KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
UPRAVA ZA ZAŠTITU
Klasa 47 (4).
INDUSTRISKE SVOJINE
Izdan 1 aprila 1935.
PATENTNI SPIS BR. 11470
Fa. Joh. Hirsch Sohn, Leder & Riemenfabrik, Schottwien, Austrija.
Pogonski kaiš.
Prijava od 8 aprila 1934.
Važi od 1 jula 1934.
Obično se kreću pogonski kaiši na svojoj mesnoj strani ili na naličju, jer ta strana uslijed svoje vlaknaste hrapave p e vršine pruža zgodnije uslove za trvenje, koji se mogu prema potrebi još povečati i sretstvima, koja pospješuju adheziju. Me-djutim nastaje tokom rada taj nedostatak, pa je izvršena prigodom svog kretanja preko kaišnih kolutnica kao i pri udaranju kaiša, spoljašnja strana (lice), koja, kako je poznato poradi svoje gušće i čvršće strukture pretstavlja sloj, koji je najmanje sposoban za rastezanje od svih slojeva kože, najvećem opterećivanju uslijed vlaka i previjanja. Naizmjenično previjanje i ispruži-vanje prouzročuje nakon srazmerno već kratkog trajanja upotrebe kaiša pukotine, koje oslabljuju kaiš. Stoga se je već predlagala upotreba kaiša, koji se kreće na glatkoj površini ili na licu kože. Medjutim adhezijske sposobnosti takvih kaiša vrlo su male, ako prem osigurava ta, napram mesnoj strani mnogo jednoličnija i pravilnija površina glatke strane posvemašno prianjanje. Uzrok tome je glatkost i čvrstoća gornje površine kože. Posljedica toga je, da nastaje već pri malom opterećenju klizanje kaiša na kolutnicama, pri čemu je moguće, da izgori kaiš uslijed vrućine prouzrokovane trenjem.
Predmet pronalaska sastoji se u nekom pogonskom kaišu zadnje navedene vrste, pri kojem se izbegavaju svi prethodno navedeni nedostatci time, da se njegova glatka strana impregniše sredstvima, koja po-
većavaju adheziju i da se ta strana učini vještački hrapavom odnosno da se obrusi.
Pronalazak se odnosi dalje na postupak za izrađjivanje takvog pogonskog kaiša.
U svrhu izradnje pogonskog kaiša pre-r^djuje se pređthodno gotovo strojena ko-ž'a — sve jedno, da li je već razrezana na trakove ili nije — i to svrsishodno samo na glatkoj strani, takvim adheziju pospješava-jućim sredstvima, koja bivaju upijena od kože. U tu svrhu stoji na raspolaganje nekoliko poznatih već sretstava, kao što su vunina mast u vezi sa preparatima od voska, ribijeg i lanenog ulja it.d. Čim je to sredstvo dovoljno prodrlo u kožu, učini se glatka strana, na kojoj treba da se kreće kaiš, na mehanički način hrapavom ili se obrusi, za koju svrhu se mogu upotrebiti strojevi za brušenje, plovućac ili bouffier-strojevi. Pri mehaničkom preradjivanju glatke strane isprekida odnosno otstrani se glatki, zatvoreni površni sloj, koji smanjuje sposobnost prijanjanja kaiša tako, da je površina glatka ploga hrapava, baršunasta te pruža, u vezi sa preparatom im-pregnisanja, koji je od kože upijen, pogonskom kaišu bolju sposobnost za pria-janje od mesne strane. Hrapava površina ostaje stalno održana tim više, što stupa u dejstvo, nakon otstranjenja jedinstvenog glatkog sloja vlaknasti hrapavi sloj, koji, akoprem je kompaktniji od mesne strane kože, dejstvuju uslijed svoje hrapavosti A pošto dolazi za to preradjivanje u obzir samo vrlo tanak površni sloj glatke strane ne nastaje time nikakvo oslabljenje kaiša.
Din. 5.—

Patentni zahtevi:
1)	Pogonski kaiš, naznačen time, da je površina njegove glatke strane, na kojoj treba da se kreće kaiš, učinjena hrapavom odnosno da je obrušena.
2)	Pogonski kaiš po zahtjevu 1), naznačen time, da je preradjen kaiš svrsishodno samo na svojoj glatkoj strani, prvo nego što se učini hrapavim ili obrusi, sretstvima koja pospješuju adheziju a koje upije koža.
3)	Postupak za izradjivanje pogonskog kaiša po zahtjevima 1) i 2) naznačen time,
da se koža kaiša svrsishodno impregniše na glatkoj strani adheziju posješavajučim sretstvima, kao što su vunina mast, voš-čani preparati a prema potrebi i druga sretstva a zatim se glatka strana učini hrapavom mehaničkim sretstvima.
4)	Postupak po zahtjevu 3), naznačen time, da se preradjuje glatka strana kaiša do otstranjenja njezinog glatkog jedinstvenog sloja n. pr. pomoću strojeva za brušenje, plovućca ili bouffier-strojeva, čime se postigne hrapava površina.