , ligamentum, membranam, aut com-pofita appellatione membranofum ligamentum , vel membranam duram. Nec prohibet quicquam ,tendinum indumentum , velamen & tunicam appellare. Porro ii poft caput in ramos fciffum, tendines lingulos vni cum prardičto inuolucro attrahas
trahas, flečfci per fubiectos tendines, ipfis digitorum ofsibus infidentes, primum V' niufcuiufque digiti tertiumque articulum videbis , tanquam inibi tendine inferto: priorem vero nodum , per circumiacens ligamen,quod ofsibus adherefcit: quatuor vero tendines his infidentes medium dun-taxatquatuor digitorum articulum infle. ftunt, ceu in caput fecundi internodi j infi-nuetur. Vocant enim Anatomici offa digitorum, [internodia Latine ] <px\xyyxs vel <TKvJx7i.'hAxs Gra:ce, vt in libris de ofsibus annotatum eft) Videbis autem, eorum in-fertiones ligamine, quod tendines in orbe ambit,fublato. Et quidem tendines fubdi-ti, qui digitorum ofsibus incumbunt, citra fifluram tertium cuiufque digiti os ingrediuntur. Quatuorhisfuperfirati, fecundo, vt diximus , ofsi inferuntur : vtpore qui priori cuique tendini maiufculo fubietti funt, finguli bifariam fcifsi fubditum ten-dinem circumeunt, ac fecundorum ofsium lateribus infinuantur.Porro maior digitus priuatim hoc fupra ceteros habet eximiu, puta quod nihil ex altioribus ad ipfum de-'*?nit, nec particularum propago foli ipfi ex communi omnium capite, fed aliunde accedit. Quare magna cura dihgentiaque c j
CT)
caux manus partis tendinem in ipfa infpi-cito, qui ex quaruor fibi contiguis in maiorem digitum propagatur: non tamen in primum eius articulum 3 licut illorum v-nulquifque,redo tramite peruenit: fecundum vero afcendens,mox ad tertium vfque porredus, hunc quidem fim iliter ili is mo-uet: ipfum vero a primo fecundum per tunicam extrinfecus ipfum ambientem :qua vbi fcalpello acutiore a tendinibus diflol-ueris,iuxra longitudinem incidere conue-nit. Nam fi manu aberrans, tranfuorfim, non reda lineadiui/eris, totum tendinem ei fubicdum amputabis. At cum tendines, vt didum eft, vna cum indumentis circun-datis ad fua deducis capita,vel recens admo dum fimia efto, prius quam digiti exiccati induratique tendinibus trahentibus renitantur : vel aqua calente in eam adfufaj recenti fimilem efficito : vel dum modice induruerint , manibus tuis emollito,permo-uetoque. Clariusautem adionem fingu-lorum didiceris, vniuerfisqua;digitos circumeunt partibus pracifis. Atque hac ratione tendines ligamentofubditos trada-bis. Casterum aliorum duorum mufculo-rum,qui brachiale, Graci tiapircp vocant, fledunt confedionem paulo fupra articuli
comm
eommiiluram exordieris. 'Ibifiquidemfin ■fatrmv* neruofas palam tenuitates exeut,& manife ftas tendinu illinc prode u ti u circufcriptio nes obtinet.Ia vero fecernesipfos ab iis,tu qua fubfunt,tum qu*e ambiunt, particulis, adufque fuperius inferiusque extremum, veluti prius demSftrauimus , tendines quidem inferioribus partibus articuli vides infinuari, capita vero ipforum cubiti articulum adire.Vnus itaque tendinum in car po iuxta parui digiti rečHtudinem ofsi redo membraneoqueinha^refcit, quod prope cubiti proceiTum confiftit graphij modo figuratum, quem difleftores Graeci nuc llcHfimM nunc	nominant. Alter
tendo ftatim ab articuli iun&ura profundius mergitur,vt in carpi os aliquod putes ipfum inferi. At dum ligamenta fuperftra-ta incidis, ad quoddam os eorum, qua: in metacarpio funt indici digito prajpofitum excurrere videbis: ac id iuxta principia ingredi. Hi ergo quinque mufculi totam interiorem cubiti regionem occuparunt: quibus ademptis, radij motores appare-	'
bunt, de quibus poftea dičluri fumus.
* 1 C 4
a>
A \ M E H TV M-
Anatomen quatuor ligamentorum tranfuerfo» rum,& quorundam tendonum, ac numerum mufcu» lorum totum cubitum extrinfecus occupantium do« C«t.
ANNOTATIONES.
I Demetrius fic vertit.fi figuram ipfam confideres fecundum naturam. i Inlib.defraft.quod quo facilius accipipofiit, lege Gal. commentarium in eundem locum, efi autem in commentario primo fuper hac Hippo-crat.verba: Alius vero quidam medicus fupi-nam manum accipiens eorum.
3 Veffal. totum hunc locum fic vertit, quodfa-ne qudtumuisfit crafjum,rad:Jj os vt efi admodum continue in tuberculo infculptum pari finu excipit.
4 In vulgari codice gr&co legitur cu^fuSs vt ad Tivovjocs referatur, fed caftigatior aliter habet : nempe, vv/tfuSi/j, vt ad/uvw// referri pof-fityqu£ leflio fane multo efi- melior,vt fit fenfus: Ptaslat igitur (fi qua prius di fla funt animad' uertamus) duos illos tendines ex duobus mufcu-lis interfe coeuntibus enatos ejfe}dicere.
c A P v r. vi.
IN pr§fentia,cubiti mufculos exteriores prius exequar, hoc praeterea folum adiu
gens,
r
liber, i.	41
gens, quod interiorum mufculorum fupe-riores exortus fiue auferre,fiue referuare 1 i beat,vtrum malis, confečbionem fequutu-ram nihil offendes, porro digitis infertos tendines adhaerere finito, vt exiles mufculi fummain manuconfpiciantur, qui vel ante exteriorum incifuram poffunt inueniri, quo oftenfurus fum modo. Satius fuerit o-mnino poftremos ipfos diftecare, vt in fer-monis proceflu explicabo. At que externo- * Exter-rum dilTečfio itafere adminiftrabitur.Sub norum cit cute vafa,neruique fuperficiarij extat: qui- biti mu-bus cum membranis exemptis, quatuor li- fculorum gamina tranfiierfa clare confpicis: vnum dijfettto. cubiti radiique extremum conftringensral terum in cubito duntaxat priori fubiacet: reliqua duo foli radio inhaerent, fed primu quod medium eft re&ajlinea incidendu eft: deinde ligamenti particulas ob diuifionem mutuo difiunftas.vtruq; adfuamquamq; f vrto \<?i\ radicefredigere oportet aut penitus ipfum a/// con-prtecidere rpofthoc autem primum tendi, trahere. num quatuor caput digitos prtetermagnu extendentium in medio aliorum fitum,hamo in altum attollere: mox id quod exiguos duos digitos abaliis in latera diducit, in binos fcifium tendines. N ihilporro discriminis eft, etiam fi ad inferiorem manus partem motum hunc fieri dicas, i modo
c f
pro natura; ipfius habitu figuram ipfam cofideres,vt z Hippocrates docuit.Poftea * 7H{/ v- * reliquum tertium, fimilemmotum gran-irc-Koinov dioribus tribus digitis fuppeditans,te attol yt intel- Iere oportet.Princeps itaque tendinum ca-ligas m- put ex vno ,ficut& fecudum,mufculopro-diit. Tertium, quod duos digitos indicem & medium monet, caput bifariam incidens , de vno procedere muiculo compe-ries: qucdvero magnum, de altero. Atque hac ratione quatuor mufculi pra*didis ligamentis fuberunt. Hisfuccedit quicar-pum iuxta paruum digitum extendit ten-dinevnico, metacarpij ofsi quod exiguo digito praeponitur inferto.Continet ipfum haud valens ligamentum, quod ex folo cubiti tuberculo oritur. Ad magnum digitum alterum hic quoque validum ligame-tum, caput duorum tendinum conftringit: 3 quodfane quantumuis craflum radij os vteft concinneinfculptum, pari finu in tuberculo excipit. Porro vnus ipforum in os quod ante maiorem digitum ad car-pum collocatum eft, inferitur. Alter in i. pfum maiorem digitum ltatim primi articuli iun&ura ingreditur. Q_uos inquam duos tendines fiue ex vno dicas mufculo, fiue duobus exortos,nullum graue incommodum confe&ioni adferes. Praeftataute,
0-
nfijR r. ftnuper di&a animaduertimus, tendines illos e duobus mufculisinuice 4 coeuntes generatos dicere. Etenim fi exquifitc ipfos libet incidere,a muttio connexu dirimes,quemadmodum antea commemoratos duos,qui tres digitosmaiores in obliquum agunt. Reliquus exteriorum cubiti mufculor uni,qui carpum extendens,bifido tedine metacarpio fe ante indicem me-diumque digitum inferit,caput tendinis in radio fixum prope carpi lun&uram habet. In eum itaque modum o£to erunt mufcu-li,qui totum extrinfecus cubitum occupa-runt:iuxta alterum fex:Si vero dicas a duobus mufculis £t>es moueri digitos maiores: ab vnorurfusqui radij eft , carpum, ma-gnrimque digitum, feptem erunt. ^'K.gVMETltV^t.
Magnitudinem & vfum, trium capitum mufeu» lorum in exteriore brachij articulo ieu nodo exi» itetium,hic deferibit. Item alios duos mufculos, qui ex olle cubiti oriuntur:& illum qui maioris digiti caput extollitrquorum omnium adminitlratione» abundf explicat.
ANNOTAT.
1 iftjMjpivuis^magna. cautione, l ^Antiquus codex non habet diftionem
C?i<Hsrcv.	c A P. VII.
Aeteru quo pacto finguli mufculi 1 ra dii os Lferutur,! mufculoru cole&ioe di&u
eft
44 D E A N A T O M. A D M I N. cft,acnunc dicetur etiam,ne quid fermoni ddit.quinetiam defuperiorum exortibus, veluti libro iam citato fcriptum cft , verba fumusfadturi. Quippeconftatdeeifde ea-7» exte dem efle dicenda. In exteriore quidem bra riore bra cliij nodo tria mufculorum capita inue-cbij nodo nisreius fanequi digitos quatuor extedit, tria mu- elatifsimum:quicarpum paruum digitum fculerum verfus refle&it, humillimunirmedium ve-caf>ita.	rd inter illa,quod digitis duobus minori-
bus fubferuit.Sub his iam in imo,non amplius infuperficie, inuicem coeuntes duos mufculos trium digitorum inuenies exto to cubiti olle enatos,vnum qui duobus digitis feruit,adhasc magn as [alterius ] parti, alterum qui reliqui magni digiti eft,prope fuperius extremum. Incumbit ipfi alius, carpi mufculo cohasrens,qui maioris digi-f itvd]u- ti caputf extollitridem vero totam profun v{.	ditatem regionis qua; inter vtrunque os ra
dij & cubiti habetur, occupat. Huius itaque mufculi diiTeftionem,quemadmodum & aliorum omnium,a carpo incipere con-ueiiir. Quam qui molitur, i magnaque cura pellem detrahit, membranas attedet, qua: ligaminis naturam habens , intra cu-bitum radiumque per totam ofsium longi (fifiermi- tudinem exporrigitur, atque externas me-nat. bripartes abintimis f diferiminat. Inibi
fiquid
fiquidem mufculum Iiunc ligamento infidere hrncque connafci comperis.fatius for fan erit dicere ex ipfo oriri. Cum igitur e-undem prnbe a fubiečto ligamine auulfe-ris,vt docui,item a coLxrente mu/culo fe-gregaueris , occurret fub eo quidem obliquus exilis decubito in radium peruenies: de quo paulo pofterius Termonem inftitue-mus.Nam prius te venire oportet ad mufculum prajdi&o adnatum, incumbentem quidem ei,fed per vniuerfum radij os por-reftum, eique perpetuo adhxreicentem, qui etia radium fuperiore ipfius extremo Ieulter attingit.Deinde elatiorem eo mu-failum incidere oportet, commemorato imminentem,radioqueconnexum, quem antea retuli,bifido tendine in metacarpiu, ante pollicem ac medium digitum inferi.
Huius mufculi finem deprehendes prope altifsimam exterioris nodibrachij regionem exteriorem, cofcendentem »am quadamtenus etiam ad fuperpofita nodo bra-chij partem. Eum vero confidera qui huic ipsique radio peculiariter fuperne expan-fusipfique proprius totam manum reddit fupinam,fupraquehunc f exortum conti- fin$vnp nuum annexumque prsedičto accipit. Maxime enim hic confunditur*opus, ac cor- * to irrumpitur, quandoquidem & extremum yofi.
huius
huias mufculi in membranam degeneras, brachij mufculisqui inibi fant, infinua-tur.Sines igitur ipfum , necin cubiti con-» fedione conaberis curiofijis difquirere: ve rum vbiad brachij mufculos ventum erit, deteges primum inter ipfos interiorem, vt tum tibi oftenderur, & caput mufculi, de quo propofitus ed: fermo brachij ofsi per tenueligamen infertum inuenies. magna vero iplius portio brachij mufculis hac parte incidet & adne£tttur. Exteriores itaque cubiti mufculi talia qusedam habent capita. Ex interioribus qui quidem Interno* brachiale ad paruum digitum infleUit a rum mu- nodo brachij interiori incipit, attingitq; fculorum cubitum,qui vero ad i reliquum magnu, ortus , & ex eodem nodo ducit originem. Porro in-fit-M. ter vtrunque caput exortus habetur mufculi in manus cutem peruenientis. Atque huic rurfusfubfunt capita duorum mufcu lorum , qui digitos mouent ,& mediani cubiti radiique regionem totam implent. Minor itaque illorum & medius exafte fitus eft, & ab interno brachij capite prodit, Ieuiufcule brachium quoque attinges. Alter vero folus huic fubiacet, per profundum media radij cubitique regione vni-uerfa ab eo occupata. Atque etiam vtrique ofsi inferitur, & cubito quidem ad partes,
fijua? funt prope eius cum brachio articulu,
& carpum comprehendit ea parte qua re-ftus in paruum digitum in feritur. Eft & aliaeinspars,quseortum fimilem pradi-ftomufculo quatuor mouenti digitos obtinet. Verum iuxta lineam rectam indicem adit, quemadmodum & tertia ipfius portio eifdem digitis applicatur ,qua; quidem maxima eft,& regionem qua; radium cubi tum que intcrcedit,occupat.
si T^QVXIEK TV
MufeulorumraJij ,qui!>u* manus fit pron* vel fupina, numerum , figuram, ortum,& afHonem hic oftendit.
ANNOTAT.
I etiMifiin ytadgenitmum/ivS referatur.
CAPVT VIII.
CVm iam & hunc mufculum diligenter incideris,ipfius obliqui,de quo ante paulum dicere diftulimus, exponendi tepus certe occurrit.Etenim omnib* quos percefui mufculis exeptis,qui radio proprij funt,apparet,per quos fupina pronaq; manus tota efficitur. Quatuor autem funt v-
muerfi
4? DE ANATOM. Admin. niuerfi:duo ad primas radij partes, duo ad priora carpi extrema pertinent. Ex iis qui carpum fpeftant, alterum ipforum fcito efle obliquum,radium accubitum interce dentemrcuius quidem caput ex cubito ena fci, extremum autem in radium (cui mo-A- uendo a natura fačluseft)* ingredi com->.o[/ lege peris.Nam fi manum fupinam collocaue-ingraco, ris,velisq; mufculi caput tuifipfius digitis vt ad sn- prehenfum extendere,quod in omnibus te gxs refe- facere praecepi,totam in pronum conuerti ratur, no manum videbis: quemadmodum fi eum t/ifaAAw qui toti radio fuperextenfus caput in bra-Jtx,vt efl chium peraeniens habet a, capite tendere in codici, velis, fic quoquefupina manus tota euadit. germa- Quippe hi duo mufculi contrarias inuice ni cis. ačtiones obeut.vtrique autem mouent inferiorem finem radij ,qui carpum relpicit. verum longior inter eos carnofiorque fo-lus ipfi pafsim defuper iniečlus, agenfque extrorfiim.manum lupinam figurat.quare & exterioribus eum annumerant. A Iter vero qui radium intro fiedtit, pronam effi-f eei/uffip. cit.Reliqui duo mufculi radium f in fupe-riori parte mouentes,& ipfi quodammodo, inuicem opponuntur obliquum fitum habentes,vnus ab interna parte fitus, ex bra-chij nodo prodit.idem capiti flečlentis car pum ad magnum digitum mufculi cohae-
LIBERI.	4;
ret,ex elatioribus radij partibus r emei% gentis.Alter ititemus quidem eft, fed hoc minor: atque ideo tranfuerfum magis fibrarum fitum obtinet,& radij elatioribus partibus, per extremum neruofius inferi-tur,quam prior dičtus interior , qui continuam fane ipfiimplantationem in radium facit, ceterum inferius collocatus eft, vt propemodum ad medias vfqueradij partes extendatur. Conftat autem omnibus, interiore tenfo pronam manum conditui, fupinam exteriore,qui ex ligamento quod circa articulum eft membranofo procefsit, attingens aliquatenus cubitum quoque. Porro dičti mihi funtomnes , qui cubitum radiumque in orbem ambiunt.
J. V ?d E V. TY 3«t.
De (Jiflečlione paruorum mu (culorum fumtr* manus, & qui fint vnumquenque digitum mouen» tes-.quotum alij facile obferuantur,alij difficulter.
ANNOTAT.
I Grxca exemplaria hic corrupta fmt.Nam Svo legendum ejl.quod nonfolum res tpfa C3* exemplaria vetuftadoc'nt: fed i^ wcAt» gw feymntttrjndicio funt.
d
O
ACpoftea ribi ad extremae manus exiguos enudum eft. Itaque exteriorum mufculorum tendines vniuerfos, adufque extrema,qua? fingulis digitis habentur,auferre conuenit: non tamen omnium interiorum , fed prius confiderabis mufciilos exiles,tendinibus tertium articulum mo-uentibus adnatos, deinde omnes amputa-* xfi$ner- bis. Etenim hr mufculi ex quatuor * inuo-in lucris tendini cuique circundatis origi-du mentis nem deducunt: mox in digitorum latera tigumen perueniunt,tendinem generantes,vt prius tiS* quoqueeftdiftum,admodu tenuem. Proinde fi a carnofo , qui in prima propagine habetur fecare incipias , & a vicinis partibus cutem diligenter detrahere, paruum inuenies tendinem toti digito adharefeen tem. Quatuor autem vt tendines hi,eriam mufculi digitorum hi funt, parui, annula-ris,medij,& indicis. Etenim magnum alrj mouent i o£lo mufculi. Alius longifsime ab omnibus digitis abducit: alius indicem verfusagit. Longior autem fačtuseftne-ceflarioqui ^uam longifsime abdučlurus efi:,e6quecaputexprimo carpi ofle profe-čtum obtinet.Breuiorporro, lariorque eft, dc obliquis conftat fibris, quiipfum indici
admouet
admouettcteteriim aliis fnufculis, quos referam, infidet,caput ante medium digitum metacarpio affixum habens. Tam vero fi-cut magnum digitum longifsimeab aliis diducit mufculus ex primo carpi ofle procedens, ficparuum alius eiufmodi mufculus , a cteteris plurimum remouet, originem ducen s ex carpi etiam ofsium primo, cui & tendo totum inibi carpum fledens inferitur.Hi igitur feptem mufculi merito Anatomicos non latuerunt. Quippe nulla pars,quat artificiofius adirmdefideret, quo fintconfpicui, ipfisfuperpofita eft. 'Siquidem qui magnum Si paruum longifsime abducunt, non folum a nullo occultantur mufculo,vel tedine, fed prius etiam quam tendines digitos fledentes nudantur in ea confedione quatendinem membraneum depili excarnique manus parti fubaitum auferimustalij finguliquatuoripds tendi-nibus in profundo fitis adhacrefcunti Merito igitur hos latuere ,{icut & me haud paucis annis,qui 'in metacarpto fubiacent.
Nifi enim prius magnos ipfbs tendines x quibus digiti deduntur, & feptem illos mufculos quorum mentio fada eft, adimas , nullus ex mufculisexiguis apparet.
His autem fublatis vnu quodda continuu corpus carnofo fimile ex omnibus con-d. l
flatum fpectatur,quod exquifitius ad rnu-fculos a feinuicem fegregandos difcernas oportet.Ex quibus bini ad primum cuiusque digiti articulum intrinfecus perue-niunt, ac latera ipfius quoque attingunt, quapropter & flexum non rigidum omni-no,nequeindeclinabilem efficiunt, fedle-uiter in latus inclinant: ita vt vnufquifque ipforumtenfus primum fle&at articulum ■leuiter inclinando. vtriquevero tenfi redam ac in nullam partem declinantem fle xionem efficiunt: Reliqui omnes ex carpi metacarpiiqiie ligamento iuxta ofsiumfe recommiffuram proceflerunt. At magni vocati digiti mufculi,elatiorem Lis procef fum habent,& ipfi ex ligamento nati, non quidem olšium dičtorum, fed bina capita mufculorum magnorum, a quibus mouen cur digiti,conftrin gente. Porro ligamen hoc ex carpi ofsibus vtrinque prodiit,nec cubiti extrema attingens,nec initium oC-fium,quein metacarpio habentur. Quod fi iammufcuIoshosademeris,nullus tibi difiecandus reflabit , vel ex iis qui fumatam manum explent,vel ex illis quitotu ■occupant cubitum: verum inde ad ofsium compoiitioneeuncldent,infpiciendiimque quot numero flnt, quomodo inter fe habeant^ quomodo copofitafint. Diximus
autem
autem abunde de iis in commentario de
ofsibus.
rjxt En tv y*t.
T riplicem ligamentorum vfum h k facit.Quar» tus eniminquit,fecundumipforumgcnus non re» peritur. Mufculos etiam qui fimilitujinem quan-dtm cum ligamentis habent,demonftrat.
ANNOTAT.
i Codex germanus boc loco male halet ingot/, legendam enim ejl ingot.
C A P V T X.
CAeteriim ligamenta omnia, qua: adhuc funt reliqua,mufculis quos retulimus ablatis,acuto fcalpello incidere conaberis,meditatus antea triplicem huiuf-modi corporum natura? vfum exiftere.Pri-mo id pracftant, a quo & nomen fuumin-uenerunt.Nam ex offein os inferta, vincu lum vtriufque commune redduntur, hoc folo nomiue,vt offa inuicem colligata con tineant: Secundus vfus eorum eft,vtmuni-< meta fint corporibus fubditis, quemadmodum in carpi tendinibus dičtum mihi eft. Tertius vt indumenta his ipfis tendinibus extrinfecus circundentur. Quartus autem vfusgeneralis alius non eft. Etenim qua? proprie ligamenta in mufculorum capiti-bus funt,vfum ei fi milem habent,quem de
d 3
f4 P £ J A N A T O M I Ci AoMIJ?i ofsibus oftendimustnifi quod huiulmodi ligamenta os ofsi non' committunt,fed per Inedium ipforum mufculosfubiečtos ofsibus,ex quibus enata funt,connečtunt. Verum talia proprie dičta ligamenta nullus mufculorum quos memoraui,obtinet,alij atitefn nonnulli habent quorum irerii meminero : quemadmodum & brachij ante-rior,de quo mox pIura.Forma vero quan-dam ligamenti etiam, di&orum mufculo-rilm alicui,iis videntur habere qui inpar-uo magnum poliunt ipectare.-qucrnadmo-dum vtique magni quoque digiti motor eft,qui etfi exiguus eft, quam longifsimc ipfum ab aliis abducens:tamen & hicima-ginemquandam ligamenti,nempe ex primo carpi olle proceflum,habet. Ligamenta vero quod ad fecundum vfum pertinet, exquifita funt in mufculis commemoratis. In carpo quidem quina numero,intus vnu magnis duobus mulculis qui digitos fle* £hint,incumbens:extrinfecus quatuonme-dium videlicet tendinum qui .digitos mo-uent:& in radio binarquartum praeterea cubitum intercurrit, r Alia vero abhis, qua: in Angulorum digitorum articulis,to-tiufquecarpi commiflura habentur,membranea funt. Iam alia quaedam videasdu-jr»,ac craffa, qua: carpi offa ac metacarpij
inuic
Inuiccm colligant,de quibus in pra;fe n turum agemus. Nam mufculis omnibus quos dixi,exemptis,hxc apparent euiden-tius. Quinetiam f continuis adhuc ofsi- \gvviyj-bus, motum quendam in metacarpio ad fttvwtr,co-comiflura videre potes.Quapropter diuifis h&entt-inter fc ligaminib9,manifefto foluiftatim bus e9“ co confpiciuntur & di{iungi,qu;E prius vnita iunchs, videbantur: Ac propter ofsium breuita-tem,& exaftam articulorum ftrudturam non admodum perfpi.cuus ipforum motus, eft,ied etiam plerifque hxc omnia vnum efle videntur, maxime vero olTa carpi.
Oportet autem ipfa ad commifluras ligamentis prarcifis a ie inuicem difloluere: commiflura; vero priulquam exaruerint motis his apparebunt, f Articularis enim f motus quidem in eoparuus eft,clare ani- kh. mum aduertentibus oftendens, vbi ligamenta fecareconueniat.Nam dum extendis carpum,deinde contrahis, ofsium coitus apparet,per ligamenta etiam motum aliquem exiguum (vt dittum eft) oflendens. Illic igitur particulas incidens o-mnes a fe inuicem diflolues , formatn-queipfarum variam efle videbis.Cum autem lata ha:c ligamina detegis,aliud quoddam rotundum lpe£las,tendini ei oppofitu, qui carpum ad paruum digitum infle&it:
j 6	DE ANATOMI C. ADMIN.
quod in primo departicularu vfu explicuimus,quomodo reuellatos cartilaginofum, hac in parte articulo carpi incumbens.Pras-terea ligaminibus detečlis conlpicies alterius mufculi carpum ad magnum digitum inflečtentis tendinem,qui primo indidem ofsi carpi inferi creditur ,adhasrens quidem ei.fed ligametum vfque ad caput primi me-tacarpi) ofsis perreptans.^tq; in huius ten-dinis deteftiohe multa diligetia vtendum eft.neeum perfeces:neque opineris,vt quidem ibidem definere,vbi etiam apparet iis qui negligeter ad primum os carpi ,vt dixi, incidunt.Confiderabis autem in hoc quoque,cubiti procefTum,quem rečla ad paruu digitum porrectum,a graphi) feu ftyli modo Grasci diflectores	&	^vko^Ah
appellant. Is nimirum docebit te^li totum articuli nodum in latera circumagas,quomodo obliquis carpi motibus aptus fir, quos in circunuertenda fumma manu facimus. Ad hax exquifitius contemplaberis radij motus ad cubitum,quos manum to* tam circumagendo efficimus,
Jig vw e x tv m-
Quomodo mufculus qui fupcriorehumeri partem vccupat>& plurimi ali} in brachio exiftentes incidi
de b
!
LIBER. I.	f7
^ebeant.is autem qui in fuperiori humeri part«, fi-*us eiTjobfeniata fibrarum fimilitudine vel difsimi-htudine fecandus venit.
A N N O T A T.
I (j* ec A quadam exemplaria habent exterio-rem,0“ pauli) ante , externi brackij partibus: quomodo plertque legunt, l CaSligatm codtx yiypx/aZvu/j habet)no-ftra fcripta: quem etiam Demetrius legijje yi-detur.
C A t V T XI.
VErum cubiti motus ad brachium, qui vel inflexu,vei extenfione fiunt, nequaquam exadle prius videre licet,quam omnibus circumpoficis mufculis totu brachium nudaueris.Itaquehoc iam agamus, memores quodfuperftratum radio mufcu-lum in brachij os peruenire dixerimus,nec no ei fubiacentem quam mox illuc procurrere, metacarpio anteindicem mediiimque digitum in fertum.Prarftat igitur,vt often-dimus,obferuare horum mulculorum capita. finminus,at certe illius qui radio in-cumbit.Si quidem apparebit tunc primum euidenter,cum anteriorem brachij mnfcu-lum detexeris,porro facies'id, duobus his fcopis animum intendens , vena: videlicet qua: per totum fertur brachium (grjeci
wfAix\pc/j vocanr)5c mufculo qui fuperiorcni humeri partem(Gra?ci izxjxiAx appellant' occupat vel(vtforta{Temelius dicamus)efr citrfolus enim hic in eam partem incumbi f kxtx proinde fe&io f in vena decliuis admini 7H'U (fAi-ftretur:tota,queinibi adhaeret,cute ablata {x. Sc omnibus mufculorum membranis.Eun vero qui in fuperiori h umeri parte eft feca bis,fibrarum limilitudinem difsimilicudi nemque obferuans:ex quibus etiam totam’ circunfcriptionem ad vnum cacumen per uenientem cognolces cuius proceflustan quam triangularis in brachium coniicicui Peculiaris quidem eft humeri articulorver folus ex iis qui moueut ipfum,necefTari« nunc aufertur,vtanterioris mufculi brachi caput biceps appareat.Itaaue cogitationc complettaris volo,clauiculae os efle A & B: fcapularum fpinam B C.mufculum autem ipfum incipientem a primis & tertiis ca-pitibus,vno extremo ad B peruenireralte-ro ad D.AcB,quidem fummumhumerum efle, D vero vlcimum locum infertionis eius in brachium B, D,vero totam infer-tionem.Caeterum de hoc mufculo iterum nobisdicedum eft,cum eos qui humeri articulum moueut, exponemus. In pratentia vero complexus animo, ipfum auferri: qua: deinceps dicuntur, aflequere. Bracluj
prioiv
r
prior mufculus qui iuxta venam humera-lem omnibus vel ante confectionem apparet,maxime in gymnafticis,duo habet capita fufpenfa,vnum ad ffcapularum cerui-cis * eminentiam, alterum ad proceflum ths. quem nonnulli «j-wt^tf^quida negama/iti * offuf/ nuncupant.Ligamen vtriufq; capitis ahun- id ejt fu-de valens eft propemodum exquifite rotun- percilium dum:quapropter h^cipfius capita deorfum in brachium procurrentia fequi te conue-nitrquippe cum in idem mutuo coierint, mufculum hunc non amplius fublimem, ne que ab ofsibus diiToeiatum, vt illa,gene-ran t,fed ftatim bracliij ofsi cohaerentem: atque etiam alteri mufculo minori fubdi-to fublimius ad cubiti articulum vfque in. fidentem,vbi in neruofam tenuitatem de-finens,validum tendinem procreat:& per ipfum radio inferitur aliquid inde membra nofiligamenti circufn articulum comprehendens,quo totum etiam articulum fle-ftit,paulatim ad interiora inclinans.Ablato iam lioc mufculo,alterum ei fubiectum comperis,brachio & hunc duobus carnofis principiis circundatum,vno in pofteriori brachijfede,altero in anteriore magis:ve-rum potlerius caput longe altius eminet.
Atque ha:c mutuo in idem coitu mufculum ■fxx vnum generare fj3ečUbis,qui f in nerueam jiavftws»
«defi
]
delines tenuitate,in cubiti os per tendinem fefoxfyu procreatum i n fer i tur,& flečtens fimul f ar-eif/. ticuli nodum,& in exteriora paulatim in-clinans.verum vtrifq; nrufculis probe aftio nem obeuntibus,articuli flexus in neutram T)uo mu- partem deflečfit.Duo igitur mufculi ante-fculi ante riores funt,qui cubiti articulum fle£lunt,fi-riores cu- cut oftenfum efftres vero alij coxinexi iniit» arti- uicem,hunc articulum extenduntrquorum culti mo- fedtionem fic etiam manurn adminiftrare nentes. oportet.Primumincides mufculum internis brachij partibus inie&um,cuius caput fub cute iuxta pofterioris axilbe mufculi extremum habetur,(cuius naturam in mu-fculorum humerum mouentium cdfe&io-neexplicabiinus)finis autem ad cubiti ar-£j\«aiticulumperuenit,iuxta i interiorem bra-quadaexe chij nodum membranofus,tenuifque. Cte-plartaha- terum vbi huc fuftuleris,duo principia mu. hent exte-fculorum totam manu extendentium con-riorem,e^fideratoiquorum alterum ab humili cofta paulo an- lati (capularum ofsisnon tota,fed ex dimile j exter- dio fere ipfius partis fuperioris proditralte-nis bra - rum vero ex pofteriori brachij parte fub chijparti-capite. Ha~c iam procedentia in brachio his, quo coeuntrdeinde per tendinem elatum cubiti modo ple- tuberculum iugrediuntur.Ac fibrarum re-rique le- ftitudxnem defixper fequenti,tendo hicdu-gunt.	plex apparebit:externam quidem partem i
priori ex iis,quos oftendimus mufculo obtinens, intimam vero a fecurido.Iam vero fidifiundamvtranquemulculi partem attrahis, totam extendi manum abvtroque viclebis:led in inclinatione ad latus hoc.di-/crimen eft,quod prior in exteriora,fecundus vero dictorum intro oblique deflectat.
Cxterum fub hoc alius delitefcit mufculus brachij os ambiens,qui fecundo adunitur adeo,vt ipfius particula anatomieis efle putetur, ficut etiam eft fi quis vnum bifidum, hunc totum efle cofideret.Licet etiam pro fibrarum reftitudine ipfbs leparare. Et fi ita feceris,totum huc mufculum carnofum manere,& pofteriori tuberculo cubiti com mitti comperies.Quem fi tendis,interim recta ac indeclinabilis circa cubiti articulum intenfio fieri videtunuonnunquam intro aliquantum vergere. Dičti lam mihi funt omnes totius manus mulculi. Quod autem de his,& omnibus qua.’ in confectionibus apparent,fcire conuenit,auditum (c-mel,memorias ita mandabis,vt nunquam excid.it. Etenim inueniuntur qusedam, quar paulum in primo initio,vel medio itinere ad vfque finem f immutentur,alia in ipfo folo fine,nonnulla etiam connexaap- «cM/ttr#« penfis,vel appenfafimt connexis,vel huiuf-modi quandam aliam paruam differetiam
for
fortiuntur.Si igitur- tibi quoq; membrum incidenti aliquod.praster ea qua; a nobis fcripta funt quippiam inueniatur,fcito hoc rarum exiftere.Quare necantea damnare i opera noftra oportet,quam ipfe,quemadmodum nos,frequenter corpora infpe-xcris.Itaque primus hic liber colophonem accipiat.Secundo de cruris mufculorum li-gaminiimque confectionibus admi-
etia de vnguibus fermo« pem, vtrifque artubus communem,
*
PHIMI;
FINIS.
*
niftrandis peragam,adiiciens
P;
Clavdii g a-
LC NI *P E\<jA M ENI DE anatomicis adminj.
STR.ATIONIBVS,
L I BIK II.
JO^TiHE QV1KTET^IO ^CndcrMco interprete.
a xg v m e n r v 7*t.
Ne videatur fruftra atque otiose huncfiifcepiffo laborem,contra quam a maioribus fa&um eiTet,qiji de r« anatomuaprorfusnihil vnquam fcripferant: multum fui temporis fegnitiem deteliatur,qua princlarus veterum mos, exercitatioque anatomica,»« qua iam inde a pueris verfabantur neglecta iaceret* fsctaque fuilTet deterior.
annotat.
I riurcuSiv/dh!V;,Latine dicerepojjumtti Ciceronis imitatione , humanos, atque do flos: centra yero kvadwrxs, immanes3 atque lar-baros:-vel w.nxihvfidlvxf, a fuerisinflitutosi &KTicuAivTUS3a futrit non infiitutes.
C A P v T I.
t I veteribus minime vitio verterim quod de adminiftra dis confe&ionibus nihil feri-pferint ,ita Marinum, quod memoria; quadam prodiderit,
rit,laude dignu Jcffe iudico. quippe fupet*-uacuum erat,il!os fibi aut aliis commentarios prasfcribere,qui domi apud parentes a' pueris,vt in legendo & fcribendo,{icetiam in incidendo exercebanturrmultum enim veteres non modo medici, ver um plulofo-pKi quoqueanatoma^ ftuduerunt.quare ne incidendi rationes cuiquam fic edo£to memoria exciderent,non magis erat metuendi- <j>uv%s. dum,quam ne f lingua: elementa fcribere obliuifcerentur i),qui ab ineuntea^ateipfa didicere. Pofteaquam vero temporis pro-ceffu non nepotibus modo/ed iisetia qui nulla propinquitate coniunčti erant,artem communicare lioneftum efle cenfuerunt, quamprimum fane fa£lumeft,vt non amplius in corporum confeČlionibus a pueris "fn^uois exercerentur, nam fabfoluris iam viris, perfeftis, quos virtutis nomine colebant veneraban-adultis. turque,artem impartiebant.Vndeprotinus neceflario accidit,vt eam infelicius condi-fcerent,exerci:atione,in qua a pueris ver-7<x7i {libantur, abolita,qua; quantum ad omnia •nxvxt: valeat,omnes prifci palam videntur often-nyccdovf. difle,non foliimeosquif in artibus excel-occafio Iunt,(ed breuitervniuerfos totavita bene fcribendi audientes,& claros i ^iTtcakvy,iviss vocando* com- tes,quemadmodum & his contrarios ehreu' metanos. divrxi. C um igitur ars, Afclep i ad u m genere
excid
excidiflet, deinde ab aliis atque aliis excepta deterior fačta fuifler, opus fuit comme tariis , qua: fpeculationemipfius integram cuftodirent. Antea enim non tantum admi niftrationib* anatomicis, fed ne libris quidem indigebantrcuiufmodi Dioclesfand primus,quorum memoria ad nos peruenit, pofteritatireliquit:pofthunc alij quidam veterum medicorum,neque pauci ex iunio ribus,quorum prius mentio faftaeft.Qua-doquidem veropratter alia, vius eorum qu£ in id genus libris continebantur,non often fus eft,led ex squo omnia reie&afunt,tum qua: maximam vtilitatem arti prasbebant, tum qua: nihil penitus,aut parum adeo mo menti adeam conferebant, potius erat ( vt dixi) libris medicinalibus, in quibus aut affeftuum dignoriones, autpraefagia , aut curationem defcripferis,contemplationem anatomicam intermifcere: quomodo Hip pocrates factitare videtur. Atquiapericulum eft ne huiufmodi fpeculationes pereat, tum quia huius attatis homines artes negli gunt, tum quia a pueris non exercentur, merito commentarios fcribimus.Nam fi a maioribus veluti per manus nobis traditas conferuarepofTemus,quorfum attineret litetis ipfas mandare ? Ego itaque omnia quorum cognitionem ab initio indipifci
e
contigit [candide] ii? qui requirebant,im-parri): cupiens vniuerfos homines fi fieri pofsit ,ea perdifcere: & fi iam nonnullos qui a me dočli funt, intelligam aliis nolle, qua: eft ipfbrum inuidia,communicare, qui bus fi repente fato fungi contigerit, poft me fimul Ipeculationes interibunt.
Inanes {optiiftarum quajftione* irridet »qui rt* tione neglefta, ia tantum quaerunt,euius rei caufa» partes fint a natura conformat», vel tales, Sc tantas videantur. At huiufmodi deliramentis vulnera Ron fanantur,neque innoxie e corporibus tela extrahuntur, »eque ofsiumexeiiiones magno mortalium co-modo fiunt,neque luxata membra in priftinum fta-tum r»diguntur. Reli&is fophifinatibus > quid fe* quendum fit,docet.
C A P V T XI. mobrera Marinu laudo qudd anatomicas adminiftrationes fcnbere
Viilitatei non dubitarit: quod autem parum inte-huitu co- grasrtec perfpicuasfimul prodiderit, tum rnitione multo magis quod Anatomici prope om-:d Chi«• nes vtilifsimam artis portionem non plane urgiam. eaidenter t raft are videantur, ipfe alios Ii«
V Jtt E N TV Vd,
ANNOTATIONES.
i E* wtftwiKi	itu	x.ihun •
dantia rttle faerit.
Z bi -znfixcixs, id cft ex abundantia.
bros
brosexarare coačlus fum. Quid enim vti-liusefle polsit medico ad vulnera qua: in bello accipiutur,ad telorum extra&iones, ofsium excifiones,luxata, frafluras cum vl cere fa&as , item ad fiftularum finuum,ab-fcefluumincifiones, & quarcunque alia huius generis,quam omnes &manuu& crurum particulas accurate cognoftere? Vni-uerfas autem exteriores magis quam interiores, fcapul,irum dor(i, pedoris, coftaru, pe&inis, colli, & capitis, ex his enim tela extrahere cogimur, partim cotinuata quaedam incidentes, partim excidentesrnonmU, Ia quoque eiicientes.in putrificis vitiis, ab-fcefsibus, 8c finuum curatione,qua; manu adminiftratur, ofsiumque excifione : aut ex particulis aliquid prxcidere,aut difJeca-re res poftulat: in quibus nili noueris vbi autneruus,praecipuus, aut mufculusfitus fit, vbi vero arteria , aut vena magna: in-terim mortis magis quam (alutis eris au-thor: interdum ven!<|mancos efficies. Linguae aute mufculos pernofeere ,quot videlicet numero fint,& quales figura x fupra v/u m artis conducit: non tamen primum eft.neq; neceflarium. Dico i fupra vfum, quod talia curiofius inquirere fophiilarum gratia cogimur, quibus non fatis eft natura: artificium in vtilibus tantum didicifltr, e i
fed pafsim proponunrcuiusrei caufa particula haxfafta iit,aut curtalis , tanuve. At homo dexterioris animi contentus fuerit artem naturx ex accurata vnius aut duaru partium confečtione intelligere: in quibus fum per ici quod vehementer rei medica: conducit, tum per illud quod ab illius vfu remotum eft, naturae /apientia innotefcit. Licet autem mihi potifsimum dicere, hu-iufmodi confe&iones ad affečtus curados nofcendosque, & ad illorum prarfagia non efTe iis commodas,qui vafrorum /ophifta-rum contradičtiones euitare cupiant, qui rationis inquifitione negle£ta, in eos qui ii lam afferunt conuertuntur, dicentes ipfos hoc nomine talium praeceptorum inutilitate reprehendere,quod ea ignoret.Quoru gratia &ea parte anatomesqu:evtilior eft & ea quxfuperuacua eft,cofcrip(T,ne vel ex da nantis illas infciria, fophife contradice-di facultatenancilcantur. Atquihoc abundi ipfisin opere de vfu particularudemon-ftraui, quanquam,& nunc nihilo fecius di-fturus fum quomodo omniu corporis particularum confeftiones adminiftrabis. Ve* rum nos quidem vri hoc agimus, ficquoq; dignitatem cuiufquefpeculationis, tum v-fum oftendemus.Aliter enim phyficis anatome fubleruit.qui difciplinam ipfam pro-
pter
pter fe ipfam adamant. Aliter iis, qui non propter fe lpfam illam amant, fe.d vt nihil temere a natura fadum efiedemonftrent. Aliter ei,qui argumenta ex confečtione ad adionem quandam velnaturalem vel animalem cognofcendam inuenir. Ad ha:c aliter ei, qui aculeos telorumq-, cufpides probe eximet vel apte quippiam excilurus eft: quemadmodum ei,quifinus,fiftulas,ab{cef fus manu rede curabit. Hisenim,vt dixi, nihil aeque eft neceffarium: oportetque in ipfis medicu optimu in primis efle exercitatum : mox in latentium in profundo vi-fcerum actionibus:deindein his vfibus,qui ad efFeduumdignotionem mediciscondu eunt. Alia naque philofophis vtiliora funt, quam medicis: duplici,vt dictum eft, modo,vel folius fpeculationis gratia, vel vt do cerent artificium natura: in qualibet particula probe expreflum.
A 71 G V Jit EN TV Jxt.
Quod nullus Anatomicoru ante ipfum circa partem anstomes maxime neceffariam elaborarit. Ne* que Glentio tacet, Empiricoru ftuporem, qui ex fo-1 a vulnerum infpeflione affirmarunt fe pofie exa-£tam partium cognitionem aflequi.
annotat, i S>nm\oi]ocs, quam vocem Linacer femper fcoptula eperta Celfumimitattu vertit. QutdX Vtctnt ad verbum, lato f humer os :alvt,offa btt-e 3
tneraria.
x Tov7Wf/ civcu rgitfuyis, idejt , harum rerum periti.
CAPVT III.
AT qui Anatomici /ecus egerunt: vt qui eam partem diligentius videantur excoluiffe, qua: prorfus medicina: ex v-fu non eft,& qua: parum commodi, idque raro ei adrert: illam vero neglexiiTe, quae praecipua eft,ac vtilifsima,maximeque ne-7n qua cellaria ab omnibus exiftimatur. Ea aute farte a- eftquae verfatur circa mu fcuios,neruos, ar-natcmes terias,& venas,non cordis , aut alicuius vi-coilocan- Iceris, verum quae in cruribus manibiisq;, d::- fit /«-.aut thorace exterioreiuxtafpinam,aut pe-hcr. 6rus,autcoftas,aut i fcapularum offa, aut pubem,collum,aut caput conlpicuae. Noui fiquidem horum ignaros,quotidiein rebus fecuris timidos: in iis quae metum poftula-bant, fecurosextidlle. Taliseftqui latum extra femur mufculum,tanquam prtecipuu aliquem fufpečtum habebat,cui neque tendo magnus,neque arteria, neq; vena fubia-cet, neq; a&io aliqua mouendis cruribus Qua far neceflariacSmifla eft, quemadmodum illis tcs potif- qui genu articulum extendunt inflečtunt-fim»m co-que. Totius itaq; anatoma pars vtilifsima (utcradx, in, his coiiftit: quoru potifsime acuratam
trači
tractionem magniprofefiores illius omi ferunt. Satius enim erat cognofcere, non quot membranas finguli cordis iinus habeant : neqv quot venxipfum nutriant,aut vnde, quomodoveprocedat,aut quo padlo neruus ex coniugationibus illis, quje a cerebro deorfum feruntur, eidem inferatur: verum a quibus quidem mufculis extenditur brachium,cubitus,carpus,femur,tibia,
& pes a quibus rurfummfle&itunquinam in obliquu lingulas partes enumeratas circumagant,quote;; vnamquaq; nerui perreptent, vnde progrediantur,quemvefitu nafti (int,ad hecvbi magnavenaaut arteria, vbiparuafubftrataiit. Hcecfiquidem medicis ta fiint neceffaria, vt ne ipfi quide Em pirici qui cotra anatomen libros integros comentatiiunt,iploru fcientiam audeant damnare,fed fateantur potius omniu id ge nus cognitionem eiTe vtilifsimam. Verum Empirko aiunt ex frequenti vulnerum fačtoru infpe rum fio-Čhone natura ipforum abunde fatis inrelli liditas. gi. quorum temeritate quis nodemiretur?
Vix enim ex vulnerum infpečtionc ea didiceris, quorum , ne hi quidem qui magno ftudio ad anatomen accedunt, exa&am co gnitionem funt aflecuti. Harcitaq; in cathedra fublimis aliquis fedens difcipulis di cere,in ipfis aute operibus artis docere eos e 4
nonpoteft,vt qui prirtuis omncs dičtorum animalis inftrumentorum particulas ipfe ignoret, nam foli qua: manifeftofub čute apparent cognofčunt,qui admodum z periti inter illos ejffe videntur. Quare verbis contendendi! cum talibus viris no eft, neq; enitendum oftendere, quod non folum for tuita illa anatome & vulneraria fpeculatio (haec enim illorum vocabula funt) cuiufq; particula natura exadte non pofsitedoce-re,verum ne vel ipfa qua: ftudio diligetiaq; adminiftratur, nifi in multis exercitatus fueris,cum eis praeceptis,qua: ego hoccom mentario recenfebo. Empiricos itaque parum aliquis curauerit,qui'manifeft:o cauil-landi ftudio tenetur. Verum omnes An atomae profeffores accufandi mihi funt, quod tam neccflaria negligentius & veluti defun ftorie inquifierint. Cum enim non paucos mufculorum tendi nes,vel integros mufcu-los in quibufdam particulis ignorarunt, quid exiftimandum eftiplis in neruorum natura accidifle, qui quidem in fumma in -terim exilitatem porriguntur , vim autem maximam obtinet ? Quamobrem adhortor iuuenes, relidtis in prafentia cerebri, cordis,linguse, pulmonis, iocinoris, lienis, renum,ftomachi Jaryngis,foetus, vteri gra uidiconfeftionibus,priusedi(cant,quomo-
r
do articulis brachium, fcapulas, & cubitus connedantur , quomodo rurfiis alij artus, quinam mufculi eos moueant, qui nerui, quas arterias & venas in vnaquaq; particula fint. atq; ob id ipfum manus & cruris anatomicas adminiflrationes aliis omnibus praspofui, quod adea quastu vfuihomimi neceiTario,tum arti maxime coducant, ire primuiuuenesoperaspretium fit:deinde ve roquod eundem dilčipling ordine ei qui in cSmentariis devfu particularu eft (quod o-pus,vt dixi, no minus philolophis qua medicis vtile exiftit,) ita traditurus fum. Sed quoniain illa tradatione de partibus humani corporis Termo nobis fuerat, ideo prius demanu(nahasc propriahominis eft particula)commentatione inftitui.Nuc au tem,vt dixi,ne huius quidefolius gratia,ied potius vt iuuenes in primis illis maxime neceflariis exerceatur.nam hoc tepore con tra ipfbs fadirare video,qui Anatomica fpe culatioe adminiftrada dignos leexiftimat, ignorates adhuc quali cubiti venas,neruus, vel caputmulculijvcl neruea muftuli exili tas,vel arteria quaspiam fupponatur. Vnde fit rt in venaru coniedionibus maxime er rantescor incidant, & linguam bubulam: hoc ipfum nelcientes, quod plurimum ab humanis difcrepent.
o J
st lig y iti e x T v m-
Ha&enus optima methodo ordine lib.defcripfit. Nunc autem, rem agreditur acrurisdifTe&ione. pr» nam agens de tendine , qui iuxta calcis initium fi-tus e ii,nos admonens ne cum cuticula , cui fubiacet, illum audiamus. Poilea de mufculis agit: qui quomodo deprehendatur,in tibiamdeducantur» mouea turque, abunde explicat.
A N N O T A T.
I PuMrtKas 'it^docs, ai vfra hominU in repu-bhca yerfantii , ijr noncnrfti certatis aut faltu. z K xrtx/nfcjifxs 7xs 'urifoTiXt, ad vtranqut infertionem.
CAPVT IMI.
SVperiore igitur libro inftitui quomodo manus mufculorum c5fe£lio fit ad-miniftranda:hicfimili modo de cruribus verba fa&urus.Prius quam enim mufculos exatte cognofcas,neruos,aut vafa diflecare necipfe poteris,nec alium d ocere. quare & hic cutis auferenda eft,attendendumque di ligenter ne in primo plantas pedis exortu, iuxta calcis initium fico , vna cum cuticula tendinem eifubieftum auellas, cuius dilatati interuentu ( vtin manu oftenfum eft) cutis depilis ,fimul&: circum aftu difficilis membro fubtenfa eft. Hanc igitur fubie-dtis ibidem corporibus obdučtam finere, vel uti in manu diximus,oportet: reliquam omnem membro toti adimere, id ipfum
prius
r
prius indidem dilcentes,femoris mulculos omnium primos efle incidedos; mox qua-lelcunque velis,fiue tibi^fcecoxgrquifemoris caput,& cum eo videlicet totum fe-murmouent.fiverointerimvel tibiae, vel coxae,priores quam ipfius femoris mu/culos dinecare libeat, auferes in tibia quide mufculorum extrema, quae ex femore ad eam pertinentrin coxa: vero mufculis capita qua: ad articulum attolluntur. Sed ex facili ipfa , quemadmodum ego dičturus fum, reperies,ab auguribus quibufdam nui li non cognitis aufpicatus. Quis enim poplitem,genu,& tibiam ignorat ? Hisiam animum accommodans,conle&ionem exordieris,toto membro cute fimul & membranis ei fubditis detečto. dičtum nanque mihi eftprius,minimofienegotio potifsi-miimque mufculum deprehendi,vtpote cu ms circumfcriptio ex fibrarum differentiis cognofcatur. Omnium itaque primus tendo latus paulatim,carnofus in fuperfi-cie apparebit, qui anteriori tibia: ofsi infra genu in/eritur,vbiipfius vocatum avn-KvtptOjj eft.fiquidem tendo is ingreditur, v-bi tibia ipfa praeceps eft, quse pars ceu totius fpina fupra infraque carne vacat, nu-daqueeft. Superius autem mufculi huius imtiu,quod caput ipfi9 nominat, ex media
maxim
7<? DE ANATOMI C. A 0 M IN* maxime illium ofsis Ipina carnolb exortu procedit: longum vero & ipfum deorfum ad longitudinem animalis porrigitur,in gracilibus, vel ante confečtionem cuilibet cofpicuum. Quinetiam cum diftinguimus ipfum a partibus poftremis,priores per totam longitudinem in fpinam turbinatam delinunt, qualiseft& latifcapularumofsis ceruix maxime in fmnmoipfius faftigio. Hic itaque mufculus e media potiisimum dičta fpina ortus,per illium os ad intimam femoris regionem defertur, in obliquum paulatim tendens. Hinc ad genu articulum defcendit,mcx hunc circa femoris no dum interiorem permeans , inde rur fus o-bliquo du&u tibiae ofsiea parte inleritur, qua maxime excarnis nuditsq; eft. Hunc mufculum fi ad originem i piius protendas , ita tibiam figurabis,ficut pueri in palacris crus inuertentes altero videlicet femori inie&o. quod tibi clare innotefcet, fi multas tibias carnes ademeris , atque hoc magis fi pedem iuxta articulum ab/e-cueris. Magni fi quidem mulculi etiam mortuo animante tenfi ačtiones fuas citra carnium prascifionem poliunt indicare : exigui , nifi multis ipfitrum ablatis, non pofiunt. Cauterum poft neruofam huius mufculi tenuitatem , etiam alius
quidam tendo in tibia: os ad anricnemion cxafte inferitunque tecutus,fecanfque mu fculum ipfi incumbentem, ad particula vn-de prodiit afcendens,idqueper fuperficia. rias partes femoris interius ad os,quoti pubi/iibefl,vbi hic mufculus caput habetrat-queinhac maxime parte exafte anterior eft,&fiiperne deorfum in longum expor-re£his,fenfim teretem figura reprje/entat. Hic autem vocata pubis offa committuntur,& cartilaginisinteruentu coeunt. A tq; hi duo numero mufculi in vtroque crure vnus fefe mutuo iuxta primos proceflus co tingunt.Item ex ipfa regione vnde prodierunt, & femoris per interiora du£tu,necno ex loco quo tibias inferuntur,a&ionefuam docere te valent,ac etiam fi luam ipfi naturam non indicent, tu tamen motum quo ti bia circunfertur,manibus propriis inueni-repoterisrquippedam ad exortus mufcu-lorum locum attrahis, tibia elatius fimul & interius attollitur. Verum huiufmodi examina mortuo aninqantepotifsimum fa ciunda funt, plurimis artuum mOuendoru partibus circuncifis, & fi fieri potefi:, ofsi-bus (olis carne vacuis relifti s. Porro tertia a duabus primis tendinislatis infertio eft, nominata: iuxta anterius tibise osconti-guaridque magis ab internis ipfius parti-
bas: paulatim vero tnagna ex parte deor-fum verfusad obliqui mufculi fitum vergit. Inuenis ipfam ,fivt in prioribus duabus fenfim mufculi particulam fequaris, (\ax tendines prasdičlos procreauit:intrin-, fecus quidem primum iuxta tibiae genuq; interiora (itam: deinde vero per poplitem furfum oblique afcendentem , iuxta pofte-riorem femoris fedem: poftea fic exteriorem inferioremque coxa; ofšis parte (vbi fimix nares carne pilifque carent)foras emergentem.Hinc enim exortus,ac caput indidem obtinens,per femur obliquus defertur,deinde intro ad proceflum quem di. xi,peruenit,tibiam, vt ita dica, retrorfum agens: quemadmodum faltatores fa&ita-reconfueuerunt. Nam /ciendum eft id de omni arque mufculo:nempe rectos motum reftum miniftrare , contra obliquos obliquum. Verum nullus femoris mufculusa-iius obliquiorem hocfitum habet, liquide ab externa coxa? parte incipit, interna fe in tibiam inferit. Necefleenim eft tibiam hac tractam anfa retrorfum fursumquefcr, ri,atque adeo in orbem conuolui.Cuius ratione compotitus, non fimplex hic motus efficitur.Hi ergo tres funt mufculi,qui fuis tendinibus tibi<T inferuntur, quos auferre oportebit, fi tibiamipfam prius diflecare
cogit
r
n s e n ir. eogltes. Nam quid fubter Iateat,ipfi s incumbentibus, videre nullo queas modo.
Iam alius eft quartus mufculus ex iis,qui in tibiam deferuntur: qui non interna ipfius parte: verum externa folus tribus opponitur, quantum ad infertionem attinet. Extremum ipfius in carnem degenerans, fi-mul & latitudine manifefta confpicuum, tibia: extriiecus,vti di&um eft, conečtitur.
Quin etiam magis adhuc dilatefcens iuxta fuum ipfius caput, in extima ofsis coxse parte fitum,rurfum protenditur. Etenim pržedičto mufailo hinc , vtdocui, exoriente, caput huius mufculi exterius locatum eft, vnde facile innotefcat ipfius a£tio tibiam totam fimplici motu in externam partem agentis. Porro notum eft etiam experientia , fivniuerfum mufculum ad proprium caput voles extendere , fequutu-ram tibiam, quemadmodum prodiximus.
Hunc mufculum curfori cuidam non vulgari , dum certaret, in medio perruptum vidimus : cuius deinde fedes inanis erat & concaua , vtquam partes difrupti mu- Quo tr,u~ fculi relinquerent, Lrc quidem furfum adjculo dif-caput reuelieretur: altera vero ad tibiam rupto mo-detraheretur. Curfbr tamen ille, poftea- tu* non pe quam dolor cefiafiet, & inflammatio de- reat.
ftitif
8o BI anatom, as mik.
ftitiflet,obambulando nihil offendebatur: adeo vt audafter curfum iteraret:ex quo e-tiam nihil fentiens incommodi rurfus cer-tauit,iterumqueceu prius vičtoriam retulit. Quod illi obtigific non eft verodifsimi le.namin curfunon eft opus articulos in obliquum torquere: verum fufficit eos extendere, atqueinfle&ere. vnde nec hi tres commemorati mufculi,lato ifti & carno-fo prapofiti, motibus tibia?pr£ecipuis pra:-feftifurit,quantumfane ad i ciuiles & qui in curfu fiint cruris vfiis pertiner. Iam poft quatuor illos mufculos quintus alius exiftit,non in anterius tibi^ os tribus primis fimiliterperueniens, verum ad inferius femoris caput,& mufculitibia: principium,a parte interna. Incidi itaquepoteft non hincmodo,verum nihilominus a fu-periore etiam initio: quin & z vtrinque confeftionem adminiftrare , exercerique melius eft.fi quidem infra inceperis, velu-ti manu duceris ad ipfius caput per pofte-riores femoris partes,vfque ad os coxa:, cu illic manifeftiftime appareat primus exortus totius mufculi colixrentiseius mufcu-li exortui, qui tertius inter narrandum di-ftus eft. Sin autem defuper aufpiceris, ad mufculi nuper incifi caput animum diriges. Quatuor enim continua mufculo-
rum
rum capita ex coxarum o (Te prodeunt: lati vero,quem curfori perruptum dixi,omnia extimum habetur.fecundum vero mafculi eft tibiam extrorfum agentis,tertium ,de quo nunc fermo eft,fecundi mufculi,qui Sc ipfe totam tibia fenfim circumuertit, motu quidem fimili ei,quem diftorum mufcu lorum tertius efficit, fed non tam magno. Hoc caput fubfequitur aliud quartum , vc dixi.nam omnia vnopofita ordine,ex ofle coxar procedunt. Et cum afuperioribus a-natomen exorfus fueris,inde per pofterio-rainternaque femoris defcendere co.nab.e-. ris.deducet enim te ad nodum ipfius,ea nimirum parte, qua 8c mufculoru ad furam pertinentium alter procedit interior : in quo finem eius infertum vna cum illo qui articuli ligamentum adiuuat, intueberis. Hunc mufculum fi ad caput fuum extendas,cum femore etiam tibia retrorfumini trorsdmque ferri videtur. Id vero ei accidit ,quod pratdiftus huius mufculi finisco-munisfit& infertus illius capiti quiinfu-ra ab interna parte & pofteriore habetur. Satius igitur fuerit & horum fines quo-quo modo tibia: communes auferre,quum qui illic funt aliquando mufculos priores incidere fueris aggrelTus. Sic nanque 8c hicmufculusper fe quidem femur exten-
81 DE anatom, a d m I n. dere , tibiam vero prxdi&i cum mufculo ipfius connexus beneficio contrahere quoque apparebit.
v ja e x rv ynr-
T>e magnis in femore jnufculis,ante«orem & pofteriorem partem occupantibus, qui fitu & capi-tibus differunt, aiflionem tamen eandem habent. Poftea omnium mufculorum , qui genu articulum mouent,validifsimam aeiionem illos habere putat, qui extendunt. Nam & {i ali j omnes perierint, foli hi adtenfionisftabilitatem fufficere poffunt. Po» flremo, fatis prolixe demonftrat,quo paclo fiat poplitis flexura cuiq; mufculo hanc natura comiferit: quod falso quidam magno femoris mufculo tribuebant.
ANNOT AI1.
KxvTif! [.(.ccTiircv yTisrof/, ad ipfam maxime natem.
C A V V T V.
A Tqui fi nunc omnes ( defemorismu-jT\ fculis agimus}exemeris , adhuc raa. gnitumin priore tum in pofteriore inter-naq; vniuerfa femoris parte reflabunt ,ex lArrtcrto- quibus anteriores prius diflecabis. Habent res mufen fane vnam omnes a£tionemTnempe qua ge U femorii nu articulum extendant, non tamen vel fi-crrnes v- tum fimilem,vel capita,quee quidem in to-aBio- tumquatuor numero exiftut. elatifsimum ntm. ex ilium ofsis {pina procedit,e direčto mu-fculi omnium primi difti, idq; parte ipfius
infer
? i
usu it
inferiore, liuicfuccedit aliud multo maius priore & humilius, quod externa potius femoris regione i propter ipfos clunes potifsimum eminet,ex quo (inquam ) capite maximus anteriorum femoris mufcu-lorum exortus eft. Huic contiguus conne-xufq; eft a foris omnium primum diftus !a tior carnofi6rq-, mufculus, a medio prope-modum femore vlque ad finem infernum procedens,qui curfori fuerat perruptus. Ad eundem huius mufculi locum peruenit 8c alias proceflus: qui primus efpina ilium ofsis exoriri diftuseft: atque ambo iunčti vnius mufculi modo adufq; patellam apparent, ( Gr^ci imyevajiiet 8c pvMy appellant) in quam per valentifsimiim latumqs tendinem inferuntur: cum eo quod totam ipfiuspriorepartem comprehendut.Idem tendo ad tibiam quoq-, peruenit, firmus a-deo, vt vix diflblui queatranteriori poft articulum parti inha?re(cens. His autem re-feftis, alia mufculorum capita duo fubie-cia manifefto in confpečtum venient.alte-rum quidem primum grandioris in femore capiri^ ( Gvxci	vocant	)pro-
ceflum attingit, prseterea capitis femoris cefuice.Relitjuu vero infrahoc ab interiore femoris ofsis fede emergit.Defertur au-teipfiimprorfus refta peranterioresfemo f 2,
ris partes vfque ad patellam,totum carno-fum permanens.Alterum defuper incipies iuxta internum femoris caput ,membra-nofiore extremo definit : ca:terum fines ipforum cohasrefcun^vnitique funt. Atque hacdecaufa profeflores Anatomici hunc mufculum pro vno numerant,& fi plura ca pita habeat:veluti maiores quoque ipforu qui in fuperficic funt, validifsimum ex fe tendinem producentes,de quibus nuper e-gimus.Atquod omnium mufculorum qui genu articulum mouent, validifsimam ij adionem obire creduntur, qui extendunt, cuiuis notum efle arbitror. Quippe nifi hos firmiter extenderis, nullo pacto queas rečtusconfiftere. Etfi omnes alios periifle finxeris, fbli hi ad tenfionis ftabilitatem fufficiunt. Nam poplitis flexura inter le-uesinfirmafqueeiusa&iones refertur, fit autem vbi crus ceu quiddam fiiblime a terra tollere conamur,innixique firmiter alteri , totam corporis molem fuftinemus. Quamobrem natura neque magnis, neq; multismufculis ipfam commifit: verum ex commemoratis folus ( quem capiti interioris fura: mufculi infertum dixi) prope ineoeft,vt tibiamflečtendi caufa.fačlus fit,exiftit: quanquam non magisipfam fleftere, quam ad internam regionem abducere videatur. Hic quidem mufculus le-
uiter & obfcure quodammodo genu articulum mouet. At quem magnum mulculu putant ipfum articulum fledere,qui totam prope regionem femoris pofterioremin-terioremque occupat, is vel omnino non attrahit tibiam,vel certepariim, quia & fi nis ipfius leniter attingit toti articulo liga mentum in orbem circumpofitum. nam in os tibiae ne minima quide fui parte ingreditur. Verum coadi funt hunc poplitis flexuraeauthorem dicere,quod nimirum ignorarent alterum mufculum articulo latenter quidem infinuatum , qui vel lolus ipfum fledere poteft, vel infigni potentia praeditus efbhucaute prius cernere noeft: quam a tibia mufculos ademeris, qui fura efficiut. Quapropter nec mihi nunc de eo dicere neceflarium eft.-fed cum primum ex ordine Anatomico fuerit detedus, tunc & ego naturam ipfius vniuerfamexponam.
-A T{,GV M E KTV Jtt.
Mufculos qui cox® articulum mouent, & qui circa tibiam funt. Item fibras, & tria mufculorum delineamenta,in vno mufculo magno contenta: St mufculum liuentem,qui intro in femore obliquum motum facit, lile demontirat: 8c quo pacio incidi debeant oiiendit. ANNOTAT.
I Vi/iypxfxt y d tas, v Itres arcunfcriptia-nes.	c	A p v t. vi.
NVnc autem ex femore mufculis prat-ter magnum duntaxatrefedis,licebit f J
S(? D E AK AT O MIC. Admik« ribi & coxajarticulu 'mouentes,necno circa tibiam vniuerfos deinceps incidere.Fingamus iam nos coxa? articultl mouentes primos adrmniftrarerex quorum numero nia-ximuquoq; femoris mufculu efle diximus, quem perperam,vt dixi,genu articulum flečlerearbitrantur.Ab hoc igitur ipfo articulo exordiens,fibras contemplare.Qua: quide in pofteriore magis parte totius femoris habentur,vfquead coxa: osfurfum tenduntrqua: interiorem perreptant pectinem intra porriguntur.Ex hoc enim toto procedens,coxa: quoq; ofsis tantii amplexatur,quantum humillima: peftinis ofsis parti iungitur.R, ečtis igitur fibris pofterio ribuscoxa: articulii flečlit.Si vero & genu articulu nonnihilmouere ipfum cocedatur no aliis qua his monebat,iis autem quas in lateribus ad pubis os peruenirevidebis,obfi quii ad interiora totius femoris motueffi-cit.Interim vero,hic mufculus bina quarda videtur vel tria ceu exiguorum mufculoru x delineametain fe cdtenta afTumere,inte-rim vnum,vel duo.Omnino vero quodda accipit delineamentum,quod internis partibus femoris iuxta ipfius mediu paulumq; fupra medium innafcitur.Animum igitur aduerte diligenter dum hunc ofsis peitinis mufculuni incidis,vt ei fubiacentem non
feft
f
fe&um (erues,qui totum foramen alioqui maximum occupat,in fuam quandam ner-ueam tenuitatem delines,de qua mox age-tur.Itaq; magnum hunc,cuius nunc eft me-tio,a toto pečlinis olle refecans,abftineto primum(vt dičlum eft)abeo qui foramen occupat:deinde ab humili mufculo,quem etiam in hifce animantibus femperliuidu vidimus,orientem lane ex inferiore pečlinis parte,infertum vero inferiori parui tro chanteris parti,tendine haud inualido,licet ipfe magnus non lit.Simul vero interiores trochanteris partes tendo ille carnofus magis quam neruofus comprehedit.A Iter autem mufculus valentiorem hoc KnovivpKcny, i. deneruationem prasdido tendini contiguam, atque ad totum huius trochanteris reliquum delcendentem ducit,totu ipfum comprehendens-procedit hic ex fuperiori-bus lumborum iliumque ofsis partibus,qui bus vtrifque originem fuam debet. Per-fpicuum igitur euadit,mufculum hunc,nili omnibus recifis, ablatilque vniuerlis quse lumbis incumbunt,non poffeconfpici.So-lus enim hoc pačto lumborum mufculus euidenter apparebit triplex ac interna fui parte per validum tendinem,qui ligamenti robur naturamque habeat in illam partem defcendere,vbi pečlinis os delinit,co-
xx commiflum,externa autem parte altero nerueo proceflu itue tendine,non autem longo vt priore, fed tenuiore multo,ilium ofsiiniinuatur.Alia autem ipfius pars,quae in medio anovitsfwin//, i. deneruationum, ad inferiora procedens,mufculo totius iliu ofsis interiore vna tecum excepto ,tendine modo nominarim producit,in paruu tro chantetem infertum, qui iamvel ipfofitu palam apparet femur attollere,(imul & in-trofleftere. Atque experiunti tendentique (vt di&umtfl:)tibi fa2pius hoc facere videbitur,contrariam videlicet pofteriori gradiš mufculi,cuius mentionefecimus,parti* a&ionem obiens. Atqui paruum mufculum liuente obliqui intro motus autore efTe fe~ mori quis ignorat?Ibidem haud alium pre terea mufculum femori infertum reperias. Profe&us autem ad exteriores nimirum vniuerfos comperis iis quas femoris caput ambiunt, iuxta magnum proceflum exte-riorejTjox^^V^ vocant, immitti. Primus itaque ipforum in fuperficie pofitus eft,ex tota ilium ofsis fpina re&a procedensrqua: quidem eius pars ex toto carnofa eft,cui alia fuccedit paulatim iam in membranam definens.vt mox exa&amligamenti naturam habere videatur. Superpofitus eft hic mufculusfublimioiibus,atque in pofterio-
rem
, (
\
rem partem obliquioribus partibus ilium ofsis,fimque {pinalium mufculorum con-nexuseft.Vbi vero hoc eius membrano-fum defini^aliusproceiluscarnolb limilij occurrit,e regione primi qui ex ilium ofle emergere dičtus eft.Enafcitur autem ip(c & ex vocato coccygerfenfim etiam pofte-rioresipfius partes amplexus. Auferendus igitur eft,fed ita,vt deorfum fibras protendas, ab omnibus vero fubie&is corporibus fcapello retufiore potius quam acutiore ipfum auellesrmembranea autem lixc vi-fcofaque funt,coccygis nominati,& externi coxarum ofsis extremi omnino interme dia. Quin etiam pars huius mufculi mem-branofa magis eft,qulm carnoia. Quantil vero in coxam inferti ipfi connexum eft,id omnino carnofum eft,capiti ftatim quod ex coccyge deriuatur,admiftum. Paulatim itaque tum has carnes,tum ipfisoppofitas, qua: ex ilium olle prodeunt, mediumque ipforum membranofum a fubiečtis refoU uas. Sic nanque& femoris caput nudabis, & bifidum mufculi finem inuenies,alterum pofterioribus femoris partibus con-nexum.atque eregione potifsimum ex coxa & coccyge exortuum pofitumialterum in membraneum tendinem latum definen-tem,qui priores femoris mufculos complc-
ftitur,contiguus procefTui,quem ad genu defcendere antea diximus. Vnde liquet o-jnnibus,mufčulum huncfemur retrorfum abducendo extedere,per eam nimirum in-J(ertionem,qua: dičta eft fieri^ regione ca* pitis tum ex coccyge tum ex coxarum ofie enafcentis,femur paulum in exteriora de-clinans:verum altero ipfius extremo dilatato,in latus femur toIlit.Ambobus autem fimul tenfis perfečtifsimam totius membri extenfionem efficit.Vbi iam hunc mufcu-lum fuftuleris,alius occurrit, valens & o-mnino carnofus,qui ex tota propemodum pofterioreilium ofsis fede progrediens,vi' cinis etiam ofsibus fimul incumbit. Verum tendo ipfius magni trochanteris vertici in-feritur,ad anteriora vfque etiam proten-fus.Porro,duhic mufculus inciditur, paruo cuidam mufculo aduerte animum,qui ab externis infernifque lati ofsis finibus ori-turrac putabis hunc ,nifi diligenter circun* Icriptionem ipfius oblerues, magni mufcu-li partem efle: non modo quod connatum exortum obtineat,verum etiam quod vfque ad trochanterem,cui grandis mufcu. Ius inferi dičtus eft,contiguus ipfi exiftat. atq; etiam paulo interiorem quam ille in-fertionem obtinet,erigens nimirum & hic femur retrorfum,cum leui ad interiora inclina
clinatione.Porro alius inibi mufculus colore liuido delitefcens,ipfe quoque grandi mufculo luniliter fubiacetrqui propter colorem ,pr£Edifto promptius inuenitu r. O ri» ginem ducit ex interioribus limul & lateralibus partibus ofsis latirquem pofle femoris caput contorquere,cuiuis eft perlpi-cuum.Etenim & iple magno trochanteri fed humiliori infertione quam grandior mufculus inleritur.Hi fane tres mufculi in magnum trochantera,ficut di&um eft,in-grediuntur.Ab his alij duo conditi plane, introrfum femoris caput detorquent,per validos tendines in grandioris trochante* ris cauitatem inferti. Vtrique ex olle pubis, procedunt,foramen occupantes,hic inrus, ilIeextrinfecus:mox ad ipfam femoris cer-uicem emerguntrdeindefic ad trochantera, iuxta cauitatem prasdiftam afcendunt:cui anterior demifsius, pofterior vero elatius inferitur. Cumiam pariter huius capita X peftinis ofle abfecueris, ligamen membrano fum commune vtrifque fubie&um fer-uato, quod totum pe&inis ofsis foramen comprehendit. Equide numerofuseft hinc procelTus mufculorum,ad vicina videlicet foramini ofla vtrinqueperuenientiu. Itaque mufculum exteriorem ex facili diflol-ues:interiorem vero,ii totum voles aperte
cou
J)i DE ANATOMI C. ADMIN. contemplari, ofsium pečtinis comifluram priusfcalpello valente dirimesrquod paruo admodum negotio confeceris.nam cartilago inter vtrunque media eft,quse ipfa co-ne&i^committitque.Qmipropter fi in illa confectionem moliaris,facile adminiftra-bis,opiifq; promouebis,adeo vtfolutis fta-tim afe inuicem ofsibus,mulčulum prompte queas intueri.lnfuper magis hoc effi-cies,fi vbi pečtinis ofla /calpelloafe inuicem diremeris,ilium ofla manu vtraque prehenfa extrorfum valide refledtas.quippe haec quoque tali ačtione foluuntur,iepara-turque ab offe lato,vt tota illa regio fupina iam & confpicuaeuadat,vniuersaque pectinis ofsis pars interior clare omnibus appa-reat.Nunc igitur tibi fatis eftmufculi ex his partibus procefliim auferre.na poftea in confečtione fedis auditurus es quomodo priorem ipfam iuperficiem membrano-fam detegere conueniat,qua mufculi operculum elfeputaueris.Sed hoc non adprat-fentem difputationem pertinet,verum potius quidam mufculus membrano/us te-nuifque ad anum pertinens,vnus vtrinque, n5admodum Anatomicis cognitusrquem-admodumneque praediCti. Verum de illis cum ad fedisanatomen ventum erit,accuratius dicetur. Porro hic quoque mulculus
qui
LIBER II.	9	3
qui nunc inciditur,ofsis pe&inis internus, ficut docui ad grandem femoris trochan-tera,contrarium quidem motum,fed genere fimilem priori fubminiftrat. Quippe ambo femoris caput introrfus circumagut: vnus per totius articuli anteriora,alter per pofteriora.Talis eft certe mufculorum coxa; articulum mouentium confe&io.
stiigvMeTtTvyst.
T>e muCculis tibi* fur*:& quomodo tcndineg forum ad digitos perueniant.
ANNOTAT.
I KxS'c tk uffyvii VJ-XfXttttrf ovvhc/AcfJ nvx TVixKif/ i%xtrx iAiof) ifectii// <7ff> hoii/5,qu£ -verba it* Demet.vertit-.cjua parte calci adiacet,ligamentum rurfa habens proprium.prtter commune.
i Interpres hoc loco legiffe ridetur, vu v ■vtjn -vulgatu exemplaribus habetur- cafttga-tus codex •'mimr.id ejb,fibuU,habet: <juam le-tttonem Veffal.probat.
c A p v T VII.
IAm vero opportunum eft ad tibia; mu-fculos tranfire,cjuos etiam veluti eft di-člum,ante coxarum mufculos licet incide-re,imo vel antcomnes,fieos abftuleris qui
ex
94 DE AN A TOMI C. ADMIN. ex femore in tibiam defcendunt.His enim ademptis,duo mufculorum capira manife-fto confpiciuntur,qua: ex pofteriore femoris regione ducunt origmem,quapotifsi-mura parte nodorum radix habetur. Vnde fit vt mufculorum etiam capita nodoshos comprehendant: atque ideo finui ipforum cartilago iniicitur,quas gibbas vtrorumque parti communi sefi. Capita vero cum popli tem permearint, ad furam coeuntia mu« fculum vnugignunt.ln huncautem ipfum haud exigua capitis exterioris portio pro-pagaturrquac mufculus per fe efficitur, in tendinem latum paulatim definens,qui pedi fiibha’refcit,queadmodum de manu fu-, periore libro enarratum eft.Ipfum igitur fimiliter illi deteges,nempe bifariam,ceu monftrauimus,& euidenter fpeftabis tum 'De mu- figura conformem , tum mufculo cuius, fculii in mentionem facimus,connexu.At ex vtro-fnra. que capite mufculi in fura,vt dixi nuper, geniti, tendo producitur, qui memorato contiguus incumbitrpofferiori autem calcis fini in feritur,ad quem ipfiu m trahere eft idoneus.Huic tendini continimm,alterius mufculi ex tibia orti,coi ore magna ex parte liuidi,proceffum altiorem deprehendes: caput autem huius,qua q{ vrifivrn.i.fibulat os plurimum eminet3habetur.Hi quidem
mufc
mufčuli retro in fura fiti,fiuetres,{wequa- , tuor ipfos numerare libeat,& ad calcem, velut dičtum eft,& ad inferiora pedis per-ueniunt.Iamalij ipiis cohaerent,qui no adhuc exadte in poftremispartibus,fed potius ex lateribus tibia: internis exorti,ad infimum pedem omnes porriguntur. At vbi tendines primum generant,ibi ligamentu ipfis extrinfecus inie&um eft,ex tibia ad calcem pertinens:quo re£alinea diuifo, quemadmodum de manu diximus,fi ten- • dines deinde feouaris,digitis ipfos inferi comperies:notamen(vc in manu)aberum medium articulum,alterii primum & ter-tium.fed ambo primum, fecundum , ter-tiumque mouentrpraster magnum videli« cet digitum.Nam ad fecundum ac tertium tendo qui ipfum mouet,porrigitur jficut in manufehabet.ca:terum capitum duorum qua: retuli,proceflus inuicem connectun-tur,non eodem femper modo.frpe enim alter ipforum mufculus quafi indicem 8c paruum digitum mouet,alter medium Sc annularero:vtrique communi vniti propagine, magnum.Eft cum aliter ipfimifcea-tur.Horum igitur tendinum capita inter calcem & tibiam fita,vt prius dictu eft,hoc. folo differunt,quod alterum ipforum inferiori malleoli extremo infideat: i calcem
pro
9 S DE ANATOMI C. ADMIN. proprio quodam ligamento rurfus yrxte? commune extrinfecus accedit. Tertius ve' ro alius tendo ipfi tibia: fini adnatus eft eiq? innixus,ligamento iterum peculiari con-ftringitur:qui& ipfe pedem vniuerfum,fi-cutqui calcem ingrediuntur^etrorfum in-fle£tit:verumip{ius extremum in primum palma;osinierius inferitur.His figillatim recifistranfeundu rurfus eft ad exteriores tibia: mufculos,qui quantum fane ad fupe-riores exortus attinet,tres exiftuntjfin aute tendines.motuiimque differentiam fpečles, cui in primis eft attendendum,plures.Has itaque membranas adimens,hic etiam fub cute ligamentum confpicies,ei quod manu extrinfecus tuetur ,proportionatu,fub quo erant omnes tendines qui digitos extendunt. Verum hoc ligamen illo tum multo longius,tum tenuius eft,prarfertimfi artuu differentiam confideres.nam qua ratione pedis ligamenta plura creauit natura,eade quoque vehementioribus muniis obeundis robuftioraefFccit,quam qu£ in manu funt. Porro ligamentum hoc fitu paulatim obliquum eft,non, vt quod in carpo habetur, tranfuerfum:item tibia: & calcis extremo conneftitur. Oportet autem hoc quoque, iicutprardičtum eft,iuxta membri longitudinem incipere: mox partes ad originem
fuam
(
Aiam erigere,ac capitibus fubiečtoru ten-dinum detečtis hinc totoru mufculorum confectionem aufpicari. Infra fiquidem ad tarfum,fupra ad tibiam ceu mana deducut. Primum fane contueberis mufculum vfq; ad fuperiuscaput porrečtu,cuiusextremu ligamentis continetur: & tarfoante magnum digitum innafcitur,paulum in exte. riorem ac inferiorem ipforum regionem excedens. Secundum deinde mufculum a-hum fpeftabis, huic adeo vicinum, vt pars ipfius eflh putetur r^idque obcaufam duplicem ) tum quod proeefTum defuper'co-munem habeat, tum quod ipii per totam tibiae longitudine extrinfecus adhxrefcat: verum tendo eius in caput primi maioris digiti internodii infinuatur. Itaq; conftat, fi manuum confectio tibi fuccurrit, huius bipartiti mufculi proportio cum eo, qui in illis tum carpo tum magno digito copimu niseft Huic autem cohaeret alius mufcu-lus exilis, medio loco inter tibia & 7n^'cvujj id eft,fibulam fitus: ingreditur vero totius digiti maioris latus, proportione fimilis panio manus mufailo, qui pars efie creditur mufculi, tres maiores digitos extrinfecus in obliquum mouentis. Verum hicpe-dis tendo cum prope magnum digitum fit, ligamentum quoddam permeat, eundem.
$
prxbens vfum, que circuli in curru. Porri poft mufculos quos nominaui tendinum caput ligamento fubiečtum contemplator, quemadmodum pra:di£ta, iis abunde mi* Detendi nifeftumquianimu adhibent. Abhocita-nibus cir- que incipiens, deorfum verfus tedines qua-cadtgitos tuor digitos quaternos extendentes mani-pedftm. fefto inuenies, iis refpondentes, qui manu extrinfecus perreptant, furfum vero mufeu lum liunc videbis z calci adufquefuperius caput infertum : cuius extremum tarlum ad magnos digitos ingreditur, paulum interna parte exuperans: vbi etiam muCculi ipfius caput confpicies, ligamento cuidam, er externis tibia: partibus ad ipfum fibula: caput inferto contiguum. Quod (ligamen dico) cum multis aliisfimiliter ipfis tenuibus paruis carnibus coniunftis, mufculi ca put efficimrequi deinceps de/criptus eft.
Sl \ Q V M E K T V
De exterioribus tibi® mufcuHs,<juomod6 tres vel plures numero fint,& depeculiari circa ipfosligamento. Quantum etiam pes fimi« ab humano di« fcrepet,ofien<Jit.
ANNOTAT, i Interpres hoc loco vulgatum exemplarfcquu tuf efl,fedcaTiigatior codex rijas/ftiviif/ yiyo-habet, vt JitJenfut,primas diftas circa tarfitm qui ex fitpernis fibul* partibus ad infi-
mm pedem pertingit ,procejfumin fuperficie fub cute fitum, ex tenui h us ligam entU čarni c o-iunSlis conflantem babet.vox er^o Ps.rxyu.ivHf/ ad lufvptp referenda efl, cuius gratia fermo hic institutus efl,non mufcuh ducitis caufa.sid h<ec lečlionem bane tnulib meliorem effe quam vulgatam, hinc colligere licet, quod nufquam apud Galenum talis mueniatur mufculi conTh-tutio,qualem vugularis lechodsfcribtt.
CAPVT VIII.
HI igitur mufculi io anterioribus magis totius tibiae partibus confidunt: ali] tres ab vno capitein exterioribushabe tur: atque hi prtepofitum ligamentum fuii ex fibul a,ad calcem ipfam pertinens continent: quofoluto jtresmufculorumdener-uationes fpe£labis: vnam quidem eximiae magnitudinis obliquam ad tarfi exteriora deferri:& hinc ruriusobliquam veftigium fubirermox ad.caput primiofsis prope maiorem digitu porrigi.N otumque eft ipfam in hoc articulo maioris digiti flexum efficere. Cteterum vbi circutn tarfum voluti reflexum facit,exfuperioribus partibus ad inferioresprodučta, cartiliginemipficona Simi*pes tam deprehendes. Iam verofimia* pes hac ab parte ab humano difcrepat,quod etiam na- humano tura digitorum huic animali difsimilis fit dfcrepeU
• .'it-'-
100 DE anatom, admin. humanis . illi fiquidem mulro minore?, quam qui in manu.exiftunt: hi vero maiores etiaiis in quos manus eft difcreta, quales repentibus quoque animantibus plurimum fi{ii,tuminuicem diftantes infunt, quorum beneficio ex facili fublimia con-fdendit fimia : quemadmodum muftela?, mures,feles,& id genus alia. Hunc igitur, vtdm,tendinem in pedehumano haud eft reperire: gracilem vero ei proximum, qui cx paruo procedes, minimum digitum ex-trorfum abducit inuenis ,ficut& ipfi vicinum qui totum pedem intorquet, reddito; bacm parte concaqum, ei refpondens qui ex cubito verius paruum digitum procedes carpum extedit. Hic tendo biceps interim ab exortu redditur, eiufq; partes tunc permeat aiius tendo, qui paruum digitum ex-trorfum abducit^in autem aliquando non fciffus i ple in ramos fuerit, ligamen membraneum coti nens ipfum interfe & tendi* nem, excipit eum qui ad paruum digitum portendit: eundemvlum exhibens,quem paruuli circuli in cruribus, per quos lora rraiiciunt equis aurigandis appofita.Talis autem quidam alius fri magno digito ex ligamento circulus habetur,ad tedinis traC-itum,7t pra?di£Vum eft,coftruflus. Cxteru tres hi mufculi conatas inuice propagines
obein
°btinet. i Prior di&uscirca tarfum,quiex fupernisfibube partibus ad infimum pede pertingit,fumma fub cute tenfus,ex tenuibus ligamentis carni connexis efficitur. Alter vbiprioris appellaticaputdefinit, Sc ipfenon multo poft principium intendi-nem rotundum degenerat gracilis totus exiftens. Tertius vero, qui pedem totum efficit concauum, ex reliqua pofterioris tibia? parte procedit, hic itaque pedem tollit, timui & extrorfum declinat, at qui in magnum digitum iniicitur,extrorfum fle-ftit. Veriim vtriquefimul tenfi indeclinabilem pedis eleuationem moliuntur. Hoc modo etiam ex mufčulis qui pedem retror fum agunt ,vterque in latus fenfimdecli-natrambo autem limul direčle pedem ducunt retrorfum.
.4 \ QV Xt E X TV M-
Veterum anatomicorum negligentiam arguit, quibus multi mufculi incogniti fuerunt,quorum pri mus infignistum crafsitudine > tum robore in articulo poplitis, illis maxime abditus & ab&rufus fuit. In pedegeneraquatuormufrulorum efle, tria infra pedem,non fupra,omnes copiofe explicantur.
c A p v r ix.
HI quidem mufculi etfi minus abfolute ac adamufsim,certe mediocriter i ma g l
ioribus noftris diflečti funt. Verum qui T)e mu- poftdicentur,omnes fereommbusfunt in-fculh qui cogniti. Primum iniignis tum crafsitudi-medicis ne,tum robore, licet non longitudine, qui ante in articulo poplitis abditus eft. inuenies au gal.igne- tem eundem ablatis pofterioribus mufeu-t} futrilt. lis ad furam porreftis, quos primos fermo-ne incidi. Naminter capita horum amborum mu fautorum hic mufčulus {itus eft, totam fere ibidem latitudinem tibia: copre-hendens. Caput ipfius ligamentum eft valenti fsimu,ex femoris nodo exteriore pro-duftum. inuenies vero eum ligamento totius articuli abfciffo, quod ab exteriore femoris,& tibiae pofterioris ofsis parte duces originem, hsc inuicein cone&it, ac totum articulum continet coftringitque. /ubhoc enim abditas eft ,iuxtaque ipfum obliquus aftendit,ex carnofa tibia:fubftantiapcr po plitem ad nodum femoris, vbi caput ipfius eft,procurrens.Quod quidem caput ex femoris nodo ortu, ex interna & priore parte ligamenti quod articulum totum con-feringere diftum eft,conftat: etfi hoctedis, tibiam fleftividebis. Quoniam vero bre-uishic mufculuseft, tibiaque multa carne orbiculatim circundata, breuis propter illam tft. Hac carne adempta, ac pede praeterea detedo, tibia? os facile a ligamento
cuius
cuius memini fupra, mufculoq; retrorfum attrahi, extrorfumque inclinare videbis.
Hic itaque mufculus merito illos latuit: vt cuius caput fit abditum. Verum pedis mufculi cur quibuldam non fint animad-uerfi,noiipo£[um explicare: prefertim qui feptem intra manum confpexerint. Omife runt enim & illic inprofundo fuper ipfa oilapofitosjficutpriiisdixi: non tamen feptem confpicuos. In pede quatuor mufcu- In pede lorum funt genera, non vtin manu, duo. quatuor T ria quidem infra pedem: vnum lupra in mufculo-aduerfatarfi parte litum eft. atquehimu-rumgene fculi obliquos adhucmotus digitis fubmi- ra. niilrant, proportione iis refpondentes qui in manus exteriori partehabetur. Qui fub pede habentur, reptem & hi, cum feptenis qui in manu vi(untur,conueniunt,fingulos digitos in obliquum mouentes , quorum duo,vt in manu ex primis carpiofsibus exoriebantur: etiamipfiin pede priorem digitum iuxta tarlum plurimum ab aliis digitis extorfum abducunt: reliqui quinque paulopofterius dicentur. Alij ex inferioribus partibus non funt mufculi, qui cx ten-dinibus digitos fleftentibus, priufqua exa-fte fingulatim fcindantur,procedunt:quo-rum munus eft medium vniufcuiufjue digiti articulu flectere. Nam fafsisiam tcn~
IC4 ' 0 E AN A TOMI C. A D MI N. dinibus,alij minores mufculi innafcuntur, iis qui intus in manu obliquum motum digitis lingulis fuppeditant, proportione fi-miles. Quatuor hi funt numero,ficut & ii-li: verum accefsione duorum qui extremos digitos Iongifsime abducunt. quos nuper nominauimus, item eius qui magnu hunc indici veluti adducit, totus numerus fepte-narius efficitur. Ad hasc tertium quoddam genus mufculorum eft, qui fubter pedem ofsibus inharrefcunt, & in manu plane incognitis ( antea ) mufculis refpondent, in confpeftum vero prodeunt,fi tendines que-admodum & illic excindas. Situs ipforum totus, numerus, & vfus pro iliorum ratione habet, quos in manu efle prodiximus, duo enim cuiufque digiti primo articulo prsepofiti,leniter ipfos fle&unt: fimul quidem pari ačtionč funčti, priuatim autem vterque in latus fenfim declinans. Interim tam continui inuicem fibi inueniuntur,vt vnumin digitis efle putes. Gonfe&is his mufculis nullus praeterea ex iis relinquitur, quiin toto crure funt.
M E NTV M-
Deligamentiscrurisj&peiis: & cie illorum vfu» & differentia.
A N
A N N O T A T.
1 YjtipoXwMe(t, excellentiam,pr&stantiam, yel ( vt yertitDemetnm)exceffum.
2, Variant hic exemplaria gr a ca. Tiam ger-tnanicum ,folum vmm, bocloco, pro sr^ivis tfJtliVHS habet: cum quo fentireres ipfa cogit. Tiam cum o xT^xyaCK©'ofiibut quatuor, inter quteos calcis efl3alligeturjdqueligarrientif qua-tuor,nifi hoc tertio loco xfJifVHS legeretur, de ta licum calce ligamento mentioprorfus nulla ef-fet,cr talis cumfibula connexio bis repeteretur. qu£ feqmntur ,fic etiam legenda docent*f) Jtl
TOlS litXTM UT (OS Tild Wji^VX/L!.
C A P. X.
X 7Erum oportet te vt in manu Iigamen-V ta ofsium confyderafti,ita nunc quoq; confyderare ligamenta omnium articulorum quos detexeris: ac primi coxarum,qui vnum in orbem ambiens ligamentum habet,omnium articulorum commune, (nui lus enim eft cui tale ligamen non fit obdu-Člum.) Aliud autem infpice quod in imo articuli coditum, femoris caput coxx finui conne&it, durum adeo, vt iam neruus cartilagineus dici queat, atq; etia partes ligamenti quod totum articulum orbiculatim ambit,conftdera: quo nofcasfint ne omnes § S
tX>6 DE ANATOMI C. ADMlN. xque valentes,tlim crafsitudine,tu robore: an alia; aliis prarpoIIeant.Pari modo in gena articulo facies:infuper in iis quas in pede habentur, ligamentum in omnem seque partem diftendens. nam fi partem ipfiusa. liquam in fe concurrere finas , aliam vero tendens adhuc digitis tuis dilates , quas pars dilatata eft concurrente inualidior tibi videbitur. In bis igitur articulis nullam infignem partium ligamenti quodip/os co tinet, i eminentiam inuenies. in pede apparebunt nonnullas, vt dicemus. Verum genu articulus etia. alia plura ligamentaha-bet.vnu in profundo coxas ligamini refpon dens,in iplius articulo condiro: quod in femoris partibus bifidum eft. Alia duo in lateribus funtrquoru exterius, cuius & antea memini, cu mufculumin poplite ab Anato micis prastermifTum recenferem, femoris, tibia:q; pofterioris os inuice colligat: eiuL que extremum inferius, quod iuxta fibula eft,capitiinufculi fubiečlu eft, cuius tendi-nemexternas tarfi partes perreptantem ad primu maioris digiti articuluprotendi diximus. tranfitenim magis in anteriorefi. bulas parte,no adamufsim in latereperma-nens. Alteru ligamen interius,hoc tum gra *De Jjg& cilius, tum mollius eft:exortum quidem & mentis, ipfum ibidem ex femoris nodo neq; id in
tibiae
tibiae latus inferitur,fed veluti & aliud exterius,in «interiorem partem peruenir.Ca> teriun alia ligamenta funt in articulo cartilagineo,vtriq; tibiaj cauitati orbiculatim circundata rquseinuicem ea articuli partc coeuntia, vbi tibiselinusinterfe committuntur , validius quoddam inibi producunt ligamentum cartilaginofum, quod in medium femoris nodum inferitur: totum vero articulum bifaria interlecat.quippe medium inter tibiae cauitates& femoris nodos fitum eft.Hoccum temporis fpatio excidit/ ocus qui tibif capitis cauitates intercedit,concauus apparet, etfi elatior erat, cu animal viueret. Reliqua pedis ligamenta deinceps infpiciam,fed ita tamen ,vt eorum prius mentionem faciam qua? tendines fpe ftandi cau/a exemifti.qusedam fiquidem ipforum articulos nihil iuuant,qua; ex vna aliqua ofsis particula prouenerunt:quem« admodum tum quod pofterius caput tendimini digitos mouens amplectitur,tum il lud quod hunc tendinem,qui totum pedem fimum efficit,contincnt tibiae,vt dixi,extre moadnatum. in iifdem enim ofsibus quibus prxdifta tendinum capita infinuatur, ligamenta habent, non ex altero in altent peruenientia, ficut id quod defuper ipfi m-cumbit.Hoc enim ex tibias extremo in cal
ceca
>
108 DE ANATOM. A D M I N. ceni perueniens , vna tendines fubiedtos conftringit, vnaque ipfis ofsibus ligamentum efficitur, fimili modo & prius ligamentum tibiam cum fibula conne&ens, fi-mul htcc inuicem colligat, & lubiečla ten-dinum capita ceu vallo munit,quemadmodum & quod exterius tendinibus ibide ob-iedtum eft,non modo illos fecure tueri po -teft & conftringere, verumetiam fibulam Ijgamen calciconnedtere& colligare. Itaquehuiuf-torum dif modi ligamentaofsiumipiorumqua: col-ferentin. ligant,& mufculorum fubiacentium communia effe contingit,fed non eundem vtrif quevfum pratbent, verum alia offa ligant, tanquam munimenta quaedam, & muri, tendines ambientia. Alia articulorum tantum propria inuenies, qua: neruos cartilagineos magis referunt. Iam vero haec in profundo condita,tum alia quaedam extrin fecus extenfa fimiliter iis qua: tendines mu niunt, reperies. Eft praeterea ligamentum quoddam oblongum, non etiam forte, ex eadem radice procedens cum priore ligamento , quod ex tibia ortum , pofteriori eius ofsi inleriturmon tamen &iplum fimiliter illi tibiam fibula: connedht. Quip-pe humilius fertur extrorfum ,& deorlum verfus ad priorem aftragali prominen -tiam, quodam modo ab ipfo conditur ex-
trem
(
tremam ipfius ad calcis os defcenditrprin-cipium alio ligamento conftat: quod inferius ex his , quae ibi funtfinibus tibia; procedit , connexum ligamento totum articulum compleftenti , finis autem ipfe non multo poft exortum defcendit, articulum ftatimqui cum fibula committitur excedens fequitur hoc ligamentum aliud iuxta inferiorem tibia; partem nerueum ma-gis & cartilagino/um: quo tibia cum interiore aftragali parte connečlitur, illic po-rifsimumvbi ipfum excipit. Aliud firmli-ter extrinfecus fibulam aftragalem-coniun git. Item aliud tertium iuxta eandem radicem ex aftragali ceruice procedens , i in os fibula; peruenit. Ad hxc quartu aliud in anterioribus partibus caput ipfius con-nečtit ofsi quod eKxqcaAs appellant. Hxc omnia quatuor ligamenta aftragalum vicinis ofsibus colligant,vt dičlum eft.Quxp pe nerui cartilaginei admodum fant, eandem proportionem habentes cum iis quas coxa: & genu articulum in profundo con-iungunt.ita fase & in pede, aftragalo qua-tuoro/sibus confirmato, ligamen cartilagineum per-profundiora creatum eft: extrinfecus iuxta fibulam:intus ad tibianuin-ferius ad calcem, (icut inanteriori etiam parte ad os fcaphcides. Porro quemadmodum
duminmanu omniacarpi ofla forti ligamento comprehenduntur,ita quoq; omnia planta; ofla valentius libamentum in infimo pede continet .-nonnulla ipforum etiam paruis quibufclam propaginibus, fed validis,inuicem vniuntur.
oi \ GV Jvt E XTV
Vnguium naturam, 8c quomodo vere compofi-ei fint:no autem ex ofle,nen/o,&cute, vt falso exi« ftimauit Erafiiira tus.
C A P V T X r.
CAeterum fupereft de vnguium natura Termonem duplicem inftituamusrvnu omnium fimilarium partium commune: alterum vnguium peculiarem. Putat enim nonnulli ipfos ex ofsis, nerui,& cucis inter fe mixtione procreari. Quidam carnem e-tiam addunt. Quod vngues igitur pra.*di-ftis omnibus cvffarupvKXtn, id eft coha:re-fcunt, manifefto conftat: verum fubftan-tiamhinc ipfis creatam nufquam eft videre. Nam fingulas partes fimilares ex materia quae animanti fubie&a eft formata, tales a natura fiunt, quales funt: neque cubitus ex brachio, ficut neruus ex cerebro,ori-turrneq; carpus ex cubito,neq, hinc digitorum OiTa.Quippe non paru differunt cvlct-
sn^
TFifvKivdt ,ideftcoalefcere cum aliquo, &
}yU itttfvclfl tf \neivx TTClSt&CU, id eft ex illo oriri,quemadmodum ex truncis rami, cx Kis furculi, eodem modo, quo arterias & venas fdflas videmus.Nam quod ex aliquo nafcirur,ceu ipfiusfubftantiar propaginem quandam,eiufdem cuorigine fua fpe-ciei ene oportet. Sic igitur nerui ex cerebri fubftantia propagantur. Vnguis autem Dtuerft non talis extremi digitorum internodij fofubSia»~ boles, fed diuerfa fubftantia: fpecies eft , vttta yn~ in domo lapides,tegula^ lateres. Animal gnurn a enim coagmentandi & componendi ratio, digitif* rerum externaru compofitioni fimilis eft, ad quarum coagmentationem homines fubftantias diuerfas in vnum colligunt.
Quippe illas inter fe conc&unt,& coaptat, totam molem quamcunq; inde fingunt, v-nam reddentes.Non tamen later ex tegula aut lapide gignitur, verum vnitionisipfius caufa fiibftantia: quadam funt inuente,lutum,gluten,claui,paxilli,funes. Interim e-tiam compoficionis folius ratio eft,vt in iis qux ligamentis inliasrefcunt. Atque his natura: opera fimilia funt. Alia nanq; inferit,
& veluti incuneat ,vt dentes fuis alueolis.
Alia yvyrhvi-ioiJlws , id eft cardinis modo inter feconnedit, [vt in vertebris quibuf-dam ,&cubito cum brachio ] Alia per futuras,
turas, vt offa capitis. Alia tanquam glutine connečtit, vtq; cartilaginis interuentu coeunt. Alia ceu luto,vt qua? carne conneftu-tur.Aliaquafi fune,vt quae vinculis colligatur. Pari modo fane & vngues ligamento quodam extremi digitoru internodij termino coniunxit. Quoniam vero carni cu-tiq; illos cohaerefcere voluit,hanc extrinfe-cus vniuerfe radici circundedit, illam interius vfquequaquefubdidit. Caeterum in radicem ipfam non modoneruus, fed etiam arteria venaq; definitrvnde fenfum, vita, & alimeturn,{Icutalia:partes,accipiunt. qua» rum nulla nequeex trium horum vaforum coitu, multo minus ex complexu facta eft, Erafiflra vc Erafiftratus exiftimabat, contra ipfam t»arguit, rei euidentiam pronuncians. Nam corpus ipfum cuiufq;.inftrumenti A trium horum fubftantia diuerfum apparet:ficutin tertio de Hippocratis confeftione demonftraui. Quippe ven t ri culus, vefica, & vulua,talia a natura fingula facta funt, qualia apparent neruiimq; habent vtfentiant, vt autem vi-uant &' nutriantur venam & arteriam, o-mniaq; haec manifefto in ea difperfa funr, quemadmodum in hortos alueoli. Verum in vngues h.rcnondifpenfantur ,eoquod pilorum modo ab radice exeuntes augetur. Satius enim erat & hosdcut pilos quoque
fem
■Temper renouari, & cum atteruntur, nunquam eorum incrementum fuum define-re.Cum igitur alio fubftantia: quodam genere comprehendatur vngues, arteria; quidem & vente, neruiq; prope radicem iun-guntur,fenfus,'vita;,& alimenti gritia. ofsi vero & cuti connexifunt, ne fufpenfi fint. partem enim & hos efle toti animanti co-h^refcentem,ficut alias quoque. At fi quod cute& neruo duriores fint ,oflc vero molliores, ideo ex horum fubftantia conftare dicant, vide etiam lpfos alia omnia fic efle fačla dicere: cartilaginem ex ofle& ligamento mixtis, ligamentum ex cartilagine & neruo: hunc ipfum rurfus ex cerebro li-gamentoq;. quippe mediam inter vtrumq; confiftentiam obtinet,non quod ob cerebri mixturam cum ligamento, fed ob concretionem taliseuaferit. Etenim glacies ex a-qua frigore denfata efficitur. Dicant igitur & hanc ex aqua & lapide inter fe per tota mixtis efle procreatam, fiquidem vni-uerfa duorum corporum intermedia, non horum vfu, aut confiftentiapra;dita,cx eorum temperamento fieri arbitrantur.
LIBRI SECVNDI FINIS.
*
h
Clavt>ii g a-
. L£N1 ‘PET^q~d?«tE’Kl DE
ANATOMICIS A D M I N J-STRATIONIBVS L I B. III.
IOsAKNE (jVIKTET^IO ^Cnd:rndco interprete„
XI EK T V M-
Sao more» «p* prioribus lib.in veterum anatomi »oru fopliifmata inuečlus fuerat »hi; rurfus fcribit: & illorurn pernitiofam ignorantiam in partibus af-fe&isuignofcemlis acriter arguit.
ANNOTAT.
i	Ktxrayuxf:;, id (ft, o j?ia m fra£lur*t, 'vide
hb. 7. Jblethod.O' primum commentarium in hb. Hip- de artnultf.
i etfccHiTtij;, Sphaceltts, yt fcribit author in aph.^i.iib.'7‘& ‘Paitlui cdp.i9.lib.a.eft avccc-ffaci v	alicmtis	partis	ob	phlegmo-
niirtiagnitudincm; e JI etiam in offe, cum cnro ipfi circundata pravafcatens fante, ipfum hac imbuerit z? corruperit.
3 Hanc hi sl ort.tm ivtiltis in Icch fcripjtt: Jed copiofiits in fine hb.primi de lo> is affečlis.
CAP
C A P V T T.
v i igitur artis operibus ne* gle&is , maiorem in Sophi-ftarum cauillis operam po-fuerunt,minorem curam adbibent , vt artuum naturam accurate pernolčant. Nequeenim Iuxatio-nescum vicere, pariter & citra ipfum fa-&as,neq; i fra&uras, & ofsium in eis z cariem fanare aggrediuntur. Quid opus eft verbis ? neq; obfeiTa humoribus fecare, vel putrifica vitia excindere, vel telum, vel fpicula probe eximere poliunt rimo ne venam quidem, vt par eft, ferire didicerunt.
Ego autem malim iuuenesin eiufmodi o-mnibus in primis efte exercitatos, tu quod vfurn ipforum neceiTarium videam, tum quod ob ignorationem eorum,hoc magis eis erubefcendumftt,quo cognitio (vt ipfi opinantur) breuior. Itaq; totaartuunatu-Artuum raconftat ex ofsibus,ligamentis,mnCculis,natnra arteriis, venis, & neruis, adhaec comuni o- quibat co mniu velamento,cui nome eft cuti.Etenim Jiet. circa huius quoq; naturam Anatomicoru periti/simi errarunt,cum in aliis quibuf-dam,tum circa extremae manus,8c inii pedis interiorem regione, qua Grteci Latini plantam appellant. Cuius reiinici-tia fačtum eft: vt vir quidam haud paru*
in chirurgia exiftimationis cum aliquando carpi fideratione, laborantis os excin-tJeret,interiorem manum fenfu, expertem reddiderit. Akeri vero non multo antecir ca eundem locum excifionem molienti, cum adellem, indicaui fedem qua primum tendo qui nudam pilis manus regionem fubit,dilatefcere incipitradmones ne ipfum diuideret: eoo; qui carabatur fenfu non eft deftitums.Atfiquandoq; tendo etiam com putruerit, culpa vacabis fi abolitionem fenfus neceffario fecuturam praedixeris. Pari modo fi etiam a quodam extrinfecus incidenti fubito totus fuerit diffe&us, fi-cutcuidam accidit, neque tunc quicquam medico obiici poterit, fi quorfum res eua-De ner- furafitprxfagierit. Hxc itaque tum inin-Msad ma teriori manu & pedis infima parte cogno-nm cr f>e uiile coruenit.Cxtcr um alia non pauca de des;venie arteriis,venis,neruiiq; dicendareftant: ac tibiis. primum ,non ex iilaem neruis & fenfiim, & motum lingulis digitis difpenfari:dein-dequodneruisexoronibus iis qui ad illos in manu quidem per brachium cubittimq;, in crure vero per femur & tibiam pertinet fe&is , non nunquam in femore, alias in tibia, digitos quof3am extremi pedis ma-niilque infenfiles , vel immobiles reddiderint : verum hax ex neruorum ignoratio»-
tioneipfi acciderunt. Alia autem fexcenta oh arterias ac venas eueniunt quarum ex medicis nonnulli ne tantillam quidem cognitionem habent, vt dum manu curant, earum liriionem queant vitare.Atquc ideo offa excidentes , Sc abfceflus fubfecantes, interiminfignes venas pertuduntrinterim dum arterias fecant, in fanguinis proflu-uiumincurrunt,quod fupprimi nequeat. Quidam ipforum vena ferientes arteriam diuiferunt, ignari quibus artuum venis ar-. teria aliqua fubftrata fit:Illud vero quod Io phiftam fenfu exiguorum in manu digitorum , medixq; iuxta partem dimidiam ke-fum curauerimus, nemo propter eius qui curatus eft celebritatem ignorat. Gui ex: tertia quidem fefta medici prouidebat ne-gotiiimq; digitis exhibebant, tanquam in ipfis eflet afteftus , qui illinc potius mana-rat,vbi neruus primum ex fpinah medulla oritur. Methodici icaq; initio relaxantia medicamina,mox [ a coagmento] fyncri-tica difta ipfis digitis applicarunt: nihil dc caufis praxedetibus jfoliciti, neccuriose indagantes, fed hoc vnumfeientes, putafen-fus difficultatem ftupidumq; affectum digi tis fponte oborientem paulatim increfce-re.Cum autem xger nihil a medicamentis auxilij perciperet,curationem mecu etiam
">
communicauit. Rogabam igitur ipfum nunquid in albitovel brachio antea idtum quendam accepiilet.cum autem nullum diceret,iterum percontabar 3 au no ad metaphreni principium. IlJc ante tres qua-tuorvemefes inquit vehiculofe delapfum, interea dum pe/fum iret, inreftumquendam lapidem impegifle, vndemetaphreni principium nonnihil illideretur: ac vehementi dolore affeftam , intra feptimum diem conualuiffe: decimoquinto vero die ab i£tu accepto, leucm quandam fentiendi difficultatem & ftuporemin digitis perce-piffe,eamq; augefcere,nihil hačfcenus medi camentis adiuuantibus. Conlideraui igitur inflammationis ad radicem nerui qui in di gitos affeftos porrigitur,ort<e reliquias, in fcirrhum abiifle, neruumq; ipfum a dolore quidem liberari, feddigitis ad quos peruenit, fentiendi difficultatis authorem exiftere: ideoque medicamentis qua; digitis admouebantur, in eum locum qui primus contufionem acceperat ,tranllatis, af-fečhis curationem molitus fum. Dies me deficeret fi omnia percenfere vellem , qua; id genus in pedibus manibufq; tum in militibus in bello vulneratis,tum in his, quos (Movapctxxs, id eft, gladiatores vocant, tum aliis multis priuatis, vt funt pleraq; rerum
infor
Infortunia,confpexi accidiffemedicis Ana. tomae imperitis,per omnia fe turpiter in ipfisgerentibus.Vel enim dum manu cu QuidJa-rantjinterim exiguum quendam neruum ni afferat haud mediocrifacultate,pra:ditum prseci- crajfa cia dunt,cuius caufa alias fenfus duntaxat ali-rurgorti cuius fubiečtarum partium aboletur,alias infcitia. motus,eft cum vterque perit vel infortunio quodam,quum aliquisfic vulneratus fuerit,. medici ipfi,quod id non prodixerint,generationis affedtus caufam fuftinent.Cu igi-tur artuum cognitionem maxime neceffa-riam,vt etiam omnium externorum ana-tomen extreme neglectam videre,par effe duxipoft adminiftratam mufculorum in artubus confectionem,deinceps & venaru,
& neruorum ipfos perreptantium anato-men fubdererhortarique iuuenes qui in dif-feftionum ftudium incumbunt,vtinhifce primum fefe exerceant: videantque quotidie medicos fcientes quot & quales in corde membrano fint,vel quot lingua: mufcu-li fint,aliaque his fimilia, ignorantes autem exteriorum anatomen,in pradagiis,& affečhiumhas parteis infeftantium curatio ne,quae manu perficitur,vehementer aber. rare:eos autem qui hanc calleant,illaigno-rent, nunquam non rette munus fuum obire.
110 D E A N A TO M IC. A D M IN.
71 g V 7vt EX T V M.
De nominibus partium cruris,St manus,qu* inter fe refpondeant: pes fummas manui refpondet. Appellatione manus fimpliciter,medici totii membrum intelligunt. iilius anatomen feorfum admi-niiirandam effe ait. Quomodo cutis extrema afub-ie&a e i membrana diiiungatur: Praeterea Sc quod feparatio hstenonfolis digitis finefcalpello committenda fit:& id multum temporis St magnam, diligentiam requirit,vt apte fiat.
A N N O T A T.
j (frača qmdemhac diJiinguere efi neceffia-rium:Latini$ vero ir.commodum , CSP inutile, quare	vtrtenda	feni p er effiet manui,
b£C autein nox p)p fimpliciter prolata,brachiH ■verti deberet Jitoloco.quodfipraterediCelfiimitatione,bumerus diceretur,quod ab interpreti bus braibium appellatur , faciliora effient o-tnnia.
x »x« finguUri numero, vtfienfius effe videatur fi membrana a fiubi efi hjil» continuis auul-fa fuerit,non amplius mamfefte cognofcipo-tefi.
« A P V T II.
Dicamus igitur iam quomodo vaforu neruorumqueconfeftionem in artubus adminiftrareconueniacrac primum de
manu
manu tota loquamur.Initium autem huius commode ab Hippocratislententia fumetur,quae in hunc modum habet.Pes humanus ex multis parmfque conflat ofsibus: quemadmodum etia manus fumma. i Ve-pstantu dem nanquefimpliciterdixitrmanum vero fimp lirinon fimplici Termone,verum fummam ad- ter difla, iccit.non enim in nominibus analogiam totum me arcus feruant,etfi ftruftura proportionen- hrum fi-tur.Quale fiquidem in crure' femur eft,ta- gnifieat. le in manu tota brachium.qualis in crure tibia,talis in manu tota cubims.qualis in crure pes,talis in manu tota,manus extrema habetur. Quippe quod a carpi articulo, in digitos difcretu eft,fumma,feu extrema man9 appellaturrficut pes,cruris, poftremu,. quo incedimusratque fic nos etia vocabulis vtemur. Cii enim fine adie£tione manu dicimus,totum membrum,cum vero finem eius a carpo fignificare volumus,fummam manum appellamus.Incipit autem videlicet hoc membruab humeri articulo,ibiq; fcapularum ofsis ceruixcumbrachij capite connečHtur.Quare fi tota manu ad hunc articulum abfafIa,feorfim ipfam volueris incidere,nihilo minus efficies.fic nanque & ine frequenter vidiftisca quas continet in-dicante. Primum autem in hoc opere eft,vt vniucrfam cutim a fubie&is corporibus h f
circularim adimas. Nec vero temererque. admodum coriarij,fimuIcUmea membranam quoq; fubiacentem auferentes,quam vena: cutem nutrietes permeant.membra-nam autem,qua; fubiečtis ei mufculis cir-cundatur,corpori ipfi relinques.cutem vero folam per/e acutiore fcalpello a membrana fecernes acfeparabis.Principio aute hocfeparationis vtere,partem vnam membri quamlibet in manum fumptam pilis exue,vt in ea tantum cute nudum pateat, quantum eaprittuim fecareftataeris. Facilius enim depilem quam pilofam incides. Vero igitur fimileefi: primo te conatu vel cutis aliquid infeftum relinquere,vel fub-ie&ammembranamfimulcum illa.perfo-rare.Iteru vero & tertio diflecare aggref-fus vel penitius quam antea fcalpellum de-mittens,vel magis per fumma circuagens, paulo poft ab ipfa experietia ie&ionis mediocritatem doceberis. Notum autem eft omnibus moderatam feu mediocrem me £e£tionem appellare,qua: nec cutis quippia infečtum relinquat,nec membranam fub-iacentem vna incidat,Cum igitur Jioc tibi rečle' fuccedere animaduerteris, vtrunque fečti labrum hamis attollens,fub cute incidere moliaris,membranam ab ea lecer-«ens.Verum folis digitis citra fcalpellum,
I	opus
opus committendum non eft,quemadmodum cum animali cuipiam corium detrahimus.Nempe membrana a partibus fibi fubiečtis feparatur dum fit excoriatio,qua Herophilus a verbo	appella-
uit,qus vox tum a<ftionem,tumpafsionem fignificat,ficut etiam a n/trw,id eft incido, vocabulum «ft^quod eft incifio, deduxit: quod actionem quidem hominis inciden-tistpafsionem vero,corporis quod inciditur fignificat. Hac igitur ratione excoria-tio,vna licet res quemadmodii incifio,pro fubiecti ratione exiftat,pafsio quidem eft corporis quod excoriatur,adio autem hominis excoriantis.Itaq; cutis(de hac enim dicebamus)non excoriatione a membrana liberatur,eo quod neque in naturali habitu folum ipfi,veluti membrana fubiacenti-bus appendet, fed connexa elbnon tamen firmiter adeo,vt feparari nequeat quemadmodum particularum nonnulla?. Etenim fciendum tibi venit,permagnam minoris maiorifque rationem tum in partium con-nexu.tum in adhadione eile.alia fiquidem magis,alis minus coeunt & appendent.Na commune eft iis qus connexu coituque vniuntur,tum vt citra fedlione,aut violentam omnino dmulfionem a fe inuicem fe-pararinequeant,tum vt feparatorum vicus
in
in vtroq; appareat.At partium qua: appendent,Sc alligata funt vnitas eft infirma,ex tenuibus nimirum fibris intercurrentibus conftans, & diuortium facillimum, quod excoriationem appellant.Membrana igitur cuti fubdita,& corporibus,quibus cir-cumpofita eft,per fibras intercurrentes filis aranearum tenuiores coha:ret,& excoriando ab eis refoluitunnihil ad hanc rem(nifi libeat)fcalpelli vfum nobis requirentibus, vt quae digitis folis perfici queat.Non tamen membrana lolis digitis a cute Ceparari poteft,fed fcalpro acutiore opus eft, t/mj^.i.annexa & cSnataei eft)ac oportetfcalpellum cuti leuiter applicantes membranam Iccernere.riam fi ad hac fcal-prum inclines,ipfam vulnerabis,fin autem a cute membranam abradens,interim illa vulneres,nihil prdpofitum ačlum offende-ris.neque vero cutis in ea vulnus,quanuis fcalpellum violentius adegeris, concitabitur, fedfuperficialis quedam rafura.Defide-rat autem hoc opus longioris temporis in-teruallum.Quare cum alreri cuipiam ftu-diofo manus polituram oftendis,membranam prius a cute,veluti monftratum eft, deradito,quam fpe&ator accefierit. A t fi familiari cuidam coniečKonem voles impar-tire,qui etiam ipfe alteri nonnunqua often-
furu
furus fit,pra;fente ipfo re aggredere.Quippe murmeft quod exačta diligenti« inultum poftulct.viro indu{trio,difcendiq; cupido conueniens.quod cum frequenter alicui ex familiaribus obeundu delegaflem, offendi equidem membranam in partibus plurimis auulfam,in aliis cuti continuam: in quacunque autem parte eiufmodi quip-piaxn acciderit,null2eneq; vena:,neq; nerui exigui fubtutedelitefcentes amplius con-fpiciuntunidquepotifsirnum in fnnia.nam in equis,afeiis, mulis,bobus, magnitudinis gratia fenfum non effugiunt.At fi a fubie-ftis {ibi continuis auellantur,non clara amplius cognitione fui i pra:bent,in minutis autem animalibus,vbi ex pradičtis quip-piamin membrana contigerit,totum cor-rumpitur.Tota igitur iam manus nudetur cute,fiibie£li s omnibus partibus totius me. branae, qua; poft cutem eft,circundata,at-que tum confeftim priufquam membrana ficcetur,venas que in fuperficie funt,& ner-uos perfpice.Verum nerui non seque in o-mnibuseuidenter apparent,quod & natura in quibuflam fimiis,(iicut etiam hominibus,graciliores (int,& quod pinguitudinem animans habeat,aut nullam.Etcnim Inefuibm in macilentis nerui magis funtconfpicui, nerui fint in obelis occuluntur.at vena; cuti iubiacen- conticui.
tes,
tes,cumfimia multo abundat fanguine,0“ mnes manifefto in cofpečlu funr.cum pauc* fanguinis compos eft,obfburalčunt.attame in omnibus tum radicem neruorum in fu-perficie extantium, tum lationis modum penitus intueri & meminiiTe conator,vtfi & ipfe incidere coačtus iuxta longitudine porre&orum lineam deducas.hoc enim pa-dco vel vnum vel nullum neruil pertundis. Sin autem tranfuerfim /calpellum admo-ueas,muItosfimul d i u ide s.CcXter um maxime opera da,vt a radicibus longi/sime ab-lcedas,haud ignarus,te,vti cum ex arbore ramum velfurculum amputas,leuiter ftir-pem offendere.fin autem truncum interfe-cas,totam ftirpe perdere:ita in neruis quoque,fi ad radicem diuidas,totum locu qui a neruo illo diuifo fenfiim mutuabatur, jfenfus reddes expertem.I taque fimufculo-rum confe£lio animo fubit, quam priore li-bro expofui,difcesetia nunc ex facili principia [feu radiccs] neruorum per cutem dif-eurrentiuminuenire.finmemoria excide-rit,reli£to in prsfentia hoc libro,ad priorem illum te conferas.atque vbi cuiufque mufculipofiturorexaftius iam memineris, ita fermonem infra hk fcriptum legito.
A \GVME KTVM.
J>e Jelcoi(j3mufculo,aliutn(<]uem graecj israjuf.
i i b i R 11 r. 117
appellant)amplecVente;& parte ibidcm fimili-ter dičla:& neruis illic infpeciendis & quomodo difpergantur alij alio-ab vna radice:«Sr quod non-femper eodem modo illorum diuerticula Ce habeaf* radices vero feu principia ex eodem loco femper emergunt,yeluti e paruis fruciicibus ramuli.
ANNOTAT.
I Impreffiti codex 7ny.n1> quidem hahet:fed vt-tus 0? manu feriptrit vopnii , diTlrtbutionem habet.
capvt ii r.
HAc igitur conditione, qua; pradichV confinia funt exequemur.Priore c5-metario explicatum eft qualis nam fit mu-fculus qui fuperiorehumeri partem(Grreci tTtuy.'iJlx vocant)amplexus eft,cuius etiam Hippocrates meminit.Si brachium carnibus detexeris,ceruicem quoq; deteges,qua mufculus aflurgit.horum tibi memoriam expromptam habenda cenfco potifsimum-que in illa corporis parte vbi literae greco-rum A figuram reprxfentatrquoniam nonnulli totum etiam ipfum deltoidem,qua{I dicas a imitantem,nominarunt.Eft porro harcpars,quabrachijcaput ambit,qua etia totius manus initium eft. nam in brachium prope figura A,qua; triangula eft,verticem jnferitur. Cum igitur manifeftp trianguli
. Il8 DE A K A TO*MIC. A D M I N. Quomo- verticem,in exteriori ipfius latere videris, do nerui pergito quoad neruuloru ex imoprodeun-Aiftergan tium propago apparuerit.hi autem tenuiter. tate nimirum pilos referentes dum feruntur, llmile quiddam habent frutici,qui ramulos ab vna bali in aliam atq; aliam parte obliquos expandit.Quemadmodum igitur illorum quidam rečli feruntur»quida paulum in latera declinant,fle etiam nerui hi ab eodem orti principio,ouidam in membri longitudinem porriguntur,quidam ad latera deuiant.procedunt igitur hi paulo vlteriusquam medium brachij eft.namima exteriorum partium ipforum altera exiliu nemorum radix amplexatur,qua: pr«edi£tis fimiliter exalto emergit,& in ramos fpar-gitur.praeterea tum exteriores,tum inferio res neruos partium qu*e articuli commiflu-ram ambiunt,vna comprehendit.Iam vero tales neruos vcnafq; exiguas fubter cutem apparentes magna ex parte (ic habere fingito »quemadmodum ego ftim narraturus. No enim eandem perpetuo vel polituram, vel numerum,vel gracilitatem retinent,fi-cut in maioribus vafis & neruis neque numerus,vt dixi,neque litus neque magnitudo exafte neceiiario permanet. Principia vero tum ab ipfo ortu,tum ab ipfis vaiis, neruiTqiie,vtiam antea duorum dičtorum,
(
ceude paruis fru&icibus procedunt. Vnus itaque a neruo qui mufculum a literat quam imitatur, deltoidem dičtum intercurrit, propagatio eft: alter a maximo ad brachium pertinentium, qui & pofteriores mufculos intertexit, & ad exteriorem me-bri regionem permeatrdeindead cubitum iuxta ‘elatius brachij caput, quod etiam MvJlv^ot) id eft, nodum diximus appellari, peruenit. Atqui huius nerui particula qua?-dam exigua in praxiittam regionem perte-dit:reliquum eius qui in mufculum Aliferam figura imitantem fpargitur, totum per cutem excidit. Hxc igitur exteriorum brachij neruorum principia duoinfuper-ficielub cute funt. Anterior cutis neruulos accipit: fuperiore quidem parte ex primo ortu nerui fecundi inter eos, qui de fpinali medulla in brachium porrigutur , inferiore vero ante cubiti articulum ex alio quopiam exfpina,folomox aborigine lato, de quo pofterius agetur. Sed internam po-fierioremq; brachij cutem vniuerfam ad-ufque {capularum, qua:hic funt,extrema alius quidam neruus interreptat,ex fecundo mefopleuro exortus. 'Porrigi nimirum & hunc in brachium,ficut 8c alios per axillam conftaf.Ac oportet eum qui clare ipfos contueri velit, mufculum paritum Anato-i;
130 DE ANATOMI C. A D MIN. jnicis prsetermifTum prius incidere, fub illo nanque omnes pofici, deferunturrac primus quidem in fuperficie poft mufculum neruusiseft, quem ex altero mefopleurio dixi procedere:ramorum vero fčrie in brachij interiorem pofterioremque cutem admodum diffundi. deinde per profundum glandibus,membranis, vafisqueprius exe-ptis,amphe magnitudinis nerui porriguntur. At is cutis neruus brachium eo loco fubit,vbiinfimiiscaputparui mufculico-fiftit:qui quidem a maximo huius locimu-fculorum.vnde exterior axillae portio conflatur , incipit: in pofteriorem vero cubiti regionem paulo interius terminaturracfta titn ab ingreflu triplicem de fe ramorum fobolem diffundit, elatiore quidem internas quafdam brachij partes adufque nodum cubid retro intercurrens: altera totam huius articuli cutis regionem pofte-riorem adiens:tertia omnes particulas,qua: vlquead (capulas (ibi cohssrent. Cutis fa-ne brachij prardičta neruorum principia T>c ntvttif habet. Q ua:,vero cubiti cutis fortiamr,pau fub cute Iopofteriusexequemur. Si etiam omniii brachij. brachij neruorum naturam prius in Spexeris,tum incido,tum cognitio eorum qui cu bitum non in fuperficie folum , fed in profundo etiam perreptant,clarioreuadet.Bra
chium
chium itaque ab humeri articulo incipit: quare fi ipfum hinc abfdfTum fine toto corpore velis cofecare, nihilo minus perficies. Initium vero operis fumes de vena hume-rali, ac mufculo anteriori brachij, qui duo quidem habet capita,vtdidicifti,a validis li gamentis prodeuntia: nerueam vero propaginem in radij principium immittit.Vbi igiturduo huius mufculi capita in vnitate coitura funt, primum neruum brachijos ingredi comperis: eodemque loco pofte-rior axillx mufculus eximia; magnitudi-d/nisin brachiulato tendine valentiq; in-feritur. Deinde mufculorum,qui a pe£tore mittuntur, maximi tendo prcedičto carno-fior eodem protendit. Pofthunc rurfus te-do mufculi fuperiorem partem humeri copi ečlentis,quem deltoidem, quod grarcora A reprafenrat, appellari diximus. I:aque neruus qui a fpinali medulla per axilta primus in brachium defccndit,eo potifsinium loco brachium ingreditur , cui iahaerefeic tendo pofterioris axilla; mufculi,quem mi xiroum efle inter humeri iun&uraz motores commemoraui : deinde qua in/ert-tur,anterioremfubitmufculum: capitibus ipfius hac parte nondum vnitis, fed adhuc diremptis . fub altero igitur interius fito procedens, partem aliquam fui vtrique ea» i i
o
š -- ’■ 'M
piti ftatim mittit: indedeeliuis fertur, infl-nuans fe magis alterius capitis interni partibus,in reftum fpečfcmtibus: quod caput fecundum latitudinem tenuius eft,ex ligamento natum, quod a radice ancora; figuram imitante pro cedit. Porro capita mox coeuntia mufculum vnum generant, ex nu mero anteriorum,quos cubiti articulum fle ftere,priore didicifti commentario. Videbis autem hunc neruum, vbi vtraque capita a fupernis procefsibusfeparaueris,dein-de cum in vnum coierint,fcinduntur, fepa-ranturquedire&a mufculi vtriufque linea. Quinque Nam hic neruus etia deorfum fertur, Iam. r eorum vero dum hoc agis,alius quoq; neruus mul ji tu m <y to hoc inferior in confpeftum occurret,im rnagnitu- fertionem molitus in brachium: qute fta-»i.ntmex- tim ab eodem mufculooccultatunquaetia fomt. primus neruus contegi di&us eft. In procef fii vero hi duo nerui interim ab altero, interim ab vtroq; propagines in caput exigui ex cubiti anterioribus mufculi tranf. mittunt: deinde alter neruus priori tatum defe ramum impartit, quantum illic primi reliquum fuifie apparer, vnus autem ex duobus neruus conflatus, ad cubitum per medium ipflus flexum porrigitur. Secudus neruus,vt ab initio per internas partes fere batur decliuis, & atque a primo diftans,hu
milio
millorem fitum habet: brachiique nodo, quo loco lasuigatifsimus eft, inficiet. Reli' dtis igitur his neruis,ad principium brachij reuertitor. Siquidem duos illos pra?di£los tertius quidam infequitur, fere prope fecu-dum,brachium profundiore infertionein-grediens,vna cum grandibus vafis, arteria, ac vena,quae per axillam ad brachium per-ueniunt. Atque etiamneruus hiccum vafis in magnos brachij mufculos propagatur, a quibus cubiti articulus extenditur: atque magnos fui ramos vtrifque ipfis tranfmit-tit, obliquus in externam partem perue-niens. Eft etiam maximus hic eorum qui manus intercurrunt: fi intelligas videlicet maximum ab Anatomicis neruumalique dici iolere,aut arteriam, aut venam,vbi n5 longitudinis diftantiam fimul indican ^verum fblam circularem, quafi etiam dicant crafsifsimam. vbi vero neruus hic brachij os per exteriorem partem egreflus eft,pau Io fupracubiti articulum, ibipars quxdrim ab ipfo in cutem emittitur, de qua prius di-£tum eft, cu de fiiperficialibus brachij neruis incidendis ageremus. Hincaute quomodo totum tertij nerui reliquum ad cubitum perueniat,quomodoquein ipfum ra morum fobolem diffundat,paulo pofterius in cubiti diflečtione difces. Detečlis enim * 5
134 DE anatomi c« a d m in. plurimis ia brachij partibus,reliquos duos neruosin interna ipfiusregione conlpicis: in quam etiam prgdifti tres paulo inferius, quam tertius neruus eft, inferuntur. Alter quidem infuperticie etiam citra mufculo-rumbrachij conleftionem , omnium primus apparet: cuius iam nerui etiam paulo ante in lliperlicialium concifione memini, diftulique i anatomen iplius totam dicere,quoad cubitum diffecadum aggrediar. Verum idem neruus in brachio ante cubiti commiffuram in ramos propagari incipit, ferturqueper totum fereipfius nodum ,in multos ramos diffifus ,Gc tamen vt folss Jublimiores flexionis partes procefFus eius non habeant ,fed alia: brachij anteriores quas ante cubiti nodum habentur', nimirum fuperficiarix , huius nerui procef-fus excipiant. Infuper quintus alius neruus reftat, ex iis qui defpinali medulla in brachium veniunt,per intimam ipfius regione & ipfe aliorum modo delatus: fed nulli brachij particula; fiuc fuperficiarisz, fiue profundiori aliquam fui portionem cornee era/- municat. Eft autem fecundo crafsitudine fifiimo in fimiliSjVt etiam primus quarto ,ac vtrique niamtitr quidem nempe fecundus & quintus,primo «o. quartoque triplo crafsiores tibi videbutur. Omniumplenifsimus & robuftifsimus eft
quem
quem tertiu pofuimusrac meminifti alium <]uendam neruum ex fecundo mefopleurio elabentem,in brachij cutem deferri,vt duo nerui fint, qui a fpinali medulla in manus delati ,ramorum fobole manuum cutem adeunt: quatuor alij per profundiora in omnes totius membri mufculos diflemina tur, acpropagines cjuafda tenues cuti traf-fliirtunr.
«4 K.Q V M E 71 TVM'
De propaginibus neruorutn qui ad cubitum & reliquam manum deferuntur, primam fuperficiarios fununs manus cuti fubie£ios neruosrepeteS5& illo« rum fines quinque numero effe cxiftimam , fi Veff» hoc loco credamus.
ANNOTAT.
l Veff. hunc locum ita legit: "Ham omnes iHarum jines quinque numero funt 3 vt in^rira, legi ffe videatur, quemadmodum efl invno ex -veteribus hbrif. S4t fi advertas	non '&%-
gx]a legendum ejb, quid frater Alia indicat vivooi/ fiepitM indiuifione repetitum, vt manife ftum Jit (falenum de ipfis neruis 3 non finibus tanlumfcripfijfe.
CAPVT IIII.
IAm igitur brachio reIi£io,ad cubiti cofe clione accedas.Sepatacuteamebranofa i 4
o , -
13^ t>i anato'mic. admin. fubftantia, quasfimul,vti prius dičlum eft, cum illa detrahi folet,primum intuere propaginem nerui mter eos qui brachiu perreptant, quarti appellati prineipiumrquod internam cubiti regionem fere totam occupans , inferiori vniuerfai, & exteriorum partium non paucis inferitur. Quantacunque vero cubiti pars ad radium eminet, v-trinquc tum exterius, tum interius aliorum neruorum proceffiis accipit, in ternum ab omnium primodidro,exteriorem ater-IJertiic»- tio neruo mutuatur. Porrdde fuperficia-biti. riis fummx manus neruis cuti fiibie&is, in magnorum neruorum confedione fimul pertra&abimus. i Nam fupra illos, quinque omnes numero funt, quos per nodum quo brachium cubito committitur, ad cubitum ipfum ferri, in brachij anatome fpe čtafti. Sed horum vnus infblam ipfiuscu-temfpargitur, fcifsa ramorum ferie, paulo fuperiusquam brachium cum cubito con-ne&itur. Superfunt igitur quatuor. pri, mus de quo antea in brachij diiTedione verba feci,in medium cubiti articulum in-finuatur.alterhochumilior interiorem,in« ferioremque nodum brachij , vbi planifti-mus , & minime gibbus eft, ingreditur, tertius neruus, quem & fuperius illorum gregi adfcripli, qui in totas manus porriguntur,
'guntur , exteriori , fuperiorique brachij nodo circundatus, in cubitum venit, radium contingens, reliquus quartus ex eorum numero, qui per profunda cubitum adeunt , in medio gibberi , ( wainguen/; Grarci vocant) & interioris, inferiorisque brachij capitis interuallolocumhabet.fe-quens igitur infertiones & pofituras eorum & mufculos incidens,quemadmodum in primo volumine didicifti: omnium di-ftributionem perpendes, au/picatus a quocunque vifum fuerit. Sedprasftiterit for-fan eundem difciplin# ordinem feruare quem in brachio. Itaque neruus per medium brachij flexum incubitum veniens, ibi ftatim ramum ex fe valde tenuem mittit, vena; adhsrefcentem , qua; in medij maxime cubiti fuperficie fecundum longitudinem extenfa eft, mox arteria; qua; ad carpum profedta , euidentem pullum habet. Iam vero& aliam quandam propaginem admodum tenuem neruus hico-mnibusquos dixi, elatior, ad mufculi radio proprij oblongi caput difpenfat, deinde humeralis vena: reliquo aliam mittit, qua; totum brachium modo tela; araneorum praetenuis intercurrit. Qui fupereft ramus nerui predi£ti,poftquam permeaue-ritfubter renam quam ab humerali pro-1 }
138 Dl AN A TOMI C. ADMIN.
pagatam , oblique incidimus, in fuperfi-ciem obliquus emergit:deinde paulatim ad proprium radij mufculum oblongum interiore & fuperiore parte, accedit, medius di&orum quatuor nimifquam exiliu. Vbi vero hic mufculus definit, & ipfaz propagines abfumuntur, ad magni digiti par. tes radio propinquas, cum eo exporre£te, hic itaque neruum fub altera cubiti venarum fublimiore pofitum inueni.Quos autem ab vtraque eius parte fitosefie dixi,fre quenter ipfi venae infidentes-: coque cute detra&a, hi quidem' fenfum perpetuo effugiunt , ille vero qui vena: fubftratus eft, nunquam non confpicitur. Trimus itaque omnium neruorum quos commemo-raui ,fic in totum abfumitur. Vidimus e-nim femelhunc ipfum neruum vfque ad cu biti nodum in brachio confumi, a lecun-do particulam quandam ad cubitum per-meare.difleminabatur autem non .ilio mo do,quam nunc commemoratus. Secundus vero neruusvna cum quarto interiores cubiti mufculos amplectitur, quemadmodu Sc tertius craflus exteriores vniuer&s. Dicamus itaq; iam deprimo neruo exteriore, ne reliquoru duoru qui in vniuerfas par tes cubiti & digitord ditlribuatur, difcipii-nam interrumpainus.Siquidem hic neruus
pcftquam dičtas prius ramoru propagines in brachium deduxit ,deorfum ad articuli iundturam fertur,medio /patio inter mino irem anteriorum partium bracliij mufcu-lum,& caput mufculi oblongi radio pro-prij,primum ramum externis cubiti partibus tran/mittens,fub cute fumma in cubiti ac carpi exteriores partes difleminatu, fecundos vero ramos, dum cubiti articulum permeat, alios item procefius producens eo loco,vbi caput mufcuii carpum extendentis bicorni tendine afcendit: quorum alius in huius mufculi caput diffinditur,alius vero infečhis progreditur. Defertur fanehic neruus mufculo inficiens, cla-req; apparet, cum oblogus radij mufculus illi incumbens,totus iam inciius fuerit.C&r terum medius inter duos mufculos excurrit , magna ex parte alteri infidens, alteri fubie£tus. Ac non raro totus cum mufculis praedi£tis,quafe mutuo contingunt,exten-fus ab interiore parte confpicitur. Finis ipfius ad carpum pergite regione magnorum digitorum externa parte in luperficic in duos magnos locos,& m dimidiummedii diffifus. Aflumit quidem in radij fine a-liquam portiunculam nerui, quem fuper ipfum extenfum effe diximus. Reliqua fo-boles magni nerui qui tertius eft, in externam
140 DE anatom, admin. nam cubiti regione inclinat obliquus per profundum delatus, ftatim quidem in carpi mufculum bifidum, fuper cuius caput ipfum afeendere dixi, priufquam ramum prardidtum emittat. Deinde exteriores radij mufculos ad cubitum percurrit, quibus vtrilque propagines quafdam tenues im-partitrdeinde mufculo digitos quatuor extendenti , mox etia ei qui duos paruos in o-bliquum agit, poftremo illi qui adcarpum paruum digitum reflectit. Has igitur ramo rum propagines vniuerfas in capita mu> fculorum,quos enumeraui,haud longe ab articulodifpenfat. Inde ad mufculum bifidum, qui m agnum digitum & carpum mo uet,porrigitur:palamqueeftquod huic ramos quofdam impartiat. In hoc autem tranfitu, tendo mufculi, qui magnum digitum in obliquum mouet,aliquatenus accumbit proxime ,cum eo ad carpum vique porre£tus:mox tendo qui duos digitos, indicem Sc medium,fimiliter mouet,pars hu ius nerui reliqua adufque carpum ex currens,locis circum articulum diffeminatur, in nullum digitum perueniens. Maximus autem ipfius finis in illius loci profundum demergitur ; vbi ligamentum efle dixi, quod caput tendinum digitos quatuor extendentium contegit. In hunc itaque mo-
dum neruus iuxtanodumbrachij exteriorem in cubitum deueniens, difpergirur. tertius autem hiceratex iisquiab axilla in manus totas pertendunt.Reliqui duo nerui omnibus intra cubitum mufculis di-ftribuuntur: quos incidens vt priore commentario didicifti , aflequeris neruos in ipfosdifleminatos, qui a, carpi nodo inci-piunr.Imieniesemm ab vtrifq; neruis pro-ceilus, mufčulis, qui digitos habent fle£te-re, communicatos, aliis vero omnibus y fi vnum excipias,i fecundo neruo qui brachium ingredi diftus eft. Quartus enim neruus qui inter gibberum inferioremque nodu m brachij in cubitum porrigitur, ramulum quendam mufculo brachiale fle-ftenti verfiis paruum digitum tranfmittir. Itaquedeprehendes reliquum neruum qui per radium huic mufculo propaginem ali- * quam tribu it,deinde obiter elatiori fle&en tium carpum , qui tendinem volje fubie-dum procreat, ?.d hsec aliquid tenue per profundum paruo,qui illic eft,radij mufeu-lo,concedit.Per cubitum autem hic magni duo nerui deferuntur inter mufculos digitos fle&entes, alteri quidem incumbentes, alteri vero /libiecti ac mittunt fane quof-dam de fe ramos vtrique, ipforum par ticu-las.Vbi vero mufculi hi intendines defie-
rint,
r4i ’ DE ANATOM. A D MIN*
rint,ficiafn & vtriufq; nerni reliquum tum in carpum totum , tum in aduerfam eius partem, uiJxKaspwio/j vocant, peruenit,corporibus qua: illic funt , & intimis digitorum partibus diftributumrita vt altius quidem duobus magnis, 8c medij iuxta indicem dimidio: humilius medij reliquo, fi-mul & paruiscarteris digitis. Itaque elatior neruus inibi abfumitur : humilior ramum 'quendam de Ce haud exiguum in externam manum ad carpi inirium tranfmit tit. Cxterum hic neruus totam furnma: manus exterioris partem dimidia amplexatur , fub cute extrema media fui parte ad fummos percurrens digitos: paruos fa-ne totos:medij vero dimidium. Nam reliquam ipfius partem dimidiam cum magno digito totus tertij difti nerui finis excipit, quemadmodum prius oftendimus. Mufculus autem ne vnus quide extra fum-mam manum habetur , ficut intrinfecus.
^ V?dE N TV Jd.
De arteria vna & venis duabus C quas cephalid & axillarem appellant) quae per totam manu propagantur. In fine capitis agit,de fimilitudine fi» miarum cum homine,& in illarum difleclione multam operam collocandam eflefuadet. Nam qui in illis diflecandis,multum fe exercent, melius &exa-ftiusfingulas humani corporis partes dignofojnt. Qui vero hunc frugiferum laborem fpernut,& turpi ctie
pl otio 3ele&antut tliarum funtin<3o£Hfsimi»& quotidie in rebus fecuris timent : in iis qu* metum poftulant, audacifsimos videti stadeo vt freguentiu* mortis fint authores, quam falutis.
A N N O T A T.
I 'facu, vt refertu ad arteriam & venam, cjuč -voces apud (jrxe. vt apud Latinos funt foeminini gencrit.
2. *Alv\ codices habent AvJmvix: alij vero AV-'Itivivx, verifimilim ejb legendum effc Av~l<cvivx, aduerfw au, em bellum hcc gerebatur, hic ille fuit Antonius ‘l)bilofof>hiis} fub quo Galenut vixit.
C A V V T V.
VNa (ane arteria, dure aute vena: in tota manupropagantunatq; altera qui-de etia ante cofečtiooe omnibus eft confpi cua,vt quar in fuperficie tota inter cutem & mufculos ei fabiečtos fitu habeat, quorum alter triangularis ibi exiftens , fuperiorem humeri partem generat, alter quod in pe-ftorecarnoius eft. vtrique vero tendinibus, quos knovwi&cas etiam vocant, in priores brachij partes, iuxtaipfius longitudinem, T)e vena haud longe ab humeri articulo inferuntur, humer a -Hunc itaq; mufculum vena qua? in fuperfi- ria quam cieextat,humerarum appellant,medio GcCephalictf interuallo, per interiorem coftam mufculi valgo ap-deltoidis, [hoceftliteram Grecoru A imi- pe Rant.
144 DE anatom, admin. tantis] ad extremum ipfius proficifcitur.. inde iam in externam brachij regionem decliuis procurrit, vbi maiorem ex iis qui antehabentur , mufculum attingit, nimirum iuxta lineam quar in externis partibus ipfam [ ab, aliis ] difterminat. poftquam Tero cubiti articulum propius accellerit, ab hoc mufculo feparatur, & radij, mu-fcutum oblongum confcendit: atque ideo etiam in pares fere treis ramos inibi fcin-ditur quorum vnus in profundum demergitur,cuius litum,delationemquein liiper-ficialium venarum examine infpicies. Alter porro ad articuli qui hic eft nodum per-uenit: caeterum alterius ( vt dixi) particulam vena; habet ex iisquaj in totam manum excurrunt.Reliquus tertius ramushu meralisvena; paulatim in exteriorem cubiti declinat, ibiq;in numerofam fobolem diffunditur. At priufquam magna htec vena in cubito trifariam diuidatur, humera-lem euidenter videre licet fecundum totum brachium poft cutem porre£tam,nuf quam in profundumimmerfam ,ledeminentem admodum , &confpicuampra?fer-tim in iis athletis,qui natura tum graciles, tum mufculofi funt. Videbis itaq; hanc ve- 11 nam in grandibus limiis ,multiq; fangui- I ois, dum incidutur, propagines admodum
tenues
tenues per totum bracilium in fiimmam cutem ac fuperficiarias partes mufculi di» fpenfantemdtem in aliis vniuerfis quadrupedibus, quorum primarias ac generales differentias lexefledidicifti. Vbi vero radi} mufculum ad cubiti articulum confcen dit, inibi, vtdi&umeft, triplici ramorum ierie propagatur ,qui interim ajquales o-mnino,interim inaequales funt,redduntur» que alias ali j maiores, paru fe mutuo exu-perantes. Et fanequi in externam cubiti partem fpargitur, ramos iam manifeftio-res iis qui in brachio videbantur,expandit: totufque inibi ad fines,orificiis fimul pate-fcentibuscum aliarum venarum extremis, de quibus dicam , abfumitur. vnde vero huc iftse deducantur,in prafentiarum con-difces- Vena per axillam procurrens, cum humerali multo fit maior, fimul cum huius loci arteria, qua: axillam perreptat, in ramos finditur.Atquehajc duo vafa mutuo fe contingunt, tum qua per alas feruntur, ^Tteria tum qua brachium fubeunt. Ac prjedicti 'vetuefnb* neruoruminfingulosmufculos procefTus, iacet‘ vtriufque vaforum propaginem fibi con-
I natam habent. Cum autem brachium per-reptauerint i totae cum maioreex an-terioribus, mufculo intus delatae, mox ar-teria quidem per profundum, vti initio,fic
etiam nunc ad cubiti mufculos porrigitur» Vena autem bifariam fčifla paulo ante articuli commifTuram , altera portio -ne per profundum fertur, arteriam contingens , vnaquein ramos cum ipfa perpetuo propagata: altera oblique fub cutem producta, confpicitur etiam ante confe-čtionem, tum in gracilibus, tum in iis qui latas natura venas obtinent,fed euiden-tius apparet, brachio fune intercepto. Huius igitur vena» foboles. prima deorfum ad cubiti os obliqua ferri videtur: fic vt fpa-tium quod intra brachij tuberculum infimum, & cubiti fiiium eft, perreptet. At vbi cubitum fuperaiierit, reliquam ipfius partem oberrat: pariterque ad terminum vf-qne procedit. Secunda propago ex eadčm regione, qua prior,orta, elatior aliquatenus defertur ,mox bipartitodiuiditur, cuius pars cemifsior ad venam , qua; os cubiti oberrare di&a eft, peruenit-, .it elatior o~ bliquepaulatim tendit, longiuftjue porre-čta interim ad eam ve Jiam peruenit, qua: cum cubito porrigitur. Frequenter autem in ramos prius abfiimitiir, quam illam con figerit. Quod igitur vas cum cubito expail fiim eft v adufque extrema ipfius pertingit. Ac termini ipfius aliquot euidenter non-nunquam in regionem carpi inferiorem
protenduntur, interdum obfcure. Coit autem cum cis maximum vnum eorum quar illic funt, extremorum manifefto ad gibbam cubiti Wifvuip, id eft appendicem ex-tenfum, ab inferiori ipfius parte procedens cum altero vena: extremo , quod deor/um porrigitur:& coitusipfius ad anteriorerrr partem cubiti extremi, quod ad brachium eft,peruenit rita vt ora vniantur, & ambaj vnum vas fiant,vnde vero proficifcatur vas ipfarn quod coniungitur,paulo pofterius videbis, ad magnam iterum venam fiiper-ficiariam reuerfus, cuius primam fobolem ad cubiti os obliquam deferri diximus: in quod primum iniferitur,illi nanque principium inferrionis paulo fupra cubiti articu. Ium eft. Vena autem magna fuperficialis oblique procurrit, coitura mox cum ea, qua: ex humerali dučta eft. Verum priufqua illam contingat,duplicem quenda ramum emittit: ac demifsior, qui etia minor, focie-tate init cum vena adiacete, quaj poftrema ex comemoratis difta eft.Poft fccie^ate vero, ad cubiti partes,qua: ad carpu funt, ex-• tenditur , ex medio regionis ipfius interna: humilior procedens. Alter autem elatior hoc, mai6rq;, vena: bifariam diuife, alias per mediam exafte regionem cubiti interna, alias paulo altior procedit, vfq; adcar-fc %
pum propagatus. lam vero omnium quae retuli extrema ora coeunt,& ex vnoquo* queduorum coitu vas vnum fluxile confla* tunvtquot vnita coierint, pra: multitudine & paru itate ne quidem numerare queas. Relidis igitur & his venis,denuo magnam repetes , ipfamq; fpečtabis, quahumeralis parti iungitur: & fubfequere, quo te vas v-nume duobus compofitum deducar. Hanc enim vena cernes in fubliiniori radij parte , afcendentem inferius plane, quam vbi longitudo ipfius media eft. Inde iam per externam ofsis radij /edem binis ramis prope aequalibus expandi: vt duo hxc vafo tertiam [Grxcorum ] literam reprxfen-tent. Quippe alterum poft fcifluram dire-čtead magnum digitum procurrit: alter u ad paruum digitum tendit iuxta cubiti extremum , quo loco appendicem accipit. Quod itaque redo tramite ad magnum di gitum pergit fuper radium vehitur, & poft quam carpum cotigerit, ramorum feriem aliam in pofteriorem magni digiti regionem porrigit, aliam in eam parte, quae inter hunc& indiccm media eft, aliam in totum indicem retro,& ad latera.Atq; inliac parteipfius extremum venula: adunitur,ex vena ipfi conformi propagata eft. Reduces enim in memoriam venas duas nuper didas,
&as,quarum figuram tertiae litera: r y ] fi-milem dixi. Hačtenus alterius linea; rami qui ex regione magni digiti fertur iter ex-pofui.Ad reliquam igitur venam diuertes, qusc ad paruu digitum quafi cupit extendi. Confpicies autem rurfus antequam ad cubiti extremumpermeauerit, venula quan-dam propagatam,quae anteriori parte e regione medix inter indiccmmediumq; digitum regionis defertur, & cu parua prius nominata coit, deinde vtraque in vna con flata, mediam duorum digitorum regionem,indicis videlicet & medij,.iccedit.Reliqua pars vena;,qua? paruum digitum adit, dum obliquum cubiti tuberculum pertran fit, ramum quendam exilem ad partem po fteriorem medij digititranfmittit, deinde bifariam fcifla , alteraparte media magni digiti & annularis regionem ingreditur: quam venam nonnulli in finiftra manu fe-cantes ,finemefqi fanguinemex ea fluere quoufque vitro fiftatur,lienem ex tali va~ cuatione iuuari aflerunt. Alteram vero vena: partem demifsiorem, & eam quae in mediam regionem, annularis & parui digiti fertur, fecutus deinceps omnium quorum mentio fafta eft, vaforum propagines confidera , tum pilorum modo prartenues, tum ampliores ortas, quarum plures ad
JfO DE ANA TOMI C. A D M I N. extrema cum aliis fimilibus ex vafis proximis propagatis coeunt.Iam vero quaedam venae etiam confpicuae admodum inuicem coeunt.adfine vnitg,vt vel citra diflečkionč in gracilibus,& iis qui latiores natura venas obtinent,clariisime appareant. Quin qua paulo ante dixi cubiti ofsi praetenfam humilem venam ferri anterius cuvno venae (cuius anatomen nunc audiiufti)extremo in anterioribus partibus cubiti appendicis admodum infigne vas,in quibufdam(nam in omnibus id fieri non liquet)eifici manf feftum eft. Vena; porro cubiti demiffkfuis quibufdam extremis iungitur etiam hume ralis venae particula,in exteriora cubiti dif-feminata:& venarum, quae abipfa magna vena(dequa nunc fermoeft)proceflerunt, admixta funt extrema.altera pars lateris litertey.ad magnum veniens digitum,eui-denter apparet,quaein extremis fuis orificiis patefcit fimui cum venis per interiora cubiti vfque adcarpum tendentibusrvbihas venas generari dixi,fcifla in hanc ea qua: propagata eft,quam venae duae per flexum excurrentes,ad commifliiram articuli per-ueniant.Ad haeccommemoraui binos de fe ramos mittere,quorum alter,qui & grandior eft,magna ex parteper cubitum ve-
&us,adufque carpum defertur,illuc nimirum vbi fcinditur.Hec itaque portio totam digiti magni regionem internam ample-&itur,& per latera aicendens coit cum extremis venularum,qux ex altera terti* li-tere linea, ducunturrquemadmodiim rurfus quae ab altera tertia:litera? linea cubiti extremum dixi procedere,per extrema quaedam pilis fimilia committitur iis,qua: de hutnerali vena in extremam cubiti regione diiTemxnantur.Interim quoque prius quam icifla vena tertiae litere fimilis reddatur,ex ipfaenafcitur vena quaedam ad radiu afeen dens,exterioremq; cubiti regionem fuper-greflus inibi difpergitur.Id vero accidit iis maxime, quae paruam humeralis venae partem occupant, quam exteriorem cubitum dixi intercurrere. Verum omnibus conftat, quodenafcentis(de qua fermo propofitus eft)diuifae in exteriora cubiti,extrema cum humerariae extremis, priufquam in ramos findatur ea,qui triangulum gignit, vniun-tur. Has fane omnes venas in gracilibus multis ac copiofoianguine,vemfq; amplio Verne ap-ribus praeditis palam vel ante confe&ione parentes eft cernere:verum aerem calidum efle,vel anteconfe etiam hominem lotum oportet. Manum Bionem. autem immittere ac intercipere oportet, k 4
lyi di A nat o Mic. A DM in.
quacun q; in parte venas repletas manifefto videre libeat.Quod te crebrius in multis faftitare velimrquandoquidem haud mediocriter duplici nomine conduxerit: lioc quidem,vt vaforum cognitionem alfequa-ullares ris.nullaliquidem res qua: fenfibus noftris fubito fen percipi poteffexquifite & fubito,nili vifa fibra no- fiepius.cognofcitur.argumentofuntgemi-ftritex- ni admodu /ibi /imi!es,qui ab infueris ne. qmfit} per queant dignofci.eib iis quibus cum habue-tipi pe- rint confuerudinem, confeftim agno/can-ttfl. tur.altero,vt exaftam partium humanaru, limiariimq*, fimilitudinem perfua/am ha-beas.Has itaq; vniuer/as Yenas,quas in hominibus ante conci/ionem conlpicis,in fi-mia diflefta videris.quare in profundo etia particulas haccanimatia,perinde vt homines obtinereconftat.Quodcum ita fit,con-fuiuerim prius te in firma ipfa fubinde exer citari, vt fi humani corporis cofecandi qua-doque copiam na&us fueris,prompte lingulas partes detegasrquod non vulgare eft, neque qui/quam in ipfa pariim exercitatus repente poteftafiequi.Etenim medicorum in anatomis exercitatilsimi,qui multa diligentia corporis particulas in/pexerint,in multis errorem comififle videntur.Quam-obrem nihil,qui hoftis germani corpus in bello,quod aduerfus Marcum a Antoniam
nitim gerebatur,incidebant,amplius praeter vifcerum fi:um addifeere potuerunt.At qui in aliis animantibus,& poti/simum in fimia,prius fe exercuerit, promptifsime lingulas,que inciduntur partes detegit:& pro-cliuiusefltviro induftrio exercitatoque in anatornis,antea confpefta quxdam in humano cadauere fubito condicere,quam alteri non exercitato manifefta,multo otio adamufsim inuenire. nam in eorum qui mortis eraritdanati,aut feris, expofiti,corporibus, multi fxpequod ipfis liberet con-fpexerunc,ad harcin latronibus qui in m<5-teiacereminhumati.Iam vulnera magna, & putrifica vitia in profundum pertinentia,particulas complures detexerunt, qua* prius exercitati fimilem habere, ftru&urS fimiarum corporibuscognorunt.Qui nu-quam fe in his exercuere,nihil inde commodi percipiunt. Qui vero pueros mortuos expofitos complures incidunt, perfuafum habent corpora hominum fimiarumq; per-fimili ftru&ura conftare. Quin & in ipfis curationibus quas manu frequenter obimus,alias carnes putridas,alias offa praecidentes,manifeftam fimilitudinem prasexer. citati agnofcunt.Quitlam verd tam negli-gentes rerum pulcherrimarum funt,vt ne vel quae ante confedionem cuiuis manife-
rf4	ANATOMI	C.	A	D	M	IN.
flo licet cogno/čere,vnquam difcere cupiaf.
A g V M S 2t TV ja.
Rationem dilTecandi quinque fuperfinarias tu« biti venas,bichabes:& quod mult* etiam ante dif-fečlionem in viuis corporibus appareant:& quomodo arteria venae fubiečia dignofcatur. Neque filen-tio praetermittit illius venae i n diflectione periculu. praeterea docet alias venas commodiores ad fangui» nis detraftionem:& quae quibus partibus affettis Vtilius & commodius fccentur.
AN NO TA T.
I Quantum ad hunc locum fpeflat,gr<ece fle-xum babeturivbi in castigatione VeJJalij cubitum,o* contra legitur cubitum,ybi flexum in e-adem habetur. Editiones tame ali<e fequuntur gr&cos authores.
C A P V T VI.
QVae igitur decubiti ac manus fumme ^venisnuper retuli,omnia citra co-fe&ionem pleri/que in hominibus promptum eft cognofcererquemadmodum etia poftquam axillse vena in ramos ante cubiti articulum fcifla fuerit,eaque ad flexu per-uenitjfubiedam aliquoufque arteriam continet,quam in macilentis naturis,magm£ que pulfibus prseditis,taftu motum aliquatenus indicantem,deprehendimus.atc|ue fi
USU III. 157 fanguinem detraxeris in iis fane qui totam manifefto venam habent con/picua,quam longifsime ab arteria recedendum eft. In quibus id folum quod arteria: incubit,fpe-ftabile eft:reli(]uum vero totum,confpečlu effugit: cui diligentius attendendum eft. Primo,dum brachium per fe adftringis,regio arterijevicinain tumorem notandum attollitur.Secundo aliam quampiam ex iis quas relaturus fum,difi'ecare oportet.Nun-quam enim venam hanc loco inflato fecue-ris,(ciens arteriam fubiacentem,tum lata, tum validam efle.Deinde cum plurimu intumuerit,venam incumbentem fimul cum feipfa attollit,circuntenditque: vnde accidit venam in gibba arterije parte elatam magis inaniri,prasfertim quo loco circun-tenditur,adeo vt Icalpellus mediocriter in-ieftus,prout folet illidi demittiq;,illam qui dem totam fubito penetref,fubie&am vero arteriam vulneret.Quare con(ilium eft ab hac recedere ad vicinarum aliquam,maximi ex iis quje ad cubiti os deferuntur. Sin autem ex his quoque nulla appareat, eam adibis,quam inflexu ex venarum coi-tufa&am,ad radij fuperiora dixi perueni-re.Si ne hoc quidem eft cofpicuum,eaffi feries, qux ab humeraria ad cubiti flexum porrigitur.Pari modo fi humeraria,quando
do ipfiim fecare oporteat,con/peftum effugiat,eam neceffarid diuides,qua: in flexum pertedit. Si necipfa,eam que ad radiu obli* quaextenditur.Sinecilla oculis occurrit, venam ab axilla ad cubiti flexum procurrentem incides.Hxc enim accommodatif-fima eft iis qui in partibus infra clauiculas fitis laborant:humeraria,quiin iuperiori-bus.At inibi commemorat? fecundum ter-tiumque ordinem poft ipfks obtinent. Co-munis vtrifque eft,quas ad radij fuperiora confcenditrquare tertium quoque ordinem in vtrifque manibus ei attribuimus. Nam in iis qui infra clauiculam afficiuntur ,fi quidem fanguinem detrahere oporteat, principem locum prxfidij caufa vena pofsi-det,quar i flexum acceditrfecundum qua; ad cubitum defertur: tertium communis: quartum qux de humeraria ad flexum per-git:poftremum humeraria.In aliis quos fu-pra clauiculam morbus infeftat,contr3 humeraria primumrqua; inde abipfa ad flexu porrigitur, fecundum:tertium communis: quartum qua: iuxta arterias procedit :& quintum qua? cubitu adit. Defuperficiariis itaque venis totius cubiti adufque digitos, omnia dičta funt.
V 7X1 EK tV Jit.
Depropaginibus venarum qu* in cubiti profundum
«Sumimmittuntur.qu* poftquam eoaJunat« funt, rurfus inbinos ramos dirimuntur5& per cubitum «d carpum reci a tendunt:a?<juali inuicetn fpatio di-flantes.
C A P V T VII.
PRofundiores autem deinceps infpicito, iis,qu£ inflexus fuperficie extat,adem* ptis:quoniam has vbi fuftuleris,mufcul6£ que, quemadmodum didicifti, diflecueris, mox ribi profundiores perinde ac fuperfi-ciarie mutuo coeuntes apparebunt.In/iiper poftquam coierint,iterum in ramos binos dirimuntur,& per cubitum ad carpum rc-£ta tendunt,arquali inuicem fpatio diftan-tes:dernifsior quidem alter per os cubiti: elatior per radium vna cum arteriis in mu-fculos propagatur. Vene igitur humilioris, cum radij mufculu exile fubierit,particula qua:dam in externam regionem elabitur. in qua fcifla cum pra:didis quas hic funt venarum fuperficialium partibus vnitur.Ad hxcreliqua ipfius pars quas intus manfit in profundum fubeuntibus partibus vnitur: qua; inquam partes in fuperficie interiori cubiti parti diftribui dičtee funt.ac fepius putaui multarum efle portionem venaru, quae ex fuperficias in profundum cunt.fi-quidem ipfius profundioris vena; fecunda: procclTus paucis fuperficiariis commifcen-
tur.
>
tur.Duas quidem in manum ferri comme» morauirtum eam,qu« per axillam excurrit Ipečtanda: magnitudinis:tum hacquidem muko minoremrmagnam tamen & ipfam,. quam humerariam appellant.
•ati G v e n r rynf.
Quomodo farteria per vniuerfam manum duca-tur,& vena axillarisiili fac vicina,& quomodo di-liribuantur.
capvt VIII.
POrro arteria vna duntaxatin manum proficifcitur, vicina ven« qua? axillam permeat,vtraq; autem thoracem elabitur, cit nono pari neruoru a fpinali [medulla] defcendentium,& brachili illic ingreditur, quo & tertium neruu dixi peruenire.Inde omnibus brachij mufculis proceiTus notandos mittentes,decliues ad flexum articuli, quo brachiu cubito committitur,excurrut. at vena in brachij extremo in duas diffifa eft.propagines,quaru, altera ad cutem v/q; effertur, vt antea declaratum efhquantum ;vero ipfius per profundiora ad flexum cum arteria deducitur.id tertia humerari« partem affumens,deinde bifariam fciflum,cu vtroq; parte arteria:-,qua? & ipfa bipartito diuifaeft,fimul tum porrigitur,& diflribui tur in omnes mufculos,vfq; ad digitorum ioitia,diuifum.Itaque elatiorem arteriam,
qu«
<
qua? ad radij os decurrit,ad carpi comiflura tangimus,pulfum exploraturi. Senfibilem Facilitts quidem in macilentis motum arter ia qno-pulfum m que edit,quae lttediarti indicis & magni di- maciletii giti regionem perreptat,originem ab hac fentiri. ducens. humilioris vero arteria?,qua: per os cubiti rečU in paruum digitum procurrit, motum nianifefto haud queas percipere, nifihomo fuerit extenuatus, & magnu pullum habeat.quippe natura in imo feruat arterias, nufquam particulam ipfarum ma-nifefto in cutem emittensrquemadmodum in venis ac neruis perferri prius dictum eft.
Merito igitur nullam in extremis manibus foris arteriam reperiasrquia ne mufcUlus quidem vnus habetur.At interna regio, quonia multos habet mufčulos,ideo multas quoque arterias lingulis ip/orum pot-reftas obtinet. Verum vniuer/as carpi ab interiori parte arterias vna cum venis con-iungi fpectabis,lato tendine amputato.Et-enim inter hunc,& eos qui digitos flečtik, fitus ipfarum eft pari ter cum tenuibus ner- . uis,quorum antea mentionem feci.Nam cum hoc in loco mufculiconfiftantjqui 8c
I primos digitorum articulos mouent,& ali j qui digitos in obliquum prorfus agunt, merito pars haec arteriis, venis, Sc neruis plena eft. Quippe itnguli miifculi parti-
culam
T60 de anatomi c. admin. culam cuiufque liorum aliquam in fe recipiunt. Ac iam quidem omnes totius manus particulas explicui.
ATt^qVM E 21 tVM.
Quintus fit adhibendus labor in neruorum 8c va* forum infpeeiione,primum hortatur:Poftea hifto» riam imperiti chirurgi pulchre defcribitiqui vnica in brachio feftione,membri! adeo mancum,& mutilum reddidit»vt paulo poft sger.neque manum tantillum mouere,ne<jue tangentes in multis membri partibus fentire potuifTet. Tales certe hominum peftes,plurimos nottra a>tasalit:a quibus plus peri* culi imminet,quatn ab ipfo morbo.
C A P V T IX.
AT tu non ceu Herodoti hiftoria animi gratia ifta leges,fed memoria-fin, gula fpeftata mandabis , vt omnium ipfe partium naturam exa&e pernofcas. nonnulla: fiquidem neq; arteriam,neq; neruos, neq; venam grandem habent, quaedam vel Neruoru tria horum genera,vel vnum,vel duo.Itaq; virtus arteriisvemfque pro magnitudinis ratio. magnitu- ne virtus ineft,non item neruis omnibus, dine non fed in quibufdam partibus exiguus neruus indicatur haud exiguam obtinet poteftatem vt(exe-vt arte- ph gratia_)qui mufculis magni digiti mo-riam C^toribus implantantur,deinde qui indiccm yenatu>. mouentibus infperguntur.fi enimhifbh' in naturali habitu feruentur,vel aliis refolu-tis.vel etiam omnino abolitis,non exafte
man
mancus in totum Komo euaferit, neq; manum prorfus inutile Kabuerit. quod fi medium adhuc ipfis addas,paruain in actionibus offenfam rnanus fentiet, paruisdigitis in totum pereuribus:rur/usfi quatuorexi-ftant incolumes, mufculus autem qui maiorem digitum vel infledit vel extendit,la-borauerit, omnia manus officia interibut. pariter enim mufculorum quifibi mutuo funt oppoliti, adio vitiatur, fiquidem mu-fculo qui maiorem digitum extendit,refo-luto, is qui ipfum fledereconfueuit, obita quidem adione flatim fledit digitum: cat -terum pofteanuquam poterit. Nam is qui in flexione fada perfiftit,rurfus fl edere,ni-fi prius extenfus fuerit, qui potefl ? Quare cognofcere adamufsim conuenitcum aliorum mufculorum omnium ncruum ,tum eorum praecipue qui adionem inflgnem obeant,vtflue telu, fiuefpicula auferre vel difledione vel circuncifione alicuius oporteat,ab infignibus vafculis neriufque abfti-neamus ,fiueputrefadam quampiam particulam , vel os carie confedum praecidamus. Noui enim quempiam ex iis qui /e-gniter manu curant, qui cum prius aliqua- I/i fforia do extima brachij regione magnam par- imperiti tem mufculi praecidiffet,inflgnem aliquem chirurgi. ; ex artubus latfit: poflea fcalpello in eam
partem interna? circunfcriptionis mufcuft anterioris iniečto., vbi tertius neruus ingre dittfr,ftultam, vt Hippocrates ait,exercens facilitatem, vna orbiculari velociq; fečlio-ne vfus,non modo tertium neruum pneci-dit,fed etiam duos ei praspofitosrad hajcar teriam^enamquein eo tiquidem loco hxc omnia habentur. Quamobrem illefubito propter fanguinis profluum turbatus,huic vni intentus fuit,va{is qiue amputata erant laqueis circundamrpaulo poftjeger neque manum tantillum mouere potuit, neque tangentes in multis membri partibus fen-tire,clamauitquein medicum hocipfo verbo vtens ,\ytf>iOKt7[H<rctsia rcy id eftneruos milero mihi prsecidifti. Hic itaque medicus vnafe&ione totum membrum reddidit inutile. Alij porro in alia quapia parte vna vel duabus manus & cruris propter neruorum ignorationem pecca uerunt :vt nunc omittam quxin fanguinis detraftione mala defignent, ignorantes quajcauenda fintin fingulis cubiti venis: de quibus etiam in libro de mortuoru con-feciione tranatum eft. Horum igitur o-Simt& fe- ninium gratia fepius manum fimia: dili-pe inciien genter incidas, etenim fi rarum quippiam «<*• in ea confpexeris, etiam hoc vfui tibi fuerit. vidi enim in cuiufdam fimia: fedione,
neru
neruulum Interiori cubiti ven* incumben tem ,ac rurfusin altera vena;ei c5iug*incidentem. Pari modo & liorum fpeculatio medicis quibuldam nobilibus vtilis extitit, vt qui tanquam neruum incidiffent accu-fabantur,quoniam &poft fečbionem acceptam ggri ftupidum afFefhi ad manus longitudinem fen ferunt: & tempore infecuto afFečtus iis quibus .vena fuit iucifa perma-fit. Quapropter ego accufatoribus proprietatem ftručtura; corporis nonnunquam talem fieri indicans, medicos ab infamia li-beraui. crediderunt autem mihi qui illos increpabant, non folum quia alios eius rei teftercicauerim/ed etiam quia in commea tariis anatomicis, quos in fingulorum animalium confečiiombus feci, fcriptum ofle-derimquod nuper in vena accidiffe perce-fui. Ceterum qui libros anatomicos feri-pferunt, paruas a fubiečlis mufculis reliquias in cutem ipfis circumpolitam emergere arbitrantur, atqui aliter res habet: quemadmodum fepeconfpexiftis. Verum propria; ncruorum fuperficialium radices funt ,quas cum cutefimul auellentes, corrumpunt,vt ne efie quidem videantur. Eft enim , velutiprius dixi , difficillimum ner-uos hofce detegere, vt pote cuti concerentes. Nam membranam ipfi fubiedam 1 i
KS-4 DE ANATOMI c. admin. cum mufculisrelinquere oportet,contrarium naturali ftru&urae facientes.
A \ G V M E NTV Jtt.
Quatuorneruorum ra<3ices iuxta femoris principium enumerat,& fingulorum diftributioties ad pe-čtinem,inguina,tibias>& reliquum crus oiiendit.
C A V. X.
H Ac igitur adminiftratione,vtin manu dičtum eft,rite peračla,quatuor iuxta femoris principium radices mufculorum in cutem excurrentium apparebunt, pares numero principiis grandium neruoru, qui in mufculosdifperguntur. nam abeispro-ceffere. proinde vna eft , qua2 ab anteriori-bus mufculis deorfumverfus in totam cutem ipfis vicinam fertur,difpenfaturq;,hac interior per inguina fuper magnum angu-ftumquemufculum vehitur. & tertiaiuxta os,quod coccyga Graeci vocant,qua? prardi-£Hs ad videndum difficilior eft. quarta hac adhuc fpe&atu difficilior in peftinisforamine confiftit. Etenim nerui etiam qui in ratem elabuntur hac parte,exiles admodu, & reuer.i tela: araneorum (imiles, reliquis autem pleniores:partim vt pili bene nutriti,partim etiam pilis crafsiores, ad radices interim valde confpicuifunt. Qui igitur anterioribus mufculis expanfi valicla mem
branam
branam fecum habent, cute ftatim qua: am bit ipfos , abrafa , in medio anterioris fe-dis radicem habere videntur- Porro qui tenui anguftoque muCculo per inguina inue-huntur , haud difficilem confpe&um habent, nam internam omnem femoris tibia;^ ue regionem amplexantur, cum vena enimvfque ad interiorem tibia: proceiTum. ad talum vna deferutur. reliquum vero in-> ternae femoris regionis, parua qua:dam(Vt diftum eft^particula nerui ex pečtinis foramine excidentis amplexatur. Quarti vero qui reftat nerui ad coccygem excidetis, tota fere pofterior exteriorque femoris Ic-des,ramos excipit, prseter eius ad genu extremum. hic enim alius neruus ad latum mufculum excidit, quemadmodum &ad ipfius extremum rurfus alius tibie exteriorem partem amplexans,vt didlum eft:quoniam hicinterior a neruo,qui cum vena v-na defertur, propagines fufcipit.reliqua po fterior tibic pars peculiarem neruum ab eo qui furam amplexatur, propagatu habet: anterior particulam quampiam eius nan-cifcitur,qui priores tibia: mufculos ample-ftitur. Ca:terum intuitus, quo dixi modo, exiles fuperficiarios cutis neruulos, omnes femoris mufculos incidito ,vt libro fupe-riori dididfti. Nam dum ipfum inuicem
feparas, grandium neruorum diftributia» nes qua: omnes medix per mufculos feruntur, clare apparent. Atque ideo etiam pro-ceflus ipforum vieinis diftribuunt. Iam vexo cjuaruor principia qusefimul in fuperfi-aariiscontemplatus es,videbis.Etenim illae ab his qua: in profundo latent,propagatur^ prius in/pedtae te quoque manu ducent ad maiorem neruorum inuentionem, imo etia citra fuperficiarios prompte gran dium neruorum principia videntur, mufcu lis,vt docui,incifis. Sunt igitur tria neruorum initia magnitudine fibi inuice aqualia, qua?primum exequar. Quartum vero aliud maximum bifidum ipfis fuccedit,de quo pofterius agam. Itaque ex tribus principiis vnum in anteriores muiculos iolos diffunditur. A Iterum iuxta magna vafa fer, tur, ipfisque vafis ramos tela: araneoru mo do prxtenues,vt mufculis contiguis impar-tit.Porro tangit ipfum fubie£tus maximus mufculus. incumbens vero tenuis & angu-flus,quem primum inter femoris mufculos diffecamus. Quod reftat tertium neruorum mitium , amplum ofsis pečlinis foramen permeat, & nimiruduos mufculos id occupantes, vnum vtrinque,extrinfecus alterum,intrinfecus reliquum, quos inter co. xx articuli motores audifti anatomicis
przt
prattermiffos. verum fcinditur neruus hic bipartito, prius quam mufculos permeet. Ac partiumipfius altera quidem elatior in mufculum procurrens,a pečhnis offeortu, quem fecundum incidere totiididicifti dif-feminatur. maior vero & demifsior,vbi fo ramen paruolqj circa ipfum mufculos per-uaferitjin maximum femoris mufculum finditur,& ramulos quofdam admodum tenues mufculis exiguis ipfi vicinis commu «icat. Hatc iam tria principia intuitus, vt dixi,ad quartum duorum ra«iorum grandium, quiin crus deferuntur ,mittuntq; ad extremos vlque digitos propagines, defeen de. Euadit autem & hocconfpicuum, mufculis qui ad nates funt incilis, quos praecedenti libro tradidi, in confečfione eorum, qui coxedicis articulum mouent. Cum his incidantur fimul capita femoris mufculo-rum , quos numero quatuor ex coxendicis olTe ortum ducere commemoraui. quippe grandes nerui illis fubie&i apparet,quifo-ras ab interiore lati ofsis parte cum neruu-lis tenuibus ex eo produčtis emergunt.Verum illi in omnes articuliiun&uratmulcu-los exteriores dilperguntur. primum ex v-niuerfis fuperficiarium, qui articulum retro rfum abducit, mox carnofum fub ipfo magnum, deinde paruos infra hunc laten-1 4
168 DE ANATOMIC. ADMIN. tes:vnum ex ilium ofle procedentem,alterum ex lato , qui liuens Temper apparet. & tertium poftipfos alium ape&inis ofle ad magnum femoris tuberculum, TfoxM/l'‘lx Graeci vocant,procurrentem. Infumptis ia in hos neruis tenuibus, qui aliquando qui-bufdam capitibus didoru quatuor mufcu-lorum ramos communicant, pofleagrandes foli per femoris regionem poftremam excurrentes apparent, qui maximum fane ramum lato mufculo,notabilem verb aliis tribus quoque difpenfant,interim& femoris maximo. At latus mufculusnon modb furfumad caput,ficut alij,neruu capit, fcd etiam alterum poftea, cum grandes nerui, de quibus agitur, femoris medium perre-ptauerit: ab hocautem neruo propagatur, qui ad cutem excidunt, vti paulo prius di-flum efl.
A\Q V M EK T V W-
De neruorum in pedem & tibiamduclu , & primum duorum infignium in libia exiftentium, qui inpofteriore femorisfedeconfpicui apparent, men tionem facit.
CAPVT XI.
QVi igitur in femore confiftunt, in huc modum fe habent, tibite vero ner-uos deinceps inlpicito. Duo foli in tibia
grand
grandes nerui per femoris pofteriorem fe-dem confpicui apparent, quemadmodum antei quoque declaratum eft, latiore mu-fculo incifo. Qui enim hic adiacentem attingit,illae longifsimeporrigitur.Alter ve ro mufculusgenu articulo vicinus, adeo vt ipfum contingat,ad internastibia; partes recedit nerui autefub vnico lato feruntur, ad tibigprincipium excurrentes.atque ibidem primum feparantur inuicem.alter qui minor eft , exterioribus ipfius mufculis di-ftribuendus: alter, puta maior, interioribus, fed externus tibiam fubter fibula; ca-put ingreditur, interior,quem maiore efle retuli iuxtafimeinitium in profundum ipfius immergitur, idque media regione inter duo capita grandium ipfius mufculoru, quasfuperiorelibro ex femore enata didici fti. Sed huius nerui pars reliqua non mediocris in pedis inferiora porrigitur. Alterius autem tenuia extremaiupremis tarfi partibus difpenfantur. Portio qua;dam ipfius etiam adneruum alterum peruenit,qui per furam prope inferiores tibie partes de -fertur.Itaque infimam pedis fedem neruus vnus fubit haud exiguus, in omnes ipfius partes diftributus. Porro hic neruus ex altero grandiore fupereft, quem in pofterio-' <jes tibias mufculos diftribui, commemo-1 J
17® DE ANATOMI C. ADMlN. rauimus. Casterumin inferiores pedis partes defcendit vna cum tendinibus, qui di' gitosipfius inflečlunt. Infuper interioris nerui particulam quampiam huic mifceri dičtum nobis eft. At in fupernam partem pedis exiles neruuli quatuor porriguntur, trium neruulorum reliquia:: vnius certe, qui cum vena intra tibiam defertur: alterius qui in pofteriore fune parte (uperficia-rius eft,cuius mentionem paulo priusfeci, nempe cum dicerem ipfum in furas initium inter mufculos es femore ortos in/eri.procedit autem ex magno neruo,hoc eft vbi is inferitur, alius quidem neruulus , qui per furam procurrens 3 mufculo fibula: praste-fo ad extremum ipfius pediproximuper-uenit, atque inibi externis tarfi partibus prope exiguos digitos difleminatur: que-admodum pnedi&us, quem fimul cum vena per totum crus ad magnos ferri digitos retuli, fines expandit. Hos inter alij duo cx magnorum altero qui anteriores tibias mufculos amplexari dittus eft,deorfumver fus pertendunt, medium plantas confcen-dentes. Aiteritaqueeiuperficiariisfub cute confiftit: qui tum articuli iunčtura: ligamento incumbit, tumfolisin cutem planta? exrantibus particulis diftribuitur. At qui in profundo fub ligaminedelitefcit.fu
perpofitus plantse mufculis difpenlatur o-mnibus, quorum tendi nes obliquo digito« rum motui pnčeffeaudiuifti.
sl 31GVM E MTV M-
De duabus venis in crure f"uperficiariis:altera ma gna,altera pafua. Cuius propsgine?( qu* a quibuf-dam lporades vocantur) in extimas & internas cruris partes difperguntur.Poftea de interioribus etiam agit:pr®cipuf de iisqus ab inguinibus in crus propagantur.
ANNOTAT.
I VdX,ipfim,refert Txpati), id eft,pedem:ta-men a Ga^a in Jinsi. yertit volam,Z?plantam pedif tantum.vnus ex vetufi.codicib. xvrt habet, vt referatur ad extremum.
C A V V T XII.
EXigua porro vena crus per os pe&inis adit,paruam quandamipfius partem nutriens,cuius mentionem poftea fačlurus fum.Vna autem alia vena maxima totum in crus ab interioreipfiusparte per inguina procurrens difleminatui:propagines ve ‘Propagira quasdam ipfius inordinata; ad cute per- nes vena-meant,quas nonnulli medicoru cvrogaJlxs, rum inot tquafi dicas modicis interuallisfparfasj ap dinaU» pellant. Quse in mufculos diftribuuntur, or dinatum habent tum ortuni,tum fitummec tamen ipfe magnitudinis aequalitatem in omnibus coferuat, vt ne in inanibus quide.
Dicem
171 DE ANATOM. AdMIN. Dicentur autem nobis etiam nunc,qua: ple runq; foboles maioris vena; apparentrqua: omnium crus perreptantium veluti truncus eft. Statim igitur ramus quida in priorem internamq; femoris regionem perfertur multifariam fumma fub cute inipfum diftributus.Abhoc alie tenuestrvropxAf ,in-cutemtreis quatuorve diflfeminantur.de-inde alia notanda; magnitudinis priori fi-milis medio in femore ad mufculum ar-ftum confideratur. in quem ipfum quoque vena indidem maxima inferitur. deinde a-liae exiles dux crarogaAs ,forlan & tres digeruntur. poft has alia infignis genu interius fubit.deindefequitur alia, duas in partes di uaricata. huic fuccedunt alia; plures. Ha: quidem lubter cutem fummam omnes co-fiftunt. in profundo alia: quardam in hunc *De yenlt modum fe habent. Poft inguina prima an-cruris in- terioribus duobus mufculis diftribuitur. ferioribus mox alia perprofundum magis grandis fa tis inter maximum omnium mufculum & ex anterioribus internum delata,vnde plures venarum propagines in omnes prope-modum femoris mufculos disperguntur, poft hanc ea eft, quam ante dixi fubter cutem diftribui: ac poft eandem etiam alia qua:piam deinceps in grandem ex anterioribus mufculu ingreditur , perprofundum
ad
ad extremam femoris regionem emerges. Infuper poft illam alia notatu digna profundius in maximum mufciilum, eicj; vicinos infcritur, atque poft fias in fuperficia-lium enumerationepradi&a, qua: ab intima genu parte adufque tibiar extremum peruenit multiplicibus ramis fubcute di-uifa. Ceterum prope iamdi&am propaginem alias quoque fpečtabis ,qua: a maiore vena in inferiores maxime mufculi partes, & totum profundius articulum diffunduntur. at praeter prsdiftas nonnunquam ftatim magna vena in ramos finditur, aliquando ante fifluram vena prope lurse initium ex ea procedit, per infernas articuli partes in exteriora erumpens. Iam vero ipfi fibula;, bipartita vena apponiturrcuius pars altera in fupcrficie externis partibus fibula; ad malleolos vfq; ramorum feriem fpargit. altera per profandum exteriorum mufculorum duda, ramosfingulis commu nicans inter tibiam & fibul am. prope inferiorem extremitatem fibula; peruadit. ita vt vtroque,fcilicet hoc, & pra?di£to vena; fu perfici.ilis extremo gibbus fibula: procet fus comprehendatur, vbi maior vena bipar tito ad poplitem diuifaeft,interdum autem vena pra;di£ta ex vtraque parte enafci appa ret. At quomodocunque fcifla fuerit,ac fefe
habeat
174 DE ANAt.OM. Admtn. habeat etiam reliqua vena maior bifariam adpoplitediuiditundeinde altera portione furam perreptas* ad finem tibia: iuxta malleolos procurrit:hiuc ad imam pedis regionem lata, per mediam tibia;, ac fibula? regione in eam diftribuitur. altera portione ad os tibiae oppofitum permeans, in plures venas fcinditur.qua: omnes anteriore parte intra tibiam fibulamq; deferuntur, atque extrema ipfarum ad tarfum vfque & pedem digitofque permeant, tum inter fe, tum iis, qua: adiacent, admixta. Ab hac etenim vena qua: os tibiae anterius oppofitum intercurrit, fcinditur, vt di&um eft, in tota tibia: fibula:que regione intermedia, venxdua:in{ignes prope gibba , & extuberantia tibia: & fibula: extrema veniunt, a-lias omnes medio fuo complexserac pra:di-člis invtroque extremo ha: vena: micentur : interior fcilicet eiquce ad genu funditur ,& qua: per internas partes fura? &: tibia: totius ad malleolos delata eft. Exterior vero focietatem init cum venis in eam partem, ab ea venire dičtis qua? per internas partes ad fibulam decliuis fertur, verum ab iis quae ad tibia: & fibula:extrema inuicemcoeunt, exiles quasdam ad tarfum excurrunt, maiores autem ipfaru ad imas partes euadunt, prazfcrtini regione interna,
na, qua tibiae finis gibbus & extuberans habetur: ex quibus venis tota pedis regio fuperior alimentum accipit. Porro pofte-rior pars, quae ad calcem e(l,a proximis intus foriTque proceflus inuicem coeuntes fixfcipit. fiquidem hoc communiter intel-ligendum eft,ficut iam prius dixi, extrema venarum etiam aliis partibus commi (ceri, poti/šimum in fummo corpore. Verum e-iu/inodi omnibus funt manifefta ,vtquae vna cum didis vel me tacente intelligan-tur. Nam venas ac neruos in tarfijm excurrentes vfijue ad pedis extremum porrigi neccfle eft. Iam vero nemo ignorat earum pariter, quae a fibula ad i ipfum perueniunt extrema in paruos digitos pertendere, rurfus a tibia prodeuntium extrema in magnos , quemadmodum 8c 1 media regione tibiae, & fibulae in medios porrigi. Vena igitur per inguina Dtslrthif excurrens , hunc in modum propagatur, tio vene quae vero pubis os perreptat, folis indi-dem corporibus diftribuitur: fed ofsihuic os perre-praeponitur mufculus vnus exilis, fora-ptau men totum occupaus. Huic primae in-fternuntur partes grandioris mufculi, cui adnafeirur tertius ex pubis ofsium commifiura ortus , vtrinque vnus. Itaque vena haec paruum totum , fed
maxi
maximi partem haud amplam nutrit: eius autem qui ex commiflura exoritur, plurimam. fiquidem in inferiores huius mufcu-li partes tum vena,tum neruus alius inferi-tur. Verum extrema vena: de qua differui-mus,in idem cum extremis coeunt,a maiore quidem vena profe£tis,fed primis maximi mufculi partibus infertis, in hatc vero diftributis.
A x 9 F e n TV
Arterias magr.ip in crus vniuerfunj diftributio, eu jus motus in macilentis & magno pulfu pr*ditis f» cile percipimus.
CAPVT XIII.
POrro arteria maxima cruri per inguina inferitur, eo nimirum modo quo vena magna:ac macilentis, magnoq; pulfu prseditis manum iniiciens,fenfibitem inibi motum percipies. Vtrunqueautem vas per interiora femoris fertur, angufto ipfius mu fallo incumbens, in quem veluti in omnes alios femur perreptantes,arteria: rami pro Yen& ro- magnitudinis portione perueniunt. Sed harentar quemadmodum in manu,iicetiam in crure terijs in fe habet. Vena: quidem arteriis in mufculos mu(culos infertis cohaarent, non tamen arteriacum infertis, liiperficiariis venis vna confcendunt, ve-no tamen rum profundius femper in mufculos ingre contra, diuntur. Quot igitur venas dixi profan-
dius in femoris mufculos in tibia propagari , his omnibus adi,icet arteria, in /iiper-ficie extantium nulli. Id autem inde liqui-do conftat,qu6dc.irnofisnufquamin crure pulfus appareat, nifi in planta e regione fe~ eundi digiti poft maximum. Tagimus itaque fubinde arteriam inibi fitam,cum eam qua? carpo fubeft, attingere non potuerimus. Sunt porro & alia; in tarfo ac pede arteria’, qua: crebro in macilentis pulfum indicent, prarfertim quum magnus fuerit. At in carpo exteriore nullam afleruimus repe-riri arteriam, quod videlicet nec mufculus quidem vllus indidem habeatur, nam ob exiles mufculos tarfo incumbentes arteria quam nuper retuli , in ipfis diftribuitur: quemadmodum & infimi pedis mufculoru gratia, parua arteria fimul cum vena cuius prius mentio fačta eft, procurrens huc tendere videtur. cseterumadidloci per media fibula: calcffq; regionem defeendunt. De arteria autem qua: per ofsis pubis foramen (tvfefMs Gra:ci [ ab oftijfimilitudine] ap pellant) in femur peruenit,eadem qua: pau lo prius de venacommemoraui, intellexit fe me putato. Nam iifdem tribus mufculis perinde ac illi diftribuitur.
LIBRI TERTII FINIS.
m
>
■
Clavt>ij g a-
L6N1	DE
anatomicis a d m i N I' strationibvs
L I B. I III.
*
ioakke gvmTEXio ^Cndirnico interprete-
sixgv ME-RTV M-
Quam rationem 8c ordinem in Utr. Ae vfiipar* titim feruauerit>& qualem in his fequi velit »primum fcribit.Poftea anatomicorum librorum vfum» quijque ab antiquis medicis, circa faciei mufculo» rum adminiiirationem fuerit ignoratum » docet.
ANNOTA T.
I &i<X7rvN{tx]<x. Quidam codices mam feri-pti iAi.X7/.a'!£ic<jx. habent: fed magis placet Jltx-vrvhiixjx, -vi huic loco accommodatius. Quid mtemfignificet, yide b commentar, (jalen.in
"Progn
‘Prognoft. JHipp. & inlibr.de tumoribus pr/eter naturam*
c A P v T r.
' N o P £ r e de partium v/Ii hoc mihi fuitinftitutum, vt omnium corporis humani partium ftrufturam, quatenus arti conduceret, exponerem. Cuius rei argumentum ex veteribus quoque tum medicis, tum philofophis celeberrimi perinde ac ego tra&auerunt.Ita-que a manibus haud temere fermonishic fumpfiexordiunrquod has partes videlicet in folis hominibus videre liceat. Non autem abfurdum fuerit deinceps etiam de cruribus nonnulla commentari: quandoquidem & ha;c ceu propria homo praster o-rane aliud animantium genus fibi vendi-catrquod nimirum folus adamufsim reftus horum beneficio ingrediatur. Simias vero Tudicula ridiculam hominis iimilitudinem eCtede-jimiiittp-monftrauimus: ac ob id hominis quidem do fimiz modo graditur: fed in ipfis principaliori- cumbomi bus partibusmanca eft: vtqua: minus re- »e* ftam crurum ftructuram fortita fit. Magnum vero digitum, qui totum a&ionis firmamentum ipfi eft, mutilum obtiner.
At in prxfenti commentario duo mi- Ordo hn-hi peragenda propono : primum, vt i«* Libn.
m l
i8o DE ANATOM. ADMIK. fingulas accurate partes contempleris,quarum vfusillicpercenfui: alterum ad medicina: artis finem pertinet. Qjjoniam enim Imius seratis medicos video, qui quide confectionibus operam dedifle putantur, vti-liore illarum parte neglefta, eam quas ca-uillatoria magis eft, exercere, conatus fum hoc ipfum primum iuuenibus oftendere, deinde ad meliorem ipfos adhortari.Atque id initio fecundi tertifq; libri a mefačtita-tum eft,vbifermonis caput curationes prope vniuerfas cotinebat, quas manibus quotidie adminiftramusvtum in cruribus, tum in totius corporis fuperficie, quse mufeu-los,& in his vafa,neru6fcjue comprehendit. Etenim tela aculeofque ex his, non ex io-cinore, vc-1 corde,vel pulmone excindimus. Item fiftulas , iinus humorum illificncs, r fuppurata, & putrifica yitia in his manu medicamur. Quam ob caufam optarem-v-trunquecommentarium,eundem quem in primis duobus libris ordinem obtinuifTe. At quia ,vt video, iuuenes quotidie maiorem induftriam in peiore confečtion is parte collocant, vtiliorem prope omnes re-fpuunt. ftatui non iolum ratione,fedemm difaplinsB ordine ad rei ipfius dignitatem eos exhortari. Qua; enim prius eis difeen« da cenfeo, ea quoque priora in hac enarratione
ratione profequar:ac ideo poft artuum dif-fečtionemfuperioribus libris comprehen-fam , deinceps reliquis duobus externam totius corporis incifionem, hoc eft, mu-fculorum, (nam inliis continetur) exara-bo,orfus i faciei & capitis partibus. A tque in Ius ipiis, nimirum qua: cuti circumpofi-tx cohxreCcnnt , inter quas Anatomici ignorarunt principaliores,, nempe duos mufčulos latos, ac tenues, qui in buccam, & labra definunt,a fpina vero colli inci-piuntrvnde membraneum procedens ligamentum, quod talibus conftat fibris, quales vniuerfi mufculi obtinent ,fubftantiam ipforum conftituit. Complures etiam fibras ex fcapularum lati ofsisprope fpinam regiombus emergunt: quemadmodum & ex locis quse ad clauem funt, omnes in artus definentes.Atque oportet hofce mufeu-los cum vfus aliquis poftuJauerit ,pro fibrarum natura incidere. Quam ignorantes, vbi nonnunqua ampliore feftione tranf uerfas ipfa diuiferint, buccas,in altera partem adtractas efficiunt.Hi fane mufculi ab omnibus ignorati funt,vt paulo poft iterum deipfis fum di£turus:verum mufculo-fam naturam cuti in frote fubieftam, ipfi-ufq; a£tionem,anatomici norut. Supercilia igitur & quicquid in eo loco eft,ab ea dicut m 3
182/ DE AN ATO MIC. Ap M1M. attolli,& cutis frontis motum eidem ferut acceptum.Non tame vulgus chirurgorum nouit. Nam propterea tranfuerfas porius quam redas fečliones in fronte moliuntur. Acciditigitur,cum maiorem quandoq; fe-dionem inibi,& maxime propius fuperci-lia peregeris ad palpebrarum radices,tum fupercilia,tum contiguam ipfis cutem deor fum conueili:tum oculos,quibus inciibunt, aggrauare,vt neque aperiri probe queant, nequeadionem luam libere obire.Hicita-que fibrarum rectitudo deorfum verfiis po. fita eft.in iis autem qua: buccas mouent,vt nuper dixi.Nuquid turpe eft ign aros quof* dam multa inluper huiufmodi qua:rere, puta num cartilaginofum quippiam in ea parte cerebri [qua: a nucis pinea: fimilitu-dine] gra:cis Hwxptoy appellatur, vel ofleum inha:reat?Pari modo etiam,in quolibetne corde cartilagineam vel ofleam quandam particulam (it inuenire,an in magnis dun-taxat?Cuiufmodi friuolis potius quam vti-libus operam accomodare huius tempefta-tis medicos vi de mus. Qua: res me adducit, rt artuum difleitioni alios duos libros fub-Quid li- iungamrhuuc fine quartum totius operis bro qmn- futurumralterum deinde quintum,in quito. bus tota mufculorum cofedione abfoluta, ad eundem rurlum ordinem me conuerta,
quem
quem in commentario de vfu partium fer-uaui. Ac primum de alimenti inftrumentis di&urus fum: mox de Ipiritalibus, deinde de cerebri,& /pinalis medullg partibus vni-uerfis:poflei generandi inftrumenta exe-quanquibtisproximmneft defoetibus ad'' irsiniftrandis dicere, fed decimusfextus illius operis liber agit de arteriis venis,& neruisrvbi qua? quidem communiter & generarim deipfis cognofcere profuerit,cx-plicauirmembratim vero, qualem fingula naturam habeant,in opere de confečtioni-bus adminiftrandis doceri diximus.Quam-obrem accuratifsime de his in pra:fentiaru agere neceflariu eft.Nam in prioribus ad-mmiflrationibus anatomicis multa nobis omifla defiderantur.Cur autem ad operis totius calcem fatius mihi videatur,arteriarum,venarum & neruorum difTefticnem perfcribere, in eo libro indicabimus, vbt etia adminiftradi rationes exponemus,quibus probe vtenSjin illis queat fe exerccre.
J.\GV M EU? V N>
Aflionesmufculorumiprimum eorum gui genss cum labiis mouet:indeeoru quos graci^artifjxgA ! appellat,& temporalium tradiwtnotus maxilla- inferioris triplex. In ore quinque mufculoruni genera.Cum fex iint animantium genera,quas cumho-m 4
mine magnam fimilitudinem habeant:fimi a principatu obtinet) cuius anatomen diligenter exponit.
ANNOTAT.
I De qnibufda animalibus fe Bioni aptis prius dixit,de numero nullam mentionem fecit,dicet autem paulo inferius.
C A V V T II.
NVncad mufculosinddendosmecon-feram.-inter cjuos primum comemo-rabo,qui buccas vna eu labris mouent inferiore maxilla quiefcente. Licet autem, cui vifum fuerit, dentes inuicem firmiter collidenti in aduerfas partes vtratique buccam trahere,nempe colli latera diftorque-re.fiquidem in hoc contingit cutem quoq; ipfiunadfummum humerum maxime & extremum inibi clauicule diftendi.iametia vtrique oris parti ad omnia ceruicis latera aperiundat lii mufdili funt accommodati, quemadmodum alij quos a mandedo gr^ce pacifHjHfxs nominant,latis maxille in ferioris mufculis imeft i, variis tora ipfam modis circumagunt.Nam temporum mufcu-Ji.quiGrarcis dicuntur npoJxfiTcujnon circumagere maxilla nati iiintjverum adducere,dum mordemus aliquid,vel radimus, vel os claudimus.Qua de caufa vocat & hos Hippocrates /uxu/urS^etslE^o autem euitas
hom
homonymiam,temporales toro fermonis proceJTu appellabo:mafleteras autem, qui toti bucca: fuperpofiti funt,maxillam in vtramque partem,vt dičtum eft,niouentes. Croc»Jyl9 Nam omnia,quorum nobis obtigit cogni- inferiore tio,animantia,prster crocodylum,inferio- maxillam rem maxilla mouere fuperioreimmobili, non mo~ natura voluir.Vniuerfi porro motus ipfius »et. tresiixnr.vnusin madedo,alter in ore claudendo,tertius in aperiundo per agitur. Atq; ab liis motibus fecernimr ille,quem in buccis maxilla omnino immota fieri prsedixi-mus.Non folum autem abhis feparatur, verum etiam alabrorum motu,qui & ipfe aliis mufculis perficitur:vt quinque fintin ore aftiones,quina vero mufculorum genera: qua: deinceps vniuerfa referam,ab iis quas ipfe comperi,aufpicatus. In omnibus itaque animalium generibus,qua: medici ceu hominum figura: proxima iolent incidere,lati gracile/que mufculi habentur tortas buccas in latera deducere idonei. Sunt porro,vt fummatim dicam,fex numero genera animantium qua: haud multum ab hominu natura dilcrepant :r deqmbusan« tea mentionem fecimus. In prasfenturum a fimiis exordianquod omnium proxime adhominum figuram accedant.His igitur in aqua fuftocatis,ne videlicet vlluna colli m ;
ite DE ANATOMI C. AdMTN. inftrumentum laqueo circundato offenda« t ur,rečtam a m en t o vfque ad peftus lin ea ra iuxta ceruicis longitudinem incidere fcal-pello acutiore oportet,tam Ieuiter a c moderate cuti admoto,vt folam ipfam diui-das.Quod fine negotio facere confuefces, no modoliic,fed etiam in toto animali,pilos ab ea parte auferens,quam incifuruses. Itaque alij propeinodum vniuerfe corporis totius cuti membrana fubiacetrqua: inter excoriandum fimul auellitur.Ibide vero latus tenuifque mufculus vnacum nume rofaferieneruorum c5tinetur,tale in vna-quaque parte fitum habentium,qualem fibra quibus ille adnafcitur.Quippe omnes ad labra definunt,ex variis procedentes initiis. Etenim ab vniuerfis colli vertebris incipiunt: mox a icapulisrdeinde ab vtraque clauicula.Qu§ igitur a fcapulis ducunt originem,obliqua omnes per buccas in oris latera porrigunturrquas a vertebris,tranf-uerfse magis.-qug vero a clauiculis emergut, propemodum rečta: funt.Harum fane co-plures vbi ad fummu mentum excefTerint, labris inferuntur in fe mutuo,ac variatis vicibus,& quafi crumenasinuice contracta: $r?etr4»xcoalefcentes.,dum partim labrum a finiftra tui fibra ad dextram,partim a dextra ad lamam ex-cohzrcnt. tendunt.Membrana ipfa cui fibra: coha:-
ref
f efcunt,non aliis membranis crafsititie vel robore refpondeCjfed edam crafsior omnibus & valentior eft ,tantoque valentior, quanto crafsior.nam ex ligamentorum & fubftantia & natura conftat.-quce cum dura fint,& fcnfus expertia,de ofsibus dixi procedere. Vocetur itaque tum hoc,tum alia id genus omnia,ligamenta,quoniam id re-uera funt: membranea vero, (clara? interpretationis gratia)quandoquidem tenuia membranarum modo apparent. Verum hoc ligamentum ex fumma in collo vertebrarum fpina exortum eft:& ad has totum quem nominaui mufculum fufpenfiim alligat. Confentaneum igitur eft,dum animal excoriamus, mufculum euanefcere ,qui cum ligamento fimul ceu membrana detrahitur. Ac bifariam in vno animante cofe£tio-nem licet adminiftrare:in altera quidem parte,aut dextra,aut finiftra cutem a mu-fculo deradererin reliqua cutem ac mufculum cum ligamento adufque vertebras detrahere, & cute tuis ipfius manibus difteta, fpeculariper tenue ligamentum numero-famneruorumfobolemordine[continuo] Qu<eani-inter fe fibrarum modo fitam.Euidentius maliafint autem in fenio cofedis Sc nuper natis ani- ad inci-malibus confpiciuntur.vtraque enim pin- fionema-guitudinem non habent,qua: membranis, £# apta.
188 DE anatomi C. ADMIN. ligamentis, tendinibus, neruis,&,vt femel expediam,omnibus fanguine vacuis frigi-difcjue corporibus obduci folet.Atin nuper natis nerui exiles funt ligamentum inua-lidum, carnofa fubftantia mollis.Quam-obrem merito huiufmodi animatia in pro-pofito opere vitaueris:quaj vero praefenio extenuata funt,omnia aptifsima. Etenim carnes his modica; & arida: funtrlonge vero aridior tota neruorum fubftantia,tum magnitudine infignior.Quod fieduobus parum idoneis dele&um facere oportet alterius inopia,prajftat recens natum capere,quam magnum & pingue.nihil enim tam neruorum confe&ionem obumbrat, quam pinguitudo.Iam mentem adhibeto mufculihmusfibrarum pofittme,farfum a quibus dixi locis ad buccas mentumq; tendentium. Hsefiquidem ad neruorem principia variis e regionibus prodeuntia viam indicant. Quorum ali) in anterioribus capitis partibus, & lateralibus, ex fubie&is procedunt mufculis:alij ex pofterioribus venientes,de fpina prodiifle tibi videbun, tur,& cum ligamento fubtili ac lato fimul incipere,& progigni.Satius igitur eft acu qua; tenue linum ducat fubmifla,laqueum fingulis neruis proxime maxillam circun-dare,deinde neruo per linum tenfo fibras
ipfius j
liber, i r i r. i%9 ipfius vtrinqueadimcre.atquchoc in mo- " quoque neruo erit faciundum,vt mufčulo toto excifo,nerui vmuerfi relinquanturin-uiolati,quo ipforum proceflus,mu(culis^»yc«-i crafsioribus qui fubiacent, ablatis , appa- Im exci-reant. Verum fatis eft id in alcero mufculo,/«* mV vel dextro,vel finiflro obferuaffe.in altero lato ner-autem fibrarum extremis,qua: tum ad fca- uo. pulas,tum clauiculam, tu fpina pertinent, abfe&is liber atifq; a fubiacentibus conator quamq; mufculi particulam ad relata principia trahere,vt animantis buccas iis qui fi-mul trahuntur confentire videas.Sed animal recens mortuum, vel calidum adhuc efleconuenit,vel aerem žeftiuum,vel calidam certe ipfifuperfundere.Nam fi maxillarum particula; refrixerint, immobiles fiunt corij modo concreta?. Pofterius itaque mufculi huius initium exfpina omni* no proceditrinde ad occipitij ofsis bafim defertunrnox fub aurem,vt exortum ipfius perreptando contingat.-deindemufculum a mandendo mafietera dictum totum afcen-dit,ofsfque anteftiperiorem maxillam per ligamentum inibi committitur,tam exqui lite,vt initia duo ha?c(liceat ita loquijlate-ra mufculi exquifite definiantur: reliqua vero tria haud sque funt diftinčta.Na magna ex parte fcapularum (pina mufculi inibi
)
bi extremu circunfcribit:interim ex fibris pauxillum quippiam fupergreditur,idque deorfum verfus. Eadem vero de dauicula quoque dixifie me arbitrator: quanquam fibras citius quam fines commemoratos cellare,haud inueneris.Simili modo partes mufcuiorum priores in fimiis plerunque inuicem coeunt,vt duo mufculi vnus efle ti-bivideantur.In aliis animatibus re&a mufcuiorum, quos recenfui latera inter fe dif. fidenttquae tamen in nonnullis mutuo pauculis fibris tranfuerfis connedluntur,pra> fertimiuxta faucium partes. At tanto magis pra?di£ti mufculi in aliis animantibus inuicem diflant,quanto has longiore collo prasdita funt. His igitur omnium primis mufculis ademptis,licebit vel occipitio vel faciei adhatrentes o flendas.
A 7^$ VM E N TVW.
De plexu fibrarum in labiis,& inaequali magnitudine maxillae in diuerfis animantibus.Labiorum» inferioris & fuperioris,motus varij.
ANNOTAT, i Aelianus in fine fexti lib.de natura anima-liim,fcrihit beTliasin India effefatyrts fimiles. z Cynocephalus eadem forma qua fimi a efl.fsd magnitudine & viribus illam fuperat. faciem canibusfimilem habet.vide apud Arijl.cap.%. lib. z.de bisloria animalium & Aelianum Itb,.
Plinium cap.^.lib.%.
C A P
C
C A P V T III.
QVoniam veroquinq; motus inter (e ^diuerfbs oris partes habere dixi, melius efle mihi videtur omnes ipfos ex» plicare.Inripiendum porro cft a labris,quibus vtrorumque mufcutorurn,& gracifiu,
Sc latorum fibras quafdam mutuo coeun-tesin/mdiximus.Atpriusquam exordiamur,diftinguere prxftiterit,in fimiisquidS didu fibrarum coplexum euidenter apparere,in aliis autem animalibus,qua? paulo prolixiora colla obtinet,tato minus quam in fimiis innotefcere,quatocollu maius ex-titerit.Quibus id multo longius eft,ea pre-diftam fibrarii variatione modicam repr£-fentantrquodnimiru tum anterior,tum rectus ipfarum fitus in id genus animantibus aboletur,lateralibus fibris vna cu tranfuer {isob colli prolixitatem munus totum fine Delynci-priorum fubfidio probe fatis obeuntibus, bus vide lam vero maxilla cuilibet animaliu proli- "Plinium xiorefl-,quamfimia?.Naex omni animari- Cap. n. tium genere homo breuifsima pro totius lib,8. corporis videlicet portione fortitus efl: Qu&dam mox fimiardeindelynces & i fatyrirpoftre animalia nio z cynocephali. Hec aute omnia & coi- magis in-•lum ita prolixum,& humeroru clauiculas, fiSiunt ; hominis modo pofsident.Ac qu^edaipforu quam a-magis infiftut,qu£da minus.Iniifhjnt igitur k,
recta3
ii
re&a,gracHunturq;,aIu peius,alia melius. At cerro gradiuntur qmnia binis innixa pe-dibus.Aliud autem nullum , quod fdmus animal pedeftre duobus cruribus incedit. Verum his proximum eft vrforum genus: his fuccedunt fues: deinde qua: k ferratis dentibus, KxgxfyidijvJce vocant:poft ha:c alia duo animantium genera,aliud cornutum, vngula bifida, & ruminans. Aliud cornua no habet,nec bifida vngulam:verum folide innititur.Qua; iam alia funt genera pede-ftrium,ac quadrupedum,qur fex enumeratis generibus excidifle videtur,haud ne-gotiofumeftinuenire,cui potius ipfa afsi-miles.Labra itaque naturam fingularem, eximiamque obtinent.Etenimprarter va- i rios ip{orummotus,quorum gratiacondi-ta funt,potiorem corporis fubftantiam ne vel excogitare poteris.Na deflectere ipfam i pofsis,?.c a {itu fuo auertere:contrahere,& j diftendcrerftringere,& laxare,quocunque edentium,vel bibentium,vel loquendum, vel aliam quandam a&ionem obeuntium vftis vocauerit.Commifsis autem ipfis cuti, latifque mufculis prardičtis»initium primii ftatuito,vbi excorianti tibi cutis non am-piiusobedierit.Adhuc maxilla: ofsi labra, exafte innafeuntur aliquam & tertiam fungofa: fubftantia: mixtionem habentia,
t r b b r mr. rpj
vt totaipforum natura extali fubftantia, cute,& tribus lati mufculi terminis inui-cem concretis, fit conflata.Proinde latioru mufčuloru beneficio in latera fecudii traf. uerfasipforu fibras mouetur rdeorfum ve« rb, furfumque verfus motum tota ipforum fubftantia fuppeditat. Atque hos ob motus natura neruos ipfis maxillam tenuifsimis foraminibus perforans tranfmifitrforami-na autem vtrino; ad fummitatemfunt, vbi ofsium coalitus eft. Per eadem elabuntur reliquia; neruorum , qui dentium fedibus inferuntur: a quibus gingiua;, dentesipfi, Si membrana; ambientes fenfum accipiur*. Diligentem itaque curam adhibeto,dum labra a maxilla excorias, ne icalpello neruos diffeces.qui etiam pro labrorum natura ex imofurfum verfus deferuntur, hora fane neruorum beneficio labra deorfum trahi nata funr. Contrahuntur autem ab extremis vtrorumq; mufculorum, & latorum^ exilium ipfis infertis, fecundum fi. bras,qua;a clauiculis furfum feruntur. Ab his enim ceu crumena; contračBe, ad vtra-que lateralium neruorum fedetn attratfta, tantum crafsitudine augentur,quanru ipfis longitudinis adimitur. Quemadmodum igitur fi digiros duos ipfis circumponens vtroque latere vnum , comprimenfque le-n
uiter ipfa contrahas , tantam in altitudinem, crafsitiemque attollens, quantam latitudinem conftringerido vtrinque ademe-risihac ratione tenfio mufculorum dum in diuerfum yno tempore diftrahutur,ad medium extrema deducit,fungofa fiibftantia. non parum ipfis opitulante. Qmppe talis omnino & inanitur ex facili, & repletur: inanita quidem fubmittitur: repleta vero in tumorem attollitur. At de ipfavberius dicetur in opere de motibus dubiis. Sicut autem liis nerui ab inferiore maxilla, ita fuperioribus labris a fuperiore fiibmini-ftrantur, ipfi quoque in vniuerfis animantibus tenuia foramina percurrentes. At fi nonnunquam foramina minus apparuerint in ampliore quodam fpeciei eiufdtm ipfa comperies. Voco autem nunc fpecie fimilia,equum equo,fimiam limia:,&cane cani.Nihil porro intereft,etiam fi aliquando eiufde generis ipfa nomines. Cauterum & hec mouentur eodeir^quo inferiora,mo do : nempe furfum retrahuntur a neruis quidem comemoratis, qui proprios quof-dam fuperiorum labrorum tenues mufeu-los mouent.atin latera aguntur fibris mufculorum Iatiorum eo pertinentibus : in fe contrahuntur fibris ediuerlb complicatis. In magnis vero animantibus oftendere eft
ali
aliquas ipfarum in labroru principia porrigi, ibique ceflare: nonnullas contrario Inter femodoimplicari. Cseterum vbi labra cutedetegis, neruos etiam ,qui maiTe-teras £ideft mandibula? mufculos ] perreptant (porriguntur autem vfque ad labri vtriufque latera ) excipito laqueis, vt hom quoque originem denuo infpicias.Summa vero cura confiderato, rejene, an minus quidam Anatomici dixerint, vtrunque labrum i duobus mufculis moueri, obliqua ambobus ea ingredienribus, ex fuperiore parte labru fuperius, ex inferiori inferius; an potius fit dtcere, vtrumq; mufculum ex toto cuticularem efle,a fibrofis autem mu-fculisadiuuari.
sl \ <jV ME N TV XT.
Dc mufculis alas narium, & maxillam molientibus,qui tres numero funt: primus, qui intra maxillam delitefcit. Sccundus,mafleteris,i<i eft,xnan iibu-Ik mufculuj. Tertius, temporalis : cuius & aliorum temporalium anatomen fatis prolixe explicat.
AN NOTAT.
I Kcfuvu. quid autem Jigmficet rox illa vel KOfwvn, lege ltb.de eribus, w coment artum ter tium in lib• de fraflur. Celfa ajfitmat extremas jtartes maxilU bicornes ejfe.
X In libro nifi ei(S(Wf/.Celfus tamen dicit os il lud ejfefimplex,
)
3 "Nam ji coquatur,in dno ojfa diffoluitur* yi-de lib.de ojftbus.
4 silVjS magu placet hanc orationem legen* dam efje negatwe,quanquam ingrxeo affirma ima ejt.
capvt im.
AT vero mufculos quinarium alas mo uent,tales natura eflepronunciarepa lam oportet, qualem & latum mufculum, que nos inuenimus. Nam & hic fibra: fub> ‘Peteft ta ter cutem coharrefcunt, vnde mouentur. ad alas Atque magis adhucin faciei cute talis na-referri, tura confpicitur: verum alae qua cum fupe-*}wam ad riore labro coeunt,contrahuntur,nullum čutim id peculiare ad hoc mufculum fortitx. Hinc efb a qui- igitur ad malas vfque paulatim defeendes, bw cutif cutem a vicinis illarum partibus auferens. mouetur. Hoc enim confefto, mufculi mandibula?, jd efl a nempe mafleteresdi£H, clare videbuntur, quibas a. neruisipfos intercurrentibus , qui ad buc-/<e mouen casdefinunt. Priufquam igitur hos ipfos mr.	neruos incideris, mafleteras hamulis ele-
uans, a fubiečfos liberato, vfque ad lpfius initium ,quodpoft aures oritur.Atque hic ipfis demifsis, accurate infpicias capitisfo-,ramen vnde proceflerint. Sed prius mafle-teras mufculosadi ,tum eos qui intra maxillam in ore & temporibus habetur. Hxc enim tria mufculoru paria maxillam mo-
uent:
uentrtemporales quidem cum interioribus furfum attrahentes: mafleteres autem in latera circumagentes.Singuli hunc in modum incidendi 1'unt: Mafleteron mufculo-rura fibras ex fuperiore maxilla in inferiorem infertas diffeca,non omnes,vt con-difcas quomodo inmcemeuarient. Itaque fuperficiariis ipforum primis abfe&is, deinde hamo iniečto furfum attrahes, exco-riabis,8c incides, adufque fuperiorem maxillam , vndeprocelTerunt, dum ad fubie-ftas , qux ficum habent diuerfum, perue-neris. Etenim hoc atque illo modo , vt dičtum eft, procedut, nec refta deorfum feruntur: quoniam non modo attolli ad-ducique inferiorem maxillam fuperiori dum mldunt animalia oportebat, fed etia obliquam paulatim, nunc in anteriora nuc in pofteriora protendi. Quippe taliačHo-ne ad cibum mandendum indigemus.Duo igitur mufculi funt,puta mafleteres vtriq;, ex proprio finguli capite in commune extremum profečti,quod in maxilla inferiore habetur, quandoquidem hanc moueri conueniebat-Ex capitibus vero alterum ia malis,vti vocant, valens nerueumq; apparebit carniformi fubftantiserobuftiori con iun&um. Alterum in toto ofleiugali con-fiftit,quod gtxci foywttx appellant.minime n }
^ -
neruofum.Primum quidem maxillam (eti-fim obliquam prorfum retrahit. Secudum contrarij motus gratia creat« eft. Nam tarum maxillam retrorfum abducit, quatum primu in priora agit.Quin & tendenti tibi vtrunq; vicifsim caput, manifefto inferioris maxillae motus confpicietur. Quomodo aurem faciundiun fit, diligenter atten-de.fiquide futurus ferino de qualibet difle-& ione adminiftraua tračlabit, qua mortui animantis pTrticulxmotu concideramus. Carnes Itaq; vniuerfas auferre carnes ab illis ofsi-auferen- bus oportet, quo ru frequenter examen inita, ftituimus,{blos aute mulculosquiipfa mo« uent,intactos relinquimus.At vbi hos quoque ad reda ipforu capita vfq; incidimus, illa fane ab olsibus ex quibus prodeut, amputare conuenit:minuverotra&ante eadem attrahere, fecundum eumiitum, quo prius erat collocata tendendo, quoniam fi ioc probe peregeris, ofsium motus palam conlpicabere,quibus pares mufculi inhfre-fcunt. Hoč pačto etia inferioris maxillae Tniuerlas ambietes particulas adimere co-uenit, Si hac renudata examufsim motus Ytriulq; mafleterismufculi, vndeipfamo-aetur,examinare. At euidentius eos fpefta bis, fi no tantualios omnes maxill^ partes ademeris, pr<ef«tim quae ab imoprocclTe-
runt,
runt,fed temporales quoq; ipfos, quos certe poft m affeceras, vt etiam ante hos dille -ces,licet. Verum os iugale , Zygoma gneči vocant, vtroque modo excindere neceff fum eft. Hoc enim fublato,temporalis totus euidenter apparet i maxilla; extremo per tendinem infertus. Adluectrium mu- tres mit fculorum iocietatem iugali adempto con-fcult mo-fpicies. Dico aute trium mufculoru,maffe- »entes a-teris,temporalis, & praeterea eius qui intus las nanti ili ore delitefcit, temporali admodum con maxil tiguus. Iam mandibularius feu maffeter Um mo-mufculus temporali paucis partibus cohx-uentes. refeit: qui vero intus in ore reconditus eft, multis aded,vt fi partem temporalis ipfum efle dixeris, haud aberraffe videaris, fiqui-dem temporalis mufculus toti maxillc extremo orbiculatim circudatus, cum tertio hoc mufculo aduniturrqui initium quidem iuxta capitis ofsis proceffus alarum moaa formatos obtinet: inferius autem extre. mu latis humilioris maxilla; mufculis im-ponitrvbiiam regioquseda habetur paula-tim caua,vt mufculus infinuetur,eftefta.In capite vero ipfius maxima concauitaseft, circa capitis ofsium proceffus alis fimila-tos. Atqui hunc mufculum prius videre no eft, quam maxillam diffolueris, vel a capite in articulo, vel inferiore fini fciffo, vbi
lOO DS ahAtomic. admin. vtrxque ipfius partes coeant. Temporum mufculus abunde coufpicitur,idque ii os iu galeduntaxatexcideris. Proinde i Hippocrates quoque innuit inferiorem maxil-Inferior lam e duobus o (sibus inuicem iuxta imam maxilla partem iun&is conftare. Dixerunt porro duobut of& alij omnes , qui quidem 3 accurate o£ fibuicon- fium naturam explicuerunt. Non tamen fiat. in fimiis omnibus manifefto poteris often dere maxilla: commifluram. compluresfi-quidem ipfarum vnum inferioris maxillae os habere tibi videbuntur, verum in cani, bus euidenter fatis commiffura apparet, fa cileque eft maxillam inibi feparare. Caste-rum illaquoq; animalia fingulos tres mu-fculos obtinent, quorum paulo ante mentionem fecimus. Omnibus enim prarpofi-tis animantium generibus tres hi adfunt mufcuji.aftionis eiufdem gratia fa&i:quo-rum duoiimplices, vnus,nempein mandibula, duplexexiftit,vtpraediximus. In quibus igitur inferior maxilla prompte folui-tur,prius exercericonuenit: deinde fic ad fimiasdigredi. Atfiinhis etiam ab initio exercitium fubire volueris, cultro excifo-rio,iKKo^H vocant, maxillam diuides, vbi parte fui acutifsima prominet. Nam cura huic inferiori maxilla: extremo adhibita, tum fuperiori commiiTura: primorum den
tium
UBER III r. iOI tium , quos [quia fecant, ] ro^as graeci nominant, aggredieris fic ipfam findere,a media primorum dentium regione aufpica-tus. Poftquam vero ipfiusvtranquepartem fcifTam a mutuo coplexu diduxeris, ftatim tertium mufculum infpicito ,qui ex inter-nismaxillseinferiorispartibus ad latitudi nemipfius in/eritur. Videbisipfum liquido tunicula, qua: omnibus oris regionibus obducitur, auulfa. Hinciam fibras ipfius iequens,caput mufculiexade confpicies, e capitisconcauitatibuSjVt docui, exortum, quas proceflus alarum modo figurati generant. Itaque mafieteres mufcuii prius fi-cutdidum eft,admi niftrati ,cum & temporales ex toto nudatos abfcideris , vt nulla parte maxilla adhaereat, neque retrahatur, quomodo ipfam moueant, clare (peculeris licet. At fi initio ftatim,antequam his quoque manum fueris admolitus, temporales incidčre cogites, os iugale quide prius excidendum efhfibraeautem mufculofictum cutetum membranis detedo infpiciundat, quomodo ex multis ortae principiis in vnu omnes ceu verticem ipforum tedinemco-memoratum feftinant: deinde omnia pre-, cidere capita oportet, indeprehenfa. valide extendere, deprehedes enim & inferiorem, maxillam (equi, & os occludi: quo tuis nu
WL DE ANATOMI C. A B M I N. nibus aperto,mox temporalem mufcii-lum furfum denuo attrahe, vt tum mi-xillaipfum coni equi, tum os recludi appareat. Hasc contemplatus, totum ipfum excidito , quoad muičulum ori intus plerifq; in partibus cohxrefcente confpidas. Nondum autem excifo,manforius etiam mufeu lus quem mafletera grxei nominant, apparet,in pauculis ipfi contiguus.Quem fimul ipfum totu incidere iam prxftiterit, vtinte riorem fpe&es accuratius, 4 quod fiet e-tiam citra maxilla: diflolutionem. Solues igitur ipfam vel in articuli nodo vel in co-miffura, vt fado ipfius diuortio , interior mufculus vnus videatur. at fi vtrinquefe-paraueris , examen reddetur manifeftius. Conftat autem huius etiam mufculi principium in capitisofle .extremum vero in maxillainferiori confiftere. Huic etenim inhxrefcit qua latifsima intus habetunvbi fane& leuiter caua eft, fed capiti immittitur ad concaua ofsium , qua: ab alarum fi-militudine'sr7fit'J'<’/‘*# gra?cis appellantur. Excifo igitur iam toto hoc quoque mu-lculo vna cum maxilla inferiore dimidia , vniuerfas oris particulas manifefto poteris contueri.pr imum gingiuas circum dentium fedes ambientes: deinde dentes ipfos,eoriimcjue fedes.
ARC
^4 v M E -N TV J*t.
De mufcuHs qui circa oculo« funt. neque fuaiet fimix oculum efle incidendum , cum in magnorum animalium oculis,vtboutn,equGrum>caprarum»lm« moreš,tunic.Tjmufčiili, & reliquae oculorum parte*® commodius reperiantur, & inueftigentur.
C A P V T V.
VErum quia mufculos priores fpedarc proposuimus, ad illos digrediamur, rurfus ab iis qui oculos cingunt,orfi.Itaque palpebrarum mufculos etiam in opere de vfu particularum ad commentariu de motibus non compertis reiecimus. Interiores in oculorum regionibus incidendos cen-fuimus,vel iis qua: ipfosambiut,prius pau-latim excifis.vel totis oculis exemptis.Nec vero limia: oculum opus habet incidere, cui talis confečtionis in animantibus gran dioribus facultas ampla fuppetit. Quare etiam de hoc differere in eum huius commentari j locum differemus, vbi huiuimo-di animantium particulas incidere fumus dofturi rquas & fine aliis pcrfe toto corpore exemptas, contueri licet: puta cere- Quos fdr brum , oculum, linguam, laryngem, pul- tes a cor-monem,iecur, lienem, renes, vuluam, ve-pore Jetrn ftcam,teftes,inteftina,ventriculum.Inpra:~ £tss in~ i /entia vero quod ab inirio inftitutum eft, tueri It-exequemi;r, qui ex mufculis grandes funt, etat.
parti
particulas conneftunt particulis , non in vna quadam particulaipfi comprehenduntur. Quippe talium mufculorum naturam fine toto animante ne coenofcere quidem pofsis.
K 9 V M E X T V M.
Quomodo cutis capitis fit tollenda, & mufculi fubea contenti incidendi: & imprimis de mufculo lato agens : qui non capitis, fed kapularum caufa a natura deftinatus eih
ANNOTAT.
I *Demetrius ex exemplari Qrteco, maxime ex reteri O1 emendato legit, tn caputfinientia, non principium illinc habentia.
C A P. VI.
ITaque oculis reliftis cutem iam mufcu-Iofam fronti obdučfcam deinceps auferre docebimus.Di&um mihi eft & antea la. tum mufculurn illic cuti contiguum fubii-ci, paulatim vero extenuari, vt videbis, fi adcaput vfqueamputaueris. Porro vniuer-fa capitis cute ablata delineamenta quaedam mufculorum circa aures confpicabe-ris, quo in loco in reliquis animantibus no delineamenta folum ,fed perfectos etiam mufculos fpečtabis. Tota igitur hoc pacto capitis cute fublata, necnon ceruicis vni-uerfa, cum graciles latofque mufculosnudaris,
e>
daris,tempeftiuum fuerit priores incidere, qui capiti cohaerent, deindeceruicis.. At cii 'De quU de mufculorum horum initio authores am bitf mufc» bigant, idcirco ipfbrum cum lingulis ofsi- lis autho-bus commiffuram, vt in mentem venerit, res ambt-nuncupabo : alias ipfos huic connafci irw gmit. quienstalias ex illo procedere: alias in hoc inferi:aJiashuicinha:refcere.Omniumita-que primus per fumrria apparet mufculus htus,propemodum triagulus, quales geometra vocant figuras trapezia, rntelliges autem rem maniftftius, fi triangulum re-ftangulum linea re&a interfeces, bafl parallela. at ex iis quse ipfos connečtunr.alte-ram fanereftam,fi cum vtrifque compares: alteram vero obliquam.. Re&aiuxta vtri-ufque (itum lineae ceruicis fpina procet fitrbafis totius figurre, fpina /capularum to ta eft , huic parallela linea exigua ofsis occipitis, quod primas vertebra? proximum eft,qua? vero hanc cum bafis extreino copu lat,quartum mufculilatus,obliqua ad fum-mum humerum nominatum pertingit,le-uiter etiam clauicula:extremo inibi adha;-
Irefcens. Cum itaque mufculum hunc conaris incidere, ab altioreordine linea,qua? in medio occipitij ofle orta, tranfuerfa ad radicem auris in ea porrigitur.Cfarum au tem cuiuis eft vnum in vtraque fpina mu-
fcul
fc ul um hunc haberi: neuter tamen ad aurem procurric, fed tantum vterque abeft, quantum ab occipitio procedit. Quare tranfiierfa linea, qua: ipfum a capite fepa-ret, vbi primum oritur, incidito, deinde hamulo exceptam a fubie&is amputato, deorfum procedens ad terminos iam com-memoratosrqui funt ceruicis vertebrarum fpina ,& obliquum trapezij figura: latus, adufqueclauiculam, haud procul a fummo humero exporredum. Atque haec ita tibi peračta funt ,& mufculushic videtur fca-pularum fpinse infertus. Quod itaque paulo fuperiusinquirere, & de mufculispartes mobiles connectentibus diflerere diftuli, nunc explicandum venir. Etenim & fcapu-lx magno aguntur motu, nec minus ipfis caput. Infiiper fi carne ipfarum circum-prehenfa adhuc recenti, vt facilius obe-diat, tendere vicifsim coneris, mufculi beneficio vtraq; fimili modo fequetur: quam Qm mu- ob caufam melius eft mufculum hunc fca-fculus fia pularum gratia non capitis a natura for-falarum matum exiftimare. Primum igitur eft ipfo gratia fa per ceruicem tranfuerfim diflefto, quod C\m non /capula? deorfum verfiis trahantur , fijr-capttu* fum vero non amplius moneri queanr. hoc autem, dum viuit adhuc animal, agere conuenit. Secundum eft, quoniam alt j
quoq
User. rirr. 107 quoque mufculi caput agunt in Iatcra, quod hic folus habeat totas fcapulas ad caput retrahere. Quapropter fi hunc quoque ipfis adimamus , tali omnino motu deftituentur. Atqui tabet eum omnibus euidentem. eft igitur qui ipfum efficiat mufculus. Sin autem alius quifpiam eft: alius autem nullus eft ,hic neceffario eft.
Tertium prxdiciis accidit, quod grandiori collo prxditis animantibus , nequi-dem adcapuchic mufculus afcendat, fed triangulus adamufsim eft,linea qua: re-fti anguli tramitem direftum coniun-git , incipiente quidem ab inferioribus colli partibus: definente vero prius quam ad occipitij os perueniat. fruftra alio-quin hoc natura fecifTet, qua; [ nihil fix-peruacuum acj temere committit, vt videlicet mufculus fcapulas ad caput reduceret , cum fi hic inferius defineret, fatis illa: attolli poflent: quod nimirum in his animantibus prope ipinamipfe mouean-tur, tum ceruici longitudo fit notabilis. Quartum,quod fcapulas ab eodem mo-ueri refletur, eft, quod neruus ad ipfum ex cerebro perueniat, ac fi quis illum pra% riderit , pradi&um fcapularum motum, non capitis, refolui. Quanquam Lyci li- ObiterLy ber caput ab eo ad fcapulas attrahi dicat, cum ittcre
vt
10? DE ANATOM. A D M I N. pat, quod vt qui nec iplum neruurn, nec ali uti eorum multos quse dixi quidquam cognouerit. Verum mufculos non hic inftitui ve! Lycum, velaliumex omife-riu maioribus quenquam, nifi obiter perftrin-gere. haud enim fum nefcius, cuilibet ftu-diofo, veritatifique indagatori permultis erroribus aliorum libros fcateredeprehen fum iri. Quippe mufculorum maxillam quoque mouentium par vnum intra os litum Lycus omilit, quemadmodum & la-tiores colli mufcufos vna cum his, quos retulimus , ignorauit- Sed multo plura ex iis qua: deinceps enarrabimus, ipfum latuerunt. qua:damfolum,qua:dam fimu! & a-lios. de quibus operis huius lečtores fuif-met oculis corpora examinantes decernere adhortor. Ego enim hoc nomine pra-fentem commentarium conteripfi,vt fi ftu-diofi magiftros, qui indicent, defideraue-rint, ipfi docere queant. Nam familiares, qui commentationis gratia ipfum fcribere me rogarunt, vel fine hoc, ea qua: a me do-čti funt, ipfi fibi in memoriam reuocare poterunt, nifi certe focordes extiterint. Qaiare maiores reprehendere non efl: con-filium , quo ferino vera cfuntaxat percen-tenti ad calcem citius perducatur. Secundum mufculorum par eft quod pradi&is longitudine refpondet.fiquidem ex eadem
occi
occipitii ofsis regione procedens, fublimi leapularumbalis angulo in feritur. Vcrum latitudo atqualis ipfis non eft , led mult6 minor.angufti enim hi mufculi,& prorfus inualidi ,ficum illis conferas, quos etiam citra diflečtionem tam magnos eft videre, vt totum collum pradertim athletis in tumorem extollant. Porro mufculos tenues modo propofitos incidere aufpicaberis, quemadmodum primos, a media occipitij ofsis regione, fubiacent enim prius nomi-natis,qui,vt illi,traniuer{rm' orientes, ipfi quoque dorli fpinte per totum collum por-redti facile afubditis, vt priores detrahuntur. Verum hoc illis totaceruice adufque fcapulas accidit: ac cum propius ipfa acceC-ferint vicinis vtrinqucmufculis,connafcun tur. Dein vbi /capulas contigerint,obli-quum producut tendinem , qui ad mediam baiin vfque internis ipfarum partibus porrigitur, hi etiam fcapularum balin adoc-ciput retrahunt: priores vero mulculi non modo bafin, ied totas ipfasfurfum reucl-lunt. His iam fublatis, li negligenter, que-admodum Lycus,intuearis,dorfales mu-fculos,j/#x*T** Graci appellant, opinaberis te toti ceruici retro exporredlos videre. Sin autem exquifite animaduertas, alia pleraq; mufculorum coniugia non folum
o
in fimiis, /ed aliis quoque vniuerfis animantibus inibi comperies , a dorfalibus, nota maxime euidenti diuerfa. Illi nanq; ex fingulis, quae incumbunt vertebris orti, per valida ligamenta proximis inferuntur, haud in longum fibras extendentes. At pradi&a paria carnofis anfulis caput xetrorfum refleftunt: toti collo iniefta, quod in multis animantibus haud mediocrem longitudinem obtinet: quin & ner-ui ab ima parte furfum fupcr ea feruntur i qui illinc non exorti, quafi in caput cefTant. Primum itaque par latorum mu-fculorum eft ,quod linea tranfuerla primis dictis fimiliterexoccipitij offe procedit. Quis autem ignorat in huiu/modi nar rationibus nihil efle difcriminis ^procedere , vel exoriri dicas ? Porro trianguli figura funt, vnum quidem latus habentes, quam diximus lineam: alterum vero totam vertebrarum ceruicis (pinam: ac tertium aliud,quod commemorata coniun-git, ita vt obliqua? ip/orum fibrae ab occi-pitij oflead fpinam iint inclinata?. Contrario modo fibrar muftulorum iplis fub-iacentiumin priora feruntur obliquae, ad tranfuerfos vertebrarum proceflus. Quatenus autem hucomnesconcurrant,mu-fculum vtrinque vnum conftituunt, alterum
tu m ex dextris fpinx partibus, alterum ex finiftris. At quatenus circunfcriptiones quafdam plurimum treis, ndnniinquam rurfus duas ibidem habeant, non vnus v-trinque mufculus, fed tres vel duo tibi apparebunt. verum cum tria mufailorum paria euidenter apparent, vnum quidem ex eis vertebrarum fpinaj expanfum vide-bisralterum tranfuerfis ipforum procefsi-bus; tertium vero horum duorum inter-medium.Porro ačtionismufculorum quos commemorauimus, licet nimirum ex fibrarum natura fola conie&uram fumere. Iam vero capitis os omnibus quse circum ipfum funt, vt dičtum eft, detectum, per mufculos in pofteriora potes retrahere. Ab ipfis fiquidem omnibus attolli videtur , retrorfumque frequenter reflefti, verum a, fingulis modo commemoratis fi-mul in obliquum declinari : ab vtrifque autem ipfis incumbentibus de obliqua hac inclinatione ad rectitudinem aequalem, qua: naturalis eft figura , reduci. Porro tota coniugatione fimul tenfa vel fu-periorum ,,vel inferiorum , in neutram-vergi partem caput fpe flabis. Infuper in moderatis tenfionibus ad recbmcon-ftitutionem videbis: in vehementioribus: retrorfum ad animalis ipinam quodam-o Zi
modo refle&i. Perfpicuum vero eft cuilibet, tota carne fimul cum capitis totiufque faciei cute adempta,huiufmodi motus exa. minari oportere.Exordiens igitur tria horum' mufculoru paria ab occipitij ofle cui inha?refcant diflecare ( nam hinc promptius inciduntur) perges vfque ad extremum inferius, quod ficaput fiue principium mufculorum appellaueris, minime peccabis.
U\GV ENtV Jtt.
De quatuor exiguorum mufculorum coniuijatie» nibus,quicaputadpofter!ora trahunt, ac oblique mouerit,& primam vertebram fecunda» coniungunt. »en fecundam primap, vt quidam ex hoc loco ( cui «lteram ideo cirrunledit natura? » vt propius con-ne£leretur)exiftimant. Nam fi ficintel!igas,natu* ram vertfbram fecundam circundedifle primas : non modo fenfus longe petitus eft , fed falfus. Prima enim fecundam, non fecunda primam ample&itur: vt ex deficc*tQ liominiscorpore videre licet.id etiam voluit Galenus de vfu partium libr.tj. verus autem huius loci {enfus eft,f?d dc ardioris coniuncHoni* gratia fecundam cingiu
C A P V T vir.
IA m vero ipfis circa capitis articulum fu-blatis, alia quoque exilia mufculorum paria confpiciuntur. At non tria funt, fi
ver iu
veritatem fateamur, fed quatuor, qua; retro abfque paruis lateribus in prioris vertebrae articulo reconditis habentur: qua: caufa etiam occultionis ipforum exiftit: verum de illis agetur cum mufculos fto-macho fubieftos diflecabimus. Quarta po fteriorum mufculorum exiguorum coniu-gatio ob hafce occafiones anatomicis non eft animaduer/a. Prior vertebra pofterio-T»e con-remproceflum qui fpinam generat, neu- imttione tiquam edit, ac omnium vertebrarum ettprim* vr tenuifsima , cui aIteram'ideo circundeditfecunda natura, vt propius connefteretur. Horum yettehra. igitur gratia, tum qucd mufculo magnitudine minimo , qui fummam vertebram capiti committit, alter extrinfecus incumbit , fecundam capiti conneftens , accidit vt exilis mufculus vifum effugiat. Nam fuperiacensipfi pofteriore parte mufculus, incipit quidem ex inferiore vertebra; fpi-na, definit autem in occipitij os, prsefer-tim medium: proptereique duo mufculi prim# coniugationis ex quatuor prardi-ftis,refti mutuo fe contingunt, toti articulo fuperftrati. Quos nifi prius ademe-ris,haud videre queas exiguos, fimiliter re-člos, fimiliter ex capite procedentes, fi-militerq; mutuo fe tangentes, eorum modo qui articuli commiilura? incumbunt: o 3
114 DE ANATOMI C. A D MIN. quinetiam potiori primse vertebra: re-
f ioni iniiduntur: ficut & qui ante ipfos abentur, fecunda:. Ac quod prior vertebra pofteriorem proceflum no habet,haud alia qusepiam caufa exiftimanda eft,quam quod caput fecunda; vertebra: refpe&us gratia adnexum efle oportebat.Non igitur talem fpinam mufculis inibi fubditam efle conueniebat qualis reliquis fubeft ver-tebris.Quippe conuulnerarentur ab ipfis, ceu aculeo,vel certe contunderentur.ideo prxdifta mufculorum paria incidere ope-raspretium eft: interim quidem fecunda: vertebra: mufculos amputatos in altum attollere : deinde ipfiim fca.lpello fequen-do vfque ad caput procedere: quod etiam facilius eftrin teri m a capite incipiendo,ad vertebram pergere: & fi nullum exilium mufculorum qui fubiacent contigeris,pro. priam tibi circunfcriptionem habere videbuntur. Sin autem fcalpello alicubi te-tigeris, pra:ciden7que ipfas,fuperiettis co-hxredere puta.At in priorem vertebram infertionem,quomodocunq; ipfarum confectionem ad mi niftr auer i s, ma n i feflo con ' fpicabcre. Ilarc itaque duo mufculorum paria caput folum in pofteriora defle-ftuntrreliquum vero tertium cum lateribus prioris vertebra; connečtitur. Ac mu- j
fculi
fculi hi obliqui praedi&is adiacent,quifa~ ne contiguum ipfis excapiteproceflum obtinent,in latera autem recedunt.Et obhoc Quid ye-ipfum potius minor coniugatio cum tota teres ana-priore vertebra anatomicis prajtermifla tomicos eft,eo quod vnius vertebras imaginem pri' feftlkrit. mx dua: repraefentent/ecudse videlicet /pina redo tramite ad laterales prioris pro-cefTus fita. Quemadmodum enim medias prioris partes delitefaint,quod videlicet fpinam ipfanon habeat,sitqueinibi tenuis, ac quatuor mufculi ipfi incumbant,fic o-mnia fecunda? vertebra:latera penitus abolentur,quod prior hac parte i piam magnis procefsibus ambiat.Tertium igitur mufcu-lorum par,obliquam capitis motionem pro fibrarum rečlitudine fubminiftratrcum omnes mufculi natura in feipfos colligi pofsint,& p articulas fifflul extremis ipforu connexas trahere. Sed de liuiufmodi vni-uerfis pleniusin opere de mufculorum mo-tutraftatum efhquod non tranfcurfim 5: obiter legendum ei confulo,quicunque vti-litatis aliquid hinc fe confecuturum Ipe-rauerit. Succedit aliud quartum par mufculorum obliquum , tertio obuerfim re. fpondens. Hi mufculi primam vertebram fecundae conne£lunt:eorum’extrema ad laterales primae proceffus & fecunda: /pinam
IT S DE ANATOMIC. .A D M I N. euadunt.Porro tria Iixc paria,nempe primum ex omnibus qua: recenfui,tertium <5c quartum triangulum sequis lateribus tibi c5ftituerevidebuntur.De fecundo etenim, quod nequaquam nili priore ablato apparet,prius diximas.verum reliqua tria con-iugia manifefto feinuicem qua retuli figura tangereconfpiciuntur. Itaque demirabar Lycum hunc, cuius modo libri poft lyciis y- obitum in lucem prodierunt,in mufculo-.tsum par rumdiffe&ione vnit duntaxat ex ipfis par, mufculo- quod caputpriori vertebra: conne£lat,nO' tum t4«-uifi'e.Qupd etenim vniuerii priorem ver-tum co- tebram minus aduerterunt,tum ea quenuc jnouit, dicta funt, manifefto indicant,tum etiam 'duobus re adhuc cum neruos incidemus,demonftra-liiin. bitur.Cxterum mirabile, quod prius mu-(culorum par exa£te contemplati,non etia tertium quartiimque viderint.Quippe tria mufculorum paria collo. & capiti communium diilecanti omnia ex arquo clare confpiciuntur. Verum ego putauerim ,ficut etiam fcribunt,(pinalium mufculorum particulas eos efie ratos,qui toti collo obducuntur,nequaquam dillečtionem ipforum attigifle.Quod etiam capitis articuli peculiares quofdam mufculos omnino exiftere opinentur,rationi fidentes videntur commentariis mandare,tanquamMderint.non
enim
L I B K R Ilir.	II7
enim fieri poteft,vt fecunde vertebra:,Sc capitis mufculos communes contuitus,aIios ignores. Atqui non foliim in horum infpe-ftione negligenter verfati funt,fed etiam in capitis motibus,quicuprimis duabus vertebris peraguntur.
V Pit ENTV Jit.
De prima: & fecunda? vertebrae motibui.
ANNOTAT.
I avx7(iva,furfum tendit,ytemendat yejf.Sed yide num legendum fit potius txwviva,quam corrigendus interpres,^ui refieftit,yertit.
CAPVT VIII.
QVales igitur hsfint,& quem in mo-^ dum inter fe,& cum capite articulis committantur,in ofsiurn commentario prius mihi diftum eft:& qui ad hoc opus prius quam in ilio fuerit exercitatus,accedit,is nimirum fundamentis parum firmis magnam ponderum molem imponit:in pratfentia vero tanquam illa fcientibus,de primat & fecundat vertebra: motibus fer-moiiem fa&urus fum. Primum ac fecundum quatuor mufculorum, quos retulimus, par, caput duntaxat fine collo in po-fteriora i reflečtit. Contingit igitur his ° J
fic agetibus capitis no[wvu.i.extrema in primas vertebras cauitatibus conftringirocci-pitij autem os ipfisin prima vertebrainni-ti,atque fecunda maxime contingere.Atq; ipfe extremus in renuendo capitis reflexus hosipfos terminos obtinet. Annuentibus rurfus in priora capitis recedit:& fuper an-teriorem primas vertebras proceflum innititur. Verum extrema finibus laxa infident, a pofterioribus ipfius partibusdifiun&aretfi caput priorem vertebra prorfum tranfcen-derit,nullo a natura auxilio adhoc praeparato, non enim mufculi folum, qui ipfum fleftendo deorfum retrahunt, tale inferre periculum poflunt,fed etiam grauitas ipfa, •quas a prima mutatione prompte deorfum verfus tendit.proinde auxilium aliquod ex anteriori parte, qua priori vertebra; infe-ritur caput ,obtinet,ne in anteriora facili vitra prolabatur, nam ibidem ipfum firmat & fuftinet, qua primum tranfgredi-tur. Verum hinc exiguam fecuritatem, maximam vero inde,qua cum fecunda vertebra committitur, natura ipfa condidit. Nam cum particulam quandam turbini fi-milem re£tam ex ipfa produxiflec,inferio-ra anterioribus conftabiliuit, primam vertebram leuiter excauans,vbi maxime in anteriora proceflum edit, nam pofterio-
rem Ipfius partem fecunda: vertebra: pro-ceflus decliuis extremum ingrediturdiga-mentumque validum a vertice ipfius ortum,capiti inferitur: item aliud quoddam tranfuerfum ex ipfa prima vertebra profe-&um,fecunda: extremum turbinatum ada-mufsim conftringit. Hac igitur fi libuerit infpicere, facillimum erit,exiguis mufcu-lis,de quibus mentio prius fafta eft,adem-ptis.nam totapofteriore parte prioris vertebra: excifa,clare commemorata duo ligamenta /pedtabis,qua: capiti ad quod dixi feruiunt. alterum fiquidem ligamen, quod ex vertice fecunda: vertebra dentis, fiuecu/pidis,fiuequocunque alio modo vocare libet,continetripfum vero dentem reliquum ligamen continet,firmatque adeo, vt in neutram partem inclinet.Porro obli-quimufculicaput in latera conuertuntrad alterum vero tuberculum quo mufculus tendens duxerit, ipfum inclinant.ibidem igitur in finu firmatur,tuberculo violenter in hunc coniečto,alteri vero tuberculo fu-blimi veluti innatat fuper oppofitam ca-uitatem infidens.Acin hoc motu caput alteram vertebram ad fuam ipfius inclinationem per ligamentum fimul vertit.Quare natura non fine ratione hanc alia mu-fculorum obliquorum ipfius coniugatione
prima: comunxit,eius conuerfiones in re-ftum agere,priftinumque ftatum redigere idonea;.
A 'KG V M E KTV Xt.fi
De uiufculis <jui caput connečlunt pečlori»& cl«» uiculit.
ANNOTAT.
j iKfvffm,exortu*.yua diCHoneJnCy&in mul-tif feyuentibus locis utendum efi foti us,quam diBtoneproceffw.
C A P V T IX.
ET quidem de occipitij,ceruidfq; mu. fcuhs abunde fatis dičlu eft. Deinceps rerode iis qui caput peftori & clauiculis coniungunt,(ermonem i n ft i tuemus. S iq uidem omnibus quorum meminimus ademptis,promptum eft iam tum hos,tum illos aggredi quifcapulasfpina; conneftunt. Verum quia coplures mufculos ex capite procedentes Termonis proceflu confecui,fatius Qui mu~ vtiquefuerit&eosquiipfum in anreriora fcuti ca- torquent,adiungere. Hi nanquead pcftus put adpe & primas clauicularum partes protendunt, {tus ex duplici orti principio,altero poft aure, clavicula altero in ipfis fito.Quod fane vel peftus vel rum par- clauiculas cu iplo thorace circumuertunt, tes fimui & furfam ad capitis latera ,aut caput dant. ipfum in anteriora circumagunt,cuiuis notum
tum efleexiftimo. Cxterum nihilo minus etiam omnibus coftat ipfos thoracem hoc pado mouere non poffe. quare caput ab ipfis prorfum fledi neccflarium eft. nam hoc quoque de omnibus mufculis communiter intelligendum eft,qui quidem redam Q»* pofitura obtinent,fimplici eosprreeflemo-f^« fretui :qui vero non redam habet,compofito.j*»* wa-Itaq; omnibus antea commemoratis mu- falculis qui ex capite ortum ducut,tum redus /itus,tum motus fimplex adeft.Qui enim ad fcapulas pertinent, illas fiirfum verfus attrahunt. Eorum ver6 qui adceruice per-ueniunt,alij nulla partem inclinatum fur-fum refledunt,alij leuiter obliquum red-dut.At qui ex pofteriore auris parte ortus, ad clauicula: extremum quod pe£lori com-mittitur,pertingit,fitum non redo tramite obtinet,& motum fitui refpondentem.-pari modo & quod i pii proximum eft,quatenus pedori inferitur.Comperies aurem i pro-ceilus ipfbrum in quibus dixi locisralterius quidem continuum primo eorum qui communes funt ceruici capitique,ad linea trank ucriam,qua; ad aurem porrigitur.alterius autem iuxta auris ipfius radicem.Hic itaq; anguftus durufqueeft,& modice rotundus.
Alter carnofiisex occipitij olle natus fimi-[ liter aliis omnibus,quos ex occipitij offe
ortos
Duplex ortos in fermone percenfui. Quapropter f>r<edifto- duplices dičtorum mufculorum exortus rum mu, funtritemduplici extremo in prius nomi-fcuhrum natas particulas inferuntur.Nam qui fub auris radice obiter bifariam fpargiturral-tero quidem extremo in pe&us,altero in clauiculg articulum ipfi commiflum ingre-diturratque hoc mufculi extremum earno-fum efbquod aute in pedtus inferitur,exangue magis,duriufcjue apparet,ceu ligame-ti natura; particeps.Alter mufculus carno-fus,qui ex capite exoritur,quemadmodum ille,clauiculae etia inferitur ,fed ita, vt priori carnofo iunftus contiguufque exiftat.Non tamein totam clauiculam inferitur, vt qui-bufdam vifum eft,fe<2 prope medium pertingens deftnit.id vero femper vidimus: non tamen perpetuo tres procefius fuam quemque habere circumfcriptionem: verum femel aliquando terminus ipforum bipartitus vfus eft: quanquam praftite-rit fortafle ipforum extrema ad clauiculam porrečta ,non fines,fed principia ca-pitaque nominare: ad caput autem proceflus fines:fiquidem illud reuera mouent. Verum ob adminiftrationisordine exortus quidem ipforum appellaui fuperiores iuxta caput,Anatomicorum more,qui nos prarceflerunt:infertiones autem, inferiore
i i e i j, irir. iif
fresad clauiculam.
^ q v m e n rrja.
T>e mufculorum,qui fcapulas mouent,ortu & in» eifione. errorem Lyci in difle&ione mu/culi > qui in tertiam partem fcapularum fpinse inferitur,non tacet.
C A P V T X.
POrrohis mu/culis amputatis,ad eos qui in fcapulis habentur,digredi licet. Duo ianeiuxta fpinam luerent,quos folos fcapulas retrorfum agere dicimus . nam Lycus alios ipfius motus paruipendit.Alius vero tertius a prima vertebra oriturrin extremas vero fcapulas iuxta fummum hu-merum definit» Ad hxc quartus gracilis longufque eft,qui ipfas ofsi,quod hyoides grjeci appellant,ad laryngis initium con-ne&it. Verum vbi fingulos commemoratos inibi paras incidere,poft animantis caput exafte dorfi fpinam contemplatus, fecundam vertebram praetergredere: ad tertiae vero fpinam vbi difcefferis mufculi cu-iufdam ex eius lateribus proceflum intuere. Hunc enim fi reprehendas , facile tibi ipfum fequi,ex omnibus fequentibus vertebris enatum. At vbi quinque cerui-cis expedieris,eo quo dixi modo confide-rans,occurret tibi mufculus fub cute delite-
fcens
fcens ad thoracis principiumrqui reliquam vertebris quinque ceruicis porre&i parte, ex aliis feptem thoracis enatam abfcondit. Quaremufculus fuperficitfrius,qui Sc humiliorem fitum obtinet,antea tolledus eft, fi eum qui ex ceruice defertur intueri velis. Amputabis igitur prius humilioris mufcu-li ex duodecim thoracis vertebris exortus, atquehincvfquead fcapulas quibus inferi-tur,ipfum detegesrpoft hunc deinde alteri quoque fimiliter manum admouebis.Cum igitur videris fuperficiarium fcilicet & humilem in /capularum fpince radicem infertum,alterum vero in totam bafin,vtrumq; ad Tuum principium pro fibrarum natura trahere oportet,vt ipforum actionem co-gnofcas.nam ab vtrifque fcapular fpinam verfus tendi videbuntur,ab elatiore quide leuiter ad ceruicem inclinari:ab altero ad inferiores dorfi partes deducirab vtrilq; vero fimul tenfis totas fčapulas retrorfum nui lam in partem inclinantes deferri,ad primas fepte thoracis vertebras,ad quas pro-tenfi funt confpicies.Poft hos mufculos ad eum tranfire couenit qui a priore vertebra exoritur.Cum vero huius vertebra: laterales duo proceflus habeantur,multi ex vtro-que mufculi prodierunt:quorum duos hm exiguos difiecuimus:vnu ad capitis os con-
fcendentem: alterum ad fecundam vertebram fubeuntem: oblique ambos inter fe De mu-oppofitos. His fuccedunt alij duo grandes fculorum mufculi iuxta proceflus extremum. Alter»» fcapu-ipforum ad fcapulas perceruicem fublimis^* ortuv? emergit fufpenfus, nec adeo firmatus, nec incifione. alteri infidens,fed potius ipfum primum o-mnium quos retuli magnum latiimque mu fculum, quem in totam fcapularum fpina inferi dicebam,terminat. De altero autem qui ex laterali primg vertebr? proceffu exoritur,libro lequenti peragemus.Nunc au tem mufculurn in oratione propofitu vbi a prima vertebra amputaueris, incidito. Deinde cum /pina; ipfius termino inhatretem reperis eum, qui ad fammum humerueft, verfusad principiumpro fibrarum pofitu-ra tendito, vt fcapul^ eminentiam ad cer-uicis latera ab ipfo adduci, furfiimque mo-ueri videas. Cteterum totus hic mufculus carnofus eft, m agi sque rotundus quodammodo,& in tertia? fcapularum fpina? particulam,qua iuxta fummum humerum eminet,in feritur. Verum in hoc,vt pleriiquea-liis, confe&ionum mufculorum fcriptores errarunt :quemadmodu& ipfe Lycus: cuius libri quide Anatomici nunc allati funt: virum fane viuentem adhucnon vidi, qua-ais cum omnibus Quinti difapuliscoiue-P
2,i<> DS ANATOMI C. ADMIN. tudinem habuerim, neque itineris longitudinem , neque nauigationem detrečtans. Verum Lyci nomen cum adhuc in viuis ef-fet,apud grsecos non erat cognitum: nunc autem ipfo vita defunčto,libri quidam ma gno ftudio circunferuntur. De aliis quoru copia mihi non contigit, nihil quod dicam habeo: fed confečtiones quas in hunc vft; diem legi, multis fcatere erroribus deprehendi. Atqui non inditurum mihieft, ficut dixi, maiores perftringere,nifi id obiter accidat: fed potius ipfasconfectionum admi-niftrationes in comentarios redigere, quas & Marinus libro vno praegrandi, obfcuro fane interpretatione,imperfečto autem do čtrina,comprehendir. Itaque rei ictis veterum erroribus, ad id quod inftitutu eft re-Jvtufcti- uertamur. Mufculus gracilis longusque Imfcapu- aiaryngis partibus ad (capulas porrigitur: quas in priorem ceruicis regionem attra-rem cer- hit:atque in eam fcapularum regionem in-uicis regio feritur, qua: in altiore earudem latere pro-nem at- pe radicem procefTus [ab ancora: fimilitu« trahens, di ne J ancyroidis grsece appellati accedut. At fuperiorem ipfius procefltim larynge paulo altiorem,tunc perfequar , cum illius confeftionem fermone tractabo. Proinde hunc vbi mufculum amputas, vnum adhuc reliquum efle ex fcapularu motoribus in-
telligito, qui necdum in confpe£tum venire queat: quo in praefentiarum reličlo, id tantum dicamus, ex mufculis, qui fcapulis mouendisfunt, circulatim ipfas ambientibus alios peculiares,aIios reliquis etia partibus communes exiftere.Peculiares fcapu- "Peculia_ larum funt prardifti fexmufculi: quorum res fcapu duo per dorium, reliqui duo ad caput ex- larummie porrefti. quintus deinde eftex priore ver-fculi. tebra ortusrfecundu quos, fextus ofsi hyo-«di connečlitur. alius autem humerorum articulo communis eft, fcapulas deorfum trahens :de quo,jfiio tempore <k loco diile-ram.
a \ g r&E.N T v w.
De mufculorum coniugatione, qui ori aperiendo deftinati funt. In fine capitis ex quibus fubftantiis. mufculi componantur,docet.
CAPVT XI.
NVnevero quoniam propoiui quemadmodum particulas animalis detegere conueniat, explicare , ad ea quae cum' Qui mullis , quasfupra docuimus Coniunčta funtlfculus infe pergamus. Conlequentia namque partium riore ape detegendarum in adminiftrationibus Ana nat-tomicis difciplinteordinem prtefcribit.Ita-que mufculisquos retuli ademptis^ppare-bit nimirum is qui maxillam inferiorem p a
aperit,incipies ab o fle,quod quiapetrse duritia refp5det,lithoides appellatur: furfum autem ad fummas maxillas protendit, vt vterque mufculus eodem coeant: nempe tum quid dextra parte, tum quia finiftra procedit: atq; his mufculisid pra?teralios peculiariter accedit, vt medio itinere quod ab exordio vfque ad extremum fubeunt, pars ipforum carnofa aboleatur: exanguis vero acneruofa quodammodo rotunda for mavtriufquefiat,ceu tendinis velligame-ticuiufdam minima; fibras carniformes fu periečhe. at fi priore ipfo proceffu recifo, totoq; corpore ad mentum vfque difle&o, falua ea mufculi parte,qua; inferiori maxil lajinferitur, ad proprium retrahas princi-pium,maxilla quidem ipfa fequetur,osau-tem aperietur. Verum hufufmodi omnia faciunda funt cute tota adempta, ac recentibus adhuc a morte, mollibufque ob id non jfolum ligamentis articulorum,verum etiam mu/culis. Carterum exa&ifsime v-niufcuiufque mufculi aftiones examinan-tur .reliquis quidem omnibus fublatis, iis autem que inter fe obuerfim pofita funt,re-Jifufcitlo- liciis: quorum frequenter motus difquifie-tum gene ris.nam carnes animalium maxima portio ratio.	ex mufirulorumfubftantia confiant. Quip-
pe ligamentis neruisque in ipfas difiribucis
mufcu i
nrmfculus gignitur:quorum in mufčuloru motibus mentio fačta eft: atque omnia iis legenda funt, qui commentarium hunc at fequentur. Cum igitur prxdida mufculo-Tum tum a£tio,tum vfus apparuerit, tempe ftiuum iam nobis eft dicere non aliud praeterea mufculorum par, quod os aperiat, inquirendum efle, folo hoc iam relato natura contenta , quod etiam folum tribus ori claudendo creatis oppofuit.Cs-terum caufam & horum & aliorum omnium in libris de vfu particularum explicuimus.
*
1IBRI Q_V ARTI FINIS.
P J
CL AXJ rD II g A-
LSNl ‘PETtQsl M EKl DE
ANATOMICIS ADMINI' STR.ATI ONIBVS IIBHR V.
*■
10AKKE QVlllTEXlO tXnderndco interprete. si 71 g V M EN TV W-
De mufculo fub čute pečloris eminentiore , & eo qui de fpuriis coftisfurfum tedit. pr*t?rea quatuor brachij motus mutuofe cofequetes enumerat:&mu fculos quibus fiat oftedit: Poftea paucis repetit pr*« diflos muf:uios»adijingens alios qui «x pedoris o fle nafcuntur: ac docet qua methodo & ordine incidi debeant, non praetermittit qupque eorundem tendi* nes,neque duos alios mufculos qui fcapulas ad tlio* racis latera iungunt. quorum originem > fubtUn« tiamj&diifecHonem abunde explicat.
ANNOTAT.
I additur ab alijs interprettbut ex gr<eco,f-
rad
mul mm peStoris muf culo axilla camm efficere: »silij tamen hxc abundare cenfent.
C A V. i.
R. o x 1 m v m eft, vt fcapulas a thorace feparem: quomu-fculi vniuerfi refpirationis opifices in confpedhim ve~ Jiianc: in altera vero ipfaru duntaxat examen iermonis conftituam. vt qu3£ omnia inuicem fimilia habent in vtra-que fibi refpodent. Cute igitur qua’ peftus con tegit,a fubrlitis detrači:a,mufculum inibi fpedabis,in aliorum fuperficie extatem: qui fane ex mammarum regione incipit, iur/um vero a d humeri articulu obliquus porrigitur. Hic mufculus inter excoriandum a fitbiečtis liberatur.Sic autem eu nominantium veluti araneoru quasdam tele prastenues, ac numerofasadmodum corpora detegenda inuicem connečhinr. Quare etiam fi in viuo animali ipfa difioluas,fu perficiem vtrique propriam conferuant,as-qualem,leuemq;, nulla ex partediuulfam, aut diftraftam. Nam in coniun£Hs,& pra> fertim mufculis diuortium,vtrique fep a ratorum vicus parit. At vero hascfcalpro plane ad feparationem indigent, qax autem filametis araneorum telas modo fubtilibus P 4
1J2, DE ANATOM. ADMIKi continentur,etiam digitis probe fatis dirimuntur. latius tamen fuerit, dum confe« ftionem adminiftras, etiam in his fcalpel-lo: vt, quod agitur , intuearis. Nam dum excorias digitis, qua; feparantur corpora exadte videri non poflunt. Quamobrem prxftat, corpus quod a lubieftis liberare cogitas, eleuatum fcalpello detrahere. Ad Hoc loco" id peragendum myrfina: funt accommoda-legerepo- tiores.Sic itaque & ipfitm hunc muiculum, tes ,fcal- qui de fpuriis coftis, quasviiets Grxci ap-pellt rr,yr- pellant,furfum tendit, fubditis liberas par-fini. tibus: hamo quidem prius extremum ip-fius a fibris eleuas: deinde principium le-uiter detrahis. Hocfiquidem exadius fub-ieftis corporibus, conftriftum offer&um coniunclumque eft, quam reliqua hxc o-mnia. vbi iam illud folueris, audafter iam mufculumipfum attollito , fcalpello que i partibus fubiečtis fecernito : idque donec ad humeri articulum deueneris: vbi contemplatus confeftum mufculum , flue fu-fpenfum , fiue partibus inibi incumbentem , ad alium hoc maiorem mulco accedis : qui ad eundem nimirum articulum Jttufcwlus peruenit, ex toto pečlore oriens, & mam-biparti- mam incumbentem habens. Carterum ide tiM, hic mufculus bipartitus quodammodo eft, fibris ipfius in fimilitudinem x literxin-
uicem
uicem variantibus: alias ab humiliori pc_ čtoris fede ad articuli eminentiorem elatas habet: aliasab eminentiore ad humiliora inclinatas ,vbi potifsimum mufculifibr^, modo linearum x literafe inuicem fecat* ibi quod in axilla habetur, carnofum eft.
Etenim huius loci concauitas a duobus ge neratur mufculis: vno certedequo hic agi-nius.altero coftis porrečlo,cuius ftatim me tionem fumus fa<3mi.Itaque mufculum cx toto pedoreenafcentem, duosefleconne-xos,non vnum licet dicere,tum propter fibras alias aliis, vt dixi,fuperfhratas,tupro-pter a&ionis differentiam. Qjus enim ab elatiorepe&oris fede incipiunt, brachium thoraci adigunt,non deorfum reuellentes: quippe cum alia: fibra? obliquiorem ipfius motum deorftim verfus obeant.Confideres Quatuor nanque volo quatuor motus fe mutuo co- brachij fequentes, quos fubinde me indice confpe- motuf. xifti. Sed ponamus inter ipfos principcm, quo brachium thoraci adducitur: mufculo de quo Termonem hic inftituimus, fecundu hanccefigaramcontra£lo,& (vt ita dicam) dedučto. Hunc motu alter excipit,qui brachij os vna cum obduftis ei carnibus thoraci admouet, deorfum vero leuiter declinans. Ex quibus motibusprior ab elatioribus mufculi fibris,alter a demifsisadmini-P f
1J4 D E AN A TO MI C. A D MIN. ftratur. lam vero alius ipfis tertius fuccedit fccundum primi mufculi ačtionem, quem a mammarum locis diximus incipere. Ad hasc alius quartus brachij motus exiftit, quo ad cočtas thoracis longius expaditur. Duplex aure hic quoq; eftyvnus prioris mu fculi motum excipiens,atqueetiam quoda-modo ambigens, & quali mixtus quida ex addu&ione ad pe&us,& collocatione fuper coftas. Alter exa£te brachium iuxta coftas tendit ad rečta linea nufquam inclinantem deorfum protenfam.Vtriq; vero exprxdi-čfcis,peculiaris preeft mufculus:vni quide ip ibru quem ambigere dixi,exiguus,fumma fub cute latefcens,quem nosinuenimus.fed de ipfo paulo poft agetur, alteri vero maxi mus indidem mufculorum,quem nuper retuli vna cum ipfo peftoris mufculo axillas concauum efficere. Sunt autem hi duo mu fculi in athletis potifsimu carnofi infigni-ter,ac clare conipicui. Verum de eo qui ab imo furfum porrigitur, fequenti oratione tractabo, nunc ad illos redeo , qui a mammis ad brachij caput eunt. Principe ipfum commemoraui fimul cum pectoris mufculo axilLe concauu efficere:& i acoftisfpu riis,prope hypochondria, no procul a mamilla incipiente humilis brachij dedučtio-nis ciTe opifice. Deinde alius magnitudine
notab
notabilis cuius fibra: tranfuerfie in alias tranfeunt,bipartitam de fe mittit propaginem, cuius gratia merito non vnus, fed duo connexi putandi funt. Ceterum hic mufculus in proceffu fermonis inter eos qui a pedore defcendunt, maximus appellatur. Reftat alius tertius, poft confectionem pracdidi apparens, qui ex pedore du-cit originem, qui fecunda, tertia, quarta, quinta & lexta cofta cum ipfo per articulum committitur, eiiiiq; beneficio brachiu thoraci elatius admouetur. Hunc fequi-tur, qui iuxta eminentiorem Icapularum coftam euidenter iam brachium attollit. Cum itaque Ičapulas a thorace animus eft feparare, quod initio propofitumeft primus fime venit incidendus,qui a fpuriis coitis furfum vfque ad articuli commiiTuram porrigitur: deinde magnus, ex toto pedore procedens., cuius partem axilla: carno-fam eile diximus.poftea tertius,de quo nuc verba feci, a fecundo occulitur, ipfe enim fecundus ex vniuerlb pedore prodiit, tertius autem non ex prima: cofte articulo, i neque defeptima,fed,vtpriiiseftdidum, ex mediapedoris regione, quo loco iecun da,tertia, quarta, quinta ,& fextacoftaei per articulum coardatur. Quapropter fe-l.cudus,qui & maximus eft, toti longitudini
claui
136 DE anatom, admin. clauiculaz figura triangulari expanditur e-latifsima linearum qua: ipfum definiunt, ficu tranfuerfaeft. At exortus ab ofle petto ris linea rečta eft,figura: triagularis eft. reliqua vero tertia has coniungit. Quarum caufa mufculus fublimior etiam ipfe triangulus eft, fed neque triangulo re&angulo fimihs,vt fecundus,verum amblygonio, id eft, obtufoshabenti angulos potius:& longe gracilior eft fecundo. Cauterum omnes ditti tres mufculi, in tendines latos brachio fe inferentes definunt. Sed magni mu fculi tendo humilius fubter brachij caput, direfte fecundum ipfius longitudinem in-feritur , eftq; is bipartitus mufculi totius modo.Tendinis enim pars , quse ab humiliore ipfius par te intus in brachium infer-tioneobtinet,qua: vero ab altioribus ipfius partibus originem ducit exterius brachio ( inferitur.Neruofioris fane primi difti mufculi tendo in membranofam exilitatem definens, ad ipfum confcendit articulum, vbi concamtatis tubercula feu eminentis habenturrquas medium in brachio mufculi anterioris caput occupat. Tertij veroten do ad elatiora ipfa ex brachij capite afcen-dit, infertus prjefertim hac parte membra-neo,Iigamento, quod commiffuram conti* net. Poftquam igitur tres hofce mufculos,
adufque articuli iunfturam dillecueris,fča-pulaj a pečloris partibus feparaotur. ve-rum duo adhuc mufculi ab imo fiirfum procurrentes, ipfas ad latera thoracis continent. Quorum alter in fuperficie tenuis, ex membranisquibufda generatur,ilium cuti connexis: qua; primam ex lumborum vertebris originem deducunt.inde paula-tim fibris in carnem degenerantibus mu-/culus hic gignitur» Alter vero eorum vqui ab imo fur/Iim feruntur magnus, initium & ipfe ex fcinar vertebris fiimens, praecipue bis qua: ad nothas coftas funt, rum /capularum baf! haud mediocre confortium habet.nam dum cutem detrahis, vna difTol uitur.priufquam vero ipfam auferre aggre deris, exacte cum mufculis inibi continetur, adeo vtconnexam efle putes. Ac inue-nire efl: Anatomicos quifcribant, vt & nos dicimus, annexum efle huncmufculum illi, etfi queat abillo excoriatione detrahi. Etenim tale confortium etiam connexus genere e& Quoniam autem fibra? tenues funt,tum circunfcriptio eorum quas per ex-coriationem liberantur ,inuiolata manet: tum exulceratio nulla relinqukur.Secundu hanc igitur confuetudinem grandis hicmu fculus, de quo fermoneminprasfentiarurrt facio, vtrifq; dicitur cohsrefcere,fiue con-
ne&i».
nedi,puta thoraci,& fcapularumbafi:licet abipfis pofsit auelli. Ex fpina ipfe prodit alteri mufculo inter fcapularum poftcrior esdemifsiori contiguus. Qua enim ille cef j(at,hic verticem exortus capit portioni fpi nalis mufculi qui prope ipfum eftinieftus. Itaquepropofltos in oratione duos mufcu-los, qui ab imis partibus ad brachi) os perferuntur , incidere vt dictum eft, deorfum incipientem: cum autem infecutus fueris adulque infertionem, quam alter ipforum grandis per latum tendinem in brachium molitur, ad originem detrahere melius eft, quo re&ius a&ionem ipforum interno-fcas.Nam qui paulo infra brachij caput inferitur, deorfum'ver fus ipfumad coftas attrahit. Hic itaque mufculus ex grandiorum numero tendinem quoque habet validum fimul & magnum, qui prope; grandem peftoris mufculum ab interiore ipfius parte fe infer it, alter vero exiguus tendinem exilem obtinet,quipredičbis tendi-nibus, vbi axilla: regio habetur, infidet, ac breuifsima anfain brachium inferitur.Calterum in prima iplius origine ex iliis pro-feda caue ne membranis diuulfis, vt qui ante nos fuerunt, decipiaris,tanquam gracilem mulculum totum praeteriens.
I1BS n v.
A \ GVMEKTVJvt.
Reliquorum mufculorum qui a fcapulis 8c claui» culis nafcuntur, iticifioncm tradit.
ANNOTAT.
I 'Prudenter interpres A &r hi*figuris feri ffit, rem enim quam author demontirate vult, exafle referunt. 'Praeterea tn antiquis codici-bm non aliter bxeferipta referiuntur.
C A P V T II.
His vero mu/culis vfq; adbrachiu con-fe&is,quemadmodum eft di£him,fca-pula; adhuc per mufculum vnum magnum ipfarum cauis partibus fubnatu coftis con-nefti potuerint,& per clauiculse os pedori, ad hxc per hunc & aliu mufculum paruum ex clauicula ad primam coftam defeenden-tem,quem nifi hoc pačto conftftionem ad-miniftres, ignorabis, & fub clauiculis conditum diuelies. Primum aclauicularum o£-feceruicis mufculum amputato, qui maiori pečtoris mufculo , qua humeralis vena porrigitur, continuus connexufq; eft adeo, vt vtrofq; vnum ejGTe diceres. Verum prior fibrarum {itus diferimen ipforumindicat: poft ipfas,tendines:deindemufculi in fupe-riori parte huineri locati ex fcapulis origo. quippe elatiorem ipfius partem linea: dux rečfce finiunt, angulu inter fe effici entes,triaguli vertici perfimilem. licet etiam
compo
compofaionem ipforum literae i A afsi-milare :quineriam ei qute in certaminibus fcribiturr, duas &ipfa lineas redas obtinens. Quaru altera tota clauicularum longitudo dt:reliquafcapularumfpina. na alterum in fuperiorihumeripartelocati mu faili caput parce humiliore ipfi porredum eff.Atquod veluti vertex eft duorum Iate-rum,vbi coeunt inuicem,fub lmmero fum-mo habetur. Cum igitur alteram mufculi parte incidens,a clauiculisad humeri fum-mitatem perueneris, tunc indefedionem conuertens mufculum hamulis eleuatum pratcidito . ac particularuipfius quas diffe-cueris,continuitate fequere.Namfi his ne-gledis vfq; ad fcapularum profunditatem confecueris,errorem committes. Siquidem alius hic mufcuhts propria circunfcriptio-nem continens fubiacet, qui in cutis detra-dione, a mufculo fiaperiorem humeri partem occupanteliberatur. itaq; hamo attollens valide quod ex mufculo in fupcriore humeri parte locato fubinde inciditur, eui- 1 denterinterim fubiacente mufculum pecu liariter circunfcriptum cotueberisrquem li confecutus femel fueris,ex facili iam diffol uesacfeparabis mufculum incumbente ab eo qui fcapuJaru ofsi adhaerefcit.Item alius quidam ipfiiuxta fcapularum cofla conne*
xus
xus eft:a quo haud zegre ipfum,fed a praxli-do exade prius liberatu fecernes. huic fuc-cedit alius infuper mufculus, ei in brachio adha:refcens,vfq; dum in priores partes inferius quam eft articulus, inferatur, eft autem reda infertio deorfum verfus diredo brachij tramite porrcda. Torro nihil ad pracfentem di/putatione intereftdecliuem dicas an reda ipfam.Iam vero magni a pedore orti mufculi infertio fimiliter reda exiftit, in brachij longitudine ab internis ipfius partibus protenfarverum ille intror-fum membrum adigit: in fuperiori autem parte humeri locatus mufculus attollit,nuf quam brachium inclinans, neq; ceu ad cla-uiculam introrfum,neq; ceu ad demiflam fcapularum regione extrorfum,fed redam a:qualemq; adamufsim ipfius extentionem efficit. Atq; hic mufculus tali adionis fpe-cie fungitur, quod dupliciahaheat capita, fummum humerum ambientia.Na fi ipfo-rum alterum duntaxat tendas,vel adclaui-culaminteriorem,vel ad fcapularum exte-riorabrachiu feretur, neq; amplius omnino direde attollitur, fed adlateraincliiiat. Hoc autem ipfum per fcapularii mufculos etiam accidit, quoru hic elatior,ille demif-fior,ad ipfaru longitudinem extenfus eft,ac <onfpicuus vterq; in fuperiori humeri par-
142- DE ANATOM* Admin. relocato mufculo confefto,quemadmodu docuimus3euadit. Ca?teru hos ipfos denu6 incidere aggreffus, a partibus ipfaru iuxta bafim fitis exordire,vbi vtriufq; ipforu extrema habentur. Inde adufq; hurneri articulum procedito, abfcindens eos qui plane ex fcapularu ofle prodierunt, donecfingu-los vtrorumq; tedines latos cefiare videas ysfotuf explicatiusrquorum beneficio brachiu mo~ Irachijin- uent obliquum attollentesrhicinteriusceu terior, & ad clauicularruille exterius qua fcapula: dc-exterior, pendenthumilius.Verumfi vtriq; fimulte-vnde. datur, mediam obliquoru eleuationem re-ftam efficiunt,quam fane a mufculo quoq; fuperiorehumeri parte obtinete brachia habere dičtu eft. Porro elatior mufculus in alterumbrachij capitis verticem inferitur, quem maius anterioris in brachium mufcu Ii caput extrinfecus determinat, csteru humilior mufculus continuam fibi neruofam exilitatem in caput brachij paulo iam exterius inferit. Si nanq; ad tota manus con/e-£lionediuertas,hos quoq; muiculos incide re,(icat di&ii eft, conaberis,atq; ipfis proxi mos, prout naturx ordo poftulet. Sin ad thorace properes, his vt habent reliftis,cla uiculam a pe5:oretollito,membranofa circa articulu ligamina interfecans, deinde ad fummumhumerum attollens,vtaiiasme- f
branaš ac ligameta fenfim reflečtas. amputaro aute qua vicinis ciauicula partibus conexa eft, idq-, tantifper facito, dum mufcu-lumab interna infernaque ipfius parte in priorem cofta infertum euidenter confpi-ciastparuum quidem magnitudine,fitu vero obliquum,caput ipfius ciauicula furfum elata iuxta fcapulas habetur: finis autem quo priorem cofta m ingreditur,pars ipfius eft,qua; ad pečtas fpeclat.
sA xcr V M E 7J rv 7xr.
De mufrulis thoracem mouentibus nunc agit ,8t ex Hippocrate hominisnsturamabaliis animanti, bus diuerfam elTe oitendit. Na & it fimia maxime ad illius conformationem accedat »tamen tertium» de quo hi: loquitur,os in illa non reperitur.
ANNOTAT.
I Ka0’ a <T® [MTiXQQVJIS H TTfWTH TrMV^CS firn
fi]M. ideft,per qua prima metaphreni coTta defertur,yt 'Demetrius vertit. Ve fi. tamen huc locum ita correxit, per qu& prima cosla ai dorfum fertur.
CAPVT III.
H Ociam a ciauicula quoq; abfc£to,is qui prima: cofbeadiacet, intactus ha-bedus eft.Etenim thorace naulo ncft detecto, fi ipfum ceu ad caput ilium attollas, (T-mul interea & prima cofta m furftim retra hes.Porro ciauicula no tatum, vt dixi a pc-q a
144 DE ANATOM. ADMIN.
čtore,fed etiam «ib humeri fummitate Iicet fep.irare,interfecando fčapularum vincula, qu:r ipfamfpina: connečtunr. Aliud vero tertiu os in fimia prxter comemorata duo extrema nondifquirito.Neque enim Hip-pocratesin alioquam homine ipfum efle prodidit: additque fermoni hanc feriem. Hominis nanque natura hac parte ab aliis animanribusdiuerfaexiftit. Si igitur quan doque dauiculam iuxta huius fitum abfdU deris, rurfus ipfam ad peitus refle£tito,me-branas eximens, quibus cum vicinis partibus continetur, quippe & tunc apparebit prima:coffee mufculus: quem abfeindens, vt monftratum eft,a clauicula, vel auferas penitus, vel ad pečtus reflexum eo loco re-linquas.His rite pera£tis,vafa axillam perreptantia, & neruos cum membranis praecidito, vt etiam hac parte manus a thorace feiungatur. reliquum enim prceterea nullum ipfim thoraci comittit, nifi grandis mufculus, quem gibbis fčapularum partibus fubh^refcere paulo ante commemo-raui. Idem mufculus ex prima vertebra incipit : mox deorfum per totam ceruicem defertur, ea fčapularum parte, vbi elatior cofh, 8c fčapularum bafis inuicem coeunt: vt&hic in fčapularum ofle quippiam angulo perfimile habeatur. Sed antea quoque
que mihi dičhim eft, gracilem ad hunclo-cum mufculum tendere ,exoccipiti j quidem ofle natum, fed prope (capularum dičtum angulum mufculis ipfius vtrinque cohxrefcentem. Itaque pofterior ipfius mufculus eft, qui inter pofteriores fcapula-rum partes eminet: anterior is ipfe de quo nuncfermo eft. nam ad initium bafis /capularum ofsis perueniens , huic iniicitur: & perpetuo vfque ad inferius extremum adhxrefcit vniuerlx ipfarum parti conue-xac fubie&us: verum hanc alius mufculus comprehendit, a quo dum cutem detrahis prsedidus in oratione mufculus diflolui-tur. hic autem mufculus de quo verba facio , foli fcapularum bafi connexus eft. a-ftio autem ipfius mediis coftarum , qua maxime curuantur inferti, eft thoracem totum praeter inferiora extrema reuelle-re, qux feptum tranfuerfum mouere docebimus. iam illa quoque interdum cum fupernis in vehementibus mufculi aftio-nibus mouentur, quemadmodum & nonnulla ex iis qua; fepto tranfuerfo fuperpo-fita funt, obfcure folent moueri. Summa vero ipfius ačtionis in illis potifsimum co-ftis eft čonfpicua, in quas inferitur. hic etenim dii Ce inferit, veluti in quolHa digitos qui eis inferuntur difcretus eft, non conti-
DE ANATOMI C. ADMIN. nuum,nequefoliclum inibi extremum obtinens,quemadmodum complures mufcu-li,vlque adfpurias coftas pertendit,omnes ipfisfuperpofitas furfum verfus attrahens. Ali) autem mufculi vtraq; iplius parte fin-guli continentunhicin priore thoracis te-gione,illein pofteriorc.coftas furfum re-uellit vt tres thoracis hi mufculi fint elatio res.Eos enim fic nomino,alium pofterio-rem,alium priorem,aIium medium.eft autem medius,de quo nuper diiTerui,ex ambobus fimul copofitus.Ac thorax folohoc mediorum mufculorum coniugio motus, abunde fatis animanti fubferuit.difces autem adminiftradonem in viuentium confectionibus. Altera priorum mufculorum coniugatio ex fecunda vertebra incipit,fed ab omnibus aliis confequentibus exorta,in quinque priores thoracis coftas ^er valida ligameta fe inferit.quemadmodum etiam reliqua tertia coniugatio mufculoru membrana; modo fubtilium.etenim hanc quoque appellationem poliunt accipere.Inci-pit quidem a fpina extremarum trium colli vertebrarum,& prima; fimul dorfi,ligamentum membraneum caput vterque ipforum fpinalibus mufculis inftratum continens. Vbi vero ipfum fegregaueris, primum fibra: tenues ligamento inferta;
rrmfculum generant:in fimiis nimifquam inualidum tenuequerin aliis animantibus, praefert i m fuibus,& canibus,valentiorem. iam vrfis pariter & ferratis dentibus praeditis non paulo validior ineft hjc mufculus eo qui in fimiis vifitur.fuperiacet igitur tertia: cofta:,in quartam, quintam, fextam,<Sc feptimam inferitur.Et fi caput ipfius pre-hcnfum in le attraxeris,coftasfurfum trahi attollique fpedabis:& thoracem dilatantes idem 3c in medio prioreque mufcu-lo molitus , paria ipforum magnitudini interualla thoratis fieri con/picies. Ha: igitur tres fublimium thoracis mufculo-rum coniugationes funt refpirationis opifices, quarta deinde, quse in primis coftis exiftit. nam ad priftinamipfos fedem attollens .priorum fane coftarum offa trahi fixrfum verfus fpeftabis: partem vero thoracis,qua: illic eft difiungi. Cxterum alia: dua: mufculorum coniugationes thorace detedo.vt indicatum eft,iuxta longitudinem apparebut,ha:cfpine,illa pečtoris ofsiexpanfa, ex carnofis quidem totis ea exiftens,qu£eiuxta fpina eft,omnibus thoracis coftis prope {pinales mufoilos fuper-pofita.ex membranofis vero eft qua: iuxta pcfltus eft,nifi quod fuperior ipforum finis carnofus eft,quanquam & hic pauca adeo <1 4
S.48 D* ANATOMI C. A D M I N. carnem habet.Quod itaque membraneum ipforum eft,non pro aliarum membranarum robore,fed veluti ligamentum quoddam,vel tendo latus egregie validus,albae lineae didufhi habetur,qua autem afcendut diuifi a reflo abdominis mufculo diduflus hictranfuerfus eft,qui iuxta osfabenfis figura diflum Graece] fifofdls, fpuriae coftse cartilagini eft inieflus, partim dextra re-
fione partim finiftra , in vtroque mufculo nguli: cuius etiam antea quodam in loco memini, praecipiens in pefloris mufculo-rum confeflione ab eo abftinendum.his fiquidem fubhaerefcit,& cum his aufertur, vnde etiam anatomicis ignoratur. Caete-riim tendo hic reflo abdominis mufculo continuus, vt dixi, eft, omnibus coftarum extremis,quae ad fternon pertinent,incum-bens.Porro mufculus hic in omni animantium genere ad primam coftam vfque pertendit, vbi& carnofus vifitur,& tenuis carnis tendini alendo obduflte latitudinem quampiam accipit,idque in lateribus potit fimum, 1 per quae prima metaphreni cofta defertur ab articulo ad peflus recedens. Iam vero alius mufculus huicfimilem habet aflioncm, prope {pinalem extenfus,ne-que fic alteri mufculo commixtus,vt alterius cuiuiHam pars effe putari queat,ficut
in fterno fitus pars eius efle videtur,qui in .abdomine habetur, fimul cum thorace & incipiens & ceflans peculiari circumftri* ptione orbiculata magis quam latiore.ca:-terum finis ipfius inferior fpina: mufculo obhsereicit,obliquus in pofteriora vergens, vt renfus coftas intro contrahat,ftringar-que. Atqui indigere ipfis natura videtur, quoties thoracem vehementer comprimere defideret,quo tempore etiam abdominis mufculi afbionem obire videntur. Sed de his poftea agcmus.Supereft aliud vnum mufculorum par extra thoracem bifidum, quod in extremis coftis thoracis inibi finem deorfium verfus detrahit rcaputquoq; huius vni inter abdominis mufculos admi-fcetur,de quo clarius,cu illos incidam,tra-ftaborin prsfentia tantum dixille fufficit, quod hic mufculus extremam thoracis co-ftam deorfum fimul cii alia quatpoft ipfam eft,in plurimis animatibus,& maxime ferratis, trahit.interdum vero ad tertiam quoque excedir.Nomino autem extrema nunc coftam,non paruam illam reuera fpuriam, qax ab aliis abfcedit,& carnofa: parti /epti tran fuerfi fupern ata eft,fed qua: poft ipfam habetur,cui manifefta iam membrana tenuis intus fubtenditur,ei continua,qua: o-mnes coftas fuccingit.
a xq Vim en t vyiu
Fibrarumin mufculis varium fitum,ortum,& in» cilionem docet:& fuperiorum anatomicorum imperitiam indicat:fed non tam vehementer,vt in fupe-rioribuslib.nam hoc capite cum «jufedam illis auferat,tamen aliquid tribuit.
<C A P V T III I.
DE hocfane mufculo paulo poft dilucidius ageturrin prgfenti vero opportunum eft de mufculis mefopleuriis,id eft, intercoftalibus fermonem exequi,quorum neque ipforum naturam vel actionem Anatomici profeffbres cognouerunr,ficut nec omnium pra’<di£toru,i quibus moueri thoracem diximus. Vlque eo tamen in interco-ftalium mufculorum cognitione progrefsi funt,vt fibras ipfarum non ad mufculorum longitudinem a fpina ad pectus protenfas, fed ex alia ad aliam pertinere norint.Ne-que vero quod obliquum habeant fitum, neque quod bipartita: fint, externis fibris obliquitatem intimis contrariam habentibus , quilquam ipforum conlcripfit. cum autem hoc ignorarint eindens argumentu eft nec de aftione quicquam intellexiiTe. Nunc igitur fatis erit naturam ipforu dun-taxat cognofcere.At cum de confe&ione thoracis in animante adhuc viuo fafta,fer~ mo mihi fuerit,adionem ipforum peraga: r>	qua
quauuis etiam in opere de refpirandi caufis omnium iam mufculorum thoracem mo. uencium explicuerim, Verum in hac difpu» tatione tantum de ipfis dicere fufieceric» quod mufculis omnibus, quos percenfui, ablatis,fitus fibrarum manifefto apparet obliquus in omnibus mufculis,qui in fpa-ciis intercoftalibushabentur.Examen pro- Fibrarum fečlo ipfarum a fpinalibus mufculis inci- m mufitt* pies,& duo cuiufquefibrce extrema contue* ln fitus bere,vnum altiusprope fpinales magis Cu yarittf. tum, alterum demifsius inde longius remo« tum: tanquam fingulis fibris oblique in priora non rečto tramite deorfum verfus procurrentibus. Praeterea fpinalibus exem-ptisvi fibras quoque fimiliter obliquas ibi' demipiis fubie&as fpectabis. Verum maci- In quibus lentum vetufque animans efto in quo ha:c animali-infpicere oporteat.quippe in his prxfertim bm fibra. mufculorum fibrae clarius fblent confpici.Jint injpi-nam iuuenilium pinguiumque animalium cienda. fibra? tum humiditace, tum carnis copia conteguntur. At ii non modo macilen* tum vetufque animal fuerit,fed etia grande, emdentifsime videbis ligamenta tenuia & fibrofa exofsibus orta3c]uibus caro obdučla eft. Hoc non aliter fieri cernitur quam in calathis aliffque fifcellis, in quibus lac harum rerum periti coagulant.
Zjl Dl ANATOMI c. admin. lant.finge igitur fibras exofsibus orientes* qua: ligameta nominaui,eo quod inde pro-ueniant,iuncis proportione refpondere, lacii vero ipfifanguinem,& cafeo carne pro-portionari.Nam vt ille ex latte,ita hxc ex fanguine nafcitur.Aufpicatus igitur a fpi-nce partibus vt dixi,fibras fequeris,obli<.]uu vniufcuiufque (itum confiderans.ex qua re fiet vtdum ipfas inlpicis,ac adpečlus magis feraper abfcedis,etiam fibrarum {itum nonnunquam cum coftarum conuerfione variare cernas.No enim vt vnumquodque a fpina prodiit,ad pectus obliquum perue-nit,ab elatioribus animantis partibus ad humiliores indinansrfed vbi prope peftus iam cartilago ofsis vice creata appareat, alium obtinet fitum,priori contrariu,obli-que rurfum ad peftus cui coarftantur,por-tendens.in hac igitur ipfa parte vbi cartilago primum gigniturrcirculatim quodam modo magis, non in angulum, coite fle-ftuntur.fibra?autem ex imo furfum obli-quius perlata: fubcontrariam obtinent po-fituram.etenim in omnibus ipfis cernitur, fi illas duntaxat exceperis, quarum extrema pečtori non committuntur.vniformis enim harum coftarum ab initio adufque finem latio exiftit»nullam talem flexionem habenti qualem habent, que cum pečtore
coar
t I B E R r. 3J-J coar&antur,atque hac ratione coftas illas Quare c» appellant fpurias,in amplam definentesfrtdica»-cartilaginem,a quibus feptum tranfuerfum tur ft>u-exoritur ,exortufqueipfius vnaquarque car- rt*. tilago veluti propugnaculum quoddam exiftit.quippe & hicficut in aliis plerifque, prouidens natura fuit, quae feptum tranf-werfum neque ab externis partibus fingu-larum coftarum,nequeab extremo,fed ab internis {imul& ante extremum produxerit. Hae igitur coite fibraru fitum deorfum verfus oblique declinantem tenent.que ve-ropeftoricommittuntur,fibras pro lationis varietate committunr.Ab externis fa-nepartibusintercoftalium fibra? hanc naturam lortiuntur.qua: vero in internis partibus; habentur contrario modo iuxta x li-tene figuram exteriores fecant.Porro has quoque coftis a peftore diremptis confpica-ri aggredieris.Nam hoc pacto & fpatiofa thoracis interna laxitas ex toto,& cum ei fibrarum figura apparebit.Vt aute prompte dignofcas omnes ad fpinam refiečti, ipuria? pr ofe£to etiam ab internis partibus innotefcentjtoto fuo corpore fibrarum fpe-ciem continentes,aliter quam externa: ab humiliore cofta ad elatiorem oblique pro-currentem.reliquas vero omnes duplicem quidem vfque ad cartilagines,ouomodo
fpurie per totam ip/arutn ftru&uramtin Kis autem adpefroris os vfque, contrariam.
A\G V 3*1 E Tf T V Jtf.
Septi tranfuerfi fitum,& generationem deferikit. conflatur autem hk mufčulus, vt illi qui coftas cingunt:« fimplici čarne,neruis,& ligametis in ipfam
«Jiflributis.
C A 1» V T V.
VNus itaque thoracis adhuc mufculus fuperefthaud vilifšimus,phrenes ap-pellatar.Septum autem[tranfuerfum]ipfas tantum effe Plato exiftimauit,duarum anima: partium,appetitricis, & animofe.ve-rum ha:c non hoc modo funtefed vt in commentariis de refpirationis caufis demon-ftratum eft,inter omnesquos dixi mufcu-los ad refpirandi aftionem animali: phre-nes funt vtilifsimar.generatio huicmufcu-lo talis eft,qualem paulo ante de iis qui coftas cingunt,enarraui.ligamenta complura tenuiacjueex ofsibus prodeunticaro fim-plexipfiscircuducitunmedia vero pars totius feptirranfucrfi ceu grandis circuli:exi-guum circa centrum ipfius alium circulum exaftum continet qui tendo ewifUt.nullam adhuc carne retinens,quam prius habebat, fedhrrcin diaphragmate collis fuperiore parte apeftore diremptis confpici pofiunt; verum tota ipfius naturam nianifefto prius
con,
contemplari non licet,quam odo abdominis mufculosdiffecueris,adquorum confe-ftionem nunc diuertendum eft.
.ATigvyiiexTvjtt.
Ofto mufculoy in abdomina,iuxta primam ana« tomic® adminiftrationis forma,copiose irueiiigae.
ANNOTAT.
I Isl<£ du£ dicftoneSjCoTla o1 coTlaJric^yt CiT' in multis alijs locis,etiam fignificant laterales mufadorum partes.
C A P V T VT.
ATqui commonere vos cogito,& iime-mores,eorum qua:fobinde a me fi iit. Veruenimuero(vt & prius dixijopus hoe no apud amicos duntaxat feruatu iri veriii-miiceft,fed ad multorum manus peruenturum, ex quibus nonulli omnia inuidere,alij vero optimaquxq; eligere acdifcere parati funt.Couenitigitur etiam earu reru,caufa amicis cognita,in memoria reducere,ac fg-pius,quod eriam nunc comemorabo. Me? Jbfetho* mini me omnes abdominis mufculos vbi dut dtjfe* primum limia fuerat ftrangulata,incidere, candi. mox inteftina, ventrem,iecur, lienem,renes^ veltcamrfi aure foemina animal eflec, etia vuluam.Atqv hxc primo die fola amicis frequenter me confecarememini,ne videlicet diutius afferuata coputrefcerent.de-inde confequenti die ad alia tranfgrefius,
IjS DE ANATOMI C. A D M I N. mcidere& illa,ordine videlicet eoru,qua: hoc in opere initio confcripta funt.Quo-modo igitur abdominis mufculos aggredi oporteat,cum ab ipfis quis inceperit,paulo pofterius exequarrnunc autem difciplinam pr^diftis fucceden tefum inftituturus.coftas enimapeftorisofle liberatas,quas,vt ma-nifeftoqujeintus funt confpicerentur,intro confului reflečtere:rur/iim ad fternon vbi prior ipforum fitus fuit,reducas oportet: tanquam fi omninofečhe nonfuiflentrde-inde quod ex abdominis cute adhuc reliquum eft,detrahere. Porro confečtionem mufculorum fub eo [latentium] a maximo aufpicaberis,& omnium extimo,qui a thorace incipiens,omnibus in abdomine mu-fculis fuperftratus efbcuius initia,iis quos praedixi difleftis,euidenter confpicies,maximo inter elatos thoracis mufculos confinia,quem fuis digitis,veluti digitis quibusdam in coftasinferi diximus.Vbi igitur in illis fingulie infertiones definunt,adiacere principia mufculi de quo prapofita habetur oratio,contueberis,partim a dextra vi-delicet,partim afiniftra.At prior exortus adfeptimam potifsimum coftam exiftens fini mufculi anterioris inter eos qui thoracem mouent,fubiacet:deinde ex aliis iam omnibus coftis procedit,qua; illis partibus
vicina: habentur, vbi primum fingularum os in cartilagine degenerat, ficut prius declaratum eft. Simile autem huic flexui prima: notha: cofta: habent,odtaua quidem (fl deorfum numeres,) ad mucronatam carti. laginem furfum lata: reliquis aute ab hac, prout maioris minorisve ratione differentibus,prout abea deficiunt. Semperenim humilior elatiore breuior eft. attamen ex ^>nJn‘ef® hisquoq; omnibus prima abdominis mn~iUSattc,M /culorum coniugatio en afcitur,obliquis fi- mufculo-bris ad vetrisanteriora perlata, toti etiam vum a^* abdominis regioni per inania, grxci vocat minit ori-xwiibvxf, expanditur, tum ad iiium offa, tu£°* ad inguina, vterque procedit, ac pubis ofii per membraueu,{ed validum tenaine ante inguina ortum inferirur. Quinetia robur huius iuxta inguina tendinis nonnunqua laxior fit, & cum eo totus hic locus latior redditus, partes quafdam corporum fubia-centium in fe recipit, veluti inteftinorum, vel omenti: atquehoc iam grtecis «*Ai, Latinis hernia vocatur, iam hic tendo mem-branbfus paulo fupra inguina fitum obtinet, vttenuem membranam, graece diftam,permeet,ac eafimul qua: ab ipfa includuntur: de quibus poftea diflere-mus. Pars autem horum muiculorum,qua: ad ventris anteriora porrigitur,in tenuem
iy8 DE ANATOM. ADMIU. exacte tendinem definit, rečtis extrinfecus mufculis fuperpofitu. Pari modo ex altera coniugatione mufculorum abdominis qui obliquum fibrarum fitum primis contrarium pofsident, tendo in membranam de-generans anterioribus mufculis infidet: v-rerqueveroiftorum exilium ofle ducit originem,carnofum exortum habes: hinc deinde obliqui fur funi ferutur mufculis traf-uerfis infidentes. Pofteaquatuor coftarum notharum extremis per carnofam fubftan-tiam. Tendo autem ipfbrum tenuis, in que defluere dicti funt,medius inter rečtos rnu-fculos& praedi&orum tendinem procedit, etenim duo amborum mufculorum tendi-nes in vnum coire tibi videbuntur: atq; fe-parare ipfos haud, mediocris eft negotij: praefertim cum ab hifce particulis totius a-nimantis cofedionem aufpicamur.In prar-pofita adminiftratione mufculos iftos incidere aggrefsis prociiueeft tendines vtrun-que mufculum cSfequentes fecernere. Vbi enim quod in eis carnofum efTet definit,inde nimiru tendo procedit carni continuus. Hanc igitur propriis finibus circunfcripta infpiriens, tendinem membranofiim ex v-traq; ipfarum prodeuntem facile comperic s. Atq; etiam ineo loco tendo hic gignitur, ybi in latere vtriufque re&orum mu-
fculo
fculorum i cofta habetur, fiquidem priote
parte duo hi mufculi peranteriores coftas mutuo fe contingunt :ex lateribus autem, vt diftum eft, membranoforum tendinum infertiones recipiunt rfubftantia aute ipfo-rum per totam longitudinem carne coftat: & a fuperna parte tendo nufquam eft con-fpicuus. Quapropter & in pubis os carnis interuentu coniiciuntur. lam vero in hifce partibus exafte inuicem coeunt: atq-, hoc ipfis primum accidit inferius quam animatis vmbilicus eft, quippe elatior lpforu por tio, ficut paulo ante oftendimus, adiacet quidem,non aurem adunitur.hanc coniuga tionem odfto abdominis mufculorum tertiam ponito: reliqua vero quarta tum ex reftailium ofsislinea , tum ex lateralibus vertcbraru qui in lumbis vifuntur procefsi bus oritur: verum non ftmul atque vterq; mufbulus enaftiturhoc effici videasjfed me branofum ligamen valens ex commemoratis ofsibus produftunrproindc in procef fu fibris adautium tranfuerfis,in mufculifi guram peruenit partibus aute internis cu-iufque fpurisr,cofta? extremorum fubhacre-fcit. Quem admodum vero fibrarum accef-fione mufculifačfci funt,ita rurfus in priori parte ipfas deponentes, in latum tendinem definunt.Ac tendo hic,vt eorum multa quae r 2
IČO DE ANATOMI C. ADMIN. diximus,haud paucos medicos latuit;rt qui membranofiis tenuisq; peritonxo obhaere fen: Sc ex ambobus vnalitis compofitus, non vt eft,fic etia apparet, fed fimplex vna membrana efle videtur. itaque conandqm eftqua tendines primum ex carne prodeu-tes peritonaeum confcendunt, ea maxime ▼nitatem feruare.nam fi tendo a carne fuerit auulfus,no poteris amplius ipfum fepa-rare,nifi exercitatus peritusque vtrorunq; natura:. Nam & in abdominis futura, yoc-vio^x<f'iKfj grarci vocant, tanquam perito* namm attollunt,& ex ambobus dičžtis com pofitum, confuunt, ex peritonaeo reuera inquam,&mufculimembranofifine. Peritonaeum porro ipfum araneorum fibris fimillimu eft ,fimplex, & tenue infigniter: non vt quidam tendines membranas modo extenuati: qui tame,fi clara luce exafte in-fpiciamus,fibras tenues ipfos in ter currentes repnefentant.Sed peritonaeum aliter ha bet.eftenim {implex,vti diximus,totum fi. bi continuum, vnum quoddam ex primis corporibus,adamufsim fimilare. Quinetia manifefto apparet quale natura in imis par tibusexiftat, vbi mufculis tranfuerfis ab eo feparatis folum habetur, nam hi comminetur coeuntq; reftis inibi mufculis,! peri tonaeo digrefsi. De očfco igitur in abdomine
I I B I R V.	X6'I
ne mufčulis abunde fatis difputatum eft, idquefaneiuxta primam anatomicae ipfo-rum adminiftrationis Ipeciem, quam nunc expofui.
•A V !M E m T V JUT-
Quomodo adminiilranda fit aLdominis mu{ču« lorum difTečiio, cum ab illis incipies. Cutem autem primum tollendam efle exittimat. Quandoquidem nullum a medio ipfius incipiendo iniit periculum.
annotat.
i Vetus quidam codex fc habst, principium e-nim mufcidt Z3" extera.
i In quibufdam codicibus legitur iyxxpciM//, hocefl, a tranfuerfis erat: fed melius Acffipin alijs habetur. Nam obliquari* mufculcrutendo ad mebrame modu dilatatus, reiltus incumbit mufeulis: tranfuerforum yero per ima potius repit, o1 periton<eopertinacius adb<erefcit.
3 Crocum exemplar correctum hic durii ha-bet,ytad tendine referatur, de quo h<ec omni* intclliguntur.ita etiam hunc lacum Demetrius intellexit.
C A P V T VII.
QVomodo autem inde quis incipiens t manum probe admoliatur,deinceps r 3
venit explicandum. Cutem ex abdomine detrahere oportet, vbi nullum a medio ip-fius incipiendo eftpericulum, quippiam ex iis quae fubfunt ipfi,vel pertundere, vel di-uellere. Nam membrana cuti continua indidem a mufculis fiibiečtis feparata eft: ac quicunque abipfit corporum natura ve-luti manu ducitur, is indubie cutem qua* inibi eft auellereidoneus eft,vt etiam nihil eorum quaripfi fubditafunt, vitiet. Procedens autem ad latera prope coftas fpurias, mfi curam adhibes, veluti caput exigui mu fculi diuulferis, quem ad axillam afcende-yinfculus re afleruimus , anatomicis incognitum. anatmi- nempe membrana cuti continua fibras car sit ineo- nofiores per interualla obtinet, primum gnittis» maiora,deinde minora:rurfus luper ip-Jfum nutriendas accipit i vfque ad mufeu-lum ibi gracillimum fimul & latum ,dnm Tero ad axillam porrigitur, fibris ex lata regione in arftiorem coa&is , carnofum anguftrimque faftum. fi autem inferius ip-fius principium latum vni cum cute ade-meris.auulfam protinus carnem deprehendes ,quaeaxillsepartibusinfidet. Hanc,fi induftriuslaborisque patiens fis, vndenam auulfafuerit, difquires: mox cum nihil ex iis qu*E illic habentur, auulfum deprehendis, totus ksfitabis, quemadmodum & ego
primum
primum. atfi negligentior ac /egnis exti-teris, quales priores nobis anatomicos in multis cofečtionibus eft inuenire,tanquam nihil negotij fit carnem hanc vel abfeftam a fubditis corporibus quibus infidet, vel a-uulfamhumiproiicere. Itaque decutehu jus loci' exactius detrahenda quomodo di-ftmn eft ,etiam hžcc fufficient. Porro to-J^enone ta abdominis regione detefta , nmkulosabdomnii odo fic incidere conuenir. Corpus bifa-detetta riam a dextra parte & finiftra reda linea quid ag(-feclum eft, quae a fuperna parte deorfum dum. per totum thoracem porrigiturrhuius fco-pos euidentesna£tus,quos ego nunc recen-/ebo,vndique vtilem habiturus es ipecu-lationem. Trimus erit mucronata? cartilaginis extremum, inde deorfum per medium fternon procedenti, poftremus finis fterni vertex eft: qui locus inanis & acla-uiculis vtrifq; ,& a inufculis de capite pro-duftis circunfcribitur: vt ablata cute, in confpc&umpalam prodeant, ad deorfum verfus lineam hanc protendenti, poftremus fane eft pubis ofsium comiflura. quod vero intercedit,medium vmbilici regionis habetur, hacipfa ratione etiam interualli medium eft, quo mucronata cartilaginis cacumen diftat. hinc progredere circa medium vmbilicum , fummam cutem inci-r 4
Z<5"4 »E ANATOMI C. A 0 MI N. dens, quo poft primam fečtione linea candidior corporibus vtrinque fubdita appa-reat: ex qua maximum fumes indicium, probe confe&ione efie adm ini liratam. M u fculi fiquidem carnofi quos reflos pauto fuperius nominaui , linea commcmorati diftinguntur, quje merito ipfam ambientibus eft candidior, cum nulia ei caro fubfir, namtendines membranofi reftos comprehendentes mufculos , quos [ inquam ten-dines ] ab i obliquis dixi procreari»iu-xtahuius iineg candorem in idem coeunt, rurfus igitur ipfam leuiter fecabis, vt nihil eorum qua: fubfunt, confeces, fed tendines duntaxat a mutuo contextu fecernas.id e-nim fi rite peregeris,habebis iam,iuxta pa> roemiam , dimidium totius : quanquam paroemia, omne principium > totius operis dimidium intelligat: cum multa principia . prompte queant peragi. Quod vero mu-Tota dif- Cculorum confečlionis principium ego di-fetfio co- xi,reuera totius operis dimidium exiftit: funditur quemadmodum nili etiam rečle ea perfe-frincipio ceris, tota confequens difle&io confun-mateincaditur, turbaturque. Sed fečlione,vt di&um pl*	eft, fa&a,duplicem adminiftrationem hinc
fucceiluram fcias. Profuerit autem priorem , qua: facilior eft,exercere. ita. nanque {pes eft vt poftei aliquando difficiliorem
aggreflus,;! fcopo non aberres. Promptior faciliorq; adminiftratio eft, qua imifculum redumhamulo eleuatum, vel finiftra manu ad latus aftumjdiflecas.paulatim a fub-ie£lis corporibus feparans. Quam vero o-peramper finiftram fecantimanuiin hac fečtione prseftirifti,eandem alterum tibi in prima aggrefsione prxftare melius eft.C5-modius enim hocpačto rečta molieris fc-čtionem, a mucronata cartilagine aufpica-tus.Porro manus minifterium efto, digitis quatuor fecundijm mufculi longitudinem iniečlis, deinde cum in eo fixi fuerint, ad latus leuiter agetibus. Si enim hoc in vtro-quemufculo pro^e .confeceris, mediuipfo-rum manifeftius euadit, in quo primam fe-ftionem fieri praecepimus. A t cum rečte /e-cueris,vel vna manus fufficiet, qua; mufcu-lum incidendu leuiter in latus abducat, ide licet,vtdixi,hamoquoq; peragere:eaque adminiftratio ad vmbilici loca fiet, quoad infignem mufculi partem dete&am videas, nam peritonxum ipfi vna cum tranfuerfo, rum mufculoru nerueis tenuitatibus iiibia cet: a quibus mufculi oblongi detrahi io-lent quapropter ego digitis quoqueafubie ftis ipfos feparo. verum id ab initio cnprimum diflecas, agendum nen eftiproceden-te veroadminiftratione, & manifefto ipfis r S
16'6 DE A NA TOMI C. ADMIM. iam diremptis , quo totum negotium cele-rius abfoluatur, digitis fubie&is reliquum mulcu lorum a fubieftis auellas oportet. Pofteaquam hoc ablolueris, iplorum fupe-riori initio, vbi didučtum dixi exiftere, ia ablciffo, ad mufculos paululum deflečte-re conaberis, quo circunfcriptiones eorum clarius confpiciantur. fiquidem extrinfe-cus tendo obliquorum mufculorum communis fuperpofitus ,connexum impedit.fi ▼ero capita ipforum nolis praecidere, fed integra feruare cupias, tendinem membra-nofum ipfis iniečlum auellito:qui peculiare mufculorum operculum parum ftudiofe incidentibus effeputatur: cuius vice pluri-; mi membranas connexaspropriasque obtinent: detrahes autem primum vtfimpli-cem,quo reftorum mufculorum circunfcri ptio in conlpečtum veniat. rurfus bifaria incides, diftribuens aliam partem 3 ipfa-rum primo maximoque mufculoru, aliam quatfubea eff, fecundo. Atque ided etiam vocentur, vt modo di&um eft, obliqui hi mulculirprimi & fecunditfub his tertius fe eundum longitudinem expanfus: fub quo-quartus mufculus tranfuerfus peiitonao coharrefccns. Ita vero coniugationes ipfo-; rum voces licet:primam fane maximorum obliquoiumque mufculorum , qui a fexta
thoracis cofta incipiunt: alteram 2iis fub contrariorum ob!iquorum:tertiam r edorum :& quartam tranfuerforum. Verum cum abunde in quibus dixi fueris exercitatus,aggredere ftatim ab initio poft refta confe&ionem a reftis mufculis feparare, primum fane fuperficiarium maximi mu-fculi tendinem, deindefecundum, qui fub eo eft,cjui a fecundo nafcitur: ac vbi vtrun-que alteri con nexum oftenderis, re&orum mufculorum confectionem aggredere, fic enim totum opus clarum tibi euadet,vt nihil confundatur, mufculis fimul cum ner-uofis ipforum tenuitatibus diftinčtis. quod igiturprius feceris, deiuper a thorace in primo mufculorum coniugio incipiens, id nunc rurfus facito,nempe tendinem mem-branofum aggreflus: quo leuiter cleuato, primum maximum q^ mufculum adufque ipfius originem deteges. No tamen in hac adminiftratione vfq; ad totum pertingere queas, vt cui pectoris mufculi fuperiečti funt. Hunc igitur eatenus incidito, quatenus detedtus ad oftendendum euideter fuf-ficiat mufculiproceflum.reliquos vero tres mufculos amputare licet, etiam fi non ex fuperpofitis quippiam nudes.Quemadmo-dum enim primum a tendine prodeuntem vfq; ad fuperioremproccfTum incidifti,fi-
brarum continuitatem lecutus, ita quoque fecundum incidas, atendine quidem primum ad fibrasipfius tranfgreflus:deinde continuitatem illarum feruansvfq; ad exortum quem paulA ante commemoraui, quin etiam tertij mufculi carnofi conle-ftionem vfq; ad vmbilici regionem facito: illinc verA alterum mufculum alteri imis, in partibus coeuntem conipicies rnecnon tranfuerforum coniugationis fubieftx infimam partem,ipfis inibi contextam, nam ea paulatim a peritonteo abfcedit,& folum ipfum nudum relinquit.
A \ G V DA E N TV %t.
Diligenter quaedam de natura fepti tranfiierfi repetit:ac imprimis de membranis qu* vtranq? tho racis regionem internam fubcingunt.
Item multa addit de ea quae vertex peritonaei di» eitur.plurima infuper de duobus fepti tranfuerfi foraminibus, fi foramina vere fint dicenda. Quidam enim foramina illa ex perforato non effe aiunt, fed cedente & ambiente fepto mearum illum fieri exi« ftimant.
CAPVT VII I.
HAec igiturin pradens deprarcordio-vum mufculisfufficiunt. Repetentes autem de fepto tranfuerfo dicamus,quac deipfius natura indifculTa dimilimus,quoniam prius apparere non poteft, quam abdomen aperiatur. Coftat autem omnibus,
licere nobis, nili multa in vno animante velimus oftendere ,pra:pofitas partes obiter incidentibus,adidquodpropofitum eft femper accedere. Quid enim fi aliquis phrenum duntaxatnaturam voluerit often di,vel fi etiam de ftrufturaipfarum quarfHo quardam fuerit, adminiftratione anatomica indigens , an non in huiufmodi occafio-nibus rationi confentaneum eft totum quidem abdomen vna cum peritonaeo, prout euenerit, perfecare ? inteftinis quaeexeptis primum fepti ex fpuriis coftis proceflum indicare,de quo paulo fupra egimus, deinde quomodo fpina; inferatur, poft id explicare partes ipfius ,diftinguere nonlblum fubftantiis, fed etiam ip larum fita,actione, & vfu differetes. Etenim medium ipfarum eftmufculus qui in tendinem latum omni ex partea carnofis comprehenfiim definit. Exvtraq; autem ipfius parte,fuperioreputa & inferiore, tenuis membrana obha;re-fcit,quam accurate,fi animum huicaccom modes fermoni,deteges. Harum itaq; me', branarum elatior duplex exiftens,tota thoracis regione fublin it, a dextra parte altera ,afiniftraquoq; altera.nS enim vnaquar-dam eft intra thoracem fpatiola laxitas fibi continua,led a prardiftis membranis inter-cipiturrque re&a linea ad pecoris longitudinem
&7.0 D * ANATOM. A D M I N« dinem mutuo fibi cohsrent, mfi quantum ea in pa rte ab/čedunt diftantq;, qua cor fi-tumefh Hoc enim inter ipfis mediucapientes propria inclufum mebrana ipfis craf-fiore, ita ad mucronatam cartilagine vlque porriguntunvtrinq; comprehendentes, vt di£tum efi:,cordisiniioIucrum (vriginafJltoit Graeci, appellant) Uue membranam fiue tu-Tota Tter nicam tu velis nominare, totam itaq; vtra-na thora- que thoracis regionem interna membrang cis regio fubcingunt natura fimplices , telararaneo-membra- rum modo, vocantur autein codis cingen-nis fubcintes,Graece vm/mint. vbi vero rečle ad iu-&a ejl. gulum vfq; perfcrutiir,interfepientes,Graece	vbi	pulmoni	circunafcun-
tur,huius operimentum exiftur. Bafis-ipfa-ru fupernis fepti partibus fuperiniedaefr, quemadmodum inferioribus alia quaedam membrana huic perfimilis fubiefb, qu.r peritonaei vertex optimo iure nuncupatur, caeterum haec membrana fibi continua totam inferiorem fepti tranfuerfi regionem fublinit: ac vbi illud vfus neceflarij gratia perforatum eft, ibi iis ipfis quae permeant, circunhaeret, fimulque expanditur, fimili modo membrana: qu* defuper thoracem cingunt, etiam cum vafis ipfas perreptantibus tum extenduntur, tum procedunt in orbem circundatae. duo funt foramina fe-
pti, alterum grande, qua vertebris via exhibetur , ftomacho & magna;arterise prar-paratum. Reliquum vero minus communem venam ad fupernas animalis partes fanguinem ferentem excipit , & magna cum fecuritate tranfmittit. etenim harc commiflura admodum pertinaciter coha;-ret,& membranam fimui,qua;in dextra thoracis habetur, mittit. Porro nullum ex his inflrumentis quenqua potuerit latere, neq; vena caua, neq; fromacKus, neq-> arteria, pra;fcrtim cum, vt expolitu eft,ima (e-ptitranfuerfi pars fuerit detecta. Prius autem occurrit diflecantibus vena caua,ceu in fublimi fufpenfa,& nihil ante fe contines, mufculis fublatis. At fi alterum fepti fora- Duplex men exaftius voles contueri,bifaria admi- incijlo yf riftrationem aggredere,nimiru aliquando feptpfora thoracem feciiJum longitudinem aperies, men txa-deinde ftomachum ex fupernis partibus ad ilitu in« feptum tranfuerfum defeendente fequens: tueatur. aliquando ventriculum attollens , fimul & comprimens, (iquidem orificia ip(t«js pro- Orificium pe feptum politum, non tamen validecon- yentricu* nexum, velati caua ven a fpe&atur, fed laxis li prope membranis interceptum.efl: autem hoc Ce~ feptum* pti foramen nonexafte orbiculatum inibi, verum triangulo potius fimile ,cui vertex £tfubIirruor, bafis autedorfo innixa, quid
enim
quid enim aliud quam quod Hippocratcs ait?phrenes hoc in loco arteriam, & ftoma chum circumeunt arteria in ipfa media regione fpina: innixa :ftomacho in finiftra ipfiusparte porrefto. Quinctia vena qux-damfimulcum iplts exigua,& nerui duo permeant, de quibus differere accuratius prafens tempus non poftulat. Neque enim de arteria fermo vel ftomachohorum ipfb rum gratia expl icatus eft,fed veluti appendicis loco prjeter fepti foraminis inibi ex-pofitionem inftitutam,mentio ipforum fa ftaeft. Iterum tame fuotempore explicabuntur abfolutiusrveram feptum tranfuer-fum ob halce particulas elabetes ,imo etia ob lumborum carnes non fpinas vertebris inibiconnexum eft, etfi requirebar, quippe mufculuscircularis,vt dictum eft, habetur, qui {upra omnes alios thoracis mufculos longifsimo vita: tempore aftionem fuam obit, cuius gratia ofTe quodam ex his, qua: valido ligamento fecure affirmata funt,fu-fpendi deliderabat. quia vero di£fa'sinftra-mentis deorfum verfus portedere necefla-rium erat ,lumborumqj carnibus ad phre-num eminentiora attolli ,ideo fepti tranf-uerli mufculuscum (pina connexu priuatus eft. Prarftat tamen non {impliciter dicere, ipfum omni connexu priuatum efle,fed eo
qui in hac parte eft.Natura enim ingeniola, & qua; nihil alicubi in animalibus conformandis cura; ac diligentia; omittat, inferiori parte feptum tran/uerfum per duo ligamina valentifsima connexuit. Etenim arteriam ac ftomachum complexa, a fepto fuper vertebras confequentes expandutur: In aliis /ane quibiifdam animantibus longius, quibus tofus thorax & vales & robu-fiuseftrin ii mi is vero no tantum infunt,verum etiam per ligamina inualidiora quam in aliis animalibus habentur, verum de illorum difcrimine iterum differemus.
A X9 v Jti E X r V M-
De lumborum mufculis.
A N N O T A T.
I Interpres hoc loco rrpmripx‘>/*ii'»s kgijfe vi-deturimelim tamen efi rrgoaixcvjixc, yt efi ni germanico:vt adharentes adnafceniefre figni-fiiet.fi quod, etiam datiuus kvtcus os levdtt.
% Quidam codices hac verba inuerfia habet, fie, caput potim quam finis, yt in verbi« paulo fup eri oribus.
C A P. ix.
XTVncquonia defimia in primis /ermo I\ nobis eft inftitutus,hanctuquoq; incidens, /eptum tranfuer/inn fpccta : fpetla-bis Se cum ordo cofeftionis eo peruenerit, mufculos ftomacho lubiečtos, vfq; ad quar
tara thoracis vertebra defcendentes. Cutn igitur fpina tora interioriparte mufculos habeat, folius thoracis medije vertebra nu dajprorfuserunt numero fena:. Qui igitur a capite incipiunt,fuperiorem totam fpinas portione infie&unt, lumboru vero carnes fblam inferiorem.quod in medio eft,fimul cum iis qua? vtrincj; funt,mouetur. At poft-quam fepti trafuerifi multas pattes inferiores detexifti, nihil mali fuent membrana lumbis fubditam detrahere. Eft autehajc, iicut iterum docebitur,peritongum lumbis obl)Xrefcens:quo auulfo carnes exadii mu fculum vtrinque vrsum, per fpina: longitudinem clare confpicies fibi mutuo conne-xas, a quo dixi initio toti lumborum longitudini [ expafas ]. Cum ia prope os latu Yenerint,( vocatur autem hoc,vt nouifti,£ (juibufdam facrum ) abfcedut a feinuicem» internis ilium partibus adhxrefcentes.aliai item carnes numerofadnibi (Imul,eis in{e-truntur T ex ilium ofTe natar.fequens igitur carnes deorfum tendentes,quas ^ixs nomi Damus,tendinesduos ad hasex ilium ofle 3 adeuntes in vtraq; lumboru carne repe-ries, quos Anatomici neruofas mufculoru exilitates nominarefolent. Alter iplorum interior, quem etiam ligamentum re&ius quam tendinem appelles, ei maxime parti
inferi tur, qua pubis os cum coxa connečti-cur: reliquus in paruu femoris trochantera pertinet. Prior ex 1 umborum carniti parte fublimiore exortum habet, per interna regionem procurrente. Secundus ex humiliore, qua? extrinlecus ipfi porrigitur: imo etia ex ea parte,que abilium ofle procedit. Itaq; prius ligamentii longius eftrtendo au tem qui ad exiguum femoris trochaterem pertingit, breuiorrquanquam necipfe quidem eft inualidus. fed hunc ad coiecf ionem mufculorum coxa? articulum monentium ferua. Altera vero exquifite intuitus duriorem candidioremq;,quam pro tendinu natura,ceu ex ligamentorii fubftantia confla-tum.quapropter etiam interna? lumborum carnis caput magis quam finem ipiumexi-ftimare oportet.Ita vtrunq; exteriora par«-tium caput ex ilium ofle exortu habet,mu! to quidem interno minorem , fed eundem vfum fubminiftratem.Nam pra?dičhe dua: lumborum carnis partes tela?deorfum flectunt tum eam partem fpina?,qua? per lumbos totos habeturrtu eara metaphreni partem qux ipfis continua eft. pari modo mu* fculi ftomacho fubiefti ,de quibus pofterius peragetur, fuperiorem fpina? partem infle-(ftuntrnecnon ex metaphreni vertebris ali-«jttidcoprehendunt, verum lumbi carnes int S fc.
le ipfiscaput obtinent tendinis,qui ad femoris trochanterem pertinet, quantum au tem ex vtraq; harum parte habetur, i finis potius eft quam caput duorum mufculoru ipinam fle£lentium,vt videlicet tres vtriul-que lumborum carnis partes exiftant,vna interior,elatiore orta principio:altera media humiliorertertia deinde extern a demif fiorem etiam media exortum carnofum ha bet. Verum ligamen infr.i hanc ab ilium al tioribus incipit: quare etiam 1 ongitudine iicut & crafsit ie ab aliis duabus abeft.
A\<jV7tl E-RTVM'
Deprocefsiljuj fpinalium.
C A P V T X.
IAm vero poft pržedičtos omnes mufeu-los fpinalium totorum exortus diligenter confidera. Incipiunt etenim ex fecunda vertebra duo, finguli capita a fe inuice dif-iunfta obtinentes. Explent autem medium ipforum interuallum mufculi. ab Anatomi cis pmermifsirdequibus antea abunde di-fputatum eft. femper autem ma^is ac magis corpulenti euadunt, quanuis a tenuibus oriantur capitibus. Nam ex vnaquaq; vertebra exortus aliquis ipllscommifčetur, ac inibi collum permeantes, tum magnitudine, tum roboreinftgnes Sunt. Et primum in colli extremo in idem coeunt mufedi,
inibi
inibi nati,in vtraq; fpinxparte,hic dextra, ille finiftra,vt omnia amborum mufčulom capita quatuor numerentur, fibra: autem ipforum obliquxfunt: qua:dam a fpina ad priora inferioraq; decurrentes 3nonnuIl<e contra ex lateralibus orientes procefsibus, retro deorfumq; vergentes, curam autem ipfis diligentem adhibe,cum vtroq; mufcu Jo diffečto ad lumbos deueneris. Ibifiqui-ncm mufculiex ligamento quodam membraneo,quod a fpina: locis prodi it,gignuntur,ex ima parte adpoftremas thoracisco-ftasfurfumpaulatim oblique tedente-s:qui quidem in aliis animantibus notandae magnitudinis habentunin fimiis vero fimiles omnibus qui in thorace funt exiguis. Hi mufculi extremas coftas detrahutrinferun tur in canteris quidem animantibus vfcj; ad tertiam & quartam, fi ab ima parte numeres in fimiis vlquead fecundam tertiam ve fpuriam perueniuntrinterdufn etiam quartam c5tingunt, hos autem Anatomici pra:-tcrmi ferunt partem ipforum aliquam, vt coniicio, cum o£to in abdomine mufculis fimul incidentes: aliquam vero {pinalibus affixam relinquentes.
LIBRI Q_V I N T l FINIS.
*
C LAV'DII g A-
LSNI TE^^MEMl ?>E
ANATOMICIS A D M I N I-STR.ATIONIEVS LIBER VI.
*
10 ANK E QVIKT E\1Q lAnicrMco interprete. A \ <3 V M EN t V M*
Eack-m fere qu® fuperioribus libris de fimia fcri« p (it, lik repetit.nempe,maiorem illam habere cum homine fimilitudin£m,quam aliudqueduis animal: nam pedes manulque omnino fimil?s habetmeque facies multum difcrepat:cam neque fit nimis rotunda,neque plusasquo longior: neque canini dentes magnitudine vllum difcrimen adferunt.
c a p v r i.
o M i a M fatius vifum cfl, eodem hoc opus profequi ordine, quo commentarium de particularum vfu abfolui,in quo poft artuum enarrationem,
I I B H VI. 2.79 nem ,de cibi inftrumentis agitur,confenta-neum fuerit,nunc quoque de his diflerere. Itaque manibus pedibiifque fimia homini fimillima efbcui nequefacies oblonga,ne-que canini dentes magni. Etenim hec fimul aut augefcunt,aut fimul inter fe minuuntur, quemadmodum rečlus ingreCPus,curfus Velocitas,magnus in manu digitus,temporum mufculus,8c pilorum iuxra duritiam molIitiemq',,longicudinem & breuitatem differentia.verum ex his enumeratis quodlibet,contemplatus,alia quoque poteris co-gnofcere.quippe vniuerfa hssc fimul tum increfcunt,tum fimul inter fe minuuntur. Si quandoque fimiam confpexeris erečtam currentem,ftatim ex longinquo hanefimi-lem homini exiftere cognofcesrac poteris omnia in ea efle.qua: ante paulum enume-raui,prediccre:faciem rotundam,dentes caninos exiguos,maiorem manus digitum n5 adeo exiguum,vt in aliis fimis propor* tionale.rurfus pedis digitos minores quam quos reliquae fimia: obtinent, temporum mufculos exiguos,ficut etiam cos qui ex femore ad tibiam pertinent,haud longum procedetes.ad hec os coccygis appellati,mi nutum:minimeq;hirfutam efie hac fimia, & pilis conflare haud admodum duris,vel prolixis.itafi quid ex relatis fecus habeat, s 4
aliaquoq; different.Iam nonnulix ex ipfis proxime cynocephalos fpecie accedut,adeo vt etiam magnum coccygem habeant.quc-dam cauda ipfos imitantur,atquehx inter firmas hirtiores funtrpilo veftiunturduro, rechSque,& afpeftu funt efferatiore.exa£bc verofimix hic inefi: timidus,& mufculus temporii perfectis fimiis plurimum attolli-tur.Ibi autem in perfečiis definit.vbi futura a fimilitudine coronas ftephanixa appellata habetur,vt in hominibus eft cernere. Simili modo dentes magni quide omnes, fed canini magis cofpicui,quemadmodum & maxilla longa:& digituin manu omnes fimix,que cynocephalos imitantur,exigui! admodum habent:tales,mufculos quoque qui ex femore in tibiam defcendunt,lon-gifsime expanfbs obtinent,atque ideo colligatum,^vt ita dixerim , totum poplitem: cuius caufa crura perfc&e extendere,ac pro be iis confiftere nequeunt. Cui vero animali erečlo commodius confiftere natura datum non eft,quomodo vel incedat ere-flum , vel currat velociter? Neque igitur xnaiorem in pede digitum habent grandem .hominum modo:neque aliosexiguos, fed omnes ex xquo magnos.is autem miror exteris eft,quem homo habet maxi-mum.Porro caudx initium quoddam ipfis
ineft:
ineft:3t huiufmodi fimite toto corpore cynocephalos referunt.Quemadmodum igitur prafitat fimiarum homini quam fieri poterit fimillimarum artus diflecare,cum te in exemplo exercere inftitues,ica fatius eft in talis fimite inopia etiam difsimilium aliquam capere,ficut etiam fi in totum fi-mia defideretur,cynocephalum,vel fatyru, vel lyncem, fummatini ea animantia,quibus artuum extremain digitos quinq; fifla funt. His ipfis & clauicula; infunt,3cfter-non minime acutum,eoque bipedes incedunt,hominis claudicantis modo.his vero animantibus fucceduntvrfus,leo,& vniuer-fim omnia qua; £ a ferratis dentibus] x<xfX<x~ (cMvJx gratcedicutur,& nifipufillum effet, reptilium genus,vt i&ides,feles,8c mures, conducerent & horum artus ad confectionum exercitia.omnia fiquidem ha:c qua-tuor confiant digitis,magno abolito:nifi quod quibufdam ipforum Yeluti delinea-mentum quoddam in radice babetur.Sed neque hanc ab indice multumfecretam,vt in homine fpectabisratramen in fimia prte-exercitatus etiam hac poteris diflecare. nam pratter alia,tendo quoque ab interiore manu procedens, his ineft animantibus: quemadmodum etiam mufeuii,digitorum motores,fic qui carpum,radiu, magnumqj * 5
DE ANATOM. ADMIN-digitum mouent.Eos verotum mufculos, tum tendinesqui magnum digitu mouent, hxc animantia non habere cuiuis notum eft. verum vt vno expedia verbo,& ex ačtio nibus quas obeunt,& figura particularum quam fingula animantia extrinfecus habere videntur,non nuiJa & de ftru&ura ipforu tibi indicatio defumetur. Nam particulae qusefimili munere funguntur,& eandem a. foris figura obtinent,necefle plane eft eandem quoque interius ftruduram fortir j. ita vero iis qusefimilem aftionem obeunt,(i-milemque figuram exteriorem repraefen-tant,fimilis nimirum & interna particula-rumnatura tota exiftit.Quippe natura cuique animanti corpus animi affe&ibus idoneum condidit.atque huius gratia fimul at-que nata fuerint,omnia particulis vtuntur, tanquam a magiftro edočta,formicas,igitur,culices,pulices,aliaq; id genus minuta animalcula nequaquam difiecare vnquam fum aggreflusrqua; autemrepunt,quemadmodum muftela:,& mures tum qua; con-uoIutimfcrpunt,veluti ferpens,ad hec multa auium genera &pifciumfa?pe inde incidi,vt firmiter perfuafum haberem , vnutn efle qui hgc vniat opificem,& moribus,animantis,corpus in vniuerfis efle proprium, tali fi quidem cognitione fiet, vt intuitus
‘Juoddam animal antea, non vifum, pra,’fa-gias qualemnam fub čute ftručluram ha-beatrac frequenter ego hoc indicaui,non aliunde,vt dixi eius cognitione peritiam-que indeptus,quam ex firma perfuafione, quod fingula animantia corporis ftručtu-ram animi moribus facultatibulque propriam obtinerent.Nullumitaque miraculum eftcuiulque animantis internam com-pofitionem ex figura exteriorum clare co-Ipečla pralno/cere. Multo magis fi a&ione obireipfum videas,quemadmodum nuper <lixi,deiis qua?re£ta gradiuntur.Quinetia voce animantis audita,de illius inft rumen* tis conie&uram aliquam fumere poteris, quanquam non ex magnitudine vocis tantum,fed alia quoque fpecie. Verum de hoc manifeftius agetur cum ad vocis inftm* mentorum confedioneperuenero.In pra;-fentia aute hoc quoq; de arcubus tractaui ▼berius, quod ftru&uram ipiorum in primis huius operis commentariis expofueri-mus.Cum itaq; in eis pra:exercitatoSj fer-monem perfecuturos fperarem,ceu exempli ipforu gratia de alioru animantium fi-mili & eode percenfui.quod tum ex ačlio-nibusjtu forma animantis vniuerfa & particulari confideres licer.Digicus fiquidem vbicunq; fuerit,eandem habet ftrutturam,
qua
l54' DE ANATOMI C.- A D M I Hi
quatenus digitus efbita v ero ll proprij generis digitus fucrir,fimi le taii generi ftru~ čturam femper obtmer.Eode modo cubitus,radius,& alia fingula habet. Quatenus enim radius vel cubitus eft,temper eade c5-ftat ftru&ura:quatenus autem fui generis vel radius vel cubitus eft,fimili quidem in fimilibus, proportionali in diisimilibus. Qui igitur ratione,& dextra natus indole fe exercuerit.facile inuenitquid in fingulis rebus i de fit,quid non idem.At qui nec proba; fuerit indolis,neque exercitatus,forfan &hicpra: animalium cor.fe&orum copia adduci quandoque potuerit,vt & fi leuiter quidem intelligat.idemnon per accidens, neque prout euenerit,fed ex propria fub-ftantia vnicuiquefpecieiineffe.quod autem non idem,a quibufctam,qua: accidunt particularibus,qua: indiuiduas fubftantias nominamus. Cum enim videas membrum non modo extendi fle£Uque,fed etiam in latera circumagi,neceflario duo mufculo-ram genera obtinet,alios extenfionis & inflexus,alios ad vtranque partem dedu-ttionis authores.Cum igitur prxterea coii' fideraueris vnumne os in membro fit,vt in brachioran duo,quemadmodum in cubito radir»que:vno quidem ofle inuento,mu-iculosin eo tum redtos tum obliquos qua?-
rito.Sin aute duo fuerint,vt in cubito ra*. dioque,fcito protinus alterum ipforu membri extentionem & flexum moliri,alterum iri latera Circumagere. Ad hxc non ignorandum eft etiam ex mufculis ea mouenti-bus fitu obliquiores exiftere, qui obliquos motus fubminiftrant,rectiores aurem qui re&os.Atqueid omnibus commune membris ineft, qux eoCdem motus fortiuntur. Magnitudo autem mufculorum,figura & pofirurafimilis in membris forma fimili-. bus exiftit, difsimilis in difslmilibus.Ea-dem ratione & in digitis, quanuis animal quod diUecarur,minutius fuerit.cuiufmo-di funt reptiles hi mures,necefTe efcmuičn-Iosqui fle&unt extenduntque fingulos digitos,non aliterqu-imin homine con/piri. quod fi in latera quoque digitos moueri vides,necelTeomnino eft,& motus,qui ad eas partes,in illo animali fiunt,hominibus pro portionari,ita,vtcum digitorum vnufquif-que ad paruum fertur, id fiat a tendinibus & mufculis,qui externa: membri parti in-fident,cum vero ad magnum ab his,qui interna: parti.Magnum autemipfum ficut& paruum quamplurimum ab aliis omnibus abducerein eius generis animantibus co-peries mufculos,fimile fitum humano for-titos.Vnde cofečtio lpforum facilis tibi futura.
!
X8<> DE ANATOMI C. ADMIN. tura eft,tanquam fspius antea manum er admolito.Proindefi qux priore commentario demanudifputat.i funt memineris,& qua: nuper relata funt prompte didiceris,& prompte in animalibus comperies.
A'KG V M E "R T V SM.
Tria inllrumentorum genera recenfet, quae ai alimenti diftributionem pertinst.prima noja 7rp$-ti/j 7\.'cysf) a natura fa£la,ad alimentum concipiendum^ in totum corpus deferendum. Secunda,excrementis recipiendis deltinauit. Poftrema illis ipfij reiiciendis.
C A P V T II.
QVe autem hoc libro de cibi inftrume-^tis dicere inftitui, quorum gratia quoque huc vfque fermon em deduxi,fide carere forfan primum audita videbuntur: fcd cum in multis ei ufdem fpeciei & diuer-fxanimantibusinfpiciundis pones ftudiu, non amplius a fide aliena tibi apparebunt: attamen miraberis hgcvnam artem omniit animantiu opificem demonftrare:qua; partium ftructurse fcopu efle voluit,vt eis vte. rentur homines. Cum enim vnus fit vfus cunftis animantibus communis,cuius gratia alimento indigeant,reperies^ inftrume-ta in fingulis ipforum generibus tripli-cia.Qusedam prima ratione a natura fačla, ad concipiendum alimentum conficien-dumque,& in totum corpus deferendum»
Alia fecunda ratione/ju^ tb// m^/rYnM/.i.ex» crementorum funt receptacula. Nihil autem refert,-anfiTjx dicas,an,vt Ariftoteles, vifiT]w/xx]x.Keliquas alias particulas ter* tia ratione ftruxit,qua: Koru excretionibus fubferuiunt.Pars itacj; inquam cibum ani-mantia recipiunt, ventriculus nominatur, in hoc autem leuemquanda& prima mutationem accipiunt,ac praeparantur iocino-rirquod maximam cibi in ipfum permeantis alterationemfacit.hinc venae cofečtum ipfum in totum corpus deriua,ntJ)orr,o vt ex iocinore purum nulliufque excrementi particeps vniuerfo corpori difpenfeur,natura infirumenta ad id accommodata con-diditadque fecunda iam ratione,n5 primaria certe,ficut priora qu* commemoraui-mus.Ex his inftrumentis alia quod fubtile & leuein eo habetur,expurgant:aha quod terreftre& graue efbalia quod inter haec duo medium eftjaquofum ferosumque.Pri-ma autem,quod bilem recipiant, nogoi xa*. J&x»1 »id eft meatus bilis receptores,a medicis appellantur:& vefica Wh.nt/lcx.os meatibus fimilis.qua; veto terreftre & graue ex» crementum continent, ex vifceribus lien eftrex inteftinis, ima pars inteftini redi., qux reliquum tertium excipiunt, meatus Yrinarij,^«7^«{ grcci vocat,renes & vefica.
Vt autem in arbitrio animantis excrementorum fit excretio,rnufculos natura finibus raforum ea continentium affabricata efb qurE tertia i ani ratione inter cibi inftrume-ta habentur.Itaqueneceflariotriaharc in-ftrumentorum genera in omnibus animatibus ad alimenti diftributione natura con-didit.Atque Iioc eft commune & idem in Tniuerfis.Inteftina quidem & ventriculus, vena: & iecur,ex eorum numero funt,qua: prima ratione fa£ta dicuntur.di/cretionis autem ptirgatiomlq; recrementorum gratia condita funt vafaquae bilem recipiunt, & iecoris vefica:infuper lien & renes ex fecundis funt.Mufculi vero qui recrcmentis egerendis fubferuiunt,tertiis annumerantur.
siit g v %t e k r rjtt.
Particulares ventris differentias pro ratione alimentorum,quibus animalia vefcurstur,primum tra-dit.Poftca qu« animalia pluresvel vnum tantum ventriculum habeant. Quas fuperioribus dentibus earent,iliis plures ventriculi neceiTarij funt.Quapro pter cornigeris ferme omnibus natura plures vetriču los impertita cft.de bis Ariftoteles multo fulius cap. I7.lib. 2.de Hiftoria.& cap.14.lib.Je partibus anima lium.Qtia?da alia hoc capite continentur,quae funt tammiilies abauthore inculcata,qu* do induftria omitto.
ANNOTAT.
Qu*femtcircklis continentur Jnterpejitafuerunt
runt a quodam. Nam & Ji illa detrahantur, fenfus nullo medo interrumpitur, id autem frequenter contingere rnicuiqiie ejl frtdnifeHum»
c A P v T lil.
POrro quoniam nonnulla animantia va lidis aluntur cibis, quaidam imbecillibus, e<}> natura re/piciens, particulares ventris differentias machinata eft. Si itaque animans ndnnunquam videas fiue ex India vel etiam Libya fiue Scythia profeftum, quod antea non confpexeris, alimentum li gneum /pjnofumque aflumere, magnum huicSc afperum fcitoc5ftru£lumefle ventriculum. fi autem fiuperiores etiam dentes non habeat , ventriculos huic necefiarid multiplices exiftere,vt in primum ftatim pabulum ingerat: mox ex hoc ruminatione conficiat: deinde rurfus in alium ventre deglutiat: exhoe rurfus in alium trasferat, i [Poftea ex illa differentia cibi inftrume ta primaria ratione £.iftafunt,vt ventriculus, iecur, vense, intefiinarfecunda ratione veluti renes,lie,vefica fellis, meatus vrina-rij: tertia ratione mufculi iedem pubemqi complexi. Cum dico,primum locum obtinent fimiaf: fecundum hisfimilia: tertium vpfus: quartum ferratis dentibus prodita,
&fues: quintum /olipeda: lextum ruminantia : rurfus ad aliam differentiam refpi-ce.] vbi enim prius ex Ipečtatis tibi naturte operibus fueris eruditus, artificium ipfius in aliis quoque omnibus idem efieccnfe-to. Sicitaquede hominum artubus etiam pronunciamus, non expe&antes vt omneis videamus ftatuas quas Phidias & Polycletus finxerint: fed ex iis quas iam videri licuit, aliarum quoque iudicium fumimus. quare & qui n aturre operum peritus fuerit, ex vifis iam aliorum quoque aliquam faciet coniefturam. Itaque inftrumenta qux cibum conficiunt,ipfumquepratparant, tantam habere magnitudinem ,talemqueformam , qualis maxime alimento ingerendo conueniet, perfuafum eft omnibus quicunque in operibus ipiis magis fumus verfati. Qu<t ani- jt| igitur ex me difcas, quoduis animal fu-malta f>!a perioribus carens dentibus,plures ventricu res yely- los obtinere,& omnino ruminare:ficutrur nam tan< fus cui fuperior dentium acies concefla eft, tumyen- hocnec ruminare polle, necetiam multos tnculum habere ventres,fed vnum tantum,& ficco-habeant. paratu vt in carniuorisJam cornigeris fu-peruos dentes magna ex parte abefle noui-rauSjVt quibus terreftre capitis partium recrementum in cornua abfumatur. Sed non quia cornigera funt>ideo plures habet ventriculos
I I B E R. v r.	ipt
triculos, vel ruminant:quia autem durum fpinofumque cibum affumunt,non indigent dentibus fuperioribus: quippe & camelus quanquam cornibus careat,tamen & ruminat, & multos habet ventres, quoniam fpinofum ligneumq; alimentum de-pafcitur.Huius autem gratia interior quoque oris membrana ex toto afpera eft,& ea qua? ventriculis obdufta efi:,fimiliter. Vbe-rius tibi percenferem quanto in omni animantium genere artificio vtatur natura huic traftationi fermohic proprius eflet. fed tantum de eo indicaiTe fufficiet, quantu orationis vfus requirebat, nam cibiinftru-mentain quocunque voles animante contemplari, ad eum modum deprehendes, vc in quarto & quinto operis de partium vfu libro comprehenfum eft. Exempli gratia omnes venas quas per inteftina, ventriculum ,liene,& prxtereaepiploon dičtuin- Epiploon tercurrunt, ad hepms portas porrigi vide-. ’nteir cibi bis.nam epiploon'hocquoq; inter cibi in-ftrumenta,qua;primaria rationefaftaeile, ta htf* & ipfum conficere diximus, refertunveluti wgffjW congenitum operculum, caloris gratiaco- hfaty» ditum. Itaque relifto in prjefenti libroin-teftinorum & ventriculi differentiaru examine, omnia qua? didurus fum,in quohbet animante reperies. In quorum etiam con-t a
fe&ionibus exercitadii te cefui,'fimias quidem primas collocaui j & maxime ex his ipfis ,qax hominum figuram propius accedunt, ficutpaulo antedi&um eft: deinde quibufoinque animalis nomen competit. Haec autem omnia genere vnocomprehen duntur,nominanturq; animalia fimieconfinia , graece -wiSyiHoaM : his fucccdunt vrfi, deinde ferratis dentibuspraedita, mures,& folipedadifta. ad hxc omnia, fextu quod-dam genus ruminantia comprehendit. Ea fiquidem animantium genera veteres mihi innuere videntur ,dum crebro praecipiunt libros anatomicos,quos ipfi fcripferunt, in illis examinari animantibus,'quaeno multum ab hominum natura recedunt.Verum cibi inftrumentis non modo ipfa animantia,qua: in opere de vfu particularum enu-merauimus, vniuerfa friiuntur, fed etiam multa alia, qua: longius ab hominum natura difcrepant. [Interim bifariam alime-tiorgan^ apofterioribus licet incidererne-pe abdominis mufculis: vel a prioribus,vt-pote peritonaeo: ] quemadmodum quazco-uolutim ferpunt,& natant.Quid attinet di cere,quod his elephanti,cameli, equinilia-ci,atque id genus alia praeponenda funt, fi. quidem omnia,que ccmmemoraui in opere de vafis alimenti, vniuerfis ipfis infunt.
Quodcunque igitur ex eis diflecandum ha bes,duplici modo aggrederermterdu a mu fculis in abdominefitis incipiens.qui etiam ex tertio gen ereinftrumentorum,qu;e nutritoria dicuntur, funt: alias abipfis pri-mis. Ab his fane,quod dignitate primi fint: ab externis autem mufculis, quod ordine primi fint.
sA \ <jVME N TV Xt.
De variis peritonsi appellationibus, nomen aute hoc inde fumpfit, quod praetendatur, & veluti ligamentum fit omnibus tum vifceribus,tum inteftinis, tum vafisqu® inter feptum tranfuerlum & crura continentur.
CAPVT IIII.
AT ego nunc prius exequar, qua; flru-ftura: ratione priora funt. Itaque mu-fculos inferioris ventris vniuerjfos a mucronata cartilagine vfque ad pubisofla di-uidens, in corpus quoddam tenue incides, araneorum tela;modo latum, cum nomen inditum eft peritonaeo. Veru mnon tatum abfoluteficperitonaeum appe Ilabitur,fed a nonnullis haec tota appellatio inditur,peri-tonazos membranaia non nullis totum hoc, peritonaeos tunica. funt qui etiam peritonaeum tegumentum ipfum appellent. Csete rum haec particula admodum tenuis fub-fta ntiae membrana eft, ex fimplicium & pri t 3
moram corporum numero: quse recte fi-milarianobiš nuncupare licet.Nomen autem indefumpfit, quod praetendatur omnibus, rum vifceribus,tumintefHnis,tum va-fis, qua: inter feptum tranfuerfum & crura habentur. Ita vero& aliis ,quae inter Ji£EC media funtpmnibus obduciturrex quorum grege eft & vulua , & vefica. Iam vero animal refupinum, in quo confe&ionem molimur,animo comprehendens, demiiTas ip-fius partes inteliiges, quod ad profunditate quidem pertinet,qua£ ad fpinam funt, quod ad longitudinem vero fpettat, quae iuxta os latum di&um vfqj ad coxas & pedinis ofia habentur. Contra autem fublimes partes, fecundum profunditatem, qua;circa vmbi-licum & cutem ei continuam vifuntur: fecundum longitudinem autem ,quaj ad hy-pochondriumfunt. His itaque vniuerfis,5c pra^tereaipforum lateribus, qua: diftorum intermedia fant, membrana qusdam te-Jiuifsima obtenditur, quam citra diuulfio-nem,pra:fertim fepti, & mutculorumduo-rum ^epigaftrij eam attingentium, fingii-lorum quidem in vtraque parte finiftra& dextra, haud procliue eft detrahere, vbi e-nim hi latum tenuemque tenduiem , puta nerueam ex ipfisfubtilitatem ediderint,pe ritonaios membrana folutu contumax eis
coharr
cohaerefcit. Quapropter abdominis futura [ graece dicitur yx9-^o(x<fix J Heri fblet: quam etiam in folo peritonaeo cum neruea exilitate dičta adminiftrari polle nouimus. Attamen vbi feorfim peritonaeum abfq; o-mnibus iis quae id cotingunt, poteris in/pi-cere, circalu quenda referre videbitur, qui in quibufHa eius partibus laxos proceflus, inquibufda foramina tantumhabet.Porro ieparare ip/um incipis, vbi primum ipfum folum nullfcj; mufculorum incumbentium adhserefcensinueneris. vnus autemhiclo-cuseftnon multo poft vmbilici regionem, vbi primum a tranfuerfis fecernitur mufcu Iis,& folum relinquitur. Quemadmoduigi tur in hifce locis ipfum facile coferuabis,fo lum ab vniuerfis ambietibusdetečlum, ita & labor eft feruare,cum primum confcen-des in tranfuerfos mufculos inciderisrquin etiam eflentia ipfius manifefto cognofces in quibus partibus folum detexeris, fi modo exacte adhuc confpe&aueris, deprehen-defq; malereintellexifie,qui ipfumcuapo neurofi in gaftroraphiis ceu peritonaeu folum confuebant. na in afcenfu palam con-Ipicitur, cum propius vmbilici regione ac-ceflerit, tenui tranfuerforu mufculoruten-dini connexum: a. quibus ipfum haud mediocri negotio cum aliqua parte difrumpa t 4
19(5* D K A N A T O M I C. A D M I tur, feparari diximus. At cum grande fatis animal fuerit,fcopum licet aflequi: & peritonaeum fibi cotinuum ad coftas fpurias vf que cofcruare: vbi tranfuerfis mufculisde-finentibus, alius excipit mufculus ipfius le-ptipeculiaris. Etenim liuius quoq; fubftan tia mufculus exa&us figura circularis exi-ftit.quod in medioipfiuseft, totum neruo-fum eft i quod autem in orbem hoc ambit, totum id ex carne vfq; ad primos proceffus coftat .* de q[uibus proprium fermone alibi vberius inftituimus.praefens aute quantum ad peritonaei communione opus erat, iam explicatus eft.Nam ex mufculdrum tranf. uerfim agentium extremis,peritonaeos me brana carnofae phrenum particulae oboritur.* a quibus eodemodo detrahere ipfam conuenit, quo & a reliquis mufculis auulfa fuerit, verum in illis quidem iuxta animalis longitudinem ad thoracem afcendebas, nunc ad profundiora defcendere vfque ad fpinam oportebit, quoniam phreneshuic conne£tuntur:n5 tamen peritonaei, cu car-nola iplarum parte confortium admodum aegre foluitur: quemadmodum id quod cu lieniofa earum parte coniungitur. Attame ftudiofe operi incumbetibus feparatur,donec ad cauam venam perueneriteprope qua gibba iecinoris diaphragmati infident, 3c
coned
čonnečhintur: Quod autem phrenas vel diaphragma dicere nihil intereft,quis igno rat ? Atq; etiam alius eftperitonaei cum ve triculi initio (quod ipfius os appellant)fini ftra partehoc humilior connexus,ftoma-cho iuxtahas phrenas definente.Ibide igitur peritonaeum expanditur,primum orificio ventriculi, deinde toti capacitati feipfo crafsius &£him,vt labor non fit ipfum a ve triculo detrahere. Quanto ante inibi craf-fius feipfo eft,tanto tenuius iecori obtenditur , omnesque ipfius particulas ceu tunica quaedam peculiaris contegit. Cuius nimiru Variape~ gratia nonnulli peritonaeum ipfum tunica riton&i appellant,quoniam ventriculi, iecoris, lie- aflella,-* nis,renum, inteftinorum, vefica:, & vuluaetw. inuolucrum eft. Torro nihil intereft, vefti-mentum dicas,an tunicam. Itaq;iecore interea reličlo , peritonaeum ventriculum co-prehendens,fequere,donec ad gibbofifsima ipfius partem excoriando perueneris, quo locofublimem magnam venam toti vetriču lo infidentem confpicies: & numerofam quandam tenuium venarum feriem afub-limi illa vena in ventriculum propagari, aliam poft aliam, vno ordine,vnaque linea: quae,vt diximus, pars ventris gibbofifsima exiftit. Cum igitur peritonaeum ipfi obten-fum venis infertis occurfarit, reftum ipfis t S
fhtim cohserefčens,furfum ad magnam vf-que venam a qua ipfa? nafcuntur, portedit: & veftimentum,vallum, firmamentumque eifdem efficitur, fiquidem & duplex inibi habetur, quod videlicet ventriculum in or -bem ambiens totum ipfum contegat.Cum vero in tali circuitu anteriorem ipfius partem accefferit, inde rurfus ad gibbofifsima pergens in vafa ipfa ibidem incidit, quibus etiam ex altodefcendens occurfabat. Itaq; limiliter ipfa comprehendit ,& maiori ve-rix partem eam quae furfum fertur , firmat i & inter has duas peritonad partes ventris vafa confiftunt : nihilominus tamen ipfa interiacet elatius vas magnum ,cui arieria quadam eft appofita, vnaque in ramos li-miles diffufa.
vmek fr ya.
De omenti generatione,partibus,figura,& nexu. Quomodo peritonaeum fit detrahendum: Sc quod eius crafsities fit inaequalis, prope capitis finem o-ftendit.
A N N O T A T.
I (jV&cus fermo etiam fic intelligi poteft, reliquis omnibus eius partibus fublatis. z Hic , vt in multis alijs locis, interpres vulgatum exemplar feqmtus eftjnquo Uv7i,u legitur,fed retas exemplar vhTip ii ejijeiunum, habet.
C AP.
e A P V T V.
AT quemadmodum exigua grandium vaforum propagines in ventriculum demerguntur, ita in pronum ad vmbilicu alias parux magnorum fobolesexalto deferuntur , duabus peritonati partibus com-prehenfat: & hoc corpus ex duplici perito-naticeu plexu compolitum procedit .'medium vero mter vafa quae in ipfo continen tur, in nonnullis quidem animatibus haud multo infra quam vmbilicus eft,in nonnul lis vero ad pubis offa deffendit, quod veteres Gra:ci bifariam, tsr/srftM/V & isrfaimvtr no minant. Maximum id habent inter anima-tiahomines, & limite:Scindepleriquehomines fatpe dicuntur iTrizAeoxo/xiFca, quali dicas omenti geftores. Vocant enim ficher niam, cum omentum meatui ad ferorum defcedenti inciditrquod mox di&urus fum. Ex reliquis animantibus nullum prteter li-miam huiufmodi affečlu tentatur.Diffum eft autem ab ipfis epiploon quod in intefti-nis nulli ipforum annectitur,nili quod liga mentis quibufdam non multis dextra parte collo coniungitur. Sublimior itaq; epi-plooi pars qualem nam generationem habeat, expofuimus.De catteris-eius partibus deinceps agetur. Cum adamufsim venas inlpexeris,qu£ fub duplici peritonteo com-
prehenfse, ex gibbo vetris deorfum procur runt,non ceflandum eft abinfpe&ione, ve-riim in vtraque parte venam qua: in gibba ipfius parte eft fequi oportet.Siquidem per dextram animantis partem deducet te ad proceflum quem tenue inteftinum ex ventriculo facit: altera parte ad lienis fima partem : cuius vifceris in finiftra pofiti, gibba ipfius pars ad extrema coftarum, quasfpu-riasappellaui, conuer/a eft, & quicquidhis ad finiftra ilia contiguum eft.Sima aute ad dextram partem inclinat contra iecur & partes inibi fitas.Vena igitur qua: a ventriculi gibbo ad lienis concauum porrigitur, eodem modo lieni inferitur, quo etia ventriculo fublimis, duplici firmata perito-nseo.Porro mittit de fe ramos quofdam, vt in ventriculo numero fanecomplures,magnitudine vero exiguos, partim in lienem, partim in epiploon : non tamen vas in lienem abfumitur: fed quod ex eo reftat, vna cu arteria: fibi iunčbe reliquo deorfum per finiftra ilia fertur,ex qua parte epiploon ge lierationis fumit initium, Sc fimul cum va-fis procedit,eatenuscrefces, quoad illa fuerint abfumpta, vt rami in furculos gerrni-naque, difFifa. Eodem modo in dextris illis epiplooi portio defcendit,cum illius loci vafis, qua: & in ventris gibbo fe contingunt.
mu vi. 301 gunt. itaque fi & hic ab illis veluti manu-ducaris, adamufim ipfias originem con/pi cies. Hx igitur ilium partes fitum habent inter regionem fupinam, quam ex ventris gibbo gigni dixi: & inferiorem, qua noti' dum fermone explicui, vtraque vero ip/a-rum ilium fedi continua eft. Atqui noi> hoc folo nominedifferunt, quod altera fuper-pofita, altera fiibie&a fit, imo etiam alio non paruo difcrimine, puta vaforum ma-gnitudine euariant.Nam fubiecta epiplooi portio pauciores venas & numero & magnitudine obtinet,enafcitur autem ventriculi fimis partibus, ex quibus vafa habet eorum quieibi in ventriculum propagantur , reliquias qua/dam qua: fimul cum eo deorfum abducuntur, omnes ha*particula fibi mutuo continua; fiint ac corpus vnum, epiploon videlicet, conftituunt, figura maxime marfupij& facculi,& pera;, orificium quidem ex ventriculo exortum fijperius & inferius habentis :tota vero eius capacitas aduique fundum, quatenus ex diftis confi-ftit principiis.-deorfum procedit. Id autem habere fic euidentius deprehendes,fi ipfum inibi abfciflum,& nulla alia parte vel perforatum vel diuulfum cupias implere aut liquida aut folida fubftantia, ea fiquidem totum, id quod fanum, & fibi continuum,
marf
marfupiorum modo replebitur, iam nullus labor eft etiam perfe&e animali eximere. nempe breues adlnic connexus fu-perfunt cum liene colloque ipfo, poftquam a primis procefsibus totis fuerit feparatu. adnafcitur itaque nonnunquam ,fedraro, •etiam iocinoris fibras, alias alij, & fpuria: cuidam coiberneque huic vni perpetuo, ied vteuenerit.Cseterum ab aliis omnibus liberatur,feiunftumq; eft, non iolumhistri bus,ventriculo,liene,& collorhis enim fem per connexum eft. Qualenam fit epiploon ipfum, & vnde oriatur, fi ad dictum modu confe&ionem aggrediaris, haud a:gre in-uenies. i Porro reliquis ominibus ab eo fublatis,peritonseum detrahes,a gibbo ven triculi iterum incipiens viq; ad ima ipfius partem,qua Graeci wvXwgo/j vocant,& inte-ilinorum originemrab inferiori autem fine , vbi folum ipium effe dixi fine neruofa tranfuerforum mufeuiorum tenuitate, ad pubis ofla procedens. Hinc enim ipfum ve-fica; & vuluas obtendi conlpicies, & fi iterum fuperius per demitfas in profundo par ,tes conicendas vbi fitnvflgu)//quod & pu cxfcucfi vocatur,lumborum etiam partibus vniuerfis, in quibus & renes funt, accedes eriam ad hax etiam fi fuperne defeenderis. Sicut enim dixi initio ,peritona:um cum
vnum
vnumexiftat, fibi continuum, tum priore ventris parte omnibus alimenti inftrumen tis obtenfum eft, tum ad fpinam firmatum pariter, & circundatum non tamen aequa-lis ipfi crafsities in omnibus, quibus, vt retuli, circuntenditur,inefle apparet: led in quibufdam crafsiusfeipfo eft,in nonnullis tenuius. Iniecore quidem , vel uti & prius expolitum eft,tenuirsimum vifitur:ita quoque in liene:minusautem in renibus :craf-fius feipfo in ventriculo eft,inteftinis, vefi-ca,&vulua. Quare quibuldam impofuit, tanquam peculiaris pars eflet earum, quas modo commemorauimus. Tale aute merito nimirum circa inftrumenta creatum eft, quae aliquando repleta in tumorem attolluntur. melius enim erat vt ipfum cum hisfimul extenderetur. Quod fi admodunt effet tenue, non citra offenfam id fuftine-ret. Haec autem omnia peritonaeo contegi, fi praedidta ratione ipfum detrahas, addi-fces: infuper mefenterium quomodo ex eo nafcatur,cognoueris, primum, fi quae circa pylorum & ecphyfin habentur, denudaue-ris, deinde continua z veficam , & tenue .inteftinum totu, poftea craflTum.haec enim omnia peritonaeum orbiculatim comprehendit. At cum permulti in eisfint anfractus, necefiario pars anfračtus ipforum altera
tera gibba, altera fima eft : in quam fane vafa que per men/enterium ad vnumquod-que inteftinum excurrunt , inferuntur, ad gibbam vero neque vas aliquod inteftinis immittitur, neque alius quidem connexus eft vel cum alioinftrumento ,vel inuicem. In his igitur partibus non fine ratione o-mnia facile detrahuntur a peritonaeo, de-tegunturque: in fima parte neceflario vafa magis auelluntur , quam excoriantur. Ac ideo in quibus animantibus fanguis natura bumiduš eft,& aer calidus, & mors non multo ante pnecefsit, fanguisfimul ac animal fuerit iugulatum, ex vaforum qua; abrumpuntur,oris profluit. Sin autem multo ante animal fit mortuum, vel iugulatum, vel crafsi fucci, quemadmodum in cane & leone,vel etiam aer frigidus,fanguis ex va* fis non effunditur.
A 71 § v B w TV M
De mefenterio, ac arteriis eius, & venis: & quo paflo pinguedo in neruofis partibus frequentior fit» quam in aliis corporis membris.
C A P V T V r.
POrro neceflarium tibi eft dičlo modo adminiftrationem obeunti, omnia in-nomina teftina eximere ,melenterio in animali re-ab accide lifto,quod etiam mefararon appellant,v-tihfis, troque nomine ab accidentibus ipfi indito:
jnefpq
mefenterio quidem afitu,mefara:o autem d pcculiari fubftantia. nam & medium inter inteftinafitum eft,& omnes venasex iecore in ipfum defcendentes vna cum vicinis arteriis & neruis in orbem comple-£litur,quemadinodu inteftina lingula. Vbi igitur vafis & inteftinis obtenditur3fimplex eft: vbi vero medium eft eorum , non amplius indumenti vfum, fed ligamenti, ( duplex enim eft) exIiibet.Atque hoc tibi licet vel citra omnem commemoratam difle-ftionis conlequutionempoftdiuifione eorum, quae in hypogaftriofunt, cognofce-re,atq; alteri etiam indicare. Nam acutiore fca Ipello partem cuiufque anfra&us in-teftini maxime gibbam mediocriter incidens,vt videlicet exteriorem,flue membranam libeat dicere, fiue tunicam , diuidas ita, vt interiorem non conuulneres, ipfam vtroque fe&ionis labro excoriare conare, donec ad partem magisfimam illius anfra £tus perueneris,vbi maxime diligentia adbibita, vtranq; partium, qua; excoriantur, fequere.Hinc enim accidet,vt cum duobus incideris, ne alterum quidem ipforum cef-farevideas [fecundum ex duobus quibut dam conflat corporibus,tertium quinque. Quoniam vefica vuluaq; vno conftantcor pore,tunica eft peritonaeum] hic enim mu-v
$06 DE ANATOM. ADMIN. tuo fc confčendunt,& duplex efficiunt corpus, medium inter (ingulas venas pofitutn, qua: in anfraftum deferuntur.his praeterea arteriam quandam neruiimq; admodum exiguum eifeadmnftum diximus. Quem-admodum igitur fingula inteffina a peritonaeo circulatim tota comprehenfa, ex-trinfecus conteguntur ,fic & compofitu ex tribus inftr umentis, arteria,vena, & neruo, tanqunmvnum quoddam corpus a peritonaeo circundatur. Cum autem multa; fint coniugationes ex arteria, vena, & neruo in lingulis]orbibus, infuper multa intereas fpatiaimquibus duplex habetur peritonaeum , mefaraei fubftantia ex eis conficitur, epiploo perfimilis. Etenim & illud qua arteriam recipit,& venam neruumq; ,ceu vnii corpus orbiculatim induit. Quod vero in horum medio confiftit, nihil aliud quam peritonaeum duplex efhnon tamen fubfta-tiae oftciirH f,id eft,fimifitudo euidenter apparet. reflat autem dicere	id	eft,
identitas epiploi,& peritonari.propter pinguitudinis copiam,‘qua totum epiploon in mediis vaforum regionibus circundatu eft. Quod fi obefum animal abunde fit ,eate-nus augeri pinguedinem accidit, vt interdum vafa confcendatrquanquam in huiuf-modi animantibus etiam alias plerafque
perito
peritonati partes pinguedinem habere con fpiciamus, prxfertim in quibus non grandia vafa habentur, & vifcera longius ab-funt.quippe a calore liquefcit, a frigiditate Cur pin-conferuaturratq; huius rei gratia circa ner gnedo in uofas partes concrefcere videtur, & in his, neruojis qui otiofam vitam agunt, abundat. Talis conftftat faneperitonaei,& eorumqueexeogignun partibus, tur,natura e/h Porro mefenterij arterias ac & in 0-venx, quxvchni radices in gibbam anfra- ciofis abii čtumn partem inferantur, inuicem coeun-'def. tes, ceu in arboribus radices ad vnu omnes principium a/cendunr.Itaque venas omnes in vnam collectam, quacadhepatis portas eft,exfacilicomperies:arterias autem non ita facile: vt qute magis exangues fint, & crafsiori tunica obdučte,principium habeant exangui corpori contiguum , in quo totum mefenterium cum inteftinis habe-tur.quod autem mefenterij appendiculum nominant, ligamenti natura pratditu , fur-fum porrigitur:cuiarterisein ea fpinaeparte adiacent, qua? inter feptum tranfuerfum & renes habetur.Huicaute pertinet etiam mefenterij arteriarum principium, quod alias ex vna radice firatim bipartitur, alias flatim ab initio duplex apparet, fed huiub modi in vaforum confectione accuratius exequemur.
3o8 »e Anatqmic. a d min.
J. \ G V M E "K T V Jsl.
Qua ratione inte&inorumfubftantia facile pof-fit perfpici, primum docet, poftea ventriculi, & in-teftinorum tunicas duplices elTe ait:vulux, & vefic® fimplicem.
CAPVT VII.
IAm vero exemptis omnibus inteftinis, ventriculi,iecoris, Iienis,renum, veficar, & vulu£ in fceminis natura confideranda eft.Licet etiam inteftinorum ipforum fub. ftantiam, qualifnam fitfingula, traftando difcererac pra;ftathuiufmodiperfeex toto corpore exempta infpicere.Nam aa lucern ipfa prout libeat poteris vertere, & multifariam alias in aliam figuram transferens, omnium in ipfis particularum cognitionem exafta habere. Satius forfan erit ipfis propofitis, mefenterij glandulas infpiceie: ad quas vafa quadam ab inteftinis porrigi manifefto licet intueri. Necnon integrum eft poft exempta quoque inteftina ipfas in mefenterio vna cum propriis vafis confpi-cererde quorum natura in confectione gla-dularum dicemus. Qua; igitur libris de vfu D»plex particularum funt comprehenfa, omnia ve ventricit- ra deprehendes in ventriculo, inteftinis, 8c li er inte aliis inftr umentis, qua: ad cibi diftributio-ftinorwm nem natura condidit, duas fane ventriculi tunica, finguloriimq; inteftinoru tunicas, fic enim
nomin
nominant complexus vnde fiunt ,fdq; non admodum proprie, nam operimentum te-gumentumq;, tunica; vocabulo fignifica-tur. vnam aute vefica:, ficut & vuluaj.quarti enim nonnulli fecundam in his,tertiam ve ro in ventriculo &,inteftinis arbitrantur, peritonaeum eft, ipfis obtenfum , vt pra;-monui:& tunica reuera efficitur. At vetri-culas hic ex duobus latis tenuibitfq; corporibus conflat, ceu plexibus fibi inuicem coiun&is. habet autem interior ipfius pars fibras rectas, exterior orbiculares, cum peritonaeum nullas obtineat, ficut nec alia (jiicEuis membrana. Simplex enim omnino corpus eft totum , haud tamen vt araneoru tela nondum contexta. Atqui inteftinisple rsq; circulares infunt fibrae, quibus paucu-lx rečfce ipfis fuperpofitse funt.
^4\GVytlENTV3ist.
De iecoris differentia in homine ac reliquis ani« «nantibus: & deeiufdem fibris,magnitudine, forma, & fitu iuxta Herophili fententiam.
CAPVT VII r.
OMnia igitur haec eundis fanguineis, non modo fex generibus animantiu, inefTe cofirmamus. ite eifdem omnibus & iecurineft.quae vero iecur habent,iis & lien omnino ineft, & meatus bilis receptores: etfi vefica,qua: amara bilem colligit, haud r 3
3tO DE A N ATO-MI C. A D M I N. omnibus ideoconceflerit natura.Non tamen vera dicunt qui de omnibus ea carentibus fcripfere,q ’em admodum & Mnefi-theus de elephanto prodidit.huic fiquidem Sc vefica in iecore ineft,toti vi/ceri magnitudine relpondens. & fitus quidem vnus ipfam fortitis animalibus in maximo he-patis loborum perpetuo eft,non tamen ie-coris lobi pares numero in cunftis animantibus,vel genere,vel fpecie habetur quemadmodum neq-, magnitudo eft aqualis tum fibrarum,tum totius vifcens.gulofis vero & timidis ineft magnum iecur,& multifi-dumritem aliter affectis.quibus autem magnum eft,in plures maiorelq; lobos,quam hominibus filium eft.Quanquamin ipfis hominibus vniuerfis nec magnitudo,nec fibrarum numerus flmilis vifatur.Exa&ifsi-me igitur de ipfo fcribens Herophilus,huc lecurhe- in modum aiileruitrlecur humanum fi ad minii ma alia quaedam animantia conferas,perquam gnu.fiad magnum eft:& qua 'eptum tranfuerfam at-animdtia tingit,gibbum eft,& heueiqua vero ventri-padam culum,& ipfius gibbum,cauum eft,& inas-confera- quale. Porro afsimilatur cuidam rupium tur. interua!lo,quo loco foetibus,qui adhuc in vtero funt,ex vmbilico vena in ipfum infe-ritur.Verum in omnibus non eft fimile/ed lacitudine,longitudine,crafsitie,altitudine,
loborum numero,inasqualitate^ex anterio-ri parte,qua crafifsimum eft,& fummitate orbiculari, qua. extenuatur, aliud ab aliis dmerfum eft. Etenim inquibufdam ne lobos quidem habet,fed ex toto rotundum eft, minufque reolumun quibufdam duos, in aliis plures,in multis & quatuor obtinet« Hac itaque Herophilus recte.Prxterea fini (Iram ipfum occupare partem paucis in hominibus,non autem in paucis aliis animantibus,vere prodidit,in hoc ipFo libro fecundo de confedionibus.folius quidem ieporis ipfe mentionem faciens, nobis de aliis animantibus coniiderandum reliquit: qux procedenti commentario enarrare de-creui.Inpraefentiaenim quantum ad commentarios de vfu partium conduxerit,dii-taxatexequar. [Vena fuperficiaria,& caudicis nomine s-itex&atx grarce appellata, vnde omnes alia: venas fanguipeis ac pede-flribus opimantibus procedunt, vtilium cognitionem praebet.] Obiter vero non paucas differentias commemorare cogor,ficut profečlo & nunc in iocinore,cuius maxima portio in omni animantium genere dextram fedem occupat:quanquam &iini-ftram ,fed non a;que in omnibus , com-prehendit, verum, vt Herophilus fcripftt in lepore plurimum. Ego vero & cunčtis V 4
reptilibus,& quibus id eft maximum(vt timidis Sc gulofis)aflero.
^ \G V M E KTV Xt.
T)e inteftinorum in diuerfis animalibus differenti d,& mili tudi n e.
C A P V T IX.
IAm vero inteftinorum natura quatenus inteftina funt,omnium eade^eft.-magni-tudineautem,& numero orbium feu an-fračtuum euariat,vt omnibus iam conftare arbitror.Elephanto fiquidem inteftinu eft latifsimum,equo fimillimum:Sui,in multos conuolutum orbes,& longifsimurhaud mediocres in particulis differentias habes: eafde in homine & fimia obtinet.Primum igitur tota illa ecphyfis,qua ex pyloro in-teftinum accipit,admodum eftangufta.Ab hoc quod a duodecim digitoru longitudine M<Aw<xJl<xK\v\tit) appellant, vt Herophilus vere fcripfit, multifariam conuoluitur in orbes,multa vafa habentes,quod ieiunum nominant,quia femper cibo vacuum inue-nitur.Inde tenuius inteftinum eft fubftatia huicfimile.difFert autem,quod neq; vacuu reperiatur,neq; tot vafa habeat:deinde caecum appellatum.-poftea colonrab hoc in extremo re£tum inteftinum ad fedem vfquc porrečlum eft.
.A \ $ V XI £ K T V XI.
tien»& fi (est omnibus animalibus fanguine
pr»
I I B ! s. VI.	313
praeitis infit:tanien eiusmagnituJo,autcolor 1 Jem in omnibus non eft.quippe in calidioribus nigrior quam in ali j s>vt leone,cane: ex frigidioribus magi* albicans reperitur.
A N N O T A T.
I k (r{*’i7ui,medkuminflrumetum cufpidepr<e~ ditum.vnde apud Hip^.anocmf^dvaf). in acutam figuram deduci efl.
c A P v t x.
SIc 8c lien infiniftra parte confidit,(ima ipfius parte in dextram conuerfa. Atq; vena quadam ex iecinore a d ipfum venit, cuius proceflus ad ventriculum pertinet. Poftqua ergo omnibus lienis partibus propagines funt tranfmiflaj,qua:dam pars huius vena; ad gibbum ventriculi,quaedam in finiftram epiploi regionem fertur.Etenim & hxc in omnibus fanguineis animantibus communia fiint:n5 tamen lienis magnitudo, neque color idem omnibus ineft.Quippe leo,canis,omniaq; fortia & calida animalia multu nigrum obtinent.Sus autem, humidioraq; & frigidiora,albicatem, ma-gis.Omnesigitur eiufmodi animantiu differentias proximo commentario explicare conabor,quo ablolutam natura; operu peritiam habeat quicunq; in hanc rem incu-bit.Nunc,vt initio inftitui,digrediar ad id quod ex cibi inftrumentorum confectione reftat.Vbi enim peritonam, vt diftum eft, Y f
314 »e anatom. Admin. detraxeris,& quod hoc cum omnibus fu-pra feptum inftrumentis , & illa inuiceni confortium habeant,infpexeris euidenter, fingula incidito,iniiciens laminam sream, .aut ferream,aut argenteam,aut lignea. So-Jent autem Anatomici laminas appellare c5muni vocabulo Imiufmodi lnftrumenca, I tr/xihxs	'kxt,<Attrv(kvx,
jM»Aw7i^f,rpecilla oricularia,quibus fimilia ex ligno denfiori. licet conficere,ficut nobis funt ex buxo:quae huc magis conferunt,ne fcaipellum quandoque confringatur.Porro nor eis,vt dixi,vaforum ori immittens,in iocinore quidem vena; ad portam fitaz,quaj arecentioribus Anatomi cis,quod aliarum veluti caudex fit,	nominatur ,&
qua? duplex fupra infraque gibbas liepatis partes fertur.In renibus autem ad magnorum vaforum fpinse incumbentium procef-fus,& ad meatus vrinarios: tum etiam in aliis,vt di£turus fum.
(jVMEW T V Dtl'
De iecore.St eius venis,ac earu tunicis reliqmf<jue «d hoc vifcus indiiTeciione pertinentibus.
C A P V T X r.
VErum prius de iecinore iermone ab-folua.Hoc nanq; vifcus venas ex me-fcnterio ad maxime fima ipfius parte pertinentes excipitjYocanc autem hunc locum
in quem omnes venas [colliguntur, portas 'iocinoris.Hic itaq;reperies maxima venae os in omnibus fanguine praeditis animati-bus:in qua vna ex preparatis laminis dernif fa(flnt aut tibi pIures,h£tenuiores,illecrafc fiores,vt e$,qu? maxime cogruat,vtaris)per fingulos lobos leuiteripfam propelles,fub-ftantia inciibentefcalpello praecides,doneč adliac venaperueneris,in qua inftrumentu perportas intra viCcas immijGTum contine-tur.Hocaute fub tenui tunica aperiri eui-deter apparet. Mos enimeft Anatomicis & vaforil corpora tunicas appellarejiicutptiu-Ioanteriusin ventriculo diftum eft.Cuius duase/Ie tunicas retuli,feu plicas quafdam mutuo libi incumbentes.Cseterum vniufcu-iulqueiocinoris vena: tunica admodum te» huiseft,qualis nulla in toto animante alia. Hac autem detečl:a,fic vt non difTecUeris carnem vifcericircundatam inter vafa inde procedentia mediam kdimito.fiquidem a portis in iingulos lobos , quotquot fuerint, venam vnam grandem porrigi deprehendes: qua in multas exiles difFufa, unquam caudice in ramos, deinde rurfus illis ceu in furculos quofdam difcifsis,pcft-ea illis veluti in germina quadam tenuia delinentibus,quantum vafa interiacet,totu vifceriscarne repletum ečLEa vocant Era-
fiftra
316 r>E anatomic. admin. fiftrati fečtatores parenchyma. Hanc igitur fubftantiam fiue carnem mauis appellare, fiue parenchyma comenti modo mediis o* mnibus inter vafa fcifla regionibus impolitam, tuifmet digitis poteris eximere,vt vafa vnum illum lobum,cui prius inftrumen-tum praeparatum indideris,inter texentia, nuda relinquantur.Quod enim in vno tibi lobo confpečtu fuerit,id in omnibus com-peries.Itaq; li animal amplae magnitudinis extiterit,vna cu venis,& meatus,qui bilem recipiunt,& arterias iplius,dum in iecore, ficut oftenfum eft,detegis,conferuare erit integrum. Sin autem paruum fuerit,non adeo ad lobi cuiufq; extremu tria vaforum genera poteris integra relinquere.Praeftat igitur in aliis animantibus eiufmodi confe-ftiones admin iftrare,in quibus & fi iecur toto corpore fit exemptum manifefto ad portas & arteria,& vas bilem recipiens co-fpicitur,vt etiam antequam fit exemptum, iuxta venam porrečla.At in minutis anima libus illo exempto,nihil omnino apparet. Nondum exempto,primam in ipfum arteria: produčho ne palam eft intueri. Etenim arteria: vas magis quam vena candicat.
^ 71 G V M E N TV M-
De meatu fellis,in quo fecundum concoctioni* excrementum continetur,quod per alium meatum, ex illo ad inteilinorum initium defertur,cum ad fa-
Cults
Cul tat« m expultricem excitandam,vt recrementa de»
? ijciat:tumad alios corporis vfus.
CAPVT XII.
VErumfequi ipfamin ramosdiuifam adufque extremum,non amplius poteris, fed mox fi diligenter qux ad portas funt,loca intuearis,videbis meatum ex bilis veficaad inteftinorumprodučtionis initium peruenientem, non multo inferius, quam pylorus habetur. Talem vero pylorum in nonnullis animantibus confpicies, quae craflam in propria circunfcriptione ventris fubftantiam obtinent, vbi tenue in-teftinum ex ipfa primo oritur. Quidam n5 prius id vocare inteftinu dignantur, quam in orbes anfra&ufque conuoluatur. Atque ideo alij fimpliciter i«4>i/<r/^,alij cum additione ,MAKxJxiifvMji’,i.diiodecim digitorum appellant. Interim meatus biliofiis quo loco huic in{eritur,exiguumde fe ramum fupra pylorum emittit.Quin & particulam admodum paruam fimul cum vena qua; ad vifcus portendit, in membranam extrinfecus ambientem deferrifpečta-bis,praeterquam quod profundius cum ea diuaricetur. Omnia itaque hax accurate intuitus,deinde qua iecur maxime gibbum eft, accedes, illum ipfius lobum incidens, cuius fima in parte venas detexeris,quippe
venas
yenasfimiliter in gibba fine arteriis propagari cernes. At multo minus XAw/fr,i<left, fellis meatus [in hac parte vifceris haben-tur:quos non ita folum vocant,fed etiam gra?cex<>Aw<r^x^jVei per c Iiteram,vel per fecundam fyllabam proferentes, ficut & jpfam in maiore iecoris Iobo LvTifi.i.ved^ cam,nominant. Venas tueberis hic quoque tenuesfimul& nudas quolibet indumento mebraneo,quale me/enterij vniuerfis inefh quas etiam huius gratia nonnulli duas habere tunicasarbitrantur.Itaque venam o-mnem fibras, varie ipfam intertexentes, tunicam vero vnam haberenouimus,atque eam peculiarem femper, nifi iicubi fubli-mis,& non affixa procurrat, membranas quafHam vice tegumentorum" fimul & firmamentorum defiderans. De arteriarum vero tunicis,in cordis diffečtione,libro fe-quenti perfequar.
A VXt E "K fvxt.
De renibus,ac meatibus vrinariis,&de arteriisjSt venis ad peritonsi foramina oblique fufpenfis.
C A P V T XIII.
NV13c aute ad renes ire tempeftiuu eft: quorii dexter in omnibus animatibus eminet elatior, non nunqua grddem iecoris lobii attingens.Porro a fpinat vafis,arteria nepe & vena;inferuntur in eos haud exigug
mag
magnitudinis vafaifimiis quidem fingula vtrinq;,aliis autequibufda animantibus,vt rurfus dicetur,duplicia.Atq;etia {unas par-tes in fefe cSuerfas,obtinet,gibbas vero ad animantis latera auerfa.At in animalibus no magnis laminam demittere vfq; ad ma* ximefimam vtriufq; parte poteris,haud tamen in ipfum ventriculuimmittere.In maximis verojfipofl; mortem ftatim indideris, manifeftd in renis ventriculu permeanten} confpicies.Videbis & qua vtrunq; vas infe-l ritur,in plures palam ramos diffundi-Eui*. dentertamen renis ventriculum cernes,& ii animal grande non fuerit,corpore quodam membraneo circum vi nffcurn. aliqua vero ipiius parte non procul ;l vaforix infer, tione alterum quoddam corpus obtinet, cauum& oblongum:quod nonnulli iuxtai communem oinniu eoneauorumcorporu appellationem,vas nominant,quidam meatum, alij arteriamrfuntqui vena nuncupent, tuautefi mihi& Platoni aufeultas,nominibus femper negletlis,ad rerum fcientiam Neglecta primum & precipue incumbesrdeindecum inutili de alterum quendam doces,perfpicuitati ftu- yerlu co debis,cuius & Platonem & nos pro virili tentione, curam habere vides. Ceterum os huiusfemper re meatus fenfu percipi poteft,licet animans bus infi~ non adeo grande fuerit. Ac duplici via tibi flendum*
immit
immittere aliquod e* praeparatis inftrume. tis,tenue,fiue ecftf,ur(i(\opl fiue ^/5n//ww libeat appellafie,fin autem tenuiori opus fuerit,etiam	tflAx aliquando quidem ex
ventriculo,cum ipfum patefeceris ad meatum, rurfus de meatu per os in rene demit« tenti-Nominatur aute meatus iftegraeceab vrina ii/fHrig,cai peculiaris tunica adeft, fi-militer aliis omnibus,quecuq; fufpefafunt, peritonaeo obdučta eft.Fruftra aute de hoc meatu vrinario cotendunt quidam ex anatomicis meliufne fit ipfum arteriam appeL lare,an vena.conftat enim vna tunica,que-admodum venae,non tamen ita gracili ficut illae.Porro fi exteriore ip/amebrana ablata,libeat iuxta longitudinem diflecare ad veficam vfque,tum veficae fubftantiae fimi-lis apparebit,exempto videlicet & illius te-gminertum meatus in ea natura infpicies, qui obliquus fimuladipfam pertinet,& hu-iulmodi interna ipfius regionis operculum fortitur,quale in columbariis fypliones appellati. Atqui hoc operculum non a veficae fubftantia diuerfum eft,fed corporis ipfius vna quasdam portio fimul cum eius forma tam clare concinnata,vt ab iisfolis adaperiatur, qua? per meatum deferuntur. Mox autem fpečtabis cum meatus vrinarios peritonaeo nudaueris & arterias,& venas fi-
mili
m Hiter fufpenfas ad peritonaei foramina o-bliquas deduci. Incipiunt ita^; ab ima regione vbi peritonaeum magnis vafis obten ditur.Porro qua: ad teftes feruntur,ab exor tu,fede lumborum relicla,ad inguinu prin cipia elatius procedentia,peritonaeum ipfis porrečtum ea in orbe comprehedit, tranf. mittens eadem adufq; fublimesfui partes, vbi vtrinq; foramine peruium eft. etenim qua? cum vafis ipfius procedit, longa propagatio eft. Caeterum inquibusdixi partibus perforatum eft grande peritonaeum, quodfphaerae cuiufdam modo conftruftum efte diximus. Itaque meatus ad teftem pertinens exigua magni in abdomine peritonaei foboleseft. Qui autem ambit arterias venafquead tefticulos procurrentes,nonfa ne ab altero magno in illis peritonaeo procedit : vafa quidem teftes alentia,vt diftum eft, complebitur : caeterum cum ipfis per meatum commeat.Proindeduplex ibidem peritonaei propago efficiturraltera ad mea. tus generationem,ac fi vas nullum efier,de« dučtura : altera vero ob hoc indumentu va lorum quae teftem nutriunt, tanquam fi no per meatum aliquem efferretur. Haecigi» tur propter peritonaei communione dicta mihi funt, etfiad inftitutum fermonemno pertineant.
si iig v xi e w r v %i.
Vfum mufculorum in abdomine docet» quos non excrementis tantum egerendis, fed etiam ad vocem edendam natura deiKnauit. Mox quam actionem habeat mufculi in fede, & qua ratione incidedi fint» non minori diligentia quam prsdičta ollendit. nc-que fub finem capitis praetermittit vfum orbiculari* jmifculi,& alterius cuiufdam huic fimilis: qui a fun itione(phinfter dicitur.
A N N C T A T.
I In vulgat, exemplaribus hoc loco Xayrtp habetur : fed yeUts C7* emendatum Xxycvup habet,quod melius efl: nam hoc os, non ilia., fed os ilium dicitur.
capvt xmr.
SVpereft autem vt tertiam cibi inftrume torum differetiam commemorem, aua: nimirum mufculi funt. ali) in abdomine, cjui non excrementis tantum egerendis,fed ad efflationes quoq; & voces ^dendas haud parum adferut virtutis: alij in lede ad ftrin gendum claudendum que meatus extremu accommocati: rurfus cum in deiečtioni-bus eduftus fuerit,reuelletes, vefiese vt dau dant folum,appo(iti. Proinde in abdomine fitos ftatim in prima animantiu confečlio-nefatius eft adminiftrare : fiquidem omnino ipfos in animante difereturus es. Qui
vero
vero in fede Iiabsntur, nifiprius inteftini eximas, dirimisquepubis ofia, clare con-fpicinon poliunt. Quomodo igitur id facias mihi quidem iam dicendi,tibi vero au diendi tempuseft.Quoniampubis ofla car tilaginis interuentu in priore parte inuicc coeunt, lineam commiffurse inuenire diligenter conaberis. Si enimfecundumillam valens 3c grandefcalpellum adegeris,facile ipfa interfedirimes. Quo fa£to,mox e-tiam cutem bafiipfbrum fubditam alacriter feparabis, idq; citra Cedis diflečlionem. deinde vtrpq; ojfle prehenlo,quod i ilium dicitur, in exteriora detorquebis, donec 8c hxc a commiflura lati ofsis, quod etiam fu erum appellatur,fuerint feparata. Quippe ficom^a inilla’ regione erunt confpicua, quam& Iatum'& pubis ofTacompreliedut. Hxc igitur omnium infttumentorum que inibi fitumliabent,communiseftadmini-ftratio» Nam fi arterias aut,venas aut ner-Uollibeatin/picere, aut ve(ičd(p,aut vulua, aupnjufijulos ad gradem^emoris trpchan-terem porrečtes, prius pubis olla irtuicem ieiunges,mox in exteriorem partem viru. queilium ostorquebis, a commifiura, qua eum lato olle coartatur, feparans. Veriim ad id quod inftitutum erat,veniendum eft. Vtraque fane pubis ofsi ab interna parte.
3x4 D E ANATOMI C. ADMIN. multam fuperpofitam carne fpe&abis, quae mebranolo ex ipfis ofsibus profecto ligamine orbiculatim contegitur. Quantiivero ex ea facri ofsis regioni continuum eft, id ligamentum habet exillofimul proce-dens.iam dičto Contiguu.Hoc igitur modo quodlibet ligamenta,tum quod ex lato of-fe,tum quod ex pe£ti ne oritur, vnu mufculi caput efficitur,non magni quide,fed niem branofi,latiq;,ad ledis vtranq; partem pro-dufti: quem fi integrum omnino conleiv ues,a£tio ex ipfo fitu innotefcetrmulto ma gis,fi,vt oftenfum eft,dete£to a vicinis toto mufculo & lede,mox capite quod dixi pre. henfo,ad illam ledem per muiculum attra-Vfus mtt- has,quomodoreuelIaturvidebis.Nullus au fculorum tem alius e regione mulculus iplam detra-in abdo- hit,vt in plurimis particulis habere certum mine rfdeftrfed a. mulculis in abdomine fitis, qui egerenda Vna cum fepto traluerlo inteftina pratmut, excremen Sc per illos quodcunq; in ipfis continetur, tum.	fedem propelli cotingit,& frequenter adeo
extrudi,vt rte a duobus quiderfclatis mulcu lis prompte queat retrahi. Eo igittir tent-J Qu't m»- pore quo animal aluum exonerat, o£to ab-fcwlus.fe. dominis mufculi pariter cum fepto pro co-disos da» muni omniii mulculorum ačtione tendun-dat.	tur r orbicularimufculo relaxato,qui circu-
latim fede complečtitur.R. eliquo omni tepore
pore circularis hic mufculus conftri&us Cediš os claudit, quem & ipfijm facile fpečta-bis,cute tota qua; hifce locis obducitur, pri mum amputata. Poft hoc autem & membraneorum corporum cum lati ofsis mucrone comifTuram, cuti mixta,fedis extremum gignit, quantu extra circularem mu-fculum eminet. Idem vero hic mufculus,fa eri ofsis mucronis principia fibi fubiedu, ex pofterioreparte cotinet:priore, alterius mufculiinteruetu peni conexus eft, de quo in generantiu inftrumentoru confe&ione fpeculabimur.Nunc autem cum vefica;ter-mini mufculum, vbi primum ceruixipfius di&a oritur,detexeris,manifefto iam fimi-lem efleorbiculari fedis, tum aftione,tum vfu,cernes. Quippe & hic,ficut ille,orificiu cui eftprxpofitus, conftringit: vndeetiam appellant vtiillum,fic hunc nonnulli e-iftyn-'JSfx, quafi dicas ftri&orem. Reftant autem ofto mufculi, totam inferiore fepti regionem tenentes,qui cibi potius quam fpiritus inftrumentis a natura conditi funt, de quibus nihil praeterea dicere opus eft, vt quos prius in externarum partium confectione libro fuperiore retulerimus.
LIBRI SISTI FINIS.
*
alimenti vafis,
L A ‘V rD 11 gA-
leNI	"P	E\<fsl	M	E
ANATOMICIS ADMINI’ STR.ATIONISVS
LIBEK VII.
'*
lOstNNE QVntTE\lO Aridem/ico interprete.
^XgV^tE-KtV^t.
Spiritus iniirumenta principaliora funt tria. De Duplici arteriartl genere >&nominibus aort*.quid fitlarynx.
C A P. I. o c volumine, quomodo Ipf ritalium inftrumentoru con-fečUonem admimftres,expli care propofui. Cumvero & fermo qui iuperiori libro de a me habitus eft, illis communis fit,non conuenit mihiipfum repetere : fingulis aute qui hxc legunt, c5memi-
nifife
riffeeft neceffarium. Pulino igitur,cor, & thorax , principaliora fpiritus inftrumenta funt: mox arteriarum genus duplexrvnum a {iniftro cordis ventriculo propagatu qux etiam omnes cordi, pulfandi modo refpon-dent. Porro omnium ipfarum vnus comu-nis veluti caudex aliquis exiftit arteria maxima,quam nonnulli hoc ipfo nomine vocant maxima,alij Umpliciter magnam, alij craflam,aliqui aortam. Alterum genus arteriarum eft quas nominant a (per as. In cer-uice quidem vjia maxima,qua? frequenti ra morum ferie pulmones adit: fuperiori di-<fbein collo grandis arterias fini veluti ca-putquoddamincubit particula larynxap-pellata.dicitur aute haec etiam a recentiori-bus anatomicis bronchi caput, eo quod & ipfam totam afperam arteria no ita folum, fed bronchum quoq; nuncupant. Hajc itaque vniuerfa ratione primaria natura condidit , quaedam nece&rij ad vitam ipfam vfus gratia,quasdam vtilia, non tamen animantibus neceflaria. Verum de his in opere de particularum vfu librofexto & fepti-mo difleruimus.
A T^G V JXt E 'K T V %t.
De membran* fubcingentis nominibus, & quatenus cum peritonaeo conueniat,aut difcrepeticum pe» riton*o autosn fimilexn fubilantiam habet,& talem *	4
3J.8 DE ANATOM. A D M I N. prasftat vfum omnibus pulmonis inftrumentis, qualem peritonaeum omnibuscibi organis huius natu' ram per anacomen «xplicsf.
C A P V T II.
IAm veroalkm quandam coftruxit particulam,quas <3c fubftantia peritonaeo li-milem habet, & eundem vlum omnibus pulmonis inftrumentis,veluti iiludcibi organis exhibet. Praeterea quemadmodu bts-gijovxlwcctto 7$ vnfiJiTXi&M dicitur, quod alimenti valls prastedatur,ita hoc vkifaKuis quod codas totas intrinfecusfuccingar. Ad haec fimiliter illi alias quoq;duas fortitur appellationes , ab aliis membrana, ab aliis vero tunica nominata, membrana quidem ab eilentia, tunica verd ac vfu. quippe aranea: modo praetenuis, ac ex toto {ibi limilis coftas fuccingit:indumentu vero eft ceu tunica quaedam omniu fpirationis inftrumen torum.Itaq; 8c peritonaeum exatfte mebrana eft, queadmodu praecedenti libro expo-fitum eft.Exa&a mebrana eft Sc hxc fuccin gens nominata, necnon tenuis cerebri me-ninx: ad haec quae ofla ambiunt:& mufcu-lorum ipforumpeculiaresrpoftremo cordis inuolucru. Atqui corpora mebranofa ple-rifq; in locis citra haec cofiftuntrcpaedam ex ofsibus ligamentoru fubftatiae inftar procedentia: quaedam ex neruofamufculorum
exilitate
liber. vir. exilitate tendinum modo generantur. Verum fuccingens hsec membrana omnibus intra thorace inftrumentis obducitur, que-admodum peritonxum vafis qua: infra fe-ptum tranfuerfumhabentur, obtendi diftu eft,oftenfumq;. Exiplaautem membrana: thoracem interfepientes nafeuntur: atejue hac fola reftru&ura ipfius aperitonjeo eua-riat,cjuod videlicet duplex omnino fit, non rna,quemadmodu illud. Porro naturam ip fius accurate perdifces, fi anterius thoracis os medium, quod Anatomici rigtappellant,difiecueris. Ad hoc autem peragedum, cultri excifori j,gra?ci,i#>M?r«w vocant,validi fimul 3c acuti fint adaptati: fimul atq; vero opus aggrederis,prius corpora,qua; videlicet pe&us totum circumeunt, auferantur.
Hoc fiquidem detefto , media lineam ex-quifitius coieftura aflequerisrcui attendes, ilernon totum ad mucronatam vfq; cartila ginein duas partes dirimes , & penitius ad fpinam defeendes,membran as inuicem fe-iungens. Promptius idperfeceris.fi vtran-que pečtoris partem in exteriora deducas, leniter refle&endo. Atq; ideo in hoc conatu reliqua; tibi partes vniuerfe facile obte-perabunt. In cordis autem regione non fi- T>e peri• militer. Etenim pericardios dičtamebrana cardioms tunica ve (licet nanque& hancdiiobus no- brana.
* f
530 DE anatomic. admin. minibus appellare, membrana quidem a fubftantia, tunicam ab vfu ) pedori conne-xa eft, qua maxime lpfius vertex, & qua:da vtrinq; verticis partes habetur.Etenim tuc in con/pe<ftum ha;c prodit, cumfterno dif* fecueris: maxime vero & poftea,cum rnem branasquetotu thoracem interfepiunt,in-uicem dirimis. Optimum igitur eft integrum ipfum conferuare & illsfum : quauis ii conuulneretur , inftitutum in hac confectione non offenderit. Si enim cor minus appareat, ne ficquidefpatiofae thoracis laxitates conuulnerabuntur. Quippe faspe vi uente adhuc animali lponte totum cor nudamus, idq; ita,vt'nec aliquod latum thoracis fpatiumperforetur. Verum de illa con-fe&ione paulo pofterius dicetur:de prafen ti autem repetito fermone dicamus,eniten dum efle,fi liceat,ne pericardium vulnere-mus:fin aute vulneretur, membrana; thora ceminterfepietes,ab affe£tuimmunes permaneant. hoc aute in pnefenti difle&ione propofitum noftrum eft. Vtraq; fiquidem membrana omni ex parte fibi continua ap parebit, tum quas in dextra thoracis parte, tumquee infiniftra omne interna coftaru regionem fublinit.adhxceam vniuerfam qux in ipfa fupra feptum habetur : infuper pulmoni quoque obducitur, queadmodum
perito
peritonaeum omnibus infra feptum porrigi commemoratum iam eft.Prasterea que-admodum peritoimimfublimia vafa ,ita membrana hsjc orbiculatim comprehen-dit:tum obtenditur iis qua: in fpina habentur, fimiliter illi, maxima: nempe arteriarum inibi fubie£tae,& venx iuxta hanc pot rccbe , qua? fuperiora thoracis alit, ad ha:c ftomacho. Inde vero membrana ad pettus vfque afeendens duplicitextura,vt retuli, procedit.
A \q v%t ENTVM-
De pericardio membrana, quae fuperioribus <3uo-bus contraria exiilit, Sc in medio eorum {itu habet.
CAPVT IIT.
ATqui tunica peculiaris per icardios no mine,diuer/aab vtroq; horum exi-ftit,in medio amborum fita, vtrinq;{imili-terab ipfis comprehenfa. id exa&e fpefta-bis , hac quam modo refero confedtione in mortuo animante celebrata. Etenim quas ad clauiculas afeendunt membranas inter-fepientescontuebere mutuo fibi cotiguas. Vbi vero bafis cordis habetur, quam nonnulli caput vifceris nominant, pericardfo tunica; occurfantes, huic conne&untur ,fi-mulq; procedunt ad verticem ipfias coni figuram reprefentantis,quemadmodu cor. ita bafis ipfius circulus exiftens, cordis ba-
fin coronse modo ambit, & vertex coni iu~ xta cordis verticem fitus, infernae peftoris cohxrcfcit, caius in extremo mucronata cartilago confiftit. Non tamen ipfi cordis corpori pericardios hxc tunica conexa eft, verum in aliis hominibus haud parua quadam regio intermedia eft,motui cordis accommodata, ad bafin ipfius,qua:, vt eft ex-pofitum,circulus eft,prodeuntibus ex ea va fis connexa quae clarius perceperis,cum vel totum thoracem omni ex parte aperueris, vel cor inde exemptum feorfum per fe incideris.
\ Jst E K TV M-
Quid cor medici dicant, aut arterias, 8c <ju* ha« rum fit facultas,& motus,iuxta aliorum fententiam demontirat. Poltremo quid venofa arteria , & vena arterio£a:& quare hxc quatuor nomina duobus va-iis Anatomici tribuerint.Quidam enim quod nimium feftiflanter & cito pronuntiarant de vena aut arteria, additione correxerunt.
CAPVT III I.
POrro quo Termo fiat perfpicuus,fingu-la prius nomina, quibus vtieft necefla-rium,recefebo,hinc exorfus. Quemadmodum pulfans ipfum vifcus, cor omnes ap-pellant:(icetiam vafafingula pulfantia,arterias nuncupant.Alias autem omnes arterias ,quotquot toto infunt corpore ,/enfu
pulfantesdignofcere nulliuseflmegotij. & omnium ipfarum cum maiore arteria continuitas , idem hoc indicat. Verum in pulmone pulfantes fenfu admodum euidenter deprehendere nemo poteft: verum inde, quod finiftroventriculo fint continua», con iefturam feceris, etfi quidam non coniečlu ram folum, vel probabilem fpem, fed certam actionis ip/arum fčientiam habere arbitrantur, non tamen eodem modo vtriq;, quoniam ne-ab eifdem quidem opinionibus omnino aufpicantur. nonnulli fiqui-dem Erafiftrati /eflratores vacuasfanguine quemadmodum alias arterias,ita & pulmo nisftatuentes,in vnaquaquecordisdiaftole fpiritum per eas ex pulmone trahi aflerilt: & huius tranfitu pulfum fieri ei ,qui toto corpore per omnes arterias editur,proportionalem. Etenim & illarum puliiim non corporis ipfarum aftio ne peragi,vt in corde, crediderunt,fed fpiritus tranfmeantis čopia affirmant. Coi enim eis in fua con-tračtione mittere aiunt. Quidam vero eadem cordis facultate reliquas arterias, & eas quas pulmo continet, comprimi attol-Iiq; arbitrantur.Hoc autem difcriminis di eunt intercedere, quod natiua cordi infit fa cultas,arteriis autem exilio influens. Itaqv fecundum priorum fententiafi vel dextris
omni
334 DE anatom, admin.
omnibus totius thoracis coftis vel finiftris ftatim viuo adhuc animante ad longitudinem diilečHs infpicere pulmonis particulas volueris,quoad ex afperis arteriis lxucs lingula; de corde fpiritum tranffumunt,pul fus quidam in eis percipietur: cum autem inanes fuerint,omnino non percipietur. Secundum alteram feftam non folum arteria: in ea parte pulmonis quasmouetur, pulfantcs, dum viuit animal, permanent: fed nihilominus quse in deteila parte habetur. Quid igitur ob viroru dogmata eu,e-i niat,ditiumiam eft. Quoniam vero prae* fenti opere de iis qua? ex confečlione apparent, fermo,no de dogmatum veritate ex», ploranda inftitutus eft, ad illa te deducere aggrediar. Sedionem rečiam fecundillon-gitudinem deorfiim verfus facere oportet,, in iis maxime partibus, vbi coftarum ofla cartilaginea vifuntur. Nam vno grandis fcalpelli inieftu pmnes ipfa? dirimuntur» quajcunq; poft prima coftam exiftunt.: Ab, hac folum abftinftur ,fanguinis profluuij-metu,quod ex vaforum aliquo iplifubiedOj rum vulnere acciderepericulum eftSinau. tem hoc tibi rcfte fuccefTerit, pulmonis membrana quam celerrime detrada,deinde carne vaforum intermedia tuifmet digi tis auufa deteftaq;,ipfeinfpicis,& tactu ex-
ploras num aliquod in eo vas pullum edat. Quodcunque autem pulfare deprehendas, Quid arteriam illud vocato, at prius quam mo-pulfare tus ipfarumeuidenter tibiinnotefcat,non deprehen-neceffeeft vel quod ex finiftro cordis ven-dirnus ar triculo oritur, vel quodex dextro, lic pro- teria efi. nunciare, quemadmodum nonnulli Anatomicorum factitarunt: qui etiam in hifce appellationibus interfe dilcreparuntratta-men quidam ipforum quod ex finiftro finu vas procedit, arteriam aut venam allerunt, nonnulli quod ex dextro. Rečtius autem ij qui neutrum iplorum abfolute nominarunt , arteriam , aut venam,fed additione quadam inpronunciando feftinationecor rexerunt, vel arteriolam venam dicentes, vel arteriam venofam. quatuor fiquidem nomina duobus valis Anatomici indide-runt.Nos autem, ceu rectius fentientes, fe* Quid arenti fumus eos,qui vas ex finiftro cordis ve- teria -ve-triculoprocedens,arteriam venofam appel nofa &• larunt:quod ex dextro, venam arteriofam:,venaar-melius efte rati, vt quoniam ipla pulfupa- teriofa. rum euidenter cognofcimus, vas ipiritale vocemus arterianrledquia vente tunica ve ftitur,venofam adneiamus. Rurfus venam altero nomine ab vfu nuncupemusrquonia vero & hoc arterix corpus eft, arteriofam addamus, nam optimum ( vt dixi) fuerit,
pulfu & eius defečtu ea difcerni. verum cu hoc fcnfibus non adeo clare queat diftin-gui,a communione quam cum vtroq; cordis ventriculo habent, indi nomen debet, additur vero a corporea fubftatia fieri. Por ro ex iis qui citra appendicem ipfam nomi narunt,quidam certe loli corporis fubftan-tis,quidam vero vfiiiattenderunt.Itaq; iu-xta corpoream fubftantiam arteria vas eft quod ex dextro cordis finu oritur:vena autem, quod ex finiftro: contra vfus ratione, quod ex finiftro prodit, arteria efbquod ex dextro,vena*
Simplicem in venistunicam con!lituit»in arteriis duplicem.noniinlli etiam tertiam illis adilunt:<juar tam autem peculiarem nullam habent.
Aeterum quae corporea vaforum fub-
ftanti i exiftat,opportunum iam eft di cere:hinc{ermonis fumptoexordio. Vena: totius corporis ex peculiari vna conftant tunica.nam exterior membrana ipfis non-nuriquam obhsrefcit.fed in illis tantum Io ci<i ea videtur vbicolligari quibufclam,aut fulciri ac contegidefiderant. Arteria: vero dua? peculiares tunica: exiftut: exterior fa-ne qualis venae eftrinterior autem crafsitie huius fere quintupla.infuper durior in traC
uerfas
uerfas fibras defumpta.exterior aute,quam etiam venae obtinent ,re£tis fibris , & qui-bufda mcdiocriter obliquis, tranfuerfis nui lis contexta eft.Interior arteria? tunica craf fa duraq; ceu cutem quanda interna fuper-ficie continet, tela; araneorum manifeft6 perfimilem, in magnis quide arteriis per-fpicuam,quam nSnulli tertiam arteria:tunicam ftatuunt. quarta vero alia peculiaris ei nulla e(l,fed veluti quibufdam venarum, itaquoq; arteriis alicubi obhrerefcit & cir-cuntenditur membrana tenuis,contegens, aut affirmans, aut connečtens ip/as vicinis particulis. Atq; id maxime arteriis vemTq; accidit in imafepti regione fub peritongo, ficut prius eft narratum: in fuperiore,intra thorace fub membrana coftas fuccingente. Quales igitur toto corpore exiflut arterij, tale vas ex finiftro cordis finu procedens,in totum pulmonem ramom ferie diffunditur. Quales autem venar, tale ex finiftro: vt ex tribus vafispulmonem amplexantibus, quod a finiftro cordis ventriculo proficifci-tur, arteria venofa nuncupeturrquod a dex-tro.arreriofa venartertiu arteria a/pera, ex cartilaginibus, qua: litera; (igma imagine referunt,coftrufta.Itaq; circulare illud cartilaginis tum in grandi arteria,qua?in colo caudicis rationem obtinet, fi ad pulmonis
y
'358 D E ANATOM. A D MIN. arterias conferas, tam in illis ipfis, ceu ramis quibufHam ab ea productis, in priore parte fitum habet: id collo quidem gula: continui, in pulmone autem vena;, quam paulo ante vocauimus arteriofam. Porro vaforum intercapedines peculiari pulmonis fubftantia replentur, quam Erafiftratus vocat parenchym a. Hunc certe thorace exemptum ,ficut& coripfum, licet incidere: non tamen ita focietatem ipforum quam cum membranis ineunt,eft cognolcere,fed eo quo nuper dixi modo. Vt enim mebra-nas,qu£E totum thoracem interfepiut,a mu tuo coitu fepares, pečtus in mortuo animate longa linea diuidendum eft,deinde vtra-quepartem in latera inflectendum.
A VM E N TVM'
De pericardij difleilione, cuius ortus a magnis vafis eft.
C A P. V I.
VT autem cordis inuolucrum adamuf-fim perdifcas, totum peftus tali modo excidere oportet. Cartilaginis mucronata; extremum vel tuis ipfius digitis,vel hamulo vehementer attollens, refle£tenfque, o-mnia in orbem circundata, per qua; vicinis particulis continetur,.incides.Cum autem in eum modupe&oris extremum incideris,etiam in hoc fimiiiter adminiftratio-
nem
nem obibis ,vtriufq; ipfius lateris partem ampliter praecidens, membranam vero cor inuoluentem leuiter a fubie&is deradens: atq; fic agens altius, donec inferiori glandulas quam ,appellant, fini jjoccurras hoc fuperius pergens,in vafa incides. Quare animali multo iam antea mortuo,fi aliquod huius partis vas diffecueris ,haud magnum fanguinis profluuium excitabis:mul to minus fi nec aliter quam iugulatum interierit. finaurem vel recens,vel multi fanguinis compos fuerit, nonnihil etiam fanguinis ad cordis panniculi radicem ex vafis conuulceratis defluet. Quamobrem ipfo etiam fpongia deterfo,rein propofitam po teris infpicere. At citra fanguinem munus obire fatius eft. quippe tum alia manifefti-us licet contueri, tum cordisinuolucri radi cem,non ex ipfo cordis corpore ortam,/ed ex vafis inde procedentibus: quorum alterum eft maxima arteriarum, finiftra videlicet parte fitaralterum, vena a iocinore fur fum verfus tendens, dextram regionem for titur. Alia vero duo de quibus nuper dixi, nudabis, horum alterum arteriam veno-fami, alterum venam arteriofam appello, lam lisec clare etiam prius fpečtabis, quam cor tunica detexeris: clarius autem adhuc vbi detexeris.
y *■
340 »e anatom, admin. sLX 9 V M E N TV pur.
Duabus deeaufiscorin medio thoracis fitum,po-tius in dfxtram quam finiftram partemdefle&it.co-Harum etiam fubitantiam St adminiftrationem hoc capite docet.
CAP. VII.
H Ac enim ratione & ofsium didtorum naturam Ipeculabere, qua: euidenter quidem corde animali exempto in confpe-dtum prodit, quaquam & infito adhuc ipfo palam cernatur. Praeterea in taliadmini-ftratione preter iam commemoratum hoc confpicies,nempe cor inter vtraq; thoracis fpatia mediu confiftere, vt motus ipfius in-dicat.Quod in partem lini (Iram potius ver git, id duplici de caufa eft. Primum , quia ipiritus conceptaculum ceu ventriculus hic confiftit, deinde quia totum ad hanc magis inclinat.No enim vt bafis ipfius media ex-afte thoracis heuam dextramq; regionem interiacet, fic etiam vertex, quoniam neq; exadte dediue omnino a propria bafi ad inferius extremum porrežtueft,fed ad finiftram, vt dixi, regione defleftitrac ideo in relata adminiftationefingulahaec fieri apparet: verum multd euidentius, fino folum pedtus,fed etiam coftarum cartilaginea ex-cindas.Carterum ad hoc munus valens,ma-gnumq-, icalpellum habeto,vt omnes ipfas infequentes vno idtu pertundas,illuc potift
fimum
fimum feftione dirigens,vbi primum oflea cuiufq; coftx fubftatia definit, & cartilagi-nofa gencraturtquam cuin alio animante prxnoueris in quanam coftarum parte habeatur, in alio aftione obibis, nam verbis ipfam exa&e interpretari difficillimu eft. Quomodoautefermoneveluti manudu-ftus,ad experientia promptiusperuenias, iam tibi recen/ebo.Cofbe fingulxdeorfum verfus fimul & prorfum oblicjua; feruntur, ex fpina ducentes origine, nam duplicibus inibi articulis cum vnaquaq; dorfi vertebra committuntur.Cum vero hunc in modu o-bliqua:fimul & gibba: tendetes, externam fuperficiem quantu thorax foris eminet,to tam maxime extuberatem reddiderint, inde quodammodo infieduntur, no amplius vt ab initio prodierunt,deorfum verfus te-dentes, vt qua? ad pečtus oblique attollan-tur.ibidem igitur cartilago ofsis vice generata, diuerfam quoq; naturam obtinet, & facile acuto fimul & valeti Icalpello poteft incidi,talia vero in tabellis veteribus [a capite] diftif cephalicis habentur, infuper e-quorum medici eiufmodi fcalpra vfurpat. quare etia tibihuiufmodi cartilaginefeca-da ad manufint, quemadmodu vides mihi quoq; preparata. Ac thorace veluti di&um nunc eft, diflecato: reliquas autem fingulas
y 3
341 Di ANATOMI c. ADMIN. particulas fimiliter,vt antea de pubis ofsi-busdocui,&fermoncinfequenti rurfus dc aliis dicetur, rečlam igitur vtraque parte fečtionem fuperne per rotam thoracis regionem fac,vti fccfion&s vtrinq; definiunt: ied adminiftrationem,vt paulo ante perdocui,a mucronata cartilagine exordiri prar-cipimus. Atqui multo euidentior omnium qua: intra thoracem habentur,fitus,in mortuo videlicet animante euaferit,poftquam omnes eius partes,quae circa flernon funt excideris, vna cum partibus cartilaginofis coftarum,fi quis partes codarum fpondylis continuas vehementer reflexerit. Videtis enim & me tanta vi id agentem,vtplerun-que aut ofsium nonnulla frangantur, aut vincula ipforum ad /pinam fita diuellan-tur.Quod fi tu quoque fimiliter peregeris, omnes thoracis particulas palam intueri queas:multo magisfepto tranfuerfo deo-ftis abfcifTo:infuperhoc magis adhuc,fi dua buscoftisinuicem diremptis,omnem carnem intermediam prascidas. Verum hoc vfu tibi omnino veniet,cum thoracis ipfius particulas amputaueris. Ad cordis autem partes, quarum mentionem facimus,nondum talis fefbiorequiritur.quippe fatis eft fi peflus foliim pariter cum partibus cofta-rum eipratpofitis excindatur:quod cartila-
ginofum eft,& contrariu ofleis fitum obri-net.Illa fiquidemafpina in priorem infe-rioremque regionem obliqua deferuntur: hacc autem exorfa quo indicauimodo ad redus obliqua porriguntur.
.~4‘KGVME’HTVM.
AJuerfus antiquos,cor non efle mufculum e» aflioinm, fibrarum, coloris , guilufque diuerlitate proba t.Pr*terea,illud pulfatilcm, 8t non volorta-rium habere motum-.eumque non ex neruis, fed cx faeipfius corpore fieri ,in eofdcm validifsimis rationibus confirmat:D« neruorumfacultatibus multa etiam agit.
CAPVT VII I.
ITaque& cauam venam manifefto ad iu-gulum vfq; recto tramite procurrentem fpečtabis, & capitis procefius,quos aures nominant, peculiarem naturas fortientes JTubftantiam:quxin alialiulla particula ha. beatunquemadmodum profe£lo & cordis ipfius eflentiam.quscda enim partii!fimila-riu inter fefimiles funt:fubftatia vero baud examufsim eade,fed fingulis ipfis ineft quadam proprietas,quam verbis queas deferi-bererinconfpeclu autem producere nequa-quam.Quxenim vilutanmaut ta&umu-nifefto dignofeuntur, ea verbis doceri accurate non pofliintrducere vero aliquem ad exquifitam ipforum inlpečtionem poflunt:
y 4
veluri quisfi dicat cor ex fibris fitu diuerfis conflari,fed carne fimplici fingulis ipfis cir-cumha:rente.quippe commune efthoc mu-ičulis omnibus, ventri,inteftinis,vefic£e,& vuluar.Neque vero fibras aequale robur ac crafsidcm in omnibuscontinentrneq;caro eandem omnino figuram fed mufculorum rubicundior eft ac moli ior ca,qu£ in ventriculo,vulu a, vefica,totaque inteftinorum fubftantia habetur:cordis autem,durior ,fi-mul & fibras magis varias habet. Siquide mufculi fibras pofitu fimplices obtinent: cor autem non fimplices, quemadmodum neque peculiaris vulua: tunica,neqjvefic?. At qui negligetius infpicit,is mufculi cor-difque fubftantiam,ficut nerui,ligamenti, & tendinis,nihil h?c difcrepare putabit.Sed de fimplicium primariarumque partium differentia dičtum iam eft alibi,diceturque, fi res poftulet,etiam in praefenticommen-Confatario iterum.Porro qudd corporea cordis fukslatia fubftantia permultum a mufculo differat, multum abunde demonftratum eftrquanquam eius i- mufculo ačtio,huius rei teftimonium perhibet.Eft differt- enim cordis motus non arbitrarius,neccef farequoad animal vita fruitur poteft.Mu-fculorum autem aftio fubinde quiefcit,ac rurfus excitatur,animantis arbitrio fubfer-niens.Atque omnes periti natura:interpre-
tes,tum 'philofophi, tum medici fatentur afriones fubftantiae proprietatem imitari. Huius rei gratia,qua: quide particula: eandem fubftantijc fpeciem pofsident,fimi!i-teroperantur,etfidiuerfis permulta infirit animantibus.quac vero non lubsnt.diuerfa harum eft a&io,quanuis vnius animantis exiftant particulx.Cor nanque omne3omni cordi fimilem a&ionem obit: & tliorax thoraci:& pulmo pulmonirrenes autem & vefica neq; horum alicui fimilem,neq; io-cinori& ventriculo.Quapropternecj; mu-fculi eandem cum corde actionem habent, quoniam neque fiibftantiam.Certe fi quis cor & mufculum quemlibet pariter cočhi, vtrunq; guftare voluerit, haud mediocrem ipforum guftu differentiam deprehendet, quemadmodum fi lienem vel renes,vel pulmonem, vel ventriculum,vel iecur,& linguam,vel aliam quampiam particulam gu-ftauerit.Omniaenim,ficut taftu & vifii,duritia,& mollitie,denfitate,& coloris differentiis,ita vero & guftatu euariat.Qui vero propterea cor non eandem cum mufbu-lis a&ionem habere dicut,quod neruorum mouentium compos non fit,fed vt illi arbitrantur, fenfilium,multa in orationepec-cata fimul admittuntrprimum /ane in ipfa fubftantix infcitia.etenim cor quouis mu-
fculo durius cflr.& fibrarum varietate ficut ExguUu & colore palam difcrepat:adhaec multo ad-maxime huc magis guftu etiatti,qux maxima fub' fubftan- ftantiarum differentia: nota eft.Sed milii tiarum videnturnunqua cor elixum efitafle,a!io' differen- qui certe nouiflent quantu a carnibus eua-tia fumi' riet,aut neque ha:cignoraflent,puta carnes tur.	vniuerfas mufculorum efle particulas.Harc
itaque in cordis fubftantia peccant,qug ipfo fenfu poteH; innotefcere. Procter haec omnia alios in neruorum natura errores committunt ,quod cerebrum tibivniuerfis in partibusfimile arbitrantur,nifi quod nonnulla: ipfarum magis, alise minus molles exiftunt.Per alios fane neruos vim fenfo-riam partibus infracaput ficis tranfmittit: per alios autem omnem motum arbitrarium. Omnes iiquidem neruos vtranque 'Herui Kabere facultatem ratio eft:verum molles molles ad ad fenfum aptiores,duri ad motum exiftiit. fenfum a- nam ab ipfa radice pluries difeifla apparent piores du> quidam nerui in mufculos,alij in alias par-ri vero ticulas inferi,quemadmodum & in tertia *d motu. ipforum coniugatione, & fexta nihilominus habere nouimus,a qua cor exilem que-dam neruum accipit,vnde non modo cor, pulmo,iecur, ventriculus, & mefenterium infuper totum vna cum inteffinis,fcd etia vniuerii Iaryngis mufculi, ac alij quidam
pro
propagines recipiuntrfed nihil intelligtinc-qui cor mufculum efle dicunt:neque quoniam neruis,vtipfi quidem exiftimat,motoriis caret,ideo motu voluntario deftitu-tum eft,pulfatilem tamen acquifiuit.Opor-tet enim aliquam & huius attionis efle cau-fam:vel ex neruorum fubftantiaipfam fup-peditari dicent necefTario,vel natiuam vi-fceri exiftere.atqui ex neruorum effentia noneft.omnia nanque eius participarent, quibus & neruicomunicantur,ac prarcifis ipfis,cordis pullus ceflarerrfed neutru fieri confpicimus.-quare fupereft velut pulfati-lem ex ipfius cordis corpore oriri.Non au-tem oriretur,fi vifcus eandem cum totius corporis mufbulis naturam obtineret. At quod cor thorace exemptumdiu moueri videtur, haud mediocre argumentum eft, ipfum nihil neruis ad fuam ačlione obeundam indigere.Horum igitur ignari nobis videntur,quicor mufculum efle exiftimat: nec intelligentes aflionis ipfius excellentiam ex fu a vilceri fubftantia necefTario in-efle. Quapropter maxime errant qui cor Enant mufculum efle cen fen t: minus autequi cor- qui cor dis ftomaclm ex fimili plane mufculis fab- mufiul» ftantia conftare opinantur. Propius enim effe opina fubllantiam ipforu accedit tunica exterior tur. trafueriis contexta fibris:nec tamehaxexa-
ftus
348 DE ANATOMI C. ADMIN. ftus mufculus exiftir.Porro fi ex neruis cor pulfatilem ačtionem haberer,& ftomachu eandem obtinuifle conueniebat.Nunc autem deglutientibus iterumq; euomentibus contrahi videturrquod & ventriculo,& in-teftinis acciditrquandoquidem circa ea quas intra ipfafunt contrahuntur ,n5 tamen pul. fatilem motum edunt.In illo igitur hallu-cinati funt infigniter,vt qui nefciret omnino tum mufculorum,tum cordis actionem, & facultate. Mihi vero quod animofae virtutis cor fit initium,& natiui caloris veluti fons quidam,in commentariis de Hippocratis & Platonis placitis demonftratu eft. st XG Y M EH TV
Pleniorem & exa&iorem cordis anatomen ptcfe-«juicur:& primum de auriculis & membranis vaforu eius:poilrem6,qtis obferuanda circa cor antequam ex animante euellatur.
ANNOTAT.
I ihviftMFCU c/l' 6V7MS OVK CtXC tydccs, Yl ll/ip-
yuctmvos.id efl^fic autem appellantur a fimi-litudine non ab yfu,aut aflione- QaLhb.C-dt yfu partium.siures UU referunt aures catellorum illorum ,quibtts venatio peragitur, vbi menfemvnum aut fefquimenfem expleuerint, VT eorum maxime qui non vaSto futuri funt corpore,fed qui exiguo, bis enim natura dedit paru as cr propendentes aures.
CAP
liber. vrr. 349 c a p v T IX.
NVncautem ad propolici operis peculiaria digrediamur, ab auribus cordis aufpicati, i quas adfimilitudinem quanda aurium proprie dičtarum maiores vocaue> runt.Vtenim illa; capiti vtrinque annexa; funt,ita & ha; cordi neruofiores ac magis cuticulares ipfo cordis corpore manifefto apparent. Haftenus enim figuram ipforum defcrip/eris,quanquam fatius(vt dixi)foret talia vilui taftuiq; committere:quibus fo-lis colorem fubftantiamque corporis eft di-fcernere.Porro has particula; & colore nigriores funt, & corpufculis cuticularibus manifeftbfimiles.finus cuiufdamante cor efficiundi gratiarob quam rem ipfas natura &concauas & cuticulares condiditrcon-cauas quidem,vt finus producerentrcuticu-laresautem,vt cordis motum prompte le-querentur, quemadmodum in libris de v/u particularum declaratum eft.Dua: vero ha: funt,in vtroq; vaforum materiam importantium lingula:: in dextra quidem parte, qua vena in cordis finum inibi inleriturrin finiftra vero,qua arteria venofa.Has aures cum aperueris,tum ipfum cordis corpus in confpečlu erit,tum ex dictis orificiis vtrun-querdeinde membrana; infertioni ipforum incumbentes,tres quidem in finu dextro,
dua;
3?0 DE ANATOMI C. ADMIN. du£ vero in finiftro quarum ftruftura: figura, iimilis telorum cufpidibus eft:ide6que& trifulcas nonnulli Anatomicorum ipfas no-mindrunt. Sed ha?c quidem & corde thoraci exempto accurarelicet intueri,ficut etiam reliqua duo orificia vaforumrqua: materias educunt ex dextro quidem ventriculo in pulmonem, vena: arteriofie: ex finiflro vero in totum animantis corpus, grandis arteria:. In'quibus iterum tres vtrinque membranas ad C,liter:efimilitudinem fa-čtas confpicies,extra cor tendentes,veluti trifulcas i ntro.Priufquam vero cor ex animante auferas,caute vente ramos omnino confidcrarde quibus iterum in vaforumcS-feftione dicemus.ad ha?c glandulam magnam, quam grteci vocant Svncy.item cordis panniculi radicem , infuper examina, quomodo a dextro finu venaqua:dam ad fpinam protendat,quintam dorfi vertebram confcendens",pra:tereaqubd eadem vena ad hunc perpetuo locum in omnibus animantibus porrigatur,in quorum confe-člionibus te exercitari confuluimus.Non tamen in omnibus adextra cordis auricula: fed in quibufdam cum vena caua hanc permeans, ad iugulum deducitur.His animantibus & firnia; annumerantur.
AXCjVMEV.TV M.
Prolixam de oflea cordis cartilagine difputatio« nem facit. Poftea Arillotelem reprehendit, quod «ffirmauerit cor tres in magnis animahbusfinus habere. Voftrcmo,quo pafto os incordeper diflcclio-Kcai inueniri pofsit.
C A 1> V T X.
QVa: vero cor ipfum enutriunt,perpetuo in omnibus animantibus ex fi-im illo prodeuntuc vocat ea,corinuoluen-tia; quoniam bina numero totum ipfum perreptant, quemadmodum a l?’ua parte dua: arteria: maioris foboles,poft primum extra membranas proceiTum in ipfum cordis corpus perueniunt. Qua?,vt retuli, melius corde animali exempto infpiciun-tur,ac magis in animali grandiore.Omni-bus enim »militer ineft,cum nulla ob magnitudinem in ipfisfit differentia,ficut Ari-ftoteles autumat: fed clarior in magnis cordibus eft fpeculatio: quoniam & ipfo-rum os,quod maenis inefle animalibus arbitrantur, atque his non omnibus, etiam aliis ineft,haud tamen os vnjuerfis exa-ftum,fed carulago.Sic enim in totum fe habet in cunelis animantibus tum os,tum membrana?, quas trifulcas, [grarce triglo-chinas] diximus appellari :& arterialium vaforum radix fubftantia; dura: omnino
appen
Jfi, DE ANATOM. ADMIN* appenfa eft,fed non in omnibus asque dur£, quoniam in minutis leuiter cartilaginofa eft,in grandioribus exafta cartilago,in valde grandibus cartilago oflca: 8i quanto animantis genus corporis mole vaftius fue. rit,tanto plus ollea: fubftantix cartilago fortita eft; Et in maximis,vbi plus ofleaj fubftantix gignitur, conuenit ipfam tunc appellare os cartilagineum , non cartilaginem ofleam.Quodenim in his animalibus producitur , non cartilaginis adhuc exa£tx naturam,fed corporis ex neruo & cartilagine conflati reprefentat. Nullum vero miraculum eft,in minutisipfumani. mantibus confecbionu rudes penitus igno-rare,cum & in grandiori frequenter ipfos lateat.At quid dico in grandioribus? Nuper elephanto maximo R. horna: iugulato, plerique medici ad ipfius difle&ionem co-uenerant,difcendi gratia , duosne cor haberet vertices ,an vnum:& ventriculosne duos,an tres.Ego autem vel ante ipfius cc-fectionem afferebam eande cordis ftructu-ram cum aliis omnibus animalium aerem fpirantium inuentum iri. qua: etiam ipfb diuifo apparuerunt.item os ipfius fine negotio reperi,vna cum familiaribus, digitos admolitus. At inexercitati iperan-tes id quod in aliis animantibus apparet,
ceu
ceu in magno fe inuenturos,ne in elephante quidem cor os habere putabant. Ego autem oftenfurus ipfis eram , nifi familiares rififlent, quod attonitos illos acfenfus ex-pertes ob ea qua: viderat propter loci ignorantiam confpicerent: & cu adhortaretur ne indicarem,fubticui.Corde vero ž C?fa-ris coquis exempto , mifi aliquem ex familiaribus in huinfmodi exercitatis,rogatui coquos vt os ipfius eximi finerentratque fic fadumefh /eruatur idem apud nos etiam hodie,eximia: ade6 magnitudinis,vt ab iis, quiintuentur,nullo modo credi queat tantum os medicos latuiffe. Ita fane& maxi-mann animantibus particularum inexerci tatis ignorantur. Ac miri nihil eft fi prx- Error A" ter alia multa etiam in anatomis Ariftote- rifiotelis, !es errauerit,qui triplicem finum cor habe- exifti re in magnis animalibusexiftimat. Quod rnauit, in igitur in cofedtionibus parum exercitatus magna circa partium inuentiončm errorem com animali-mi ferit,neque mirandum eft,& condonare l,us> cor homini c5uenit. vbi enim qui totam faxin’triplicem vitatn huic fpeculationi dcdicarunt,quem-/»»«»» ha-admodum Marinus,in plerifque falfi fant, bere.. quid exiftimandum eft iis accidere, qui repente,ceu heri aut nudiuftertius ipfam a die rint,credentes ea, qax prius non viderunt,
TC denuo infpicere non aggrediantur. Ego z
3f4 DE anatom, admin. itaque deos omnes iuro, multa qua: prius nequaqua milii erant vifit, deinde aliquando meanimaduertifle. atq; inliis cordis os exiflit, quod neq; vbi fubditum fit, neq; an omnibus i nfit animantibus, a praeceptoribus edo&us, non dubitauiipfuminuenire, vifcerein minutas partes concifo. Hxc'(\-quidem tutifsima inquirendi ratio videbatur. Poftquam vero femel offendi fufpenfas ibidem membranarum radices ,& arteria-lium vaforum proceflus, primum equidem animum induxi, oportere in omnibus animantibus naturam artificem hunc fcopum habuifle : deinde per ipfam quoq; experie-tiamfa&us certior, primos partium di&a-rum proceffus fequebar.procedeti tempore cum hifcein rebus verfarer,momento quo-uiscorde allato citra negotium ipfum offendi: & familiarium haud pauci fitus offis in corde regionem quam prompcifsime inueniunt.At qui me admmiftrante non vi dit,fed libris edo£lus ad confe&ionem accedit,detefto quide finiftro (Inu, aperto autem in longum toto acrtx proceffu, his inquam rite faftis ,fi ftudiofe radices aortx fequatur,& membranarum,ex facili ipfum rcpjriet. Etenim huius radix, & vence arte-' riofa:,adha;c earundem membranarum, in ipfo cordis ofle lubetur.Hec igitur omnia,
vt dixi,extra&o animantis corde incofpe-ftum veniunt: prasterea vclutifoue.t in v-troq;finu profundius procedentes, quod IT in recenti animali diligenter fečtionemo-liaris,exa£tecoperies. Quinetiam licet va~ fa cor inuoluentia cernas numerofa ramorum ferie inuicem iun£ta in id difFundirto-tum aute veluti iter occupare,qua finus co* mittuntur.
me w Trytt.
VentricuIo»,& orificia cordis,atque in quibus <3if« erepent int«r fe Anatomici in aJminiftrationibu* cordis &pulmonis>olicnJit,
ANNOTAT.
I In multif codicibm 1i£C 'vox,(juatuor, aftrt-pta npn eft:tamen reffe adiitia fuit.Sunter.im totidem vafa, puta, arffa, vena catta, arteria vtnofxyZ? yena arteriofa,
CAPVT XI.
CAeterum toto corde nudato , videbis profečto {Tnifteriorem ipfius ventriculum ad fiimmum vertice patefcere: dextru inferius multo cefTare, & circuicriotionem fubitidepropria habere,idq; in magnis a^ nimalibus,vt equis,bobus>& camelis, multo magis in eftfpha ncis jnonnunqua vero in minutis etia.na gallum quifpia diis facriS-cans,cor inuenit duosvertices habens:dein-de ratus id effe auguriu,huius interpretes 2 1
3 fč Dl A NA TO MI C. AD M IH.
difquirebat.cafu aurem cu in me incidifTet, duo in vno animante corda, cum diis facri-ficaret/einuenific dixit. Atqui duo no erat, vt arbitrabatur,fed dextri vertex circufcri-ptionem peculiarem habebar. Nam id te probe renere oportet,fiue animal, quod aerem fpiret,elephante maius,Gue alauda mi nus fuerit,fimilem eflein vrroq; cordisflra &uram,fed proflat non fimilem dicere, fed fpecie eadem. Quale autem pi fcibus, vel in totum iis qu£ in aqUa viuunt,cor infit,pro -cedenti commentario docebimus:inprar-fentiapriiis in animalibus aerem fpiranti-busfermonem expendamus. Itaq; horum omnium eandem cordis ftru&iiram inue-jiiesrfimiliter & pulmonis,qualem paulo fu perius enarraui.Vnum vero in ipfis reliquu adhuc efle videtur,quod in neruorum con-feftione explicabitur, tu de hoc vifcere, tu de corde. Ad hxc cordis auriculas extra ven triculos ipfius confiftere dicemus : verum fi quis partes ipfius vifceris exponens, ficut Herophilus, ampliorem orificiorunume-xum producat, etiam hocab Erafiftrati no-ftrlq-, felitena difcrepare videbitur. nam o-mriia va/bru cordis orificia i quatuor efle diximus. Quomodo auteexafle difeernas ex comentariis dediflen-ione Anatomicorum confcriptis perdifces. Nam & in his
quatuor
■LIBER Vir. 35j cjuatuor apparentibus Anatomici inter fe . difcor dant,qua: primo volumine de ipforu placitis pertra&o. S iquide vrt um venofe ar tena; os in (iniftro ventriculo habetur, in quo membrana: ab exteriori parte intror-lum vergunt:no tamen vnum diutius permanet ,fedftatim in ima intercapedine in quatuor particulas difcilTum eft, quaru fin-gulann fingulos pulmonis lobos porrigun tur. Quod autem pulmonis lobi non impares numero,vt iocinoris exifhwt, fed in o-mnibus animantibus de quibus verba fecimus, duo in dextra ipfius parte habentur, duo vero in finiftra,apud omnes in cofelTo eft.InfupercQuenit,fi-nointeromnes,certc inter eos quiexafti9 diflecat,in dextra tho racis parte quenda lobum exiguu veluti alterutrius fobole coiiftere. Facillime ipfum comperis,ad venam concauam animum di rigens, illi fiquidem fubiacet ,qua primum thoraci reli&o lepto trafuerfo incidit.No-nunquam& concauitatem quaudam in fu-perficie manifefto ef! confpicere, cui vena, dum viuit adhuc animal,affirmatur. Nam poft obitum pulmo femper collapfus & exi guus apparet, ita vt magna fit inter ipfum, & thoracem capacitas, contra quam in vi-uo animali habebat* ac de hoc in fequen-•tibus agetur, vbi totu decprde fernionem z 3
3^8 DB anatomi c. admin. abfoluerimus, etenim fupereft dicendum, quomodo ipfum viuente adhuc ammali cina thoracisfinuum conuulnerationem detegas.
^ 71 g V ;7d EK? VXt.
Quanto ftudio fangutnis fluxus in diflecando fugiendus fit,& qua methodo, cor viuo adhuc animali derogatur:line iinuum thoracisconuulneratione.
ANNOTAT.
I ni legitur in emendate codice: id eft j eo modo puo paratus es: rei, eo modo quo paratumfealpellum habes.
CAPVT XII.
ITaque fi paulo ante didta de panniculi cordis in peftore connexu, in memoria xeuocaueris,haud aegre quo pafto cor detegendum fit comperies.Conftatnanq;,quod non aliter quam in mortuo animante nudabatur, veluti praediximus. Sed potius eft forfan totum Termonem perfpicuatis gratia repetere. Sit igitur iuuenile adhuc ani-maljVtftalpellofeftionem fine cultris peragas exciforiis,quos vocant graeci tKxmeis. figuretur refupinumin afiere,quales permultos mihi praeparatos vides, & paruos, Sc grandiores , quo vnus aliquis animali quod fupra ipfum extedendum eft, propor-rionalis reperiatur. Hicafler duo foramina habebit: per quae tenues funiculi, imo
etiam
i i s i r vrr. 3j-p etia crafsius aliquod corpus facillime queat traiici. Doceatur autem aliquis ex famulis, cum refupinum afleri inclinatanimal, vincula eiquatuor circundarerfingulis cruribus vnum: & vinculorum extrema deor-fum traiicere,inuicemq; illiccolligare.Pi-li, fi grandiores in pedore animal habear, & hi auferantur. Ha.*c quidem incidendi a-nimantis prsparatio eft: tu vero, vtdidici-fti,ad ipfum pedusreda deorfum linea ad-ufque mucronatam cartilaginem grandi fcalpello diuidito.Moxinde re conuertens & fcalpellum adigens , tranfiierfafedione pedus a fubiacentibus fepara, vtro libeat modo, fiue cum mucronata cartilagine, fi-ue etiam folum. Inde totum i vt habet eodem fcalpelli idu adibis, fimiliter fecas per pedus ad illam vfque partem, qua mortuo animante cordisinuolucrum ipfifubhtere-Icens conlpexeras. Haec itaquein mortuo eriam animali facere tibi praecipiebam: in viuoauteidem fane adminiftrationis modus eft, quantum adfedionem pertinet:verum nonnihil praeterea accedit, de quo iis qui me diflecanrem viderunt, non opus eft plura dicere: qui autem non viderunt, illis exponere oportet,qucd ex thorace arteris & vensadhypochondriaelabuntur prope mucronatae cartilaginis radicem: fingula
3<S0 DE. ANATOMI C. ABMIS. vtrinq; paria: quibus pertufis neceflario in dičta co feftioe /anguinis profluuiu accidit, & pr^efertim ex arteriis. Nihil autem adeo vniuerlam manus operationem in anima-cis corpore folet perturbare , ac fanguinis profluxio. Quod prxfcientes,quatenus primum erumpentem ex arteria ianguinerri videris,finita iam dediui linea,quam citif fime fcalpelfuttS intranfuerfie fe&ionis figuram detorquebis, ficuti eft explicatum. Siniftrss vero manus digitis duobus, indice puta & magno,illam peftoris partem com prehendes,qua arteria fanguinem profundens apparet, vt fimul alter digitus orificij fit operculum, fimul ex ambobus tuta ofsis totius fiat apprehefio.Porro conaberis duo harcmunia vno fubire tempore, fcalpello quidem fecare quam celerrime, decliuis linea? termino priorem tranfuerfam conne-ftens, deinde acdiuem : digitis autem pe-fitusTemper reflectere, nam hocprobe re-uulfo fanguinis fluore fifti ftatim accidit, fectione videlicet alterius orificij achirur-go retenta, videturque pericardij conexus, qui ad fe&ionis finem te veluti manu deducit. nam pečtore reflexo ima pars alta e-uadit,& fanguinis fluor tali figura decre-fcit. Ad ha?c vaforum qua: in fuperna regione fimul cum peftore flectuntur,& non fta
tim in pronum vergunt, fitus collabitur, quoniam ab interna parteduo grandiu arteriarum venarumq; coniugia pečlori fub-dita funt,quas ad radicem mucronatže cartilaginis ad hypochondria elabetes in hac manus adminiftratione praecidi diximus.
Alia vero,qua coftarum nodos iufsi tediui-dere, vbi primum ex ofle in cartilaginem mutatur,nullus /anguinis profluuij ob va-forum paruitatem metus eft.Commode ve ro fe&io illa per alteram partem ducitur ci , qui pulmonis adhuc viui arterias volet inlpicere. Porro qua; hic mihi propofita eft,ad alia conducit,de quibus iterum dicetur. Illajfas enim vtrafq; thoracis concaui-tates feruat. Iam vero alia quadam tertia adminiftratio eft, qua; quidem viuo adhuc animante celebratur,fed a priore dicla variatio quod in vtraque thoracis particula fimilis ie&io ducitur. Huius igitur, vfum Qua, r*~ paulo pofterius audies, prima abunde iam tionecor, fatis didicifti. proinde opportunum eft de viuo ad~ ea qua: modo propofita eft audias,quam o- huc ani_ ptime obibis corde quidem dete&o,finibus mali dete autem thoracis inuiolatis. Nonnunquam 'gitur ,ci-igitur dičta iam adminiftratione cordispa- tra yulne niculus diuifus eft,fubinde vero ill^fus per- rationem manet. Porro vtrifque commune eft,vt di -fimum uidasipiam,quo ad cor detegatur,nec me- thoracis.
z y
branas quse thoracem interfepiunt, couul-neres. nam qualibet ipfarum kefa, animal in illa fymptomata incidat necelTeeft,qux in fequenti fermone thorace confoflo eue-nire dicentur, at corde denudato omnes ip-fius a&iones incolumes feruare licet, que-admodum etiam feruantur,fiquidem & re-fpirare fimiliter & clamare animal vides, ac, fi a vinculis ipfiim liberes, currere ficut prius confueuit. At fi vulnus vinculis adhuc comprimas, etiam cibum afTumere, fi efuriat,confpicis: & bibere,fi fitiat. Et quid miri eft ? cum MarulU Mimographi puer curatus fit,viuatque adhuc, etficor aliqua-do ipfi fuerit detedum ? Verifimilius eft i-gitur, animal rationis expers, quanto minus homine afficitur, nihil ab huiufmodi vulnere pati.
V M E"R T V %a.
Refert hiftcriam pueri perfanati , cui os pe floris «xcifum erat,& inuolucrum cordis computruerat.
CAPVT XI II.
Voniam vero femel curati mentio-
nem feci, nihil maLi fuerit, omnia
qua* ipfi euenerunt.per cedere. N a propter hiftoria:vtilitatem,etufi adprarfen sopus nihil attineat, no abs re fuerit ea comemo-rare. lčtuspuer ille inpc&ore in palxftra,
negl
negle&us primum eft,deinde parum probe curatus, poft men fes quatuor pus in parte percufla apparuit, hoc auferre cogitas medicus,puerum incidit,&,vt putabat, fiibito ad cicatricem vulnus perduxit, poflea rur-fus inflammatio oborta eft,mox quoq; ab-fceflus. iterum fedus puer eft, nec amplius cicatrix obduci potuit. Quapropter herus ipfTus pluribus medicis conuocatis, inter quos ego quoq; eram, deliberare fuper curatione pueri iufsit. Cum autem fideratio, quam Grxci trftxKi^op appellant, pedoris affedus videretur omnibus,appareret aute & cordis a (Iniftra ipfius parte motus,nemo affe&um os excidere audebatrquippc arbitrabantur thoracis perforatione neceflario futuram. Ego autem citra perforatione, vt mediciquoq-, appellant, adhibitam, pollicitus fum me excifurum. de abfbluta vero curatione nihil promifi , cumincertqmef-fet, num aliquid ex iis qua; pedori fubia-cent,fuerit altedum,& quatenus affedum. itaque regione deteda, amplius nihil in pedore laefum apparuit , quam quod ab initio flarim videbamus: quare etiam confidentius ad manus operationem venire fum aufus. Cum iam fines , quibus arteriae & vense fubhaerefcunt, vtrinque illse-fi occurriffent , affedumque os ab eo
potif
3<S’4 de anatom, admin.
potifsimum locoexcidifiem ,in quo talis pericardij vertex confiftit, cumque nudum cor appareret,quippe jnuolucru ipfius com putruerat,ob hoc quidem haud bonam fta-tim fpem de puero habebam, attamen in totum breui temporis ipatio perfanatus eft, quod non accidiiTet, ii nemo affectum os abfcindere aufas fuiflet. nemo aute ten-taflet, nifi in admimftrationibus anatomicis prsecxercitatus. Alius quidam eodetem pore putrificum vitium ex humorum decubitu in brachio fublecans, iniignem arteriam, particularum membri ignorantia diui(it,fubit6q; obfanguinisproiluuiu con turbatus eft, &cli vix laqueari anfaipfam poflet intercipere ( erat enim profundior) repente quide ex fanguinis fluore periculu repulit, fed alia ratione hominem iuguia- ; uitrgangrama videlicet prope laqueum pri I mum occupante arteriam, deinde omnia ipfi vicina. Ha:c igitur ex multis pauca obi ter di&a funt,qua2 cordatis lečtoribus prx-fentis commentarij vtilitatem indicant.
'	\qvMEurv Sir-
iti animali viuo tria funt adminiftrationis genera. Tertiu hoc loco maxime prcfe<juitur,vt often-siatijua: commoda inde fequantur.
C A P. X I I I I.
SEditerum ad propofitum initio Termonem reuertonin quo tria adminiftratio-
n is
rus genera viuo animante celebrari dice-bam.parrim inter fe comunia,partim pri-liata. vel enim arteriis pulmonum infpici-lindis vna (atisfacit fedio ad cofiarum flexus deduda, vel etia praster liane alia quaedam in reliqua tlioracis parte fada : cuius vtilitatem mox didurus fum. His fuccedit tertia adminiftratio , qua cor quidem detegitur, thorax autem non perforatur, nullu fiquidem miraculum efl, vulnus thoracis quoddam fieri,perforationem non fieri.fi-quidem perforationem nominant fedio nl eam , quasin Ipatiofam pulmonis fedis capacitatem penetrat. Reliqua vero omnis diuifio ipfius vulneratio quidedititur, perforatio non item. Quorfum igitur cor fic denudare conducit ? Primum,vt quali modo pullet,clareconfpiciamus,& nuquando attollitur, thoracem feriat,pedoris regionem accedens:an quo tempore demittitur. Secundum efl,vt magna in animali arteria deteda ,ficut me illam qua; in inguinibus habetur,nudare confpexiflis, exade confideremus vtrum quando cor attollitur,arteria fubmittatur: & quando cor demittitur, ipfa attollatur: an ambo eode tempore & fubmittantur,& eleuentur.Tertium,vt digitis, vel etiam forcipe cor excipietes, que-admodum ego faditare confueui,qudd fa-
%£6 DE A N A T O M. A D M I N. cile ipfum digitis exiliret, intueamur qua-, linam fymptomate animans corripiatur. Adhatc, vt eos qui dicunt, fi laqueo exortu grandis arteria:, vel vt quidam alij aiunt, venofie intercipias,qutein pulmones defertur, huiufmodifymptomata animali eue-nire(dicunt autem non eade omnes) mendaces oftendamusrquoniam neq; funiculus aliquis nifi thorace perforato circundari poteft, neq; fi circundetur, firingere adeo ar£tim radicem arteria:, vtorificiumipfius obftruat.Quod autem dicant cor citra perforationem ne detegi quidem po fle, vlu & experientia comperi.At fi quis etiam cogeret ipfos ftatim thoracem perforare ,hoc aflequi dicunt efle difficile, eoque admini-firationem in pofterum differunt. Nam fi profpere detectio fuccederet, laqueo vtique circumpofito , oftendcrent manifefto qua: erant polliciti. Nos igitur fecus ac illi qua: pollicemur etiam re comprobamus. Nam corde ex facili detečto citra alicuius membranarum quse thoracis capacitatem con-fepiunt l^fionem,hortamur ipfos laqueum vafis cordi infertiscircundarc.Hivero ea-tenus, verum fine profcčtu vrgentur , donec membranam aliquam diuellant , fa-ciantque perforationem.tuncenimnema-num quidem admoliri amplius oportere
diciit:
‘ dicunt:nos autem protinus in alio iterum animante cor denudatum i pfis exhibemus, cogimufquedenuo aggredi, quoad fe turpiter in iisgeflerint, quse fuperbe i aditabant. Et enim vaforum exortum fune excipere non po/sis,cordis autem bafim pofsis: verum animal ftatim commoritur. Tale quid etiam ei qui dicebat, venofa arteria fune intercepta vbi cor citra thoracis perforationem fuerit denudatum, pulmones femper manere dilatatos, accidit, multis teftibus a quodam ex familiaribus noftris reprehcnfo. Tanta quidam arrogantia fi-mul & audacia de iisquse ignorant, apud indo&os pronunciant, & prasfertim cum de venofa arteria differu nt, qux intra cordis auriculam adhuc dificinditur. Alij autem , tanquam fingularis ipfa oriatur, laqueo inie&o duo hxc animali accidif-fe aiunt: nempe vt omnes quidem arterije toto corpore redderentur immobiles , tanquam facultate fpiritus ipfas replentis deftituta: : pulmo autem pari in-teruallo perfifteret , corde nihil interim illinctraliente. Ali) vero produnt laqueo afpera: arteria: circundato , pulmonem moueri fe oftendilfe, nihil adiicientes pra% terea. iis qua: dicuut aut perfcribunt. nam haec quoque a nonnullis memoria; prodita
JffS DE anatom, admik. funt.verum omifcrunt quomodo pulmonem fubmitti c5fpexerint,vtrum fine thoracis perforatione,an eo perforato, nam v-trunque abfurdum eft. perforato quidem, omnia qua: ad refpirationem miniftrant: deftruuntur.antequam vero perforatus fit, nequaquam ipfum queas intueri, nifi forte | coM excifa fuccingentem membrana con- | ferues integram, quaquam ne hocquidem dicant qui huiufmodi nugantur.Verum de his iterum in propria thoracis confe&ione peragemus. Ab ea quce in corde denudato apparent,reuertimur.
•A i^gvxtEK Trw.
Anatome ad motum ventriajlorum, & aurium cordis,& arteriarum inueftigandum.
C A P V T XV.
REftabat enim tertias adminiftrationis modus, quo thorax prope coflarum flexus inciditur. Notum vero eft animal ftatim in tali operatione fufFocatum emo-ri, respiratione videlicet pereunte. Atque haec in cjv de apparent. Sermone vero repetes prius de adminiftratione qua2 manu fit,dicam, vel ne minimum relinquatur in-difcuflurruobfcurumque. Cognitis iam ex-afte in mortuo animante nodorum locis quibusfingulx coft#fle£hintuf,memoria:-<jue mandatis,animal aggredere. Vbi refu-
pinum
pinum prius ipfumquo docui modo figu-raueris,adminifl:rat!0 erit ralis: Pili ex illis thoracis fedibus auferuntur, quas incifurus esrduas lineas ad animalis longitudine du-cis:coftarumq; nodos ficuti efb expofitu dirimis. Deinde aliam rurfus tranfuerfam lineam tertiam per mucronatam cartilaginem incidis, vbi videlicet arteria?& venae occurrut. fedin pnefcntia non eftquod fan guinis fluore magnopere exrimefcas,quippe non ftatuis nunc viuum conferuare animal. Lineam tamen , vt nuper dixi, fub pe-ftore toto reflexo duces poft treis feftio-nes nominatas,pericardium a pečtore liberans: quod.fi etiam vulneraueris,& totum -quomodocunque pertuderis,fine cordis tamen ofFenfa, nihil fis, quod ad pr£'entiara pertinet, {olicitus: quoniam in tali anatome proponis vtroiq; cordis finus seque pul-fanteš contemplari,non ( vtquidacenfent) (olum finifteriortm. Caeterum euidentius adhuc quam antea videbis arterias aut vi-cifsim ,aur eodem tempore & numero per totum animal attolli, lubmicti Ha?c igitur corifeftim ipfo detefto innotefcut: procedenti vero tempore breues vtriufi; ventriculi motus longis interualhs intercipiuntur. lam vero dexrri (inus diaftole peculiari ipiius natura perficitur, & huiufmodi
A
fpe&abis potifsimum vbi prope immobiles eu aferi n c. Primum etenim vtraq; ipfo-rum quae ad verticem cofiflunt, moueri cef-fant, mox quar his proxima funt. atque hoc fit perpetuo donec folx bafes moueri relin «•(uantur.Et his demum ceflantibus, lagui-dus breuifq; motus ex longis interuallis in cordis auribus apparet, proinde huius rei euidentis qua: na fiteaufa ,in otio difquire-dum cenfeo.non enim par eft epiphyfes cor poris cordis diutius moueri. Atqui nobis non inftitutueft hoc opere caufas perferu-rari,fed ea duntaxat qua: in confectionibus apparent.
^ 71 g V 7*t EN T V yrt.
Erafi liratum,& illius feftatores irridet,qui arte» liasfanguine deftitutas efie oftendere pollicebatur, adhibet adminilTrationem , vt manifeilius illorum «ftendatim prudentia«, & in arteriis vere fangui-nem contineri.Quidam lac ineffe exiilimabant. harum omnium liupiditatem manifeftam reddit.
CAPVT XVI.
Vx igitur neceilariavtiliaq; fcitu ia V^/ corde habentur viuo adhuc animali adminiftrantibus, di&apropemodufunt omnia. Tatius autem foret,ad ea qua: in tho raced; pulmone vifuntur,digredi.Quonia vero nonnulli eorum qui fe arteriam fan-guinis inanem euidenter oftenfuros promittunt,inuerecunde nugatur, alius alium
de iis, qua; ex confoStione videntur,mcnda-cij arguentes: horum caufa etiam hic diutius fubliftere oportebit. Cum igitur vnus aliquis promitteret magnam arteriam /anguinis vacuam fe oftenfurum, nunqua aurem oftenderet, etfi iuuenes ambitiofi animalia ipfi afferrent, hortarenturq; vt indicaret,non fine premiofačtum fe refpondit. Mox cum illi mille denarios in medium depofuillent,vt fi oftenderet, mercedis loco acciperer, multa quidem haefitabundus cun flandi diuerticula quaerebat.at cum omnes qui aderant, eum vrgerent, aufus eft fum-pto in manus lealpellofiniftra thoracis par tem incidere, vbi potifsimum fačto foramine magnam fibi arteriam euidenter apparere putabat. Porro tam exercitatus in anatomis repertus eft, vt fuper os feflio,-nem duceret. Atius ex hoc grege mefopleu-rium perfecuit,fed confeftim prima feftio-ne tum arteriam,tum venam pertudit.Ita-queirridentes ipfum adolefeen tuli qui mille denarios apud fpectatores depcfuerant, ipfi pollicita illius explerunt, nempe diC-fecuerunt, ficuti apud me didicerant, me-fbpleurium , /ed ita, vt nullum vas conuul-nerarent: funiculis autem duobus celeriter circundatis ,vno quidem jjoft exortum ftatim ex corde , altero qua arteria fpi,-A z.
nam confcendit,quemadmodum ia&abun-di illi promittebat, animante mortuo qua-tum arteria? in funium intercapedine habe rur,fanguinis vacuum oftenderetur.vbi vero fanguine vacuum non inueniretur, coin cidentiam,quam inrptftnjcceipvocant Gra;-ci, in ipfam tunc efle fa&am dicebant,qua-do funes cirtundarentur: tanquam altu* quidam,non illi ipfihuiafmodi adminiftra tionem promififTent,neque vnquam ipfam pra? aliis expertiraut ocius ipfi laqueos cir-cundare fciuiffent quibus nc idquideerat cognitum,quod iuxta infernam ofsium cq-flarum regionem Sc arteria , & vena porrigitur. Talis eftqui fecurim quadruplici cu-fpide excogitauit: deinde neq; eandem vnquam pratparauit,neq; expertus efbnon tamen verebatur per hancipftmpolliceri arteriam fanguinis experte fe oftenfuru.Erat porro huiufmodi aliquod ipfius fomnium. fecurim quadruplici acie cenfebat quadran 'gula figura ad vnumverricem tendetefa-dundamtdeinde in vertice ipfius manubrium traiidendu,quale ligones fecurelq; pof fident: poftea prono extenio animali cuida fecurim iuxtafpinamipfius vehemeterim pingendam: vt vno i£tu quadragula quatda figura fpinae excideretur propria circun feri ptionerin qua quod ex magna arteria com-
preh
prehederetur vacuum fanguineinuentum iri aflerebat. Sed hoc ridiculorum mimos fcribentibus adrifum excitandu dimittamus, ac aliam adminiftrationecomemore-mus,quafenex aliquis feptuagenarius admodum grauis arteria fanguinisindigam oftefurum fe praedicabat. nam animal vnu quodda efle volebat ex iis quae excoriabilia nominantur, eiempli gratia vel ouem, vel bouem, vel capram,diuidi vero in quadam particula, vbi magna poftcuteftatim arte-> riaexiftitrhancaute excoriari ac detegi vicinis corporibus, vt nulli cohaereatrpoftea iečlione per cute feruata diebus fex autfe-ptem infecutis,labra viceris dirimentes,funes duos arteriae circundare,quam fieri po-teft plurimum inuice diftantesrdeinde medium ipforum excindere. inane liquide repertum iri.itaq; feptuagenarius illeadmini «rationem hancnunquam aufuseft experiri, quo audito, nos ftatim cam aggrefsi fu-musrfačtocj; ipfius experimento, capram & ouem fic ante praeparatam feni attulimus, admonentes, vt expergefactus tadem videret vel femel reprehefus quaeipfi in fomno apparuerint. Infuper& alius quidam non multo anteadminiftrationem, quam in libro tradidi cui titulus eft,An fanguisfecu-dum naturam infit arteriis,alio modonar-A 3
374 DE ANATOMI C. ADMIN. rabat quam ipfa res fe haberet.demirantes igitur ipfius audaciam qui adminiftratione apud me fpečlauerant,qua:rebat num ipfe vnquam obierit,an relatu alicuius didice-rit:hicautem faepifsime fe obiuifferefpon-dit.Allataigitur ipfi capra,oftendere coge-bant.cum aute nollet,quod nimirum igno raret,oftenderuntprxfentibus aliter fe habere rei euidentiam.ita in pofterum mode-ftiorem reddiderunt. Adminiftratio talis eflr.Vna ex grandioribus arteriis quae incute extant,cuiu{modiiuxtainguinaeft:nuda-
tur.maxime fiquidem in illa confe&ionem hanc facere cofueui.funiculus altiori ipflus parti circundatundeinde finiftr? manus digitis quam fieri poteft longifsime a funiculo arteria ftringitur.priufquam vero gra-demramum de femiferit,rečta linea fecu. dum longitudinem diffecatur, tantum, vt cauumaliquodcorpusinter laqueum & digitos queas inferere. Itaque pneparetur calamus praztenuis ex eorum numero quibus fcribimus,autsereum aliquod eiutmodi de induftria fa£tum,quod digiti vnius longitudinem liabere fufficir.vnde manifeftum euadit,hacin adminiftratione nullum fan-guinis fluorem ex arteria diuifa accidere: elatiori quidem parte vnde fanguis defluit, fune intercepta:demifsiori vero ob funem
non
non'amplius pulfante,& a digitis conftri-čta. Multo igitur orio corpus concauuin quod in arteriam demittitur,licet tibi diui-fx tunicae ipfius parti fubiicere:deindelino tenui arteriam fimul cum calamo orbicu-latim comprehendere , curantem ne vlla pars calami arteriae fe&ionem erumpat. Sit autem calamus tali crafsitudine,ficut dixi,vcin arteriae tunica nihil laxum haereat. Volumus namque in loco ipllim manere, neque altius quam arteria: di-uifio eft,elatum, neque demifsius. Quo fa&o, laqueum fo!ues:& digitos quibus arteriam fecuritatis gratia conftrmgebas, fi libeat, ad partem ipfius tranfpones,quae calamo confinis eft. Sin autem vt retuli impa&us fuerit, ligatufque diligenter, non magis tenere te opus erit,led otiofus ita poteris conipicere,fuperiorem quidem calami arteriae partem etiamnum pulfare, ficut antearinferiorem autem pulfu omnino deftitutam. Proinde quod reuera apparet,ita habere dicimus. Verum Erafiftratus aliterdeipfo videtur fentire,nempe imam calami portionem moueri.Talis eft quoru-dam audacia,qui temere de rebus nunqua vifis pronuntiant.Quare fi in adminiftra-tione nullum voles languinis effluxum arteria fetfta fieri,integrum eft non modo fu-
. pernis,fed imisquoq; partibus funem cir-cundare,quem videlicet poftea refolues,?bi calamum impofiieris. Atqui ego non circu-do,cupiens arteria* corpus abillifu & con-rufione liberum conferuare.Iam vero nonnulli alhs quoque adminiftrationes recen-fent,quibus arteriam fanguine vacantem «ftenfuros fe pol licentur,tanquamaut facere quippi.im aut fapienrius,aut melius ad* jniniftrareEraiiftro pofifent.nam illepror-fus it quis plane ad minifl rationis modus eflet qui abunde fatis arteria inanem queat ©ftendere, prior excogitaflet, quemadmo* dum quem in hcrdis nuper lačlentibus feri* ptit.fed illum quoq; ipfum experientia verum non effe comperies.Porro nonfolum inhocdi .fcd etiam alio quolibet animante quod liquidam in ventriculo fubftantiam contineat, fumes experimentu.Et quo fub-tilior fueric,hoc facilius in arterias refu-metur.Imtio igitur aiunt,<Imul ac mefen-terium denudatum fuerit arterias aerem In arte- imitantes apparere,poftea la&erepletas coria effe /pici. Si igitur aeris fpecie occurrunt,omitte falso tas confiderare:etfi multi de eo quod latte •jtiidam jpfe repleantur,in vtranque partem fruftra *phaban contendant.in hoc enim falfitasfermonis tur. contineturrac licet experiare in omnibus animantibus,nedum haedis,n5 modo lacte
ventriculum repleri fed qualibet humidi-tate.Neque enim fi lac,ideo ftatim tranf.. mittitur,verum propter hu nuditatem faci-Je oris arteriarum ad ventriculum pertine-tium inciditrquia vero euacuatum fubfequr tur,vt ille ait,protinus attrahitur.quapro-pter quato humioitas latte fit tenuior,tanto promptius refumetur.Verum,vt dixi,ne in vno quidem vnqua vidimus ipfum refumi,neque alius quifpiam vi-furus eft ,fi experimentum eius facere {latuerit.
*
L I B K I S t T T 1 U 1 FINIS.
•
a r
Clavdii g a-
LENI E\(jA ffl ENI VE
ANATOMICIS A D M I n I-STR ATIONIB VS LIBER VIII.
*
IOsIKKE QVIKTEXIO isCndcrmtco interprete, si 71 G V XI EK T V M.
Hoc capite multa comple&itur primum,<juid fie tliorax eiiendit:poftea>codarum numerum duodenum e fle: Sl quod in fummo coftarum,claui:u!® finf.in imo feptutncoftarum fedem effe duplicem. Pe£lusjC|uod fimplex videtur,totidem habere partes,<juo coliis inferitur.
ANNOTAT.
I Aix tIw T«f kfixoviaci »n^iSaet/t :propterek quod in eo exachfsima harmonia videtur.eft autem a^ovix,articulationis fpecies de quale-ge librum deofitbtu.
i In libro de oJZibus ponit diferimen inter fynarthrofin O" diartbrofm.
C A P
I ! ER VIII. 772 CA P V T I.
NsvPER hoc quoque volumen de fpiritus inftrumento-rum confe&ionibus admini-ftrandis pertrattat,<]uas. fub-, indemonftratasfiepe confpe-xiftis.At quia no vobis folum quibus liber viforum commentarius eft,me accommodare propo/iii,quemadmodum & prius dixi, fed aliorum quoq; omnium qui confectionibus incumbunt rationem habere ne-ceflarium eft,ita ipfum confcribam,vtetia iis qui nunquam eas /pe£tarunt,quam fieri poteft clarifsima: euadant.Quas igitur in corde & pulmonibus tum mortuo,tum vi-uo adhuc animante contueri oportet,prope vniuerfa libro fuperiore dičta funt:item defpirandi inftrumentoru membranis o-mnibus.Proximum iis eft vt totius thoracis flrufturam prius fermone interpreterrmox ea qua: in viui adhuc animantis confe&io-ne apparent.Queadmodum igitur qui loci naturam enarrant, oftenfis prius finibus ipfum circufcribentibus,deinde ad fingula-rum partium huius dilciplinam accedunt: ita ego quoq; fines qui thorace circunfcri-bunt,prius delineabo. Vt igitur breui fer- Quid th$ monis compendio totum comp!eftar,tho- rax. racem nominant,quod a coftiscomprehe-
ditur.
jSo DE ANATOMI e. admin. Coftar» ditur.Sunt autem ha: omnibus qu«prius numerus retuli animantibus in duodenum numeru iuodenM porrecbc.Rarifsimeficjuidem decimatertia cofta vi(itur,atque hac adhuc rarius vndeci-cima.Atqueha:cita rara funt,vt inter mille vir vnum tali coftarum numero inuenias. In totum vero omnibus animalibus de quibus in hoc opere verba facimus, duodecim infunt cofta: :& praterea in iis qua: clauiculas obtinent elatior thoracis finis dauicuhe exiftunt,quemadmodum demif. fior omni animantiu generi feptum tranf-uerfum,quod grgciffiuxs ScAix^xy^x nominant. Sedes omnibus cortis duplex,prior lier non,pofterior vertebra? funt,qua: totidem numero plane,quot & cofta: haben-tur.Sternon folidum os apparet x obftru-£tura: concinnitudinem.quamipfius particula: in cotextu fortiuntur.membranis autem derafis,quod & plura oflafint,& nume ro totidem,quot cum eo cofta: committuntur palam innotefcit.Nam anterius cuiuf-que cofta: extremum inferiori ofsium Angulorum quibus pečtus conflat,extremo,& cofb:,finis attenuatus in medium harmonije ofsium qua: in fterno funt ingreditur: itavt in quibu/dam animantibus non ma-• gis elatiorum ofsium extremo,quam humiliorum capitibus,fed vtrifque aequaliter
cofta:
cofce per (ynarthrofin committantur. Septem itaque priores thoracis coftar in hunc modum articulantur,O&aua ad radicem cartilaginis,quas in mucronem gladij modo exacuitur,confifht. Reliqua; yero qua-tuor in thoracis latera definunt, tantum priori parte deficientes,quanto etiam aliis breuiores funt.Minima interipfasefl: qux poftremahabetur. Alix enim finguhepro ficus ordine quantum longitudine vincuntur ab elatiore, tantum humiliorem fupe-rant.Omnes igttur in pofteriori parte cum dorfi vertebris coarčlantur ,i'dque duplici nodo,altioriquidead ipfum vertebra; cor-pusjiumiliori ad lateralem ipfarum pro-ceflumdecliuem.Hinc autem in priorem infernamque regionem procurrentes obliqua; longius,cum iam anterius fuerint,ibidem etiam definunt.Definunt etia hic cartilaginea*,ac reliqua ipHirum pars in minutioribus natura animatibus cartilagopror-fus efficitur,in maioribus autem fi oileam cartilagine ipfam di>:eris,nihil erit peccari. Et haec cartilago non vt ab initio coftar ex toro porrečbefunt deorfum verfus oblikuj, fic & ipfa dcfertur,fed cotra illas verfajur-fum ad pe&us portendir^ionnullis quidem animantibus magis in orbem, aliis veluti ab angulo trianguli. At qua: ad pe&us non
per
pertingut,nothas grasce appellantur, [quafi dicas fpuri? & illegitima:] tot» autem cartilagine» admodum exiftunt,multo magis ipfarum finis non cartilagineus,fed cartilago exquifita cenfetur.ab huius aute cartilaginis partibus intimis feptum tranfuer-fum ducit originem. Elatior autem ante-riorque ipfarum pars ipfi mucronatas cartilagini fubnafcitunquemadmodum pofte-rior & demifsior fpinas adhasrefcit,in medio maxime,qua fedem vertebrarum ante-riorem cofcendunr.fimul expanduntur de-orfum verfus per duo ligameta valida imis vertebris iniefta:. Quas ligamenta, fi animal grandi voce prasditum fuerit,aut mu-fculis natura neruofis,valentifsimafunt,ac longifsime proceduntrverum definunt inibi circiter vigefimamfecundam(fi deorfum verfus numeres)vertebram.in iis qua: exilem vocem,& mufculos thoracis imbeciL les obtinent,cuiufmodi & fimia eft,neque crafla neque valida. Verum fuperior pectoris finis cum prima femper cofta committitur, queadmodum reliqua: Ex fuper-abundanti quoque clauiculas habentibus etiam cum illis articulo connecfiturmon tamen hasc articulatio ad thoracis motum aliquid confert: verum motus thoraci ad .interiores coftarum fines obfcurifunt.
nam,
nam ibidem fterno z fynarthrofi commic-tuntur.manifefti autem pofterioribus,qiro loco per diarthrofin ipfas cum vertebris co-mitti diximus.Atqui non omnes mufculi qui thoraci qaocunque modo cohatrefcunt, motus ipfius gratia creati funt:veriim, vc quinto volumine traditum eft,quida ape-ftore & coftarum fedibus furfum tendentes,hmneri articulo iubferuiunttquidam ad abdomen defcendentes, fuos vfus habent, quippe thoracem paulufum detrahuntrque-admodum qui coflarum extremis a parte externa inie&i ,iuxta pe&us prorfum, & vertebras retrorlum artuum iuučluras con-ftringunt,& thoracem leuiter comprimut,
V Xt E X TV M.
Vt in reliquarum corporis partium adminiftra-tione veteres anatomicos errafle fuperioribus libris probauit,fic nunc in thoracis motu maxime hallu« cinatos fuiiTe oftendit.
ANNOTAT.
I Hoc loco interpres feqimtus efl exemplar quod ypv/.i/itaTCifj male habe t-cm en,datus codex L/xiaoiTCiuM eftjahoribtif.non	yf
eftingermanico exemplari, z Hic Satyrum & *Pelopem intelligit.Jfam Satyrus Quinti, 'Pelops Tiumejiani auditor erat.
CAf
3S4 D* A N AT O MIC. ADMIN.
C A P V T II.
POrrdtotum ipfius motil gubernat in- j ferius feptum ipfum tranfuerlurfl,dum intenditur laxaturque vicifsim, dilatans co-primenlque indidem terminum,ac attrahens ab ima parteper mucronatam cartilaginem pedtus,coftas autem fpurias fur-fumleuiter,& prorfum.Iam verofuppedi-tant refpirationem,quae naturale opus,non animale efle putatur.fiquidem ima thoracis pars vna cum hypochondriis in hac videtur manifefte moueri:fuperior interi m prorfus nihiUinterim obfcure.At mufculus ron modofubftantia,fedvfu cjuoq; feptum jtrgmt tranfuerfum duntaxat efficit.Verum prx-eos qui de ceptores noftri non rečle cenfuerunt folum thoracis feptum mouere thoracem in refpirationi- > moti* non bus,attollens quidem cum tendatuncolla-bene ept-bi autem in feipfum permittens quando nato sit. relaxatur. Quomodo autem largiter ac vniuerfum efflemus,aut vocem emitta- I mus,ne conati quidem funt dicere. Ca?te-rilm 8c re£tos thoracis motus , quos in i j fcribentibus videmus, ac omnibus qui fe vehementer quomodocunque exercent,fe- j pti ačtione perfici exiftimabant.lntercofta-lium autem mufculorum,tanquam fruflra procreati fint,nullam plane mentione fecerunt,quemadmodum neq; fex illoru qui.
a coi
a collo deorfum feruntur: quorum maximi (capularum fummitatibus fubha:refcut: hos fequuntur magnitudine anteriores:mi nimi vero ex fpina? vertebris prodierut.In-fuper nec eoru meminerunt qui coftas fur-fum attrahunt,nec eorum qui extremas de-orfum trahunt, verum didu eft prius libro quinto quomodo optime ipfos nudes, nec-nonde /capularum anterioribus verba fecimus, qui cum thorace quidem , quatenus etiam cum metaphreno forietatem ineunt, motum autem nullum ipfiprobentrficut neqjde fpinalibus quicquam prodiderunt, qui thoracis vertebris fubhxrent, & adne-xifuntr infuper nihil de iis qui ftomacho ex fuperiore parte, fuppofiti funt, vt nec de lumborum carnibus ex inferioriparte,ab his enim fleftitur fpina, nullam autem fpi-randi particulam adiuuant rquemadmodu quithora.cem attollunt vel deprimunt:de quibus in refpirationis caufis peragetur, quare hxc nunc perftringere propolitum mihi non efl;, quaeprobe in illis common-ftrauimus: verum docere d untaxat quomo do congrue aggrediaris ea oftendere ,qua: in opere illo diximus circa thoracem appa rere fymptomata. Quinetiam in libris de thoracis & pulmonis motu haud pauca er cis qua: in confečHonibus vifuntur expli-B
38<f D k amAtomic. admin.
cuimus,de quorum adminiftratione non. nihiletiam nunc dicere conuenit. Porro di ftum rnihi eft & in commentario de refpi-rationis caufts, libros tres de thor,acis pul-monisque motu a meeffe compofitos,cum nihil adhuc mentione dignum inueniflem: & ab amico prxter animi mei fententiam datos excidiffe, quemadmodum & pleraq; alia. Aequum nanque putaui, vt quod iam inde ab adolelcentia nouum alij inuenif-fentjhoc folum in commentarios redigere: ac ideo qug a maioribus diftafunt,non era tanquammea feripturus. Exercitamenta tamen vnumquemqjlua feribere, non modo a culpareincmm,fed etiam vtilifsimum exittimaui, ficut & amico roganti gratificari.Cum igitur prcceptoresnoftri( i erat autem hi inter Quinti & Numeliani difei pulos praftantifiimi) pulmones quomodo EraGftrutus fciiptum reliquit a thorace mo ueri demoftraffcnt, & docuiflent, nos duobus primis libris de thoracis & pulmonis motu demonftrationes prodidimus, & eorum quae in confectionibus apparent: vn-deaddemonftrationes, fumpriones fuppe-ditantur. Tertiusipforum, qualfsnam thoracis motus exiftat,edocet,ex preceptorum fenrentia & hiccompofitus. At que a me in-fuper inuenta funt de. thoracis motUjin alio
indi
fniiicaui opere,cui de refpirationi s caufis ti tulum indidi, eodem bipartitam finguloru intercoftalium mufculorum produftione expoliri,qualis natura fit,& quot numero fint totum thoracem mouentes,& neruoru ipfos ingrediendum principia.
slTlGVW E V.TV %t.
Qua> fymptomata contingant fečtis fibris inter-eoftalium mufculortimi&quanta fit adhibenda cura, ne fubiefta corpora l$Jatur,a<3monot. N.im hsce tria,vena,arteria»neniuS)fa'pe mutuo fe contingunt iuxta fibras incidendas.
C A P V T IIT.
QVemadmodum igitur omnia in com ( menrario illo tradita demonftraue-rimus,iam explicamus, a primis intercofta libus mufcuhsexorfi, quoru fibras fuperfi. ciarias ab elatiore cofla ad humiliorem le-uiter oblique in anteriora pertinentes con fpicis. Paulatxm vero has diflecans, in animali commortuo Cprxflat enim incada-uere prius efle exercitatum ) tunc ad internas accedesfitu:contrarias: vt amba; adx licera;fimilitudinem habitum inter fehabeant, quem vfque ad cartibginofasfingu, larumcoftarum particulas conferuari videbis: eo loco autem euariari. Etenim exteriores fibrx talem indubie fitum occupant, qualem interiores fortita; funt: contra an.
£	1
teriores,qualem exteriores pofsident.At m •De fibrit mufculis cofhrum quas nothas, id eft fpu-miercojla rjlsappellant, ad finem vfcj; ipforum eadč hum mit- fibrarum natura cofiftit: quoniam harnul-fculorum. \Q flexuincuruancur. Maxime vero euides in hifče mufculis fibrarum infpečlio eft a-nimaliiam vetulofimul & extenuato. Itaque exercitatus in cadauere fuperficiariis fibris ab iis qua? in profundo funt, fecerne-dis,idem rurfus in vno animante hoc pačto moliarisratque tunc nos infymptomatum quse ob fibrarum fečtionem obtingut,enumeratione,vera prsedicare dices.Porro tra-ftauimus de his iampridem in commenta-Tiisderefpirandicaufis: nihilo tamen minus etiam nuncagemus.Quo autem fermo cuadat dilucidior, nihil mali fuerit, aliud ipfi initium ftatuere, in eum modum. Primum in mortue animali te velim Angulorum quse dicetur,fitum examufsim cogno-fcendo afluefcere: vt in viuo celerius ipfa citra fanguinis fullonem quatenus fieri licet, detegas. Quare in mufculis intercofta-libus proxime os cofta:, arteriam, venam, & neruum, in imncuiulque ipforum parte «omperies: propius autem ipfum neruum. Proinde cum in mortuo animante fuperfi-ciales fibras incidis,prius te exerceas abhu miliore cofta aulpicatus: ac difloluens ea-
rund
rundem confortiu paulatim adufq; altiore diflecato, nulla cx parte veritus aut vas,aut mufculu, aut neruu incidere,donec prope coftam fuperpofita peruenias. Hic aute di-ligetiam adhibeas oportet corporibus que fibris incidendis fubiacent. Nam haec tria mutuo fe contingere videbuntur,nempe ar teria,vena,& neruus. Ac medio inter flammas altasq; fibras fitu neruum cernes, fi fibras adamufsim fequaris. Plures tamen fu-perficiaria: fibra: iis quae in profundo habetur, efle apparebunt,quoniam & re ipfa plu res funt, & profundiores iuxtaneruifitum magis attenuantur. Vt autem 111 animante viuo^ vel exteriores fibras fine internis di' uidas,vel etiam internas cumipfis citra me branam coftas fuccingentem, fatius eft in fueexercearis. Etenim animal amplifsima praeditum vocc, aptifsimum eftadconfe-čtiones. in quibus & vox quaedam laeditur. Hoc merito praeceptores noftri ignorarut, vt qui didam anatomen nunquam fuerint experti. Verum vtrifque fibris dilTedis,vocem fimul, & quam nos appellamus efflationem animantis,interire res ipfa tibi per-fuadebit. Praeftat igitur inhuiufmodi admi niftratione fuem magnam adhiberi.va!ens enim ei membrana coftas fuccingens inefl: cui diligentia adhibenda, ne perfeces. hac B 3
3 90 DE AN ATOM I C. A D M I N. enim feda, dum thorax attollitur,non parum aeris extrinlecus ambientis in media thoracis pulmonisque regionem trahitur: dum autem fubmirtitur, hocipfum rurfus per vulnus egreditur. Notum verb eft, re-fpiratione per animantis os fada, tantum neceflario ob vulnus perire, quantum circumflui aeris in vicem ipfius thoraci extrin lecus influit, quantum autem per os adne-cefiarium (ibi vfumiulpirauerit.tanto minus efflare. Quanto autem efflatio incre-uerit, tanto vocem fequibreuiorem neceC-fe eft. Nam hoc quoque in commentariis de voce oftenfum eft. Atqui in hoc opere caufas eorum quas animantibus in anato-mis accidunt, interpretari fuperfluum eft, rt quas fuis locis explicuerimus. In prasfen tia non de neruorum adione demonftra-tiorem quampia producere ftatui, fed qua: illis in libris ex anatome apparentia meminimus, eorum adminiftrationes fermo-ne interpretari: quas iam plerique faspius Itiafio ea confpexerunt, & ne pauci quidem obire rum par queunt. Hoc igitur folum in fequentibus tiumcjiti- libris agemus , dicemusque iterum prius Ius yox qua; etiam veteres Anatomici cognouerut. emitti~ Incifa nanque linea notabili per membra-tar*	nam coftas fucciogentem in quocunque in-
tercoftali, animal femilpirans protinus Sc
ferniu
femiuocale redditur. Sin autem in altera thoracis parteasquejfe&afuerit,fpiratio & vox aboletur: quemadmodum etxam fi in contra&ione thoracis per fe&iones inaniti aere extrinfecus illapfo,eas obturaueris, refpirabit cofeftimanimal, vocemq; emittet. rrodiue autem eft ipfas obferuari, labris/ečtionum fimul addu&is, fimulq; manu qua; ipfa contrahat, in operculum non obturati adhibita. Sed hxc quidem ,ficut dixi, euidentia omnes nouerunt qui in ana tomisinduftriam collocarunt.quod autem vtrifquefibris fedlis in omnibus mufcuhs intercoftalibus non vox modo, fed efflatio quoque interit, noflrum inuentumeftrque-admodum etiam quum folis neruis praeter dorfi medullam fečHs, inoffenfe quidem mufčulorum fibne feruantur, ačtio autem aboletur , ac potior eft hsec adminiftratio, quod fymptoma animantibus obueniens accuratius indicer. Etenim fibrarumin mu fculis fe&io, dum per coftarum longitudinem a metaphreno vfquead peftus ducenda eft , in omnibus quidem coftis qua; inferius quam elati thoracismufculi habentur, quosex collo ad ipfas pertinere diximus, promptius efficitur ,& nullum exmufculis thoracem mouentibus ačtione eneruat/ed ipfos duntaxat qui inciduntur, qua: autem B 4
391 D! anatomic. admim. in fupernisintercoftalibus , etiam illos cogitur incidere ,cum eoquodfcapulas integras aufert.
.a Tt^G v xi ex rv ya.
Horum neruorum diffeftionem tradit, quiLus lat” fis»intercoilalium mufculorum aclio tollitur. & tju® ai commodam fečlionem fint obferuandadk f* cienda,docet.
A N. N O T A T.
I Quamuiscorrupta hoc loco fint exemplaria, tamengrčcus fermopottm indtcatfluod nerum elatior yehaturjuperid quod fubieflum cjl.
CAPvr ii ii.
PRoinde melior eft adminiftratio qux partium difleftione conftat,intercofta-les mufculosdiflbiuens. Perages autem ea parte , qua primum (pinales mufculis cir-cunfmbuntur, nempe in vertebrarum Ia. teribus,licet autem hos quoque confeces.at per carnem profunda neruo detefto, haud procliue hamulum fubdideris,cjuali potif. fimum in varicu curationibus vtimur.Exi-guus profefto longitudine omni er parte ibidem neruo dete&ofubiicietur,ne membranam fuccingentem perforet. Siquidem acutus admodum etiam conuulnerauerit
interd
interdum, retufior multo vix corpora ner-uo fubdita penetrat. Itaq; nec acutum nec hebetem nimium efle conuenit, fed eate-nus in extremo attenuatu, nefubditus ner-uo a fubieftis mufculifibris retineatur, o-mnes autem ipfas prompte permeet, Poft-quim igitur tali hamulo neruum totu ele-uaueris,ftatim vt habes,ei hamum ordinate fubiicito:vt fi fpecillu vel eiufmodi quip-piamcuiq; fijbiecerisjfuper i neruuipfum elatius vehatur. Deinde prehenfum digitis a principio, quod in metaphreno fpinalis eft medulte detrahas, idq; ceu ad coftarum longitudinem, vbi prius fitum obtinebit. At dum neruum vehementer adeo tendis, fit interim vt a medulla ipinali abrumpatur, & ad intercoftalis mufculi ačtionem obliterandam euertendamq; nihilo fit deterior, alteri vero cuidam mox dicendo no xam affert.Non itaq; eo tendas,vt nerui ra dix auellatur. vbi tetenderis,acum obliqua linum habentem ei fiibmittes,quafub neruum traie&a linum ipfi fubditum habebis, quo digitis prehenfo,vinculum inde neruo circundes, fpinalem medullam quam fieri poteft proxime. Vix enim nimirum totum in ea mufculum infirmare: quod ftatimo-mnino aflequeris,fi neruum prius debilira-ueris. Idipfum procliueeft, fi prope ipfius
324 »E AnAtomi c, Admin* radicem laqueum circundcderis. Licet & cl tra acu hamulo perforato opus-adminifira re,ficutin neruis iuxta arterias carotidas fieri confueuit. Idem tibi facere integrum eft,eriam fi tecUm aliquando folus examines qualinam animal affečtu obneruos fic interceptos corripiatur.At cum oftendis, fa tius eft linu neruis omnibus fubie&ufine vinculo preparare.clamat enim fic affečtu: deinde fubito obmutefcens ob neruos lino 'Kertih e- conftri£ios,fpe&atores reddit attonitos.na xiguifme miraculum efle videtur, neruis exiguis in taphreni metaphreno laqueo interceptis voce perire. interce- Porro complures in huiufmodi indicatio-f>tu,yox nibustibifublerqiant, vt laquei fubito o-feriit*	mnibus neruis circumponantur. Si igitur
nondum eos foluere vifum eft, auomodo-cunque libeat ita conftringito. at vbi voles confeftim foluere,& animali rurfus vocem reddere (fic enim magis Ipe&atores miratur ) funes per laqueos iniicito, & mediocriter ftringito. Nam vtfoluas ocius , acus tibi conducet,velutilatensvinculum appellatum; admodum aegre foluitur.Vt autem vocem fubitoanimal.edat.mediocrispro- : deritconftriftio. Nam nerui vehementius a circundatis laqueis ftridi, fi durum fit linum,contunduntur : fia tenue, perforatur, fceanturque. Si autem aftectt, acricncm in
pollerum I
poflerum vinculis ablatis obire non poterant. Quodfaneobfcruans ego vt noui-ftis fubindechordulis validis, aut filis ex lana vfus fum. Quidam vero'neruimodi-cc contufi ftatim quidem munere fuo laqueis ademptis non funguntur: paulo autem poft peculiarem habitum recuperant. Quod igitur nuper dicebamus,ii neruum tenaendo rumpas , conledio noxam aliquam percipietrhocipfum eftquod nunc di citur. neque enim protinus ex vocali animante mutum euadet: nequerurfus fubla-tis laqueis ftatim vocem edet: quoniam vt certior iis de fymptomateipfumoccupate, quomodo neruu reflectas, nihil intereft. verum in dičta aflione & hec te Cc ire couenit» primum quod in elatioribus coftis nemus ipfis porrectus intus inueniatur, recedes au tem paululum ad ima regione in humilio-ribusrquare etia facilius eftin h ilee fubiice-re ei hamulii. Deinde vero & magnitudo offenfehaud «qualis in totum omnibus obuenit inccrcoftalibus, fed in iis qui co« flas fpurias attingunt, tanto minor, quanto mufculus earam elatioribus minutior eft. Ita primi intercoftalis mufculus ačlio-ne infirmatus minimam adfert offenfam, fecundi veroiam maiorem , alioru mulcu* -ioru fingnlatim diflolutio multo grandiorem
rem offendam quandam excitat,hoceft terti j intercoftalis, quarti, fexti, & praeterea feptimi.N am infequentia quatuor interco-ftalia ad fpurias pertinent,eatenu(q; noxa: magnitudinem imminuunt, vt omniu po-ftrema ne vel fenfibilem ofFenfam aliquam adferat, i nterim & primum omnium ob-fcurirsimam. Proinde ego frequenter, vti nouiftis, in demonftrationibusipfumcon-fueui relinquere, quo citius adminiftratio abfolueretur.Caeterum i ntercoftale extrema fitum regione exemptu promptifsimu eft.quod in prima difficillimum, tum quod multa propofita funt corpora, tu quod ner uus ipfe nimis quam fit exiguus,ficut & totum intercoftale. Minimus itaque eft , o-mniitmq; poftremus idem totius intercoftalis neruus.Nam in fpuriarumcoftarum regionibus neruorum magnitudointerco-ftalium mucrone excedit, quatenus ipfinS ifticdifleminentur,fed extra thorace in hy pockondriaelabantur.Atprimiintercofta lisneruus in folum ipfi peculiarem mufcn-lum portione minimum difpenfatur.Reli-qua igitur, nouemintercoftalia fuperfunt, qusdiftam confe&ione defiderent. Id etia i te fieri poteftin demonftrationibus,que-admodum & me cofpexiftis, vt thorace ad confe£lionepropofito,ipfe ftatim ofteden-
da fermonepercenfeasriubeafquealteri vt neruos excipiat, atq; interitn dum exceperit , priuatam quandam oftenfione prafen-tibusfacias.Sin autemfeorfum pauculis di fcendi cupidis anatomen exhibes, perfpi-cuum vel metacente efleputorprimum do mum luculentam deligi oportere: deinde fcalpellum guam licet acutifsimu haberi, nam tale prius docui ad exquifitam feftio-nem eiTe accommodatifsimum. Vti vero conuenit maxime curua fcalpelli fimilire* vtrinq; fabricati parte: vt lineas vtrafq; fe-cantes incuruas habeatrfed vt altera fit con caua,altera huic oppofita,gibba. At primu te fecare volo eo quo dixi modo feorfum exercitarum,poftea,vt contrario modo,exponam in fequentibus,vbi modum prefcri-ptum prius in memoriam reduxero , quo mufculi fcttionem in media intercoftalis regionefic fieri debere cenfebam: non autem prope elatiorem coftam,fed in alta hu milioris regione.Nam fibris ipfius connatis hic diflolutis, paulatim ipfas poteris ad-ufque elatiorem detegere, donec vena in fuperficie extans occurrat, deinde arteria, neruus,& omnia cofte adtenfa. paulo autem propius neruo confiftente. Iam vero fic exercitus,fitus ipforum exafte in cada-uere fpecfcandi prius gratia> iterum ad co-
{Vas mortui animalis reuerfus, in eo confue fcas imam elatioris cofte parte vno conatu nudare,ita vt fibras quide incubentes diui-das, neruum auteminuiolatumconferues: cui rei aptifsimaeft myroeum fcalpelluni incuruum.Quo ego vtens,{icut nouiftis,fi-brasipfius inferioris,deinde fingularum co ftarum incidens, nonnunquam primo ag-greflu neruum detegoraliquando fi mediocritatem non affequar,fecuda aggrefsione, quod conuenit, peregi. Te vero fi ter qua-terve manum admolitus, priorem nudaue-ris,no oportet meliorem fpem abiicerc,fed Hippocratem audire,cuiush;ecfiint verba: > Qua: manu tra&are couenit,prius iis alFue fcendum eft: ac perpetuo manuu exercitio incumbendum. Aflequeris enim poftea aliquando animi propofituracvno conatu ner uum nudabis.Mox autem du huc detegis, ne vel hamu ei fubdere negliges,fed quan, tum fieri licet cauebis ne conuulneres vel Qua in- diuellas arteriam aut venam. Ca:terum ob commoda neruos vt dičtum eftla;fos, animali non fo-ajferat Ium vocis abolitio, verum alia ante ipfam •neruom Juo accidunt: qua:in commetario de voce tefio in fubfequi demonftrauimus, vnum quidem, animali- & primum, quod aliorum duorum con/e-btts*	quentium caufa eft,mufculorum intercofta
liu m immobilitas: alterum deinde fecundum,
d um,quo velox fpiritus extra delatio abole tur. Voco autem ipfam efflationem, citra quam vox non potelt fieri, vti oftendimus. Atque ideo tertium ipfa comitatur, vocis abolitio. Tnfuper quartus alius quidam in tali admini Aratione affe&us oboritur, qui vt manifeflior euadat,priuatim explicari defideratrquod inipfis confečlionibuseui-demer hoclibro co^noices.
EKTVTst.
De intercoftalibus mufculis,& diaphragmate co» > piose differit-.St in quibus thoracis motus > & vocis Hat emifsio.
CAP. V.
VT Erui autem prope arterias quas caro-J.\| tidas nominat,praeceptoribus noftris cogniti,fi noxa eade ex iis quas paulo ante recenfui,afficiatur, animal reddunt mutu, no aute iisfimiliter qui intercoftalia excur runt.quippe raucus quidam in iis ftrepitus relinquitur^qualis ftertetibus in fomno fieri apparec.bic ftrepitus mufculis intcrcofta libus refblutisobliteratur. verum reloluu-turconfeftim aut fibris ipforum.vtrelatu eft,confe£Us,aut coftis excifis,aut neruoad radice vitiato,aut tota fpinali medulla prope metaphreni initiuincifa,qua adminiftra tionepotifsima raucus ftrepitus aboletur.
Ac ea fečtione omnes fimul inferiores particula? refoluuntur, nempe intercoftalium mufculi & fmi ventris, vel abdominis ,vel quomodocunq; appellafle libeat. Porro de his in quinto huius operis volumine dičtu eft,vbi enarramus quomodoipfos oftonos numero optime fegregaueris.Iam ver6 cu his , fedis mufculi,pudendorum, vefica:,& crurum refoluuntur. Verum diaphragma licet infra mufculos intercoftales habeatur,no refoluitur,quod videlicet ipfius ner-uorum origo totothoracefit elatior. Non tamen mufculi qui ex ceruice defcendunt thoracem attolletes,prarfertim fupremam ipfius partem, offenduntur. Etenim & his nerui de medulla fpinali per ceruicem deferuntur. Qui neti a id oftendi publice con-fpexiftis, quando thorace in confeftionem propofito diebus multis infequutis necefle mihi fuit & explicare fimul, & indicare ipfius ftrufturam.Initiofiquidem ea thora-cis parte difTefta, qua? inter has duas vertebras feptimam & očtaua media habetur, totaq; fpinali medulla difcifla,animal in Ia tus concidit, itaq; iacuit,imis thoracis partibus duntaxat a diphragmate motis,vti fu mus difturi. quippe hoc folo quoduis ani- ] mal in paruis refpirationibus vtitur. Cum j vero maioris refpirationis vfus quidam ipfi
obor
oboritur ,aut exercitio, aut febri, aut vehementi aeris calore, aut alio quoda afte&U digefto,necefsitaseftdiaphragmatis a£tio-ni'intercoftales fubuenire. Sin autem magis vfus refpirandiincreuerit,etiam elatioribus mufculis a£tionem obit. Vidiftis e-nim animal illud ob fpinalis medullae ie-ftionem initio metaphreni fa&am protinus coilapfum, in latu/q-, decumbens, voce deftituirreliquafq-, thoracis partes reddi im mobiles, prajter imas duntaxat, quae a diaphragmate aftionem fuam obeunte moue bantur. At quod thoracis partium motus tota cute qua: circundatur,ablata, mar.ife-ftius Conlpečhli obiicitur,ipfi vidiftis. Na-que omnes mufculi intercoftalesintotum reddebantur immobiles:ima vero thoracis dilatabantur, motu quodam obfcuriore fu pernis diftributo. Cumitaq; animal fic af-feftum in manus fumpfiffem,rurfus confe-cui neruorum ad diaphragmapertinetitim principia, quorum fcchonis caufa protinus inferior thoracis pars moueri deftitit: elatiores autem mufculi ačlione obire coafti funt,a quibus fuperior thoracis regio videbatur attolli. Altero deinde animali capro, in collo ipfius radicibus neruorum ad diaphragma procurrentiu con/ečlis, imu thoracis ftatim reddi di immobile, intercofta-C
iibus a&ionem obeuntibus. Porro medulla fpina: incifa ad metaphreni principium, animal fubitoin latus procubuit, vtrafque .thoracispartesSc altas & imascommouey. Quoniam enim maiori refpiratione opus erat, diaphragma foliim i pii fatisfacere no potuit. Cum igitur elatis mufculis animal refpirauerit, motus euidenter per fcaputas totas aduf]ueetiam fummos mufculos apparet,vbi folo diaphragmate,in refpiratio-nibus attolluntur hypochondria: in exfpi-rationibus comprimuntuniisqui in fcapu-lis confiftunt,immotis. Cum vero interco-ilalibus folis inufculis operatur animal ,fca pula? quidem funt immobiles, hypochondria vero contra quam in diaphragmatis aftione comprimuntur quidem infpiran-tibus, attolluntur autem exfpirantibus. At ii fcapularum mufculos cogitas refolue-re, bifariam id efficies,interdum tranfuerfa ipfos fecans linea, rurfus autem neruorum ofFenfa accidit.Commune fiquidem hoc de omnibus mufculisiciedum ei!, fiueneruos ipforum Lcferi j,(icut i declaratum ©ft,fiue ii bi as omnes tranfuerfas ampucaUeris,totos ilatim mufculos;motupriu.ibis. Quarene-cellarium tibi,fuerit, principia neruorum qui in ipfos diftribuantur,ad hšec fibrarum fitum perno Icere. Nonnulla:, Equidem de-
crfum
orfum ver fus procurrunt, quemadmodum fibra; ar teri a rum, mediorumque thoracis mufculorum quasdam in latus inclinant,fi-cut pofteriorum.aliqux rurfus toti mufcu-jlorum longitudiniproportionantur, velu-ti fihrje aliorum omnium,vt ea dicendi for mula vtar. Sunt qua;iecus habeant, vt in-tercoftalium. Cum igitur elatiores folum mufculos in quem dixi modum refolueris, intercoftalium mufcu!orum,.fi vfus poftu-Jet,actionem adiungunt. Itaque cjeteri af-feSus in quibus maiorem infpirationem animal deiiderat, expofiti funt prop.emo-dum vniuerfi. Verum acceditipfis iriterim hullus quidem animantis affečtus, fed ingens quidam vocis emittenda; appetitus. Quemadmodum igitur prascones aliquid pronuntiaturi, plurimum aeris inlpirant, materiam voci copioiam praeparantes, fic :etiamanimaliumquasinciduntur nonnul-da aliquando fatiere videntur. Quorum vti-quei memoria vobis eft neceflatia, & 0-mnium qua; ea coafctpiuntu#. ex quibus monuulla percenfere fatius efle iudico, Sc potifsimum qua; prodictarum; admiui-ftracionum;funf partictilae. k
J \ g V W E W TV %t.
' ’De lsfione fe&ionisihtercdftsHum njufdilomm» & Ipinalis rnedulls.
C a
C A P V T V I.
INtercoftalium fanemufculorum confe-čtio ho c modo incipiunda eft. Os cuiu£ quecoftxiuxta inferiorem ipfam circumferentiam,vt dixi ,nudare oportet, vbi iant neruus apparuerit, vna cum eo venit infpi. ciunda vena atq; arteria, quasinfuperficie magis quam nerui extat, dcmifsius autem paulatim adcircuferentiam fitse funt. Quare (i ab altiore parte, prope cofta? circumfe rentiam hamulum fubdideris, quatenus licet experiunti neruum fine vafisadiacenti-bus,& prsefertim arteria, excipere: quonia ea vehementiorefanguinisprofluuio neruum contegit.Si veroipfam quandoq; vul-neres,fcal pello ftatim prehenfo trafuerfam totam dirfeca.Hcecnanq; communis efto-mnium vafbrum fanguinem emittentium prohibitio,quoniam vtraqueipfius pars ad quandamfibi continua retrahi confueuit: qua: fi copiofa carne occultetur, illa ipfam operculi loco retinet. Sin aute nuda fuerit, paruamfečtio vtilitatem adfert. At no carne nuda funt in vnoquoq; intercoftaii vafa: quamobrem & feftaquo dixi pafto ftatim 7{atiofe- ceffant.Hoc igitur praedictis propriu relin-candifyi- quebatur: ad hxc {pinalis medulla? difle-nale me-čfao,qua,vtnouiftis, molior,in maioribus dullam. quide animalibus vertebras prius excindes,
in
in minutis vero, cuiufmodi funt antediem vnum aut alterum, aut certe tres generati por culi, inftrumentoquoda in modum fco-lopomacKa»rij appellati a me fabricato. Id autem fiet ex ferro optimo,quale in Noricis habetur, ne fiibito hebefcat, neq; refle-£btur, aut confringatur. Quin etiam craf fius organu fcolopomaclixriis conueniet, vt vertebrarum compagines illidens, opus prompte conficias.Interdu igitur ,ficuti vobis notum eft, cute fcalpello diuifa, & poft ipfam qua ponimus adufq; vertebrarucom miffuram mach^rium oblongum,fic enim ipfum nomino, quod latera duo acuta habeat in extremo ad vnum verticem coeuntia. Aliquando pofteriores proceflus prius excindo, vel etiam vertebratu ipfarum totam pofteriorem extuberantiamrinfuper a /pinalibus mufculis fubinde aufero quod inter fpinam & horum lateralium procet fuum terminos medium cSfiftit, quo vertebrarum commiilurg adamuišim in alpečtiz veniant. Maxime vero attedendumcenfeo procefsibus qui ipinam efficiunt,quomodo accliues leuiter exiftant,vt videlicet primus ftatim fcalpelli ičtus fiiperne deorfum obii quior deducatur, vt fecundus, exa&e trant uerfus. Porro fpinalem medullam tranfl uerfim totam incides,nihii ex ea integrum C 3
40<S' DE AKAT6MIC. AbklN. relinquens,praeterquam fi nonnunquam de induftria dimidium ipfius voles refoluere. Etenim hoc quoq; ipfum ad totius fubftan-tix & naturae ipfius,de qua huius operis volumine decimoquarto agemus,cognitione, erit vtilifsimum.ad illa vero qus pr opofui-mus,inueniunda,hasc profuerit cognofce-re^Spinalis medullacumiuxta longitudine deorfum verfus per mediu reda linea dif-fecatur, nullum ex intercoftalium neruis relbluit,neque eos qui in dextra parte aut altera habeturneqj eosqui inlubis vel cruribus exiftunt.tran(uerfa autem cum dimidia duntaxat pars ipfadiiiifa fuerit,fiue fi. niftra,fiue dextra,omnes deinde iuxta re-ftum incife partis tramitem nerui refoluu-tur.Cum itaque femiuocale animal voles reddere,in hunc fecabis modum.Sin autem mutum fubito,totam {pina: medulla tranf-uerfamdiuides.
siTLgrxtsvtrvjtt.
Quomodo ritflefiio coftarum fi.',t. Vocem & effla, tfonem vitiari ait at> intercoftalium nui&ulohitn refolutione. Pr«eterea fuo more repetit qus- ia fupra copiose ollenderat:nempe, quibus muf;ulis>nerui$> «ut fibris feflisjvox impeditur,aut abolitur.
CAPVT VIX.
QVoniam vero coftis etiam excifis,tum efftationem,tum vocem animalis
offen
offendi, quemadmodum ex mufculorum neruoriimque fe£lione,dixixnus:quomodo coftas excindere conueniat,iam dicamus. Animum te velim aduertere,cum animal damauerit,coftarum pofitura?.nam inter-coftalibus mu/culis vehementer hoc in temp ore protenfis,roanifeftocoftse extube-rantr/dgue magis fi animal exiftat maci-lentum:in quo etiam confe£Uones huiuC-modi obire tibi cofuluerim.Poftquam igitur accurate fitum fueris contemplatus,cu-ius coftas excindere aggredieris,feca dum animal vocem edit,fimul cum cute totum quod ipfi cofke corpori carnofum fubia-cet,vfus inciiorio,quid enim mali eft ita vo-cafle fimiliter Anatomicis Chirurgifque corporum fedtioni fubiečtorum fulcimen» Quod fi totum,vt par eft,primo ičtu fečtu non fuerit,faltem fecundo vel certe tertio incidetur.Quippe tutius eft primo cautius dilfecare.interim nanque accidit circa hu, iufmodiinexercitatis qui per totam cofte longitudinem fečKonem ducant, fcalpello acurua parte lapfo,atquedeorfum interco-ftale verfus dedufto,corpus inibi quoddam attingere.Porro dičluin eft,inferiori fingu-larum coftarum circumferentia; non modo neruum,fed arteriam quoque & venam adtendi.Itaque in prima exercitatus quam
4oS d E A N Ato mi c. a dmin. fieri poteft plurimum ad coftas longitudinem incidere v/que ad membranam os ambientem, celerrimi fimul & optime opus abiolues. Etenim lingula: coftas parte fuicurua& orbiculari membrana circun-dantur,casteris omnibus quas os ambiunt, fimillima.Hanc igitur ipfam vbi ad coftas longitudine lecueris,ab oiTe der adito, myr-teo fcalpello vtrinq; incuruo vtes.Vbi fuerit detečbi,vt coftgos altius appareat,tenue mebrang cuftcde immittes,pHvvjyoQvTwice greci vocat,aut fpathomela lata inter vtra-que corpora,membranam puta quae os ambit,nudatam,& ipfum coftas os,cauens diligenter ne membranam coftas fuccingen-tem aut diuellas, aut perfores:quo probe perafto,os coftas abfcindes cultris duobus exciloriis mutuo fibi oppofiris, vt moris eft. Quod fi animal recens natum fuerit, etiam vnadiuifiotranfuerla per coftas cartilagineum dedudta fufficit.fiquidem mem brana quas os ambit,accurate prius dera-fa,facillimum eftprehenla digitis reflexere, fenfim partes cofte diuifas ad continuum ipfius vtrunque terminum, retro quidem vertebras conformatum , anteriore vero parte pedfori.Non igitur olTa thoracis qu^ fupra fcapulas habentur , excidasrquas vero fubfcapulis cxiftunr, illorum ablationem
nem defiderant. Vnde,ficut intercoftalium mufcuiorum fublimium,vt priusjdicebam, fc£tiones,ita&coftarum excifiones hac in regione funt difficillima?. At hac de cau-fa neruorum affečfcorum adminiflratio eft prazftantiorrverum vt vocem efflationem-que ab intercoftalium rnufculorum refolu-tione vitiari habeas perfuafum,fatis eft vel ea Colam afficere qax fubter fcapulas habentur ,alias fibris ipforum vt prius expli-catumeftincifis,alias offe quodam excifo. Tanta ftquidem pars totius naturalis efflationis vocifque perire videtur,quanta & mufcuiorum intercoftalium portio eft re-foluta. Idque fimiliter ipfis accidit in o-mnibus quas refoluunt adminiftrationi» bus,numero quaternis , vti eft expolitum, vnafane quas coftis fit excifis,altera fe&io-ne fpinalis medullat, tertia neruorum, & quarta fibrarum. Quod fi igitur mufculi alterutra in parte aut dextra, aut finiftra refolutionem fuerint experti, dimidiata efflationis ac vocis portio aboletur.Sin autem alterutrius dimidiata,tunc ambarum ačtio pars quarta vitiabitur. Nanque pro mufcuiorum qui refoluuntur numero fem-per voci noxa oboritur ,fi videlicet mufcuiorum magnitudinem fimul expendamus. Si enim folos vtrinque vel maximos,
C jr
'4*0 DE ANATOMI C. ADMIN. vel minimos refolueris, inarqualem efflationis vocifque offenfam excitabis,etfi parem ipformn numerum vitiaueris.Maio-res fiquidem poft noxam /bluuntur,minores autem differunt»Ac diximus etiam vocem efflationemcjue ob fpinalis medulla: fečtiones abfolutius interire. Porro fibris mufcuiorum intercoftalium fe£tis,vel co-ftarum ofsibus excifis,mufculi quidem relinquuntur ex iis qui thoracem comprimunt,tum qui coftarum extremis iniečli fjnt,tum omnium qui in imo ventre funt primum tertmmqueconiugium.Cum autem thorax modice abliis comprimatur, modica etiam efflatio gignitur,cui & vox proportionatur.Qiiare pradi&is adminL Arationibus animaiinterim mufsitantium modo exiguu adeo quippiam fonat& ob-fcurum.Neruorum vero feftionem aequalis propemodum noxa comitatur,vel paulo minor, quantum ex (pinalis medulla: difleftione colligebatur mufculos nominatos ab intereoftalibus neruis propagines affumere.Etenim fi quseinhypochon-drio partes primae tertisque coniugatio-nismufcuiorum aliunde neruos obtinent, certe partis ipforum iuxta thoracem munus interire necefle eft,vt cum reliquo ipfi mota,nullam fenfibilem vel efflationis,vel
voci
vodsnoxam faciat.Quod aute accidentiu Tatione in talibus vox aboletur, prius ante efflatio,in libris de voce dičhim eft.At quia rurfiis efflatio fubita quadam eft expira-tio,& vehemens,ideo nunc quoque res po-ftulabat in refpirandiinftrumen torum fcr-mone huiiifmodi adminiftrationum fieri mentionem.*quanquam iteru deiplis in vocis inftrumentoru cofedione erit dicendu.
Quo pafio nerui mufculos thoracis mouentes in« eifi vel interfepti, thoracem immobilem reddant. Oftendit etia quomodo incidendum fit,vt nerui qui ifiufculos raouent,remotis impedimentis illa-fi appareant.
CAPVT VIII.
Aeterum non abs re propofita fuerit
alienum,percenfere quomodo totum thoracem reddas immobilem,(olis neruis qui mufculosipfius mOUent,laqueo circun-datis,quod me non tantum priuatim, fed etiam publice vobis indicantem frequenter conlpexiftis.Certe intercoftales mufcu-los per neruos,qui de finali medulla ad ipfos pertinent, motu deftitues, in quem dixi modum: diaphragma vero,vbi huius nemorum principia fimiliter affeceris. In fuibus potifsimum omnia id genus indi-cantem me crebro fpe£taftis,tum pruatim, tum publice,eo quod neque limia amplius
sA \G V M En T V 7(t.
qui£
quippiam in huiuimodi cofečtionibus obtineat, & ipečtaculum fit odiofum. Itaque verbis regionem exprimere manifeftb ne. queas, vbi indicare clarius oportet. Nam tum ad memoriam eorum qua? videris, tum ad eorum qui nihil vnquam ipe&a-runt tale,inftitutionem,enarratio eritvti-lis.Proinde cum animal fupinum,vt paulo ante docui, in a flere jliguraueris vinculis illigatum nonquatuor duntaxat artus,fed etiam caput totum vna cum ceruice,in illa potifsimum regione neruos fubieftos in-uenies ,vbi anteriorum artuum initium fubfiftit.Ac fatius tibi fuerit totam eius loci cutem in primis adimere,quo venas duas grandes conipicias,quarum altera ad cerui-cem obliquior portendit,altera tranfuerfa magis ad anterioris membri principium fiquidem inter has mebranis digitis auulfls neruos fpečtabis per ceruicis latera deor-iumverfus obliquos ad thoracem procurrentes,qui mufculis collo fubditis inhtere-fcunt:& vbi in idem coierint,primam co-ftam at tingunt.Quod ii femel locum accurate perfpexeris,cutem a neruorum fede diuifione flmplici detrahere aggredierisrac id exercenti,vna quandoque lectione diaphragmatis neruos nudare Iicebit,tres quidem vtraque ex parte, quot pkrunque in
fuibus habentur,in fimiis vero plurimum duo.tertius autem rar<^ in Iiis videtur,vt in luibus quartus.origo ipforum omnium eft ceruicis medulla.ex quarta: fane & quintje vertebras interuallo prima coniugatio procedit,ex quinta: 5c fextx /patio fecunda, ex regione poft Textam vertebram tertia, qux etiam exigua admodum eft, quemadmodum fi quarta quandoque attingat coniugationpmpoft feptimam vertebram propago , nimis quam parua eft.Porro o-mnibus ipfis incifis.diaphragma motus fit expers.Pari modo fimufailorum fingulo-rum ex ceruice ad thoracem defeenden-tium,qui fex numero habentur malo ali-qUo neruos afFeceris,a£lionem vitias.Ma-lum autem,vt perdocui,duplex quidem eft, vel dum fecantur,vel dum intercipiuntur. Verum quia neque mufoili, neque mult6 m agis nerui cute duntaxat detracta in co-fpečium veniunt,mufculos primum con-fecesoportet,qui (urium Apeftore ad hu-meri articulumperferuntur.Ita^jue homini inexperto res videtur ardua, atque is forte opinabirur ne animal quidem vnum ad omnes corifectiones fufficere, quas admi-niftrare citra neruorum Monem,qua: totum thoracem efficit immobilem eft ne-cefiarium. Verum fi crebrius me id fičti-
tan
414 DB ANA T g MIC.! A D M IM. tantem cortfpicatus fuerit,ipfa ačtione po-teft perfuaderi prardi&ajrj ap ato m en poffe adminiftrari.na imaginatione potius quam fuaipfius virtute imperitos molefte videtur deterrere.Non igitur deterreri quis debet, fed experientia audere, primum quidem rotam cutem a, peftore auferens(fit enim hoc citra fanguinis profufionem)de-indemufculos ad humeri articulum perue> •nientes adimes.quippe Iioc etiam fine fan-guiois fluore fieri folec.tertio p<?ftiajc totas fcapulas a mufculis,qui ipfis concaua . parte fubhscrefcuritjfecernens, fimul cum .mufculis qui ab imo furfum ver&s ad hu. _meri'articulum ferunturritem cum magno .qui axillam efficitjinfaper paruo ad hume-rrum fito,quem egoinueni.His enim pera-.dis,duo elatiorum thoracis mufculorum coniugia apparebunt,vt& neruos alterius , maioris coniugij mufculis euidenter fiiper-ftratos infidentefque videas. Akeriujs aurem minoris,quod &fitum habet ant-erio-rem , nerui a?gre- quidem inufcniuntiifjvq-rum exercitato prius in cadaucre.non ibidem scgre. Atque citra icapuUrum fimul cum mufculis commemoratis deteSionem .licet in mufculis qui thorace mouent,ner-uorum initia in vtriufque coniugij capita coniici reperias. Verum de ipfis in confe-
n »e r v rn. 4if ftione neruorum dicetur,tam luculenter, vt aliquis ftudiofusipfe fuo marteexercitatus anatome nuper relatam abfolute queat aliquando obire.Quoniam vero tertium quoddam par eft raufculoriim qui thoracem mouenr,gracile & exiguum,de ligamento tenui & membranofopoftlcapulas incipiens, quod nec ipfam cute adempta protinus apparet,niR mufculis fcapularum propriis di£tectis,de his quoque mufculis fciendum eft,cum proprios vtrarunq;. Ica-pularum mufculos incideris,& par mufcu-lorum membraneorum detexeris, ne fic quidem expeditum efie.,quemadmodum in anterioribus,vt ex neruorum larfione ipfcs reddas immobiles,cum reconditi fimul^j tenuifsimineruifint ipfius motores.Quitt & capita ipforutn,qua? membran ea funt ligamina,dum incidis, promptum eft mu-iculos refolucre.Hoc enim iauri In vniuer- Xifefis iiim de omnibus, mufculis -ijitelliges^uod mitfculo-dilečlo ipforum capite,non ampliusaftio» rnm capi Jiem obeunt» Itaque .fi mulcu!us'capi- te, aefio te fimplici vnoque conftat,facillimum eft tollitur it iHud-fecantera motuipSlm,priuare.fin au- lotum. tem pluribus, omnia ip£* iiicidere conue.
IIit. At in quibufdjin mufqilis capitum numerus ne de prebedi quidem poteft;cum ex pluribus ofsiuni proceribus incipiat,
quem
quemadmodum liisipfis duabus praedi&is thoracisconiugationibus,&magisin priore habere nouimus.Tutius igitur eft illic ipfos fecare, vbi capita in idem primum congregantur. Hoc vero in anterioribus quoque mufculis faftitare confueui,čum non ob neraorum noxam,led mufculo. rum ipforum fečtionem refolutionem moliri ftatuero.Iuque profunda in his fe£tio-ne opus eft ,vt quae profundiorem {itum occupant vbi capita ipforum coierint. Por-rd in anterioribus expeditifsima eft diui-fio,vt vel vnguibus pofsit adminiftrari. Certe de mufculis thoraci peculiaribus & haec dixifle fufflciat.
J. \G V M EHTV %t.
Rationem fecandi fpinalem mejulam tra<3it: & nox« quas ex illius feftione,alias alia in parte fiCia, proueniunt.
C A P V T IX.
CAeterum de fpinalis medullae fe&io-ne dicetur quidem & poftea,cum ad ipfam peruenero. Nunc tantum retulit fe fatis eft, quantum ad praefentia conducit. Si in media tertia; & quartae vertebra: regione totam ipfam perfecueris, fpiratione confeftim animal deftituitur, non folum thorace, verum etiam infra fe&ionem toto corpore fa&o immobili.
Atqui perfpicuum eft quodfi poft fecudam aut primam vertebram,aut in ipfo /pinalis medulla: principio fedionem ducas,repente animal corrumpetunverum fi poft fexta verrebram medullam Cpinx totam fecueris tranfuerfam: (7emperenim id/ubaudien-dum eft ) toti quidem thoracis muftuli fta-tim motum amittunt,fblius autediaphragmatis beneficio animans relpirat: inferio -res vero hac vertebra fediones fipinte permultis ipfius partibus thorace moueri con-cedunt.nam maxima fiiblimium ipfius mu ftulorum coniugatio duplicem vtrorunq; neruorum originem fortita, proceflum alterius coiugij maioris plurimum poft lex-tam vertebram accipit. Et ob id poft fepti-mam vertebram fpinalis fedionis vtraque muftulorum coniugia adionem obire non impediunt, his magis fediones poftoda-uam aut nonam fadte.fiquidem& alia neruorum principia afliimunt,& mufculorum membraneorum adionem retrorfum ad-ftifcunt,atque inlpirareanimal videtur am babus thoracis partibus,luperiore, & in feriore,praeterquam fi parna relpirationein- 'De fexta digeat.nam tunc etiam diaphragma folum nemorii ei filfficit.Cteterum quanto magis ad humi a cerebro liores vertebras procelleris, tanto plurescomuga-thoracismuftulos adi onem obeuntes ha- tione.
D
bebis. non tamen fexta neruorum a cerebro coniugatio relpirationis muneri fub-miniftrare videtur, quia ne vel particula qua?piam ipfius in vllum thoracis mufculu propagatur. Quapropter cum alia nemorum principia difTefta fuerint omnia , hoc aurem folum feruetur, animal repente fine refpirationeredditurnihil abeo adiutum, non tamen neruorum coniugio ad feptum tendenti eadem accidunt. Omnibus fiqui-dem aliis neruis obiarfis,fo!o diaphragmate animal refpirat, motu in thoracis parti' buseuidenti edito.
^4 X Q V M E N T V M-
Pulmonem thoraci coniunSum multi arbitran-tur,alij difiunclum. Opinionem Erafiftrati,qua exi ftimabat, nullum fpiritum a pulmone profluere, refellit: & multis rationibus probat aliquid fpiritus ex pulmone in amplam thoracis capacitatem permeare.
c A r. x.
AT quia de {piritus tranfitu in mediam thoracis pulmonisque regione quje-ftiones anatomici agitarunt, confeSiones quoquehuicrei commodas iam opportunum eft exponere. Cofta: profe&o excifie fublatio vetus qua;dam eft, obfcuram obtinens dignotionem,adeo vt aliqui pulmone thoraci iunčtum ridere feaficraut, aiij dif-
iunčtum.
iun&um. Atque hoc propter membranaru fub coftis cjux exciduntur crafsitudine accidit : verum nos hanc fpeculationem magis euidcn tem fecimus,no cofta folum ex-trafta celTantes, fed vnacumipfa alteram membranarum eximentes, qux priulqua cxcideretur,offa ambibat,vnde nomen iplt inditum eft wyiirt©'. etenim hac fublata. fuccingens fimplex /ola relinquitur , qux manifefta fui mfpeftione efficit, vt omnes fateantur fe pulmonem thoraci efle iunftu euidenter cernere. At manifeftior adhuc fic fpeculatio cu in diaphragmate nudato peritonaei vertex auellitur. Adminiftratione in hunc modum obire conuenit. AnisiaU refupino omnes abdominis mufculi prope fpuriarum coftarum extrema fecanturrpe-ritonamm non attingitur.Diftum vero effc fuperius,quart$ inibi tnufculoru conjugationis neruofas exilitates peritonaeo efle adunitas.Dumitaq; feftionem in iilisnon fečtis finieris, deinde peritonaeum a fepto flibtrahatur, lieruofis exilitatibus nequaquam hic cum eo porreftis. Cxterum facile hoc manibus citra fcalpellum expeditur , & multo magis quidem animali viuo quam mortuo opus peragitur, fiquidem fri gefafta poft mortem corpora , qua; inuice inter excoriandum poliunt feparari, fecre-D z
tioni magis obtemperant. T unc aute cum a neruofa fepti trafiierfi p arte peritonaeum auulferis,ven trem quidem detrahesrquicu-que vero ex, vtraq; ipfius parte funt, in la. teravbi diaphragma carnofumeft, abduces. Infuper fi qua: propter mucronata cartilagine habentur, fiirfum extulerisrquas ve road vltimas coftas funt, inlatustetederis: item fi cum opus fuerit, tranfuerfas abdominis mufculorum fečtiones per vtraque ilia confeceris, admodumconipicuam diaphragmatis partem neruofam reddes, vt omnes palam confiteantur pulmonem hac parte thoraci adnexum nunquam abfceden tem , verum femper in vtrifquefpirationis partibus adiectum,fiueinfpiret animal ,fi-ue expirer. Ha:c itaque apparentia Erafi-firati opinionem corroborant,qui putabat nullum ex pulmone fanguinem profluere, verum ei quod dicedum eft repugnat.Nam diaphragmate ficdenudato,fiobtruncaue-ris animal, pulmo a fepto ftatim videtur abfcedere.Porro cum varij mortis fint modi animantibus, quomodocunq; ipfum occideris, pulmonem a fepto plurimum feiun ftum fpeftaueris. Nos itaque interdum in aqua fufFocates, interim laqueo vel feftio-ne primis medullsevertebris impreiTa, aliquando grandes arterias aut venas perfe-
cantes,
tiBHR vrir. 411 cantcs, pulmonem fenfim a diaphragmate diftantem commortuo animali fpefta-uimus. Idem hoc apparet etiam in cofta excidenda: & euidentius /ane illi qui viuo adhuc animali pulmonem tlioraci propinquum in/pexit:a morte vero plurimum di ftare, videtur manifefto oftendere,fpiritum in ipfo contentum in regionem i piius & thoracis mediam euacuari.Quin etiam viuo adhuc animante iuxta fibrarum extrema regio quasdam inter vafa vtraque vide-turinanis,& prafertim cum largius refpi-ret. Nam in exiguis refpirationibus qui-bufdam nihil prorfus fenfibile, aliis vero exiguum pIaneapparet,cofte videlicet ofie pritls excifo. Sivero magis voles apparere vacuum, animal coges anteconfe&ionem currere, vt anhelanti cofta excindatur.nam cum reipirarionis magnitudine etiam loci inanis capacitas femper augetur. Amplior vero poft celere curfum apparuerit,fi diaphragma ipfumneruorum peculiarium fe-čtione refoluas.tunc enim intercoftalibus mufculis refpirare cogitur, ac in ampliore interuallo thorax moueri apparet. Iam ve* ro alia quxdam eft adminiftratio, qu^e videtur oftendere fpiritus aliquid ex pulmone in thoracem permeare.^Porro veficam mediocri donatam orificio antei pra:pa-D 3
42.1 DE ANATOM. ADMIN. rare conaenit: deinde cute coftarum orbi-culatim excifa, vt fe&ičislabri circulus ve-fica: orificio fitxqualis, primum coftas oj excindere vti retulimus,mox veficam cum viceris labro confitere, fubiicientem circu* latim ipfum veficx orificium, vt cutis fit extrinfecus: poftea foraminaab acuiiieis fafta illinere, per qua; linum traieffcum eft, medicamine quodam empla(lico,feu gluti-natorio,cuiufmodi eft quod wd$vygij/ dicitur,vel ex liquidis ceratis aliquod.Maxime igitur ne fenfibile quidem inter linum & cutem fpatium accidit, nam quod fenfum effugit, cerato tutius illinitur, ne ex am-biente aere fpiritus quidem intro penetret, neque ab internis extra, deinde perforata in fundo vefica , fcalpellum intro per foramen mirtere, quod manubriolum rotundum habeat, vt lino vefica; extrinfecus cir-cumpofieo circa fcalpelli manubrium vefica: tunicaftringatur,qu6 nihil inter iplam vel ex aere circumfluo in veficam permeet, neque exillaforas mittatur.Cuiusrei cau~ fa cerato vti quemadmodum diximus,con-ueniet: deinde membranam coftasfuccin-gentem fcalpello incidere , & fpeculari quomodo fpiritus quidam per fečtionem ex thorace in veficam expiratienis tempore excernatur. Hunc autem ipfum rurfus
/pirationis tempore videbis cum thorax attollitur,per feftionem extra thoracem elici,deinde rurfus dum extendis ,in veficam peruenire , poftea illinc rurfus ad thorace, atque copiofiorem fingulis fpirationibus fieri fpintiim contucbere, ac veficam pror-fus eo repleri. Verum ad huius quoque rei euidentiam bifariam licet contradicas, vel aeris ouippiam a foris intra pulmonem,du fit inlpiratio, iuxta linum penetrare, pauciorem verd abInterioribus foras dum ex-piramus: vel etiam membranam pulmoni circundatam , cum ea qua; coftas cingit, diuidi. Id igitur fic nonnunquam accidit.. Difficile fiquide eft pulmone thoraci fem-per contiguo, alterum inftrumentum perforare , alterum ipforum integrum retinere: & poft mortem animatis pulmone nudato, aerem ej infpiramus. Porro de aeris circumflui inter linum & cutemin veficam tranfitu, difputatio contentionis plena eft, & pluribus verbis refutari defiderat. Verum fuperfluum eft talibus vti,quum res ex aliis eui denter apparentibus demoftretur.Qua-re ad propofita: Ipeculationis demoftratio-nem tali tractationis modo prorius vten-dum non eft, cum paulo ante dičfcus mani-fefto innuat fpiritum pulmones quempiam D 4
42,4 DH AN at. . ADM. LI. VIII. permeare, omnino enim animalibus quo-modocunque mortuis, fiue, vt dixi, cofta exci/a , fiue diaphragmate nudato, pulmo a thorace diftare videtur : quod fieri nonpoteft,nifi etiam fpiritus aliquid ex pulmone in amplam thoracis capacitatem pertranfeat.
LIBRI OCTAVI FINIS.
*
Clavdii g a-
Lf NI *PETtQsl M ENI DE ANATOMICIS A D M INI'
STR. ATION IB VS
LIBER IX.
*
10s4NNE gVINTEl^lO .Andcrnico interprete.
Jl 'K g V P*t E N r V prt.
Proponit principio huius libri argumentu. Poli« ea vtritifque anatomes vfum, & illam qua> ex mortuis ell, priorem fieri debere, affirmat. Deinde d» cerebri membranis & illarum venis agit.
CAPVT I.
vo nam pačtoeaqua?incc rcbro & fpinali medulla per confectionem apparent, opti me queas intueri tum mortuo, tumviuo adhuc animate, hoc libro indicauimus. In cadauere li-quidem anatome celebrata, cuiulq; parci-D 5
41G DE anatom. Admin. cula: fitum, numerum, fubftantite proprietatem, magnitudinem,figura, & compofi-tionem edocet. In viuo autem cofečtio in-terim adionem ipfam manifefto oftendit, interim ad huiusinuentionemratiocina-Qti£ ana tiones exhibet. Nulli igitur obfcurum eft, tome pr<e mortui animantis confedione praecedere cedere de- eam oportere, qu at in viuo adminiftratur. bet.	Cum vero ipfia duplex exiftat,(quoniam &
particulatoti corpori & adiacente, & abla-jlnAXo- ta fieri potefi ) priore cerebri anatoma: ad-tne «re- miniftratione percefebo.Fit ea ofsibus cal-bri.	uaria exemptis,mebrana,qua: cerebrum in
orbe cotegit,inuiolata, quam fiue eiiffam, quem admodum ego nunc protuli, fiue duram, fiue articulare appellaffe malis , nihil intererit: quemadmodum fi etiam alteram fub ea tenuem, mollem .membraneamque nuncupes, nihil fpeculationem anatomi-cam vel iuuabis, vel offendes.Etenim vtili-tas in partiu natura:fcientia, non in appellationibus fita eftdiffedoribus. Porro cerebra bubula in magnis duitatibus in totum parata venduntur,plurimis calli ari a: partibus nuda: & fi plura quam oporteat offa in lateribus adiacere aliquando putaueris, coquo vendenti iubebis ea adimere: quifi no adfit,ipfe munus obeas,valentibus vres ex. ci foriis, aut fabrorii afdis,quas mihi quoq;
pratpa
praeparatas confpexiftis.fed potius ex ferro duro huiufrr.odi conficientur, nam ex infirmiore fabricata,multis i£libus parum ade6 proficiunt : quanquam vehementer feriri caluariam fepe nclumus.quippehu-iufmodi i&us cerebrum natura teuerum valide concutiunt,difToluunt,diuelluntque. Niliil autem ex his ipfis affedum ad fpecu latione parare oportet, vt omnes quidem neruoru procefliis exquiiite in confpe&um veniant,necnon omnes arteris & vena: in ipfo:item feptum quod anteriores ventricu los difcernit:adha?cfinus qui [ abinfundibuli firoilitudinej	&	xw* appella-
tur, atque id genusalia. Itaqueparticula co mode praeparata,membranam duram in-fpicies,iuxta mediam ipfius longitudinem multo crafsiorem quam primum apparentem,atque ita aliquoufquedefcendentem, qua potiftimiim parte caluarije futurarum media habetur, pari modo fub futura qux a graecorum iiteras 7l fimilitudine 'hxOoi-»b appellatur, cralTam membranam duplicatam, fimul & cerebrum aliquatenus ingredientem confpiciesivena» porro per ipfam vtrinque lingula: iuxta futura? Jabdoidis latera excurrunt. Vbi vero ha: in idem mutuo conuenerint , altifsirnus is fere locus eft eorum, qui in orbem circum
41.8 D E ANATOM. ADMIN. cumeunt.Non autem tequalis ab eo tum prior,tum pofterior cerebri pars exiftit, fed anterior multo maior.Verum id quod ela-tifsimum habetur ,alter etiam craffarmem brana; implexus accedit,vt aliarum omniu ipfius partium qua; cerebrum orbiculatim comprehendunt,crafsitie quadrupla efleap pareat. Ad harc tertia quardam alia vena prarter duas prardičžtas ad longitudine porrigitur,in anterior a excurrens.Quid enim aliud quam venam eiufmodi vas appellaue ris,in quo fanguis contineri videtur ? Viuo itaque animante cerebrum fi fuerit denudatum , quemadmodu in confractis perforare caluariam cofu eu imus, fanguinem in enumeratis cocauitatibus contineri fpeda' bis: mortuo autem, grumum : ipfas vero concauitates non habere vena; tunicam, qua; fimulper capitis offa afeendat, fed vbi primum vena caluariam attingat, craffam membranam ibidem implicari;necnon internam regionem fiftula; modofinuatam, in peculiare vas fimguinem recipere,& con feruare qualem acceperit. Vt igitur adanmf fimid videas,corpus habebis prarparatum tenue & oblongum,cuiufmodi funt fpicil-la. erit autem ex materia lignea , nempe buxea, aut aliqua tam folida:atquehocin membrana; finus demiffum. prorfum co-
raberispropellere qua cedit,& ipfummeni brana: corpus fecare, quoad in lignum in-cidas.Sinautemhocfpicillum adfuerit, vel fcalpellam vel fpathomelam per alterum extremum,in quo fpicillum circulare habetur, demittens in membrana? concauita-tem,in anteriora propelle ipfamqueper la tus feca, vtrinqueinftrumentum demiflum ad alteram partem declinans, vt neque fcal pellum confringas, ei occurrens,& conca-uitatem aflequaris. Dum igitur membrana? cercbri plexus ofsibus qua: ambiunt, detegis,fubinde quippiam abrumpitur, di-uelliturque: ac ita quoddam ex pra?di£tis inftrumentisin (anguinis ventriculum demittere incipies.fin autem non diuellatur, acutiore fcalpello vtrunque latus implicata: membrana? parte inferiore aggredieris , qua primum in caluariam elabitur. Deinde & illic per fcčtionem fcalpellum iniiciens,furfum adigere conaberis adufq; verticem,vbi venss dua? inuicem congre-diuntur.quam regionem Herophilus nomi nat lenon a torcularis {lmilitudine. Eft autem ipfa, quam ille fic appellat,alta magis, in fu perfide vero alias vena? exiles congref-fx torculari incumbuntidque propter craf fam fimiliter membranam: fed nondum ip(arum coitus fpicillum ipathomela? ob
angu
430 DE ANATOM. AdMIN* anguftiam excipit:cuius gratia in minuris cerebris vel obfcure vel nequaquam appa-ret.ex reliquis igitur fpicillis, grajce Mnu* fnvx velpVKwTifcvs vocant,aliquod inferes, & propter ipfa fectionem duces. Cauterum praedičtus tenuis membranae proceflusfu-perficiariusin illa parte oritur,vbi futura labdoeides {quammatis ofsibus connečti-rur. Quapropter venas has fiiperficiarias prius fecabis ad vena: vique fummitatem. dumaute fecas,primum euacuabis,fi grumus quifpiam in ipfis coaluerit,deinde internam membranae fuperficiem intuere quomodo fubftantiaefpecie,etfi venis fimi!■* lima eft,& fi non tenuitate. Ac nilnl miri efi: naturam non requirere tunicam vena;,quae fanguinem crafla; membrana: ventriculis fuppeditet,cum fimilis vtraq; corpora fub-ftantiasexiftant.
A xq vja E n Tvm-
Quomodo denudada fit membrana crafTa,c|u* triplici plexu totum cerebrum fecat. De appellatione membranas menyngis>cjuantumc[ue a craifa diilct.
C A P. IX.
INde tenues venas ab vtraque torcularis. parte orientes fpečtahis: nonnullas quidem admodum graciles,& folum pilum demrlTum excipietes:quafda vero amplio-res.Cernes aute lias quide a parua torcula-
risfuperficie in propinquas cerebri pa rtiču las fuperficiarias difleminari. illas verd profunditate magna tum in pofteriore totam cerebri partem,qua»a r.oiwullisi^x-vio/u,id eft,cerebellum appellatur,tu in prio rem propagari, quas & prius quam ipfum cerebri corpus fubeant, ex membranas venis elabentes mani fello conlpicaberis, nili ipfas diuaifcris.Ccterum pofterius cerebru voceftie cerebellum,an aliter,Graece iyngce-vioju vel zutxfiynifaTKiia, nihilintereft. Huic igitur venas fe inferentes, & ab iis quas per futura? labdoidis latera in lenu perueniut, & ab iplo leno exa&am venas tunica habet, talem potifsimum Ipecie, qualis omnibus in toto animante exiftir. Porro in ipfum cerebrum, quod nonnulli anterius cerebru appellant, per craflam membrana mediam exa&e litam,fecantemq; cerebrum,in partes duas xquales languis deriuatur. Ceterum & hinc vena: frequentes omnino per tota longitudinem in vtranq; cerebri parte diftribuuntur,{iniftram, & dexteriorem,o-mnes exigua;, praxerquam dua:, vna quidem per Jenum in anteriora penitus procedit ad totius capitis longitudinem.quomodo autem inuenire ipfam oporteat, paulo pofterius explicabo, altera vero multo maior , neque propinqua adino-
DE anatqm. ad m in. dum torcularis regioni,neque remota, in medio pra^lertim totius cerebri.appello au tem fic quod exvtrifque partibus confia-tu^pofteriorefcilicet & anteriore. Hsec ve na in altum decliuis defčen<lit,vnde & mul tifariam propagatur: non tamen ipfi Hoc accidit poft produ&ionemex membrana, fed aliquoufq;,non longius progrefla.Hec igitur omnia lpe£tabis, prius quam cerebrum aliqua ex partediuiferis , in fola me-brana crafla. Nudabis autem ipfam tribus in locis, quoniam & triplici plexu totu cerebrum fecuit. deinde iuxtafe&iones tuifl met digitis attolles feorfum partem ipfius finiftram, feorfum vero dextra, quibus cerebrum anterius contegebat, (eorfum reliquam qua anteriusromnefq; venarum pro-ceflus in tres totius cerebri partes diflemi-nari confpicies nonnullas quidem ta fijper-ficiarias, vt ipfarum rami in confpečlum prodeant: quafdam vero alte penetrantes: omnerriq-, tenuem membrana qua; enumeratas venas colligat,& cerebro extrinfecus circundatur,cum venis in ventriculu ipfius defcendentem.Hanc membranam tenuem menyngem appellant,veteri quada confue-tudinernunchaudnoui quonam pafto jfolis cerebri membranis nuncupatio fit confer-uata.nam veteres non has folum membra-
nas
nas, fed etia omnes menyngas vocitabant: quoddifcas licet tum ex multis aliis commentariis,qua: ab illis fcripta funt, tum mi xime ex Hippocratis & Dioclismonumen tis, quorum & Marinus in opere anatomico fecit mentionem. Itaq; tenuis membra na cerebrum ambiens, eodemq; modo penitius coniun£ta /olet apparere.Porro crafc jfam plurimum ab eo diftare videbis, 8c quanto interuallo, condifces, fi in fingulis tribus partibus in quas totum cerebru fe-cuifti,paruo fačlo foramine indideris ei exi gu« cuiufHam tubae initium, qualia mihi praeparata videtis aurificum follibus per-fimilia.fic autem nominant,vtnouiftis, per quos ipfi dum ignem accendunt inflare iolent. Si igitur initio tubx parti diui& impofito,acmenynge orbiculatim coftri-fta,per ipfum inflaueris, regionem ei jflib-ditam haud modico impleri aere cofpicies. fiquidemhjec mcnynx crafla caluaria fuc-cingit:cerebrum ver&, duattolIitur& fub-mittitur, accedit, & ab eo recedit, pro inanis loci,qui intermediuseft,ratione.verum de hoc paulo pofterius in viuentiumadml niftratione tractabitur, nunc aute qia?fu-perioribus proxima funt,exequemur. ji%.g v w ex rvjti.
Dt diligeti plexus choroi<Jis,acconarij obferuatioe.
454 DE ANATOM. ADMtN.
A N N O T A T.
i Atx$xv\n rovmitTiiSoi! fpeculares lipidet jntelltgit,quibtii vtebantur antiqui in feneThit ct nartdi1,e o modo, quo nos bodre vitro. Er at enim lapis candidiU ,transhcens ,ex humore crt~ JhaUi modo glatiato ^enitw. Is in quamlibet te-mes crušictt findebatur. Verifimileeft ad Qal. ■vfque tempora fui[f» in vfu \,v rxis hnfow id eft,feneTlri4, tionoTlijs,vt vertunt interpretes, fertam videlicet et s MttJz , idcfb, tenuia ( vt Qal.ait) ad tranfiviltendam lucem-
CAPVT III.
NAm vbiea fueris intuitus qua; cerebru ambiunt, opportunum iam erit cerebrum ipfum confecare,anatome ipfius ex-orfus i menynge bifariam anteriore par-rem fecate, vnde abfe&is vel auulfis venaru exortibus,qui in latus procedut aufpicatus, a termino priori furfum tuis ipfius digitis attol lito,donec ad grandem venam perue-neris ex ea procedentem, quam in penitiora ferri decliuemretulimustatque hicrur-fusin altum fublatam alteri tenenda da-Jbistmox ipjieiuxta longitudinem difiolues, vtranque cerebri partem a mutuo conne-xu leuiter tuis digitis fecernens, quoufque ad venam in longum inibi porreftam veneris, quam prius magnitudinis efle notan
da; commemorauimus. Poftquam vero de-cliuem venam , de qua fafta eft mentio, ad longitudine extenfam videris ,atqueipfius vfum,fimul infpiciendo nudabis(na tenues vtrofq;* ramos in cerebrum difperfosmir. * QuiiS. tere videtur.) tu quidem vena ipfama cor- ytrinque poribus fubieftis adimens,vel totam adut legunt. que torcularis regione excindito, vel quod extuberat furfum eleuas,in illis ipfis deponito. Grrerum regione quam detexeris,diligenter infpicitojcalli natura quodammo-doreferentcm, vt naturalis quadam inibi concauitas efle videatur, qua? ex fuperiacen tibus & circundatis corporibus portionem alimenti non perfefte elaborati (recremen tum proprie appellant) recipit. Quinetiam nos hoc vti vocabulo nihil prohibet-Carte-rum excoriare pergens Ieuiter etiam meatuum tenuium qui ad medium vfcj; cerebri ventriculum perueniunt, effigies inuenis.
Leuiter autem dixi hanc regionem excoriandam .propter fepti verticem huc pertingentem, qui priores cerebri ventriculos intercipit.Infuper fpeftare tibi lioc tempus eft reftas lineas vtraque media: regionis: parte ad ima fecanti , donec ventriculi occurrant. Notitiam ipforum indipifeeris, callofam illam portionem conlpicatus, qua: manifeftam adeo difFeretiam diflcclis
cerebri particulis obtinet.Cernes autem in his etiam plexus fecundarum modo eftor-matos r vnde Graece xs^ohc/IUs dicuntur. At Herophilife£tatores nominant ipfascon-uolutiones fecundarum inftar effigiatas, nomine videlicet a membranis dedučto, quae foetus extrinfecus in orbem ambiunt, venarum exiftentes plexus ,& arteriarum quae tenuibus continentur membranis, iic n an que & cerebri! ex venis arteriifque implexum eft tenui membranaeilligatis, qua: fimilem fubftantiam obtinet tum iis ipiis qua: in fecundis habentur,tum membranae coftas fuccingenti, tum peritonaeo , atq; id genus aliis. Praeterea leniter tuis diflendes eligitis, ne plexum perrumpas , intueberis venas quidem ex fublimi regione delcen-dentes in ramorum feriem diffundi: arterias autem afiibiečfaparte humili fimili-ter & has emergentes,in ramos propagari: ac plexus hos inuiolatos feruare conaberis; quo videlicet confequens paulo poftcupar ticulas ipfas deteges , manifeftd venas in ventriculis (itas fpecuieris, propagatas o-mnes ab ea quae prius ad cerebri! peruenire commemorata eft : arterias autem quae a duabus aliis arteriis ab imo furfum feruntur. Has itaq; accuratius procedente admi-niftratione infpicies, puta in prima fečlio-
nevtriufq; vetriculi:& plexuum quos a fecundam figura	appellaui,	confpe-
ftus,index tibi erit, & portio corporis cal-lofa. Mox vero partem qua? dextrum ven- Awe«,», triculu a finiftris difterminat,eandem cum toto cerebro fubftantiam habere lpe£tabis. 7S* atque haec iam facile abrumpitur, fi vehe-mentiusextendatur.Eft autem adeo tenue, vt cum in clara luce conle£tionem admini-itras,quemadmodum certe etiam couenit, fpledoripfius pelluceatfimiliter i lapidi-busjiifafp.ecularibus,quos minutim iecan tes)eS«simponunt.quare non vehementer eleuanda eftmam diuellitur. attamemani-fefto videre nifieleuatamipfam non licet.
Cum autem fuperioraipfiusextrema feca-dis corporibus fintconnatarquid dicocon-natarimo vnitaripfis incifis couenit prehen failla adalterumventriculumleuiterrefle £tere, faftigio fepti, quod ventriculos di-fterminat,imponentem.fic enim ventriculus nudatus manifeftior euadet, & feptum modicam habebit eleuationem, qua potifi fimum indigemus. Prius quam enim in totum extendatur, laxum eft, & rugofum, neque relucere, neque continuitatem /u-am poteft oftendere. furfum autem attra-dum eatenus ,vt tota fit tcnfa , non tamen iam diuulfa clarifsime apparebit. At E 3
438 de anatomtc. Admin. fi liinc quoque točam ipfam fimul cura viiitis particulis ad fečtioncs vfque fuftule-ris,& ventriculi euidentius,& vena decliuis circa corpus quoddam turbinatum difcindi apparebitrmembranavero quemadmodum alias venas,fic & fciflastenuis connečtir, quaj a membrana fubtili,nec fubftantia,nec continuitate euariat.Atquehuius membra* ! na; interuentu corpus turbinatum abfrin-ditunneque fieri potefi: vt prius ipfiim videas,quam membrana aliquatenus diuu!-feris.nam veluti firmamentum, guoddam venis a magna dechui propagatis adiacet, quse praedičto corpori infidentes defcen-dunt,& ftatim demerguntur occulunturque lato quodam corpore conte£te,qu« particula quidem cerebri eft aliis fimiliter.Quo modo autem nudandum ipfum fit,pauio pofterius exponam,tantillum adliuc fermo ni adiiciens:turbinatum corpus vocatur ab Anatomicis,non liavc^ls folum,fed etiam UmS^iof). Oeterum incumbit venas ramis, vti diximus,non prius incbnfpečtum veniens,quam membranam alicubi diuiferis: quod facies leuiter non attollens fimul co-nariumvalide.Nam a fubie&is corporibus abrumpitur,& confečtionem infigniter offendit: quod j>auIo pofterius explicabo. Quemadmodum igitur cor a tunica ipfu m
amb
ctmbiente nudatur,{ic etiam conarium detegere conuenit,membrana,qua circunda-tur,diuifa:quae aliqua ex parte a bafi reofci linea propter verticem peruenit: deinde membranam conuenit cum venis circun-fcindere ad vtranque turbiftati partem,fed illud ipfum ad diuifionem inclinare,vt qua promptifsimenudetur ad contrariam di-TalTx tunica: regione deducium. Ca.*terum his peractis fic iam hcet antequam mediam turbinati & ventriculorum fedem detexeris,vtrafque venas confiderare cum f plexu + Mv^aI in modum fecundarum fa£to a propagata plexum vena circa conarium deferri.Enimuero vbi choroadc corpus intermedium detexeris, manifefto ayenain illinc ipfas prodire condifces.	conariu m
si \ CjV W EK rVTut.	fropdga-
A<frtriniftratio ventri culoru cerebri,ac cie corpore	dsjtr-
pfallidoide,quoti ab formicis fimilitudinem nomen ti. accepit.
ANNOTAT.
I CiXKCi T3VTKH (.ify/ XP&*
efi.no aliudefiofficium fepi quam quodnctnen Jltx<f£xynoiftgmfic af,intersimgit enim anteno res cerebri -ventriculos, non	tid	eft	jmmi
nentia corpora fusti net.
CAPVT III r.
QVomodo igitur id nudare oporteat, iam animum aduerte:fiquidem no £4
vulgaris cerebri pars eft , quaj a corpore contegitur, fed edam quidam alius ventriculus tertius praeter prardidos,paulo ante quos feptum inuicem feparauit acdifiu* sit.Itaque illis potifsimum locis ipfum nudabis,per qux venetanqua foramina qu?da erumpentes,prioribus incidunt ventriculis, nam media regio fimul cum anterioribus ventriculis ad ipfa foramina patefcitrac oportet fcalpelli fpiciliuni, vel latam partem fpathorunijVti vocant,vel etia fpatho-melas eandem hanc per foramina vtracjue leuiter fubmittentem.corpus venis incumbens furfum elatum attollere.Quod vbifeceris,in vtroque foramine fcalpelli mutuo fibi occurret,& corpus hoc apparebit quod incumbit venis,quas latefcentes permeant, ceu quidam ^dificij teftudinarij fornix.Vocant autem non fornices,fed cameras ple-jrique idgenus 2edificia:atq; ideo hoc etiam corpus ob fornicis fimilitudinem J\s abiis nuncupatum eft,quiip(ius habent notitiam.ex illis autem qui ignorat,aliqui nequaquam hoc fornicis modo ftručtum in cerebro eflecontendunt:nonnulIi vero parum rečte intelligetes putant id quod fepto fuperpofitu eft.fic appellari, verum nec illud vocatur	Eftaute	hoc	reuera 4&-
quemadnaoduKi apppellatur: & fi
ipfum defeces,callus occurret,vt in ventri-culisanterioribus,ficetia hic:ad bafim deinceps affirmata- funt venae,qua: concauita-tem fornicis permeant.extrinfecus fiquide gibbum habetur,ablatis videlicet corporibus,qua: fuperftrata funt,vnde ad membra, nse duplicationem vfq; attollebaturrintrin-fecus autem cauum , quemadmodum fornicis faftigium. Caeterum fi perpendas quomodo animali viuente omnes craf. fx membran^ partes caluarie adhatrcbant, cerebro autem folx ipfius duplicationes, credes verticem camerat furfiim verfus fer-uari,ventriculum fub fe magnum efficientem. Sic autem cum priores etiam ventriculi grandiores exiftant,totum feptica-putin fublime fimul cum continuis corpo-rjbus attolli necefle eft. non enim feptum fuperiacentium corporum firmamentum efle poteft,tanquam murus quidam,cu extreme tenerum pariter & fubtile exifl:at:ex quibus fi alterum ei folum inefiet,non cer* te vel minimam fuperiacentux cerebri partium molem fufiineret. 1 fed huius quide vfus iuxta nominis rationem eft.quippe an-teriores ventriculos fecernit,non ipfi incu«. ben tia fulcit.fed nec vllum hi fce ventriculis adeft firmamentum,neque hos fequenti:ve-rum ex quo corpora qua: fiiperiacent,fubii-
miafufpenfa funt,latam intus trium ventriculorum capacitatem efficiunt,quam in confectionibus perire necefle eft,corporibus videlicet qua: fuperftrata funt, del aben-tibus.ficut paulo ante commemoratum eft. Infuper meatus quida maximus tertijhu-ius ventriculi bafifubiacet,qui ex prioribus i per relata foramina fuperfluitates recipit, ) infuper ex particulis fuperiacentibus,ficut ante paulum enarratum eft. Porro cofluunc in ipfum recrementa in quam partem ve-a conario profečte ingrediuntur.At qui ex toto ventriculum hunc ignorant,merito etiam fimul cum eo meatum in pofteriora porrrečtum, quo turbinatum fulcitur, ne-fciunt.atquefi ipfum nudum a venis circun-datis iuxta bafin abrumpas,foramen quod-dam inibi fublime apparet,ceu quoddam, vt dicam planius,infunibulum,etfi nullum infe fumum cerebrum habeat,quem fiibli-miforamine refpirare defideret.Nec vero ambientem aerem oftiolum ipfius recipit, led ampla cerebri pars defuper incumbit, deinde dura menynx duplicata,poft hanc capitis os quare fruftra foramen hoc natura condiderit,etfi nihil temere faciat.Talia igitur non in ipfam modo anatomen peccant,qui male aggrediuntur inciderc: fed etiam in naturales ipfius fermones.Necefle
fiqui
fiquidem eft^quemadmodum eorum quas vere in difle&ionibus confpiciuntur.vtili^ tas eftmirifica,fic etiam perperam infpefto rum fermonem vtilitatisreddi vacuii. Tu vero omnibus quarhicpropofitie funt particulis probe detečtis,tertium videbis ventriculum inter duos priores & quartum po-fteriorem mediu.Etenim meatum cuico-narium infidet,ad medium ventriculu pertingentem cernes,vt in foraminehaud exigui duo appareat,vnus in pofterioraad cerebellum deferri,per quem etiam demifio vel fpicillo,veI fpathomela, deprehendes ipfumin pofteriorem ventriculum termi-nare. alter in medij ventriculi fundo deor-fum portendit:fed conarium vbi a circun-datisipfumnudaueris,eo quod meatui incumbit inufto,delabi folet,non rečlu con-fiftere,ficut quando membranis cum vafis obdufbii erat:verum decidit magna ex parte retro vergens.
AX.G V M E N T V M
Deteftibusfeu natibus cerebri &<Je corpore ver-miformijouod nomen anatomifi ijnpofuerunt a fi-mili tujine tjuam h abet cu m vermibus in lignis na-fcentibus.
A N N O T A T.
1 Avxy\v<fn UxKtxpis.IZetle dixit KVxyKvqh non enim yntuerfo calamofimifa eapais cerebri
444 DE ANATOM. AdMI N. brieftfed ei tantum parti qu& ex relatura iw-cifionequefimplici,yt olim ,no duplici,yt nune, exit in cufpidem , qu<t literat figurat.ita enim antiquitusfuos calamos formabant- Huic,cere-bri(yt ita dicam)calammfimilif eft-,rtque illii rima efl erfiffura,qua atramentum inter feri-bendum elabitur,itain hac cerebri parte caui-tas quadam longa in medio efl qu£ jifjuram illam imitatur.
CAfVT V.
POrro excipiunt ipfius cafum Ieuiter rotund a corpora,qua: fanc proprias quodammodo circunfcriptioties habent, fed to. tius cerebri funt particul^eandemque cum ipfofubftantiam fortiuntur,& nomen ipfis a figura imponunt quidam nates,aliqui gemellos,quoniam & teftes fic appellant tan-quam honeftius fit ita vocafle.At meatus prxdiftus qui ex medio ventriculo ad po-fteriorem pertinet,inter has nates ^ofiftit, peculiari velatus tunica, quae tali elfentia conftat,quali & menynx,qua; omnia cerebri vafa conne&it. Quare diligentia adhibita ab incumbentibus ipfum detegere ag-gredierisjhaud ignarus diuulfumiri,fine-glexeris.Oeterum particula quadam cerebri ei incumbit,qua: circufcriptionem obtinet figura vermi fimilem in lignis ena-
tu ! R ix.	44f
fcenti.hinc etiam nomen Anatomici inue-nerunt, excrefcenriam vermicularem,corpus hoc quod totum meatum contegit,vo-cantes.Et duplex ipfius extremum fpečta-bis.alteru in priore parte deinceps,vt expo-fitum eftjconario porre&um.alterum vero retro,necdum apparens.nam tota elatior pars pofterioris cerebri fubftantis ipfi fub-iacet,cuius fine prehenfo,qui propter fpi-nalis medulla? initium fitus eft,in anterio-ra procedes donec aliud eiufmodi corpus, qualis vermis eft,confpicias. Quoinuento paulatim auferas permulta ex corporibus que incumbunt,vt fola relinquantur ea,qug iuxta meatum duplex habent vrrinque extremum diftis vermibus figurafimile.Por« rofpeftabisinhoc etiam corpora tenuia, qua? excrefcentiam vermicularem ad particulas natibus cerebri vtrinqueadiacentes illigantttendines autem ipfas nonulli Anatomicorum nuncupant.Iam vero anatome in hoc tibi conftituta,vtrunque finem ver-micularium procefTuum vicifsim aggreA fus nonunquam in anteriora totum corpus moueas,nonnunquam in poflcriora.Dico autem totum,quod paulo prius retuli meatui fuperiacere extremum habens vtrobi-que vermiculare. Deinde animum aduerte quomodo reflexo quidem ipfo nudari accidit
dit pofteriorem ventrem quartum, rurfus moto eodem amplifsimam ipiius partem occultari,illam vero folam apparere quam Herophilus aftimilabat i concauitati calami quo fcribimus.Reuera fiquidem talis eft,in medio concauitatem quandam adepta, veluti feftionem .cuius ex vtraque par-te tantum in fublime vtrunque latus attollitur ,quantu in calamis a media linea eia. dus exurgit.& potifsimum in Alexandria iic calamos quibus fcribimus adaptat, vbi HerophilumegiflecudifTe-cacet,hinc nimiru eft colligere quod imaginis fimilitudine ad duftusficap-pellaue-rit.
*
XIER.I NONI ET VITIMI FINIS.
L V G D K NI,
Excudebat Pliilibertus Rol leti us.
*
j ^ o v e ju
libros lAncitomicanim ctdmi-mdrationum Galeniy Index.
^dominis re teriam fanguine va~ gicne dete cuam fe ofienfuros pol čla cjuid licebantur. 37! agendam. AyKVfojJiis vel hxpx* pcgma	z a 5 Hoafus proceffm.
siftionis mufculorum Alexander T)amafce-c ogniti o maxime ne- nw.	g
cejjaria.pag. 19 Anatome que pr<ece~ »Aftiotendwumdtgito dere debet. 415-rum quomodo clanf- ^Anatomedecatata,z? fime deprehedata r. ? 8 tix\ce wifixjtxiet/j-. 14 ^ičlio [equiturfuh ff a n sln^tcme ad qutevulv, tU proprietatem. 3 4 f 67 ^ičhones in ore quin ^inatome e/littm vfum que.	rSf	pr<efta!	fhjfu is}alivm
«4dipU natura feorfum medni*.
nofcenda.	16	^Anatome	maxime ne-
*4grefiio eorum qui ar- cefjaria chirurgis z?
medictf.	71	ternarum necefiitat.
Anatomes parsmaxi- 180 me necejfaria negle- Anatome inflrumento-£la ab anatomicis.^ o rum altmeti,vnde in-c, Anatomespars vtilifii cipienda.	2,38
ma qua.	70	Anatomicorum dtffen-
Anatorne fortuita. 71 fio de mufe ul is. z6 Anatomes qua pars Anatomici qui danan-primadifcenda. 71 di.	72,
Anatome exteriori* ma Anatomici libri in qui xime neceffaria. 7 3 bus animalibus exa-Anatomeex corporum minandi.	29 2,
diffeflione, non ex li- Animal incidendum fibris difeenda. 10 mul atque mortuum Anatomicos yeteres e(t.	31
quii fefellerit. 215- Animal magnam vo-Anatome quid deceat cem edens, aptum co-incaiauere. 42? fictioni.	389
Anatome cerebri quo- Animal recens mortuis modo administretur. fit,a quo tendines ad 426-	fiua capita reducimus.
Anatome venarum & 38 arteriarum diligenter Animal filo diaphrag-nofcenda.7 i.Wpofi materefpirat. 420 tractationem de mu- Animalis componendi ficulis tradenda, u9 ratio aliquam fimili-Anatomes ignorationis tudinem cum externa incomcda.iij.et$60 copofitionehabet, m Anatomespartium ex- Animalia quada mati*
INDEX". gis infislunt cpuarn a- 143.15-8 lia.	191	Arteria	motu* inma-
»Animalis incidedipra- cihntisfenfibiH*. 159 paratio.	3	Arteria	in profando.
»Animal a crafiifangiii 159 nts.	304	«Arteria	multa in inter 0
»Animalia qu£ inciden nam anu* regi os.ibi d. da fimi,e penaria.281 Arteriis er v:nis yir-»Animalia qua incide-	tu* in fi pro magnitu-
rit (jalenu*. 2,83	dinU ratione. 14o
Animalium fex genera Arteria magna in cri* non multum ah bomi-	re.	174
num natura difcrepa- »Arteria non afcendunt tia.	183	cum	venis fuperficia-
»Annuendi & renuen- rtjs.	ibid.
dimotui.	xi 8	»Arteria	adtacet omni-
Avjlx&i-	2-S	bui yenis propaga -
»Aristotelis error in a- lis inmufculos femo-natomecjui exi fima-	vis.	ibid.
uit,in magnis anima- »Arteria tagitur in pia libus,cor triplicem fi-	ta.	177
num habere. 3 5-3	»Arteria	in tarfo v pe
»Arteriarum , yenavit	de.	ibid.
£7 neruorum cofeftio »Arteria nulla in exte-pofi mufulos. 16 riore carpo. ibid. »Arteria magna qua dt »Arteriaef, quodpitl-catur.	133	fare deprehendimus.
»A rteria yna propaga-	3 3 f
ta in totam manum. »Arteria yenx fubia-* z
eet.	14	s
Arteria per foramen ojlispubis.	177.
Arteria magis alba quam vena.	316
^irteriamagna. 32,7 r teri £ afpera. ibid. ^Arteriarum duplex tu mea.	336'
,✓trteria venofa, V' ve na arteriofa. 338 ^Arteriam fanguine va cuam osiendi no pof-fe.	3 70
^Arteria, vena O' ner., uus fe cotingunt. 389 Articuli capitii oflenfi in lib.de ofiib. 2,17 ^Artws non feruant ana logiam in nominibtts. 120
*Artuum natur £ cogni tioad qu<e vtilis. 114 ^Artuum natura quibus conTiet. iif Axillarum cauitas ex duo' as mufeuiis. 133
Bilis meatui. 317 Brachij,cubiti, 0“
manus incifio, quomt do facienda. izo Srachij motus qua~ tuor.	233
"Brachij motus interior O* exterior. 241 Alami feriptorij.
r	-
Calumnia quomodo vitemus.	19
Capita tendinum infertorum digitis pedum. 9f
Capita tria mufiulorit in exteriore bracbtj no do.	44
Capitii mufculi prioris braebij fettio. 59 Carbunculi graffati in aliquot ^Afite duitates.	14
Caro iocinoris parechy-ma.	316'
Caro multa f tperpofita pubis oJ?i. 314 Caro ventriculi,vefiae, vulu.tjO1 inteflinorSy motth.	344
Carnes auferenda. 19S
IN D E X.
Carnium lumborum a- Cor ilis raro dura. 344 (lio.	17	y	Cordis fubslantiamul-
Cartilagines litera jig- tum amufculo dijfe-ma referentes. 33 7 rens.	344
Cartilago ex quibus co~ Cordis fubTfantia proflet.	XI3 Pri*.	343
Caufa fcribendi comme Cor durius mufculo. tarios.
Cerebri anatome 'vt Corda facultas pulfati-fiat.	4	x5	& non efi ex neruis.
Cerebri ventriculut ter 347 tius.	44o	Cor,natiui caloris fons.
Cephalica vena qu£ bu> 34^ meraria dicitur. 143 Cor qui mufculumeffe Chirurgia magna exer opinantur,errat. 3 47 citationem pofiulat. Cordis aures. 349 ^3	Cor cui detettumfue-
Chirurgorum infcitia	rat,curatus puer qui-
crajfa quid dani adfe	dam.	3 5"7
rat.	IIS>	Cor, qua ratione, viuo
wcjioi , _/e»	adhuc animali detegi-
meatus. 2.87.CT* 3x8	tur,citra vulneratio-
~Xwvh.	4x7	wew fimum thoraci*.
Colon.	313	3<5i
Commentariorum feri- Cornigerafupenores dt bendorum caufa.	tes non habent. 190
Cor none fi mufculw. Cottaru numerus duo-347	380
Cor P Hi Germani h Sik A hgtri: quidfignt-inafum.	35'i	/L-S. ficet m
CoTlu omnibus fedes du AOC‘0tiih mufcul9.118 ilex.	ibid.	'Vem.	119
Coilč rnde JI uri £ di- De fibrk intercoSla-Sla.	15-3	hummufcitlorum.}$&
CoJt&natbi?. 382, De fexta neruorum a Cnttr, n; us J^finus. 14 ccrebro coniugatione. Crajli fanguink anima. 118 ha.	304	'De rer.is cruris inte-
CruTps&hraihij jimi* uorihus.	171
h tildo.	no	‘Diffittto t ota confun-
Crocodylus inferiorem ditur principio male maxillam nmmoHct. incepto.	2.64
i8f	'Diaphragma pr# e ji
Cubiti incijio. 13 S motni ihorack. 384. Cit is depilanda, ui Eius vftti. ibid. Cutis fiibiacextibltf cv/i Diaphragmate folo a-sTiivxi.	izz	nimal refyirat. 418
In Cute pedis auferen- D'-jferentie -ventricu-da,cattendtm ne ten- lor»particulares. 1^9 dinetn eifubiečluma- 'Diligentia (faleni in ne lian; us.	74	fyeilandisoj?ilus. ir
Cutis quomodo ex abdo “Dimidium totius. i6s mine detrahenda. 16z 'Dioclesprimtts conm.e Cynocephali offa huma, tarios de corporum in~ nis dijiimiha habent, cifione fcrtpfit. 65 13	Tjtjfečlio externorum
Cynocephali. 191 mufculorit cubiti quomodo
I N D a X. modo adminnhanda.	terijs.	333
41	ErafSlratum reprehen
EFflatioymateria vo	dit.	112,
cif.	390	Eudemui 1>eripateti-
Efflatio quid. 39$ • Z?	cus.	8
410	Ex qua vena in fmi-
\yxottvioy.	431	flro brachio lien ve-
tHfVCip IH. TlVCS 'ZTiiH-
£fcit qua dicantur.111
infueris.	312.
tuf v cis quando intcfti num appellandu. 318 Empirici anatomen ex vulnerum infpečlione difebant.	7*
Empiricorum fiolidi~ tai.	ibid.
izic/leiHjiHei Ticyot. 7 Epiplco alimenti injtrit mentum.	2.91
%7rt7iKos(>.	2-	99
\isi7t1usi).	ibid.
\Ts'i7tMini[M7cu. ibid. Epiploon rude enafca tur.	3 o r
Epiploon fmile marfu-fio.	301
Epiploi TOivJcms. 305" ErafiThati opinio de ar
purgetur. 149 Excoriatio. iiz Exercitationis vis. <54. Ext c v fio er fexio a. duobus generibus m a fculorum. 184
FEmoris fecundus mufculu5.7y.ter tm mufcuJus. 7 8 quartus mufculus.79 quintiu.	80
Ferrum noricam. 40^ Fibr<e mufculi lati vari*.	i8tf
Fibr£ mufculi lati.iti-d:ces principu nemorum.	188
Fibr&inquibus anima hbutinficienda. zft Filrarum in mufu is fitus varim. 2,51 Fibv& mufulorum \n~ *	4
I N D' E X. tercoTlalium £ lite- Caleni liber de ofiltil ram referunt. 387 abfolutifiimus. 7 Ftbr<e notharum coTia- Galeni dtligetia in Jj>e~ rum.	{}anAtt ofiibws.	6
Fibrarum mufculorti (Jalenus in admir.iflra intercosiahu exame- tionibm anatomicis or-■vnele incipiendi*, ajr dinemlibrotu de vft* Fibrarum pcfltura in partium fequitur. 13 mufculi fefttone tenen Cjalenm qu& animalia da.	10 inciderit.	181
Fhmits Ttoethiu. 6 Jermani hoŠlitcorptu Fungofa fubftantia la- inafum.	151
brorum.	1^4	TMT^opctqix. 16o.CT*
Fibnfa ligamenta qui- ip y.
Im caro obdučla eft glandularum natura fimdiaffcellis. 25T feorfimnofcenda. 16
GySlenti* eos ar- ClandnU mefenterij. guit qui de tho- 308 raiis motu non bene rgxiajlusproajfw.19 opinantur. 384 YT Emia qu£ ani-Qalemit	anatomica6 XJL vmIm affic>a-
admimfirationes ohtn tur.	Z99
fer ip fer at.	f	Historia imperiti cbi-
Calent hhri de Hippo- rur<rj.	isi
cratis Z3" Erafislrati Historia de eo quiper-anatome. 6. de rena- diderat digitoru exr-ntm feChone. 6. de a- guorum fenfum. 1 r 7 natomicis adminiHra Hominesi?fimi<e quid tionibwamijli. ibid. fimile halent. ifi
Hum
Humerarixvtn<arami, mes ignoratione. Sf9 144	CT36o
Humeraria vena, qua Infyettio humani cor-Cephahcam vulgo ap pons quid pr&Šiet. 13 pellant.	r	43	Inštrumenta	alimenti
IEcur & os inŠtru- prima ratione fu fla. menta data a nati* 188.fecunda ratione ra.	Z87 fačla.ibid. tertia ra~
Iecur hominis. $io. & tionefaSla. ibid. 314*	Instrumenta, cilmm 10
Jocinerit lobi non pares fidentia, qua magni-in omnibus animali- tudine.	290
hus.	30	9	Inštrumenta	cibi tri-
locinoriscaroparechy- plicia.	186"
ma.	$ig	Inštrumenta repurga •
Incifio duplex vt fepti tiafanguinem. 287 foramen exaflibs in- Inštrumenta fyiritus. tueatur.	171	3 zj
Incifio earum partium. Inštrumenta ftiritalia quibuf vox emittitur. qu>a ratione a natura 396	faSta.	328
Incifio facienda Jecun- Inširumentomm Jj>in-dum longitudinem la- talium anatome, 3 zs tionis vaforum. \z6 Inteštimmieimu.^iz Incifio mufculorum qui c<ecum ibid.recftitbid* in cubito funt. 31 Intešiinorum natura Incifio noflris mani- feorfum nofcenda. i<f busfacicb la. 20 InteŠlinorum natura. Incommoda ex anato- Sit
Inuidia eorii qui altos Lien terrestria excrt-docere nolunt. 66 menta recipit. z%7 Ipz Lien quibus in fit. 309 C?"2/8i	Ligamentum quid. ZJ
Ktviura.	Ligamentorit yfus tri~
K>i7vn.	ibid.	plex.	5^3	i
Kvsru.	318 Ligamentorum qutt in
Lfibrorum inferio capitibus mufculorum ru natura.ujz funt,yfut.	5-3
Labra quomodo oJ?t ma Ligamenta quinque in xilU connexa.	ibid.	carpo.	^4
Labra fuperiora. 194 Ligamenta articulorH Labrorum fuperiorum d’gitorum membra-motus.	ibid.	nofa.	ibid.
Lamina quid.	314 Ligamenta colligantia
Lac in arteria effe fal ,ofl'a carpi C7* metacar fo quidam opinantur. pij,dura.	5J
376	Ligamentum rotundi*
Libri confcripti3memo- in carpo.	66
ri<e adminicula.	6 Ligamenta capit it tnu-
Liber de ofithus maxi- f,uli prioris brathij menecejjarias.	zi 7	yalentifiima. 59
Libri de yfu partium Ligametutn membra-quo tempore fcnpti.7 nofum, foramen efits Libri Qalent de Hippo pechnis loprehetidens-cratis (jr ErafiTirati 91 anatome.	6 Ligamenta pedis robu-
Liber Caleni de dtjfen- ftiora quam manus, fime anatomica, zj 96
Tirr
index.
Ligamentum ex qui-busconslet Ii? jitaior digitus d quo Ligamenta ariiculcrti tedtneflectatur. 37 tibi*V? pedti»	1 o y Jistalum mufculorum
Ligamenta articulige duplex.	413
nu.	10	S	JsJanut z? cruris ana
Ligamentorum omnin tomica admimslra-non idem yfus. 108 tio, curprimu tradi-Ligamenta aTlragaln ta.	73
religantia.	105»	gtfanus[impliciter dt-
Ligamenta ofiiuplan fla, totum membrum te.	1 ro	jignificat.	'm
Ligamentafenfu5 ex- fitfanus fumma 111 pertia.	187	gtfajfeteres.	15)7
Ligamenta apparetia gitenynges que ohm posteriorepar teprio- dicerentur. 431 ris yertebre excifa. gni.^intoninus. lyz 2,151	gtfarinui laude di-
Ligamen ta orta ex la- gnus, quod de anato-tocffe etpefline. 314 mefcripferit. 64 Lycti obiter increpat, grtarullipuer, cui cor quod multes mufu- dcteBum fuerat, culos omifer it.	2,0 7	ratus.	352
Lycii quifcripfit ana- Macoffefit qui Caleno tomen mufculoru re- dicantur.	184
prehendit.	17	Jlilaxilla inferior >no-
Lynces.	ipi	uetur in omnibus ant
M signi femoris malibus,pr ater quam mufcuh fibra. inCrccodylo. 187 gtfax
JrtaxilU inferioris mo	ab accidentibus. 305"
tus tres.	i8f	Mi]XKXgnicy. 141
Jtfaxilla inferior qua- Jtfodt c$mponendi na-lis in animalibus. 191 t ur<e.	Ui
Jflaxilla inferior in bo JvJotits capitis ad late-minebreuijftma. 191 rarndefiat. Z07 | Jitaxilla fuperior a ^Motus cordu natura- J quibus mufculis mo-	lis.	344 |j
ueatur.	197	Jxtotus digitoru verfus |
JtfaxtUa inferior d: 0-	paruum, a quibus ten
bus ofibw confiat,	dtmbus & mufculis
zoo	fit.	i8f
Jtfembrana diligenter Jslotus indicis er me- \ feparanda, vt vafa	dij digiti ad latus,vn
penitius affici, pof-	defiat.	18
fint.	12-5	Jbtoius optu carpi ob«
JXlembranafuccinges.	fcurus.	5-5"
331	jutotus quo brachtu ad
Jtfembranaru coflas	coTias thoracis expan
cingettum bafis 270	ditur, duplex: & a
SMe brana mufculila-	quibus mufculis fiat,
ti, qualis. 387 134 MxwyyofuAvg. 408 Jtfotus thoracis obfcu-Jttenynx crajfa dupli- rus ad anteriores co-cata.	417	flaru fines. $$i.einf.
Jitenynges quomodo de motus manifestus appellentur. 46'$’ adpoUeriores coTta-Miace^xiof) ynde. 304 tum fines. ibid. Jtfefenterium nomina Munimenti* ted num
digit
digitos JJeftentium Jtfufculi buccarum mo quomodo appelladu. tores.	io
3 6	Jlftufculut	ne vnttt qui
JMitfcult imitantur na dem in pedibut ad te-turaoJ?ium,mufculo- dinti generatione ferum vero natura ar- orfum deSi,natui ejt. teri<e,verne, & nerui z i imitantur.	10	Jrtufculu* fu^ertenfui
JiftufculorU anatome totk coUis. 13 feorfum fcriptaa Ga JMufculi mouetes digi lene.	17	toru articulos, latue-
Jtitufcuh quidam Jim- runt aliquandiu Ga-pltcem naturam fibra lenum.	14
rumhabent. 18. qui- Jttufculus cubito ex~ dam duplicem. 118 trinfecus incumbens, JMufculorum cofečlio vnutefl.	16
poftojja.	if	JtsJufcu us mouespar-
Jilufculorum a fItonii uos digjtos in obliquH cognitio maxime ne-	-vnuicft.	16
cefjaria. 19	JMufculuf	quomodo v-
Jtlufculos quando in- nus dicatur. 17 cidere cogamur. 1S Jirtufculu* fur& non v-SMufcuh attio dihgen	niti e JI.	27
terpernofenda.ibid. Jttufculus partes fye-Jitujculorti ačtiopro- cie diuerfa mouens, pria.	19	non vntu eft.	30
Jilufculi incidendi /e- Jtrtujcult diTtmgumur eundum fibrarum dt*	motuum differentia,
Mufe
Jifufculi carpit flette» Jslufculus carpi mn~a+ tes.	33	lo coh&rens, C7* maio
Jtfufculus in cubito, ris digiti caput attol-nulli alteri mufculo lens quomodo fit fimilem vjitm pr£- huiuintufculifacien-fians.	34 daincifio.	44
& quo Pitufculo incipi- Jttufculu* anatomicis enda (itincijio. 34. incognita*. z6i Jvtufculi quinque occa lufculcru externortZ pantes interiorem re- cubiti diffettio. 41 gianem cubiti. 3 9 Jtitufculoru internorU tM'ttfcultts carpam ex- ortu*	46
tendesiuxta parmm JXtufculus excifut in-Aigitum.	41 uioiato neruo. 189
SMujiitltis exterior cu- JMufcalus manti fiipi-biti carpti extendens,	nam faciens,	quo-
43	nu do cius incifio fa-
Jttufculi exteriores cu cienda fit.	45*
bili, fecundum alios JStufculi mediam cubi «&o, fecunda vero a- ti C7’ radij regionem lios fex, funt etia qui implentes, W digitos feptemfaciant, ibid. monentes.	4.6
jvfufculoriZ tria capita Jirfttfculi manam pro-in exteriore cubiti nam ar fu pinam fa-condylo.	44	cier,tes,quot30‘ eoriZ
JMufculilatetesfubtri	incfio.	47
btts fuperficiarij s in jdnjhilmmantt fitpi-exteriore cubiti con-	nam faciens.	48
dj/!o.	44	Jrtttfculus manu, pro-
nam
INDET. nam efficiens- ibid. Pitufculi duoanteria-Jttufcuii exteriores at	res monentes articu-
biti radij ynde o-	bi m cubiti-	<fo
riantur.	fO	Tdufcuh cubiti artku-
POtufculi quatitor digi	lumextendctes. ibid.
torum.	ibid.	Jdufculiqui fuit tendt
yxtufculi duo monentes	ntbus tibia	inferun-
pollicem, alter addit-	tur.	79
cens eum ad digitos, Ptfufculi totam manii alter abducens, ibid.	extendentes. 60
Jdnfculospartium di- Jhiufcitlus latens fttb gildab alijs abduces, mufculU totam manii ynde oriatur.	f I	ex tendentibus.	61
Jslufculi quatuor exi- ytiufculus latus extra gui digitos monentes,	femur non ejl fujfe-
Jitt in profundo meri	cius.	70
to anatomicos latae- PMnjculi primum inci-re.	ibidem	dendi.	74
gitufculi inclinates di- pKtufculifemorUprimi -gitos ad latera, fi	omnium incidedt. 7*
Jitufculi ligamenti for SMufult circmfcriptio mam habentes. f4	ex fibraru diferettj s
jit ufculi fnperiore bu-	facite cogncfcitur. 7f
meri partem occupa- Jotufculorum magno-tis incifio.	f	8	rum aStio in mortuo
jStufculus prior bra-	animali facile etiam
chtj.	58	yideripotejl. 75
jdufulus alter bra- 7d»fi»Ius primus f-chij.	60	moris ynde oriatur.
7f. ynde y6. tertm yirtnfculus tertius ge-•vnde 77.quartus vn nu articulum extende.	7 8 dens.	8?
Jstufculws quartus fe- Jflufculi totam priore moris curfori perru- patelU partem comptus.	79 prehendentes.	83
JSlufculttt quintus fe- jflufculi attingentes moris.	80 magnu trochatera,et
Jrtufculorum reflo, u eorum aflio omnium afho.jS.obliquorttm yalenUfiima. 83 item.	ibid.	Jtfufcului fle flens ti~
Jrtufcuiorum capita biam & leniter genu quatuor ex coxarum arti culti mouens. 84 offe prodeuntia. 80. Jxtufuh magni poTle (y 8 r.	riorem interioremq;
JMufculi alij femoris femoris regionem oc-tamanterior ecquam cup antis aflio. 8 J poTlertorepartefemo Jtfufculus magnuspo rif genu arti culti ex- Jteriorem interioreq; tendentes.	81 femoris rogionemoc~
yrtufcuh primi genu cupans, quare popli-articulum extenden- te fle flere dtflus jit. ttscaput.	8z	ibidem,
ynlufcuh fecundi genu JWufcultts magnus fe~ articulum extend n- moris interim duas tiscaput.	83	aui tres part-orti mu-
Jitufculi anterieres fe fculorum circunferi-moris omnes ynam pttones habet. 86 cflionem habent. 8i jtfufcnlta Ituidus oriens
ens tx inferiore par- poplitem permearint, tepeElinis.	87	94
JMufcului tot H trocha- ^Mufculi Jlti in fur a tera co prehejes. ibid. retro,quot fint. Jttwfcului lumboru tri Jtitufcuh exteriores ti-fidus. _ ibid. bi<e.	96'97
JXlufculta primus exte ystufculus fecudu* ex-riorum femoris. 88 terior tibice. 97. ter* Jtfuf culus poSiertori- tius.	ibid.
bm femorit partibus pitufculi anteriores ti-connexus qu<e eius bi<e.	59
aflio.	89	JMufcultts abditus im
Jtfufculus valens er poplitis articulo. 10 i. carnofus expoSterio- Jitufcuh pedis multit re ilium fede proce- ignorati.	10$
dens.	90	Jvtufculorum quatuor
‘Mufculus liuidus infe genera in pede. zoj. more.	91	JMufculorum pedis fi-
Jitufculi inferti in mu tus,numerus,propor-gnu trocbantera. 91 tinne ijs rejpondent, Jflufculiintro caputfe qm in manu funt. moris comedentes. 104 ibid.	Jfttujliilut	fuperiorit
Jftufculus paruus me- partishttmeri-. 12,7 branofus ad anu per- jrtufculushumeri tri-tinens.	91	angularis. 145
Jstufculi tibi<e. 94 JMufculus totum fora-Jtrtufculus genitus ex men ofiit pubis occit-duobus capitibus cum pans.	ijj
Jata fmlm orlus ex co- Jrtufculorum quinque miffura oj?« pubis. genera'more. 184 ibidem	Jstufculi lati & graci-
jMufcuhis lam er te- les.	i8f
nwtgnoratus. 181 J'dufculus latus crte-jtilufculut f-ontu. iSz nuis.	1S6
jstagna jeflio frontis Jtfuf.ulus ligamento j p rope radices palpe- appenditur parti vn-hrarii, quid efficiat. de exoritur* 187 , ibidem*	Jetufculi laticircufcri-
Jotufcuhis buccas mo- ptio.	189
uetis cumlabru. 184 jttufculi lati varietas ptluffuli qui ante Gal in varijs generibus lenum medicis ignoti animalium.	190	|
fuerunt.	10	2,	Jtfufculi	mouetes alas
CtfufcuioYum in fcaprt narium & maxilla.
ia ortus et incifio.izy 199 Jtfufculorum genera- Jtfufcuh ma[feteres>et * tio.	118 eorumJeElio. isz.tf
yxtufculoruprim& con ,201 ,rugationis, abdominis Jrtufculoftim maxilla origo.	x\7	/mouentiu’incifio. 197
SMtifculoru capite di' Jxtufculi tres conticui fetto illorum atlio tol adempta iugali. 199 Utar.	415	jWuftulas parum in
ptrtufculi patqJflMiis. ore.	199
184	JMttfculi interioris
Jc1 »fcuh hjftl/xpraC' principium.	20t
184	/W»[culorum granim
°jfi
tfficium.	103	efficientia obliquam
Jttafculi lati figura, capititmotionem.zip 105-. incifio. ibid. SWufculoru par quar-Jtfnfculus latui qui- tum obliquum, ibi. busrationibut probe JMufculoru primi & turfallus effe fcapu- ficudi parif allio.z 17 larum caufa, non ca IMufcnlt ohltqui caput pitii.	10	6	in latera camertetes.
Jtfujculorum laterum 2-19 angulofublimi (capu- Jduficuli redi ynico larum bafi t infer toru motui pr afmt. zzi ■ par fecundum, & eo- JVtufculorum ex capite rnm allio.	209	ad fcapulai pertinen
Jtstufculi lati concur- ttuallio.zzi.cz' eo-r entes.	zio	ruad cermcemperti-
(Mufculi caput in pofie nentium allio, ihd.
rioraretrahetes. 211 ystuficulorie ex posle-jdufculorum occipitio riore auris parte ad infertorum dijfeilio. dani cula extremum 112,	ad io-	ibid.
yttufculi posleriores Jtstufculai expoTlerio-exigut nonfuntani- re auris parte ad cla-maduerfi ab anato- uei angulha cz' du-micii.	213	r/*s.	d)id
pttufculoru minor con Jtitufculus ex occipitio iugatio,quare prater- camofus.	zzi
miffa efi ab anatomi- JXtufculus alter carno eis.	i 15-	fies ex capite ortas*
Jtfufculorn tertii* par t.zz
INDEX. yiftufc.fcapularum.113 rum regione exortuf SMufcultts fcapulas cjii x Utera referens, ibi.
hyoeidiconetles.nl Jftufculi ex mamisad Jvlufcultu fub cutela- bumeri articulu per-tens adprincipitimit tinentis aftio. 233 fittli•	223	Patufculiamammis ad
SMufculi fuperfictartj caput bracbij euntes, ad principi it tbora- & eorum allio. 234 cis aClio. 224 Jslufculi duo ab imo Jvtufculi ortus a prima furfum procurre tes, •vertebra. 224 [capulas ad thoracis Jtfufculus a primaver latera, continentes.
tebra carnofus. iif 237 Jtfufc. bipartitus.232 ^Irtufculus magnus in Jstufculus fcapulas in cauis partibus fcapu~ priorem ceruicis regio larum.	239
nem attrahens. 116 Txtufculi in ftiperiort pitufculus a larynge parte bumeri locati, ad fcapulas.	11S	angulum inter fe effi
Jttufiuli faSliad mo- cientes trianguli ver-uendasfcapulas.11/ tici perfimilem. 239. Jtslufculi proprij fcapu G1 240 larum.	n-/ Jiflufculus iuxtafcapit
Jtfufculus ex mamma larum coTlam. 241 rti regione ad bumeri JMufculi magni a pe-arti culti pertines.1 Bore in brachii* tn-Jtfufc.a regione mama fertio.	241
ru exorti incijio. 232 jxtufculw fcapularum 2ttufculus ex mamma elatior vr humilior.
i 4	41*	Jrtufculi abdominis
Jrtufculm poSlerior quo ordine fiti fmt fcapularum. Mf z 66 jtitufculi reuellentes co Mufc. circular is fepti fij*.	%46	tranfuerfi.	272
Jxtufculorum coniuga- SMufcul.tota interiori tioex fecunda Terte- partefpin<c. 274 bra.	24^	J&lufc. duo ex Jecunda
Jtfufculorum fublimm -vertebra lukorn. 27 6 thoractf tres coniuga Jislufcul. ex ligamento tiones.	247	membraneo.	177
Jclufculoru extra tho- Jxtufc. ortorum ex lira ce par bifidi*. 24P gamento membraneo Jtfufculorum interco-	aflio.	277
flaliumfibr<e 2f o ^Ktufcul.reSloruaflio. JMufculi abdominis pri z$f. obliqmrit. ibid.
mi incidendi 255" Jxlufculi in finibus va Jtilufculi tibi<e.95‘Vn-	forum excremeta rede tertia. 159. ynde	cipientium.	288
quarta. ibidem. Jtfufcul. fepti tranfuer SMufculi abdominis fi circularis. 296 quomodo incidedi. 160 jttufc.aUmeli conficien 0ttufculoriZ reflorum di instrumenta. 322 abdominis circmfcri Jxtufculoru abdominis ptio	2 6" 4 rfws.	ibid.
Jxhifculorii re florum Ttilufculi fedif. 313 abdominis admtni- JM<fcnliabdominis & Jhratio anaton vafa diaphragma intelii-cilif	2.6f na premunt. 324
J14«failorum yfms in tur.	4oCr
abdomine ad egerciu Jtfufculi intercosiales excrementum. 314 diaphragma iuuant Jtitufculus yeficx. 315- m maiori yfu refyira Jxtufculut (T^iyKjuf.ib. tionis.	401
Jiiufiiili, yentricuhtf, .Ttitufculi intercoTlales intsTlina, yefica, z? foli agentes quid effi-yulua fibrat fitu di~ ciant.	401
uerfa-s habent. 344 jflufv.lorum interco-Jrfufcuhts qui fedts os (lalittmfeflioquomo-claudat.	314	do admimslranda. |
Jxlufcv,lcrum car o ra- 404 bicundior. 344 Ptlufculi qu£ refol-Jktufculi thoraci cohx- uani.	40	9
rentes, rte omnes mo- JUttifculorum thorace tm tpfim gratia fafli monentium par ter-funt.	381	tiara ex ligameto te-
JVlufculi lumborti fpi- nuipofbfcapidat.41^ namfleClentes. 3 S f \ T ^4tur& mos com~ Afufculi cosiarum no- 1 N ponendi. m thantm.	38S Natura ingeniofa.%?}
Jvtufculorum interco- Natura,animiafficfi-Jlalium incifio. 391 bm corpus idoneum jxtufculi interccTiales effingit•	z8i
quomodo refiluan- Tlaturx ammahu in-tur.	399	dofix.	tbid.
JtfufculifedU,pudendo 'ttcruusirena,Zy‘ arte rum,ypfic&3& cru- ria.nejmentes inar-y£,quando refiluan- teriam.	nz
2ter
N eruor um, venarum <&• arteriarum ipfws incorporc.	ibid.
Heruus ex qmhus conflet.	113
Herui praciji anato-mes ignoratione, ii9 Nemi non xqualtter confpicui in omnibus animalibus.	i z j
“Herui molles ad fen-ftm aptiores ,dunve-ro admotum. 346' Herui quomodo dijfer gantur.	Ii	8
Herui ad manus CT* pedes venientes. 11S Herui fub cute bra-chij.	130
Herui cubiti. 136 Heru orum incifio longi a radice facienda. 116
Nemorum exili tt propago qu£ in exteriori Utere mufculi trianguli videtur. 12-9 Herutts a mnftv.lo del-toidc.	12,9
Herutts ex fecundo me fopleuro exortus. ibi. Herum cutis quo loco brachium fubeat.ljO Herutts afyinali medulla |>er axillam pri-tnus in brachium dc-fccni.es,quo loco brachium ingreditur. 131 Nerutss fecundus bra-chij. 7	131
Heruus tertius prcpe fectmdum eorum qui in exteriore mufiuli trianguli latere videntur.	133
Heruus maximus qui dicatur.	ibid.
Herui duo in interna, regione brachii, qui quarti funt. 134 Herum quintus bra-cbij.	ibid.
Herutts in brachium veniens ex fecundo me fopleuro. 135-
HeruorumUfoin ani maltbtn,qu£ incommoda afferat. 39 g
Heruus inmanucraf- Heruorum ignoratio, fiflirmu.	135-	multorum malorum
21 er um primus exte- caufa•	161
rior cubiti. 138 'Remi elabentes in cu-Heruis exiguis meta-	tem femoris.	164
fhreni interceptis, "Herui tibi*.	IČT8
vox perijt. 394 N erui multi per mu- j N er ut duo reliqui ex~ fculurn latum Jparji. teriores cubiti. 141 18 S Tieruw quartus inter "Herui in quibus maxi-gibberum inferiorem	me confpicui.	187
que nodum bracbij Heruos efficiendi ma-in cubitu porrettus.	xime conjpicuos a ra-
141	tio.	188
Herui quarti brachij Herui ad labra. 1513 principium. 136" Herui alij fenfifici>alij Heruoru exterior pro- motorij.	346
ceffus cubili vnde. 13 6 Herui omnes facultate vnde interior.ibi. fentiendi €7* mouendi Nerui per medium bra fuppeditant. 346" cbij flexum in cubiti* Herui motores duri, •venietis propago.137 fenfifici,molles. ibid. Tferuis nonineft vir- Herui ad diaphragma tus,pro magnitudinis peruenietes fettt quid ratione.	160	efficiant.	401
Heruus mufculoru in- Homina negligenda. fignem aftionemob-	319
euntium cognofcen- Horicumferrum. 40$ j ietf,	161 Humejianus Quinti I
and
auditor. 7.&.38«? bantur in Mexan-
Oftltquws dtgitotw dria.	IX
motM yndefiat Offa in fimi a ftettari 't-S	poffunt.	12,
Obtufus fcalpellus a- Offa pemofeda in bo-pus incidendis mu- mine esrfimia. ij fculit. .	31	Offa & mufculijfun-
Occurrunt aliqua ait- damenta totius cor-qttado, pr<tter ea qu& poris.	jj.
a §alenofcripta funt. OTlenfio partium quo-modo facienda.	ij-
Otio mufculi ignorati Offa ita teneda funt,yt prioribus «Anatomi- non modo res ipfts, cis.	20	fed etiam nomina in
wteKgxvtt/.	137	proptuhabeamw.ij
Omnia qu# in corpore Offa pubis quomodo fe-fmtifmiliafimt ojfi- parentur. 91 but.	19	I S’ A/iyxv/nx. 338
Osiltum.	313	X JLn^fž^jfarA/f.
Oslitboides.	2x8	431
Osfacrum.	174	‘partium corporis pro-
Offavelutihx{4.KHism portio in animali-tentorijs.	9	btts.	2,84
Offa yelut parietes in Tartes corporisdetettx adificijs.	ibid•	in magnis yulneri-
Offa bumana infpeflio	btts.	15-3
necognofcenda funt. ‘Particulx habentesJi~ l o	milem afltonem, zr
Offa ftettanda exhibe- eandem forisfrufru^
** y
! N D ,1 X. tam obtinentes,eande 'Periton<ei duplex pro* etiam jlručluram in- pagatio.	ibid•
ternam habent. 2,§z <i><x\xyl quid. 37 "Pelops pr£ceptor Qa- PhtlofophivetereSjami lem.	7 tomes jhidiofi. 6 4
frtftcuiivtiivtu 64 P hrene s.	1 y 4-
p2,70 Phrenes diaphragma. Pericardios tunica,»0 297 eftconnexacordi.330 PiShho^h. 191 'Pertton<eifiibslatia di- ‘Plexui fcofojtfiis. 43 6 u er ji s h n ločit dtuer- Prophlit flexura quo-fa.	303 modo fiat.	84
"Peritonaum omnibus Port£ iocinoris. 3iy alimenti inltru.ob- PoSleriat opus de ad-tenfum 303.orrnia in mimTlrationib9 .Ana te sli na comprehedit. tom.melm priore, j-. 306-	er 7
‘Peritonaos membra- Prima vertebra quare na.	294 poTiertcre proceffmn
Peritonaeum ,fimilarit mn habeat. 214 pars 194. er ynde Priora anatomica ad-dtClum. ibi.&318 mimTlrationes (fale-‘Peritonxurn circulum ni duobus hb.compre-refcrt.	z$f	henfe.	13
'Peritorneum quibus in- Trccejfus cubiti yix-dumentum fuppedi- fjeins, ~vel Tv\a^«'t tat.	197	obliquis carpi meati-
cPeriton<eum perfora- bus aptus.	yg
tum.	311	Pubis ojfa coeuntia in-
ter
INDEX. teruentu cartilagini*. T) sidi] matta ad 313	1\ cubitum. jS
Trocejfus mufculi fu- %ecrementum. 437 periorem humeri par T{enes,& eorum defcri tern occupantis Srt an- ptio.	318
gularis.	58 ^Anguis leonis,cank
"ix/xiJojJis corpus in O omnium<j;fortium cerebro.	440	&• calidorum animate au	174	lium,qualis. 313
‘Pulmonis lobi pares Sanguis fuis figi-35-7	dorum animaliu,qua
Puljatilis facultas ex Jis.	ibidem
corde oritur.347. non sanguis crajfus in qui-efl ex neruis ibidem busanimalibus 304 Pulfatrix facultas cor Sanguinis fluor ex ardi nattua.	333	teria quomodo ffla-
Pulfus arteria non fen tur.	375"
titur in crure, nifi in Satyrus. 6.0" 14 planta.	17	S	Satyri.	191
Pulfum in macilentis Scalpelli obtufi apti in-factliusfentiri	cifioni mufculorts cu-
JiyiA©'.	417 biti.
Pylorus.	317 Scalpelli myrfini. 531
QVafliones de ana Tn Scapularum d tbo-^Jome inutiles, race feparatione quid lg 2,	faciendum.	13^
Quir.tp aSliones in ore SaiTu/©- ynde dica-18 y	tur.	10
Quintus. 5.14.^386 Scopus flntttur* partium
INDEX. tium corporis. i8 6 lum habet.	10
'S.H.vtf&vis in columba Simi* qu& homini fi_ rijs.	310 millm<e.	11
'S.h.vtk^is.	37 Simt£ cynocephalos
Sečlio moderata, m imitantes. ibid Sečlio mufculi medij Simi* no ajfequuntur quomodo adminiSira perfeBam rettitudine da in parte interna hominis ibid. CT' quid mantis.	35-	incaufafit. ibid.
Se SI io mufculorw car- Simia reilam ftrutttt-pum fle flentium, vbi ram erutu babet.i 79 incipienda. 38 Simi<e fujfocand<e in Secandi mufculi cau- aqua.	18 f
fe.	19	Similia jpecie. 194
Secandus muftulttt, Simia maxillam infe-Jlix vkcppvtri//. 19 riorembreuemhabet. Securis tetraSiomos. IS>I 371	Simia qu<e homini fi-
Septum tranfuerfum a mittima.	177
nothis coTits incipit. Simia deferiptio. zyp ayj.CT' iy4-	Simi<e cynocephali fi-
Septi tranfuerfi deferi- miles.	280
ptio.	109	Sirni* quare rethe in-
Septi tranfuerfi fora- gredi non poflint. ibi.
men.	xjl	Spinalis meduHa fecu-
Sergiut "Paulus. 8 dum longitudine fe-Simia pechts latifli- Eia, nullum mufiulH mum, faciem rotun- intercoilalem refol-danijZS^ longum col- uit.	40s
Sfilt/CfJ
SlifVO/J. 319.07*380 chij.	IJS
Succingens membra- Tendo latus albam lina.	318 nam attingens. 148
Ž]vM4if'ns procejjM.39 Tendofecunda coniu-St/(A7[i<?vKwctiquadi- gationif mufculorum cantur.	110 abdominis. . ij8
' | Endinis genera- Tendo quarta coniu-X tio in manibus gationis mufculorum conjpuua efl. 2,1 abdomina cognitu dif Tendo quid. 2,3 ficilif.	z6o
Tendines mufcul .fle- Tendines ad lumbos Bentium carpit. 3 9 pertinentes. 175 Tendo inflettens car- Tendo ad partium tropum ad magnum di- chanterem. gttum.	j 6	Thoracis incidendi ra-
Tendo Utus mufculi ttoraria.	35:9
femoris■,^S' ei ws infe- Thorax quid.	379
(ho duplex.	7 i	Thorax quomodo	im•
Tendo poTltnori fini mobilis fiat. 411 calcis infertus. 9A ©»V«*	339-^3*0
Tendines inferti dtgi- Tibix vr cubili frnilt-tis pedum.	9$ tudo.	liO
Tendo tertius tibia fini T i/*« quid fgnificet.
adnatus.	9 6	112.
Tendines quatuor di-	201
gitos pedis extenden- Tunica arteria inter-tes.	9$	na.	337
Tendines mufculorum Tunica inteTtinorum trium ad caput bra• yeficx z/yulu* qualis.
IN D E X.
1U.	30	9 Venam propagines al
Tunica quid apudana digitos.	ibid.
tomkos*	315'	Venarum inordinat<e
Tunic# venarum ,'ioci- propagines. 171 noriš tenues. 315 Venz coh&reht arteriji
VAria incidedi tho in mufculos infertu, racis ratio. 379 nontamencotra.ijs Vafa per axillam per- Ven/e rt >l ob is cofpicu<e reptantia, qvaio fint Jint,qupd faciendum, apparentia. X44 Ijf Vafajpermatica. 311 Ven* wachq in qmbuf Vafa ventris inter duas dam ante conftlicne p eri tenai partes. 398 confpicua. ibid. Vena httmeraria. 5 y. Vena humeralU quado O" 143	fecanda.	155-
Vena magna qu<e dica- Vena qu& fecanda, hit tur.	133	qui fufra vel inf-a
Ven<e h umeralis in cu- clauiculas dolent• 1 s 6 biforami.	145	Vernequa feruntur in
Venaaxillarts. 145" manum■	If8
eius propagines, ibid• Vena inbrachij extre-> Vena magna% in bra- mo,in dnas propagi-chio ,<3° eius propago. ne s difftjfa. ibid. 147	Vena qu£abanteriori-
Venarum ota in bra- bas mufiulU femoris chio coeuntia. 148 deorfumfertur. 154 Ven<tdn<e tertiam Gr & Vena qa&per inguina. £orwm literam refe- fertur•	ibid.
rsntes.	148	Venamxtacoccyge.ib.
Ven
Vena in foramine pe-flinis.	ibid.
Verne cruris.	I71
Vena fibule bipertita. 173
Ven£ du£ infgnesprope gibba & extuberantia fibuhe extrema.	174
Vem os pubk perreptat 17 S
Vena CT arteria per in teriora femori*. 17 S Verne & arteri<e in ynu coeuntes adpor-ttis hepatis. 307 Vena caua s-sTuJcS'^lX 3H-e?’3i4.
Vena magnainfingu-loi loboshepalis porre Cia.	31 <y
Ven* y ni c v. m in dumetum habentes in ioci-nore.	318
Vena arter:ofay& arteria venofa. 335" Venarum yna tunica. 33^
Vena nutrientes cor.
-3*1
Ventriculai in quihtcf animalibus ynictu„ O" in qutbu* plures. 189.cn 90 Ventriculi dux tunicx. 309
Ventriculus tertius ce. rebri.	340
Vermicularis particula i» cerebro. 44^ Vertebra prima colli.. H3.^rMre leniter cx-cauata.	1x4
Veteres philofc.anato. (ludicfi.	6	4
ViCcus pulfans. 331 Vtfierum natura feor-fm nofcenda. 16 VnguU natura, no..
eriX3 Vngp.es pars corporis. H3
Vox quomodo aboleatur.	391
Voce magna puditum animal3aptum confe-Clioni.	389
Vret eres•	310
Vul
Vulneraria fteculatic-	iirif«o>twf.	3^
72	r~r^r'/ufix.	197
VulneruJfečlatio qui-	* / Zj^omatis in-
bu*ytilif.	iy	ctjio.	193
YVifanCTiS V(AIV\S.
Z7Q	F	I	N	I	S.
//$Tt O
GALENVS DE
OSSIBVS.
*
F J- I^ D 1 N	N D O B^£-
lamio Siculo interprete.
*Xd Grxcorum Codicum fidem di~ ligent er emendxtm} C^fcho-hjs lUufircttPfi.
M «
AtVD 6 T11E I. ROYIIIIVM, jVB S C V T O VSNSTOi
a*-> vry‘i v K'L*v- 't
.«..
. ... .
:
* :•	.i	,
■_-,v ;i
»I • j-u.
/O^oc? 12 Hh£>
PAVIO 111. PONT«
M\A X 1 M O F E J^D /-
nandus Bala-mius,
S..
V L T^i Hippocrates O* Erajljlratm de Anatome tradiderunt, quta G deno deinde copiofm accura tžnsjj trač fata funt. is enim Homa fub ^Antoniniprimum, mox fub Mara \Aurelij Impeno/ju* ad exqni Jitamfmguicrum membrorum, ac minutarum qu ocjHepa rticularum dijfeftionem pertinet diligentijsimefcripjit. Nihdj3 cjue> interiorum fedes-jigttrakorde j3 ac magnitudo dignofcipojfetfrztermip. DiJJcčtis non hominum tantummodo, fedjimiaru quoque, C^ea rum anvnatium corporibm, qna aliquam nebifcwnJimilitudinem ha
bent. Nanque h*c ~\bi prudenti medico expio: ara compertaq3 funt^aptius tutius^ remediaimponuntur, ac fel;cim quoque curationes cedunt. Ext ant huius de ^Anatome libri nouem, deerat cum nonnullis dhjs de ofšibus liber. Ctimj} fupenoribuc menfibm Florenti* in Medice a Bibliotheca plure s de laxationibus deq3 ahjs,qu* AU rem chirurgicam faciunt,reperirentur ^Autorespyno cotenti codicefioj^ hetuJUf-jimojjunc neghgcnterfcriptum, mu It isfj mendiSfCr' temporum iniuria depraua-tum,clemens v 11. Vont.Maximus, lana Zafcdri yiro Dolhjšt mo tradidit, qui\t ia pridem hunc hbrum e Gr*cu rumis erutum feruaueratfcfimmo cumfludio en-raj3 innumeris purgatum yitijs,mprlitinampropeformam eum reflituit. lnter e os Jfutore s Galenus de ojiibus 'mer at,que ciim kplerifque clemens defideran ant-maduerteret,mihipracepit,	illum ad
fitidiojorum yjitm transferrem. Quod me
pr*
fro Viribus lihentifimefačhmm recepi, tum~\tillicui debebant obtemperarem* tum \t ahjs Anateme s libri*, id quoque tpajimembrum abtjs tandiu diuuMnt distrdttumtfecommgeremfimuljj Vhdc lucubratiuncula tanquam pr<ggufai!one quadam^At eri adreliquum operis, quod pulcherrimum eft, dppnmcj3 necejjam, perficiendum inuttentur>dumj adiniun, £h mihi negotij metam properarem,Trin ceps ille excejsite 'Vita , Quare tum nur.c erit benignitati*, cum in illius locum, ac poteffatem fUjJeaMS fis, laborent hunc ne-frumant tibi ture d betur non afj>emart* In qm magnam mihi [f em affert j,hgu-l iris tu t eximiado£{nna,fr<tcipmm£ Gr/tcarum Latinarumj3 liter arum flu-dium , in quibm tantopere excellis, ~\t qtiicqwd non fuerit grdue & elegans , tjfendat tuarum aurium rudicmn peri~ tifiimum . ^clde etiam quod in hoc tui TonUmtio, it A prxcUris quibit*£ rebw.
g
yuhlkttjj omnibus commodis &■' orni-mentispudes ^t qua db nptiir.p, omniuj} bonxmm artium ac ''virtutum aman-tijs.brinape fremidi fmt,4 te cimnUtipme ex-pethripof-Jint.
L E.
B^OKES, FEI^D!-n.indo BdUmio si culo interprete.
GALENVSDE t mrarr -
de
OSSIBVS AD TY-
celegez. Met ho d,
fixra, de t^tid
X OSSIBFS fin- /e. p,*«/, gula per fe cjuaiia 11, g,c. j. iint,tum quam in-tomSWir uicem ftručturam Tamnov habeant,nota(vtareor« t St
 _________bitror(ir.cdlcoeffe	ipi/Vtcj/.
debent,lirečieea,quum veltfrangun If/sa7)» tur,vel fua fedef dimouentur, cu-nequecn raturus eft,quo fit, vt in omnibus qux affe quže ad medicinam pertinent, per-fannor-fpicuum fit, quod fecundum n zrlo Junt, turam eft tanquam fcopum haben- kmturd dumefle.Nam cui id ignotum eft,mi disnan* nime intelliget,tneque vbi a' fua natu tur.
A 4
•	CAIEHVS
* Lib. i. ralrrfa loca diftrahuntur, nequc qu*
Av«&,u* -rafioneadid quod fecundi? naturam xupJiat eft adduci debeant,itcmque ncc mor- 8 f/e borum notitia alloqui,nec refta illo-rum curationem poterit. Sunt autem Ku,u<xm> olTa exanimantis partibus durifsima i.ptlos & aridifsima, maximcgj terreftria. i&ficenA. *Ha:c tanquam fundameta qusedam Cr m- ad vniuerfam corporisfubftantia fu-yxsa.pA {f e n ta n da fub i ici u n 111 r,in ijfqj omriia rictes in adnaicuntur.ftabiliimturque.Exofsi domiP. bus,quadam grandia & ampliter con ■^yr^ovjf»Caua funt,ac medullola: quadam par-n cjtict Vo ua ac lolida & fine medulla, nec caui ce Gtilh- quicqua.quod fenfu dignolci queat, canofira jn fe habent. Grandibus, magna ex Efieron parte in extremo,aliorum ofsium ap-deflexct pendices adnalcuntur, vtpote hume-ItidetHr, rof uperius,cubito,inferius,radio ve-fuod in ro ac femori, itemque tibice ac* lura, €<t pirte infra fupraque.Maxillainferior me-ffterio-du&oia cft ,& adnafcentis appendici«
PE 0*5 S I E V S. •	9
cis expers, fed ex dur extremis parti- rfili* bus,qux infra cit,per iymphyli u^un-pon it ur. fi coalitum dicas,vnitur. Supra,in t xsfwv« duos proceffus j t in coronen videli- ~\e'lxofo» cet,quaeinacutiim tendit, acceruice vcp dte-tantum, definit. Apophyfis quocj, rum mA cjuafi proceffus, ab Epipliyfi, hoc eit xilla cd-ab adnata appendice, differt: namqj fmt quod Epiphyfis eitjVoi os cum olic ad vnio roftru re nem coit. Apophyfis vero, totius o£-fert.Leg. (is par s cft. Fortafle autem oportet, Com. z, de aliis quibus in hoc opere vluri {u- m 11. Hip mus nominibus diflerere, ne du lixc pocra.de enarramus, vel obfcuriora reddan- ^frticu. tur,nominibus fine declaratione vten *^7ra t* tes,vel feries continuata do&rinaj in-terrumpatur , quicquid occurrerit qi apud explicare lemper volentes. Sed meo iudicio hinc quamoptime initium fu l al^.\* mendu eft, humani corporis cfsium f alveo jj-inuicem cohaerentium vniueda com-gnijicdt, pa&io^iceietos appellatur. * I amque A 5 non
*Vich *nonulli qui de olšib9 diflcruerutjli-init. lih. brosfiios ad huc modu jfcripfere i&j Av<t7vpi Ski Atrij. Modus aut quo c 11 a coponu-X(%.	tur,genere quide duplex. Alia enim g
*Gai. m articulu,alia giyinphyfincoiugutur. Corie, i • Haxvtraqpipes^diffeEentiasqjplurcs in «rf habent. Articulus enim naturalis of-ttiTfiop fium compofitio eft.Ofsium vero na jcnhitm turalis vnio , fymphyfis appellatur tiquos ap vtriuičj j aute diffinitioni, dičtio hasc felUrefo N^LTFB^yCLlS inditaeft,qnado-lites O" quidem*luxata interfecoha;ret,fra-batytifxs £i:aq;fiiperindu&o cillo vniuntur3led er 4cPh, nonper naturam. Ab Hippocrate^al-T9-terius ex cohaerentibus ofsibus extre-rtšfpdr- ma pararticulusfrequenter nuncu-tes, euz patur,ea Iciiicet quas orbiculata eft,ac genen in proximum cauuminferitur. Arti-fulrjciu- culi aute,differentias dua; funt,Diar-> tur. throfis videlicet quas de articulatio» ? zctfKf ac Synarthrofisj qu£ coarticulatio
dici
quid autem fit iu*\k$h«n ♦ Fi-
U
dici potjCa.-q1, inuice pro motus quan- de initm titatediferimerecipiut.Dicitur enim co. 4. in Diarthrofis olsiu ftru&ura, quorum hb.de ar motus euides eit.Synarthrofis, ofsiti ticulis. quoc]3 copofitioeft,quaj neqj validu, Locasse neq) manifeftu,led obfcurum diffici- ro JiccU lemqj habent motu.Quod aute nuJiu rim "Ver diferime fir,fiue ofsiu itru&tira, fiue n poteft, copolitione, fiuecoharcntia dixeris, "W omninoperfpicuu eft. Diarthrofcos omnino triplex eft lpecies,Enarthrolis videli- l/elpancet, Arthrodia , ac Ginglymos: lic lum fno enim a recetiorib9medicis appellatur loco mo-prifeis at no fuere admodu nota,veru ta funt, ivHf9fy*9j Vj č «f8$o^ j4 yHv/ui- Verti ^«5	ou/<€*M<J^-pter	iixc	etia	ha	s	ji c p oj?ut
vocesarthrwdes acgiglymoudesin ilperarti-loraIčriptisdephedim9.Quaobrc mi culi* m-nimeforfita abfurdufueritfedad eui Elum ejfe dčtiore do&ina nomina eofingamus, articula-
ea riter fiue
fer articulos 3 er wgwgfymminter fecmtttigt.
Ift	O	A	L E H V S
*'ou^ivtj caipfa videlicet a fubie&is rebus deri *«/ efj- uanteSjeftergoEnartlirofis quii exci TtArflv« piem cauum altum admodum eft,ca-f» nifocs. putq j quod in id inferitur oblongum. i. in Jine Arthrodia vero qu£ cauum leniter acutum Sc infuperficie, & capitulu etiam de-dejinit. prefiiim habet. Oblongum autem *De gin dcprefium capi tulum dici mus,ad cer-glymo~\i uicem id ipfumcui adnaicitur refere de, Com- tes.* Ceruicesjtcnuesofsiu luntpro-ment. i. cefius,earum extremu, quod craisius in hkde & orbiculatum eft,caput nominatur. fraffu- Quum vero *in mucrone procelTus ris Sni- delinit-non ceruix, fed cor«ne leu co dut dr citrono nucupatur.Ex cauis capi tul a ex-ejfe	cipientibus,quod altius defčendi t co-
- tyle,hoceft acetabulum( id enim no-&v5pr men medici, omnesvfurparc funt fo-«|	liti)quod in fuperficie fitu eft>ab ocii-
»rfoj Ksi- la ris finus fimilitudine,Glene a non-^orn]«tei nullis appella tur,Ter ti a Diatliroleos % $ipecies quam^gingly mon vocant* ea
cft
7?f/ 7TH};"pf7rfoj tip fyccyjovci <nixtali.id tft ingrefi funt quxrundd\tita dtca eminentiarum in camta-te s quales cib, ti cim brachio commijjura.
\gM.
eft,quaofia lefe inuicem ingredietia 9 Je^ftt coniunguntur,(juemadmodum verte part.fcri brz inter fcach umerus cubitusq; alli bit, r&Z gantur. Quaquam in his quardam lit ^<pi(iex differentia. Nam in vertebris media eoappel-in vtranque fupra infraqj appofitam lata, (f<¥ fubit:humeri vero ac cubiti mutuus 7cT/ «-ingreiTuseifc, Synarthrofeos quoque 7rA<|oV«j» triplex eltfpecies: Sutura , Gompho-	1 <rv
lis,& Harmonia. Sutura compofitio vt quxdameftj t ad confuta rum rerum naup j-(vtpote quas in capitis ofsibus habe- /ta]louj, tur)fimilitudinem. Hanc nonnulii ~Vefiibu$ dum explicare ftudent,ferrata compa ex muU gcm ftručiuraincj^talij in vngueco- tis fanti mi {Tura m efie definiunt: led illi no- cofutisji bis,vtputo> patefaciunt, atquein me- militfit. moriamreuocantjquum ferra? inter t sic Cei
fe
jks cd.i. iccontrario occurlu congrediuntur kbč* vbi fcilicct dentatte alterius partes, in trtfitpor alterius finus inferuntur:hi vero qua: enim cU in vnguem committi dicuntur,quum mm gr Gibba: videl icet partes advnguiu fi-c une um guram.ftručbe,in finus,quibus apte fignifi- excipi poffunt/ubeut. Harmonia ve-cdt.	ro ofsium ftruftura cftper limplicem
tp«lvi’oirlineam:funtautem nonulla Maxillae quos aL fuperioris, & quaxlam etiam capitis ueolos offa ad hunc modum inter fe iunfta. Jk 'Voca- tGomphofiseftquumadinftarclaui uerunt os ofsi infigitur: verum id iam quo-tHjj quomodo ambigitur,propeq} ad lym rrfos tos phyfimaccedit,quumfcilicetquippia 9«rv«x penitus infixum eft,vt ne tatiJluqui-dem,velutidetes dimoueatur. Quod jimihtu- autem dentes haudquaquacum luis dinc pr<& talueoiis adnalcantur, quii vel eruun fepis,qui tur,vel fuafpotedecidutplane patet. biuddpe Sedquonia Ipes, differetiasq; omniu cudes t>4 qua: ad articulum pertinent, dcclara-
uimus
DE O 5S I E V S,	lf
mmus:de Symphyii deinccps dicendu fcendar cft. Ha:c avit primo d upliciter differt, ytim ur Nanque alia inter feinuiee ofia,Alia Gd.lilr. aliorum interuentu connafcuntur. xiJeyf. Quas t fungofiora molliaqj funt mu -part. tuo inter fe, ficciora vero denlioraqj f ^ va', nonnuilisintermediiscoalefcut.Hu- Um ius aute coalitus que poftremd dixi- xiora, mus>tres funt difFerentia^qua: prifcis nominibus caret.at qui recentioribus vti voJet,ea ab intermediis, hoc eft5a cartilagine fynchondrofin, a neniis fynneurofin, a carne fyllarcofin ap-pellarepoterit.Cumvero deneruoru norninibusmetio a nobis fafta fit^iu- * requidefiet, fidehis quoqj diftincte cd> auro-agemus. Tria itaq,( vti diximus) ner- re in ar-uorii genera cenfentur., eaque (nihil te paru a impedit) vel fpecies, vel differentias dnridun nominare. Ex *neruis qui ex cerc- tur in bro , dorfique medulla oriuntur tJ&tftxSi voluntarij ? qui ex ofsibus ( vt itajxjsrf«»-dixerim)
»<r oAirtrvs
dixerim) ligamentales, qui tertio lo-
*£»/
co,ab his differunt,atqneex mufculis Jimt, >/■ originem ducunt,Tendones^vocan-dit ^£ri tur.Ne vero ajquiuocanomina obfcu Jio feles riratis aliquid afferat,qui ex cerebro c.<. Ii}, ifcmq-, ex dorfi medulla ortu ducut, dehift. voluntarij nerui,quiexmuleuJisTeii tnm.^e dones,qui ex ofsibus ligamenta a no« lut »w- bis appellentur.His. itaque explicatis teF {^5T* nominibusjiam tempus exigit, vt dc 1VX”‘ {d lingulis per fe ofdbus verba facia-, ejt <remi mus,acaluariafcilicet(ficenim osca nas ner- pi^is vocant)ineipientes.
UU6,
JDe Capitis ofiitu.
Cdp. I.
QVod os capitis caluaria appeUc-^,tur,quodq; in ea lutura» quaedam fint,ante diximus. Sed quot,qua Iesqj,& qux:cuiqi(itforn3a,cu no antea expoluerimus,nuc explicabimus.
Pri
Primumq-,pro capitis figura futura- *sic //£, rum numerus, poiituraque variatur.lx- de >-Naturaliscapitis figura ad*oblongx[it part. lpha?rar potilšimu fimilitudine ftru- *Vox &a eft. AJia vero eius(quod*^% vo- hacJlgni cant)deprauata eft, & acuminato ver-fiest rili, tke. Quod fecundum naturam habe- of J Afrop tur priorem ac pofteriorem partem i.inacu-prominentiore habet, in eoqj tres iu- tt*m deji tura funt,acdu£e quidem tranfuerfe,	k Ji-
quarum altera in occipitio eft, in (in-mili tudi: cipite altera,tertia a medio pofterio- ne ris, per capitis longitudinem adine, kii}fx-diafn vfqj anteriorem exteditur. An-y<fy osfl teriorem coronalem vocant, quando	fittt
quidem corona in ea potifsimum ca//« igne piti;» parte ponuntur, Pofteriorem a excotto -Jitera’ A iimii itudine lambdo ude no- rit > cjha minant.Harum futurarum figura H ]iteraep'r£ecip«e fimiiis eft. Naturalis turjher caluaria? ftručlura, futuras vri dixi-jites db mus, habet. In ea ver o qua: faftigiato Homer»
B-
G A L E M V S
7& xi<px eft ver tice futurae ad hunc modu con-90 ititutiC funt. V bi enim polten or emi-|os d/c/- nentia perit, futura lambdo ti do abo-t/tr*	leturjvbi anterior non adfit, corona-
lis etiam lutura deperditur, titque v-*s'/clib. traque remanentium futurarum *fi-9. de >/TguraT i iter« firniiis. Harum autem p.ut. vtrinque eminentia depcrdita,gemi-nx quae feruantur luturae,ad redtos fe inuicem angulos, interiecantes, ^ liter x fimilitudinem referunt. Naaque altera quidem tranfuerla per mediu potilsimuin caput extenditur, altera a pa rte pofteriore per longitudine in priore, vti in caeteris caluariis omnibus, tendit.naqi harc lemper (eruatur, reliquxeum totius capitis figura va-f riantes intercidunt. Dux quoque ab - jretfacA- [iac aequidiftantes-lineae per capitis Tusam. longitudinem a pofteriore in priorem partem luper aures ferutur. Ha: autem fiunt duobus inter feoisibus,
—.w
cohaerentibus, non per futuram quidem, ficuti ante diximus,led paula-tim lincipitis osinftar Iquamas attenuatum delčendes,atq3 in id os, quod infra1 ab auribus afcendit,Subintrat. * Proptereaq3 ca s nonulli non luturas ŠAh1). fimpijciter, leda1 Iquamas limiiitudi-neiepidoudtjs futuras,vel*coplutina tiones appellarut,a' nobis aute euidei: ^koAAb-tioris dq&rinas ftudio, lutura iuxta aures eiufmodi, lepidou dus nucupen tur.Quo fit,vt quinq3 peculiares capi tis futuras {intjabdou Jes,coronalis,
& quas rečta per logitudinemfertur.
Duas ite ab hacasquidiftantes, qua; in ofsibusadfquamxfimilitudine Urucis habetur. Sunt & duas alias comu-nesfuneriori maxillx:eiq; etiam ofsi quod a1 cunei lim ili tudi ne fphencu-dem vocat, quod a nonnullis inter ca pitis ab aliis inter maxillas fuperio-ris olla (cum inter vtrunqj fit.mediu)
B *
%•	G	A	ttWS? r»
numeratur,idq; cuius naformo?,'qtil^ teq; fit magnitudinis, qucmvepotifsr mum locum obtineat, propemodunv receniebimus. Extrema lambdo« _!us futura ah vtroque latere inferi ora,ad bafim vfquc capitis protenduturper mediiirUc]3 lapidoforu ofsium, &qua «aput primo? vertebra adne&ifeur,de-orlum feru tnr5 ibit}; exigua quada linea tranfuerfa iunguntur.Hac ipfam primum <eu capite>& eo ofle quod explicare propolui,commune putamur-Him enim vtrinque adeaua tempora ffiedit:quo etiam coronalis lutura; ex» trema peruenitint. Inde etiam rurfus deorfumverfa, & ad poftremos dentes delata,a J palatum vfque procedit, id quidem os intra ie,antedi&a videli: cetfutura vndique terminatum comprehendens,quod veluticuneus,in fer capitis & maxilla; fuperioris ofTaim* mittitur. Huius itaque futura quic—
■»	i	b	v S. ^
cjuid furfum ad coronalis fines fertur cumcapitis oflecommune cft. Quod vero ex vtroquelateread palatum te-dit, fuperiorem maxillam, ab ofle ad cunei limilitudine ftru&o (cui id nomen vt clarius intelligatur inditum cft) difcernit. Id os apophyfiis quafi explantata & procedentia quarda habet,quas ab alarum limilitudine Pte-ri godfts vocant, cseq-, vtrinq; funtcon caux. Alia autem capitis lutura, quse ipfum a fupcriore maxilla diuidit, cx cauis temporum principium fumit, qua fcilicet fu tura ilia communis capiti & ofsi iphencu di>cum lutura: coronalis finibus in idem(vti diximus) couenit.Indead oculorum fedesprocedit : perque cos medios tendens, iu-srta medium fuperciliorum fibi ipfi iungitur. Quas cum ita iehabeant, fex iunt /phenoiide excepto,capitis t o tius o!Ta:Duofcilicet Sincipitis, qui-
Bj.
%*	G A L E N V S
busea futura communis eft>qu&re-
tia per capitis longitudinem fertur. Duo item infra :vnumquodque videlicet ad vtranque aurem. Poit h«cc | quintum os occipitis, fextum frontis \ exiilimatur. Sincipitis olla mpolte-rio re quidem ad lambdo 11 dis futura: latera,& in anteriore/uturacorona-li:in inferiore luturis fquama: limili-bus;in fuperiore vero parte, ea qua: per longitudinem refta procedit, futura terminatur. Poftha:c deinceps qua: vtraquein aure fitalunt,infupe-riore,luturis lquama: limiiibusdn po fteriore laterum lambdowdts addi-tamentis,in anteriore quidem parte, futuraqua:capiti cum offelphencti-de communis eit, dilcernuntur. Sunt aute fincipitis olla quadrilatera:quae modo diximus,trium laterum funt, Quintum os capitis,occiputelbidqj lambde «de lutura cum luis addita-
BV»
mentis, atque ca etiam linea, qua hac ipfa ( vti diximus) additamenta iun-guntur, terminatur. Id ipfum os, maximum omnium qua funt in capite foramen, iuxta primam vertebram habet. R eliquum cft os frontis quod coronali futura, atque ea, qua: capiti cum maxilla fuperiorc communis efi,difringuitur. Horum autem fex quae diximus,^Sincipitis ol fa rarifsima & infirmifsima: occipi- de vul~ tium denlifsimum firmjfcirnumque, ner. cap. medium inter hxc ipfa, os frontis ha a turcrfns betur. Reliqua vtrinquead «urespofi ^ *■*?«-ta, multifariam fe habent: Nanquc ^ horum pars>quia petns re vcrafpecit ostopAt-refert, lithotides nominatur, idos, rtre&p protenfis lambe ou dis futura finibus terminatur. In eo fty loti des procel- #<9*vts« fusineft,quemnosabacusftyliveferi 10P s' ^ ptorij fimilitudine Belonoude feu
Graph«iotideappellamus:in eodem^ auditus meatus cotinetur. Altera deinceps eius pars iuxta eas ecphylas quali exortus dixeris, habetunquoru alter marniilarisdicitur, alter ofsis iu galis eft. Procter hanc tertia quoque pars a temporibus occupatur. De capitis autem foraminibus invaforum neruorumq; difle&ionibus quorum caufa effecta iunt,ier mo habedus eft. Ex fingulisenim feu Arteria, leu ve->	na,feuneruus,leuex bis quadam,iiue
eunda prodeunt.
De ojje iKgčtk. Cdp. / 1.
T Emporis mufculo pra^pofitum eft os,quod tranfuerfain in medio futuram habet,eiusque pofterior pars omnis,cum capitis ofie, quod iuxta aurem habetur: anterior cum par tefupercilij extrema, adparuum oculi angulum continuatur, id os totum
*zyga ffia anoftris iugaJc appellatur. *De hoc Dcofsibm maxilla [bpertorit. fic
cH. iu	rtpr-
1	uerjum
E futuris qua: fuperiorem ma- a penis 'xilia^a capite &fpheno« Je oi- teles dl ic djfccrUuntjan tea diximus. Nilcau- inferiori tem qua? in ea ipfa maxilla continen- 0fi-tur,rcccnfcndx funt.Scd fatius fortaf tinsJusti feeft explica re prins futura: vocabu -netur^ju Ium,quo pa61 o arecentioribus omnigXlc ap-bus anatomicis vfurpatu lit. Uličnim pellan quasper harmoniam committuntur,^/-^ ay futuras quoque appellare conlucue- ed(}e ^ runt.lureque id accidit:nonenimcal militudt uarias fimiliter omnes deprehendes,#^ qtlA in quibus futura omnes ferratis ex- id. Craci ade compagibus ftru&a: fint:feci ali quando inipiaoisiumftru&ura	appellat,
nereeft,alteri quidemcaluarix futuram inefle, alteri harmoniam. A nobis autem cum offa perfepe nonnulla B *
eiufmodifjangcrcnturbin imo itale« ie mutuo ingredientia inuenimus:vt illorum compofitio futura; potius fl-rnilisefiet}qua'm harmonia?:ob idque cas omnes futuras appellare nemmi verendum eft. Prima autem, fubofle iugali exoritur: cuius pars pofterius tendens :fub eiufdem ofsis concauo definitubiqj cum communi fphenoti-disoisis futura committitur. Altera partim rede\partim oblique, furfum ad oculorum fedes procedes: per me-iTC£f dium illorum*ambirum inferiorem cjUti^ex£ertur<Mox ibi tripartitofcinditur: pgniji- Altera etiim pars magnum prope an« cAt rota gulum exteriore in parte>ad medium ar cunje- fUperciliorum*procedjt.Quas; dein* ceps huicfuccedit.-perconcauumfub eodem angulo ad communem capitis *** aJce futuram pertinetreademq; angulum ipfum Comprehendit: & illi quoque mturaleforameatum fubie^ujquod
omnium quce funt in eo loco forami- * «<uC<S~ num, maximum eft. Subdi&is dua- v«, qua bus futuris,tertia pars antedi&sc fcil- ~>ox prt fune, inferiorem i n lede ocuh*ambi- friefigni tum inlcendens,interius ad imum tcnficat t6 £ dit :ibique communi capitis futura AottaSos iungitur.Qnpfit vt terna maxilla fu perioris ofta,ab vtraq; partecenfean- ideftjiu tur: quibus capiti ipfi committitur, brump4 Horum maximum habetur,quod iu- telU.hic xtaiugale litum eft : nam nonnihil fiurapaz? temporis, luperciliique, & ledis ocu- u>tpro lorum, totumque exiguum angu-ambitu lum in fe comprehendit, & ad eam accipitur vfque partem qua:* malum appella- * MnM$ tur, procedit. Deinceps litu acma-Litine gnitudine os illud in oculo ipfo ha-maUym betur, quod neruos ad luperiorem borit Je-maxillam tendentes continet: mini- des. Eft tuum omnium, iuxta magnum ocu aute fa-li angulum locatum eft, Nonnul-cieipart liauce Anatomici* qui tria hax olla, yeluti
qux
(~Vt dit quas ad oculorum radicem fubeurrt, Tollu.x) vnam efie tradunt: geminas quibus 07roySaA- diftinguuntur futuras, vel omnino! Iut@- ippx non vident,vel tanquam exiguas dedi fx t cf - ta opera pnrtermittut. His omnibus qua: tria elle diximus,ab vtroque late tjuii ocu- re,osvnum iniigni magnitudine fub-h infe- iacetxuius os mali, dentiumq; omniu non far exceptis in ciforiis,alueoli partes sut. tcmufti- Hkc futuris quatuor difeernuntur: untur. iupra quidem, ea quam dudum diximus,abofle iugali, ad medium luper-ciliorum afcedere: infra vero ea qua: per medium palatum reda procedit: quas reliqua? dux copulant,ea videli« cet, qua: a medio luperciliorum incipiens,ac iuxta nares procedens, inter caninum, & inciforios dentes defer-tur:& ea cuius pars, quantum fcilicet extremum ambit dentem, cum communi iphenotj Jis olsis futura conue-mit : reliquum peculiare cft, quo ad
cum
D E rO-STSTB Vs. cum re£a palati futura coniungitur. Hisofsibus opiaj maxima efie propo-fuiiduo alia exigua adiacent,qua fcili, cet narium foramenta ad palatum tendunt.-quce peculiari antedi&cfu.,
1 ture parte3atque ea etiam futura quae
traniuerfa afphenoude ofleinterex-
tremos dentes procedit, terminatur.
His quidem futuris ab ambientibus ofibus iecernunttir, ipfa interferc-čh palati futura aiuiduntur.
De ofšibns nafti Cdp. 1111.
NAfi quoque offa duo funt, qux futuris a medio fuperciliorum delcendentibus dilcernuntur. Has •	-
•*duasefle in maximoru o Isium enar-* '‘'Tftyqfr ratione 'diximus. Przter eas tertia legerem quajdain naribus ipfis futura eft3 qua:
»modio. fuperciliorum incipiens, reda
3«	©	A	L	rirv 5
a fomnis ad imas narcs p rocedit, juuf/. His oiiibus inferiore in parte carti-Legen- laginea, tenuiaque corpuicuJa (alas ^/<r vocant) ab vtroque Jatere adnaicun-1 ejfe in tur. Supereft in maxilla: iuperioris Gr£Co extremo, os vnum, in uuo ^'dentium, exepUri qui iecant, radice*; & alueoli conti-- nentur. Id lpium, plerunque {impiex $iwts 0- efle videtur, propterea quod ofia, ex jtendunt quibus itručtum eit5 exattifsimecom Iterbit mittuntur. Interdum autem lutura Oribdfij in cadaueribus * admodum exiccatis Itb. x?. manifefle apparet, illi quidem dire-\bt Agit	qua: per totum palatum porrigi-
de ojs'i- tur: quo iit vtperfpicuum (it, iure de bttf ex numero oisium maxilla: fuperioris Cxleno. diilenfionem efie. A nonnullis enim eius aut non lex, led dm,prima omnium cen-'\erb<t fentur, paruulis vidclicet quis intus fmt m - in oculis indunt, prxtermilsis. Alij 'ji pip v\ inferiora narium foramina magnis
mfa \ff ofsibwsadfcribut.Suntquiharc iepa-
ren t;
rcnt:am1ooque,os vnum faciant. IJIud 75", tjrih etiamquodin maxill.e.fuperioris ex- taJcji trcmitate (vt diximus) iiabetur, non-nulli timplex, nonnulli cx duplici ol /tinis fe eonftitutum efte affirmant. Ante skiUt°1j autem haec omnia lphencu les inter erc.i. maxillxiuperioris offa aduumerant.
Quod ii ea ad quam plurimu nume- etiam in rumab aliquo redigenda iunt5 erunt fceletts quidein tota maxilla luperiorequin dittis 1. decim.fi vero ad quam minimum, no ojsnt co-plura erunt quam o&o, quaj faneo- dgmtu-* mnia deinceps commemorabo: in- tione <tc-cipiamque a priore diuilione, (juacurdt/ttf quindecim efic cenia iunt. Sex itaque fenoli« erunt, qua:prius retulimus,quaque 4 communi capitis lutura: itemque ab ea, quas a temporibus fub olleiu-gali, & inferioribus oculorum palpebris , ad medium fuperriliorum alcendit, continentur, Duo deinde
£ran
f»	GAtEHfl
- grandia,in quibus mala3dcntesqjferc omnes(vti recenfuimus) infutit. Alia item duo iuxta nariumforameta, adde etiam iplarum narium duo: mox in maxilla ipfius extremitate duo, quibus dentes cjui leeant infixi funt: atque etiam prae cunftis fpHenctides fxfotf. quod ex omnibustnulli alteri eoniu-gatum[at iimplex]eft. Totius autem maxillas fuperioris offa, ad huncmo-' • dum in odo diuiduthr. Sex quidem: duo prima numerantur,quod in parv te maxilla extrema habetur vnum, itidem quod iuxta narium foramina fitum efi: vnum^nariu peculiaria duo. Omnium ite maxima,in quibus mala dentesque fere omnes (fieuti dixi-ifltts)fedem habent,duo cenfentur. Su pereft ipheno«des,quod ex omnibus [tantummodo fimplexj& eoniugationiseft expers»
m
De dentibus.1 Cap. F.
DEntes in oišium numero habendi funt,& ii fecus nonnullifophilbe arbitrentur. Quod fi eos a nobis ofla appellari nbil iinunt:squum faneerat alio illos nomine donare. Non enim Cartilagines,non Arteria?,no Vense, non Nerui (Vtiperipicud patet) nuncupandi futft^multoqut etiam minus nec Adipis, nec Capilli » nec Carnis, nec Glandula, neque vilius (impliciter corporis particulaj nome, illis accommodari poteft.Quod fi neque in venarum,arteriarum,nerUorum mu-fculoriimvc,aut vifceru: neque in ea, quam modb tra&amus, ofsium A na-tome,dedentibus acemus:nufquaW omnino de iis mentio habenda cft . Quare perpetuo valeant fophifta*» Dentes fcxdecim vtraque maxilla hi. befipriores quatei*ni,quia fecitrt/nU appellantur. Hi omnes fingu lis radi-
iCelf.li, cibus nituntur. His deinceps t canini s.cah vtrinqjha:rent:quibus lingulae quoqj txuyoifty radices infunt. Vitra hos:^MaxiJlares Tt$,	quini ab vtroque latere, (ed qui maxil
* j*#- 1 jc fuperiori infixi funt3te^nis; qui in-ipiti, feriori, binis radicibus ,ad(ia?refcunt> qms^€- nonnullis tamen exceptis, qui fupra risb c. t. isepecumquaternisrinfra^cum ternis lib.z. de radicibus deprehendutur, pradertim Ij0, dni duo omnium primi interiores. Ter-m l -fw- tius perraro eiufmodiefieinuenitur.
7m Ap-* Nonnullis autem non vtrinque quini fellat» maxilla res,fed quaterni femve oriuntur. Eos no modo maxillares.led molares quoque appellant,ex tranflatio-ne ( vti arbitror ) nomine jfumpto, quod iis cibi, veluti molis cereales fru ges,tenuantur & atteruntur.Caninis nomen inditum eft,quod canum dentibus quam fimillimi fint:	autem
vocant,fiquidem ad.cultri fimilitudi- ;j nem^ad eos cibos fuapten.atura inci-
dendos
DS.0SS1BVS.	jy
dendos valent,qui mollitiem in feha bent:ficuti ad dura cibaria nonfecan-da,fed admodum confringenda canini conftituti funt. Omnes in fuorum ofsium cocauis infiguntur. Ofla qui, bus continen tur dentes,phathniarquse fubeunt foramina ,t bothria appel- +js0£fi* iant.Ex ofsibus dentes tantummodo,^«/ cfi/-mollium cerebri neruorum partici-^*J«.i, pes funt.ob idque foli euidentemfen ticndi vim habent.
De ofšibm tndxilla inferioris.
Cap.	n.
M Axillae os inferioris non eft ( vt quifpia putat )t fimplex.-idenim t Celjks co&um in fumma menti extremitatefirihtr laxatur,ob idqj, ipfumiam coaluiffefimp/ex manifeftum indiciumell. Pars eiušejje, qua; quafi capitulata eft, duobus «[uafi cornibus terminatur quoru ai-
terum in mucronemdefines, Tendo» nem a temporis mufčulo defcendente recipit. Alterumcapitisofsi fub ecr exortu,quemmamiJJaremvocantal' j ligatur,ibiq> in paruuJumiinum, ro- j tundo quodam quafi tuberculo fele inferito
De{f>ind. Cap. VI j.
SPina ex vertebris quatuor & vigin ? ti conftat: quas fi plures pauciores-ve fintjficuti capita deprauatse figura? <px faftigiato lunt vertice,prater na turam funt.Harumcotextus omnis, in ceruicem,dorium>Iurnbos,& facru osdiuiditur. Ceruix capiti adne&i-tur. Huic dein dorfum cui par ineft, qu2e & pe&ori logitudo. Quodiub-cft reliquum,lumbi appellantur:quo« rumparsvltimajfacro,lat6ve(vtnon-nullis placet)ofle finitur.Septe in coU lo vertebra funfcduodecim ad coftas: ad lumbos quinque Jmprimis itaque
de
n1 ■ " < ■1
1» E O S S I B V 5.	37
deceruicisvertebris(nihil enim refert an ceruicem , collumve appellemus) dicendum eft.
JDe Fertčbris Cvili,
Cap.	FIII.
EX vertebris colliprima? quidem dux inter le colligantur,reliqua-rumvero quinque anterior pars nexu conftriiia firmifsimocoalelcit. Neqj id quidem{ vt nonnulli putant)per car tilaginem fit, verum ea mebrana qua? . 4 geminas Ipinalis medulla? t tuniculas extrinfecus ambit,fefc in media ipla- ***** rum fedem infinuans, comune vtrilq; vinculum pnrbet.Eadem ratione ver tebra? omnes ie habent,duabusprimis exceptis, vti demonftrabimus. Cum autem capitis duplex fit motus, alter, quidem annuendo,abnuendoq-, fit,alter in latera :illum,vertebra? fecuncte procefluiCquit pyrenoti des dicitur) iPvjlubl potifsimupradlat: hunc vero fumma Mi imi
C 3
vertebra quum capitis coranis adne-v©-	£H tur, cius ičiiicet, & ipfius capitis
y?x 76 tranfuerfe partes efficiunt. Pyrene«-isdvp	des autem furfum fpe&at, atqj ab an-
lA«.Ut 7- ferioribus vertebra fecunda? partibus gmficett proficiicens, valido quoda rotundoqj i. nttrfeu ligamento capiti alligatur, eiqj fum-oUu^jChI ma vertebra locum cui apte ac tuto itjpcejfm innitacur,prdxt,;n eademejue tranf-jimlts e, ucrfum quoddam ligamentum ori-Accipitur tur,quod illi intus t aduoJuitur.Huc hac l>ox. ipfumproceffum a'dentis fimilitudi-'tuij> c» ne odontosdevo:ant.f'Vnde Hippo-fftde ~\t crates totam fecundam vertebra den« Af> VVah tem denominauit.ln inferioreqtioqj Ium c,$. fijmmae vertebra parte, duo item funt lib. <r.	finus lenifcrcaubquosquc ab ocularis
t iriCt finusfimilitudine glenoudus appel-Cakt«. lanf,fimiles fuperioribusifed finus fu-+ Locm pcriorescumcaput ipfutnexcipianf, Hipp.efl non ab re funt maiores,infra vero mi nores funt, qui vertebram fecundam
admif
admittunt .S umma vertebra latifsima bri/n-tenuifsimacjukeft,fecunda anguftior, /<r-yalidiorqbe:ilcreliqiKE deinceps eo-geetiam <$rr| rriodfo ib Habent. Quo enim%i- Gal. lib. nse medulla i ri gignendis neniis coti- 4 ,^ /oc. Iumitur,attennaturquemagis, eo in-, affe. cS. feriorum vertebrarum foramina mi- et Corn. nuuntur. Quorum vfiumquodqj me- t-.in pror dulke quam complebitur cifafiitudi- ntK ni Aquale eft.A tque id in vertebris o- sty.yl* mriibus confimune eft, quemadmodu ea yerte tranfuerlbrum quoque procefTuum, Ira fimi eorumqiquideorlum furfiimq; ver- Uefeca~ fum fpc&ant ^quibui inter feconne- nino dki &untur>c©rnrnuiiis eft ratio. Quod fcribit. adaetera attinet', in pluribus quidem ccueniiitj in paucis ditferiiflt^quod di čeriius poftea. Pofteriore proceflum quetfpina vocat, omnes habet verte-brce j prima excepta, qua; duntaxat in	*
parte anterioreexiguu queda exigit
procdTum, Etra teris oibusvertebri*
C 4
earum tantum quasceruicisefle dixt-mustranliierfi proceffus/emper pe*v forati funt,ieptima eademque vitima | cxcepta:cuiinterdum etlamjfed raro f tTeurp £ ^a'lateribus] foramina infunt. Hos iii ip ipfos proceffus folx ccruicis vertebrae irfUhff *cniter	bipartitos gerunt, prx-
isigtiem- ter duas primas,in quibus Gmplices fvajs ut - habenturuniexta vero duplices mani Vfocnoiof. fefte apparent, &ešterorum omniu i. cui yni maximijfiputi 8c ;ea ipfa maxima efo wft par- quorum interpus latus, admotu eft. um ^r^ParseiiiiiflibetvertebrxanttTior^jU^ Jks m inter fecoalelcunt, earum potifsimu farte an quaj in ceruicefunt( prima excepta) tenori, oblonga eft. Neruis autem ex ipina: medulla orientibus, ac iuxta verte-braru compages prodciintibuSjVtraq; *Interps vertebra parem*primae quafi operam exepUr confert: in caeterisiuperior.autma« corruptu gna. exparte» aut omnino id pra> ftat.
.De ~yertebiv aorfi,	eft:nam
Cip' iXp	yr	fyahoc
, Vod Yhoracis vertebra fint loco meo L. duodecim antea diximus?pra» auide m terquamquod aIiquando(tarnetli ra -dicio non r6)alicjuibus vd deeft vna vel fuper- 7rfdrc$le eft.SedfiTperefle rariusquum deefle ejL inuenitur. H^omneiad decima vfqj Quodtp. proceffus habentpermagnos, tumeo fumGa-qui furfum deorfumqueverfurn fpe- len » iffe ‘Sanatum vero etia trarifuerjfos qui- mtio lu bus coftaj adne&utur. Corpus autem n .de lpforum a fuperion parte ad inferio-rem leniter protehfum,inter eos fen- offendit fim definit,qiiiinlequuntur.Ha? item ~\bi ait: Dorfi vertebras ad decimam vfquefpi In tello
Rudusqua: infra decima eft ab imo favvrap ad fummuproteditur.Sed in duabus aaev^il-qu« decima fubfequuturjhsud itapla Awf»v\<fu>$ ne id apparet vt in reiiquis.Ide quoqj & h i
c f
..	- f n %
4-1	<3 A L E N V S
fiawsw * procefsibus tranfuerfis acciditma qui tfiwJtWp jtupra'decimam funt dcorfum,qui in-i «j^wvfraYurfum fpečhnt. Sola: ha:qua:ihl 7rx(x7tw decima funt,in neutram partem incli trovtu £ nant.Hxc enim no modo ^rfum,fed v iv f op deorfum quoque fpečtates proceflus, tanquam tubercula qua?da,ficuti pri-j-ivtdTf». ma ceruicis vertebra finus vtrinque te-frg non admodum defidetes habet.Tn ca?-hociocd terisfupra quidem deeimam procet eft, poro fus qUj furfumvcrgimt,cxtuberantes: Vel for a qUj deprfum leniter finuati funt, In* mim,	fra vero contraria efiefolet ratio.
De Lumborum Pertebris*
■■ f‘	A«
|"VE’lumboru vertebris omnia fe«?
prius rehiHmiis.Naquod quinqj omniuqi maxlfira & ?ra&fšim£ Htit: quodqueanguftum ih fingulis intus foramen tenuisq*, medulla infitquod furfiun iJiarum proceflus ipe&ent.*
quod
quod ab ea duntaxat vertebra qua: prxpofita eft nemus cxiliatrquodiiir fum deorfumquc verfum fpe&atium proceiluurr* quibus # ter fc colligan tur,eorum quidem qui fuperimpo-nunturextrema extuberantia,eorum | qui fubiiciuntur lenitercaua fint,an-te' diximus. In hoc autem capite fi quid in his eft proprium rarumque, quod non lit in aliis,explicabimus. Singuke ergo lumborum vertebra; 4>r interiore in parte foramina * nullo ^ aT*x" ordine dilpofita habent, in eaque fefe inierunt venui« , ibique permulta manifeftxque apparent. In exteris vertebris vel nulla* vlquam, vel perexiguae omnino Ipe&antur.
Ha;quoque vertebra; procefTu quodam abundant ad inferiora ver-gente ; isqueiuxta nerui ortum fi-tus eft, quem nonnunquam vertebras omnes habent,in poftremis aliquado,
vd
velpufillus admodurrijvel nufqua cer nitur, idem fuprapofitis vertebris, noniecus ac duabus dorfi poftremiS femper ineft.	I
jDeOjfeftcro.	Cap* XI.
ID os vertebris,qua fcUicet cum ea quce fupra pofita eft,alligatur proportione relpondet.Nanque i nferio-resv^rtebr^ illiusproceffus abOfle facro excipiutur,ficuti eos ipla qui fu pra fe fiti funt recipit. Eius quoque ipina fimilis eft ei, quam exterae ha-7d bent vertebra?. Ipfius autem *tran£. J 3tAiyiop . uerfi proceflus grandes patentesque funt,quibus exteriore in parte finus I ineft quidem leniter cauus in eumque \ ilium ofla ingrediuntur, Idipfum Os | ex tribus particulis, tanquam ex pro- f priis quibufdam vertebris conftru&u | eft>harumqucin extremitate os aliud f quartum (quod coccyx nominatur) additum eft.Hax fi coquendo relaxe
fur
tlir deglutinenturq; ad vertebrarum fimilitudinem ftruita efle videbutur.
Nerui aute qui a fpinasmedulla, per facri ofsis foramina prodeunt, iuxta fuarum vciuti ver tetirarunv compages, Gcuti per fpinam totam profi-Iiunt,non tamen *abvtroquelatere, *ix7rJU~ fed intrinfecus quidem atque extr in- j-fcjfi {ecusjhique 001«» tria; conftituunt paria.
De Coccyge, Cttp. X1L
IN imo latiofsis,aliud os fubeft, quod coccyx appellatur, idque ex tribus peculiaribus particulis coftat.
Bx plus cartilaginis,potifsimumque in extremo quam latum os habent.
Iuxta earundem compages, nerui po fteriore ex parte prodeunt . Gemini priores,ex ea oriuntur parte,qua coc cyx latum os attingit: infequens par indeortum habet,vbiprima huius offis pars cum fecunda committitur.
   Due
Duo ali j indeegrediuntur, qua fecu-daeiuldempars ,cum tertia coniun-gitur.Iuxta tertia: huius extremita-1 tem quod reliquu eft fpinte medulla I fimplex nuUiqueaflfociatumprofilit, |
De Thoracis 0jstL>us.
Cdf . X I11.
^-\S peftoriSjCoftxjitemque cx fpi V^/na Dorfi vertebra, Thoracis funt ofla. Cofta* ab vtroque latere duodecim:fingulceenim cum lingulis vertebrisconne&untur. Ofla pecoris per lynarthrofin, inuicem copu-lantur.Sunt autem numero leptem, licuti cofta? quas cum eo ^alligantur. Imo pcftoris olsi Cartilago triangu la adnalcitur. Cum vertebris, cofta; lingulxad hunc modum ne&untur. Ad radicem tranluerfi procelliis, cofta; principium,extanti quodam tuberculo fiiper inieritur3 ibique finu
paruu
DE O S s i * v S.	4	r
v -» ,l *i
paruulo leniter cauo excipitur, nirtH amboquetum finus tum coftx princi st, ideji pium ad fuperiora magis vergunt. A qui inJU radice deindeper Cotum tranfuerfum perficie proce/Ium cofta iiiperuehitur , in efl, ipfiusque extremo , alio etiam nexu ad inferiora vergente conftringitur.
Quo fit ,vtcofta duobus modis ipfi vertebrae annectatur. Rurfosqueco-{tarum connexio cum ofle pedoris latet admodum fenfum,apparet tamen membranofis ligamentis , quibus vndequaque contegitur, remo-tis.Nanque ibi finguJarum pars carti laginofa in fuberculum definens, fingulis pe&oris ofsibus lenem quen-dam,& in fuperficie finum in fe habentibus neditur . Quarum motus exiguus adeo eft,vt fynarthrofis appellari queat. In multis quidem aliis corporis partibus de ftru&uris ofsium ambigitur, incertumque eft,
an
an eaper diar throlin vel finarthro-fin copulentur.Tota pe&oralis ofiis' figurama nonnullis quia gladi j fimili-tudinem reprxfentat,xiphoades no-minatur.Alij no n pe&orale os totu,; led eam duntaxat cartilaginem qiiie in extremo eius eft, ad hunc modiim vocant. Coftisnonvnaeft fimplexqj figura,nanque vbi vertebris annexa? funt,in anteriora pariter atqj inferio ra feruntur,multumq-, ita progreflac ad os rurfus pedoris protinus ver fas recuruantur. Obidqjquicquid curri pedoris olfe committitur,non os eft, led Cartilago eft. Quinque'reliqua? cofta?, Notha! appellantur. Ha? cum lepto tranfuerfo atque inter le connatae conglutinataeque funt, & in ex-quifitam Cartilaginem finiunt. Po~ ftrema ab aliis tnntummodo in extremo lecernitur, ac re vera notha «ft; is atqj aliis coftis no par omnibus
dequibusficCelfus li.s.cap.gur fos a ceruice duo Uta ojfa >trm% adfcapulas tedut no fin fcoptula operta, »uwhccm Grad nominant* tv $uf>ecnsf*
* Akfvtth
longitudo, led fu pernas infernasque '•)<&-breuiores iunt,medias prolixiores.	tosotm«
*De fcapulis. Cap. X 1111. \i>Qi
SCapulas*poft Thorace fit« funt: *$©-♦ u e« cum ofle occipitij fpinaq;,cuq j Cartili-etiam Thoracis coftis & eo ofle quod *gutturi prasiacet, mufčulorum ope- maiore ra copulantur. Easdemque inasquales ex parte funtfatisjatq} omni ex parte difsimi- inungit. les,gibbas quidem exteriorcexparte, * Ceifnt intrinfccus fim^.IpEeetiain ima bafi atq3 ipfa tenues oblongasque, fumma in parte quoque craflas paruasque funt. *Os fcapulas in imo maiore exparte cartilagine, *fed vbe cartiU-rius in imo contegitur* a' ipinaque te-ginoja nue inchoatur, paulatimque pleniusjW.
efficitur, donec ad acromij locu per-uencritjbiq; cum iugulo cone&itur: hanc i piam copa&icsne nonnulli ana-tomes periti, acrwmion vocant. Alij praterhžecambo qua? conilingunturl tertium os efie inquiut, quod in ipfis tantummodo hominibus deprehedi- I tur, id catacluda, & acromian appel- 1 lant.Ineaparte fcapularum ofsipro~ \ celfus quidam fubeft, quem {capulas ceruicem nominat, isque in extremo in acetabulum definens3 cu humeri ca pite alligatur. Eft etia huic ofsi alter interiore in parte exiguus, acutusque proceffusfjquijcu anchone vel ccrui-ni noftrilimilitudine referat jaj-Ki/f oj" Jtjs.-a noinullh.xcf«xo<!M* ab aliis nucu ^ patur,qnquide extrema eius pdrsvti j ^corniculae roftru exterius inclinat* *De juguli*.	Cdp. XK
TVgula vtroque. latere fummar pe-X toralis ofsis extremitati annedun
tura
DE essi B v sl
tur,eaq}fiftulofa funt,fi.guraq; & crai^nAafJ-fitie in<rquabili. Par.s eorum inferior n7) &?*-qiiapeitoris ofsi alligatur} craisior#« fen-c^teris, rotundiorcju c cft:h uic fuccc-/^ dtU-dens longe gracilior. Quod reliquu tatur. eft totum rotundum inaequabileque *7t$i eft,quo ad cum lčapularum ofleeom £f«Xl9 mittitur, ibiq>*quali latiulculum eft. v©-» fU& Medix iuguli totius partes exterius ^ox fi-gibbas funt, prxfertim qua: ad fcapu -gnjfcat las tendunt.	id	os,
^De h um ero. Cdp- X F1. quod k
MAximum omnium os humeri cubdi ar (tem ore excepto)tft3idq; vtrin ticuli ad que luprainfraq; alligatum eft.Sum- humeri m a eius pars tgrandiufculum habet caput eaput, paruse quidem ceruici coag-pertinet mentatum adnatnmque. In eo iuxta G der, m-anteriorem partem linus quidam eft, commeU
i* in lil?,.
Je jr Jd autem os aCclfohumerus dicitur... bene magnum*
s	D	%
cuidam quali patula» fčifluras fimilej qui totum ipfum caput in duo quali tubercula bifariam diuidif. Pars aute inferior in tubercula definitinsequa-lia,quorum ei quodextinfecus fi tum eft radij capitulum adne&itur,cu eo vero quod eft interiore in parte, nullum osprorfuscommittitur.Eamque ob caufam,& fi paulo eft grandiusjo ge maius apparet quam os exterius. In ima humeri parte finus perfimilis eftconcauis trochlearum orbitisrcu-bitus hunc circum mouetur. Vbi aute finus hic definit in extremis vtrin-que lateribus duo prceterea funt finus quorum anterior pofteriore eft mi-nor.Ij cubiti coronas,hoc eft, acutos procefius excipiut, horuqj anteriore cum cubitus omnino flebitur, anterior finusjcum teditur, pofterior,pofteriore recipit. Cetera: humeri partes rotund«,necreft<e,nec fimiles ex
toto
toto gibbar quidem anteriore atquc exteriorein parte:in*pofterioreatqj interiore limas lunt.
Decubito, Gtp. X P11.
Ty Ars omnis qu*e inter humeru,&
1 carpori [quod brachiale vocat]fi-taeft5eiufdemqj etiam partis osgran dius^cubitusappellatUr. Is alteri fub-eft ofsi,quod radium nominant: hu-iusqjpars extrema fuperior leniter ea ua,exterius humeri tuberculum reci. pit,eiqtie alligaturrCuiusquidem con nexioftisid m uniis eft, totam videli-cet manum rhodo in pronum,modo infupirium addicere. Cubitus duos acutos habet proeeflus,quos xof»v« vocant, quorum anterior minor eft, alter quidemgraridior3ab iisque cubi ti ipfiusfinuSjfigma literas fimilis c o-prehenditur.In hunc finum, humeri, orbita , quae trochfa fimilis infer duo eius tubercula fita eft, inleritur»
o i
Huius autem nexus tendendi,čurua» t KUfTtJai Jiqjtotam manumoiFiciueft. Radiu* t|adipt iupra infraq) validis ligamentis cubi-, to illigatur, media inter fe pmnino V9iMu/, dehilcunt. V terque adnata m: appedi-jrif^i// ce iuxta^brachialispartes habet, tled (utf» f ex interiore parte cocana^ex tri nfecu s (inipop gibbam.Infinum eiufmodi feiebra-v chialeinfinuatanne&iturque. Cubi-7io^,k^- tus minimo digito, pollici radium re-Wj	fpondet.Ineft autem cubito tex abun
(Ayisoji, dantia quadam proceffus que suMi i/i&wm appellant,tisque brachiali etiane&i-0 ™ K9! tur. Ad huc quidem nexum pertinet, brachiale in obliquum ducere, ad al-7txm» terum vero inre&ii,cuius opera fum-i. Sed ex	-inam
t wfecMgiblxm, mtrlnfecus Autem cAMm,cubi~ tu* quidem iuxtd minimum digitumrddiiif Yer9 luxta, maxim nmy Infinu eittfmock&c.ltA yide-ttirlegedum yt-fingttUjtnruluordfne refbodednt» ■folrfH* *
mam manum extendimus, inflo&i-inusque.
A UitUldld}tCi liUlllui »VjllWLd iiU Ut-lo
cartilaginofisqj nexibus inter le per lynarthrofin coftri&a, non(vtnonul li arbitran tu r) con ata funt, exteriore quidem in luperficie leniter gibba,fi-nuata intriniecus.Pars brachialis fu-periorex tribus ofsibus conftat,quse in rotunda quafi figuram ftrufta,cu cubito, radioqj, & ftylotiie procefTu anne&untur>hoc tame excepto,quod
t De bruchi edi.
Cip. XVI 7 7.
XSffTW.
t ry Rima pars palmx Graeci carpo’ ■L nos brachiale appellamus,ex ofi bus odo, duplici quidem ordine di-ftin&usconftru&aeft. Dura omnia, & paruula, & fine medulla, multi-plicisqj figura: funt. N am partim gibba,partim fima, partim reda, partim
brachialis os quod minimumdigitu lpc£lat, exiguo lenique finu ftylo« dc cubiti proceflum recipit. Ex his aute medium,ibi potifsimum fedem habet vbicubitus radiusque inter fe copula tur.Tertium quod bipartitu eft a radio comprehenditur.Pars brachialis inferior ,quatuor ipfius ofsibus meta-carpio quod quafi poft brachiale dixe ris.colligatur. Quintum vero iis brachialis partibus infidet, quas iuxta proceflum, cubiti ftyle ti depotifsima fitxfunt.
fiiraxstf ^Depofthrachidli dc digitis, xlv.	Cdfr. XIX.
fiiTtk jNtcr digitosacbrachiale,ofla quas 7ro(J 1 ad eos tendunt, & palmam explent, r*	poftbrachialeappellantjidq} brachia«
xJvActp li per finarthrofin,at priori digitoru Htfumf phalangi fcytalidive(fic enim varie i Tiop ovo- nonnullis digitorum ofla nominan« tur) per diarthrofin alligatur. Pollici?
cis tantummodo + prius internodiu, Quoi ‘m ex tranfuerfo ipfi poftbrachiali anne ter car-xum eft.Quare finguli externis ofsi- pum O* busconftant priori iemper interno- digitos dio in fubiequentis finum fubeunte. ejtymeta Iuregj dicendum eft, pollicem ipfum carfu ap ex triplici ofleconftru&um efle5prj- pettdtur* mumqjeius internodium cum+poft« brachiali minime connumerandum, cum ab vtraque parte per diarthro-lin conne&atur, quod primis digi- ^mgo torum.non poftbrachialh ofsibus accidit. Quo fit vt re&e dixerit quif« piam, ex quatuor duntaxat poftbra-« chialedpfosautem digitosexquinde cim opibus confti tutos efle, Qui vero os pollicis tertiu poftbrachiali ad« icribut>ipfum quidem ex quin« que,digitosver6ex qua« tuordecim ofsibus coftare affir
■ mant.
D $
De ofibM qu* cum ojfe faro cam~ mittuntur.
TO ?	Citp.	X	X.
vtfalap ~T) E&is * ab vtroque Ia fere ma-ffuujpT« JLVgnisq; latiofsisprocefsibus duo vrh tonili qujedam ofla^appofita adftru&aque £ld funt. funt, quibus integris, nullum nomen inditum cft. Namlatarip forum fupe-riqres partes, iliu o lfa,exteriores poft femoris ingreflum inferioresque,co* xendicu, quarinde in anteriora pro-tenfae, tenuesq, & forata? atque inter fe in extremo connata? funt,^pe&inis ofla appellantur. Vtraque Coxendici praegrande acetabulum ineft, cum femoris, capite,nexu validifsimo copulatum connatumque.
De femore.	Citp. XXI.
OS femoris magnitudine eundis animantis ofsibus pra?ftat:id fii-pra coxendici, infra' tibia? alligatur. Superiori in parte rotundifsimum
caput
caput habet, prolixas quidem ccruici a J interiora inclinata: adnatum. Infra leniterpacciocns,in diro tubercula definit,adeo quidem grandia,vt capita polsintappeliari: eaq; tibia: anne-! luatur, non modo mcmbranolis li- : gamentis, quibus tota dearticulatio circundatur,fed tribus quoqj aliis va lidis rotudisq-, -.quorum vnum ab exte riore totius connexionis parte,ab interiore alterum, a medio pofterioris interiorisq; tertium porrigitur. To-tius autem femoris forma anteriore in parte, exterioreque gibbarin pofte riore interioreqi ftn^.eft. Sub huius ceruice duo exigui funt proceflus (trochanteras vocant) quorum exte-riorem, qui longe' maior eft, hoceft>natem appellant.
. De tilia.	x 1 h
TQta pars cruris,qua: inter talum
genuqj pofita efceiufdeq} etiam
par
partis,os grandius Tibia appellatur. Hxc interiore in partefitaeft,eique tantumodo femur ipfum anne&itur. Os aute quod extrinfecuS locatu eft, I *fr<$ovtf‘ *fura nominatur,qua: Salsitudine 1 tibise admodum cadit, nec adeo pro-tenditur,vt genu ipfom contingat:ve rumfupra infraque tibise perfynar-throfin alligatur, media inter ie peni tus dehifcunt.Tibia qua femori copu latur,magna quidem adnata coagme tataqj appendice duplicem in fefinu habente,capitafembrisfefeinlinuan-tia recipit. Inter eos tibiarfinus eminentia qua?dam furgit neruea cartila ginofaqUe3quse interfemotis tubercu la^eluti in profandam quandamici/ furam * inferitur. Tibiae quicquid an-v teriore in parte tenue & carnis eft * experi^Creadicitur^marabvtroiquc ' latere tibia furxqUe partes ^rtialle^li w ” * nuncupantur i iique gibbi ruir&si&
om
omnino carne caretes extra alia pro-.minent.Hos ipfos permulti *talos yo cantjfederrantpenitus: nam fubfiis -vtrinqj talus continefur,ac vndequa-que contegitur,vt ne etl tangere quidem pofiis. Malleoli extremas tibia fii rxcfr procefliium partes funt, gibbas quidem exteriore ex parte (vti patet) intrinfecuscau«.
DepAteUa. CAp. X X I11.
aVa femur tibias anne&itur, os £xtriniecus*cartilaginofum ro ^	,
tundumqueappofitum eft,quod gib-, ba&veluti tubercula fubiedoru ol-fium,aptis finibus comprehendit,pau lumqj intumeicens quod inter femur tibiamqjlpacium patet comple&itur: id ipfum os*Patellam nonnulli^Mo lam alij appellant.
De pedti ojšibus,	Cap* X X /11 /,
*np Alusab imis tibi« iurasqjpro- Md. i. cefsibus ( vti pauloante' dixi-
mus) A®'»
*Tt?«-mus)compreheiiditur. fcius pars,qusf c.i ^VtTfWfOf» vocant, furlum vergit. Po-f;trs m fteftoreš Ieuigataj omnes> modfca?qj tal o e ji orbiculata: funt, & ad (uperiora po-quu,pro tius fpetfcant. Ah teri ores rotudo qui-mm lo dem capite oblonga: ceruici adnato, CAtrfua- eum eo olle conne&untur,quod ad ^ jW4jreimba:fimilitiidinem fcaphoudes nu Je cupatur. Ab vtroq} latere dextro vi-trio ("V/delicet ac finiftrd iri duo extantia fu-ijidort percilia delinens, fub tibiše furasqije 'ytdryeroams excipitur. Ipliusquoijj pars in-bo) appeltema. lčuorem fere habet. Muicfub-Itri pot, eft os pedis maximum, quod *ca£-cem vocantridqtie ipfiim & rotundas partes ex talo recipit, & geminos, quos habetexcelTus in linum eiusper-comode inierit. Pars vero qua ingredimur leniter rotunda 8t latiulcula eil.Pofterior quoq j rotunda eft, eaqj tibias re&itudinem admodum excedit. Expartibus eius anterioribus quae
e regio
e regione magni digiti (ita eft,ipfius tali capiti fubiacet,necciim altero of-fe copulatur; at eius extremitas cjtiar minimo digito refpondet, cum eo of {e,quod a' teflera fimilitudine cybou des vocat per lynarthrofin ne&itur.
Cybc udes aute a parte exteriore iu-Xta fcapho u des pofitum eft; veru hoc qua cum talo iungitur linuatum, cy-bcudes gibbum eft.Tria deinceps offa paruula,inferiori fcaphou dis parti perlynarthrOiin copulantur, cu quibus etiam exteriore ex parte cybcw-des pariter porrigitur. Poft autem quatuor liare olla, prima pars pedis, quam tarfon vocant, finitur;
De ofiibu* fl-inU.
Cdg. xxr.
PLanta inde inchoatur, qua? ex quinque ofsibus conftru&a eft.
Poft .hasc deinceps pedis digiti liti tpuMy-fiint^qui^externis internodiis omnes jdeg,
ad
ad eorum qua: in manu funt fimilitu-dinem conftant, pollice tantum exce-pto,qui inter alios,ex duplici ofic co-ftitutus eft: horum de articulationes
^	^	aP
mebranoiis, quievero in talo calceq} habentur validioribis ligametis>qiio-rum nonulla neruea cartilaginofaqj j funtjConftringuntwr. Sedharc (vt pu-1 to)Tyronibus,primaqjde ofsibus ru-1 dimenta addiicentibus,fint fatis.Ho- | rum vtiquecontextus compa&ioque jj ičeletos dicitur» Quod fi quod ofsicu lum alibij vt pote in corde,in nafo,in j *gutture, itemqj in aliquo ex digitis, ;
/I,	vt quas afelami limiliaidinefefamoti i
de vocant, aliudq>eius generis deprehenditur, no eft ne-cellarium hoc opere per trada-re.
FINIS.
/J SV! C L VD II	J
GALENI PER'
gameni introdv-
CTIO IN P V L S V S AD TE VTH RAM.
*
M^T^rr-no g t^e g o-
RIO INTERFRE-T E.
Eiufdem de pulfuum vfu, Thoma Linacro interprete*
X V Cj ’D V N J,
sApacl GulielrrtHtn Hauiltmm,fu& fcuto Veneto.
'TfToT
. . , . .
K? t
:
' .f' )	'■ M' "i "T	> .
■ : .1 i m ? r h :: u ■
rniV.rri
'?;? ii !• \-:A fi
GALENI PER-
gameni introdv-
CTIO IN PVLSVS A D TI V THR A M,
*
MAX.Ti-Ro gi^Egoxio interprete.
Vx tyrones de pul-iibus nofle intererat , amantifsime T euthra,ftatui hoc libello omnia explicare. Artem vero omnem , qua; ad pullus attinet,fcripta a nobis aliis libris inuenias. Omnes igiturarte-riaj pulfum habent non modo fibi inter fe,verum etia cordi ipfi perfi-milem,adeovt ex vna ipfaru pofsis de reliquis iudicium facere, no tamen motus omniu aequabiliter fen tiasrfed earum quidem quae partibus excarnibus infunt,clanus:qujE
veroin carnofis,obfčurius:qua; au te carne multa integutur,aut intra ofTa funt,aut corporibus aliis fiib^ iacent,earu motu fenfu haud quaquam deprehenderiSjfimodo animal fecundu natura habeat. Si vero vehemeter extabuerit corpus, arteria;,que fpin^ incubat,motus, tangentibus ihyx^idp pleruque de-preheditur: fueruntque nonnulli, * a'Actu 411* mota earu, qua; * femoribus, habet tan tibiis,brachiis, 8c cubitis infunt, t& LcZ-kms fenfu funt aflecuti,quum prius de-. i.artnbus.plendi omnino nopoffct.Porro qua; in teporibus funt,tarfis pedu, ac manus carporum parte interna, hx perpetuo motu fenfibili funt predit^rquibus vero minus quide, no obfcure tame 3c ipfx pulfant, tum qua; in capite funt poft aures, tu qua; parte brachij funt interiore,ac nonnulla; pneterea alia; ,qu& carne non admodum multa operiunt
riuntur. Verum neque expeditius, neque honeftius,neq-, fi vfum ipe-čfes commodius aliam tetigeris, fi eas,qua? carpis infunt, procederis. Nam quod locus hic carne no habeat,idcirco quo in eo infunt, ma ximefuntperfpicuo:ad hocvtad eas peruenias,nulla corporis parte nudari eft necefie, quomodo propter alias plerafque. Poftremb fecundum rečhtudine funt locato, quo res ad certa pulfus dignotio-nem non parum habet momenti.
De quantitate DiaUoles, id eft, dilatationis.
Tibiaute tangenti,arteriafen-tietur in omnem dimenfione dilatari.Dimenfiones autem corporum omnium funt tres, in longum fcilicet, latum & profundu. At quum animal fecundum naturam habet,comperies arteria moderate admodum dilatari. Quum
<T CLAYDII G AIEK1 autein contra,praeter naturam ha-bet,fecundum vnam aliquam harum dimenlionum partim minuitur, partim exuperat:quo cafu memoria tenere oportet, cuiufmodi pulfus erat naturaJis: tum ii is qui eft praeter natura, au&us latitudine inueniatur,!atum:fin longitudi ne,longum: li profunditate altum appellare. Ad portione & iis con-trarios(quividelicet naturali funt minores)anguftum,breuem,atque humilem vocitabis. Pulfuum vero,fecundum omnem limul dimen ilonem in ftatum prater naturam tradučtorum, qui vndique eft diminutus,paruus,qui audus vndique eft,magnus nuncupatur. Atq; he pulfus funt in dilatationis qua-titate differentis.
De motui qualitate»
PRopriaaute motus differetis funt celeritas ac urditas,quaru
illa ;
INTRO D VC. IN PV L. '
illa quidem,motus quidaeft conci tatus,hxc autem exolutusrquas ita demudiiudicabimus,fi eas admotum naturalem coparauerimus. In occurfus porro qualitate,languor ac vehementia confiftunt. Quum enim ta&us nofter pellitur violenter,tum pulfus eft vehemetia: quu inualide,languor.C£teru durities ac mollities tunica ipfius arteria funt qualitates mollities quidem* quadodum occurrit arteria,fen-titur velut carnolior: durities au-te, quado velut ficcior,ad coriiqj conliftentia quodamodo accedit, qujcpulfliu differetia vna cumotu arteria ftatim deprehenditur: non eftaute ipfius propria, quo modo tres pra;dičte,in quibus qua; in ce leritate ac tarditate ipedtatur, ad motus qualitate: que in vehementia ac languore, ad percufsionis qualitatem:qu£ deniq; in magnir A 4
tudi ne ac paruitate, ad dilatatior n is quatitate reuocatur. Csterum, dilatatio fine motu no fit. Corpus vero durum aut molle,vtfiat tale, motu nullo indiget: quatuor igitur has pulfuu differentias in per-cufsione reperies.
De tempore quietis*
QVintam autem alia numerabis, qu£ eft in intermifsione, quas inter percufsiones intercedit. Sic enim medici tempus id appellare folent, quod mediu inter duas percufsiones intercedit, quo tempore fcilicet arteria dilatatur, ac contrahitur (neque alienum arbitror tyrones principio quide ita exerceri, vt eis cotra&io ponatur efle infenfibilis.) Liceatq; mihi a-liapulfus parte, percufsione: alia, mtermifsioneappellare.percufiio-nem quide, quum arteria motus tadhii noftro occurrit: intermifc
fio n
I N T R O D V C. IN P V L. 9 fionem autem quietem, qua inter duas percufsiones intercedit, fecu-dum qua frequens ac rarus, atque inter vtruq; medius pulfus iudica-tur,quo in medio pulfus fecundu natura confiftunt.Porro omnes ij temporis etia quatitate dignofcen tur.Namfreques efle dicitur, quu quietis tempus breue fuerit:rarus, quu diuturnurnihil aute interfuerit,quiete dicas,an percufsione,in termifsionem,feu contradionem.
De squalitate atque msquditate.
A Equalitas aute atque i na qualitas in didis omnibus differe tiis inueniuntur. Nam vbiin illis ordine fefe confequentibus eft a-qualitas ac finiilitudo , aqualitate tuc vocitamus,verbi gratia,fi puL fuum ordine fubfequentiu magnitudo fuerit aquabilis, ibi tumpul fum in magnitudine aquale dice^ re pojOTumusdm in celeritate, cele-
ritate aqualem. Ad eundem etiam modum in vehementia, languore j frequentia. Inaequalitas porro aequabilitatis eft labes, in quauis pulfuum differentia, ipfa accidat. Qjuo fit,vt alius quidem fit in magnitudine inaequalis, alius in celeritate, 6c alius in vehementia, languore,frequentia:limilique modo in aliis.
Depulfu ordiMto Atque inordinato.
NOnnunquam autem &c poft certam quandam percufsionu numero praefinitarum feriem, pul-libus jequalibus insequalis vnus intercidit,idque multis modis.Na treis aequaleis quartus inaequalis fubfequitur,feruaturque, id dein-cepsvno tenore:aut quatuor,quin tus:pari modo 8>c in omni alio nu-mero.Nam quinque aquales, fex-tus inaequalis plerunque excipit: ac rurfus fex «quales, feptimus in-
INTRODV C, IN P V L.
«qualis, in quibus certe omnibus «qualitas no feruatur: obeamque caufam pulfus fit inaequalis, feries tamen certa feruatur, vocaturque ob id pulfus ordinatus. Accidite-nim perpetuo poft parem pulfuu «qualium numerum,vnus inaqua iis,qui tametii internetu fuo £qua litatem ipfun deprauat, analogia tamen in lingulis periodis certam quandam feriem retinet. Si vero nulla prorius ieruetur periodos5 pulfus eiufmodi vocabitur inordinatus.
De in^qudttdterquA in l/no puljlt accidit»
ACcidit autem 8c in vno pul~ fu in«qualitas, tum partibus arteri« fitu ac motu inter fe diffidentibus , tum cuiuique pulfus motulibiipii [ non confemiente ], Inaequalitas igiturin partium fitu accidit , quum arteria ipfa
furfum
12, CLAVDII GALENI furfum aut deorium, antrorfum, aut retrorfum, dextrorfum aut fi-niftrorfum tradu&a efle videtur. In motu aute, quum arteria velocius aut tardius, tepeftiuius aut ferius, vehementius vel languidius, tepore diuturniore aut breuiore, afsidue aut nihil penitus mouen-tur.In fingulis partibus eft inequa litas,quu pulfus perfpicue eft inter cifus,e quorum numero eft pulfus id eft,caprearuexeplo fal-titans. Item quu repetit, ex quibus etia eft pulfus	id	eft,bis pul
faris. Ad Iijec quu motus celeritate eande non feruat,vt quu principio quide eft celerior,in tine aute tar-dionaut contra,principio quide tardior,in fine vero celerior: idem cfto in vehemetia ac languore, ma gnitudine ac parilitate iudicium. Non enim in duo duntaxat tem-ppra motus diftribuitur,fed in plu
ra
ra,nimirum quod fenfu diftin^ue-repoflumus. Sunt igitur hx lim-plices,atque in vno pulfu inxqua-litates.
De pulfaum inaqmhtate compofita.
COmpofita: aute fuerint, quatenus licuerit,altera alteri, ac fmgulas fmgulis, aut vnam pluri-bus,autplures pluribus comifce-ri:quaru nonnulla propria appellatione funt adepta,queadmodum pulfus vermicans,formicans,ac he čiicus: vermi cans quide, qu um arteria velut reptante vermem atque fiučlus inftar fubiilietemnobis re-pr^fentat,no autem tota ipfa vno tempore dilatatur. Quod fi cum exigua dilatatione id accidat, ver-micans:fin cum magna,ftu&uofus limpliciter appellatur, Perfpicuu autem eft, quod vermicans quoq; languidus eft ac frequens. Qui vero languidus fumme fuerit, frequens
14 CLAVDII GALENI quens ac paruus, is formicans ap-pellabitur:qui tametfi celeritatem prx fe ferat,no tamen eft reuera celer. He&icus vero, quo modo fe-bris ita pulfus etiam nuncupatur, quod nihil magnopere immutetur,fed perpetuo fui fimiliSjCohx-rens, ac nunquam folutus permaneat, vtpo te toto corporis habitu in febribus eiufmodi ac puliibus, in ftatu morbofum comutato. At quse iam de pulfuu differetia expo fui,ea mihi videtur tyronibus fatis efle:fi quis vero vberiore de his dočlrina,defiderat,libru habet integrum,que nos de pulfuu differetia conicripfimus. Neq; enim hic attinet de pulfu p?eno ac vacuo, neque de rythmico, ( neq^ de calido Sc frigido)verba facere. In eo enim libro copioftfsime de his diA feruimus: pra:terea difputatio ea obfcurior eft,quam tyronibus co-
uen
ueniat. Vbi igitur qua* ante memo rauimus fummatim repetierimus, ad ea quai reftat trafibimus.Pulfiis itaq* magnus eft,qui fit quu arteria multum in longu,latu ac profundum diducitur:longus,quu in lon gitudine duntaxat:latus, quum in Jatitudineraltus, quum in profun-ditatem.Pulfus aute vehemens eft, qui valide tačlu percutit:mollis,in quo arteria tunica blada eft ac te-nera.Ce!er,qui fit, quu arteria in pauco tepore dilatatur. Frequens quu pauco interpofito repetit. Aequalis, qui ferie continua fibi eft arquabilis. Ordinatus,qui in lingu lis periodis eft aqualis. Qui vero in vna percufsioe eft inaequalis, in vnapercuisioe dicitur incequalis: pulfas oibus his cotrarij iatis funt perlpicui,paruus,breuis,anguftus, humilis,languidus,durus, tardus, rarus, inarqualis , Sc inordinatus.
Liquet
Liquet pr^terea quod alioru cotra
liic aUex^or^omn1^ vnuseftmedius:£qua lil vide-kš vero 8c in#qualis,nulluseft me-tur ordi- dius neq; ordinati & inordinati: natus. nec minus etia liquet, quod illoru quide omniu medij ipii funt fecu du naturau his vero folus xqualis: reliq, vero a natura funtalieniipras terea inaequalis atq-, inordinatus*
Vum autem pulfiis mutari va
riefoIeant(nullamenim cauf
{am , vt verum fatear , inuenias qu£E ipfos non immutet) placet mi hi,triplici ac generalifšima mutationis ipforu differentia conftitu-ta ita demum fingulas ipias feor-fum ac fingulatim pertračtare.: Pri ma igitur mutatio eft naturalis:fe~ cunda,non naturalis quidem, non tamen iam praster naturaVtertia au tem eftpr£ter natura. Veru omnes Jhce mutationes differetias natura-
pecaujtspuljfa.
les
INTRODVC. IN PVl.
les fubfequuntur:arteria: enim alij aliter natura mouentur. Proinde primas eas illi oportet eile exploratas,qui velit digno fcere, a quacau fa 8c quatenus pulfum ipfum mutatu eile cotigerit. Verum propriu cuiufq; experientia certo didicerit , arteriamcp tagere fxpe conue-nit, potifsimum quide perfe&e fani,ac du ab omni vehementi motu quiefcitrpoft aut Sc in aliis affe&i-bus. At quu fieri nequeat,vt pulfus omnium experientia cognofcatur (pleriq; enim ia fepe medicos ac-cerfiuerut, quos quum fani eflent, nunquam nouerant) ibi tu ad rem maxime pertinuerit,artificem plus pofTequam imperiti! acplebeium: poterit aute plus,fi eoru, qua: multis pafsim funiliter inlunt, fcientia fibi compararit. Nam (vt in fum-ma dicam ) comunio quadam natura: viris inter fe eft: cft & muiie-B
iS C L A V DII G AL ENI ribns alia inter fe: tum aute iis qui calid o funt teperametomec minus, qui frigido: vtriuffy emiisfua eft comunis natura. Eft pr^terea gracilium omnium c5munis,itemque ©be/orum alia communisrraroque accidit vt infingulis p rxdičtis co~ munionibus aliquid eueniat,quod a multorum natura difsideat.Pro-inde qui comunionem probe calluerit, is no temere a veritate aber-rarit. Viri &nein vniuerfummit lieribus pulfum habent non modo maiorem multo,. verumetia multo vehementioremreundem tamen ha bent tardiorem paulo,ac longe rariore. Qui natura funt calidiores , puJfum ij quidem habent maiorem,& celeriorem, ac longe fre-quentiorem, non multo tamen ve-hementiorem : qui autem natura funt graciliores,maiore quidem ac longe rariorem, verum non multo
vehe
INTRODVC. INp vi. IS vehementiorem. Natura igitur fic difcrepant. Mutantur autem per tetates fic. Puero nuper in lucem cdito,puJfiis ei} frequetior,feni rarior. Quivero £tate fiunt inter hos media, iis puJfius ad portionem re-ipondent, prout fcilicet proprius ad pueri aut fenis atatem accefle-rint. Pari modo puero * quidece- *Vet0sk* lerrimus, fieni vero tardior. In me- lfr^res
..	7	r	•	i-	ditj&tti’
dio autem funt, qui alias States a- Kmu gunt. Porro fenex in pulfius raritate longe magis a puero difiidet, quam in celeritate. In ea vero differentia, qute in magnitudine ac vehementia fpedfatur , maximus quidem, inter States efi: fiorctium pulfius:minimus autem,fienumrme-dius inter ipfios,puerorum eft paulo maior.
Praeterea fiorcntiu quidem ve-hementifisimus: fenum autem,maxime languidus: puerorum verq,
B a
inter ipfoseftmedius. In statibus igitur tales funt pulfus.
Per anni tepora pulfus mutatur: liquide vere medio , fi anni tepora ipečles, pulfus funt maximi ac veli emeti fsimi, celeritate vero ac fre-qtietia moderati: pariter aute Scaa tuno medio fe habet.Progrediente autem vere,magnitudo quidem ac vehemetia ipfiusminuutur, augen tur aute celeritas ac frequentia, ac denique quu ^ftas aduenerit, fiunt languidi ac parui, celeres ac frequentes. Autuno vero progredien te omnia minuuntur, magnitudo, vehementia,celeritas ac frequentia, vt quum hyems acceflerit,pul-fus fint in paruitatem,languorem, tarditatem ac raritate mutati. Por ro vt veris initium, autumni exi-tuirita veris exitus,autumni initio refpondet.tum quemadmodu #fta tis initiu, «ftatis exitui, fic hy emis
ini
initium,hyemis exitui refpondet. Proinde qure ab «ftate media, atq> hy eme media, in vtranque partem diftant zquahter pulfum itide im-mutant.Ca?terum #ftas media par-tim hyemi medi« eft fimilis, par-tim diisimiJis:in vtraque enim pul fus funt parui ac languidi:£eftate ta men funt celeres ac frequetes,hye-me vero tardi ac rari. Non tamen funt parui pariter hyeme atq-, «fta te,fed«ftate minus: neque pariter hyeme atque «ftate languent, fed hyeme minus.H«igitur lunt pul-fuum per anni tepora mutationes.
Mutantur aute non aliter per regiones. Siquidem in calidis ad mo dum,pulfus funt,quales «ftate me-dia:in valde frigidis,quales hyeme media:inteperatis, quales vere medio. Qua: vero inter has funt medi«,ad portione fe habet. Pr«terea cx aliis aeris nos ambientis coftitu
21 e I A V DII G A L Ertr tionibus qua; calidx funt, temporibus anni calidis:qua? frigidi,fri-gidis:qnismedi^,mediis veris tem ponbus funt iuniles. Mulieribus vtero gerentibus palfus maiores, frequentiores ac ceieriores:c#tera aUtem modum fuu naturalem retinent. Inter ea porro cp? funt fecundum natura, fomnus in primis eft habendus, mutat autem & ipfe pulfum. Na incipietes fomni quidem minorem ipfum efficiunt tardiorem, rariorem, ac languidiore: procedetes vero fomni,tarditatem intendunt ac raritate, idq-, potifsi-mum in nutriendo:maior enim fit tunc ac vehementior. Quod fi diuturnior is fuerit, rurfum in laguo-rem mutatur ac parilitatem: tarditatem autem ac raritatem retinet.
Qui a fomno funt expergefa&i, protinus quide iis pulfus funt magni, vehementes, celeres, frequentes,
tcs, & quodammodo turbati: venim non ita multo poft ad mediocritatem reuertutur. Quod vero ad corporis ftatus acquilitios attinet, non diter i j quam natura-les,pulfus immutant. Quando quidem qui natura erat gracilis , fa-dus poftea quadratus(quem Grx-ci wtrdfKCfi appellant) puliiimhabet ei, qui talis eft natura, confentien-tem. Qui vero quadratus erat redditus poftea gracilis,pulfum habet gracilibus natura adlimilem. Per-ipicuumporro eft,quod femota o-mni virium immutatione hax: inter graciles ac quadratos differetia eftdifquirenda,itemq; in reliquis, adeo vt in vno duntaxat, de quo verba facimus, mutatio iit fada. Qme autem dc quadratis femper diximus, eadem de obelis dida nobis fuifle, eft putandum, nili quod illa magis funt intenfa.
Corporis quoque temperameta acquiiititia,haud fecus quam natu ralia,pulfus immutant. T empe-ftiuu autem deinceps fuerit, alias mutationes perfequi, qux nobis a caulis non naturalibus accidunt.
Exercitationes principio quide & quoad ad mediocritatem perue nennt, pulfus efficiuntvehemen-tiores,magnos,celeres ac frequentes. Si quis vero multum ac fupra vires laboret,paruos,laguidos, celeres,ac longe frequentifsimos:fin modu plurimu exceflerit, vt quie~ tes longas inter exercendu fubin-de interponat, 8c moueri adhuc vix queat,aut prorfus nihil,fedvi-res ei magnopere fint exolute,par-uos admodum ac laguidos,tardos ac raros pulfus habebit. Quod fi ad virium diflolutione progrediatur,pulfus habebit viriu diffoluta-rum proprios. Dicemus aute pau-
lopcft, cuiufmodi pulfus viresdif iblut^ efficiat. Balneoru,qu^ calida quide funt,quandiu erant mo derata, magnos, celeres, frequetes, ac vehementes.-fi vero modum ex-ceflerint, paruos ac languidos, Sč protere a celeres, ac frequetes, pul-fus efficiet: quod fi ibi no cedetur, paruos & tardos, raros ac languidos: Qu# aute frigida funt, repete quide paruos Sc languidos,ac tardos * rarosq*, pulfus efficiuntrpoft *Sic/egi. autem vtcuq, fuerit, id quod effe- turtGr*. cerint, ftuporem aut robur omni- exemPiar» no inducet: quod fi refrigerarint, ftuporemq-, induxerint, paruos ac languidos, tardos & raros: fin calorem ac robur induxerint, magnos quidem ac vehementes, celeritate tamen ac frequentia moderatos efficient. Quod vero ad edulia pertinet, fi multa ea fuerint, fic vt vires grauet, pulfus efficient B 5
2,(T CLAVDII GALENI inaequales atque inordinatos. Archigenes autem ait celeriores paulo efficere ac frequentiores:fin mo de rata fuerint magnos, vehementes, celeres ac frequentes. Parciora autem, fic, vt minus, quam iat eft, nutriantmon itidem vt moderata, fed mutationem efficient tum minorem,tum temporis breuis.
Vinum cetera quide, inftar ciborum pulfus immutat:in eo tame differt, tum quod repente immutet, tum quod mutatio, que a vino proficifcitur, citius delinat, quam qua: a cibis prouenit:ac poftremo quod celeritatem magis augeat, ae magnitudine quam vehementiam ac frequentia. Quanto enim cibus moderatus robur corpori praebet valentius ac permanendus, tanto fere vinum magnitudinem adauget. Aqua omnium qux fumun-tur mutationem minimam efficit,
ffiUt
mutat tamen & ipfa ad portionem ciborii» Reliqua vero omnia quatenus pofTunt aut alere, aut calfacere, aut refrigerare, tantum arteriarum motum immutat. Ad eum igitur modum pulfus a caufis quas non naturales appellant,immutantur. Porro mutationes, qu^ a caufis prseter naturam accidut, deinceps recenfebimus, vbi prius in memoria reuocauerimus, qua? de iis, qua: funt prx ter naturam, fer-moms communione impulfi con-icripfimus.
Aeris itaque conftitutiones ac ciborum copia tanta, vt vires ag-grauet: ad hxc exercitationeSjbal-nea , ac fomni immoderati : o-mnia funt praeter naturam. Nam in quantitate exceflus, caufarum, quas naturales &c no naturalesap-pellauimus, cediit in caufas pra:ter naturam.Caularum vero qu# non
quan
quantitate modo, verumetia genere funt pra^ter natura, numerus eft infinitus, eoq; verbis comprehedi nopoteft.^rs tamen his quoq^ in-eft, quoad poteft finitis generibus ac fpeciehus infinitu ipfiim terminans . Siquide caufarum omnium pr^ter naturam,non abs re dixerit quifpia,alias quide vires vitales,ve lut foluere ac difsipareralias autem velut premere ac grauarerfoluutur autem alimenti inopia,morborum malignitate,affe&uu animiveheme
,¥,Gm75 tia* morborum aut diuturnitate
habet, do-	.
/orem. aut vehementia, vacuatioibus deni q; immodicis. Grauantur autem tum a copia materia?, tuab inftru-mentorum affe&ibus,vt inflamma tionibus, fcirrhis, tumoribus, ab-fcefsibus,ac variis corruptionib9. SolutcEitaqjvires,paruum,langui-dum:ac valde frequente pulfum efficiunt. Prefl« vero ac veluti gra-
uat#,
uata:, pulfus mutant, cum in reliquam omnem in&qualitatem atq; iirxfixviid eft, ordinis cofu fione feti inordinationem, tum ineam, qux in vehemetia ac magnitudine fpe-&atur,nam inaequalitates hx,preC /arum viriu maxime funt propria. Quod li grauat# magnopere fuerint, pulfus inaequalitas atq; cerxfix eritinpluribus differentiis:fin exiguum quidda, in paucis. Praeterea iiparuaerit oflfenllo, pulfus magni plures erut quam parui,et veheme-tes quam languiditcotra aute accidet,!! magna erit offenfio.Quin &c in eiufmodi affe&ib9 motus quida funditus pereunt, aut intercidunt. At qui intercidunt,minore:qui ve ro pereunt, maiorem noxam indicant. Comunes igitur funt hae f®-lutionis omnis ac prefsioms viriu mutationes : proprium quiddam vnaqu^q-, afliimit, prout caufa? ef-
ficien
JO CLAVD1I GALENI fidentis ratio fert. Solutaru nanq; ob alimenti inopia virium, pulfus vertutur principio quidem in languorem,paruitate.; celeritatem, ac frequentiam :ad mediu aute in languorem, paruitate,tarditate, ac raritate : poftremo in paruitate fum-mam, languore, frequentia ac fal-fam celeritatis imagine, qui pullus cft,que formicante appellant. Vermi cans aut pulfus fit quoq-, & iplls viribus ia diflolutis fed aliquatum adhuc refiftetibus,in eoq; a formicante difcrepat, quod non itide in fummu laguore ac paruitate fit re-da&us, tu quod peripicua habet in vna percufsione inxqu alitate,qu£ fitdu partes moueri tempeftiuius, aut ferius incipiutrvnde tardus eft mmus,quamparttus: nonunquan* aute nihil penitus habet tarditatis» ob idqyipfum. minime eftmalign9-Qua? certe a febribus exitialibi^
atque
INTR.ODVC. in i>vi. 31 atque acutis oriutur fyncopa?,pul-jflimnon habent vermicantem: reliquas autem virium folutioes, v* plurimum vermicantes co/equun-tur: & eas potifsimum qua: fine febribus aecidunf.aut certe cum admodum exiguis* Obeam vtiq^cau fam fyncopas quidem ItOlfflXHXQ, for-mieates : choleras vero morbos,ac fluxus vetris vehementes, hxmor-ragias,fluxusmuliebres,reliquo!;q*, affečhis qui corpus celeriter inaniunt , vt plurimum quide vermicantes : quu autem ad vltimu affligant, formicantes fequuntur:quu vero h^c fine febribus eotigerint, tuc pulfum vermi cante magis in-uenies peripicuu fimul ac diutifti-me perdurante. Tales quide com^ muniisime funt a caufis pr^ter naturam mutationes, quas edam fpe-ciatim deinceps explicabimus.
Ab ira quide pulfus fit altus ..magnus.
32. CLAVDII- GAtENI . gnus,vehemens,celer ac frequens.
A voluptate aute,magnus ac rarus,non tamen vehemetia certe di-uerfus. A moeftitia, paruus, tardus,languidus,ac rarus. A metu recenti quidem ac vehementi, celer, turbulentus, inordinatus, atq; ■in^qualisrinueterato aute iam,pul fui a moeftitia eft fimilis. Omnibus porro his, ftdiu perfeuerarint, aut vehementes admodum fuerint, tales pulfus fiunt, quales folutas vires confequuntur. Soluunt enim omnia h^c vires, celeriter quide, fi fint valida:ferius autem,fi imbecilla. Dolor autem qui pulfus immutat (immutat aut qui eft vehemens,aut qui in partibus principibus ineft, cuius generis eft inflammatio) cum paruus quidem adhuc eft,atque exoritur,maiorem,vehe-mentiorem,celeriorem,ac frequen tiorepulfum efficit :au6tus autem
vehe
INTRODVC. INPVL. 35 vehemensque admodum fačtus, vt iam robori vitali noxam inferat, minorem,languidiorem, celerem, ac frequentem: & quo diuturnior fuerit,aut vehementior ,eo magis pradičtorum quodqi intenditur. Qui vero vires iam diffoluit, pul~ fus mutat in languorem, paruita-tem,ac falfim celeritatis imagine, jmmenfamque frequentiam.
Omnis inflammationis pulfus quide comunis eft,quafi ferratilis, vtpars quide arteria: alia dilatari videatur,alia autem minime, quas videlicet durior fentitur,habet au tem pulfus hic 8c turbationis non-nihihprxterea celer qde eft ac fre-ques,magnus aute no femper.Pro-prius vero cuiufq, incipietis quide,maior efl naturali vehemetior, celerior,ac frequentior:in ea vero quteadhuc increfcit,omnia hxc fiunt ausiora,pulfufqj iam palam
34 C L A V D I I GA LENT cft durior ac turbulentior. Quum aute ad vigore ia feu ftatu peruene rit,euidčtior quideeft, durior ac turbulentior,fed minor quam ante,no tamen languidior, nifi mor-
* Anti-^us vires^LlPerarit)^<3UJn etia fre-qmf le- quentior efficitur ac celer. Quod git. quo ii diu admodu perfeueret, rituque (4h' icirrhoru iam durefcat, pulfus te-» nuitas ac durities praftličfcis accedet. H^c aute accidut in ea phlegmone, qu£ in toto animali pul-fum immutat,aut propter magni-tudinejautpropter partis,in qua confiftit dignitate. Eius vero qua? animal totufimul no turbat,pulilis in parte falte infiamatione accen-fa eft, cuiuimodi eu effe diximus.' Intenditur aute ac remittitur prx-dičtoru quodqj aut pro inflamma tionis quatitate,autpro ipfius in-ftrumeti infiamatione tentati na-tura.Na qti*e partes magis funt ner
uofe
uofx,hx duriores ferratilesq; magis,ac minores puJfus efficiutrqu# vero funt vcnofx magis atque ar~ teriofe,contrarios. His aute ipfis maior cft in partibus magis arte-riofis,facileqj inaequalis atq; inordinatus efFicitur.Perfpicuu igitur ia eft,qualis efle debeat pulfus eoru quibus ha^par eft inflammatu,tum eorum etia quibus lien,renes, vefi-ca,ventriculus, inteftinum colMn: pr^terea pleuriticoruac peripneu monicoru,&(vt fummatim dica ) omniu quoru inflamatione partis febris cofequitur, praeterquam in quibus partibus propter fympto-matu natura,ipfas partim necefla-rio fequetiu,partim fortuito con-curretium,pulfum eatenus mutari codgit,quatenus fingula fympto-mata poffirnt immutare,miftaq; in ipfis accidit mutatio,tu ea, qua in-flamatiois ratio,tu ea, qua loci ac’
C i
3^ CLAVDII GALENI pr^fentis fymptomatis natura ef> ficit.Nam quibus phrenesfuntin-flammata?, celeriter ij conuellun-turriiiffocantur autey quibus pulmones : fyncope prehenduntur, quibus os ventricuii:laborant autem atrophia, quibus hepar:no co-coquunt,quibus ventriculus: vri-nx fupprimutur,quibus renes funt inflamati.Prxterea que partes fen* fu exa&iore funt predita, hx propter dolores pulfus immutat, quce hebetiore,dutaxat propter affečtu. Ob ha:c igitur omnia, varix acci-duntpulfuu mutationes,qui infla-mationes cofequutunmodu aute, quo ipias diftinguere oporteret,a-libi exadH&ime explicuimus ; in pr;eientia tame tantu dicens quan-j» libU tum tyronibus ex vfu eft futuru. de puljhH Pulfus itaq-, pleureticoru celer eft dtgmio- ac fre<jl)enSjn0n tame magnus ad-modu. Apparebit aute efie quoque
vehem
INTROD VC. IN P V L. : vehemens,eftcerte is n5 Jaguidus quidem,non tamen,quo ad effedu ipfum attinet,iam vehemens. Id e-nim in omnibus memoria tenere oportet, in quaque re necefle efle, quod ad illa pertinet,mutationem vefiigare,diftinguentes, quod pro pter aliud quidpia,& non propter illa,accidit. Pleuriticorum igitur pulfus,qu6darteriaefficiat neruo fiorequodapa&o ac duriore,imperitis imponit,putantibus ipfam mutari in vehementiam, quod nequeat dura percufšione a veheme-ti diicernere. Simili etiam ratione medicorum vulgus, qu£ hic a me fcributur,forte caluniabitur, qcF alias plerafq-, pulfuum differentias nequeat dignofcere, danas ea quie non adfequitur etia fi rede dida fuerint. Verum plura de his come-morare nuc no eft necefle. Scripfi-mus em feorfum de pulfuu digno-
38 C L A V D I I GALENI tione. Hortor igitur omnes,ratio-* nemfimul &c ta&u exerceant,vt in ipfis operibus,pulfus queat digno fcere non folii verbis teniis diftin-guere.Principiu aute exercitationis in ipfis operibus eft doctrina, qius verbis adhibetur.Non tamen pofsis frequetia; quantitate verbis explicare, tametii ipfa magna habet differentia,quum aut confuetu pleuritidi modu excedit,aut infra ipfum fubfiftit. Excedat enimo-portet,quu aut pleuritis tranfit in peripneumonia,aut fyncopen mi-natur.Infra modu fubfiftit,quu ia cataphora aut neruoru ladione delinit. Eodem modo 8c in^qualitatis ipecies illa quidem eft velut fer ratilis,quaj pleuriticis maxime eft propria:qu£ remittit quide li pleu ritis iit mollis ac facile coquatur: intenditur autem, fi ea eft exitia-. lis,ipfamque indicat concočtu eflc
dif
difFicilem:tales autem pleuritides li virium iimul adiit imbecillitas, prsefens periculum minantur: lin virium robur adeft,aut tandem co €tx fuenit,aut in empyema tranfla tx,aut eas marcor tabidus excepit. Quum autem coquitur,pulfus fen iim deponit omnem prxter natura mutationemtquuin vero tranfit in empyema,pullus tum fiunt empye matum proprij. Pari modo autem Sc marcoris proprij iis accidunt, qui in marcores tabidos funt in-curfuri.	T alis autem eft iftZVWf/,
id eft,purulentorum nuper ordien tium pulfus,qualis vigentis inflam mationis. lrixc enim & ipforum ij*7tUHfA.K7U(/ eft principium.Nonnu-quam autem inaequalis & inordinatus, omnibus tamc eft he&ieus. Quum vero iam pus inftat,cetera quidem eft adfimilis, nifi quod ma gis eil aqualis: poftquam aute eft
4.0 CLAVDII GALENI ruptum,laguidior,latior,tardior, ac rarior. Marcefcentium pul-fus non fimpliciter, neque fecundum vnamfpecie mutatur. Quocirca diftinguere ipfos oportet quoad licet perfpicuis difieretiis. Quinanque vna cum phlegmone nondum folutapaulatim emarcue runt,pulfus habent languidos, celeriores , frequentes valde ac magnitudine (*vx^ in vna percufsio-ne, quos Archigenes, inrjr^iK!% ČCtu-^iv^ksta:. i.deorfum ac circu nutates appellat, volens aperte indicare diaftoles paruitatem, cum quadam finiu vtrinqjvelut depre£« fioneac nuturno enim tanqua arte rix partes fint confertim ac femel interci£e,fed taqua vtrmq-,lint de fiex£,pulfus i anguftu eft reda&us, qui vtraqj parte magnitudine eft uvov^o!. Id aute accidit no his folis, ied iliis etia quaplurimis,alio quo
uis
uis modo marcefcentibus. Omnibus certe accidit qui propter infla mationes marcefcunt: &pr£terea aliis pleri/q; ( niti vtiqSc illi propter latentes quafda inflamationes marce/cant) fueritque is eoru qui propter inflamationes marcefcut proprius, nulli eorum qui alia de caufa emarcuerunt,comunis. Cceterum marcefcetibus omnibus pui fus eft he&icus,eftque id ipfis maxime commune.Secundo aute loco in diaftoles magnitudine in£-qualitas, imitas:id enim plurimis quoqj ineft. Poftremo aute & in frequetia:na id quoqj omnibus perpetuo ineft,qui propter in-fiamationes in marafmum incide-runt,atque etia iis,quibus propter cardiacos afFe&us , vel fyncopas ftomaticas,periculum praeiens imminet : poft autem vino epoto, periculum quide pr^ceps effuge-
runt,tandem tamen emarcuerunt, nili quis fane dicat hos quoque,ob exiguas inflammationes nobis in-fenli!es,interire. Quandoquidem ipforum nonnulli pulfum habent 'iTTivivslHCTcty nili quis rurflis dixerit, hos quide propter inflamationes: illos aute line inflamatione marce-fcere: id quide certe eft ambiguu. Habent aute ij pulfum he&icum. *sic legit * haudquaqua obfcurum & valde antiquus. frequete,& ipforu nonulJi wmvd-HOTJC. Atque fecunda h^c pulfuum differetia marcelcentibus accidit. Tertia autem eft alia, eoru qui pul fum habet raru. Verum his quoqj febris procedens pulfum omnino fecit frequetiorennpneterea viriu fumma dilfolutio frequentem ad-modii reddit.Media vero conftitu tio quu febris quidem omnis paulum refrixit,nodum tamen iam eft extin&a mutationem efficit in ra-
I N T R O D V C. IN P V L. 43 ritatem.Haec autem marcoris Ipe-cies aetatis fenilis eft propria. Qum vero pars quadam,quae ad thoracem aut pulmonem pertinent, po-lifsimum fuerit afre&a,i j febrilem puifus duritiam,etia fi rarus is fit, retinent. Omnino vero paucis mar cefcentibus puliiis,in aliam mutatur inaequalitatem, praeter ea qua in magnitudine efle , memoraui-mus. Phthificorum autem pul-ius, paruuseft ac languidus, mollis,celer mediocriter ac he&icus.
Peripneumonicorum vero, ma-,gnus eft, 6c aliquantum fiučtuo-fus,languidus,ac mollis,non aliter quam Lethargicorum: nifi quod inaequalitate fuperat, tum ea quae in vna percufsione confiftit, tum ea,quam <7vTvi*x]iHHfi appellant. In vna quidem perculsione quum fit velut interciliis ac fluftiians & nonnunquam dingi]In ik$
vero
44 C L A V D11 GA1EN!
vero ciim ceteras habet differetias, tum autem alias quide deficit,alias vero intercidit. Quumauteperi-pneumonici omnes aut febri acuta infeftentur, aut foporis grauis (Greci LSftx vocant)nonnihil habeat,^vtruiiis horu prxualuerit, fe-cundu illud frequetiie quatitas ma xime depreheditur,verbi gratia,II febris in peripneumonia erit infla-matior, pulfus erit admodum frequens rfinfopor paulo magis polleat,infrequetior. Lethargicoru pulfus,quu fit magnitudine ac lan guore 8c mollitie peripneumoni-coru pulfui fimilis, eode tamen eft tardior,laguidior,minus in^qua-lis,ac deficies magis,quam intercidens. Eft Sc quando fit	fem
per tame eft	in profundis
{alte foporibus(quos Graci Lxjxfa appellant)quos adefle, quuhax dicimus,fupponimus. Nam mor-
bor
INTRODVC. IN PVt. fcorum omnibus notis abfolutoru pulfus recenfemus, quo pofšimus eorundem aliqua in re inchoatorum , necdum fatis confummato-rum magnitudine,dignofcere: no modo quantum in pr^fentia habent , verumetiam quanta poteft eis accedere. At quoniam fepeiam inaequalitatis metionem fecimus-, raro autem, «r#/;#?, nofTe id in genere oportet,«rxfixt/ fequijVtplurimum, inaequalitates! Nam pul-fum inxqualem ordinatum raro reperias.Si quidem minores nox$, inaequales &C ordinatos: maiores ver6,inaequales & lordinatos pul fus efficiut. Phreniticoru pulfus eft paruus, rarifsime aute magnus fuit vifus,roburqimediocre habe re:durusprjEtere^ eft ac neruofus,
8c freques & valde celer: habet au tem &c nonnihil * Lw^xjasr, non-*J*j^* nunquam vero dc fubtremifcere
jpfum
c L A V D I f GA LE N t ipjflim dixeris,alias autem conuul-forie intercifum efle. Quod enim febres in celeritate propriu habet fymptomahicin vtnfque diafto-les finibus habet eiiidetifsiihe, idqy in exteriore magis. Videas aute licet & fpeciem inaequalitatis in fi-tu,in eo nonnunqua vehementer accidere:quin 8c tibi faspe videbitur tota arteria fuo ipfius loco reli 6fco,fur fiimturb ulenter ferri ,effer-uefcens potius quam pulfantis mo do dilatata. Ad eunde aute modum & deorfum tendit detračta potius quam contra&a. Cauterum magna ipfius frequentia, imminente fyn-copen minatur. Eft porro & a-lius affedus,que certe vtrum Lethargi ac Phrenitidis mediu nomi nare oporteat,vt qui neutri plan£ fit fimi(is:an vtriq-, comune,vt qui ex Phrenitidis ac Lethargi generibus fit mixtus,feorfum quide dif
quir
introdvc. in pvl. 47 quiremus:de ipiius autem pulfibus in pra^fentia difleremus. Ac ne ve-lut enigma quodda propofuifle vi dear fymptommbus^qux aišiden- * tia vocat,qu#q; ipfi afsidet,ipfum indicabo.Na qui in id vitij incide rut,bo na quide teporis parte,oculos claudut, flintq* fomnolenti ac ftertut:pč>ft aute oculis inconiuen-tibusatq;immotis diutifsime intuetur,non aliter quam catochiitu. ii quis eos interroget,inuitosqj ad colloquiu trahat, tardi er ut ad re-fpodeduac difficiles: pleruqj aute turbuleter Ioquutur,neq; rečle re-fpondetjfed temere quod in bucca inciderit efFutiut. Talis quide eft affečtus,que nucvolo fignificare, que ego nuc exiftimo afšidentibus fymptomatis , quum nomen proprium defit,fatis innotefcere.Eius autem pulflis funt celeres ac fre-quenteSjquo modo Phreniticoru,
ki
fed minus. Pari modo Sc roboris liabet minus quam illi, verum lati funt,ac parui,neqi dum extra mo-uentur,quicqua habent cofertim ac fimul intercijfiimjfed alia ratione velut intro jpperates fuffugiut, fyftolem quide accelerantes,/uffu-rantes autem diaftole , non tamen ne in hac quidem Phreniticis funt fimiles,no enim habet nefcio quid intercifum. P ulfus Im]I>xw (veteres enim	id eft,irreti
tosac detentos hetji^n appellabant: iuniores aute affedu ipfum nominat Kajoxw	)	cetera qui-
dem Lethargicis funt fimiles, magnitudine , tarditate ac raritate, queadmodum 8c totus affe&us % Lethargo, ipecie non multum di-fcrepat:	tamen	pulfus non
funt imbecilli,neque molles, fed ii» his vel multum diisident, quead-modu certe 8c quod in lethargicis
quide totus habitus eft folutus ac mens:catochis vero , coftričhis ac coačtus. Simili modo &c insquali-tate ac squalitate inter fe difcrepant : na Itfcxwpulfus, eft squalis: Iethargicoru vero, inaequalis. Archigenes aut ait locum arteris peculiariter in ipjfis calidiore inueni-ri, quo modo in iis, qui cum cata-phora conu ullione funt incurfuri.
In conuulfis ipfum quidem corpus arterix coačlu eile videtur & vndiq-, compa&um, non tanqua a quoquam coprefTum aut arčtatu, neq; rigidum plane vt in febribus & maxime in accefsionibus,neque propter duritiem dilatatu difficile, quod teporis longinquitate fo-Jet accidere, pr^fertim fi vitia quadam, aut vifcerum affe&us adfuerint : ied non aliter quam fi corpus neruofumcauum, vtinteftinu aut id genus quidpiam ab vtroq; fine
fuerit extefum. Talis eft motus in-xqualis arteria qus inftar funis furfum ac deorfum traducitur:ne^ que enim vllii eftdiafloles autfy-ftoles indicia, fed turbationi poti9 iimile quidpia hic accidit: iiirfum velut exilientis,at rurfus intro tra> du&ai: neqj id diftin&e ei vfu venit , fed vno tempore fepenumero pars ipfius alia quide furfum ferri videtur,velut euibrata,alia aut intro velut a quopiam tra&a:ac pars alia celeri ter,alia tarde moueri. Ap paret aut vehemens eife ac magnus conuulforu pulfus:is vero neq; la-guidus eft,neq-, paruus,non tamen vehemens adeo aut magnus vt videtur. Percuisio enim multis imponit , qu# propter tenfione quidem robufta,propter turbationem autem exilire apparet. Vnde alias quidem altior, alias quafi ftrepitu quendam aiperuad.tadhim noftru
vide
videtur efficere: quem pulfum qui erit exercitatus, facile deprehedet: nulli enim alteri eftfimilis, neque tenfione fua in vtraq^ partem, neq; motufuoconuulforio.Quum aut pulfui cataphor« iit mixtus, difficile fadus eft, vt * coniundio de- *Aldin» prehendatur. Solusque is qui in v- exemplar, troque feorfum cognofcendo exercitatifsimus, poteft & mixtu-tm' ram ipfam agnofcere.
Paralyfeos pulfus, paruus eft ac languidus, & tardus: tum quibuf. dam ipforum rarus:aliis autem frequens quidem, verum pene deficiens, inordinate.
Epilepticorum aute & apople-čfcicoru pulfus funt adfimiJes.Quo circa, qii£P de epilepticis memorabuntur, eade de apopledicis di-£a fuiffe eft putandu, nifi quod o-mnia in his funt mtefiora. Na qua-diu mediocriter dutaxat turbatur,
D 2
51 cLAVDii caleni neq-, adhuc natura afFe&ui magnopere fuccubuerit, tantiiper nullam mutatione in magnitudine ac vehementia,celeritate, frequentia,ac duritie inuenias comemorabilem: fed folum velut tefa invtranq; partem eft arteria, vt in conuulns idqj merito. Quod fi affe&us fuerit validus fic vtvires aggrauet,inaequalitatem quanda adfeifeit ac tenfio-nem fortem, longiorq; fit, langui-* dior *& rarior: Sin vires preflerit Hitettar- admodum ac deiecerit, pulfus effi-ditr, ciet languidos, frequentes ac celeres. Angina laborantium pulfiis tenfionem quidem quandam habet conuulfioni adfimile, magnus tamen eft ac flu(ftuofus, quo modo peripneumonicoru. Atq-> vtruuis in eo infigniter praeualuerit, iecun dum illud tranfinutatio eft expe-«ftanda.Si pulfus peripneumonico-rum fimilis praepollet,in peripneu-
moni
moniam: fin conuulfionis,in con-uulfionem angina terminabitur. Casterum qui exipfis muitum fuf-focantur,iis pulfus fitparuus &ra rus: expirantium autem, iam frequens & inaequalis.
Orthopnoea; acuta: pulfus eft inaequalis atque inordinatus ac pene deficies: quum autem mediocriter eft maligna, frequensrquum ad vl-timumvrget, tardus ac deficiens: quum hominem iam e medio tollit frequens ac languidus.
SufFocatiois matricis pulfus eft conuulforie extenfus ac rarus:eius autem qua? eft exitialis, frequens ac languidus, inordinatus ac pene deficiens.
Stomachus affe&us (fic enim praeter vulgarem confuetudine in praefentia os ventriculi nobis vocetur ) haudquaquam fecundum vnam fpecie pulfumimmutat ,fed
fi inflammatioe infeftetur, ea dun-taxat facitmutationem, cuiufino-di in inflammatione corporis ner-uofi fieri diximus.Qjuod fi coprel-fus fuerit,autmorfiis,aut fingulti-bundus,aut exolutus,atit vomitu-riens,aut naufeabundus,aut imbecillus appetituqy careat, ac doloribus multis fit obnoxius, pulfum. mutat fecundum fymptomatis fpe cie. Morius enim ac vomitus nau-fex, fingiiltus, appetitus priuatio-nes, atque diflolutiones, praeterquam quod pulfum paruum efficiunt ac languidum, ipfum etiam reddunt admodum frequentem, 8c quibufdam moderate celeriorem. Comprefiio autem fola extra ea o-mnia rarum, tardum, paruum ac obfcurum. Eiufinodiautem.com-prefsio accidita cibis ipfum gra-uantibus, nulla valente facultate prxditis, led quantitate fola mo-
Icftis,
leftis, tum humoribus quibufdam morfus expertibus inipfum confluentibus. Quod fiab ipfis refrigeretur, tunc certe vel maxime taiis pullus accidet. Preterea quibus fames eft magna ( quam Gr^ci JWaifiixp nominant) pulfus eft eiuf-modi. Qui vero affe&us pulfus mutant in frequentiam, fi diutius ij perleuerarint, aut vehementius infeftarint, pulfum efficient ver-micantem. Qui in raritatem, praeterquam quod memoratas differentias intendunt, talem pmerea „ quandam pullus Ipeciem in ea in-jequalitate qua? in vnopulfu accidit, efficiunteiufmodi, vt corpus arteria in multas parteis videatur efle comminutum, nihilque continuum efle appareat, fed dum dilatatur velut arena ta&ui accidere fentiatur.
Hydropum pulfus, Afcitx qui-D 4
dem,longus ac frequens,&: fubdu-tus cum quadam tenfione: Tym-panit# autem Jongior, non imbe-cillusjceleriorjfrecjuensjfubdurus cum quadam tenfione. Eius vero qui in toto corporis habitu nafči-tur(quem Grceci #***■*£#« nomi-nant)flu&uofus,latior ac mollis.
Elephantia laboratium pulfus, paruus, imbecillus,tardus, ac frequens.
Ičtericorum pulfus fine febri, minor, frequentior, durior, non languidus,neque celer.
Eorum qui elleborum fumpfe-runt,paulo quidem ante quam vomant,quando fcilicet premuntur, Jatus,rarus, languidior & tardior: quum autem vomunt ac dmellun-tur, inaequalis & inordinatus:quu sneliufculeiam habent, ordinatus quidem, fed adhuc inaequalis, minus tamen quam prius. Q_uum autem
IN T R OD V C. IN P V L.
tem fenefcrunt iam, Sc pene ad flatum naturalem redierunt, arqualis Sc maior quam ante ac vehemen-tior. Qui vero ex iis /yncope cor-ripiuntur,conuelluntur,acfingul* tiunt,iispulfus paruusac Iangui-dus^inordinatus, celerior, atq; admodum frequens.Qui ex eis fuflfo-cantur,paruus, languidus, inordinatus , in^qualis, non tamen frequens , neque celer, fed fubtardus magis. Prx fe fert aute & flučluo-fum quiddam 8c latum,ac non-nunquam exiguam quan-dam arteria ten-fionem.
*
FINIS.
D 5
GALENI PER*
eadem. lofophis omnibus eftvifunuan prx ter hunc aliit. Neqj enim protinus illis citraq-, examen eft adhibenda fides:prefertim qtiu refragari huic fententi#,ex rebus euidetibiis non pauca? videatunimprimiscp quod nunc fubiiciam.Nam reipiratione p cuj a(jimes: illico mortem affe-^r-.Atpdfuii permultas particu-affert, las priues 3 non magnopere laedes.
Quip
GAMENI DE P V L-
J V V M V S V,
r H 0 % A LIK c T{0
singlo interprete.
animali j /ff
ex pulfi* crrefpira tiont da -plex , fed
Yemnam efTe dicat quis pulfuumvfiim, eundemne qui reipi rationis,ceu ferme tum medicis tu phi-
Quippe fi vel arterias qua; per inguina defcendut ad crura, vel qua2 per alas feruntur ad manus,laqueo comple&i velis, vniuerfas quidem quzinhis artubus arteria habentur, pulfu priuabis; non tamen artubus ipfis,aut voluntariu motum adimes,aut etiam fenfum. Quod ipatio temporis non torpent mo- ra-do frigentq;,ac pallida redduntur,
4ed etiam ali definant:per comuni-tatem confenfumq-, magis h#c, ex pulfuum impedimeto fortaile co-tingant» At fi neruos funiculo reli- Hypopho-ges,immotasprorfus infenfibilesq; rafilutio. particulas extemplo reddas. Debebant igitur 8c arteria, vbi fimih-ter neruis eflent affečia;, quod lingulis membris ante contuliflent vtile:idipfum protinuspreftare de-iiftere.Iam quod omnium maxime eft alienu fi ipfas qua; in collo funt arterias, vinculo exceperis;nullam arteri*
cui
q»tin cel euidente noxam animali attuleris: lofunt,cor tamet£i cor cum cerebro prjnCepS
hr, coiutH fcilicet inftrumetum adionu vita-gtttu Jium,cu principe animaliu,ha: con tinuant. Si igitur arteriarum, quae tanti prajfertim iunt momen ti,noxa nihil animali incomodatrmulto minus aliarum quaeuis illi officiat. At vero fi cul^fe funt,nihil tamen officiunt, coftat arbitror:& cu va-ChUttio.letesfut,nihil eas coferre. At quomodo igitur ex pulfu maxime pr$-{agimus? An inquies,Minime quidem vt ex caufis id genus,qu^ plu-rimu momenti habeant, imo vt ex Qua Tdm opportunis fignis?Itanimiru, vt fi tioeexpul qUjs naorteex incuruis vnguibus, pro- ^	nigricantibus coie&et. Nam
fagmus. cum ea qua» vita: ipfifunt vfui ex necefsitate quadam j(equatur:tum vtiq* ineo quod vit^vfumpr^ftat, omnepericuiu vertitur: quod vero neceflario confequitur, id peri *
culi eius fit fignu. Ac princeps qui- Corvifie» dem vifcus cor eft:ex quonafcutur rumtri^ proceduntq; arteri#,atq; etia eun- ^ dem cu illo motu cuftodiunt.Itaq; incomoda motus eadem fentiunt.
Atq; ita no exigua» rei indices efle poilunt.At vero monftratum eft, non idem efle, rem magna indicare, & rem magna pofle. Vnde nam KefphraZ igitur tum medicis omnibus, tum t,0"j.s philofophis in mente venit, vtre-^-^,^' fpirationi,& pulfui eude vfum tri-jUm dixe. buenntjprJefertim illa nobis(vt vi rmt cedetur ) neceflaria: hoc vt apparet,teres' vel omnino nullum, vel plane exiguum conferente vfum> Mihi fane videntur ita vtiq;, vt Sc maior eorum pars fcribit, inde adeo eunde vtriufqj motus exiftimafle vfum, quod vterq, fimi!es iifdem ex cau-us mutationes accipiat. Nam 3c qui exercitantur, & qui in balneo lauantur, 6c qui aliter quouis modo
€1 C L A V D I I GAIENI do excalfiunt, eoru nonmodo re-ipirationeceleriore frequetioreq; ac maiore contueri licet,fed etiam pulfus pari modo mutatos. Praeterea qui algent, aJiterve quolibet modo funt refrigerati, horu ficut refpiratio rarior,tardior,ac minor vifitur:ita &: pulfus. Ia qui v-rentibus decubut febribus, vt maxime ij,& celerrime, &c denfiisime reipirat,ita maxime velociisime 6c Qmi pul deiifsime arterie iis puliant.Quod
fusmator: £ immociica repletione pulfus rewtratto . r	1 r ■	■	-
tniwr in. viluntur maiores,relpiratioes mi-dicat. noresrneq-, id quide fcrupulum rationi iniiciat. Quippe minorem hi refpiratu quampulfum idcirco ha bent, quod anguftus traflierfo eorum fepto fupereft locus. Cžeterum quanto minore, tato huc habet & crebriore: fcilicet reipiradi parui-tatem,afsiduitatiseius ope penfan-tes. Quod enim aeris natura, thorace
race nequeute felatiftime aperire, ex minore refpiratu amifit:id den-litate reftituit. Ideocp tantundem minor fimul & frequentior reipi-ratiopoteft,quantum maior fimul atqjinfrequetior. Dicimus autem Q»#/#?-hoc loco rariore pulfum eum qui rarm~ comeftioni fucceditrno vtiqj cum eo qui comeftione procedit comparantes ( quippe quo eft frequen-tior)ied ad refpirationis fpecie re-feretes. Igitur Ii reipiratio, pari ci* pulfumodo, iifdemex caulis mutatur,no tamen parem noxam cum perit, affert. Na id quoq^ prius eft monftratu vtiq; difsidentiaaduer-lacp nihilo minus ex iequo inuice, colligas licetmepe tum ambos a na tura,eiufde vfus gratia datos, tum no eiufdem. verum ita fieri no po-teftxum alteru eorum verum efie, non abo fit neceflum.Itaq^ inuefti-gandu nobis efie videtur,qua parte
ait
altera rationum claudicet, ipfo re-fpirationis vfu pro norma nobis propolito.Que vtiq; vbi de ea tra-Duflex člauimus,dupliceelle,ficutHippo rcftiratio crates exiftimauit,indicauimus:al-nti v/us* ter - qUJj major	ipfi9 iniiti calo-
ris cuftodiamtalterum qui minor, animalis fpiritus nutritionem. At in horu vtroq-„ ex attratto per nares fpiritu, accedere cerebro vtili-tate dicimus. Quo minus miru eft, cumexiguumillicomodu excorde fuggeratur,fi iugularibus venis vinculo exceptis , exiguu quoque fentiat incomodu. Dicat hic for-tailequifpia neminimu quide apparere incommodu, quado per in-tegru diei fpacium( vt fxpe experti fumus)animal fine noxa perduret. Etfanere&edicet.Ia idcu nos dubios haberet, eiuimodi quendam experiendum euetumexcogitaui-mus. Prius aute ratiocinationem
ipiam vnde in ipfum veni, propo- „
1	^	- a	k	■	•	Vetriculi
nam. Ouoniamonitratunobis m , . - .
, • nT-	, ■	cerebrtfpt
alns elt,eos ventriculos quun ce- rtttiS ani. rebro habentur, animalis fpiritus malis fle. qui afsidue nutriri poftulet, ple-nosefle.Moftratu quoq>no minus eft,/piritu hunc in motu volunta- iuntario rio confumi:/atius fore vifum. eli, confumi-vt animal cui vinčt^ arterij eflent,1ttfr* currere cogeremus. Quonia igitur diu probe currere vidimus, dein languidius, poftea currere no pofleioperspretiu videbatur cau-fam requirere, jppter quadiuqui-de cucurrit,perpetuo autč non po~ tuit:nec rudus diutinu curfumco tinuare,fed eu ftatim remittere ab-fumpto fcilicet aiali fpiritu.Sed & huius ipflus euetus caufa videbatur plexus ille , qui ab Herophilo* reticulariseft vocatus. Inhocem colli arteria, quas Carotidas vc- Cdret-U catacum ad cerebru afcendutjante- <Ui..
E
qua dura eius mčbrana tranfierint, multifariam ab ipfafindutur,mul-tis ceu verfibus fibi implexa inne-xxc^, veluti fi retia retibus fuper-polita intelligas,tu /patiu no exi-Ctrebn guuqUO({ cerebri baiis dicitur, oc Reticula- cupant. CupotuilFentin ipflim ce ns plexus rebru,quo fcilicet a principio ten forma er debat,meb raniš eius ftatim pertraf fitus. itis.fe inferere. Nunc igitur mirifi.
Mavnum	,	-	r
4;-°K£recumil'unueplexu,iiue nexu tex-ti cularis tum ve appelles,ta tuto loco a natu plexus v- raqua; nihil temere moliatur, con fom tnfi-	magnus	aliquis	v-
fusat> eoprofletur,infinuareeft vi tuto loco a fum. At quonia &c inteftinorum 8c natura fit qu«Tin teftes feinferut vaforu reuo yofiw. lutionc^u vt materia in his coten t£perfedte cocoqueretur, uim vt fecuturis functionibus abude pr£ parata: fupereflent,fačla contepla-bamurrnonalienua ratione videbatur,hic quoque tale quippia co*
ment
mentam efle natura,ac fimul materiam ea quas in arteriis continetur (ea eft fanguis calidus,& tenuis,& mJit yl halituofus) longo tepore confice-/«*, re,fimul animali qui in cerebro eft fpiritui,copiofum alimentupnepa rare. Proinde quamuis continuatio cum corde cerebro fit adepta: tamen fatisfacere ei longo tepore pofie,reticulare textum, potifsimu fi animal quieftat.Ceu animali fpi ritu,in motum volutariu minime tum eonfumpto. Ad quod difficil- Vuhhttb limum videbatur,maximeqj nego ™sjeco1-tium facefiere, nempe quod in coi-li arteriis accidit,id nulla etia ha- exceptis fi bere dubitationem apparet.Simili ter nec quod, in reliquis oibus co-tingit.Quaru qualibet vinculo ex cepta,nulla id in pnefens noxa par ticillas affert. Oportebat enim arbitror hic quoque asftimari, non eflefimile, aut principium ipfum
clavdii galeni inliti caloris pati,aut aliquid eorui qu^ab illo calore accipiut. Quippe id femper efle pr^calidit debet, vt quod ipfum tum ceteris pulfan di motum pr^ftet,tum ipfa calefa-ciatrhis fatis ad /alute eft,fi veJ exigui copotes fint caloris. Praeterea principiu ipfum li naturali calore priues, no ipfum modo refrigeres fed etiamvniuerla qua: ab eo prius: Cur arte, calorem ceperunt. Reliquoru nul-rijs deui» Jj} licet arterias vinculo conftrin-
ftti reh- oras omnem adimere calorem pof-ouis par- p 1	.	r
ibus adi- ^lsj<luando per tunicas lplas nonni
mere calo hil cofluxerit.Eft enimiuxta Hip-
rem ne- pocratis fentetiam, totum corpus
<PieaJ' libi confpirabfeatqueconfluxile.
tot» cor■ ^	rx	1	v
f u efle v£Hare “ non Per arterias, at certe fpintubu per alias,&; potifsimumvenasypro-morej; pter eu qui eft de vna in altera con nentium. tjnu£ traniitu,in omne particulam deferetur caloris aliquid. Omnia igitur alia cum reru euidentia con
DE V S V P V L S V V M. <5"p fentiunt.Nec miru videri pnEterea debet,fi principium ipfiim,vbi re-fpiratione priuatur, plus quam cx tera,noxae cotrahit. Quippe in cucurbitulis iis quibus medici vtun-tur,flamma ilico extinguitur, calor tum in aere inclufo, tu in ipfo corpore diu manetridq-, nullius nu trimeti ope. Simili modo in domibus iis,q igni excalfiut,calor fepe remanere cernitur igm extinfto.
No ergo eft iimilis caloris qui cor di naturalis eft,ei qui ceteris parti bus. Cu id feruere femper fit opus: CorJis ca his fatis fit fi no lint frigida?. Intel-'liges clarius quod dicitur,ficor z-rt portet. nimalis nudaueris,tegumentum id quod ei velut tunica circudatu eft (mginafAio/s Gxxci vocant) diuides, Qor£gre nulla alia pečtoris parte violata.Et frigerat» em celerrime interit animal, fi cor an7mal ipfum refrigeres: fin calidu ferues, Perit'ca/o nihil patitur. Sane refrigerabis fi in
jo CLAVDii galeni frigido aere chirurgiam admini-ftrabis,pr£terea,fi frigida alperle-ris.Calidum diutifsime feruabis,fi diueriis rafiombus vteris. C^eteru Ejtperime h corde ia refrigerato, & propter-iHm'	ea animali iam mortuo,velis alter-
utro vetriculoru eius adaperto, & praecipue finiftro,digitu meu fta-tim mittere, magnu inibi calorem deprehedes,longe<p maiore,quam in aliis lit partibus,dummodo pro CerJi mi naturae modo fe habeant. Quippe nima calo par caloris portio, vt cordi TsUqmT eft minima,fic reliquis partibus eft fartibus omnino magna.Proindevbi quod mgna. jp naturie modo eft, non feriiatur: cordis quide calor qui velutiflam ma eft,perit:reliquoru calor logo fpatio durat. At vero illi, fola re-ipiratio calore tuetur. Aliis partibus duplex eius cuftodia eft,& pul fus q veluti quaeda refpiratio eft, quod ex abudatiore natur^ gra
tia accedit,quod a corde confluit. Duplici igitur comoditate particula qu#q; cor ipfum fuperat,quo minus noxa ex caloris inopia celeriter cotraliat. Siquide cu illi plurimo fit opus,ca:tens exiguo: cuqj illi a nullo calor confluat,fed aliis ab illo, vtique illud celeriter a naturali ftatu recedit, h#c minime. Quod auteno folumper arterias, fed etia per venas, &c alia vniuerfa confluat a corde calor: qm de hoc paucis prius fa&a metio eft,rurfus ide refumendu demoftrandutjj nobis eft,/ed jppofitis prius euidenti-bus euctis,ex quibus id colligi co-cludiqj poisit.Ergo multis tu mo-narchis,tu gregariis militibus,vbi fingulari pugna decertaffent,fed&: venatoribus,ita venas, &: arterias vulnerari cotingit,vt neceflemedi cis fuerit eas viculo excipere. Qui oes no logo interpofito fpatio,fri-
gidiores fibi redditas partes fenfe-runt. Ac citius quide, quibus tum arteria:,tu vena; fuere deuin&a;:fe-rius,quibus arteria tatumrminime vero,quibus folx vene.Ex quibus manifeftu eft,per venas quoq; ali-que particulis accedere calorem: quanqua longe minore, quam qui per arterias trafmittatur. Quin fi quam corporis parte citra vllum vulnus arčtiišime deligare velis, ilico ea liuida frigidam q-, effečtam conteplabere.Quod planil eft inde adeo euenire,quod calore,qui per omnes partes fuperne cofJuxerat, eft priuata. Ergo cum hoc quoq*, demonftratu iam fit,nihilqj, ia ad-uerfari videatur,quo minus vnus * respirationis &pulfuu vfus finisq-, fit facile proptumq-, colle&u arbitror,caloris in quaq-, parte cufto-diendi caufa pulfuu elle coditum: itaque quod ex reipiratione vni
praftatur cordi,id ex pulfu calori illi qui in toto eft animali, accede-re comunemautevtriufq; efle, animalis fpi ritus nutri tione. Vc-fpiratto-rum arteriarum magis propria fi nH-vfus. quid eoru meminimus, qu# de re- Cuo ejTe ticuiari textu prodiximus. Quo-J"^ nia igitur in his que de refpiratio- natiuo cx nis vfu tradidimus,monftratu no- *#«*-biseft,natiuum calore per immif- confe" fum fpiritu refrigerari, eundemq, Zmitem per emifTum hunc purgari fumido in pulfi-fciJicet excremeto expulfo: ambos &*« > ?*»<* vero ad eius cuftodia vtile aliquid	et*
coferre,patet arbitror, & quod de pulfu dicendu erit:nepe in diaftole Anbige-iiue fublatione arteria, fubftantia nis dear-quampiam attrahi infiftole, id efttma c&~ fummittenda arteria quod ex humorum deuftione in toto animali contračlu velut fumida fuperfiui-tas eft,id expelli. Quanquam non ignoro tum Archigene,tumprio-E S
74 C L A V D 11 GALENI res eo nonnullos, dum cotrahitur arteria,impleri ea exiftimafle:dum dilatatur,vacuari. Quippe ad tra-&um, fyftolesmotu eile appofiti£ fima coie&antes id, tum ex ore, tii naribus. Qu#, ficuti illi aiunt, in trahedo fpiritu,cotrahutur:in red dendo, dilatatur: queadmodum in cegrotatibus fieri cernitur. Imo ve ro nec in his, id alia vila in parte vifitur,quam m extremis & cartilagineis nariu partibus. Ac cernitur quide id aliquado in his qui ce Jerrimecurrut,aut alias laboriose exercitatur, nec tamen vlla alia in parte nec fanoru, nec laboratium. At vero naturale ftatu,quicunque is iit in minime impeditis pror-ilisqj fanis,potius quam in aliis ap parere par eft. Veru efto in ofbus ita fiat,aperiantq; tu nares, tum labra iis qui /piritu recipiut, cotra-hi:qu«na ex his quidit# rei fides?
Non
Non enim arteriis relpondere por tione nares,&: labra dicet:imo ipia arteriaru ora,his potius reiponde-re. Arteriis autem ipfis eas qux ab his ad cor,ipiritus quafi vix perti-net.Itaq; it illas in ipiritu reuocan do, oRcdere co tradas poiTunt: v-tiq-, aliquid ipiis exeplu cotulerit: iin miniis prasterquam quod nihil his cofert,etia cotra fe id afferunt. Nobis ičilicet e diuerfo diduris, quod taquam fauces,& pulmones, & pedus vniuerfum, in recipiedo ipiritu dilatatunitide arterias,quo tepore trahunt, dilatari oportet, no quo ipiritu reddut.Quin quies illa quas contradui earum iucce-dit,cu multo maior iit, ea quas dilatationem iequitur, ficuti quas re ceptuipiritusprarcedit, eaqus illi fuperuenit-.indicat in eo quoq-, re-iponfum quenda eile pullibus cum reipiratione. Cuiuimodi enimin-
flrum
C L A V D I r GALENI ftrumentis ipiritus res eft inipira-pulfusa» ao>eiu^mocli arteriis eft dilatatio. torcorejh. cuiufinodi eft illis ipiritus emif fio,eiuimodi arteriis eft cotračtio. Huius ante duplicis,& c5pofiti ar teriaru motus que nuc pulfum appellamus , autor & ongo eft cor. Sicuti tu a nobis,tu aliis ante nos qua plurimis,eft jpditu.No tameu ad eu modu quo Erafiftratus exifti mauit: fed iicut Herophylus, Sc Hippocrates,fermeq; philofopho-ru & medicoru veteru jpbatifsimi quique.Na fi in ipfo cordis corpo re,vis illa vnde contrahiturac diktatur,in oes arterias per tunicas earu influens,fic eas cogit aperitqj queadmodu ipfum cor: vtiq; fic ut illud cum dilatatur,ea qua; ofculis fuis appropinquat,trahit cum con trahitur, expellit. Sic 3c arterix cum fe aperiut,ad fe vndiq; trahut: cu cotrahuntur,in omne parte ex-
pellunt. Quid aute fibi hoc velit, quod vndique & in omne partem dixi,adhuc clarius facia.Numero- Arteriar» fi in arteriis meatus partim veluti traffaszr fpiramenta in earum funt tunicis, exHulfus' partim ofculoru fpecie in intefti-na 8c ventriculu,& externa hac cu tim finiutur.Quinetia cotinuata:, tum (ibi,tum vero cordi maximis fcilicet meatibus, vel potius vni-ueriis fuis capacitatibus flint. Venis vero,no perinde magni$ meati busrfed ipfaru quide anaftamoies, , fenfum noftrumefFugiut. Vnde fi r ^ ipfis,ceu paru coftatibus merito fi nas^uof-de abroges,per alia cer^e qu£ vete dam </Je ribus funt prodita,eos efle credas. tnfenf,let Neq; in poftremis ex hac rei euide-tia. Si quis nanq; accepto animali tum. quouisexiis quibus ampla: aper-t*qj arteria funt,veluti boue^ue, afino,equo,oue,vrfo,fimia,pardali,homine ipfo,vel iimiliu aliquo,
mag
yS C L A V D I I GALENI magnas multas que illi arterias vul neret: vniuersu animalis fanguine per eas exhauriet. Huius rei pericu lu fubinde fecimus: 8c cu femper vacuatas cum arteriis venas deprc hendiflemus,veram elle fentetiam de communibus arteriarum 3c venarum ofculis, & communi de v-nain alteram per ea tranfitu,nobis perfuafimus. Quippe per hos traf-itus,arteris dilatata, ex venis trahunt , contrade contra,in eas regerunt. Sicuti nimirum per ora qua: in cutem finiuntur quicquid halituofum fumidumve excremen tum habent, id excernunt. Reci-piuntautemex circundato nobis
„ * aere, non exiguam in fe portio-Tot» cor- » .	o	n	<	t	T	■
pus intro nem- Atque id elt quod Hjppo-
forafcjue crates foras intro que fpirabileto-
eff* fl?ira- tum corpus dixit. Pari modo ex
hventreA Mitcftinis, tum attrahut,
1 tuxn rurfum expellunt: itidem &
; .,	per
per tenues meatus,quos veluti fpi-ramenta per totas habent tunicas, ex «ircumpofitis ipaciis vicifsim trahunt,atque expellunt. A corde Arterias vero ipfo accipiunt quidem plus,** cor^e_ fed reddunt minus. Caufain his^/^ membranis eft, qua: in earum fu- f«r. ’ perna nafcuntur parte. De quibus erafifha quoniam E rafiftrato difputatumtl ?e.mte' abunde eft: fruftra nunc a no bis^f"”0^ de iifdem agatur. Verum illo auto-re,cum contrahuntur, nihil pror-fus ex arteriis in cor recipitur,nifi per eas (]ux funt in pulmone:quod Jane ita non eft. Cum fortaisis etia pro ipfis natura modulis fe haben te animali,exiguum aliquid recipiatur. Quippe non adeo mihi ad vnguemos magna: arteria videntur obftruere:vtnihil ex ea reddatur. Alioqui fi fic tum obftruant: certe violenta quapiam occafio-ne animal vrgente , neceflario
id
id fieri, verirsimum mihi videtu r. Hoc vero & per alia a nobis prodita eft demoftratu. Nec magnus eius alioqui vius ad propofita eft diiputationem. Siquide ilarteriae cordi aliquid impertiut,fic vtique ex omni parte tum trahat,tum rur fus remittar.fin fecus, ex omni cer te parte trahent,tranfinittent aute in omne parte preterquam cor. Ac mihi fane melior videtur h^cien-tetiarqua Erafiftrati fint hypothe-fes. Cum nec coipirabile fibi eiie, nec coftuxibile corpus poišit, nifi arteria tum ex omni parte trahat, tum in omnem trafmittat. Prater-eaadtionis earu vtilitas. hac magis ratione , ad totum animal pertingat. Quippe cum eo pa<fto quaelibet particula tum refrigerari, Erajittr. tum Vero purgari ipfis arteria-
tpinio^*rum var^s motibus via, poišit.
” * Qu£ vt Erafiftratus eft opinatus,
canal
canalium anima carentiu, non in-ftrumentoru vita proditorii, vfum animalibus preftent.Nos vero alibi integro volumine multifaria in-dicauimus fanguine in arteriis etia rede fe habente animali, cotineri. Quod fieft, illud cuiuis pateat, qit no ex eo quod 1 piri tu qui a corde mittatur,impletur, vt Erafiftratus putauit,idcirco dilatantur,potius quam ex eo quod dilatantur, implentur. Quippe fi fiinguine eflent vacuje, fieri fortafle poflet vt exiguo tepore quod a cordeconfiuit, ad fines earum perueniretrfangui-nem vero in fe habentibus, fieri o-miiino nequit, vt motus celeritas cu ea dilatatione confentiat, qu« ex iis a corde impledis prouemat. Neque enim eo quod implentur, idcirco dilatantur : verum ex eo quod dilatatur, idcirco impletur. Atque hoc quidem & jfepe,& pa£
82. C L A V D 11 GAtENI fim,tumanobisipfis,tum eoru qui nospracellerunt plurimus anteeft demonftratum, arterias ita vt cor ieipias mouere,vicifsim fe attollen tes fummittentesq; idque eadem, qua ipium, vi. Qua fcilicet a corde ortam, per tunicas earum tran£ Arteriam mitti diximus. Aptius vero mihi «fhois h dubitare videntur, qui illud qua:-htatio. rllnt?cljaft0!£ne an fiftole anvtraqj arteriarum adio fit eenfenda.Non ieeus arbitror qua de refpirationis partibusmerito cf prioribus eftqfi tum,vtrumneattračlio ipfa ipiri-tus,an eius redditio,an vtraque a&io fit exiftimada. Verum de illis alibi dičta funt,qii£verifimilia videbantur. De pulluum vero motu nunc quaerendum. Ergo fi vti di-čtum eft,eiufde vfus cau fa,refpira-tio 3c pulfiis animalibus eflentda-tiratqueab iifde facultatibus mana m:vtique facile efiet ex refpiratio-
nis fimilitudine,etia de pulfu con- ., . iečtura facere. At quoniam pulfuii vitalis vis, qua: a corde manat,effe matus pni čfcrix eft:reipirationis(vt indicam-/«»* tfimus ) animalis, qu£ prodit a cere-c,t'. bro: vtique nihil ex iis quae de illa funt inuenta, ad propofita nobis refpirati» coducat.Ia ex eo quoq; difficultas nem. quaeda ad inuentione oritur,quod Venx & poft morte no perinde vt venas, fic f etia arterias in fe recidere videns. mortJ0 a_ l\\x fimul vacuae fanguine funt, »imali. prorfus in feipfas fidunt, ita vt fu-perna earu tunicae pars, cum inferna committatur : Arteria; femper Quomodo difsidentibus cernuntur partibus, arterixcev Quod fcilicet propter altera earu tunica,quae duraeft euenit.Quan-quamiunt qui hoc lpfum ideo eue nire poft morte dicant, quod frigore tum rigeant, non quod natura tales fint. Alij cum m aqua calida coieciflent, ac mox ita difside-F a
84 CLAVDII GALENI tes cofpexiflent, lic eas fe habere e-tia priufquam animal moreretur,
Vt rwe Per^aa3^erun,:- Quippe in pno-motus ar- rem habitu, frigiditate ia diicufla, teriamm, fuifle reuerfuras: ii fcilicet ex hac, ad io esi. nouum habitu contraxiflent.Itaq-,
Diafc!ecu prorfus pdifFicilis hiec fitqux-quanta tn . r .	*-	.	n	.
diunfona ftio:quibus comectans rationibus
tur&habi- vtrunq^ motu arteriaru ačtionem *“• pute, lamfubiiciam quod diaftole fub viriu robore magna fit,licuti e diuerfo fub imbecillis virib9 par-ua manifefte cernitur. Atqui opor tebat fi quemadmodu quide autumant contradio ipfa arteria fit a-<5tio:di!atatio vero tunicaru ipfius in naturalem partiu diftantia Ipon taneus redditus,primum quide ean dem femper efle dilatationum magnitudinem : deinde magnitudi-nem nihilo magis robuftaru quam infirmaru virium opusefle. Quo-rum vtrunq; falfum eft. Acceditq;
qu°
quo id coniicia, aliud no paruum, quod maximi altifsimiq} pulfus iis affečtibus qui commodifsime per crifim finientur,fiunt^Quauis hoc tepore vires efle imbecillas ne in-fanus quidedixerit.Na ficommo-dealiquid per crifim-viribus imbe cillis finitur, vtique incommode id fiet iifdem robuftis.Quod fi eft, morte ipfiim roboris virium opus efle dicemus: quo quid dici magis ridiculum poteft} Quinetia quod i&us vehementia aliis pulfibus ma iorfit^aliisminonintedi ac remitti ačtionem eoru teftatur. Quod fi taqua ipiritus expulfio ,fic diafto-le a&ionis eflet remifsio,vtiq^nec intenfio in ea, nec rernifsio, fi cuti nec in ipiritus emifsione cerneren tur, nec omnino robur, & vehementia ičlus. Ac diaftole quideper D iaflok. hzc,Sc alia his fimilia,exa&ionum mihi genere videntur. Seruarique F 3
C L A V D 11 GALEHI etiamnu ha&enus pulfuu cu refpi-ratione limilitudo poteft. Deinceps illud cofiderandum videtur, an iicutiipintus emifšio ačlionis pečtoris remifšio eft,velutiq*,cefTa tio, flatus vero ačtio, atq; idcirco interdio ne & remifšionem admittens,quocl emifsio fpiritus non fa~ SjSlole. cit:fic fyftole in pullibus relaxatio arteriaru operis lit, aliaq*, huic annexa ačtio,qu£ efflatui refpodeat. Ac mihi id quoque videtur verif-limum efle.Porro coniicio id tum ex iis qua? communiter de vniuer-4is vita: facultatib9 alibi nobis demontirata funt,tum ex proportione ad ipfarn fpiritus emifsione. Siquidem 111 iis, quibus de eiufmo-S^SS-di facultatibus egimus ,vifumeft tum «»-quodqi inftrumetumcotrariasin-trariM ha ter fe,hbi infitas facultates habere. ht facul- Rurfusiimilitudo ad refpiratione, tts' exigit in arteriis a&ione,qu£ portione
tione refpodeat flatui. Etenim ab-furdu maxime iit, nifi potiuseiu£ modi quod fieri omnino no pofšit, efie alique natura fyftoles arteriarum v fum, nec tamevim ingenita qu# eiufmodi motum efficeret, da tam efle. Rationabilius igitur longe eft, ficuti cum defpiritus difficultate agere,eft indicatum,vbi ex h. umorum deuftione collečtus fuli* ginofus vapor plurimus eft:tu animal efflatum appetere. Cotra cum vel ob fucci temperiem,vel caloris mediocritate,nihil talis excremen. ti colligitur,tu fpiritus tatum redditionem: in arteriis quoque,vbi tale excrementum redudat,iimilem efflatui fy ftole edi. Reliquas,cum id quod ex iplis vacuatur, halitui quam fumo eft fimilius. Sane multa eorum qua? in pulfu apparent, euidentia documenta funt. Veluti & qu# per fomnum in iis qui am-
Dtmim- pliter comederut > fieri aduertim*. tiuafatH- |n hisenim remiišior fitdiaftole,
ntate pni	^	„	/
vt	tum mjn°r efrečta,, tu vero
SyftoltJor tardi or intelligatur. Intenfio aute mientiitafit fyfloles in vtroq;,ciim & velo-
ie^u^ ~clor (lu^m Prj'^s> & magis introie ttnZturJtciPere no^atur. Videtur autem hactum merito per fomnum fieri.
w	JL	'
tumcu fpiritus mifsione cofenta-neaefle. Quippe intro magisqukn foras naturali calore fe ferete, eocp etiam circa viicera, &c vetrem, qui f; ccos & cibos cocoquant, ia plurimo collečlo neceiTum eft excrementum, quonia id quoq-, copio-iiiis gignitur, naturale vacuationc . . defyderet. Proinde in relpiratione mifio nl ipiritus mifsio,& maior,et pleruq*, ^mw«-cum efflatu agris inter dormien-wcrfre- dum vifitur: maximeq, id vbi lar-quennar glus comederint. In puifibus vero
inter dor- °	,	-	r
mienium arceriiB contractio, ad eunde le ex-
JfyeClatwr. bibet modum.. Sic porro &c pueris
ambo
devsvpvl. 8i>
amboexcellut. Quippe vehemens
eft his propter incrementu conco-^^ .
<Stio. Cotra fenum cetas tardiorem,
&c minorem videtur habere fvfto-fUtupr*-
len, vtpote minus neceflaria: cum terea ani-
&: imbecilliter concoquat, & fuc-*?’ *fe~.
■ ■	'	c. ■ -	-	i	cr»s,etvt
cos minime conciat, ia ad portio-t£fortem^
liem horum,tum anni tempus,tumpuifa ma regio, tum omhis vno verbo cir-dumalte* cundantis nos aeris,ad frigus 8c car<*re* lore mutatio, pulfus alterare videtur. Pari modo &c animi aftečtus omnes, &c vita; fortes,&morbi, at-, teriarum motu introrilis extror-t!r!!‘K^y' fufve promonent. Quanquam Cei-*** licet oportebat ii diaftole cellatio,
& quies eflet:primum illud accidere, vt non alias videretur celerior, alias tardior : deinde, vt terminus 3c finis motus femper is eilet,quem ex naturali compofttione arteriae pofsideret. Verum cum vitra quoque hunc terminum feipfas mo~
ueant:indicium eft tum etiam obitu a&ionis. At inquiunt,arteria no agendo aliquid celerius interiusq; defcendit: led propter tunicarum mollitiem (habiles enim funt tales) ceilante diaftoJe, Sc viterius 8c celerius quam durie,in ie ipfas reci Refutatio dere. At hoc viri probi mutationi Hypopho- illi modulorum pulfus, quae ex xxz w' te fpedatur,fortafle confentire di-cemusrtametli paulo poft,quemadmodum diflentiat, indicabimus. Ceterum plurimis aliis afte&ibus euidenter repugnat: in quibus Ici-licetfubitaneaeft modulorum pul fus mutatio . Cum nihil adeo in A veteri - tantillo tempore mutari in mol-
bus probe Jitiem & duritiem pofsit. Fal-
dia»,»»»«.	_ x •	™v	o„	t
rette a no autcm n0 mimmc HOS , OC quod
bis intelle a veteribus medicis probe di&um,
ttum-.crnon rede a nobis intelligitur.
quomodo Quippe faciliores ad motus erunt
molles tunica : cum fcilicetfa-
cultates ipfse aliquid pereas moliuntur. Siquidem fic illis funt magis obfecjuentes, &: vt fic dixerim, ad id quod volunt, iequaciores.
Cu vero poftquam ab iis funt mota?, rurfum permittutur ad ftatum proprium redire, tum vtique du-ix quam molles celerius reuertun-tur. Non aliter plane quam duro: ftirpes, qua; difficilius quam molles cogenti ipfas cedunt, vixq^ trahentem fequuntur; dimiflie rurfus in priorem ftatum facile redeunt. Qmnetiam fupraidquodhoc fic fieri apparet, etiam ratio idem con firmat. Omni enim corpori fuus suut c#}$ quidam ftatus eft, omnis tum do-corPorifta loris, tum vero, vt Hippocrates
< t	r t- •	ojfenlam
ait, laboris expers ricilicet in me- nzfent,t.
dio excefliium fui motus pofitus.
Nec ab hoc citra offenfamid re-moueris. Eftq; maior offenfa tum ipfi moto corpori, tum vero facul
cultati qu£ id mouct, cam ipfum durum liccumque eft. Quod e-nirn fic eft affecftu, valentiorem habitu habet, quam id quod mollius eft atq; humidius. Quanto autem quicquid eoru quaspaflura quic-quam funt, valentius fuerit, tanto vtiq-,euqui nouum illi ftatu inducit, difficilius fequitur. Ergo ft q5 mouetur, ab eo quod mouet patitur : agit autem facitq; in ipfum id quod mouet: ratio eft vt quanto fegrius patitur id quod duriuseft: tanto etiam ide difficilius mouea-tur. Proinde fiue ftirps vlla, fiue a-nimantium pars vlla inftrumetalis a facultate quauis moueatur quod durum eft, vtpote difficilius pa.ti— bile,difftcili9cp mobile, minus ob-ffquetur:quod mollius eft, facilius ducetur. At quod eft duru, ceu va-letiore firmatu habitu, ve ocius in fuum ftatu reuertitur.Nam in mfis
ftir
ihrpibus, qux tenella; nouellicquc funt,tum vtiliu vfum prebere,tum vero ad reditu in natur# habitum fegnes efle cernuntur. E diuerfo qua: abfolutaia duraq; funt, cum impetu maiore ac motu celeriore reuertuntux. Ergopmer id quod a fubito mutatis arteria motibus refutatur eorum ratio, vt dixi,etia nec cum iis qu# fieri euidenter apparent , confentire videtur eorum hypothefis:Indicato pr£efertim qd mollius &c imbecillius corpus, vt facile ducentem fequitur: ita fe-gnius in naturam reuertitur. Durum contra, tum roboris renixu vix vincitur,tum tardius iequitur, ac celerius:cum fuo impetui dimit titur, ad propriam naturam fefti-nat. Quae ambo, vtfumma cople-&ar, tum mollibus arteriis, tu duris per vices incidunt.De pulfuum vfu,dixi rem totam. Nam 8c quod Epilogus.
nat
naturalis, qui per to tu animal diffunditur,caloris gratia fint conditi^ quod dilatata arteria,is refri-geretur:cotra&a rurfiispurgetur, Sc quod motus hi, fpiritus motib9 omnino fint adfimiles,&r quod ani mali fpiritui conducant: & quod vnare tantum refpiratio & pulfus difsideat: nepe quod illa ab animali facultate,hic vitali manet. Reliquis,vel quod advtilitatem,vel qcf ad motus modum fpe&et,fimiliter fc habeant. Didum pmerea ac de-monftratum eft, facile vtique qui hxc curiose relegerit, difcernere pof!e,&: qus rečte a prioribus fint di&a,&:qu£ fecus. Facile vero eiuf modi homini eft, & quacunque membratim de vtraq; aclione que« runtur,ea inuenire.
FINIS.
EXCVDEBAT
PHILIBERTVS
rolletivs.
■*