/ / C^ti 0»rv Sk&niZ f»»' • > x xm f. ■ i Geminum ibi verfabatur argurnentum ; unim v*e fori feftorum numero , qui non, ut oportuiffet, contraclus; fed i mire dilatatus exau&usque ferebatur. Alterum fuit de dcmeiticis Servianae, Ecclefiae fanftis ex Kegia pocifuinum Nemamdum domo exorcis: atque hoc multo ardentioribus ftudiis,caloreque inter Grae-co Serviani ritus Unitos, ac non Unitos exagicatum eft: cum quos ifti poft Saeculum XII. aris admovebant, & procufis Vindobo-nae Calendariis intulerant, atque in fori fefta evexerant illi multiplici argumentoru n pondere , ipfaque Status ratione in confiderationem advocata, demovendos, expungendosque ac.;us contenderent. Et fenfi ftatim, quod hic utrosque commifit, atque in extreme oppofitas fententias impulit, non aliud fuilflfe, quam folicitum Religionis ftudium, ejus nempe, cui illorum quisque animum fuurn devinxerat, & quod utrique ex iftorum fandlitu-dine praefidium, roburque Schismati, quo in praefens major fere Servianorum pars laborat, adferri pofife crederent, pondusque non mediocre adjici exiftimarent. . .... • > „ ( s • • ' Hoc ergo praefidio, ut Uniti defpoliarent non Unitos, & Ecclefiam Catholicam praeconcepto apud fe periculo libera- rent, metuque abfolverent, h Sandorum caetu, ac Calendariis X * ple- plerosque omnes , unurn li forte Sabam, primum Pecbise Ar-chi-Epifcopum, Simonis Regis filium demas, deturbandos fibi fumferunt velut novos, inauditos, nulla authoritate inveftos 4 cenfura nulla aris vindicatos, & ne in Servico quidem Ruflo-rumve Calendariis eatenus nominatos. Hucufque Catholicae Religionis zelus Unitos impulerat: cum alii ex adverfo, tan-quam pro aris & focis contenderent,ex conftanti majorum tradi-tione ad haec ufque tempora propagata ; ex manufcriptis Ser-viae Calendariis; ex illibata corporum integritate , quas in cae-nobiis fuis pfcr faecula aliquot poflident; ex beneiiciis prodigi-isque, quae ad illorum exuvias, & fiducialem invocationem patrantur, in Santforum ordine, in quem iilos ampliflimi Cleri 1 gentisque totius confenfio, & pia ciedulitas ab olim repofuit ,-fanfte retinendos non Sabam folum, fed cseteros quoque (B) cultuque pio celebrandos. i / Ita contendentes, cum in oppofita ferri viderem ejus-dem Graeco-Serviani ritus Pontifices Unitorum ac diflidentiuin, & novo hoc etiam nomine, magis magisque animis disjungi , nec facile in optatam concordiam coalituros profpicerem , ni(i ifte offenfionis lapis e medio tollatur: animum denique appuli , ut experirer, an reliaa; quae tantopere diflidentium cordi erat, nationalium fuorum Regum, Defpotarum, Epifcoporumque San&itate; Religioni Catholicae, cui pars altera graviter me-tuebat, periculi, noxae, aut detrimenti aliquid inde adferre-tur ? aut pondus qualecumque Schismati hodierno adcre-fceret. ? Et quoniam, quod animo praeceperam, aliunde repeti, penitiusque cognofci nequeat, Statum Serviae Regni, Regum-que ex chronicis gentis tam manufcriptis, quam typo expref-fis, aliisque, quae mihi ad manum erant fubfidiis explorare, ac rimari cepi diligentius ; & quae Dei bonitas eft , mox depre- hen- 1 hendi, nihil inde mali periculive rei catholicae imminere, pluri-mum vero momenti acceflfurum ad propenfius componenda Eccle-fiae Serviauae cum Romana diflidia, & communionem concilian-dam j fi illis, quos commune gentis fuffragium fenfusque confe-cravit, fanftitudo fua longa annorum beneficiorumque ferie prae-fcripta permittatur. Quod dum dico, non debeo alicui videri is efle, qui velim authoritate definire, aut caetui Sanftorum quemquam affere-re: hoc enim ficut fublimioris ordinis, ita non privati, fed pu- blici juris eflfe, probe fcio, cujus ego nullam mihi partem ar- « * . rogo. Sed neque is fum, qui praejudicatae nationis multo ma- ximae opinationi refiftam, ftudeamque gradu movere, quos con- * « lentiens tanti Cleri,populique vox,nec temere, nec incaute ad aras ufque provexit. Hoc enim eorum tantum opus arbitror efle, qui novarum diflenfionum moliuntur caufas, non qui vete. • / ribus diflidiis finem, modumque optant imponere. Veterum autem diflidiorum capita, quae nos bene lon-go tempore diqungunt, ficut non multa funt (C) ita nec apud Serblos nata, nec continuo ab his adoptata, fed ferius, & ne- a xu quodam pofitioneque infelici terrarum a Graecis pridem de-pravatis in eos derivata. Nam fi rern aequa lance appendo , diflidia illa, Graecarum tantum provinciarum ad Serblorum im-perium acceflio invexit: fovit vero Turcorum tyrannis, quae in Serviae dominatum fucceflit, omneque cum Romanis com-mercium rupit: promovit demum, auxit, firmavitque in Servia-norum animis, hinc communio, ritus, qua Graecis junguntur , inde ignoratio verae iinceraeque hiftoriae domefticae per vo-lumina Scriptorum diverforum late fufas, difperfaeque. XX Cui Cui poftremo malo, ut denique inederer, operae pre-tium me fafturum putavi, fi difperfa colligerem, collefta in u-num corpus colligarem, ficque in publicum emitterem Statum Regni, Zf Religioms Scrblorum, qui a primis chriftianitatis eo-rum initiis ad XV. faeculum, ipfumque adeo illorum finein vi-guit, & qualem comperi, cum utrifque communicarem. Hunc itaque fide integra exhibeo vobis toto hoc opere. Videbitis in eo prater vetuftas majorum veftrorum fedes, pri-mamque nominis veftri originem, fidam Regum feriem a variis varie traduftam, oppugnatam, confufamque, quam ego in l.ice puriore conftituo, &, qui eandem ad nos transmifit, unlcus , vetus, faeculi XII. Scriptor domefticus, Diocleatem Presbyte-rum defenfum , vindicatumque , nec fere, nifi in genealogiis , chronologiaque correftum, emendatumque; atque ubi ille tempo-rum ignoratione, vera difTita confudit, & fimul permifcuit in ordinem fuum reftitutum, Videbitis gentis veftrae partem maximam cum primis Regibus, a Romano Epifcopo, Illyrici Patriarcha facro fonte luftratos, & doarinis chriftianis fxculo VII. imbutos, atque ab eodem ad veftros primae feriei Reges coronas, & fceptra Regia* vexillaque Divi Petri profeda, & Epifcopia, Ecclefiasque ritu utroque conftitutas, gubernatasque. Videbitis deinde illos etiam gentis veftrae Apoftolos , Cyrillum dico, atque Methodium, per quos & Ignacium, San-&um illum Conftantinopoleos Patriarcham, in refiduam quoque gentis veftrae partem, quae pertinacius idolis adhaeferat, baptis-mus inveftus eft, ritusque Sacrorum Graecanicus IX. faeculo muito latius diffufus, amplificatusque fuit.-quamquam ipfo iilo ae-vo, annisque Photius Latinis infultaret acerbiffime, fidos nihilonu- nus ftus, conftantiflimosque Ecclefiae Romanae afleclas exftlfle : nec corruptos Reges, gentemque veftram five, IX. illo (aeculo cavil-latiombus Photii: feu faeculo XI. feceflione nova Michaelis Ce- rularii; fed poft hujus etiam declamationes, ac naenias adverfus Azymi facrificium, ritusque Latinorum, alios Romanae Sedi, cut Dioecefi, ita fide quoque, ac obedientia colligatos immote cohaefiife, quoad Stirps Regum vetus ftetit. Videbitis demum, nec fub altera Regum ferie h domo Nemanidarum pauciora in gentem veftram Roma profiuxifle be- neficia. Ab inde coronam Regum emanafle: apud vos cele- brata fuiffe concilia fub Legatorum Romanorum praefidio: at- que ubi Epifcopatus XII., qui hodieque exftant , Graeco ritu funt erefti,fundatique; majores veftros SufFragium Romanorum, & direftionem Sedis Apoftolicae imploraffe, indeque mandata praeftolatos effe. Reges ipfos, & tunc, & poftea Romanum Epifcopum Petri Succefforem , fummum Ecclefiae univerfae Pa- itorem, ac Chrifti Vicarium agnouiffe teftatosque fuiffe: a quo redto tramite, li quando eorum aliquis deuiauit, fcimus etiam ad fidetn, & obfequium rediffe. Denique, quod rei caput eft, San- &os quoscunque aris intuliftis, quorum vel tenuis in hiftoriis memoria proftat, cum Roma fide, & obedientia conjundtos egiffe. Demum, tam vetuftis regni veftri temporibus, quam & mediis, poftremisque per Principes pios ditiones, regnaque Serviae,ac Rafciae nec femel in Divi Petri, Sedis Apoftolicae, ac Pontifi- cum tutelam commendata, atque ab eisdem fufcepta, defenfa, proteftaque exftitiffe. Ut adeo Ecclefiam Serblicam non tam Schismatis malo, quam fama laboraffe identidem perfuafum mihi habeam. Quam quidem famam feu ex nimia tenacitate jurium , confuetudi-num, & privilegiorum veftrorum, aut qualicunque prsejudicio , X X 2 vel vel fufpicione exortam, cum alii ventilarent invidiofius, veltrum autem nemo dilueret, Roma ipfa nonnunquam in eam mentem addufta eft , ut tales vos crederet, quales fama circumferebat: atque idcirco crebrius a Regibus veftris confeflionem fidei ex-peteret, aut Reges ipfi ultro eam Sedi Apoftolicae offerrent. In hoc autem tali argumento cum verrarer, malui dia-logo, quam alio fcribendi genere uti:tum,quod hiftoria veftra Eccleflaftica, & profana,feu vetuftate fua, feu Scriptorum infre-quentia obfcuris multis fcateat; nec plana., fed prorfus imple-xa, variisque nodis convoluta fit:implexis autem, obfcurisque hujus generis argumentis, haec fcribendi ratio melius conveniat, fitque propterea accommodatior, quod in ea, & liberior objici-endi, & objefla dilfolvendi facultas, ac modus fe aperit: tum, quod eciam methodus ifta dialogica ad Orientalium populorum genium magis conformata fit, minusque legentem fatigct : fpes-que propterea uberior adfulgeat frudtus, quem propoiitum ha-beo, queinque a Diviniffimo Spiritu vobis mihique precor, nec obventurum diffido, fi puro, ac vacuo a praejudiciis animo ad legendum accedatis, & quo affeftu in gentem veftram, qua» & Majorum meorum olim fuit, haec a me elucubrata fuut, eodem prorfus animo, hoc eft favente, & benevolo fufcipiatis. Cui lucubrationi meae, fi quaedam defint, ut fane de-funt non pauca , quae rebus plus lucis, & .firmamenti adfer-rent; fupplebunt poft liminio Vaticana archiva , & zelus Rom3-norum Pontificum , charitasque, qua illi gentem veftram, ceu partum proprium , infelicitate temporum , ac locorum , quam malitia ab ovili fuo abdudtam, comple«auntur foventque, atque in iinum paternum recipere geftiunt. (A) (A) Epifcopi Szvidnicenfis Reflexiones in Calendarium Servia jium non Unitorum anno MDCCLXXI. typis Viennae editum. Refponfio Adami Francifci Koliarii Cenforis,& approbatoria Calendarii. . Item epiftola apologetica Metropolitae Carlovicen fis. Ac denique laudati Szvidnicenfis Epifcopi Weritar decla• rata fuper Calendarium Serviorum. (B) Sunt vero ii. Septcmbrir 24- Simon Rex Serviae. Studenizs in Servia quiefcens. OBobrit - 4. Stephanus Sfilianovich. Syrmii in Monaft. Sfisatovaz. 9. Stephanus novus Defpota Serviae. Syrmi. in Krusedol. 28« Arfenius Thaumat. Archi - Epifcopusi Fechii in Servia. 3O. Milutinus Rex Serviae, qui erat Sophiae, tfovembrir - II. M. Mart. Stephanus Dechanenfis Rex Servis. Dechani in Servia. Decembrit. - 2- Urofius Rex Serviae. Syrmii in Jafak. IO. Joannes Defpota Serviae. Syrmii in Kru-fedol. JanuariL - 14« Saba I. Archi-Epifcopus Pechii, qui erat Milesevi in Servia. Ig. Maxim. novus Defpota, & Archi-Epifco-pus Syrmii in Krufedol. Februarii - 13. Simon Rex Serviae fupra di&us. Maji - - 26. M. Mart. Georgius novus. Junii - - 15 Lazarus M. Princeps Serviae. Syrmil in Verdnik. Julii - - 30. Angelina Defpina Serviae. Syrmii in Kru fedol. (C) Nam Serviani noftrates Sacrificium Azymi venerantur, nec male de ftatu animarum fentiunt. Nec baptisma Latino* rum afpernantur cum Michaele Cerulario. s&i® I . y . T ; i r i i i. ./^-c vorn! a ttmi iftiiaotu:TJ ncn r 1 Jffljr ■ k ^ rhh cH ..• W' < .... •J .... ' . ' , y * - ' 1.1 ■ W-M , ■ .. 4 J.iivjvtr/i ' "> %:• _ ».:.•! ic .sX^'3? y-"-' •" 'T ; 42 .ilvivc ifci ' .^'vwifc.^sti ^ * * .'ol- a-ix! ii •4\ n> . • ■ _ , • ' ' , . . . ' '" .1/9M .M .ii vV.uWAJ r • ..-V ri i". » 5. ■ , .'^v. v^ auftpiU «S - .V CI - . . 0. v- . W . " .'••-:"• i ' -; . • ■. ■ • • •. r. .• utt.vwfc'. ■ . . ■ - ■ .•-... .. ■ • , » ■ « > ' : , 1 • • . ... •..•,. t CONSPECTUS C O L L O Q U I I I D £ STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBLORUM AB EXORDIO SEU SiECULO VII. AD DELMITANUM USBUE CONSILIUM» t I nqoiritur !n caufam alienationis a Sede Romana. Caufa non eft dogmatum differentia, fed prsjudicia, & hiftorias negleftus» ac ignoratio* Pagina I. » IL Inquiritur in Serblorum originem. Et fabulofa eorum initia re* felluntur. Serblorum cum Venedis, Antis, Sclavis communis origo. Primae fedes ad Sarabum iluvium in Vindorum, An* torum, Slavorum^ue vicinia. Migratio, & fecunds fedes ad Rha fluvium, & Masocidem. Nomen vero a flumine Sarabo. Hunnorum fedes, & fucceilio in cerras Sclavorum, fecunda» & tertia Serblorum migratio fedesque. Pag. 3. III. Primordia religionis chrif.ianse apud Serblos a Sede Romana. Et baptifmus primos tefle Porphyrogenito Conftantino. Por» phyrogenitus de Abaris Dalmatiae invaCoribus primum agit. Tum de Chrobatis, ac Serblis. Diccieates a Pravalitano ante Abares regno hiftoriam inchoat. Quis, & cujus svi Diocleatea fuerit. Praeftanda ei iides cum judicio. Nec deeft modus eum conciliandi cum veritate, & probatis hiftoricis. l ag. 6. IV. Praevalitani regni poHtio. Reges Prsevalitani. Inquiritur in an» num eggreflus Oftroili de feptemtrione. Farlati fententia refelli-tur. Et noftra conftituitur. Annus eggreffus Tocilae, & Oftroili iigitur. Eorum gefta. Regni Praevalitani initia ad annrm 550. Finis ad annum 636. Error genealogicus Diocleatis. Pag. 9. % V. Iniqui quatuor Diocleatis reges, funt Porphyrogeniti Abares, Varias Abarum irruptiones. Poftremas irruptionis Abaricas in Dalmatiam caufa, & occafio fuit Dalmatarum in Abariam in-curfio* Ubi tunc Abares, qua expeditione, & quo anno occu-. <1 pati 11 CONSPECTUS COLLOQUII I patl fuerint? Dalmatarum in Abarum in Dalmatiam cxpeditlo-nis anni? Pag. 13. * VI. Adventua Chrobatornm, & belli Abarici annus prlmus. Aba-rum in Dalmatia regimen perbreve. Debellantur a Chrobatis poft annos aliquot. Patria vetus Chrobatorum, & rrincipes. Finls belli Abarici anno 639. Pag. 15* VII. Patria vetus Serblorum, & migratio in Orientem. Deferunt Theflaliam, & partem Dalmatiae infident. Defcriptio re^ionum a Serblis infeffarum. Adventus fub annum 637, vel iequen-tem: & bellum in Abares. Serblorum primus Princcps Sati: mirus. Error genealogicus Diocleatis in Satimiro. fcuit ad-vena ex Alba Serblia. Pag. 17. VIII. Serblorum, & Chrobatorum baptifmus Heraclio I. Imperaore, anno 640. aifigitur. Refeliitur fentententia baptiimum diiferens» Confirmatur variis argumentis baptifmus ad annum 6.p» Pag. 521« IX. De baptifmo Chrobatorum fpeciatim Porgd fecundo Principe. Et Serblorum regnante Satimiro I. qui paulo ante Bulgarorum irruptionem obiit. Pa£tum Chrobatorum poft baptifmum. Op-poiitio dupplex contra baptifmum anni 640. foluta. Cur ab He-raclio I. Sacerdotes Roma accerfiti fint. Pag. 24. X. Budimirus Serblorum fecundus Princeps Saeculi VII. Error chro-' nologicus Diocleatis in Satimiro, & Budimiro. Erroris ejus origo decedta. Diocleates ab erroribus re^urgacur, & cum ve-ritate conciliatur. Pag. 27. XI. Deferendum eft ConcilicJ Delmitano fub Budimiro celebrato. Quod Saeculo VII. vindicatur ad annum circiter 679. Error Catalogi Spalatenfis in duobus primis Chrobatiae Principibus cor rigitur* Opponuntur quaedam Delmitano Concilio. Co^.ula:io regnorum Serbliae, & Chrobatiae in Budimiro defenditur. Item prOvinciarum divifio a Diocleate defcripta. Et geographise Por-phyrogeniti conciliatur. Chrobatiae quoque in Albam, & Ru bram divifio defenditur. Atquc ex ea fcuti Chrobatiae regni origo derivatur* Pag. 30. XII. Synodus Delmitana in dies XII. produfta. Ibi Epifcopi, & Magiftratus inftituti. Budimirus coronatus. Sanftitas religionis chriftianae, & regni faftigium apud Serblos a Sede Romana. Obitus Budimiri ad annum 680. fuccedit Svetolicus. Pag. 34. CONSPE- % ■$•■%> i» CONSPECTUS COLLOQUH H. D E STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBLORUM A CONCILIO DELMITANO ULTRA MEDIUM SiECULI IX. SEU INTERREGNUM CIASLAVI. X. Series Principum Serbliae ex Porphyrogenito. Item ex Diocleate. Chronologia eorundem ex Spalatenfium antiftitum Catalogo. Pag. 35* II. Narrata Diocleatis de regibus Serviae, cum fide aiiorum fcripto- rum confentiunt. Series Principum Porphyrogeniti conciliatur cum ferie Diocleatls. Boifeftlabus Porphyrogeniti eft idem cum Pribiftlavo Dioeleatis» Porphyrogenitus Montanae Serviae Prin-cipes praecipue. Diocleates Reges Maritimse perfcquitur. Pag. 37. III. Poft Heraclium I. Status Serviae regni liber ad medium IX. Sseculi ex Porphyrogenito. Ex aliis uberius explanatur. Ec-cleiiae Serblicae Status ad medium IX. Saeculi idem fere, qui ab exordio. Jura Patriarchica a Romanis Epifcopis in Serbliam exercita. Pag. 39. IV. Serblorum regiones non ad Conftantinopoleos, fed Romanum Patriarcham pertinent, cui Illyricum fuberat. Dicecefes Con-ftantinopolitani ex Conciliorum canonibus. Explanantur provin-ciae Barbaricae. Item dioecefeos Thracise. Urbes provinciarum Myfiae fecundae, & Scythiae Ponticae. Pag. 41. V. Illyricum primitas latiffiffie verfus orientem patuit. A Conftan- tino magno contra&um ad provincias XVIL Divifum in Orien-tale, & Occidentale. XJtriusque ulterior divifio in dicecefes, & dicecefeon in provincias^ Diceceieos Dacicae provinciae, ejus-que provinciarum Urbesv Pag. 42» VL Divifio Illyrici iil Oriefitale, & Occidentale > nil Romani Pa-triarchae juribus detraxit. Sed nec lex Theodofii II. Quam Theodofius retraftavit» Vicariatus Apoftolicus a Papa Damafo Theffalonicae ftetit ad Juftinianum L Pag. 43. VII. Ab hoc patriae fuae juftinianae primje inveftus» Ejus Provifl-ciae. Praevalitanae provinciae iirbes. Vicariatus Apoftolicus Ju-ftinianae primae, Bulgarorum irruptione convulfus eft. Et Dio-clia fui juris fada in Delmi Synodo, & Archi - Epifcopatus Serviae. Vicarii Apoftolici Conftantinopoli. Pag. 45. CONSPE* IV: C0NSPECTU5 COLLOQUII II. VIIL Irfuptio Bulgarorum paganorum, & haerefis Iconomachornm, Hlyricum praeclufit Patriarchis Romanis. Quod Hadrianus L fruftra repetiit. Uti, & Nicolaus I. Caufae ob quas Romano Patriarchse Illyricum redditum non eft. Pag. 47» IX> Michael rei Bulgarise Sacra Chriftiana complexus, regnnm fuum Romano Patriarchae fubmittit. Mox tamen in dubium de dioc* cefi incidit, & Sententiam PatriarcharUm exquirit. Quieftiopro» pofita inter Vicarios Orientales, & Legatos Apoftolicos diice-ptatur. Bulgarica dicecefis per Vicarios Orientales Conftanci* ' nopolitano adjudicatur. Fruftra reclamantibus Legatis Apolto* • licis. Pag. 49. | X. Patriarchae ftomani jura in Serbiiam quoque labefaAavit Irru- ptio Bulgarorum, & haerefis Iconomachorum. Quorum pars • baptifmum Conftantinopoli petit, & impetrat. Qui Serblorum baptizati fuerint Bafilio L Imperatore a Conftantinopolitanis. Anno 867. vel principio fequentis Serblis per Conftanrinop-»-litanos Sacerdotes baptifmus coilatus eft. Qui jus praelcriptio nis praetendebant. Apoftoli fecundi baptifmi apud Serblos Cy-rillus, & Methodius. Baptifmus celebratus eft tempore inter-regni. Poft fecundum baptifmum Blaftimeres in regem eft ele-£kus. Jure fupremo penes Bafilium I. Imperatorem manenre» Narentani baptifmum expetunt-, impetrantque a Bafiiio I. Per-moti ad Chrifti fidem a Methodio anno 872* Pag. 52. XI. Defeftionem Serblorum,Bulgarorum, ac Narentanorum, fequun-tur quoque Dalmatae, ac Chrobaci fub Georgio Archi- Epifcopo Spalati. Dalmatarum defedio continuat Marino Archi-Epilcopo. Chrobati primi ad Romanum Patriarcham redeunt anno 879* Pagw 60. XIL Joannis VIII. P. conatus prd recupCranda dioecefi Bulgarica. Qua ceflit Bafilius L anno 880. At Michael Bulgariae rex non dum ad Romantim PatriarCham rediit. Licet capiti Ecclefi» conftantcr conjundus fuerit. Marino Pontifice, Romano Patri-krcliatui accetlit. A quo Vicarium Apoftolicum accepit, quem Bulgari Pacriarcham appellardnt. Pag. 62> XIIL Ortis etiam diffidiis inter Mlium, & Joannem VIIL Ceffio Bulgaricae dioecefeos a Bafilio revocata non eft. Sed nec Ser-blia a Bafilio recenta eft fub jure Conftantinopolitani. Indica-tur quid Serblis fvadeant S» Ignatius Serblorum baptizator. Cy' rilius item & Methodius Apoftoli: ac denique Majores ipfo-rum. Pag. 65. CONSPK. CONSPECTUS COLLOQUH III D E i STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBLORUM A S/ECULI IX. MEDIO AD XI. PRINCIPIUM SEU MAJUS INTERREGNUM. I. Michaelis I. regis Bulgarorum reverentia ad Sedem Apoftolicam. Anno 870. fubmittit fe Conftantinopolitano Patriarch». Marino Pontifice redit ad Romanum Patriarchatum. A quo Reges co-ronas. Ecclefia Bulgarica Vicarios Apoftolicos accipit. Series Regum Bulgariae. Vide tabellam ad calcem. Quos coronas Ro-ma accepiffe teftatur Calo - Joannes Bulg. Imperator. Teftimo-nium Calo-Joannis vindicatur. Et Innocentii III. Papse au-thoritate confirmatur. Pag. 67. IL Vicariatus Apoftolicus per Marinum in Bulgaria inftauratur. Cum duabus Bulgariae partibus Clementi deiertur. Alligitur Sedi Achridanae. Cui & tertia pars Bulgariae adjungitur. Bulgariae pars tertia indicatur. Michael Boryzes fundator Ecclefiae Achri-danae. Quae fuit una e feptem Catholicis, feu univerfalibus. Ejus autocephalia, & Patriarchatus, ferius a Grads agnitus. Clemens a nota fchifmatis defenditur. Pag. 72. JOD. Series Archi - Epifcoporum Bulgariae ex authcre Indicis. Cri-fis in authorem eundem. Sententiae variorum de Bulgarix Ar-chi- Epifcopis. Sententia noftra. Simeonis Eu!garias irr;j;trato-ris nexus cum Formofo, & Joanne X. Pontificibus. Piig.75. • . \*\ a " 1 .■'••« • 1 f ... ■ , «» . i . ' lUl"'' f'i"' i & / IV. Serblorum reditus ad Romanum Patriarcham anno 880. Pars Serblorum Achridano Archi - Epifcopo Vicario Apoftolico. Pars Diocletano Metropolitae pacuit. Beili occafio inter Serbios, & Bulgaros. Pag. 8l« V. Series Principum Montanae Serbliae, & bella cum Bulgaris. Ser- bli Bulgaris ve&igales , continuatur Series Principum Montanae Serbliae : vide tabellam II. eorum. Bellum civile eorundem. Chronologia bellorum Serblicorum. Petrus cccupat Paganiam. _ A Simeone Bulgariae Imperatore intercipitur. Pauli, & fuccef-forum defe&iones, ac fata. Serblia Montana a Simeone ever-titur. Everfa & Dioclia anno 926. Tzeheftlavus Montanae Serbliae Principatum inftaurat. Pag. 83. VI. Diocleatis reges Serviae poft interregnum Ciaslavi: vide Tabel-lam II. regum Serbliae. Errata Diocleatis indicantur. Blafti-merus non refte praetermiifus. Paulimiri genealogia reprobatur. b Et VI CONSPECTUS OOLLOQUII IIL £t vera ex Porphyrogenito conftituitnr. Paulimirus Diocleatis eft ideni cum Porphyrogeniti Phalimere. Oppofitio gemina dii-folvitur. Gefta Paulimiri. Tifimirus pofthumus nafcitur. Obiit Paulimirus circa annum 903. Pag. 88* VIL Turbatur Status Serviae a morte Paulimiri. Proceres a Tifi-miro deficiunt. De Michaele Chulmiae Duce, Serviae interrege. Michael obiit circa annum 933. Pag. 9«. VIIL Tifimirus regnum patemum recuperare aggreditur, & moritut 940. Prslimirus regnat ab anno 941. Anno 976. recuperat Rafliam. Diocleates ab anachrifmo defenditur, Ejus praepofterae narrationes de nuptiis, & iiliis Prelimiri. Prelimirus deceific 976. Poftquam Sylvefter cum Tugimiro regnat. Pag. 94. IX. Ex Diocleate regni Tugimlri epocha eft annus 978. Ex qua corriguntur praepofterae narrationes de nuptiis Prelimiri. Erui-turque annus mortis Prelimiri, & belli civilis, & regni Sylve* ftri. Diocleatis errores de Sylveftri aetate fimiliter corriguntur ex epocha Tugimiri ejus fiiii. Pag. 96. X. Sylveftri quatuor generationum gradus a Diocleate aflerti de< fendunrur: vide Tabeliam II. regum Serviae. Res Tugimiri, & Hvalimiri: Petrislavi, & Vladimiri regum. Vladimirus peri-mitur anno MXV. Dragimirus Vladimiri patruus occiditur. Sequitur Serviae interregnum majus. Dobroslaus pofthumus Dragiiuiri naicitur anno MXVIII. Pag. 98. XI. Rafiiae Zupani ab interregno Ciaslavi regis: vide Tabulam I. Zupanorum. Sententia noftra de ejusdem. Pag. 99. -XII. De Statu Ecclefi® Serblicae per haec tempora fub Blaftimere, & Paulimiro Regibus, ac Michaele interrege. Ejus Confenfio cum Romana Ecclefia eruitur ex Statu Ecclefiae Graecae confi-mili. Item ex Bulgaricae. Et Diocleatis teftimonio. Pag. loo» . J ; I / • yj. , rfC'*Pf ■ I/ ffrff'fi^n* iCT i^-f.^D' T7 XIII. Serbliae principum unio Cum Romana Ecclelia comprobatur exemplo Michaelis Serviae Interregis. Sub quo Synodus Na-tionalis celebrata eft anno 925. de ufu linguae Sclavonicae in I Sacris. Legati Apoftolici Joannis X. Papae Joannes, & Leo Epifcopi. Praefatio Synodi. Epiftola Joannis X. Papae ad Ar-chi-Epifcopum Spalatinum, & Suffraganeos. Ejusdem ad Prin-cipes, & Synodum. Regnis Sclavorum Chrobatiae , Serbliaeque fides Chrifti primitus inftillata per Sedem Apoftolicam. Ideo Sclavi filii fpecialifiimi Romanae Ecciefiae. Quos hortatur ad facra officia Latino fermone peragenda. Decreta Synodi» Pag. 103. XIV. U' I CONSPECTUS COLLOQUII IV. vii XIV. Legationes mutuae Simeonis Bulgarise Imperatoris, & Joan-nis X. A reduce inde Legato Apoftolico. Nonenfis Epifcopi caufa diremta. Pag. 107. XV. Reges Serblise poft Michaelem conjun&i Romanse Ecclefiae non "minus quam Graeci, ac Bulgari. Conjunftionem confirmat Ser- blorum rex Vladimirus a fan&imonia, & miraculis clarus. Quem Servia omnis Graeca, Latinaque Saeculo XI., & XII. venerata eft. Pag. 108. CONSPECTUS COLLOQUH IV. D E . STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBLORUM A PRINCIPIO SiECULI IX. AD MEDiUM XXI. L Bulgaria, Serbliaque etiam fub Graecorum dominatu manfit pars Romanae dicecefeos. Nec funt fubje&ae Patriarchae Conftanti-nopolitano a Bafili Pag. 110. IL Inquiritur in Statum eorundem poft motum Cerularii an. MLIII. fufcitatum. Cum Cerijlario confpiriivit Leo Bulgariae Archi-Epifcopus. Capica eorum accufationis contra Latinos. Leo IX. Papa eorum conatibus fe opponit. Legatos Conftantino-polim deftinat. Qui obje&a refutant. Cerularium, & Leonem excommunicant. Obftinatio utriusque, & auda accufatioiiis ca-pita. Cerularius d^edus. Nec tamen fucceiVores ad ofilcium redeunt. Quos tamen a nota fchiin aris, ac hacrefeos excufat Bafilius Thelfalonicenfis anno MCLL. Pag. 112. III. Bulgarla placitis Graecorum infefta. Theophyla&us Pulgariae autocephaliam contra Conftantinopolitanum tuetur. Senfus Bul-gariae Archi-Epifcoporum de obje&is Latinae Ecclefise per Ce-rularium. Sciflionem Ecclefiarum improbant. Nec haereticis Latinos accenfent. In dogmate Proceflionis cum Graecis hallucinantur. Bul-garia, & Serblia Bulgarica opinionihus Grxcorum imbuta. Ab his Serblia, qua proprios principes habuit, immun s. Pag. 116. IV. Poft interregnum primus Rex Serbliae Dobroflavus Catholicus obiit annno MLI. Michael Rex II. ab anno MLII. perinde Catholicus. Serblia quoque fumma parte catholica. Ereve Alexandri II. Papae pro Antibarenfi Archi - Epifcopatu. Ejus fuffraganei cathoiici omnescum Servienfi, & Bofnenfi Grscis. Scla- vorum, Grsecorum, Latinorum una Ecclefia. FeftaPallii S. Georgius, SS. Sergius, & Bachus. Status Serviae Ecclefiafiica; ad Saeculum XI. idem fere, qui Saeculo VII. Res variae Diocletan« JEccIe-uae. Pag. 119. .*> * XI. vixi CONSPECTUS COLLOQtfll IV. \ • ■ ** « Vk Everfa Di6cli4 anno 926. joannes Metropolita Ragufam tranfit » & Dioclienfis Metropolitae titulum retinet. Ejus fuccellores, a fuffraganeis non agnofcuntur pro Archi - Epiicopo. Metropolis Dioclienfis Vacat. A Bulgaris Achridano Archi - Epifcopo fub-jefta Dioclia ante interregnum-. Fer Dcbroslavum inftaurato Serviae regno Dioclia a Benedifto IX. Antibari conjungitur: Dobroslai regis affenfu* & ad normam primae inftitutionis. An-tibarenfis reprehenfio ob Ecclefias dimiifas Ragufxo. Pag. 123. VI. Lis Ragufaeo mota per Spalatenfem Archi-Epifcopum apud Gregorium VII. Michael Rex Serblorum patrccinatur Ragufaeo apud Papam. Et una vexillo infigniri petit. Refponforia Gre-gorii VII. ad Michaelem regem. Lis a Gregorio VII. termi-nata. Pallio donatus Ragufseus. Pag. 126. VIL Vexillorum EccJefiae Romanae varia forma, & origo. Deme-trii regis Chrobatorum exemplo Michael Rex vexillum ex-petiit; nec aliud. Quod etiam impetravit. Michael rex cum filio Bodino regnat ab anno MLXXXl. ad LXXXV. Bodini regis gefta* Bodinus rex fub vexillo Romanae Eccleiiae occu-pat Dyrrachium. Rex Michael defenfor Romanae Ecclefiae. Bodinus quoque cliens ejusdem Ecclefiae. Sepultus in Ecciefia Sanftorum Sergii, & Bachi anno MC. Pag. 128. VIII* Vide Tabulam III. regum Servk Saeculi XIL Rex DobroS-laus II. poft Bodinum. Rex Vladimir. Rex Georgius. Rex Gfribefa* Rex Georgius iterum. Rex Dragina junior. Sepul-tus in aede SS. Sergii, & Bachi. Rex Kados.aus poftremus ex Veteri ftirpe regum. Deponit regis nomen anno MCLXL Pag. 133. IX. Raffiae Zupani ab interregno ad Stephanum Nemanem I. Pag. 136. X. De religione regum Serviae poft Bodinum. Fx I060 fepulturre Catholicis accenfentur. Anacephaleofis prsecedentium Colloqui-rum. Pag. 137. CONSPECTUS COLLOQLTI V. DE .';! .... STATO REGNI ET RELIGIONIS SERBLORUM SUB STIRPE ZUPANORUM, ET REGUM EX DOMO NEMANIA A MEDIO SiECULl XII. AD INITIA XIII. L Inquiritur in Nemaniorum originem. Eorum genealogia ex dome-fticis manufcriptis. Plenior ex aliis fcriptoribus. Series eorum chrono- CONSPECTUS COLLOQUII V. ix / tlironologice dedufta a Bela Uros Raffiae Zupano. Vide Ta-bulam II- Zupanorum. Continuatio eorundem. Pag. 139, 1L Principes e ilirpe veteri Radoslaus, & Vladimirus provehun-tur. Gefta Stephani Nemanis I., & fratrum in eosdem. Pag. 142. III. Stephanus Neman fit Archi - Zupanus. Ejus bella cum Graecis. Pra;ftat homagium Manueli Imperatori. Bellat in Ragufaeos. Et Efifcopos fuffraganeos Antibarenll vindicat. Complura occu-pat poft fata Manuelis. Fridericum Imperatorem occidentis Nilfe excipit. Scriptorum de eo narrationes. Fridericus obia-tum a Neniane homagium recufat. Pag. 143. IV. Quid fcriptores domeftici de Stephano Nemane I. referanf. Sententia noftra de eodem. Error domefticorum in Nemanis I. liberis. Confundunt Nemanem L cum II. Veri ejus liberi. Corrigitur error MS. domefticorum ex cosevis. Mcritur Nen.?n I. anno MCXCL Et Tihomil fiiius poft eum aniio MCXCL Pag. 147« V. Succedit frater Neman II. diftus Stephanus Simeon. Siraeonis gefta. Affummit Regis nomen. Et filio Stephano delpontlet Eudociam. Secedit in ccenobium exemplo Rafci filii an. MCXCY. Anni monachatus Simeonis fan&imonia, & translatio. Obi^ MCXCIX. Pag. 151. VI. Filius Volcanus fucceflit in regno. Stephanus in Zupanatu. Vol* cani cum Stephano diflidia. Vokanus obiit MCCXIX. Pae. 154. ' VII. Gefta Stephani in Zupanatu, & regnO. Stephanua corona.u; anno MCCXX. Obiit MCCXXIV. Pag. 155. VIII. lnquiritur religionem Archi - Zupanorum Neiranioruxn. Nom erant infefti Latinis, nec facris eorum. Deflae propenfio in Sactr Latina. Pag. 156. IX. De Stephani Nemanis I. baptifmo in Raflia. Rafliae Fcclef* reformavit in Nemane baptifmum Pitajenorum. Hiftoria Se£se PatarenorUm. Dogmata eorundem. Ritus ba^tifmiPatarenorUJC» quem Zentse fulcepit Neman I. Fag. 157. X. Serviae Reges fine Saeculi XII. & initio XIII. Catholici. Sef viae rex primus Stephanus Simeon Catholicus. Volcanus rex . fecundus Catholicus. Et frater Stephanus Catholici. Anno MCXCVIII. nuncios Romam deftinant. Et legatos ab Inno-centio III. cum literis recipiunt. Epiftola Innocentii ad fuos Legatos. Ejusdem ad Volcanum regem. Item ad Stephanum c M. CONSPECTUS COLLOQUII V. M. Zapanum, aliosque. Itemad Arcia-Epifcopos, Epifcopos, Abbates &c. Pag. 162. XI. Legati benigne fufcepci. Volcani refponforia ad Innocentium poft Synodum. Ejus Cacholica confellio. ltem Scephani Zu-pani refponforia poft Synodum. Ejuzque Catholica confelfio. Pag. 166. XII. Ada Legatorum Innocentii. Synodus Dioclios celebrata/ Ca-non VL Synodi de Primatu Romano. Epifcopi Synodi, intcr quog & Serbienfis. Archi - Epifcopi Diocliae refponfum poft Synodum. Cur complures Serviae Epifcopi a Synsdo abfue-rint ? Cur Rafliae Archi - Epifcopus SS. Petri, & Pauli a Pau-limiro fundatus pariter abfuerit? Cur nihil in Patarenos, & Graecorum errores aftum? A&a poft Synodum in Svaecienfem Epifcopum. De eo Innocentii iententia. Pium Volcaai ftu-dium adverfus Patarenos Bofnae. Pag, 168. Xlir. Studium Innocentii in Volcani augmenta. Interturbant fratrum diffidia. Par ftudium in Stephanum turbac Emericus Rex Hun-gariae. Caufae diflidiorum inter fratres. Servia Hungariae fub-mifla a Volcano. Progreflus belli inteftini, & finis. Volcanus ab Emerico regno reftituicur. Scephanus expellicur. Emericus Rex, & Scephani, & Volcani coronationem impedit. Pag. 172. XIV. Scephanus a Bulgaris in Zupanacum reftituitur. Conftantino-politani Patriarchae jus in Serviam arrogant. Obftat Innocen-tius III. Pax anno MCCIII. inter fratres coaluit, & finna perftitit. Pag. 174. XV. Ab Honorio III. coronam regiam obtinet Stephanus. Inquiri-ritur., & deciditur, per quem coronatus fit Rex Scephanus. Ste-phani poft coronationein legatio, & licera; ad Honorium. Cu-jus direftionem, & nundata praeftolacur. Pag. 176. m XVI. Inquiritur in Sabae L Archi-Epifcopi religionem. Quid Afle-manus de Sabae prove&ione? Quid hiftoria MS. Serbliae de eo-dem? MS. Serviae hiftoria Aflemano confentire videtur circa Sabae proveftionem. Saba provehitur ad Pechienfem Archi-Epifcopatum per fratres principes, cleruin, & populum anno MCCXVIII. Confirmat id Dofitheus. Quo tefte ab Arfenio Hierofolymiiano ordinatur anno MCCXVIIL Pag. 178. XVir. Gefta Sabae I. in Archi-.Epifcopatu. Error Menaeorum in annum obitus Sabac irrepfit. De anno obicus Sabae Afiemani, & Biographi Joannis Tomco fententla, a quibus difcordat MS. Servicum. Annus obitug Sabae I. incertus. Sabai I. Pechii Ar- chi- , CONSPECTUS COLLOQUII V. chi - Epifcopui Ecclcfiae Catholicae vindicatur. ArfenluS quoquo Pechii 11« Archi- Epifcopus Catholicis afferitur. Epifcopatui XII. a Saba I* fundati ez MS. Servico. Iidem ex Doficheo. Pag. 182. XVIII. Inquiritur in initia Patriarchatus Pechienfis. Chrifanthi, Dofithei opinio. Quae rejicitur. Le Quieni de re eadem fen* fus perinde rejicitur. Sententia noftra de exordio Patriarchatua Pechiae. Viguit ufus Patriarchae tituli ad hanc aetatem. Pag. 185, XIX. Conatus Patriarchae Conftantinopolitani adverfua «undem ti-tulum. Ejus decretum, & dirae in eos, qui hoc titulo utuntur. Ignorantia Cailinici detegitur. Innocentius VI. Pechienfem Archi-Epifcopum Patriarcham appellavit. Conclufio. Pag. 188. CONSPECTUS COLLOQUH VI. D B STATU RKGNI, ET RELIGIONIS SBRBLORUM SUB REGIBUS RADOSLAVO, VLADISLAVO, ET STEPHANO UROSIO L FILIIS STEPHANI PRIMO CORONATL L Radoslavus, & Vladislavua reges. Orbini, & Du Fresnii erro* res. Numus Regum eorundem defcribitur, & a Muratorio ex-ponitur. Numorum Sclavonicorum varietas. Argumenta eo-rum, qui hos Regibug Hungariae propugnant abjudicantur iisdem. Numi Sclavonici vindicancur principibus Serbliae. Pag. 191. II. Gefta, & regnum Radoslavi ab anno MCCXXIV. ad XXXV. quo throno deje&us eft, Regnum, & gefta Vladislavi usque annum MCCXLIII. quo obiit. Eo Rege transferuntur reli-quiae S. Sabae L Milefevum* Eaedem a Turcis igne abfum-tae anno MDXCV. De religione Radoslavi, & Vladislavi Re-gum. Pag. 196. III. Succedit Rex Stephanus XTrofius t Quid de Illo hiftoria do« meftica? Quid alii Scriptores. Hoc rege S. Stephanus Proto-Martyr in regni patronum adfcifcitur. Numus Regis ejusdem. Quid Orbinus de rege eodem? Indicatur error Orbini. Ejusque obfcura explanantur. Quid Acropolita de rege eodem? Quid Pachymeres? Quid Gregoras? Quid Ecclefi® hiftoria? Pag. 197. IV. Nicolai IV. Papss epiftolse variae ad Serviae principes de anno MCCLXXXVIIL Ad Urofium Milutinum filium Helenae, & Stepham Urofii 1. Item ad Helenam matrem Stephani Dragu. «ini, & Urefii Milucini. Confimilem ad patrem q,uoque datam « 2 fuifte xii CONSPECTUS COLLOQUII XIIL fuiffe veriHmile «ft. Nicolai IV. ad Stephanum Urofium I. qu* in clientelam Ecclefise recipitur anno MCCXCI. Altera ad eun-dem, qua expetiti cenfores fidei pro Bofna decernuntur, Pag.203. V. Diftae epiftolae anni MCCXCI. non refte ad Stephanum Dragu- tinum transferuntur. Et vindicantur Stephano Urofio I. patri. Qui verifimilius Radoslavi, & Vladislavi Regum non uterinus . frater fuit. Et Rex Serviae, Ecclefi» Roman« devotiifimus. Anno MCCXC. Bofnam occupat. Anno MCCXCL a filio Ste-pliano Dragutino throno dejedua-; quo & obiit: fepultus in So-potah. Pag. 209. VI. Helenae Reginae conatus pro Bulgarorum unione ex epiftola Ni-colai de anno MCCXCL Ejusdein Zelus pro novo Epifcopatu in urbe Albaniae Sava. Qui conatus , ftudia, zelusque Regi quoque Stephano Urofio L communes fuere. Pag. 2II. VIL Quid de Regina Helena MS. Servicum. Ejusque San&imonia t Quid Scriptores alii? Erat Sedi-Apoftolicae devotiflima. A Bene-di&o X. in proteftionem Ecclefiae fufce^ta. Regnabat adhuc anno MCCCVIIL Pag. 214. VHL Exftat ejus monumentum Crucis Dominicae pars notabilis. Ea-dem defcribitur. Ejusdem crucis infcriptio refertur. Pretium eruitur. Helenae Francicae vindicatur. Utque in iacra Auftriae cimelia devenerit, exponitur. Sanftitatem ejus declarat reliquia-rum translatio. Quae unionis Serblorum cum Latina Ecclelia teftis eft. Pag. 215. CONSPECTUS COLLOQUII vn. D £ STATU REGNI, ET RELIGIONISERBLORUM REGI-BUS STEPHANO DRAGUTINO, ET MILUTINO UROSIO II. L De Dragutino Stephano ejusque initiis. Quid de eo unum MS. Serblici exemplar ? Quid alterum ? Quid Scriptores alii ? Quae ex his veriora fint ? Fuit gener Stephani V. regis Hungiriae. Syr-mium, & Machvam dotis nomine non obtinuit ante MCCLXXXVI. Patrem regno deturbavit anno MCCXCI. Sed non auxilio La-dislai Chuni Regis Hungariae. Pag. 218- IL Circa annum MCCXCV. Fratri regnum ceffit. Annos XXIIL rexit Terram Stephani Regh di&am. Adverfatus eft fratris con-nubio cum Simonide. Filios habuit Vladislaum, & Conftanti-num ex Hungara conjuge. Pro quorum juribus expeditionem Hunga- CONSPECTUS COLLOQUH VII. xiii Hungaricam fufcepit anno MCCCXIL Obiit anno MCCCXVU. fufcepto monachi habitu. Sepultus in Giurgievi Stupove. Poft patrem deje&um accefliffe Catholicis probatur argumentis aliquot. Pag. 223* III. De Milutino TJrofio II. rege. Varium, & multiplex ejus con-nubium. Poftremum cum Simonide anno MCCXCIX. Cui fe Helena mater oppofuit. Labes Milutini. Quid de Milutino hiftoria domeftica? Anni, & res geftae Milutini ex aliis. Obi-tus Milutini ad annum MCCCXXL Sepultura, & San&imonia, Pag. 226. XV. Inqulritur in ejus religionem. Anno MCCLXXXVHI. conjun-£tus Ecclefiae non erat. Nicolai IV. pro eo ftudia. Bonifacii VHL folicitudo pro Serblia hoc rege. Item Benedidi X. Pag. 231. V. Milutinus Urofius II. Catholicae religioni animum applicat, Bene-di&o X. anno MCCCIV. Clementi V. per legatos obedientiam defert. Vexillum, & alia expetit per literas. Ea legatio noa rede fugillatur velut fimulata, aut metu extorta. Pag. 234. VL Legatio, & fcedus Uroiii cum Carolo Valefio. Caroli legatio ad Milutinum Urofium. Legatio, & refponforia Clementis ad Urofium. Qui petierat recipi in filium, & gremium, ac pro-tedionem Ecclefiae. Imperata fidei confeflio. Poftulata ulteriora Clementis. Inftrudio legatorum. Et refponfa ad alia Regis petita. Pag. 236. VIL Legatio Caroli rata. Clementis irrita anno MCCCVIIL In* quiritur in caufam fruftratae legationis Pontificiae. Ea non re&e repetitur a metu matris, fratrisque. Sed nec a depulfo bellipe-riculo. Detegitur vera caufa, ob quam folemnis unio non coa-luit. Quo non obftante Urofius Catholicis adfcribendus eft. Pag. 240. VIII. A&a Gentilis legati in Serblos. Item Clementis tacito Serblo-rum nomine. Pag. 244. iX. Albanitae obrepunt Joanni XXIL Et prsetextu rfeLgionis. Se-ditionem in Regem Urofium moliuntur. Saevities Urofio obje&a. Defenditur ab hac nota. A&a Joannis XXIL in Urofium. Al-banos confirmat in fide fpe auxiliorum. Et catholicorum prin-cipum fcedus in Urofium procudit. Pag. 245. X. Carolus Rex Hungariae vidor de Urofio. Reftituta pax inter Carolum, & Urofium. Ex paftis pacis profitetur Fidem catho-licam Urofms. Urofius Catholicus. Ex quo tempore? Pag.248. d CONSPEC- buv, CONSPECTUS COLLOQUH Vlif. XI. Re* caeterae Urofii II. Obicus exeunte anno MCCCXXl. £c Sandiinonia Latinorum quoque ceftimonio iirmaca. Pag. 250. CONSPECTUS COLLOQUII VIII. D E STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBLORUM RE-GIBUS ULADISLAO, CONSTANTINO, ET STEPHANO CJECO UROSIO III. I. Milutini Urolii II. proles. Stephanus filius Nochus. Pag. 252. II. Dragutini filii Uladislaus, Sc Conftancinus. Nexus Uladislai cum Hungaria? regibus. Bellum in Hungaros pro Uladislao iufce-pt-ura. Uladislaus in carcerem detrudicur. Conftantinus regno deftinatur. Ibidem. t III. Ulaclislaus rex acclamatur poft Milutinum. Bellum inter utrum-que, & csedes Conftantini. Pag. 253. IV. Defe&io Procerum ab Uladislao ad Scephanuni Milutini iilium. Uladislaus bello captus a Stephano. Pag. 254. V. Exicus Uladislai, & religio verifimilius catholica. Conftantinus Grxci Ricus catholicus. Ibidem. VI. De Rege Stephano Urofio III. Ejus prima conjuge, prolibus, & variis fatis. Ejus mater non erat Andreae III. Hungariae re-gis filia. Nec per Nicodemum rex inaugur.icus eft. Pag. 255. VII. Vera fuit ejus caecitas, fed prodigio depulia. Ejus pietas in S. Nicolaum Barenlem. Altare Barenfe vindicacur Stephano regi. Pag. 256. VIII. Eicpetit connubium Blanchae Philippi Tareniini filia;: & unio-nem cum Romana Ecclefia. Philippus agit per litera^, & lega-tos cum Joanne XXII. Pontifice. Reiponfum Joailiiis XXII. Papafe ad principem Tarerttinum. Ejusdem Papre literfc, & la-gatio ad Stephanum Urofium regem. Propoficum Urofii, & conceflio cacholica liinc elucet, LegatoSque petitos eife. Pag. 257. IX. Deftinantilr legati Pontificii. Praefcripta fidei confeTio. Con-fenfu3 Pontificius in nuptias. lnftruttio legatorum. Pra> fcripta juramenti formula. Quid ultra Prselatis impofituia? Legitimatio Urofii legatis commiila. Pag. 259. CONSPECtUS COLLOQUli IX X. Indagatur in legationis fucceflum. Regnum univerfum accefliffe non videtur. Et cur non ? Regis, multorumque acceffio videtur certa. Pag. 261. XI. Argumentum validum pro Regis unione folenni. Ejusdem con-firmatio. Senfus Latinorum de Stephani Urofii San&imonia. Pag. 262. XII. Gefta, & connubia ejusdem. Ejus aequitas, & pacis ftudium. Bellum cum Andronico III., & Michaele Bulgaro per fiiium Stephanum geftum. Caedes Michaelis, & fru&us vidtorias. Pag. 264. XIII. Stephanus fitius a patre Zenta donatur. Seditio Procerum in regem Urofium III. Caedes fepultura, & miraculorum gloria afferta Urofio. Urofii proles. An eciam Martyribus adfcriben-dus? Pag. 267. CONSPECTUS COLLOQUH IX. D E STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBLORUM RE-GE, ET IMPERATORE STEPHANO. I. Stephani Dufiam gefta ex MS. Servico. Eadem ex aliis fcripto- ribus. Cum bello captis provinciis haerefes quoque Serviae im-perio accelfere. Bella Stephani varia, & praecipue Hungarica. Quarta expeditio Hungarica. Pag. 269. i II. Bellum Bofnenfe» Gefta varia. Obitus, ac fepultura. Ejus pie- tas. Propenfio in Latinos, & facra eorum. Negotiatio Eccle-fiarum unionis cum Clemente VI. per Scutarenfem Epifcopum. Pag. 272» III. Epiftola Clementis ad Stephanum anno MCCCXLVII. Ejus-dem ad alios Principes Servis. Refpondiffe Stephanum indu-bium eft» Et ftatum aflii&um Ecclefiarum indicaffe, nunciosque optaffe. Clemens Vl. legatos mittit in Serviam ad coerce#dot Zolii Saiorts-, Pag. 275. iV. Stephani legatlo ad Innocentium VI. Legatio, & literae Inno-centii ad regem. Ex quibus elucent egregia regis gefta pro catholicis. Confeffio catholica regis Stephani. Qui etiam petiit ab Eccleiia Dux facri belli in Turcos inftitui. Laudes Regis. Commendat legatos Pontifex. Pag. 277. V. Liter® Innocentii ad reginam, & Urofium filium. Item ad Pa-tnarcham Servix. Laus retfs Stephani. Reprehenfio Patriar- d 2 chae. CONSPECTUS COLLOQUII V. cTiae. Ejusdem ad Archi- Epifcopos, & Epifcopos. Item ad slios Serviae principes. Pag. 281. VI. Inftru&io legatis data. Errores, & abufus recens invedli Ser-viae, ab Jnnocentio attacli. Mandata, & priviiegia legatis data. Pag. 284- VII. Senfns Innocentii Papae de Stephano optimus. Cavillationes Scriptorum Latinorum contra Stephanum. Pag. 286. VIII. Ada Stephani contra Petrum nuncium Apoftolicum. Ex his non refte fides regis in dubium vocatur. Defenditur fides regis catholica. Et fcriptorum cavillationes refelluntur. Fides Ste phani a fimulatione defenfa. Pag. 287. IX. Mors Joannichi Patriarchae, & Sabae eleftio. Synodico, & Re-gio edifto Graici Epifcopi Serblia pulfi anno MCCCLV. La-tum propterea anathenia Callifti Patriarch.e Conftantinopolitani negleftum ab Imperatore, & Clero Servise. Pag. 289- X Conatus Petri Pa&enfis contra Regem Stephanum apud Hunga ros, Pontificem, & Venetos. Pag. 290. XI. Apparatus Ludovici regis Hungariae pro bello in Rafciam. Ejus literae Procuratoriae anno MCCCLVI. amilTae. Ludovicus ab Innocentio Ecclefiae fignifer conftituitur. Sunt hae expref fiones ex Ludovici epiftola tranfumptae contra Urofium. Sa-piens Pontificis monitum Ludovico datum. Pag. 291. XII. Ludovicus bellum in Venetos convertit, negle&is Rafciis. Ste-phanus Chrobatos oppugnat. Belgradum occupat. Movet in Thraciam, ac moritur. Pag. 295. XIII. Divifio provinciarum a Stephano adomata ob juventutem Urofii filii. Bono quidem Confilio, at eventu peflimo. Pag. 296. CONSPECTUS COLLOQUII X. D E STATU REGNI ET RELIGIONIS SERBLORUM, RT PER VICINAS PROVINCIAS IMPERATORE UROSIO IV. ET REGE VUKASINO AB ANNO MCCCLVL AD LXXIII. / ■ * I. Urofii IV. Imperatoris vita ex MS. Servico. Mofs,"-jfepulturju & fandlitas ejus. Pag. 298» V • II. CONSPECTUS COLLOQUII XII xxin II. Res XJrofii ex Cantacuzeno usque ad annum MCCCLXII. Dif- fidia cura Simone patruo. Et Helenae matris fecefiio. Faftio-nes Procerum. Nicephorus Defpota recipit, & amittit Thella-liam. Matthaei Cantacuzeni clades, & captivitas. Conatus Pa-laeologi pro fcedere in Turcos apud Helenam. Pag. 299. III. Narrationes aliorum de Imperio Urofii. Concordia reftituta In-ter Helenam matrem, & Urofium. Helenae, & Procerum fide-lium confilia. Negledla ab Urofio. Pag. 30C3. IV. Mores, & rapinae Procerum infidorum Vulcalinl, & Ugliefae. Item Lazari Comitis. Nicolai Altomani. Et Baliarum aliorum-que. Beliuni Urofii in Vukalinum infelix, ejusque casdes. Pag. 302. V. De Urofii nuptiis, annis Imperii, obitn., ac fepultura Latinorum ienlds. Senlus fcriptorum domefiicoruin. Sententia noftra de rebus iisdem. Pag. 303. VI. Inquiritur in religionem Urofii. Defenditur a nota fcliirmatis, & ca.holicis adlcribitur. Vadingi tefiimonium de Urofii feflione catholica. Pag. 504. VIL Bella Hungarica in Serblos anno MCCCLIX. Primum inFelir, altcrum felix. Cui occafionem praebuit Lazari cum Vukafino diiliiium. Villani teftimonium de eo. Viiianus cum Vadingo conciliatur. Pag, .306. VIII. Laznrns Comes catholicis afleritnr. Procurante Tnnocentio VI., & Ludovico rege ejus, Urofii , <& Palaeologi unionem. Pag. 308. IX. Succeflbrum Pontificum Romanorum pii conatus in Turcos, 8r promotionem nnionis. Ludovici regi3 bellum in Bulgariam anno MCCCLXVin. Et Bulg ariae ftatus» Captum cum Stra/imiro Vidinum. Religionis Catholicae propagatio apud Bulgaros. Ii-terae Miniftri Generalis Fratrum Minorum de converfionifeus ftupendis. Principum qnoque, ac Sacerdotum. Converfiones per Bulgariam, Rafciam, & Bofnam. Ibidem. X. Balfa? Zentae principes ad gremium Ecclefise redeunt. Georgius Romanam Ecclefiam haeredem inftituif. AlTeritur Catholicis» & Alcomanus Nicolaus. Pag. 312. XI. Anno MCCCLXrX. Ladislaus Valachiaj princeps Vidinum Hun-oafis eripit. Martyrium Fratrum Minorum ibidem. Strafimi-rm Bulgariaj redditus anno MCCCLXXL Strafimirus Catho- cus- Item filia ejus, ac uxor. Joannes Palaeologus fidem pro- e. fitetur *yiii CONSPECTUS COLLOQUII X. fitrtur Romae anno MCCCLXIX. Ec ejus exemplo Reges non- -nulli, & principcs. Conjedura noftra de iisdein. 1 Pag- 3*4- "3CLI- Clara Alexandri principis Valachiae vidua catholica. Urbani I V. literse ad eam. Filiam unam Bulgaria; Imperatricem ad uni-onem reduxit. Monetur, ut & alteram Serviae reginam An-cham reducat, Ancha uxor Urofii cum Marito regnabat adhuc anno MCCCLXX. Pag. 316. 4 XIII. Invitatur & Ladislaus Valachiae princeps ad unionem ab Ur-bano V. Quam, & amplexus videtur. Uti, & Lazko MolJa-via? princeps. Pag. 318. XIV. Vukafini Regis natales, ac gefta, ejnsque fratrum. Bello capir Urofium, & perimit anno MCCCLXXI excunte. Ejusdem in Tur-cos beHum, viAoria , clades, intericus , & lepultura an. MCCCLXXd. Joannes Unclis fic Rex pod Vukafinuin: & mox Monachus. Serblorum Procerum acceHus ad Amuratem. Ejusque progref-fus. Pag. 319. XV. Gregorii Papae XI. conatus pro Serblia apud Ludovicum Hun-gariae regem. Ludovicus bellum facrum in Turcos in iici po-ftulat. Decernitur a Gregorio Papa XI. Ludovicus nihil agit magno rei chriftianae detrimento. Pag. 321. CONSPECTUS COLLOQUII XI. 1 D E STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBLORUM SU3 DESPOTIS QUATUOR LAZARO I. STEPHANO, GEORGIO, ET LAZARO II. AB ANNO MCCCLXXIV. AD MCCCCLVIII. L Vukafini filii a Lazaro, & Alcomano debellati. Difiidia Lazari, & Altomani. Hujus perfidia, & everfio. Ditiones Altomani divifse inter Lazarum, & Bofnai Banum. Pag. 324. II. Res, & gella Lazari ex Jolincio. Eadem ex fcriptoribus aliis. Lazarus Amurati fe fubdit. At inox deficit. Argumenta qui-bus ad defeftionem impulfus eft. Lazari fcedus cum chriftianis. Caftrioti aftus. Turcorum clades Jn Bofna. Pag. 326. III. Expeditio Amuratis in Bulgariam, & Serviam. Pugna in campo Coffovo. Caedes Amuratis, & Lazari. Caufa; cladis Serblo- rum. CONSPECTUS COLLOQUII V. rum. Pugnatum eft anno MCCCLXXXIX. Amurates vi&us. Vidor Bajazetes. Pag. 331. IV. Religio Lazari. Ejus fepultura, & Sandtitas. Pag. 333. V. De Stephano Lazari fucceifore, ac filio. Res ejus ex MS, Servico ueque ad cladem Bajazetis. Icem ex aliis. Bella do-meJuica Serblorum. Quibus finem imponic Bajazeces. Vukus Brankovichiud moricur anno MCCCXCIX. ibidem. VI. Serbli auxiliantur Bajazeti contra Tamirchanum. Stephanus De-fpoea Solimanum cladi fubducic anno MCC JCII. coronacur ab Emanuele Imperacore in Defpocam. Pag. 335. VII. Solimanus favence Emanuele, & Defpota ad Europa Imperium prorehicur. Mofes Solimano fratri opponicur. Hinc beiluxn Scephani cum Mofe, & Georgio Sororio. Pag. 336. VIII. Moritur Miliza Stephani mater: & Gregorius Sororius. Bel-lum Scephani Defpots cum fratribus. Deferto Solimano, Mofi aihsrct Stephanus. Sed mox, & hunc deferit. Ibidem. IX. Mofcs varios principes Serviae perimit. Solimanus occiditur. Georgius a Mofe deficit , & cum avunculo Stephano Defpota in gratiam redit. Mofes Serbliam vaftat , & Emanuelis iuipe- rium. Pag. 337. X. Emanuel Mahometem in Mofen erocat. Chriftiani auxiliares Stephani contra Mofen. Beila Mahometis in Mofen. Mbfes vidtus perimitur. Mahometes I. adepto iuipcrio pacem cum Chri-fiianis iancit. Pag. 338. • 1 1 ' . • r . » XI. Venecorum, & Stephani Defpotae bellum pro Zenta , & psr. Scepliani feverita3 in Srebernicenfea. Stephanus non obiit an. MCCCCXXI. Pag. 339. XII. Mahon eti fuccedic Amurates II. Pacem cum Chriftiania con- ' firmat. Abrumpic cum Stephano Defpota. Moritur Defpota Stephanus anno MCCCCXXVII. Pag. 341. XIII. Succedit Georgius Sororius. Turcs Columbazium occupant. Georgius ab imputata venditione defenditur. Vera caufa beili -j.urcici in Georgium detegitur. Ibidem. XIV. Pace facta Amurates novum bellum molitur. Caufa belli. Georgiua Defpota fic tributarius. Ejus fiUa Catharina nubic Ul-ncu Celej® Comiti.- Pag. 342. e 2 XV. xx CONSPECTUS COLLOQUII XIIL XV. Irtquirituf in annum, quo Serbli Belgradum Hungaris tradide-funt. Eruitur annus MCCCCXXI. Failio Georgii Defpocje fu-per bonis Hangaricis pro Belgrado acceptrs. Hungari ab obii-dio Columbazii anno MGCCCXXXV. rejedi. Pag. 344. XVI. Novae belli minae ab Amurate. Georgius Defpofa nuptiis filiae bellum avertit anno MCCCCXXXVI. Coronatur in Defpotam. P«g- 347- XVII. Amurates petit Semendriam a Georglo Socero. Georgius belli metu in Hungariam tranfit. Amurates Semendriam occu-pat anno MCCCCXXXVIII. exccecat filios Georgii Gregorium, & Scephanum. Idein anno MCCCCXXXIX. Belgradum irrico ConatJ oppugnat. ibidem. XVIII. Itineracio Georgii Defpot», & reditus in Hungariam anno MCCCCXLI. ad Uladislaum I. regem. Bellum Sacrum Amii-rati infertur. Et Georgius pace fatla reftituitur provinciis anno MCCCCXLIII. Pag. 348. XIX Pax cum Amurate rupta, & clades Uladislai regis ad Var-nam anno MCCCCXLIV. Defpota a praelio abfuit: & Scander-begum tranfitu prohibuit non fme gravi nota. Anno MCCCCXLVIL Lazarus a Georgio patre in conlorcium regiminis aflummitur, fit Delpota, & init connubium. Pag. 34J. XX. Georgii Defpotae difliJia cum HunyaJe. Hunyadis belluin in Amaratem, gis anno MCCCCLVIL Orbini Seatentia de Georgii teftamento refellitur. Pag. 357. XXIV. Lazarus Defpota Patri fuccedit. Ejus bellutn, & pax cum Mahomete. Lazaras moritur anno MCCCCLVIII. nulla mafcula prole relifta. Lazaro Helena conjux fuccedit. Tufbatum ejus regimen bello Turcico. Cedic genero provinciam Stepbano Bol-nenfi. Hanc Mahoinetes anno MCCCCLIX. lubigic. Pag. 358. XXV. Piiitificum Romaaoiruttt ftulia pro Oriente Servia. Inquiritur in Eugenii Papae IV. ftuiiam pro Deipota Georgio. Religio Georgii Defpoc.e a variis traduda, damnata^ue defcnditur. A Sacris Romanis non abhorruit. Cum eodem Serbli Concilii Plorencini San&ionibus accefferunt. Eugenii Papae ftudia pro Defpota, & Servia. Qui Georgium dile&um filium appeiiat* Pag. 360. ■ XXVT. Inquiritur, quis Defpotarum Serviam Romans Ecclefiae conli* gnaverit? Non ipfe Georgius, fed Lazarus Defpota Serviam tranfcripfit in clientelam Romanae Eccieiise. Ex quo certa fie Lazari eum Romana Ecclefia conjundio. Ejus tranfcriptio nullius juribus quaeiitis derogabat. Imo ad tuenda eadem com-parata erat. Legacus Apoftolicus cum Hungaris bellum Turcis movet pro Servia. Pag. 365. XXVII. Fata Helenae Lazari vidua poft exceflum e Serblia. De Gregorio Cceco Lazari fratre, ejusque filiis. De Mara forore Zariza Amuratis vidua. Item de Catharina forore, Ulrici Ce-lejenfis vidua. Et de Elifabetha. Pag. 367. XXVIII. De Stephano Cceco Lazari fratre, ejusque fan&imonia. Stephanus afleritur catholicis cum uxore Angelina, & prolibus. Quorum dominium fuit in Syrmio. Filii Stephani Georgius, & Joannes. Georgius transfert dominium in Joannem. In cce-nobio Maxim diftus. Ex monacho Archi-Epifcopus. Fundat cce-nobium Krufedol in Syrmio. Obit anno MDXVI. Initia Kru- fedolenfis Archi-Epifcopatus Graeci - Ritus in Syrmio. Pag. 370. # • XXIX. Poft obitum Joannis anno MDIII. Syrmii partes gubemat f Helena tttu CONSPECTQS COLLOQUII Xlf. Hetena conju*. Syrmio exuitur a Solimano anno MDXXI. Jo» annes Borifzlo Defpota Rafliae anno MDIV. Conje&urae de eodem. Pag. 372. CONSPECTUS COLLOQUn XH. DE „ STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBLORUM PER BOSNAM, AC PRiECIPUE SUB REGUM RASSLE, BOSN/E-QUE AB ANNO MCCCLXXIV. AD MCCCCLXIIL L Topographia Bofnae. Ejus Bani compendio collefti. Dis fedpraiu-rituque , quam religione, rebus, myfteriisque differimus. Unde ergo florLt ne-adeo averfus a Romanis nobis fit animus? fi pateris , quod res eft , I^JJ^fidenter dicam. Praejudicia a teneris haufta , & deplorandam , quu apud nos eft ignorationem primae Serblorum ad Chriftum converlio-nis, fideique noftrae chriftianae initiorum , tum & negleCtum patria,' domefticaeque hiftori«e accufo. In haec alienationis noftrae originem confero, hunc fontem perennem mali reputo : video nanique jam ita perfvafum efle fere omnibus : nos inde a primis chriftianitatis noftr.e temporibus , nihil commune cum Ecclefia Romana habuiife , ab eu perpetuo, ac maxime poft Photium divifos exftitifle , nec coaluiilr unquam. SERBL, -"*" • 1 ....... ii i • '. t ■ • v. : (A") Fncyclica Photi/: Humani gerierii: de anno %S6 edita apnd Baronium-Itcm Nicolai I. Ponc. Rom. omuium nos: Ihd, I. *d an. 8*7. ■ DE STATQ REGNI, ET RELIGIONE SERBL. 3 SERBL. Atque ita fane non illi folum , qui de vulgo a-, ' /nt r'd & ego , qui facris praefum , nec peregrinus peni- pUd n TJte videor , & fenfi haftenus , & adhuc fendo. tusque vacJUb mini ViUC J1- » BULG Erras igitur & tu cum vulgo. Atque, ut de rebus ttnWricis non multa huc inferam, folaque , qus Serbli» regnum Smq e atdnent perfequar, adii ex propofito Scriptores vetullos , frobo7, minimeque fufpe&os , & qu® ilU cie i>erblorum m lns, quas hodiT colunc provinciis , Regni fideique initiis confignarunt collegi ; ac , fi jubci , fub oculos ponam. H«c te errons convmcent. SERBL. Ut amans mes gentis fum , ita opto de initiis e-ius in liis provinciis, quin de origine prima, fedibusque antiquiffimis , r«m «igi. atque unde ipfum Serblorum feu Soraborum nomen emerfent, ceraui aliquid, exploratiusque cognofcere. Quae enim manufcriptum noftrum, quod multorum manibus teritur , de his memoriae prodidit , tam dif-fona diftortaque funt , ut fola temporum ratione, ac linguarum di-fcrimine infpeclo, facile fe ipfa convellant. BULG. Non tu ergo, ut vefter hiftoricus, ex Vari & Liegse conjugio filios quinque Cala , Sera , Melfit, Viona , & Jar-van natos adftruis : neque ex Cala Calabror: ex Sera Serblor : ex Mel-fit Mejfitauor: ex Vio»a Venetor: ex Jarvano Arbanajfor feu Albanos deducis: iiec ex Varo , Varvarot feu Avaros : nec ex matre liega Longobardor appellatos defendis ? SERBL. Non ita defipio , ut haec commenta approbem , Et f«ba-& gences , quse non moribus tantum , fed fermone , natali folo , & jnjtia retel-originibus ipfis diflident , in unam ftirpem colligam. Calalri & Mel-luntur> fitani magnae Gracciae ab olim popuii, Graecanicae funt propaginis (A) Jbingobardi e Scandinavia ferius egrefli conjun&ique Svevicis ejusdem nominis ab olim coloniis ad Germanos calculo omnium, fuoque fe refe-runt (B). Veneti veterum Venetorum, Latinorumque funt mixta proge-nies, quos motus, metusque Atilae Hunnorum Regis in ftagnorum re-ceflus, ac mox in unam collegit Rempublicam. Abaret & Serbli Hun-norum, Sclavorumque ex ultima Afia propago funt. ArbanaJJi ab his omnibus divrerfi , aut veterum Epyrotarum reliquiae fuerunt, aut ex Albania Afiae profe&i per Gallias Icaliamque divagati (C) in his de-muin oris confederunt. Sed nec admitto Belam Lros, quod idem manu-icriptum noftrum afiirraat , ex Licinio & forore Conftantini Magni A 2 ge- (A) Poliybus Diodoius. Siculus. Pompejus Trogus apud Juftinum. (B) iacitus. Strabo. PtolomaEUs. Paulus Diaconus. (C) Procopius L. i. de bello Goch. Albanos inter Gallos & Ligures medios eshibet: quos Laoni-cus Calchocondylas L. i. ex lapygia, in Epidarnnum tranfifie memorat, atque hinc an Epyrum. 42 COLLOQUIUM PRIMUM. genitum in Gotbiam profugiffe , Serviam pofthac occupafle , inde a Bulgaris Imperatoribus expulfum, in Zachlumiam provinciam confu-giffe , filiam Franciae Regis Annam connubio junxiffe, fulcepiffeque liberos Tehomilum & Cscdomilum atque ex Tehomilo Presbytero Zavi-dam, Stra&imirum , & Parvorlavum, ac Stepbauum Nemanem prognatos effe. Ut enim in hac inficeta narratione non defint vera qujedanj , i-pfa tamen temporum ratio refellit, ut Bela Uror pater Licinius , & i-dem Bela Vror Stephani Nemani» avus fuerit: quis enim nefcit Lici-nium ad IV. Nemanem vero Stephanum ad XII. fxculum pertinere ? Nse , is mihi fit Genealogus, qui ipfo feptem fa;culorum interval-lo pronepotem a proavo disjungat. Huc facit , quod Licinio impe-rante, nec Francia Reges exifterint ■ nec Bulgarorum aut Serblorum no-men in Romani imperii gremio notum auditumve fuerit. Profer igi-tur certiora, nifi & haec vetuftas obruit fubduxitque. Strbiowm BULG. Etfi complura de vera Serblorum primaque origine dis \ntit jmihi fuppetant. Inftituti tamen mei non eft, ut te ad prirna gentis Scr-qu5yi?0ra.blianae incunabula , ledesque ducam primsevas. Illud exploratum eft mnnfc pri-Serblor ad communem prorfus ftipitem cum Venedir, Antit, Slavinitquc ftirpem fuam referre, in eodem cum illis folo exortos ; cum iisdem uno atque eodem ante Chrifti natales aevo emigraffe, nomenque fuum ac genus in alias atque alias Europae oras progreffu temporis invexiffe. SFRBL. At ubi terrarum Serblortm, Venedorum , Antarum ac Siavit/orum patria primigenia fuerit ? Unde eorum pars una ad hoc quod hodie gerimus Serblorum & Soraborum nomen pervenerit? in quas denique regiones emigrarint , eftue qui nobis detegat ? BULG. Detexit id Ptolomaeus (A) Saeculi XI Scriptor. Igitur hoc Authore , in Scythia intra Imaum montem, in India in-tra & extra Gangem flumen primordia gentis hujus conftituo. Ibi e-nim ex Imai montis latere uno vicini Alanis Suobeni aut re&ius Slobe-Sed«in,ad ni' ex adverfo autem auftralique Imai latere Gangi fe commifcens ^n fluvius Sarabur excurrit , a quo gens veftra Soraborum feu Strblorum dorara.An-nomen traxit. Ibi inter Imaum & Gangem Vindius rnons affurgit , ™mque"fedes Prima Vindarun feu Venedorum. Nec longe abinde Antina ci-vkkia. vitas tellus primigenia Antarum \ ex quibus Venedisque plurimi de-inceps Slavorum rami prodiere in tribus ac varia nornina difcreti diffufique. Ibi denique & montes Sem - Antini. SERBL. In terrarum Indicarum traftu montes quidem, ci-vitates, ac fluvios gentibus noftris cognomines: at gentes ipfas Sm'*-lorum, Vmedorum , Antarumque , nec intra nec extra Gangem Pto-lomsus recenfuit, fed his longe aTios, diverfique nominis fubfti-tuit populos. BULG. t (A) Ptolm. L. 6. 7. Tabula 7. 10, 11. ■ DE STATQ REGNI, ET RELIGIONE SERBL. 5 BULG. Ita eft, nam veftri, reli&o duntaxat nominum fuorum in montibus , urbibus, fluviisque veftigio, jam ante Chrifti natales avito folo excefferant : quippe quos Ssculi I. & I[. Geo- Migrat5o craphi tunc in Sarmatia, nobisque adeo vicmiores exhibent (A). Ex&fecund« nnorum numero Ptolomaeus (B) Ttntnt, inquit, Sarmatiam maxim* g». Z VtntU pcr totum Ventdicum Jinu* , & fub Ventiit Galinda, Sudini M.odd« Jy STAVAKI ufque ad Alaunor : quos reftius Slavanor cum Harteno-ro» flumi kio leges (C). Strbos autem vel Serblos Plinius (D) ad Stagna Mceo-Sar"b°' tica:Ptolomaeus autem (E) inter Rba fluvium,& cseraunios montes de-pofuit. Ex quibus fane fluit, antiquius & ab imperio Romano remo-tius Serblorum aut Soraborum nomen natum efle, quam ut a Strvitiit Romanis Imperatoribus praeftitis , jure derivari poffit: quae tamen o- -pinio apud Romanos aevo Conftantini Porphyrogeniti (F) obti-nuit' errore procul dubio ex vocum Strvus & Serblut fimilitudine, quod-que inter metalliferos montes confediflent, exorto. BULG. Hunnorum gens feraciflima, quam vicinam & pro- Hunno* pe confinem Gang! flumini teftantur Orofius & ^Ethicus in defcri- SftcSJS ptione montis Caucafi (G) cum ajunt: A jonte fiuminit Gangi, ufque ad fontes fluminii Ottorogora , qui Junt a feptemtrione, ubi funt montani Paro~ pamis ada, mons Taurus. A fontibus Ottorogora ad civitatem Ottorogoram snter HVNNOS, SCTTHAS fcr GAHDARIDAS mons Caucafus. Ex hac enim Hunnorum patria, ut vicini fuere Gattdari, Abari, Sabari, Itbaguri ^ in vacuas Ventdorum, Soraborum, Antarum, Slavorumque terras fe infude-re (H) Cotriguris , feu Catigitris, & Lltriguris, feu Ottorogoris in avito folo remanentibus (I). Quos omnes populos, pofterioris aevi hifto-riae (K) genus verorum Hunnorum fuifle evolvunt. Habes ex his, quod optafti , hoc eft: & nominis Serblici, & gentis originem, pri-masque, ac fecundas etiam fedes. Sed haec, quae pcr excurfum, & carptim nunc attigi , alteri tempori uberius explananda refer-ventur. Nunc , quod dudum antea parabam, explicabo : unde, quo aevo , quo Duce Serbli in has , quas hodie colunt, ditiones ad-venerint ? quam late eas infederint ? & quod rei caput eft , quan-do primum Evangelii lumen Serblis fit obortum , quibus Doftoribus, B Ma- (A) Plinius L. 4. c. ij. Tacitus Germ. c. 46. (B) Ptolom. L. j. c. 5. (C) Hartenok. in nova & veteri Pruffia. (D) PJmius L. 6. c. f. (E) Ptolom. L. y. c. 5. (F) Conftantin. Porphjrr. L. de Adm. Imp. c. 52. ^criptor faeculi X. (G) *Oros. Lib. Hift. iEthicus in Cofmographia. V. ) Ptolom. L. 7. c. 1. in India intra Gangem Tabula- X. (I) Idem in *egione extra Gangem, Serica, & Sinarum. (K) Marcellinus , Procopi' US ' gathias» Jornandes , Nicephorus pluresque alii ad faeculum IV. & V 44 COLLOQUIUM PRIMUM. Magiftrisque ufi , cujus denique minifterio lacris baptismi; undis luftrati , Cbriftoque primum devindti fint ? SGRBL. Multa tu nimis ljpondes , vereor, ut liodie o-mnia evolvas , ordineque rerum naturali, ac ininime perturbato. SecumU BULG. Poftquam Plinius Sertlor ad Moeotidem, Ptoiomaeus ad Rba feu Volgam flumen depofuit , fors mihi non credes , fL ' dicam, Serblot ex hodierna Germania advenille : & inde a conflu-• etqn» ^^ Danubii, Savique aquarum, ad oras ufque maris Adriatici , primo fere ingrefla dominatum fuum protulifle. iEgrius adhuc fi-dem praeftabis , fi primordia religionis chriftianae apud Serblos ad Romanam Sedem referam , & primos Roma Magiftros fidei, nio-rumque inftitutores , cum minifterio falutis accerfam. SERBL. Quod primum ajebas , non moror magnopere, nam & ipfe legeram Serblor, quos Franci Sorabor re&e appellarunt, ad Albim S/tlamquc flumina effufos late coluifle (A) : in quas di-tiones a Rha fiumine progrefli, & cum magna Venedorum gente con-junfti in deLertas fere Vtnlalorum , Burguudiontm , Svevorum , Ru-giorum, aliorumque Germaniae populorum fedes fucceflere , omnem-que oram maris Balthici inde a Viftula ad Albim complevere; fej Theodofii II. aevo, feu faeculo ferius, quod nunc in examen non vo-co (B). At alterum, quod nempe primitias chriftianorum facrorum gens Serbliana Romae, ejusque Pontificio debeat , hoc vero apud me peregrinum, & prorfus paradoxum eft. Nam ritus ipfe, quo in facris utimur, magifterium omne, minifteriumque falutis Conftantinopoli potius ad nos profluxifle perfvadet; ita illi per omnia aequalis eft. III. ttfmor- BULG. Non eft, cur te ad ritum Graecum Serblorum mVehSau applices , atque ad hunc velut teftem provoces. Ritus enim facro-Serbios"^ rum 9 quod fciam , ut olim, in Serbliae regno proniifcuus, hodieque, Sede Ko-ac plane permixtus eft. Sunt ab olim in prsefens ufque tempus per Serbliam magno numero Archi - Epifcopi, Epifcopi, CaenobSa , Clerus, populusque ritus utriusque: & quamquam facrorum casrimoni-is magna pars ipforum Latinis confentiat , non funt tamen gens ex-tranea , fed confanguinea , & unius prorfus tecum , qui Graeco more operaris , originis. Et aetas illa , qua idolis damnatis Chri-fti fidem Serblia primum complexa eft , tantum myfterium in ritus difcrimine non pofuit , quantum nunc nobis fingimus. Fuit prs-terea antiquis illis temporibus ea Romanorum Pontificum Maieftas, Poteftasque, ut uno perinde, atque altero ritu per Le<;atos, Vicariosque fuos Chrifto populo3 initiarent nullaque invidia, aut semulation? Graeciam, Macedoniam , Theflaliamque cum omni Illyrico , jure etiam Patriarchico compledterentur, 5 SERBL. (A) Helmodus Bos. Araaldas Lubec. (B) Eckhardus in nova 9 & vete-ri Francia, Chron. Mifnenfe Petri Albini. ■lil Conftanti-tino. ■ DE STATQ REGNI, ET RELIGIONE SERBL. 7 SERBL. Aquiefco interim nunc a te di&is: nam de ri. tu utroque , utque Graecus Serbliam fubinde latius pervaferit, op-portunius alias nobis fermo redtfrit. Nunc expedi , quo tu certo monumento doces , facra chriftiana, ipiumque primum Serblorum ba-ptilmum Romanae Sedi deberi ? BULG. Profero tibi ducem in hanc rem certiflimum, ad. verfus quem nec Graecus, utcunque Sedi Romanae infenfus , poflit excipere. Quem enim appello , gente Graecus eft, a monumento-rum copia inftru&iflimus, antiquitatis notitia praecellit , eft authori-tate fummus , eft Orientis ac Conftantinopoleos Imperator , Leonis Sapientis Augufti filius , Bafilii I. nepos , Conftantinus Porphyro-genitus Imperator. Is ergo hoc decus , hunc honorem converfae ad Chriftum gentis Serblianae ad Heraclium I. lmperatorem laeculi VIL & aevi illius Romanum Pontificem j retulit $ ac illiu3 invi-tatu , minifterio vero Romani Antiftitis iacra chriftiana Serblianis cum baptifmo collata efle , extra dubium omne collocavit : verba ipfa accipe (A) : Ab Impcratore Heraclio petierunt, aliam Jibi terram ad jjj^jjf babitanduM ajjignare vellet. Cumque ea , qua nunc SERBJJA dicitur, fcrmu«, teft» PAGANIA, & qtea ZACHLUMOR UM terra vocatur, & TERJBU\IA rogenito tr CANALITARUM regio, qua Imperatorir Romani ditivner erant; pro-fter Abarum excurjionei dejerta ejfent , expuljir inde Romanir, qui nunc Dalmatiam (B) , atque Dyrracbium inzolunt • regioner illar SERBIlS babi-tandar lmperator dedit: cui etiam Jubji&i erant • a qm etiam baptiuaU per Prerbyteror ROMA accerjitor , & pietatir opera edotti , antiqua Jide accepta. Atque haec ille pro veri amore, quem Scriptor hiitoriarum praeierre debet j poft annos odtuaginta quinque ab inchoato per Photium Schismate (C), fcripto ad noftram, & pofterorum meinoriam con-fignare anno 949. non dubitavit. SERBL. Quae Conftantinus Porphyrogenitus', de primor-diis fidei chriftianae, & baptismo Serblorum ad Heraclium I. & Roma-num ejus aevi Epifcopum retulit , adeo luculenta funt, ut nulla ter-giverfatione eludi poflint. Haec alte animo meo imprelfa diu infide. bunt, ne dubita. At, quae ille prseterea de Serblorum in Orientem adventu , de regionibus per hos infeflis commemoret , lubens, & ar-re&is auribus, animoque audiam. J' ' ^ BULG. Proghyrogenitus , in cujus tu fide acquiefcis, rem Prophy-omnem ab ovo aggreflus (D) , narrat primum , ut Abares Hunni B 2 Danu- • ■ - (A) L* de Adm- ImP- C. 32. (B) Ncmpc maritimam. (C) Nam Photius - icolaum I. Rom. Pontificem, Ecclefiamque Latinam ob dogmata ,& difcipli- nam cavillari primum aggreffus eft annc 866. per emiflam encyclicam Hu- mant generit : & epiftolam Michaelis III. & Bafilii I. Auguftorum no-min.bus fignatam. (D) L< de Admt |irp> c 2j) & c jo ftH(:ro catenium a c. a5t ad 3*, ad calcem refero. 46 COLLOQUIUM PRIMUM. ©aimttixDanubium transgrefli Heraclio I. imperante Dalmatiam, evcrfls Ro JTJS: manis Dalmatis, infederunt. Dein ad Chrobatos Abarum expulfores «num »git: ^ranfit • ac mox ad Serblos , quibus pars altera diini iia Dalmatiat Chrobitij, qua ortum fpeftat, ceflit, fermonem transfert. Diocleates fuam Ser- «c Serblii. blorum hiftoriam paulo altius exorfus, primum de regno Pr^valitano Diodea-diflerit, quod Gothi, Slavique in Dalmatia ante Abares fundarunt, ob- ' va"itino" ttnueruntque. An vero tibi vacabit hsc omnia audire ex ordine ? ante Aba- ret regno _ hiftoriam SERBL. Vacabit j audiam : & quemadmodum jam innui , inchoat' arreiftis auribus, animoque, nec fine voluptate audiarn. BULG. Igitur a Diocleate , qui altius hiftoriam orditur , ftatumque Dalmatiae ante Abarum ingreflum exhibet, ducam initium. Eft is Dalmatiae Serblianae Scriptor Domefticus fseculi XII. Ecclefiae ettjj"«vf Diocletanae Presbyter , qui hiftoriam gentis fuae nativo primum fer-Diocieate«mone concinnatam latinitate donavit, perduxitque ad annum MCLXI. In ea poft Reges quinque Praevalitanos Gothorum Slavorumque, mox tyrannos quatuor , five , ut phrafi ejus utar, Reges iniquos , Ano nymos, ac poft hos tandem Serblorum Principum feriem nobis defcri-pfit, & in multis Conftantinum Porphyrogenitum fupplevit. SERBL. Sed quam multa Diocleates in Chronologiam , ipfamque Principum Genealogiam peccet; quoties , quje funt longo temporum intervallo disjunfta, in unum conjungat; rerurn , perfona-rum, temporumque ordinem perturbet 5 & Reges forta Te cum Zupa-nis provinciarum confundat, permifceatque , tu ipfe probe nofti. An vero hoc tali authore vel fupplementi vice uti irnpune licebit ? BUGL. Ne dubita , tuto , imo tutiflime : quamquam enim acri cenfura, emendationeque in multis egeat, nec tamen propterea 4a^Mfidw univerfe repudiandus. abjiciendusque eft : cui anxiorum, & fagaciifimo-cum judi- rum etiam Criticorum nemo hadenus fidem in totum abrogavit, fi Aflemanum excipias , qui paulo durius de Dioclcatis hiftoria, fideque & fenfit, & fcripfit (A). Igitur ficut ad normam meliorum Scripto-rum exigendum opinor , ubi ab his difcedit, emendandumque ubi disjunda conjungit, aut in temporum, vel Genealogiae rationes pec-cat } ita caftigatione adhibita, judicioque , ubi hos fupplet,, tuto ad-optari poteft. Nesde- SERBL. Si tu , ut videtur, Diocleatis hiftoriam , rebus dus "eum Serblianis, & veros Principes , & lucis aliquid adferre poffe, nec pe-di curli"ve'-nitus re.iiciendam credis , quam cuperem , ut tandem unus aliquis o-"prob & nUS ca^Sationis 9 at1ue m ordinem redigendi Diocleatis in fe fufcipi-hiltori.U. at , (A) Jo»n. Simonius Affetr.anus T, 1. P. 2. c. 7. n, 17. ■ DE STATQ REGNI, ET RELIGIONE SERBL. 9 ,t errores corrigat, confufa evolvat , impreffisque annorum notis quoad licet, diftinguat; & periti metallurgi inftar aurum a fcoria repurget. BULG. Quod optas, tentarunt complures ha&enus, Luci-us Du Frefnius", ac noviiiime Daniel Fariatus IUyrici facri Scriptor prseftantiffimus: verum nec ifte feUci femper conatu. Neque tamen adeo erofum id eft, ut fi mihi tempus vacet, detreftem id othcn fuicipere: nec hoc tantum, verum etiam feriem Serbii. Regum a Diocleate con. cinnatam cum proditaa Porphyrogenito (A) Pnncipum Serbiianorum «renealogia, & veritate ipfa utcunque conciiiem. Sec ifthoc, nec a me Lfcis modo: nec, fi pofcas, inftututi prsfentis eft, ut agam continenti l non interrupta oratione. Errorem Diocleatis occaiione oblata m-dicaffe emendaffeque, aut veram ei interpretationem dediile fufhciet. SERBL. Praevalitanum Gothorum Slavorumque m Dalma. tia regnum, quod nemo Scriptorum ante ipsum, Diocleates primus de-texit, afferuitque: nec tamen quis regni ejus fitus pofitioque fuerit, fi re&e memini, expofuit. BULG. Praevalis, a qua regnum nomen mutuatum eft, pars iv. erat Dalmatise ad meridiem ortumque extrema, quae fub aetatem Mag- Regni ni Conftantini nomen Civilis provincias adepta, tunc primum in Geo- Pnvaiitani graphiam invefta eft, & cum parte Macedoniae falutaris unam exptntl°' quinque provinciis Diaecefeos Daciae conflavit, quam notitia dignita-tum utriufquc imperii Theodofii aevo Illyrico orientali adicripfit. Ea cum aliquando paulo longius excurriffet, ac DrUonem tranfgreffa Lif-fum, & Dyrrachium complexa fuiffet, (B) fines fubinde contraxit, ab oriente Drilo flumine, a meridie finu Illyrico, Barbana fluvio ab oc-cafu, Scardo monte a feptemtrione conclufa} nec urbes in meditera-neis praeter Praevalim, Diocliam, & Scodram in ora maritima Budu-am Olchiniumque numeravit. Ita cum anguftiflimis effet circumfcri-pta finibus, & vix regni digna nomine, a Scriptorum caeteris neg^e&a videtur. Atque de hujus qualiscunque regni Gotbicit quinque Regibut primum: tuiA de anonymit quatuor tyrannit agit Diocleates: ac mox ad primum Serblorum Principem delapfus, ita omnes ferie continuata con-nexuit, velut,fide Praevalitanorum Regum progenie omnes exorti fuerint- imo & fic exortos tradit; in quo fane graviter halucinatus eft. SERBL. Praevalitani regni Fundatorem, Regesque, qui eum fecuti funt recenfe , & fuis, qua licebit, temporibus inne&e: atque, quod ad .claritatem plurimum ferviet, ipfum Diocleatis textum adjunge, no-tifque, fi quae fuppetunt, illuftra. C SERBL. (AJ L. de Adm. Imp. c. (Bi cx Notitiis Imperii, uti Colloquio fe-quenti dicetur. . 10 COLLOQUIUM PRIMUM. BULG. Textum Diocleatis, quem defideras, ad calcem'rre Ref« fero (A) lege, & animum ad quacque adverte. Eo auftore, poft eg-Prcvaiiu. grejrum Totile & Oftroili Gothorum Fratrum e Septemtrione, & bel-licas aliquot expelitiones; Totila in Italiam concedente, regnumque ibi adepto, Oftroilus Prajvalitanum regnum condidit. Hunc in ditione fecutits eft Svdadur: Svelatum Seliwirur : Selimiruin Vuladttiur: Vu-ladanum Radimirur, in quo ftrips Oftroili,& regnum Pra;valitanum finem accepit} tyrannis Praevalim, omnemque Dalinatiam occupan-tibus. inquiri- SERBL. Fundatore regni Praevalitani OJlroilo fratre Toti- Sin^ilf-lae conftituto, quem jam annum eggrefliii eorum de Septemtrione, & fus Oftroiii qUem praevalitani regni initiis aflignabis? Farlatus ex aetate Gerafii I. t/ioneP.tCm Papae & Annaftafii Augufti, praeeunte utique Dioc'eate, & Principum cggreffum, & Praevalitani regni exordium ad exitum quinti Sa;culi de-fixit, hoc eft inter annos 492 & 496» quibus imperium Anaftafii cum Pontificio Gelafii I. concurrit (B). Fariati BULG. Secutus nimirum in eo eft authorem catnlogi Ro- refeEux. mani Salonitanorum Antiftitum, atque ita una cum eo tam a Dioclea-tis mente, quam a vero annorum complurium intervallo aberravit, fe-que ipfum in difficultates haud leves induit. Gelafii ac Anaftafii epocha verfatur inter annos 492 & 496« His vero eggreflus & regni initiis pofi-tis confequens plane eft, Totilam, fi vel novemdecim annorum juve-nis Septemtrionem reliquit 5 prove&um jam & fexagenario majorcm Italise coronam adeptum efle, quae ipfi anno falutis DXLI delata eft (C). Hoc vero Jornandis ac Piocopii fidei adverfatur, qui juvenili flo-renteque aetate Italico regno admotum fcribunt. In quos fcriptores ne Farlatus impingeret, comminifcendum fuit, non Totilam Oftroili fra-trem, fedejus filium communis cum patre nominis ad thronum Italix proveftumeffej quod quidem & fi&itium videtur, & Diocleati aperte repugnans. SERBL. Age igitur, & tuam de eggreflu Principum fratrum, _ regnique Praevalitani exordio deprome fententiam, fed cave ne a Dio-cleate defle&as. ■ % • 4 • Et noftra BULG. Preffe, & fide optima Diocleatis infiftam veftigfiis. Is m"ftltJl vero *n hiftoriae fuae limine duas praefixit epochas, diverfas fane & piurium annorum intercapedine diftantes ab invicem: quod quidem con-filio, nec fine caufa faftum reor. Prima epocba illius eft, Anaftafii im-perium & Gelafii I. Pontificium, quae ab anno 492. ad 496. concurrunr. Al. fA) Diocleatis textum Vide »d finem. (B). Jllyrici Sacri p. 141. fC) Nam ab anno 496. ad ^41. intercipiuntur anni 4? quibus fi addas annos 19: provenient anni £4. ■ DE STATQ REGNI, ET RELIGIONE SERBL. 49 fiUtram epocliani duxic ab svo, quo Germanus Capuenfis & Sabinus Ca-nufinus Epifcopi, ac Benedi&us Abbas in monte Caflino claruerunt. Divus autem Benedidus cum anno 520. novi ordinis fundamenta jecif-fet, paulo poft annum 530. cum memoratis Epifcopis maxime claruit. His vero duabus epochis, qua; triginta, & aliquot annorum fpatium in-tercipiunt, tria plane Diocleates circumfcripfit, hoc eft , imprimis Ge-uulati Gothorum principis ac patris in feptemtrione imperium: dein Brufti primogeniti in throno fucceflionem: ac tandem, quod ordine poftremum fuit, migrationem Totile fcr OJiroili fratrum Regis Brufii, & filiorum Genulati jam fatis fun&i. Igitur intra epocharum iftarum curri-culum, ex mente authoris tria illa conftitui debent: & initia imperii Gt-nulati, ut ordine prima erant, ita cum annis communibus Gelafio & Anaftafio, funt conjungenda: poft cujus annorum complurium regi-men, fucceflio Brujii ftatuenda venit: ac denique eggreflus Totila ac O-flroili) ut tempore poftremus fuit, ita cum epocha pofteriore, ipfoque Annui adeo anno 532. aut fequente eft copulandus (A). JoriS:"'* Oftroih fif SERBL. Pofito vero hoc eggreflus principio, an refte com.8""1' ponuntur omnia, quae Diocleates pofteorum migrationemcommemorat, hoc eft fubafta Panonia; vidoria Dalmatica; Totilae in Italiam profe-ftio, & corona illic ftorente aetate adepta: ac denique poft multa praelia conditum, demum ab Oftroilo Pravalitanum Gotborum Slavorumque regttumH BULG. Quaecunque Diocleates affirmavit, fluunt quam o-ptime, nec diflident ab iis, quaepraeftantiflimiiftorum temporum fcripto-res Procopius ac Jornandes de rebus Gothicis memoriae prodiderunt. Nam cum a Theodorici Gothorum in Italia Regis deceflu Longobardi Panoniam anno 526. occuparint, Oftrogothis Pannoniae dominio deje-ftis: Totila & Oftroilus ex ulteriore feptemtrione appulfi, Longobardis Eorurn domitis, Panoniam rurfus Gothico nomini poft annum 532. aut 3. affe.geftl' rere cceperunt. Sed mox exciti novo bello, quod Juftinianus Gotho-rum gentl in Dalmatia anno 535« commoverat, deferta Panonia illuc profefti, vi&oriam illam infignem, quanquam cadmaeam, caefis Roma-norum Ducibus Mauritio Mundoque retulerunt (B). Poft quod tempus Totila cum parte copiarum in Italiam tranfiit, Travifiique principatu donatus, fiorente, ut Procopius ait, aetate, annoChrifti 541. regnum i-pfum Italiae iniit, finemque regno fimul ac vitae, uti D. Benedi&us ei-dem praedixerat, anno 552. impofuit. SERBL. At ubi interim, & qua fortuna egit Oftroilus cum altcra Gothorum parte, & quando tandem Praevalitani regni fundamen-ta jecit? 6 C 2 BULG. bit rh^ 1Vldc Tabu,s,m Reguvi Pavalitanortm ex Diocleate contemm : a no-cnronolog'a donatam. (B) Procopius Csefarienfis L. I. de bello Gothico. 12 COLLOQUIUM PRIMUM. BULG. Oftjroilus res Gothorum varia fortuna aliijuamdiu in Dalmatia fuftentavit: quibus illic paucum poft tempus profligatis ad Sla-vos trans Iftrum colentes concetfit, adhajfitque, donec a regnaate fra-tre Totila excitus adjutufque, Slavorum auxiliariis copiis accin&us Dal-matiam repetiit anno belii Gothici XIII Chrifti 547. Ac majoribus rur-fum anno belli XV. copiis infufis; fequenti demum occupata Praevalita-R«gni na provincia, Gotborum ib\ Slavorumtjuc regnum fibi ac pofteris conftituit J™ anno 550. His enim regni ejus initiis in Oftroilo conftitutis, gravis illa tunurn ssooppofitio, qu£e ex filentio Jornandis, ac Procopii contra Praevalitanum regnum ducitur, folutionem faciliorem habet. Nam Jornandes fub i-pfum Prajvalitani regni exordium, cuin id nondum inclaruiflet, anno fci-licet 551 icribere defiit. Procopius autem, qui Gothica ad ultimum belli annum, Chrifti 553 perduxit, etfi nec Oftroili, nec regni Pracvalitani ab eo conditi diferte uspiam meminit, veftigium tamen tenue regni ejuj aliquatenus adumbravit, cum ad annum XIII & XV belli Gothici a Sla-vis ad Epidamnum ufque progreflis capta caftella & munitiones occupatas perhibet (A), & ad annum XVI has Slavorum in Dalmatiam irruptio-nes ex fenfu judicioque plurium Totilae adfcribit. Slavorum autem potius, quam Gothorum meminit, quod quanquam a Totila Gotho exci-ti, & fub Oftroli Gothorumque du&u in eas Dalmatiae oras incurrif-fent, majore tamen numero exercitus ille e Slavis conflatus eflet. Huc demum quoque facit, quod Praevalis per Slavos Gothofque fub annum 55O infeila dynaftiae verius quam regai nomine digna fuerit, & fubin-• de fiduciario potius, quam abfoluto jure, fub clientela imperii Romani per Juftinianum Auguftum tenenda poflidendaque Oftroilo ad extremum concefla fit: fatendum enim eft exageratius & nia ore quam par crat ver-borum pompa quaedam de Oftroilo fcripfifle Diocleatem (B). Certe ex i-fjnii »d an-pfo titulo Pravalitam, quod regnum ejus gerebat, e< annorum paucitatc anm 636. ^et«t ^ ex everfl0ne ejufdem tam facili ad annum ut fubinde didurl fumus, in confeiTo eft , nec late d.ffufum, nec viribus praevali-dum fuiffe, fed paucarum tantum urbium circuitu conclufum, & fub cli-entela imperii ftetiffe: ut adeo mirandum non fit fcriptorum five de O-ftrilo, ac fuccefforibus, five de regno ipfo Praevalitano filentium. SERBL. Si regnum Praevalitanum conditum anno 550. cum anno 636. defiit, curriculum annorum LXXXV. qui fubftitit, facile ac percommode implent quinque Reges Praevalitani Ojiroilur , Svelatus , cui anniXII tribuuntur, Selimirur, qui anno XXI regiminis obiit; Vulaia-t/us, qui anno 599. fedit, ac denique Fadimirus quintus ac ultimus, qui improlis anno 636 interiit: tyrannis Praevalim cum Dalmatia univerfa - invadentibus, cun&aque fub jugum mittentibus. Jam vero conftitutis ex tua fententia his initiis fineque Praevalitani regni} unde demum ini- quos (A) Idem (B) puta: exercitus e feptemtrione edufti multitudinem ac ro-bur: debellatam Panoniam : & quod Oftroilo nemo xefjftendo fucrit: quodque Dalmktiam univerfam obtinuerit. ■ DE STATQ REGNI, ET RELIGIONE SERBL. 13 quof illos quatvor Regcr anonymor, quos catalogus fpalatenfiurn Antifti-tum tyramm vocat, adduces, quove eos nomine appellabis? Dioclea-tes in codice Marulano ex Raiimiri propinquit eosdem deduxit. BULG. Eft ifte Diocleatis error genealogicus nec primus nec ^'"gif* ultimus: nam hallucinatione confunili, primum pariter Strblorum prinei- Dioclcati* pem ex ftirpe tyrannorum derivavit. Sed errorem hunc utrumque refel-Ut dedocetque Conftantinus Porphyrogenitus , qui tyrannos illos ano-nymos, Abaret fuiffe aperit, atque ex regione Daciae veteris ultra Iftrum fita fub Heraclio I. in Dalmatiam infufos univerlam provinciam evaftalTe evertiffeque tradit (A): & Chrobatos Serblosque eorundem Abarum everfores perinde advenas fuiffe oftendit (B). y. SERBL. Igitur quatuor illos poft Radimirum Reges, quos iniquiqna" Noftri generali appellatione iniquor, tyrannor & anonymos dixere, Por-";°rtilLi;°I phyrogenitus proprio, ac vero gentis nomine, Abaret nuncupavit. An |"p,funt vero tunc primum Dalmatias ac Praevali, quae Dalmatiae provincia fuit,geniti viui intulere Abares ? *n*■ BULG. lmo vero poftremum. Cum enim Juftiniano I. in-notuiffent Romano imperio, graves quidem exftitere & ipfi, & Juftino, ac Tiberio Auguftis: at Mauritio imperante fraenis laxatis, quoties libuit, Mcefias, Thraciam, Theffaliam , Macedoniam, Epyros, Dalma- £ tiam incredibili licentia praedati, illatis cladibus innumeris peffumdede-ruPtiones* runt. Anno XVIII Mauritii, Vuladano Praevali regnante, Krit Ca-ganus cum maximis Abarum, ac Bulgarorum copiis Dalmatiam ingref-fus, urbibus XL everfis (C), triftiflima furoris fui veftigia reliquit j nec tamen fedem, ut Diocleates putabat, fixit. Nec mitius a&um eft regnante Phoca. Heraclius autem I. cum nihilo aequiores experiretur Abares, & bellum in Perfas meditaretur , paftis pecuniis, datisque ob-fidibus pacem redimehdam a barbaris putavit. Sed haec maligne fervata eft: nam cum bellum Perficum ferveret maxime, pa&o adverfus Hera-clium cum Perfis fcedere, urbem ipfam Regiam fub annum 626 ar&e obfederunt acerrimeque oppugnarunt (D). Nec tamen tunc adhuc ad retinendam Dalmatiam animum adjecerunt : quam paucis poft annis Heraclio eodem imperante, a Danubio ad mare Adriaticum, teftePor-phyrogenito, fixa ibi ftatione, tyrannidi fuae fubegerunt (E). SERBL. At, quid impulit Abares, ut in Dalmatiam tot cla-dibus fcedatam,exhauftamque irrumperent rurfum, fedemque tandem in ea figerent ? D BULG. (A) Porphjrrog. de Adm Imp. c. ji. (B) Idem ibidem. (C) Theoph. Si. mocata L. 7. c. 10. ad annum 18. Mauritii, & Cedrenus. (D) Nice. phorus Patriarclu in Breviario. (E) Prophyr. L. de Adm. Imp. c. & JO. 14 COLLOQIUiM PRIMUM Poftrem* BULG. Irrupttonis poftrem» caufam , occafionemquc hanc irruptionis recenfet Porphyrogenitus (A). Romani Dahnata, inquit, mille viri nu DaimVtuISmeco annis inftruiii equisque, fub pafch e tempusSalona a l Danubii cu-°cafio&fuit ftodiam ire confveverant, perfunftique annali obfequio pro more ve-DaiTnaA £erl *edibant , mille aliis ad excubias eafdein fuccedentibus. Id cum in bariam in- fmgulos annos ufuvenit, una vice tranfeunii Danubii cupiditas excubi-CUrfi°" tores inceflit: qui cum inermem duntaxat turbam nafli fuitrent, Abaribus viris, alibi fcilicet bellica expeditione diftentis, captis muliis, onufti ho-minum pecuiumque praeia, nullo fuo dantno ai Stmionem Danubia-nam, ac inde Salanam regrefli funt. Abares, ubi a bellica expediti-one domum rediers, lamentis, cladeque fuorum permoti, toto anima, vindiftam fpiraban: : veru n incerti, a quo hofte laceflTiti fuilFent, in-fidias omni ex parte collocant, fpe concepta, hoftes eosdem pra:Jae ftudio poft liminio reiituros. Nec fefellit ipfos opinio: nam, qui fucceiTerant in Stationem Rom procurre-runt ? quis annam ipfun evol/et, fi/e belli illius Abarici, five po-ftremae in Dalmatiam irruptionis , filente utrumque Porphyrojenito. ^Ubiranc BULG. Quod Porphyrowenitus neglexit, fupplemis ex Ni- I «jm expe- cephoro Patriarcha (B) , qui detexiJe viietur, in quod bollum tunc ^io°"anno Abares procul a patria , quave de caufa abierint. Narrat is, Cubra-f erint"? *Um C^) Confobrinum, Humoguxiurorum Dominum, qui ad Mceotim late regnabat, fub annum 6 34- contra Caganum Abarum re-bella!Te,& Abaricum populum, cujus partem regendam ab eo accepe-. rat, contumeliofe habitutn patriis feiibus expulilfe. In hunc erio procul dubio , ita ipfa temporum, rerumque ratione fvaiente, Daciae Abares cum Or Cagano verfus Mceotidem paludem, ac Tanaim flumen pro- Idem ibidem, (B) fn Brev. ad annum 6*4. (C) Fedlus leges Or chafii _feu Abarum Cagani Or difti. ■ DE STATQ REGNI, ET RELIGIONE SERBL. 15 proffrefli , bellum anno 6$ 5- viribus maximis promoverunt. Sed vi-di profligatique , exeunte anno eodem cum expulfis Moeotide Aba-ribus in Daciam rediere. Cubrattir autem vidor, per Legatos Hera-clio, & triumphum de Abaribus relatum nunciavit, & fcederibus cum Augufto confirmatis, amplis excultus muneribus , imperii Patriciorum ti^m*ia numero eft adfcriptus. Ex quibus Nicephori innotefcit, & locus, & Ab-mm & caufa belli ab Abaribus gefti , quando Romani DalmataeruminDai-aimua 9 ^ . ^ r\ • mi mttumcx- primum in vacuas eorum Daciie terras lrruperunt. Quare pnma illa peditionii Dalmatarum in Daciam irruptio cum ratione , & confentienter ad'nni narrata Nicephori , ad annum 635- altera vero ad principium anni 636. referri poteft. Abarum aucem in Dalmatiam expeditio in eun- dem hunc annum quadrat quam optime. In cujus expeditionis Socie- tatem cum Mceotici quoque Abares recens a Cubrato e*pulfi venif- fent , iidem cum patria extorres eflent , facile animum ad novas in Dalmatia fedes figendas adjecerunt, foli etiam amcenitate invitante. Quibus annis, cum imperiales exercitus bello Saracenico in Oriente diftinerentur quam maxime, vacuam fere a Romano milite Dalmati- —------- . am, & Abares nullo prope negotio occuparunt, & cum invitos hos Adven_ occupatores Imperator viribus domelticis depellere haud poflet, fapientitus Chro-fane confilio Chrobati, feu ultro , ac fortuna oblatis , feu accerfitis,beUiAbari-depeiiendos commifit, omneque in eos belli negotium tranftulit (A). ^ SERBL. Mirum mihi arridet hjec tua fententia: nam, quae defunt Prophyrogenito, ex praeftantilfimo, fidoque Scriptore Nicephoro fupplet, & in quos hoftes longius a Dacia abierint Abares , quando Dalmatae regionem eorum praedati funt, elucidat, & occafionem , caufam, ac annum infeftatae, & infeflae per Abares Dalmatiae, everfae-que Salonae , ipfiusque Chrobatorum adventus , & rationem ob quam iftorum opera Heraclius uti voluit, in luce ponit. Sit ergo annus 636. & invafionis Abaricae in Dalmatiam, & Salonae everfae, & bel-li Chrobatici in Abares primus : nam Porphyrogenitus quoqiie inva-fionem Dalmatiae per Abares, & Chrobatorum ai Heraclium adventum cum anno eodem copulavit cum in haec verba fcripfit (B): Atqut bi ipji Chrobati ad Romanum Imperatortm Heraclium confugtrunt , anteauam Serbli confugiffent ad tundtm Imperatorem Htraclium ; QJUO TEMPORE Abares armii indt Romanor ejecerunt , nempe e Dalmatia. BULG. Id unum ad claritatem te volo admonitum ex Porphyrogenito (C) : Abares in Dalmatiam fub ipfum pafch» tem-pus irrupifle: Chrobatos vero non nifi aeftate adulta ac in Autumnum praecipiti advenifle, belloque Abarico initium feciife. ■ 1 1 D 2 SERBL. (A) Porphyr. (B) L. de Adm. Imp. c. ,1. (C) Ibidem c. & 54 COLLOQUIUM PRIMUM. SERBL. Id etiam refte, aptiffimeque ; nam fic menfium aliquct intervallum Abarum graffationibus per Dalmatiam , & nova-rum coloniarum ex gente eadem immigrationi , & Imperatori ipfi has fubfidiarias Chrobatorum copias adlegendi, aut etiam advocandi tempus conceditur» BULG. Suprema haec invafio in Dalmatiam , qua & Ro* wanum, & Prtvalitanum ibi regnum fubverfum eft , licut ex animi fententia Ceflit Abaris , ita nec magno cruore fletifle videtur, nullis tunc imperii exercitibus fe opponentibus , & refiftendo imparibus Praevalitanorum, ac Radomiri Reguli viribus. • . SERBL. Sed, quam tanta felicicate occuparunt Abares , longone poftea tempore poffederunt Dalmatiam ? Equidem , fi Por-phyrogeniti Abares, ipfi Diocleatis iniqui Reges, feu tyranni fuere , neceffe eft, ut numero quatuor fuerint, ac invicem ex ordine fuccef-ferint: nam utrumque Diocleates diferte aftirmat his verbis : DefunSo Ratimiro & ejur progenie , regnaverunt pojl quatuor iniqui Reget, ncn in uno quidem tempore,fed unus poji alittm tempmihusJiiir. Numerus autem, & fucceflio quatuor regnantium, tempus bene longum expofcit .-Quare Catalogus Spalatenfium re&e videtur aflignaffe regimini illorum anno-rum complurium curfum. < BULG. Sit plane ita, quemadmodum Diocleates voluit , fuerint omnino quatuor , nec fimul iidem divifis Regionibus impera-verint, fed unus poft alium tyrannus tyrrannum exceperit imperio , eorum tamen poffelfio, nec pacata, nec longi temporis fuit, fed pau-Xbarumcis definita annis; quod Diocleates ipfe (A) aperte infinuavit dicens: tia tegi-Omner tamen quatuor , ut melioribus locum darent , Jatir celeri morte de b«ve.PW" meiio fitblati fiint. Nec mirum,nam nondum confirmatis viribus conti-nuo eos bellum Clirobatorum excepit } ut enim Porphyrogenitus te-ftatur (B) : quo tempore Abares Dalmatas ejecerunt , eodem Chrobati ad Heraclium confugerunt, Dalmatiamque impetrarunt ea lege , fi modo animum inducerent Abares Imperii hoftes, Dalmatisque tyran-nos debellare, & ipfi fidem,clientelamque Imperio Romano fponderent, Debeiian-ac integram fervarent. In quae pafta cum Chrobati facile confen-^batii pofi fiffent, armis continuo arreptis claflicum cecinerunt , bello annos qnot' a^1uot geft° Abares devicerunt (C) : atque a Zentina fluvio Dalma-tiam Occidenti obverfam ad Albunum urbem fuo - fubegerunt Impe-rio ■> tenentque (D). SERBL. (A) Dioci. ex leSione Cod. Mavulani. (B), De Adm. Imp. c. gi. (C) Ibidem c, jo. beiloque ptr AHNOS ALIQVOT QEST.O vicerwit Chro-bati. (D) Ibidem c- jo. ■ DE STATQ REGNI, ET RELIGIONE SERBL. 55 SERBL. Unde vero, & quo Duce Chrobati advenerint? evocati, an alia caufa impulfi avitum folum reliquerint, narratne Porphyrogenitus ? BULG. Ultra Bairibarias (A) Chrobatos Francorum impe- nhnoxios habitaffe in Alba Cbrobatia Serblis ad occidentem con- Chrobato-nu vyu m _ , rum s Pria terminos : inde duce Porga patre commigraffe memorat Porphyroge-Bipeii tus (B). Migrationis caufam fubticuit: generationis unius, quae tunc advenit , Principes quinque fratres recenfuit his nominibus: Clucas , Ubtlus , Copnur, Mucblo, Chrobatus : & forores duas 7uga, & Buga. At quis quinque iilorum principum , Porg* fecundi Chrobatorum Re- gis Pater fuerit , haud expofuit. Romanus fpalatenfium Pontificum Catalogus primum Chrobatorum principem in Dalmatia Chrobatum appellat : ut adeo hunc ipfum Porga patrem fuiffe oporteat. At eundem ad baptifmi tempus non attigiffe idem Porphyrogenitus di- ferte tradit (C). Finitbel* SERBL. Bellum a Chrobatis in Abares fufceptum exeun-u Abariei te anno 636. fi deinceps annis feptimo , oftavo, ac nono continua-*;in0 63s,< tum fit , atque ita in qualriennium produftum fuit, plene fatisfaftum Conftantini Porphyrogeniti verbis opinor , qui hsec minora non con-feftatus , fed generali duntaxat verborum forma ufus , bellum anmt aliquot perduraffe dixit (D), dum denique Abares penitus fubjugaren-tur. Hadenuus de Abaris & Cbrobatis. Ordo rerum jam admonet, ut ad Serblos tranfeamus, resque eorum, ac gefta veftigemus. VII. BULG. Conftantinus Serblos in Alba Serblia non fiapti-u*ta , ac regione ab illis Boiki di&a (E) Francis ad occafum vicinos*rVm ». * fubjeftosque , & Chrobatis ad folis ortuui conterminos coiuiffe Au-SiMn!" • thor eft (F) : Atque cum ad fratres duos Alba Serblia dominatus perveniffet, fratrum altero in avitis fedibus permanente , alterum parte populi media fecum fumta , five Francorum jugi pertaelus , fi-ve felicioris foli fpe illeftus , feu Chrobatorum exemplo,aut etiam iuvitatu permotus fuerit , nec enim certam migrationis caufam Por-phyrogenitus indicavit 5 caftris motis e folo patrio magnis itineri. E bus (A) BAGI BAGEIA eft vox Slavica compofita, ac in Grsccum detorca, nce aliud fignificat, quam Vagi fiuenta : nain Bara Slavis eft fluentum auc aqua rtflagnantes. BAGI autem nomine hic nonvenit Bog fluvius, qui in Euxinum mare defertur , fed Vagus fluvius ex Carpato ortus , qui Danubio ad hodiernam Comaromii urbcn mifcetur. (B) Porphyrog, «bid. c. 30. (Q) Idem c. ji. (D) Idem c. 30. (E) Boiki eft ipfa vetus Boica feu Bojorum regio, quam ad Albim flumen Serblorum gens inco- Iuk , & ad Salam flumen. pcr Misniam ctiam Lufutiamque effufa, fF) tib. dc Adm. Imp, c. jj. 1 COLLOQUIUM PRIMUM bus ad Heraclium I. contendiffe , provinciamque, quam bona Au-gufti gratia poffet incolere expetiviffe (A). Et aflignatus iUis pri-^Deferuntmum fuit in Theffalis themate terrarum traftus ille , qui a novis &ep«rtemtunc incolis acceptum Servia nomen , hodieque retinet. Verum, Cum poft modicum tenlporis intervallum concefla ditio minus arri-deret , cum gratia Augufti retro iter relegerunt (B). At vix ad Belgradi urbem Danubium transmiferant , cum mutato repente con-filio , Praetorem urbis pfo alia rurfus, oppOrtunioreque regione in-terpellant} & hoc mediatore ufi,ab Augufto terrarum traftum vaftuin fane, ac fere a Danubio ad mare ufque Adrium porreftum , impe-trant: in quo Strvia, regio fpeciali, ac proprio nomine ab iis fic dida ftatim a Danubio fe offert, eique fuperjacentes provinciae Diocletana cum Prava/i : Terbnnia cum Canali : Zaeblumia^ & Natenta leu Paga* ttia ad maris oras effufae. SERBL. Delcriptionem univerfae Serviae, ejusque provin-ciarum juvabit ex Conftant. Porphyrogenito huc inferre , quo cla-rius regionis a gente noftra infeilae magnitudo cognoicatur. Defcri tio BULG. Conftantinus regiones, a Serblis infeffas in hunc Regionum modum Iimitibus diftinxit (C) : Dioclia , inquit , propinqua eft Dyr-ifeSJaniiraebii oppidis Eliffo , Htlcinio, & Antibari : extenditurque Decatera ufque: montana autem Serblia finitima funt. A Decateris vero in-cipit Terbunia principatus , porrigitque fe Raujium ufque : & verfus montana Servia adjacet. A Raujio , Zacblumiorum principatus initium habet, & protenditur ad Orontium flumen ufque : oraque maritima Paganis; Montana ad feptemtrionem Cbrobatir objeda in fronte Servia contermina eft. Ab Orontio flumine Pagania incipit, porrigi-turque ad Zentinam flumen : & Zupaniar tres habet: Rajlozam, Mocrum & Dalett; & quidem priores duae Zupaniae ad mare fitae funt, & fagenas habent: Daleni vero Zupania procul a mari fita eft, & ejus incolae ex agricultura vivunt* Servia autem a fronte habet cae-teras omnes regiones: ad Septemtrionem quidem Chrobatiae verfus Zentinam & Cblebenam propinqua eft} ad Meridiem Vero Bulgarise. Sic defcriptis prOvinciarum finibus ; Dioc/etana provinciae (D) praeter Diocliam , urbes magnas & habitatas tribuit: Gradete, Nugrade & Zentodoc/a. TribUnia autem, ijuae eft eadem cum Cana/itarum regione , (E) aflignat oppida: Terbuniuvt j Hormum > Rijena , Lucabete & Ztt-Ube. In Zacb/Umorum territorio, quae regio a monte Cblum nomen du-cit, in morite quiderri ipfo eminent urbes duae: Buna & Cblum (F) cse-ters autem, (puta Stagnum, Moariftcb , jos/e , Gelumanie & Dobriricb) per planiora effunduntur. Pagarna autem (G)', urbes habitatas nU- i (A) Ibid. (B) Ibid. (C) Ibid. c. ,o. (i>) Lib. de Adm. Imp. fB) Ibid. c. (F) Ibid. c. J4 (G)Ibid. c.16. ■ DE STATQ REGNI, ET RELIGIONE SERBL. 19 merabat, Mocrum, Beruliam, Oftro%, & Lahineuam• infulasque praeterea map;nas Crucram , Mtletam, Pbaram, & Brai.es. Tandem kapti%ata Serblia oppida, quae habitantqr (A) recenfet fequentia : Dejienicum , Meeyretus , Dresneu , Ltsnt% ^Salenes : & in agro Bofonae (B) Giftr* & Desnt*. Quarum urbium nomina, quia, ut plurimum obloleta funt, incerta quoque, & anceps eft earum poficio* SERBL. Haec, nec plura Porphyrogenitus de Serblorum ad-ventu, & novis in Oriente ditionibus. Ignorare nos igitur oportebit^ & noinen Principis , qui novas Orienti colonias adduxit: annus ipfe adventus in obicuro menebit : nec fciemus , an fociaiia Chrobatis in Abares arma Serbli conjunxerirtt. BULG. Ita eft, fola, quae dixi de adventu Serblorum ad noftrani transmifit memoriam : minora , quae nolfe optas , praeteriit Porphyrogenitus. Neque tamen hinc eft Confequens , ut, quae pro-pria funt, exadtioraque, ignorare noS perpetuo oporteat. ita enim ufu comparatum eft , ut, cum certus in hiftoriis dux non praeit . minorii quoque notae Sctiptores in fupplementum advocentur: atque ubi etiam tales defuerint, prudenti conjedurae locus detur. SERBL. An Vero tibi, aut alius Author fuppetit , qui Porphyrogenitum fuppleat 5 aut fana conjedtura quid amplius inno-tuit ? iubens, volensque etiam minus explorata Compleciar, cum . defunt certiflima» BULG. Quartdo ita imperas, fecole memorla, quae paulo Adrentni prius ex Porphyrogeniti c. 31. produxi : ait ibi Chrobatos primum, (?®rLlori"n nec diu pojl Serblos ad Heraclium L confugiire. Chrobatorum 637-veife. bellum cum Abaris tefte eoderti c. 30. in annos aliquot produ&um &ebe!Sm fuit : quid igitur aliud eft confequens, quam, ut fi etiam uno, autinAb,r"» altero anno ferius hoc eft 637. aut o&avo Serbli advenerunt, bel-lum tainert prae foribus nadi fint i bello autem Chrobatos inter, ac Abares ardente, quis otiofos manfifle Serblos exiftimet ? Deinde divifa fere ex aeqUo ChrobatoS inter, ac Serblos Dalmatia, quid aliud innuit, nifi belli quoque laborem inter Utrosque divifum fuif-fe* Abares orientalem perinde, ac occidentalem Dalmatiam fub ju-gum miferant : fi utraque folis Chrobatorum armis, fudoreque de-pulfi funt , nec Serbli in partem belli venerunt 5 Dalmatiae utri-que Chrobatos praefici aequum fuit exciufis inde Serblis ; praclpue cum is Chrobatorum numerus exftiterit, ut nofl diu poftea pars in iiiyricum & Panoniam commigrare necefle habuerit, de quo fic Ccrt-ftantmus ioquitur (C) >At, * Cbrobdtis^ qui in Dalmatiam vtnerant part qu*dam JeceJJtt, & lllyricUm atque Panoniam occupavit i babebantque 1? E 2 ipfi (A) Cap. 52. ad fin«n. (B) Ibid. (C) t. de Adm. Imp. c. 30. 20 COLLOQUIUM PRIMUM. ipjl principem fupremum, qui ad Cbrobati* tantum principem amicitU erjro legationem mittebat. Atque hsc quidem re&o, ut videtur, ratio-cinio , prseeunte Conftantino affequi mihi licuit. SERBL. Quod tu veraci ratiocinio ex Conftantino deduxi-fti $ Serblos nempe in partem belli Abarici veniffe , nullusne Scriptorum confirmat ? BULG. Confpirat in eandem mecum Sententiam Roma-nus Spalatenfium Archi - Epifcoporum Catalogus, qui primum Serb-lorum principem , in tyrannorum poftremum arma tuliffe inde ab anno 638. ad nonum ufque non obfcure innuit, cum tradit: Serblo-rum primum Principem Sublata tyranniit cbrijiianit rebut a diuturno bello quietem attulijfe (A). Atqui, abfque vi admota , armis , belloque tyrannis, quam Abares in Chriftianos exercebant, tolii non potuit , neque chriftianis a bello diuturno citra infignem, vi&oriam quies adferri : quietem vero attuliffe primum Serblorum principem verifli. me affirmavit Author Catalogi ; cum ex Porphyrogenito expiora-(um fit , primo illo Serbliano principe , gentem Serblorum , da-mnata avita fuperftitione Chrifto nomen dediffe, & per Sacerdotes ab Heraclio I. Roma accerfitos facro fonte , do&rinisque Evangelicis tnitiatam fuiffe (B). SERBL. Eruderata veteri Serblorum regione, & anno adventus in novam : poftquam illos junftis cum Chrobatis viribus bellum gefiiffe in Abares rationum momentis seque, ac fide Romani catalogi evicifti : reliquum eft, ut in nomen primi Serblorum principis, quod Porphyrogenitum latuiffe videtur, inquiramus. Serbio- BULG. Eo labore fublevavit nos Diocleates , Scriptor ex ■aSyacMiSd. vetuftiffimus , qui, aut e monumentorum reliquiis , aut fi-foimin». da majorum traditione id facile didiciffe potuit. Is vero primum in Oriente Serbliae principem femel Zvanimirum 9. mox Satamirum vo-cat , quem Marulanus codex permodico literarum divortio Satimirum , laudatus vero Spalatenfium Catalogus Selimirum , & Orbinus poft eos Svetimirum fcripfit : quod leve diflidium facile in fcribentium , defcribentiumque vitium transferas. SRRBL. Tuto lgitur primum Serblianum Dalmatise orien-talis principem Satimirum ex le&ione Marulani Codicis appellabimus. BULG. Ita quidem, & ipfe exiftimo , nifi Francorum annales , qui res, ac nomina Serblianorum per Germaniam princi- pum (A) Rcfte autem dicicur a diuturno tello pacem Chriftianis artulifle , quia jam Radimirus ante Abares Chriftianis infeftus fuit. (B; Forphyr. Ii. cit. c. }2. ■ DE STATQ REGNI, ET RELIGIONE SERBL. 21 pum utcunque attirgunt , ex v qua Noftrates profefti funt , inpo-fterum quid obturbent , aliudque nomen fuggerant. Hic te cela-re non debeo, quod ipfe in Francorum annalibus (A) lejyiffe me memini: refert Fredegarius Dervanum Slavorum Surhiorum principem a Rege Francorum urbibus praefe&um , cum anno Dagoberti nono, qui eft Chrifti 63O., Samo Slavorum Vinidorum Rex in ditiones Dagoberti magna vi incubuiffet, five refifteudo imparein, feu mu-tata fide, ac animo, relicla illa veteri Albaque Serblia ad Sla-vos Samonis concefliffe. Cujus cuni aetas, difceflioque cum Ser-blorum migratione a Porphyrogenito indicata proxime, & apprime congruat , fubit fufpicari, Dervauum fuiffe, qui e regione Albae Serb-liae ad Vinidos primum, ab his vero Satimirum ejus filium ad Hera-clium I. fub annum 637. conceflifle. SERBL. Dervani migratio , ut a Fredegario narratur, effe , potuit ad Venedos primum : nec eft unde negem Satimirum Dervani filium fuiffe: at,his interirn, in medio reli&is, dum clariora affulgeant: nos ex fide Diocleatis primum illum Serbloruin principem, qui ipfi orienti Serblorum colonias invexit, Satimirum nuncupabimus, quein Diocleates, quod mirere, ex Tyrannorum progenie derivavit, verba illius funt: Pojl mortem quatuor Regum iniquorum, natrn ejl EX EO-RUM PROGEKIE quidam ZVAHIMIRUS, qui accepto regno dejlitit Cbrijlianor perjequi. % BULG. Eft hic Diocleatis jam alter, nec poftremus gene- ErrorDio. alogicus error: fed, quem marulanus codex non exhibet (B) : au-ne.Vol icS" thoritas autem Porphyrogeniti penitus conuellit, qui re&e primum*" ^"j1^ Serbliae principem aduenam ex Alba Serbiia non baptizata dedu- idvena ex xit, quam Boiki vocant (C). Advertiffe hoc videtur Author Cata- Ju* Seib" logi antiftitum fpalatenfium , qui, ut antea dixeram , non modo a tyrannis fecrevit Sutimirum , verum & tyrannorum poftremum bello evertiffe innuit, cum Jublata tjrannide pacein chriftianis attuliffe af-firmat, fufcepta nimirum, ut ex Porphyrogenito liquet , fide Chri-fti 9 & falutari baptifmo Heraclio I. imperante. SERBL. Evolvitur jam ex his utcunque annus Chrobatorum, & Serblorum baptismi, quem "ego ipfum DCXL. fuiffe conjicio. Cum enim Serbli in orieritem anno 637. aut fequenti adverierint flagrante quam maxime bello Abarico , huic vero & ipfi fe immifcuerint, nec verifimile fit inter belli tumultus, aut fvafiffe Heraclium I., aut paga-gonos Principes baptismum fibi ultro expetiviffe: belluin vcro confe- F ftum (A) Apud Fredegarium ex Left. Eckardi in nova & vet. Francia (E) Poft quatuor tyrannos defcriptos, inquit : QjUntus autem ab his, i» regmim vo. catus, Mihim Satimirus ahflimiit a fidelium infeflatione. (C) Lib.de Adm-Imp.cap. 22 COLLOQUIUM PRIMUM. VIIL 6tum non fid, nifi anno 639., confequens plane eft anno 64O. paca-& Ch?ob™ 'is Dalmatiae rebus Heraclium baptismi defiderium principibus Serblise, "plifinuj Chrobatiaeque injeciffe, & ad fufcipiendum permovifle. Heraclio I. imperato- BULG. Ex mea prorfus mente annum baptismi conftituifti rc anno ^ • • 640. affigi-Cum enim is ab Imperio Heraclii I. dimoveri nec debeat, nec pof-fit Conftantino Porphyrogenito , hoc tam dilerte aftirmante (A): Ab Heraclio, ad quem confugerant, a quo i» ditioner fufcepti ,cui fubjcBi trant, ab eo etiam baptfoatot fuijfe : & cum fub primuin gentium illarum ad-ventum , Abaricum continua bellum ipfos exceperit, & ad annum ufque 64O. occupaverit: compofitis demum anno eodem Dalmatiae rebus , opportunus tandem baptismo annus affulfit : quem, ficut occu-pare belli negotia non permiferunt, ita ultro differre mors Heraclij j. non finit , quae denique Auguftum plenum meritis fub anni 641. principium , hoc eft die XI. Februarii oppreflit (B). Quare anno tantumDCXL. redu&a alma pace Heraclius I. & gentibus illis baptismi defiderium infpiravit, & per Legatuin ad Severinum Papam Rfjmam miifum , Sacramenti Miniftros, ac fidei Magiftros expetiit. At Seve-rino fub idem tempus humanis erepto, fuccelfor Joannes IV. Dalmata, quod pie expetebatur, ample praeftitit, miflis Presbyteris, qui gentes Ulas Chrifto initiarent, ac doctrina Evan gelica informarent. SERBL. Sed non defunt iftorum temporum Scriptores le-ftiflimi, funt ii,Lucius ac Farlatus,qui baptismum Serblorum, Chroba-torumque ad Conftantini Pogonati, iino & Juftiniani II. Imperium di-ftulerint; &, quia Auguftorum ambo Heraclii praenomen gelferunt, ea dilatione nihil magnopere in Porphyrogeniti authoritatem fe peccare credunt. Refeiiitur BULG. Ii vero fedudfci vel levi aliqua, fkcileque diffolvenda baJSim ratione, vel annorum Calculo everfae per Abares Salonae non rede fub-differens. j^q ? dilatoque paulo longius, quam oportebat Chrobatorum, Serb_ lorumque in Dalmatiam adventu } vim verbis Porphyrogeniti clarifli-mis aperte inferunt, qui,ut faepe dixi, ad Heraclium eundem, & ad-ventum utrorumque, & baptismum retulit, atque ab Heraclio I. ad quem confugerant, cui fe fubjecerant , & ditionibus donatos , & ba-ptizatos tradit. Quid, quod & erroris fui argumento praeterea multi-plici convinci poflunt. SBRBL. Sed Sententiae tuae , & fi vis, etiam Porphyro-geniti, obfiftit Thomas Archi - Diaconus hiftoriae Salonitanae Scriptor, qui Joanni Revennatenji primo Spalatenfium poft Salonam everfam Archi - Epifcopo , gentium noftrarum converfionem tribuit, fic de eo fcribens cap. XI. Per Dalmatix & Sclavonia, Regionet circumeimdo rejlau- ra- (A) Ibid. (B) Pagius. ■ DE STATQ REGNI, ET RELIGIONE SERBL. 23 rabat Ecclejiat, ordinabat Epijcopor , Parocbiat difponebat , fcr pau/atim rttder populor ad injbrmationem Catbolicam attrabebat, Annus autem pri-mus Archi - Epifcopatus Joannis Rauennatis fuit 650. tefte Romano Spalatenfium Catalogo. BULG. Hoc plane argumento preffus do&iflimus Farlatus ad Pogonati Augufti tempora, baptifmum Serblorum, Chrobatorumque diftulit: fed vim argumenti hujus qualemcunque vir do&iflimus faci. le ipfe fibi diflblvere potuit ex ejusdem Salonitanae hiftoriae Codice Barberino. Is vero Apoftolatum Joannis Ravennatis non in annum 650. rejecit , fed cum pontificatu Romano Joannis IV. conjungit , qui ab Augufto menfe anni 64O ad 642. fedit (A) : en verba Codi-cis Barberini : Interea Suwmur Pontifix Joanner IV'. mijit quemdam nomine Jnannem patria Ravennatem , qui parter Dalmatia, & Cbrobatia peragrando Jalutaribur monitir cbrijiianor informaret. Caeterum, nec tan-ta religione Romani Spalatenfium Catalogi Chronologiae inhaerendum putem , ut vis aperta Porphyrogeniti verbis inferatur , cujus author1" tatem per fe maximam, multa infuper «rgumenta, adjuvant, fulciunt-que. SERBL. Praeter teftimonium Porphyrogeniti , qui ad u. num, eundemque Heraclium I. & gentium noftrarum adventum, & ba-ptifmum retulit,nec argumenta, ut audio» tibi defunt , quibus, & belli Abarici finis ad annum 639. & baptifmus ad 64O. confirmetur, quin ab hinc longius rejici poflit. BULG. Ita eft : primum argumentum belli exeunte anno Confoma- 639. confedti praebet Joannes IV. Papa , qui menfe Augufto anni JJJjJJS 640. eledus, continuo Martinum Abbatem in Dalmatiam patriam fu- baptifmu» am deftinavit, ad chriftianos captivos redimendos , Sandorumque "d ,n" 64°* reliquias Romam in tutiora deportandas : quorum fane neutrum belli tumultuum temporibus conveniebat (B). Alterum inde duco , quod anno 642. navibus Romanorum Dalmatarum, Chrobatos , Serblosque in oram Sipontinam adverfus Ajonem Beneventi Ducem tradudos lego (C). Hoc vero, ficut res eorum domi tranquillas, & a bello va-cuas, ita & foedere chriftianae Religionis Dalmatis colligatos fuifle oftendit. Tertium argumentum fuppeditant profugi illi, expulfique per Abaries Solonitani cives, qui e fcopulis infularum anno 643. ac fe-quentibus , velut fecuri jam fui, turmatim in continentem redi-bant , & urbibus ftruendis, amplificandisque Rapujio, B/andona, ac faIat0 manus admoverunt (D). Haec enim tanta Dalmatarum, chri-itianorum fiducia in Chrobatos , Serblosque vix efle potuit, nifi la- F 2 cer- (A) Pagius, (b-) Pagius. (c) Lud. Muratorius annaJ. Itali* T. 4. (D) tUS T' cap. 4. & pag. m. COLLOQUWM PRIMUM cerrimo reUgionis communis vinculo devinftos , dodtrinisque Evang* licis emollitos fciviffent. SERBL. Cum ita fe res habeant; fortaffe Martinus Ab-ba, qui ad abducendas Sanftorum exuvias (A),& Chriftianos a ca-ptivitate eruendos a Papa Joanne miffus advenerat; mutatis intenm apud Chrobatos , Serblosque in melius rebus , animisque; Apoftoli etiam munere apud utrofque funftus fuerit V •»» BULG. Si , ut fufpicaris, erat ; de duobus jam Martinis Apoftolis Chrobati gloriari poffunt. Nam , hunc quidem Roma a Joanne Papa fubmiffum communem cum Serblis habuiffent: alterum vero , cujus Porphyrogenitus ad tempus Terpimiri Chrobati» Regis meminit, peculiarem, ac proprium e Francia advechim, de quo pau-lo inferius di&uri fumus: nec enim opinor Porphyrogenitum memo-ria lapfuin , Martinum Abbatem Joannis Papa;, faeculi VII. , cuin Martino e Francia faeculo X. ad Terpimirum advena confudiffe. SERBL. Stabilito baptifini anno, nonnullisquc cum eo conjundlis : quoe denique de baptilmi Miniftris , praeconibus Evange-lii , folemniisque Porphyrogenitus memoriae prodiderit, lubens jam intelligam. • BULG. Rem maximam , & omnium retro hominum memoria dignilTmiam , ut folet, verbis abfolvit pauciffimis , quae ex eodem repeto : Regioner illar Serblir Imperator babitanias dedit , cui e-tiam fubjeBi erant , a quo etiam bapti%ati Jitnt per Presbyteros Roma ac-cerfitor & pietatir opera edoBi, antiqua fdc acccpta (B). Igitur & mi-niftrorum nomina, & caetera folemnia filentio Conftantinus involvit. SERBL. At, plura fortaffe ad baptifmum Chrobatorum i-dem adnotaverit, quae ad Serblos quoque pertineant , aut jure tradu-ci debeant. IX. Debaptif- BULG. Amplius quidem aliquid de his , at,& illa confve- ^°atoruin°"co comPenc^0 perftrinxit (C): Cbrobati, inquit, armis arreptis Abares ex , fpeciatim Ulis locis expuierunt, & in ipforum terra , quam etiam bodie tenent, fcdes ciSpSn collocaruut. Erat autem Cbrobatis illis tunc temporis Princeps Poriia pa-"Pe- ter. Heracliusquc Imperator Rorna per Ltgatum Sacerdotibus acccrfitis , eonjlitutoque ex ipjis Arcbi - Epifiopo, EpiJcopoy Presbyteris , & Diazonis , Cbrobatos bapti&avit : 1? tunc quidem temporis Chrobatorum Princeps erat Porga. SERJBL. (A) Nempe SS. Martyrum Anaftafii, Venantii, Mauri, & Sociorum ex Ci-acconioin vitis Pontificum. (B) Lib. de Adm, Imp. cap. ja. (C) Lib# de Adm. Imp. cap. ji. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 25 » SERBL. Primum Chrobatorum Principem Porga patrtm , baptismo nondum percopto in ipfo vi&oriarum curfu deceffiffe , ex his elucet: Heraclio autem operam praecipuam navante, quemadmodum Chrobati fub fecundo fuo principe Porga , ita Serbli fub primo Sa-. timiro , uno,ut videtur, tempore Chrifto inaugurati funt. An vero Principes ipfi undis facris luftrati fint , & an gens utraque Archi-Epifcopum, Epifcopos , ac Sacerdotes nada fuerit proprios , ac diftin&os, hoc eft, quod Conflantinus diferte non expofuit. BULG. Primum Serblorum principem Satimirum attigilTe EtSerbio« baptismi tempus , multosque expoft vixifle annos , deceflifleque gnanw u-paulo ante Bulgarorum in Myfiam, ac Macedoniam irruptionem ,qnTrpauio quae fub annum 679. contigit (A) ex Porphyrogenito non obfcureante Bulg»" eruitur , fic enim ait: Cum autem Jub Romanorum potejlate ejjet Bul- ptionem 0-garia , Serviorum principe , qui ad Imperatorem confugerat , vita fun- uu tto , filiur ipjius JitccejJit , mox nepnr , tr Jic omner &c. Liberrimus autem utriusque gentis ad baptismum acceflus , principes ipfos , & favifle,& pietatis exemplo praeivifle argumento eft. Nec invitus aflentior genti utrique Epifcopos, qui per regiones erant, miniflros-que datos. At Diocletanus Epifcopus non ante Delmitanam Sy-nodum Archi - Epifcopi honore au&us eft, iummusque Serbliae Prae-ful evafit. Chrobatorum baptismo id infuper peculiare acceflit, «^uod Statuto Roinani Pontificis ad colendam pacem , nullique beUum in-ferendum obflridi fuerint , & Sacramento fe fe obftrinxerint tefte Conftantino, qui fic fcribit (B): Cbrobati pofi acceptum baptifmum pepim Paaum gerunt, fcr chyrograpbis propriir datir, SanSo Petro juraverunt: nunquam mm°poft Ji alienam terram invajitror , Jed pacem babittrror cum omnibur volenti-tapti,mum' bur : tT imprecationem vicijfim a Romano Fontifce acceperunt, ut Ji quan-do alia genter ipjorum Cbrobatorum terram invaderent , belloque injefla-rent, pro ipfir pugnaret vindexque effet ipforum Deur , viBoriam concili-ante Petro Chrifli difcipulo. SERBL. Quae de Martino e Francia ad Terpimirum Chrobatorum regem advena di&urum te promiferas, quamquam non ifthuc, fed ad faeculum X. pertineant, expedi, fi in promptu habes. BULG. Quae paulo prius ex Porphyrogenito recitavi , fic idem in continenti profequitur : multir vero annir elapjir (nempe a kaptismo primo Chrobatorum fub Heraclio I. pera&o ) in diebur principh Terpimere , qui paterfuit principir Krafemere, e Francia , qua in. ttr Clrobatiam & Venetiam media eji (C) venienr vir quidam Martinus nomi- CA* «P- (B) Ibidem cap. ji. (C) Eftea hodierna Carniolia, «torum Julii , quse Provinciz , quod tunc Francorum fubeflent impe. no, Francise nomen fubiere. 26 I S??» & Bofnam : & fixae me-tae limitesque fingularum : inftituti praeterea Magiftratus Banorum, Zupanorum , ac Centurionum} & Ecclefiafiica hierarchia pro Serblis quidem Diocliae recens inve&a , pro Chrobatis autem Salonae , quo nomine & Spalatus veniebat, ftabilita } & utrique Metropolitae, fui-que fuffraganei Epifcopi defignati. Tandem ad fecuhdum Serblorum faeculi IX. baptismum referenda elt legatio ad Michaelem III. Orien_ tis Auguftum adornata \ fed quam Michaele interim perempto Bafilius I. excepit, qut Csfarianum Legatum cum Sacerdotibus ad Serblos baptismo initiandos Conftantinopoli transmifit: huc quoque facit Con-flantini Philofophi, & Methodii fratrum Romam evocatio per Ponti-fcemfummum, qui tunc Nicolaus I. erat ; fufceptum ab iis e Moravia per fines Pannoniae, ac Serbliam iter; ApoftoKca utriusque apud il-Serblos , qui nondum Chrifto nomen dederant, Evangelii praedi- H catio ; (A) Catal. Romanus Spalat. Antiftitum: & Diocleates, f 30 COLLOQIUM PRIMUM catio; inve&i in Serbliara codices facri, his auchoribus idioniate Sclavorum, ac chara&ere novo concinnati : Miifae feu liturgiae ad morem, & ritum utrumque confonnatae; tum,& legum codex a coin-pilatore fuo Metbodius nuncupatus, magnoque in pretio apui Serbios habitus. SERBL. Baptismus Serblorum geminus, faeculi VII. ac IX. ex Porphyrogenito exploratus eft : hos Diocleates in unum confudit commifcuitque : utrique fua , & quac propria erant , ex vero per te funt reddita , & fides Diocleatis eft liberata. At num ejus Del-mitano Concilio , cujus Prophyrogenitus non meminit, fit deferen-dum ? anceps adhrereo. Incerta funt illius tempora ; id Farlatus Scriptor diligentiflimus ad IX. faeculum depofuit (A) : annus in ob-fcuro eft : fed & monumenta, a&aque defunt. xi. D«feren« BULG. Falleris : monumenta Concilii non defunt, con- Contiiio ^ervav'c ea Diocleates, atque ad nos transmifit, quae fida feniorum Deimitano traditione didicerat, aut e manufcriptorum reliquiis eruit. Legatuin miroceic- Sedis Apoftolicae Synodi Praefidem , quin, & Caefarianos homines brat0' nominavit , a&a recenfuit ; quanquam nonnulla ex aevo pofteriore, a&isque baptismi Serblorum fecundi IX. faeculo celebrati , Delmita-no Concilio male intexuerit. Farlatus Scriptor egregius , ut homi-nes fumus , aberravit , epocha Cyrilli, Methodii, & Michaelis IL-Augufti perperam a Diocleate Concilio afluta, fedu&us deceptus-que } hoc illi fraudi fuit. Nam cum ad eruendum verum tempui Synodi illius pra; oculis imprimis habenda fuiflet Budimiri regis ae-tas , quam Diocleates quoque fatis aperte pluribusque, ut dicebam , indiciis cum faeculo VII. copulavit $ ea non attenta, ex aevo Cyril-li, ac Methodii Delmitanum Concilium a propria fede fua, faecuio nempe VII. removit, & ad IX. deturbavit} atque. pro Budimiro, con-tra Diocleatis fidem, textumque, Paulimirum Regem ex fuo fubftituit : qui, fi ad duas facile praecipuas ejus Synodi notas , hoc eft Budimi-ri folius Regnum , & Chrobatiam Serbliae copulatam , animum ad. vertiifet , non erat in eam abiturus fententiam , quam & vera epo-cha Budimiri fecundi Serbliae Regis , & longa feries principum poft eum ad IX. ufque faeculi Reges a Diocleate contexta, & di-ftincli jam tunc a Serblianis, qui Chrobatiae IX. faeculo praefuerunt ftnoA fx. ^uces , apertiiiime refellunt convelluntque. Itaque aevum Budimiri SJul:-filii Satimiri primi Serbliae Principis , Concilii Delmitani nota Chro-■«J j^ cir-nologica uti praecipua , ita certiffima, Synodum eandem citra con-"tei troverfiam faeculo VII affigit. Cujus annus licet individue, praecife, certiflimeque a nobis definiri nequeat, re&e tamen primis Budimiri fo-lius Regni annis conjungitur, & fub. ipfum Bulgarorum in Roma- num I 5 . (A) Illyrici facri T. 3. pag 66. I DE STATU REGNI, ET RELIGIONE SERBL. 31 num Impcrium incurfum , lioc eft circa annum 679* conflicaitur , imperante tunc Orienti Conftantino Pogonato , lu&anteque quam periculoflflime cum Bulgaris jpaganis imperii invaforibus , cum non longe antea & Satimirur primus Serblorum , & fecundus Chrobato-rum Princeps Porga vita, regnoque decefliflent. Nec audiendus eft Error Cn hic Romanus Spalatenfium Catalogus, qui fecundum Chrobatorum jjiog Jp£ Principem Porinum appellat, ac regimen ejus ad annum ufque 680-bni priimi producit: error enim ejus manifeftus eft, tam in nomine Secundi, quam prindpibns in initiis, fineque primorum duorum Chrobatiae Principum , quos am- "mgitur. bos ille inter annos 650- & 680- conclufit. Nam palam eft ex Por-phyrogenito (A) primi Chrobatorum Ducis , quem Porga Patrem vo-cat , initia cum anno 636. & finem cum anno 639. conjunfta efle , fiquidein baptismi tempus non attigerit 5 qui Chrobatis regnante jam fecundo Principe Porpa anno 64O. obvenit Heraclio I. ad clavum Imperii fedente. Porinur autem tefte eodem Porphyrogenito (B) no-no tantum faeculo Chrobatis Dux praefuit, qui excuflo Francorum jugo gentem libertati reftituit, & baptismum apud fuos fecundum celebravit , luftratis facro fonte , & Lejje Evangelica" imbutis, qui nondum antea fuperftitionibus avitis nuncium miferant. SER.BL. Sint haec, ut ex Porphyrogenito ftatuifli : at a- Opponnn-fia ipfa , 'quae Delmitanae Synodo tribuuntur, dubiam, fufpe&amque fi- Delmiiauo dem reddunt. Improbabilis videtur regnorum Serbliae, ac Chrobatise co- ^0""1*®' pulatio , atque in unum Budimirum geirte Serblianum , Chrobatorum quoque conlpiratio , quibus regno pares, dignique domi fuae vix de-efle poterant. Divifio quoque provinciarum Dalmatiae in maritimam, & tranrmontanam 5 maritim® rurfus in albam , & rubram Cbrobatiam, aut commentitia prorfus eft , aut Porphyrogenito incognita: ejus certe nullum exftat veftigium in Porphyrogeniti Geographia , quae a Diocleatis Proyinciarum defcriptione non leviter, nec in paucis diflidet. Nam Porphyrogenitus Albam Cbrobatiam non in Dalmatia ipfa confti-tuit, fed prope Franciam, & ultra Turciam (C) fubmovit: Rubra au- H 2 tem (A) Lib. de Adm. Imp. cap. 31. ubi de primo Chrobarorum brpcismo fub Heraclio I- agit j cujus textum fupra retuli. (B) Lib. de Adm. Imp. cap. jo. ubi de fecundo Cbrobatorum ad faculum IX. baptismo lic Tcribit : Per aliquot vero annot etiatn 'Dahnatiam incoletites Chrobati Francit fubjciebamur - * tanta in ipfos crudelitate utebantur Franci, ut latfantes eoruui pueros occidentes canibus objecerent: quee res cum intoie-rabi/is Chrobatis ejfet, faffo diffidio , principes, quos ex ipjis habebant , interemerunt : tinde tnagnus contra eos exercitus movit e Francia : £r poji ftptem annorum bellum agre tandem fuperiores fa&i Cbrobati mnes Francos eorutnque principem Kozilin e tnedio fufiu/erunt: exitide li-^eri , &J fui juris faSIi ,ficrum baptisma a Romano Povtifice 'pctieruut% miffique Epifcopi ipfos baptizarunt principatum tensnte PORINO. (B) Turcia nomine Hungariam inteliigit cap. ji. f 32 COLLOQIUM PRIMUM tetn Cbrobatia nuspiam meminit; traftumque illum terrarum Dalma-tiae inferioris, qui a Zentina fluvio in occafum ad Iflriam ufque excurrit , fimpliciter, abfolute, & absque addito Cbrobatiam appellat, ac XI. ejus Zupanias numerat : Cbkbianam , T*en%inam , Em*tam , Plcbam, Pe/entam , ParatbalaJJiam , Breberam, Konam , Tunam, , Ninam : ac tres alias: Kribafam, Z/cd» , & Giwcbam Bano fubjicit: partemque Chrobatorum in Pannoniam , & Illyricum fubin-de commigrafle tradit (A). Superiorem autem Dalmatiam , quam a Serblis occupatam, infellamque teftatur , in Regiones quatuor , hoc eft : Diocliam , Tribuiiiarn, Zacblumiam , & Paganiam , Romanis di-cfcam Narentam , dividit, & Zupanias, ac urbes nonnullas atci.igit. Copuiati» BULG. Copulatio regnorum Serbliae Chrobatiaeque , quam Se?bii™ & improbabilem ajebas , Diocleatis vetufti, probique Scriptoris teftimo. S^Sldiinl. n*° n"ltur 9 (lu°d nec a veterum quoquam rcfellitur , & in-Ie pon-ro defendi-dus, ac robur accipit, quod poft Porgam fecundum Chrobatorum Prin-cipem, nullus dcinceps ad IX. ufque iaeculum proprius,& a SerUianis diilindus feu Rex , feu Dux Chrobatiae apud Scriptores quoscunque comparet (B). Qui duo populi , ut Porga exftinfto , in unum Ser-blorum Regem confpirarent, ditionesque fuas uni Budimiro puberran-das deferrent , ii non Sanguinis communio , aut proximae a linitatis nexus, Author certe eife potuit, metus gentis Bulgaricae pap-anae adhuc ac potentiflinue, quae tunc magna ferocia Myfiae u.rique, Thraciae, Ma-vinsiarum* cedoniae, Theflaliae , Dardaniae , Epyro , Illyricoque fe infundebat , Diocieate & Orientis Imperio, Sclavorumque populis jugum,aut excidium mina-Geograa &^atUr* Divifio, defcriptioque Provinciarum , quam Diocleates Delmi phiz Por- a Synodo adornatain refert , cum ad naturam redonum poiitionem-soncSwtur,1 SLue conformata fit , & parte aliqua a veteribus derivata , commenti-tium nihil lapit \ ncc eft cur Porphyrogenito incognita dicatur, cum Geographiae ejusdem , fi rem ipfam fpe&es , apprime confcntiat. Nam uterque Trantmontanam , & Maritimam Serbliam agnofcit, hanc-que iisdem limitibus circumfcribit, ab ortu quidem Dyrrachio vel Dyrrachii oppidis , ab occafu Zentina fluvio, aut Delmi planitie Zentinse affuLa proxime : uterque ex hac meta Chrobatiam aufpica-tus Iftriae confinio ad occidentem definivit, urbeque, quam unus Al-butiurn, alter Valdevinam nuncupat: uterque SerbPae montanae partem Bornam agnofcit. Totum igitur difcrimen utriusque Geographije in eo fubfiftit , quod Diocleates divifiones generaliores fecutus paucis, ac fere jejune Maritimam abfolvit: Porphyrogenitus autem ad mi-nores divifiones delapfus, locupletius omnia pertraftat, cum & Chroba-tiae Zupanias, & Serbliae Maritimae Regiones quatuor , cuin Zupa- niis, (A) Lib. de Adm, Imp. cap. jo. ubi Pannoma nomine Saviam% & lllyirki voca-bulo Bosnam indicare videtur. (B) Vide ad calcem Tabulam I. & II. da-cum Chrobatise. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? niis, urbibusque nominatimdefcribit: quod,quia praftat vocabulis,ac no-menclatura a Serblis, Chrobatisque mutuata, indicio eft ,hanc quoque divifionem a Delmitana Synodo in ufum gentium illarum inveftam fuilTe , quam Diocleates referre praetermifit: fed Dalmatia Tranmonta-na , quam uterque Scriptor Serb/iam appellat, defcriptio apud Dio-cleatem copiofior, fcecundiorque eft: is enim Drini fluminis curfu Serbliam in Bofnam, ac Rafliam diuifit, & Bofnam ad occafum Fini monte. Rafliam ab ortu Labo flumine definiit; quod v-trumque Porphyrogenitus neglexit. * SERBL. At, divifio maritima in rubram, & albam Chro-batiam nondum a fufpicione liberata, exemtaque eft: fi enim il-la Delmitanam Synodum Authorem habuit, cur nullum ejus in Porphyrogenito exftat veftigium ? » . « BULG. Hanc quoque partitionem a fulpicione liberat, ac Synodo vindicat Scriptorum quorumdam ufus, ac Authoritas (A) , & , quod plurimi facio, fcutum ipfum vetuftiflimum ex Kubram* oi-albis , rubrisque taxillis permixte compofitum , quo ab olim JJ^f^ hodiedum Chrobatia utitur : eo enim , velut Symbolo quoe*h ^ dam , tam veterein Maritima, Dalmatia divifionem in rubram, &bauzr*giu albam Chrobatiam , quam & utriusque Regni unionem, a Diocleateyli^/""*' aifertam , teftatam facit, ftabilitque : quae icuti Chrobatici origo, fi non certa, probabiliflima fane videtur. Nec te tuibet, quod apud Porphyrogenitum alba, rubraque Cbrobatia in Dalmatia nulla exftet memoria. Nam cum Chrobati IX. Saeculo defciviflent a Serblis , diftinftosque Duces fub Francis nadli eflent, Serbli quoque rulra Chrobatia nomen a Budimiro inveftum 5 fenfim antiquarunt , tra&um-que illum, qui a Zentina flumine ad Drilonem in ortum excurrit , primaevo fuo vocabulo Dalmatiam fuperiorem, aut Serbliam Mariti-mam , aut particularibus Regionum Dioclia , Terbunia> Zachlumia , Paganiaque vocabulis, crebrius, familiariusque compellarunt. Ea proinde appelletione velut ufu praefenti communius recepta Porphyrogenitua quoque ufus eft in Libro de Adminiftratione Imperii , quo Roma-num filiuin de fitu, ac nominibus Regionum, Provinciarumque , ut fuo aevo vigebant, informabat. Caeterum, neque tum vetus divifio vocabulaquc Aiba, ScRubra Cbrobatia ita in defvetudinem penitus abi-erunt, aut obliterata funt, ut non memoria eorundem, ufusque ad pofteriorem aetatem tranfierit (B) : cujus initia nullibi melius , quam in Delmitano Concilio cum Diocleate conftitues. 1 SERBL. (A) Flavius filondus , Andreas Dandulus. Et ante hos Joan. Sylizes curopalata ad annum 1071 in Michaele Duca Imperatore, dicens : Serborum gens , quos etiam Chrobatos vocattt, exiit. &V. & Zonaras : Gens Chrobatorum , quos mnnulli Servios vocant. (B) Fiavius Blondus Andreas Dandulus , aliisque. 34 COLLOQUIUM SECUNDUM. DE STATU REGNI &c. XI- SERBL. Delmitana Synodus , cujus a;vum faeculo VII. , Synodus & a&a ipfa vindicafti hadenus, tenuit dies ipfos XII. Oftonis de Strxil. Lege Divina , Sacris Literis , Ecclefiarum Statu, & Priuilegiis tra-ib? EpifJo-^atum : quatuor refidui in Regnorum Juribus, ac immunitatibus , pi,& Ma-poteftate Regis , Banorum , Zupanorum , & Centurionum Officiis, fiJT™' Prouinciarum divifione, ac Epifcopatuum , metisque definiendis coL coronaius. locati funt : terminataque Synodo Budimirus per manus Legati Apo-jftolici Cardinalium , & Epifcoporum confecratus, ac diademate re-Sanciitas gali Serbliae , Chrobatia;que coronatus eft (A). Igitur praeter baptis-Reiigionis mum Drimum & primaevam in Evangelio , ac Fide Chrifti Inllitu- Chriltianc, r „ , . . , . & Regni tionem, coronam quoque pnmam berbiia, Chrobatiaque debet Sedi Ro-•pftuTs«b- manae , eftque illi , ab ipfo fui exordio, Sacro una , ac profano ju-Romanaede re devin&a : Hoc eft , quod adhuc ignoravimus ; valet vero pluri. mum ad conciliandos , tam beneficae in nos fedi animos , poftquain ab illa, & Religionis Chriftianae San&itudo, & Regni faftigium, Ma-* jeftas , gloria , decusque in nos profluxit. Obitns Bn- BVLG. Hoc tu interim alta mente retine , & in bonum g-en- annnm 680 tu® converte* ^udimirur Rex i poftquam annos regni XL. (B) partim fuccedit in Patris confortio , partim affatis ejus expleuit; anno, poft celebratum Svetoikm* Qoncj{juni i proximo 680. (C), cum vita longiore effet digniflimus « humanis ereptu^ , Succefforem in Regnis Svetolicum reliquit: cujiw nos, & Succefforum res , quas nobis vetuftas reliquas fecit, Collo-quio fequente , compendio perftringemus , Statumque Religionis , ac Regni Serblici , qui ufque ad IX. faeculi interregnum viguit, quan-tum licebit , detegemus. COL- ■ ------------------- / (A) Diocleates, quem vide ad finem. (B) Diocleates. (C) Catalogus Ko« mamis Archi - Epifcoporum Spalatenlium. # (O) # 35 COLLOQUIUM SECUNDUM. de statu regni, et religionis SERBLORUMA CONCILIO DELMITANO ULTRA ME- DlUMIXSiECULl, SEU INTERREGNUM CIASLAVI. S' I. ^ERBL. Duplex principum Serbliae feries circumfertur, una a Porphyrogenito, altera a Diocleate contexta. Utrique vix quid" quam commune invenio. Hanc ergo , an illam comple&emur? Porphyrogcnitus, initio per anonymos dufto, fic iuam adornavit (A). Cum autem fub Romanorum poteftate ejjet Bulparia (erat vero ad annum ,Serie» ~ t> i ■ • \ t ■ ■ • .,t principuni usque 679. quoBulgan lrruperunt) itrvtotum prtnctpe, qui ad Imperato-&trti,«r » rem (onfugerat vitajuttBo: (Confugerat autem ad Heraclium I. ibatimi- g«njiy.ro* rus) ftliur ipfiur fuccejjit: (qucm nos Eudimirum appeliavimus) Mox nepor, & Jic omner, qui ab eo dejlenderunt: tx quibur poji annor aliquot juit Boijejilabur, a quo Radorlabur, a quo Projegeot, a quo Blajiimerur: quem Baiilio I. ad annum 867« aequalem fuiile ex eodem Porphyro- genito novimus. At longe diverfam feriem, aliosque Satimirl ac Budi- miri priinorum regum Succeflbres defcriplit Diocleates hoc ordine: Svetoficum , Vlaiirlavum , Tomiflavum: Sebefaum, Rafbivojum, Vladimi- r«w. Debinc, Caramirum, Tvardojlaum, Tolimirum: Pribiftiavum, CrtJJi'^^^ mirum, ^vctoradwn, Radoflavum, Ciaflavum: quo fub annum g62. ab irrumpentibus Hungaris peremto, lequutum eit Serbliae interregnum: quod etiam Porphyrogenitus (B). innuiife videtur, cum de Serbiis ad annum 867. in hunc modum fcribit: Principer autem bte genter non ha- bent^Jed Zupanor Jener, quemadmodum tT rtliqui Sclavorum popuii. Ac paucis interjefiis fubdit: Bapti&atir autem ipjir tunc principer dejigna- vit (nempe Bafilius I.) vellent, eligerent ex Jlirpe, quam maxime amarent. Atque ex eo tempore pri iciper ipfir ex eadem Jiirpe bodiedum, »0» alia eliguntur. BULG. Seriem Reeum Serbliae nunc ex Diocleate abfque. Chrono. f . log1* 80- annorum nota defcriptam, Romanus Spalatenfium Archi Epifcoporum rundem » catalogus, cum annos fingulorum regum definite circumfcribere haud 5piK.fi. poffet, in certas annorum epochas digeffit, redegitque. Igitur inter J^fj." annos 638. & 68O. Satimirum primum Serbliae principem, & Bvdimi- go. rum ejus filium conclufit. Inter annos 6gO. & 774. Svetolicum, Vla-dirlaum, Tomiftavum^ Sebeflavum, Rafbivojum, & Vladimirum conftituifc. Ab anno 774. ad 830. quinque reges congeffit: Caramirum, Tvardofa- I 2 um, (A) Conftant. Porphjrr. L. dc adm. Imp. c. ja. (b) Idem ibidem c. 29. 36 ' COLLOQUIUM SECUNDUM. um, Tolimirum, Pribijilavum, fr CreJJimirum. Tandem inter annos 830. & 840. Svetoradum, & Radoflavum. Ac iterum eundem Radof avum, & Ciaflavitm inter annos 840* & 86O. compofuit. Quo quidern lucis a-liquid Diocleati affudit. SERBL. Probaturne tibi haec Regum feries a Diocleate di-gefta, & an defers epochis chronologicis a laudato Catalogi authore conftitutis ? BULG. Opinor Catalogi authorem annorum epochas, qui-bus reges Serbliae conclufit , fatis apte conftituifle, & vix in pauculig annis deviafle: qui, fi ad indicatos a Diocleate regum annos animum advertiflet, potuit & fingulis Regum annos proprios defcribere, cal-culo fatis veriflmili, quemadmodum nos ipfi praeeunte Diocleate Reges in ordinem chronologicuin reducemus. Nec eft quod opponam regum feriei a Diocleate contextae: generationum dumtaxat numerum inter an-nos 774. & 84O. ad pauciores reftringendum pronuncio. Quare in fua epocha re&e fubfiftunt Satimirur, & Budimirur Reges: quorum pri-. 0r ex Porphyrogenito paulo ante 679' deceflit: alter vero, cum a Di-ocleate annos XL. regnafle feratur, a patre in Regni confortium afliim. tus eft anno 639. Subfiftunt quoque in aflignato annorum curriculo Svetolieus, VladiJlaus , fcr Tomijlaur: Sebef/aus, Rarbivojur & Vladimirur. ■ Nam his omnibus non nifi tres generationes continentur, ut videre eft ex Tabula I. Regum Serviae, (A). trium autem generationum commo-de capax eft curriculum annorum 94., quod periodo illa intercipitur. At cum in epocha ab anno 774. ad 84O. du&ta, anni non nifi 66. in. tercedant, licet feptem Regibus Caramiro , Tvardorfavo, Tolimiro, Pri-bijilavo, CreJJimiro, Sveiorado, i°T Radoflavo locus. ac tempusfatis patens adeflet, praecipue, cum eorum poftremus etiam ultra annum 8-40. resi-men produxerit: fex tamen generadonibus, quas hic Diocleates adftru. it, anni nequaquam fuppetunt. Quare in hujus periodi principibus, • non plures tribus generationes ftatuendas opinor, fic: ut Caramirus pa-ter Tvardoflavi, & Tolimiri fuerit} ac proinde Tolimirus frater, non vero filius Tvardoflavi exftiterit: quod idcirco etiam eft ample&endum, quod Orbinus (B). Tvardoflavum improlem deceflifle aflirmet. Dein-de, ut tolimiri filius fuerit Pribijllavus: & ex Pribijllavo nati fint tres filii CreJJimirus, Svetoradus, & Radofavus (C). cum vel ipfae annorum 66. anguftiae non admittant, ut Pribijilavi filius CreJJimirus : Creflimiri Sveto-radus: Svetoradi Radojlavus exftiterit, ut fcripfit Diocleates. Nec primus eft hic Diocleatis error genealogicus, ut mirari fubeat, fi cor-rigatur. Admifla vero ad hunc modum genealogiae emendatione, ad-mitti poteft regnafle omnes ordine a Diocleate indicato. CiaslavuM tamen, Radoflavi filium regnum ultra annum 860. produxifle, attigifle- (A) vide Tab. I. Reg. Scrb. (B) Otbinus in nota m»reinali n. aij. (C) vide Tab. I. Reg. Serbl. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? que 862. evincit Hungarorum irruptio, quae ante hunc annum non contigit (A), & Ciaslavo mortem, ac Serbliae interregnum attulit (B). SERBL. His, quae Diocleatem gravabant hactenus, decla- jr ratis, experiamur jahi, an, quae is narrat de fuis regibus, cum fide ali-arum hiiloriarum confentiant? Narrat Tomifavum bella geflille cum Diocleat» Hungaris. Narrat Vladimiri connubio, quod cum Hungariae regis filiadc ^ublii! inilt, pncein inter gentem utramque efle compofitam. Caramiro au-tem rcjrc • defecifle Albam Cbrobatiam: fed a Tvardoflavo filio rece-ptam. Crcjjimiro demum regnante progreflis ex Iflria Gcrmanis9 beilum exarfille, quod Svctoradi connubio cum filia Ducis Germanorum fit finitum. Denique Radofavo rege Albam Cbrobatiam rebellaife, beditio-neni movente Bano Beliuio; & Radoslavum a filio Ciaflavo throno dejedlumexulem Romam conceflifle, ac vitam illic terminalfe. BULG. Haec etiam, quae prima fronte fida putes, appri-me cuiu aliarum hiftoriarum fide conlentiunt, fi Diocieati redta detur interpretatio. Itaque bella Tomiflavi cum Hungaris: & V/atiimiri cum rom fi Hungara conjugium de Humiis Abaribus tunc Panoniae dominantibus de »l»°r»m exponenda veniunt. Nam gens, quae hodie Hungarorum nomen gerit,Sc"oife."S Tomiftavi & Vladimiri aevo, a Serblia quam longiflime abfuit, nec unt" Europae adhuc innotuerat. Apud eundem Scriptorem fub Gtrmano« rum vocabulo Franci latent: & defeciio Alba Cbrobutia, quae rege Cara-miro evenifle narratur, aut fuit ipfa occupatio IJbria, Lxbumiaqut per Francos, quam eorum annales ad annum 789» defigunt: aut ejus occaiione Chrobatorum defe&io latius ferpfit. Sed praeter Ijiriam, & Uburniam quae in Francorum poteftate manferunt, caetera recepit Tvardofaius CreJJimiro autem regnante, novum bellum cum Francis exariit, qui ad annum 8O6. Ijlria egrefli, magnam ulterioris quoque Alba Chrobatia partem fuo adjecerunt imperio (C). Sub quorum deinceps clientela po-fiti Chrobatae, proprios rurfus, ac diftin&os a Serbliae regibus Duces numerare ceperunt. Ex quibus Bornam ordine primum nominatum invenio ad annum 818« Dalmatiae, Liburniaeque principem: tum Ladif lavum nepotem ejus ad annum 821. & fequentem. Dein MifUvum (D), pofthac Conftantini Porphyrogeniti Porinum , qui crudele tranco-rum Dominium perofus, poft feptennii bellum, ut narrat Porphyrope-nitus (E): omnts Francos, torumqut principem Cot%ilin t mtdio frjtt,iu: Chrobatosque Francorum jugo exemit: & gentem, qua parte adhuc pagana fuerat, per Sacfcrdotes Roma accerfitos, Chrifto regeneravit fub annum 832- Sed Gofjtlinum Comitem, qui ipfe Porphirogeniti Co-ttolin efle debet, non a Porino e medio fublatum, fed jubente Ludo-vico pio anno 834. cum pluribus aliis capite muldatum refert author K vita (A). Annales Bertiniani apud Ducbefne T. j. (B). vide Tab. I. Reg Serbliar. (C). Fginhartlus (D). vide T«b. II. Ducum, regumque Chrobatiac .(£). L. de adm. Imp, c. }0. N.J. 38 ' COLLOQUIUM SECUNDUM. vitae Ludovici pii (A). Porinum in principatu fequutus eft Terpimirus I. quem rurfus fub Francorum clientelam rediifle indicat diploma ipfius anno 837. editum: cui, quia epocham a regno Lotharil Italico peti-tam praefixit (B). non obicurum Francicae clientelae teftimonium prae-buit. Quae de Radoflava Diocleates commemorat, magnam partem ftare poffunt. Stat ergo Beli*ium partis albae Chrobatiae, qua; in po-teftate Seblorum adhuc manferat, Banum fuifle, & cum rebellaiiet, armis fubalftum (C). Stat quoque Radoflavum a Ciaflavo filio throno dejedum, exulem Romae vitam claufiffe, ac in aede S. Joannis Late-ranenfi Sepultura donatum. At,eundem Paulimiri regis avum fuiiTe a-libi negabimus, praeunte Porphyrogenito, hocque duce genealogiam Paulimiri a Diocleate ternere conftru&am, corrigemus, veriore fubfti-tuta. ■ SERBL. Diocleatis narrationibus cum fide aliarum hiftoria-rum compofitis; reliquum eft, ut moduum, viamque detegas, qua ejus regum Series cum Serie principuax a Porphirogenito indicata , conci-lietur. Multam hactenus perplexis Diocleatis, confufifque narrationi-bus lucem affudifti} impiebis vota omnium, fi feriem utrainjue con-cilies. Nec te moretur, quoi ifthoc praefentis tui inftituti n^n eft. Danduin eft amico aliquid etiam extra ordinem pofcenti. Series BULG. Si anonymos Porphyrogeniti Serbliae principes ex *Porphyro" Diocleatis Serie usque ad Pribijilavum fuppleamus, nihil fortaifis, feu geniti con- m Diocleatem, feu in Porphyrogenitum peccabimus. Imo id prorfus ferie Dio- cum mente, ac teitimonio Porphyrogeniti conveniet, qui feriem fuam anonymorum principum a primis Serbliae regibus diferte inchoavit, & tacitis nominibus per generationes complures ad BoiJeJiUbum ufque perduxit, cum fic ait (D): Serviorum princjpe, qui ad Imperatorem confugt* rut, vita JunSo JucceJJit filius , mox nepos, & Jic omncs, qui ab eo defcen-derunt: ex quibus pojt annos aliquot Boijejilabus. Sed fic nondum Por-phyrogenitum cum Dioclate ex toto conciliavimus. Id, ut fiat Boifejila-Hoifcft- bum Porphyrogeniti eundem cum Pribijilavo Diocleatis effe pronuncio. phyrogeni* Moveor ad hoc affirmandum prima ex ipfa fimilitudines ac vicinitate, tci,'ftpri-mquae eft intCr haBC du° nomina : & 1ui fortaffe a Porphyrogenito bimavo primitus Scriptus fuit BRlBESTLABOS ab aliis fubinde levi, ac ac facilli-Diocieatis. ffia ijteraruin permutatione (E). efformatus eft BOISESTLABOS. De-inde, quod ad idem prorfus tempus, hoc eft, ad finem ocfcavi, & initium noni iaeculi fpeftet Pribiftlabus Diocleatis, & BoireJlUvus Por-phyrogenito. Tandem, quod,ficut apud Porphyrogenitum Boifeftlabi fili- (A). DuChefnein hift. Franc. Script. T. a. pt jia. (B> Diploma Ter. pimiri; exhibet , Lucius, & ex eo Farlatus, (C). Porphyr- L. cit. h. 10. c. 31. qui inter urbes Chrobatiae recenfet BeJitzin ? % qua B». ni cognomentum fluxir. (D). L. de adm. Imp. c. j2. (E) , in lo. cum R fubflituendo. 0, & in Iccum literam S. affir.em 'prorfus. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? jilius fuit Radorlavur ; ita quoque apud Diocleatem Pribifllavi filius debeat effe Radorlavut , ut antea evicimus. SERBL. Sit ita , vt ftatuifti : fuerint Pribirtlavi filii Crsf-fimirut Svetoradur , & Radorlavur : at,cur omiifis CreJJimiro, ac Sueto-ntdo, Radorlavum dumtaxat Boijtjllavi filium commemorauit Porphyro- genitus ? BVLG. Opinor id fa&um idcirco , quod continuo a patris^jj^"5* morte Radorlavo Serbliae montanae principatus obuenerit, quern folum,Mootan* acprsecipue Porphyrogenitus defcribendum lufceperat. Ex qua eadem principei caufa, Ciarlavum quoque Radoslavi filium maritimae Serbliae Regem 9 Diocleate relatum filentio praiterivit, & folurn Profwacm. montanae Reses Ma* .. •■ ni /) • / a \ • . _rit.maprr» Serbliae pnncipem attigit, ex quo nlajtimtrer (A) , qui paucis poftfequitur. Ciatlavi interregnum annis montanae iuae, quam a patris morte tenuit maritimam quoque Serbliam copulauit (B), & Bafilio I. imperante, fuffragio populi vtramque moderatus ell: ab anno 868» vt infra dicam. Atque hanc ego vnam , fi non certiilimam, probabilem certe Diocle- atis cum Porphyrogenito, ipfaque veritate conciliandi rationemmo- dumque inuenio. Neque tamen viin facio, aut quemquam in noftram cogo fententiam. Ad cujus perfpicuitatem nequid defideretur Tabel- lam Serbliae Montanae Principum ad hanc normam exadtam, & cum Diocieate conciliatam , ad calcem adnedto (C). SERBL. His principibus , quorum feriem paulo fupra me-dium IX. iaeculi deduximus ; Statum Regni Serblici liberrimum , & ____y f% »» f __ ITT. nec ura — ---- — ' <-> ----------------— 1 — : Romanis Imperatoribus poft Heraclium I. nec Bulgaris obnoxi- PoftHer». uui, aut ve&igalem fuifle difcimus ex Porphyrogenito (D). Et de Ro jf",™, t manis quidem fic alferit : Ab Imperio Heraclii Imperatorir , uti, cumSni9tthUx dt Cbrebatir , ac Serblir agemur , dicttur: univerfa DAmatia, ntc noti&™ iX.*' fnitima illit genter Urobati , S;rbli , Zacalumi, TerbuniotaCanalita ,?0CrUp",S. Diocletani, & Arentani , qui , fcT Pagani unncupati funt , ditioni R0*&*B™ mana fe fubtraxerunt ; quippe,cum Romanum imperium per imperantium tuac temporir ignaviam , & maxime Micbaelir Amorienfir Balbi , tantum mn expiraffet; qui Dalmatiam ( nempe Maritimam ) incolebant , Jui jurit faSli funt, nec Romano Imperatori , nec cuiquam a/teri fiibjefti. /-tidem contermina i/lir genter Cbrobati, Serbli , Zacblumi, Terbuniota rr ? K 2 Ca. (A) Ex Lib. cit. cap. 32, Porphyrogeniti verba funt : Ex quibus pojl annor aliquot Boifefllabus : a qtio Rodoslabus : a quo Prosegas: a quo Blajli• meres. (B) Ex his, & Diocieate conflat Serviam irontanarr fepiusaMa. «tima divifam , rurfumque copulatam fuifle. Quod nos etiam Tabu-la I. Principum Montanx Servijc expreflTmus. (C) Vide Tabulam I» Prinripum Montanue Serbliae ex Porphyrogenito Diocleati conciliatam. (D) Lib. de Adm. Imp. cap. aj. 40 ' COLLOQUIUM SECUNDUM. Canalita, Diocktam , Pagani excuJJtr Romani Imperii hahenir , Hbtri\ Jitirquc, non alienir legilur ttfi Junt. Atque hoc iplum de Chrobato-rum , ac Serblorum exemtione a dominatu Bulgarorum tradit li-bro eodem dp Adminiftratione Imperii (A). heria» "S x" BULG. Hoc poftremum nos alias in quaeftionem vocabi- planatnr. nius pra;eunte ipfo Conftantino Porphyrogenito. Id fane aliunde con-ftat , ab irruptione Bulgarorum in Romanum Imperium , res Serblo-rum, non leviter labefa&atas efle , accifas eorum ditiones , & in an-guftius contraftas , partemque Provinciarum, quae antea Serblia; fub-erant, & veteri Daciae , ac Mcefiae fuperiori refpondebant , injus, nomenque Bulgariae commigraffe. Accifas funt quoque Serviae vire-,',1 ac potentia non mediocriter diminuta eft per lecefiionem bona; partis Clirobatorum in Illyricum , ac Pannoniam , de qua Porphyropenitus (B). Deinde Francis occupantibus faeculo VIII. Liburniam , Iftriam-que; & IX faeculo in Dalmatiam, majoremque Chrobatiae albse partera fubingreffis, novisque ex gente Chrobatorum Ducibus inftitutis. SERBL. Tam varius, perturbatufque, cum per haec fa:cu-la Serbliani Regni Status fuerit, qus , & an melior facies religionis erat ? ^ EccieR* BULG. Religio ex prima Inftitutione , eadem ac invariata statasCIad manfit, fi eos demas , qui poft irruptionem Bulgarorum paganorum, J5Tdis«nii av*tas fuperftitiones defciverunt. Hierachiae quoque Ecclefiaftica; idemfere, per Serbliam idem fere ordo, moduf^ue perftitit, quem Budimiri pie-udio. tas inuexerat, & Legatus fedis Apoftolicae in conuentu Delmitam Synodaii Decreto fixerat. Cujus teftern habeo Diocleatem, qui poft-quarn retulit Budimirum expletis regiminis annis XL. Diocliae in filica Sanflae Mariae Sepultura donatum & Svetolicum filium ibidem in Regem proclamatum , ac Minifterio Archi-Epifcopi Diocliae con-fecratum fuifie , continuo fubdit: Ex illa die denique mor adolevit, ut in eadem Lcclejia tligtrtntur, fcr ordinarentur omner reger hujttr terra. Quod fane argumento eft, ficut Dioclienfes Antiftites , ita Reges quoque Serblorum in fide Chrifti, communione Sedis Apoftolic», ac in poteftate Patriarchae Romani conftanter perdurafle. jfura Par SERT5L. Romanae Sedis in gentem Serblorum inra Patriarchi- tnarchica r . , .... , . J a Rom. E- ca, ufu etiam maximarum rerum pnmo fcilicet baptismo Seblorum, fSm" pr«fidio Legati Apoftolici in Synodo Delmitana, ac denique Budimiri enercita. per manus ejus confecratione, coronationeque, & Epifcopatuum infti-tutione, divifioneque corroborata fuifle, extra omne eft dubium. Jura eadem confirmauit etiam mos, vfusque fucceflbrum regum, qui per . Dio- (A) I.ib. eodem cap. 31. & ji. (B) tib, eod. cap. jg. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? piocletanos Antiftitcs Ecclefias Romanae conjunftos , in aede Principe Sanftae Mariae unfti , confecrati, ac regali diademate infigniti funt longo ordine. At an Heraclius I. Auguftus , qui feculo VII. pri-mus Serblorum gentem Romano Pariarchae fubmifit, jure id, atque ex debito egerit , hoc eft : quod nunc in quaeftionem voco. BVLG. Ex veteri inftituto, atque adeo ex aequo, & mune- iv. re ita egiffe Heraclium I. exploratum eft. Noverat enim, & ufu, per- Serbtaron; petuo & Oecumenicarum Synodorum decretis , regiones, in quas recens non adCoa* Ghrobatos, Serblosque illocauerat cum vniuerfa Illyrico ad jus folius feo'"^0^' Patriarchae Romani attinere, nec partem in eo habere vllam Conftan- j*?]"'^*' tinopoleos antiftites. Narn poftquam eti?.m in II. generali Synodo an- pcrtintnt. no 381« Conftantinopolitanus Patriarchatus eft eredtus, & per Syno-J;"!, dum IV. anno 451. Chalcedone eft confirmatus, probe noti erant li-erat-mites, quibus nouus ejus Primatus, ne quando honore abuteretur , eft ' circumfcriptus. Nec enim plures, quam tres dioecefes Aiiana, Thra-cica, Pontica, ac barbarorum Pontum accolentium ejus jurifdiftioni aifignatae fun t: verba canonis XXVIII. Chalcedonenfis accipe : Ut & c ™£ca*rfr" Potiticte , & jjjiar/a , & Tkracica Dicecejir Metropolitain Joli: praterea E- nopojiwni pifcopi Diacejeon, qua Junt inter babaror , a pradiEo Tbrono Stmaijjima i_on«il. Conjiantinopolitana Ecclejia ordinentur. \ SERBL. Regiones, quas Heraclio I. Serbli infederunt , nec ad Afianam, nec ad Ponticam Dioecefim pertinuiffe palam eft : at fortaffe ad Dicecefim, qu3e eft inter barbaros, aut Thracicam, relatae fuerint? Age igitur , & diaecefeon barbaricarum, ac Thraciae provin-cias recenfe, vt de noftris, quas infedimus, regionibus, aequum feram judicium, femelque pro certo cognofcam , ad quem iftae Patriarcha-tum fint referendae. BULG. Illyrici regiones, in quas Serbli immigrarunt, fub barbaricarum appellatione canone XXVIII. Chalcedonenfi non venif-fe, tum inde palam eft, quod, dum condebatur canon , in poteftate ^B,rl'8* Romani imperii, & chriftianae exftiterint (A); tum & ex fide veftro-rum interpretum ejufdem canonis Zonaerae, ac Balfamonis, qui dice-cefi barbaricae non aliud adfcripferunt, quam RuJJiam , Alaniam , Ibc-riam -> AbaJgiam, ceterasque Ponto Euxino affufas provincias, qus in barbarorum poteftate degebant, nec pars imperii Romani cenfe-hantur. Sed neque ad Thraciae dicecefim regiones Serblicas connume-ratas effe certiflimum eft. Nam univerfae imperii notitiae (B) , fex-tus infuper Rufus (C), Hieroclis Grammatici Synecdemus, ipfeque Conftantinus Porphyrogenitus (D) ore uno fex dumtaxat, nec plures L Pro- (A) Canon ag. conditus eft in Syn. Chalced. anno 4fi. (B) Notitia: Imperii Conflantini M. ThtodoCi, Honorii, & Arcadii. (C) in Breriario. (D). Lib. 2. de Thcmatibus. 80 ' COLLOQUIUM SECUNDUM. IS|Di<*" Provlucias Dlcecefi Thraclcae infcriprerunc, hoc eft: Europam, Thra-Thraci*. ciae partem extremam, in qua eft Byzantium : Tbraciam proprie di-dam : Rbodopc» : Hctmimontem : Scytbiam poutieam : ac Myjiam infe-riorem, five Jecundam. Hierocles urbesj ipfas Provinciarum ante Sae-culum X. expofuit : quem fecutus eft Porphyrogenitus Lib. 2. de Them. Atque, ut caeterarum Provinciarum Urbes nunc pra;teream quae fuerunt Myjtte fecunda, ac Scytbia, ex Hierocle accipe : Myfa inquit, Jecunda Jitb Prajide urber VIII. Martiaonopolir , Odyflur , Doro. Jiolur , Kicopolir , Kovtt jippiaria, Ebrettur. Ad pontum vero Jjrbes Pro- ^ j^fr Prafide urber XV. Tomir , Dionyfiopolir , Acra, Qallatir, Myiis k- Jlrur , tConflantiana , Zaldapa , Tropur , Axiopolir , Capidaua , Carjur , Scythii & Trotmis , Noviodunur, Aigiflur , Almyrir, Harum autem , feu Provin-pgntivx. cjarum 9 feu urbium nulla a Serblis infefla eft. Itaque ex laudato Chalcedonenfi. Canone Provincise Regni Serblici, ficut extra fines Patriarchae Conftantinopolitani erant pofitae , ita ab ejus jure liberse, exemptaeque fuerant, atque adeo ad Romanum , cujus omnc Illyri-cum fuit , unice , & jure optimo fpe&abant. V. SERBL. lilyricum vero, quam late porreftum , quae ejus Iiiyricum Dicecefes , Dicecefeon Provinciae, ac Provinciarum Urbes ? & an prim.tusia omnes Romano Patriarchae adfcribendae ? tiiTiine ver-fut orien- tein patuit. BULG. IHyrici non una femper magnitudo, nec conftans fuit. Crevit , & diminutum eft, adjedtis, vel detra&is Provinciis. Tiberius Auguftus etiam inferiorem Myjiam Illyrico adfcriplit, cui , & Strabo, Appianus, ac Svetonius, aliique Scriptores eandem incluferunt. Imperator Valerianus iplam quoque Thraciam Illyrico connumeralfe videtur , cum ad Ablavium de Claudio fic fcribit (A). Defuic conqueri, quod adbuc Claudiur cji tribunur - - Dux faBur ejl , & Dux totiur II-lyrici : bahet in potejlate Thraciar , Maejor , Dalmatar , Patwonior , Da. ftaJtono°n"C0T exercitut* Ita cum pri^cipio rei Chriftianae Illyricus latriflime magnocon-pateret, longiusque inj Orientem procurreret 5 Conftantinus maenu3 Provindaf Thraciam ejus gremio exemit , fex Provinciis , quas iupra enume-xvii. ravimus, Thraciae Dicecefi aflignatis (B). Conjunxit vero II- lyrico decem, & feptem Provincias: N°rici duar: Pannoniarum d»ar\ Valeriam : Saviam : Dalmatiam : Mcejiam primam : Daciarum duar : provinciam Macedonia ; TbeJJalia : Acbaja : Epyrum primam , & fecun-dam : Provinciam Pravalitanam , fcr Cretam Infulam. Quas, & Sextus Rufus in Brev iario fic recenfuit : Provinciar babet Illyricur ftotcm, & decem : Koricorum duar: Pannoniarum duar : Valeriam : Saviam : Dal-matiam : Meejiam : Daciarum duar : & in Diceceft Macedonia funt fep-tem :. Macedonia , Tbejfalia , Acbaja , Epyti dua , Pravalir , fr Creta. Quibus Jornandes Dardaniam a Conftantino magno , ac Rufo cum caeteris confufam, permixtamque , diftinfte fuperaddidit. SBRBL. (A) Apud Trebellium Pollionem. (B) In Notit. Imperii adfcripta Coo, ftantino M, \ DE STATTJ REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 43 SERBL. Cum divifione Imperii , quae Honorio , & Ar- Divifum cadio imperantibus obtinuit , quia & lllyricum in Orientale, ac Oc-jf^^S* cidentale divifum eft , & illud Orientis, hoc Occidentis Imperio ob- dcnttle-venit; fors & hierarchia Illyrici, & Ecclefiaftica quoque adminir ftratio mutationem aliquam ex diviiione fubiit ? BULG. Nullam prorfus : nam diviiio regnorum , jura Utrlutque facraruni fedium non dividit, nec perturbat. Manfit ad haec Illyri-^«io.r cus. qualis antea fuit, nii auctis , nil diminutis Provinciis: Illyrico Diccefes . enim Ortentalis Imperii obvenere Dicecefes duae Macedonica, aCfeonJ*p£, Dacica : in Macedonica Dicecefi Provincias erant fex : Afacedouia ,viuciis' Acbaja , Creta , TheJJalia, Epyrur vetur , ac uova , & parr Afacedot/ia Jalatarir. In Diceceli autem Dacia; fuerunt Provincia; quinque : Da-cia Mediterrausa , & Ripenjir: Majia prima : Dardania : Pravalir , fr parr Macedonia Jalutarir. Imperii autem Occidentalis, cum una eifet Dicecefis Illyrica, e fex provinciis fuic compofita : hoc eft, ex Pawionia prima , & Jecunda , Savia, Dalmatia , Norico Meditera-neo, fc* Ripettji. Quae fex Provincia; cum prioribus undecim in u-num colle&ae , numerum feptimum , & decimum implent , poftquam Dariania cum Dacia Ripenfi , ac Mediterranea confufa, permixtaque, proprium nomen , & Provinciae numerum amifit 5 quam nos tamen claritatis caufa retinebimus cum Hierocle. SERBL. Expone jam praeeunte laudato Scriptore urbes ipfas Dioacefeor Dacica, provinciaruraque liuic adfcriptaruin : nam has ipfas infedit gens Serblica cum Dalmatiae parte Occidentis Illyrico con-tributa. BULG. Ex Dacicae Dicecefeos provinciis, Mediterranea Dacia^jj^* Yub Confulari urbes habuit V. Sardicam Metropolim, Pantaliam , Ctrme Daeic«»«• feu Germaniam , Kaijrum, atque Remejianam. Ripenjir Dacia perinde vTSum fub Conlulari urbes numerabat V. Ra%iariam metropoiim, quam Por-urbcfc' phyro^enitus Raje vocat, nec obfcure tradit fuifT Bulgaria;, Serbliaeque limitem: Momopiam feu Benopiam: Acoener: Cajira Martir: Idaum vel Iscum. Provinciae Dardania fub Praefide vrbes erant tres: Scupon me-tropolis : Marion, & Wpiana. Provinciae Pravalir fub Praefide pariter III. urbes: Scodra: Lijfur Doraciou. Demum Provincia Moejia prima cenfuit fub Praefide urbes V. fcilicet: Vimifiacium metropolim, Singido-num, Gratianam, Tricornium, & Orthomarchum. Has vero provincias, urbesque cum gens Serblicamagnam partem tenuerit,& Dalmatiam, qua in ortum vergit , Illyrico inclufas : quid aliud eft confequens, quam , ut Romano Patriarchae fublit, in cujus folius ditione, poteftateque fuit inde a pimis temporibus , omne, quam late patet, Illyricum. SERBL. Hoc vero eft, quod Graeci, ac noftrates eorum ftudiofi pernegant. Nam poft Imperii, Illyricique diviiionem ■ Ori- Divifio1^ L 2 en- 44 ' COLLOQUIUM SECUNDUM. orien. & entalc Illyricum ejusque Diascejim Dacicam Romano fubduftam, in Komdi'a "i1 Jus ^atriarc^® Conftantinopolitani migrafTe tradunt, ac praecipue, poft. archc juri< quam Theodofius II. Auguftus Anno CCCCXXI. lege XLV. fanxit,Ut ^""'fiquid dubii per fui Illyrici Provincias in qujeftionum Canonicaruir, examine emergeret, illud non a fingularibus i pifcopis, quin, neque a Synodis Provincialibus , verum a conventu Sacerdotum totius Dicece-feos Illyricanae difcuteretur , peraftaque difcuifione, & fententia ex-pofita , controverfia tota Conftantinopolim transmitteretur & Judicio Patriarchae fubfterneretur qui ut, Theodofius ajebat, Roma veteri prarogativa fruitur. nee BULG. Ne te quid praetereat, rem omnem ab ovo exo- 4ofii li.e°" dior. Divifio Illyrici in Orientale , ac Occidentale jam Anno CCCLXXIX. invefta (A) Epifcopis Conftantinopolitanis cupiditatem injecit , fedi fuae vindicandi Orientale Illyricum. Neque femel hoc ab iis tentatum eft , poft adeptum Patriarchatus Honorem (B). Damafus per id tempus Papa, ut his illorum Confiliis obviaret , ThefTalonicae Archi - Epifcopum Acholium , Vicarium Sedis Apofto-licae pro Illyrico conftituit (C) : quae dignitas Siricio , Anaftafio , Innocentio,& Zofimo Pontificibus curfumfuum Theilalonicas feliciter tenuit. At Bonifacio Pontifice Romano, & Rufo Theflalonicse vicei apoftolicas gerente graves motus exorti funt, Illyricianis Epifcopis, Papse Bonifacii ftatutis quibusdam per Rufuin vulgatis, acriter rcfra-gantibus: quorum audacia per Bonifacii literas, non modo compref-fa non eft , fed & crevit * fummumque in periculum authori:atein Apoftolicam adduxit: perofi enim Vicariatum Rufi, Epifcopi Illyri-ci , Imperatorem Theodofium II. alioquin augendi Conftantinopolita-ni antiftitis percupidum, denique ad Legem XLV. emittendam im-pulerunt (D). Legis ejus parte prima cavebat Auguftus, ut in Provincias Illyrici antiqui Canones vim obtineant : parte vero altera decernebat, , ut dubia in Canonum interpretatione occurrentia non unius Metropo-tani Judicio , fed Synodi totius Illyricianae Dicecefeos expendantur , atque inde relatio ad Conftantinopolitanum transmittatur : quo qui-dem antiqui Canones quam maxime laedebantur. Verum vix lege mifla , cum ab Honorio augufto Socero admonitus fuiiret de fub-reptione, & fallacia Illyrici Epifcoporum , ac injuria, qu» Romano Pontifici eo Canone irrogabatur (E) continuo ab incepto deftitit, & le-ge antiquata , vim ei omnem detraxit , moremque vetuftum per o- ninia (A). Sozomenus L. 7. c. f. Theodoret. L. 5. c y. Ludov. Du Mefnil Do9r, & difcip. Ecclefiae. (B) Conc. Conftant. anni 381. c. j. (C) Epiftola Da-mafi od Acolium Theff. in Hift. Rom. bipartita apnd Eman. Sehlftrath in antiqu. Eccl. (D) Cod. Theodos. (E) Honorii fugufti 'patrui Fpi-ftolam ad Theodofium II. hujusque refcriptum ad Honorium publicavic Holftenius in Colle&ionc Romana pag. 81. & feq. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? ninia okinere juffit: quod datis ad Honorium auguftum • literis anno CCCCXXii. his Yerbis teftatus eft: Omni Jupplicantium Epifioporum 6u»m Th«-fulreptione remota, Jlatuimur obfervari, quoi prifca Apoflolka diftipUna V canonet veteret eloquuntur, Super qua re, fecundum formam oraculi pertn-mtatit tua ad virot illujires PrajcHor Pratorii Illyrici nojlri Jcripta porrexi-mus, ut celfantibus Epijcoporum fubreptionibus , antiquum ordinem fpecialiter faciant cujlodiri. Quare, & poft Bonifacium Romani antiftites Ccelefti- Vicarit nus, Sixtus, Leo, & qui hos iequuti funt, veftigiis anceceilorum infi-tmApofto-ftentes, negle&o Conftantinopolicano, vices fuas Theilalonicenfibus J.Dt" deferre non deftiterunc. Sed nec Chalcedoneniis Synodus celebrata anno CCCCLl. quanquam recenci memoria, legis ejus rati©nem aliquam Juftiuia-habuit: nam Canone XXVIil. quo inaxime Conftantinopolitani aucho-num1' ricas amplilicata eft, eodem etiam limites, intra fines trium diceceleon Afiana, Pontica, Tbracia, ac Barbarorum, primatui ejus circumdu&i iunt. SEilBL. Ad Theodofianam nihilominus legem fe noftri appli-cant, qui Serblianos in orientali Illyrico, ipfaque ejus Dioeceu Dacica 'lUocatos, malunt Conftantinopolitano,quaihRomano Patriarchaefubeife. BULG. Immemores vero illi funt retra&ationis Theodofianae, cujus paulo ante memininius. Scd nec ad notitiam. eorum perveniile vkictur novella conftitucio XI. Juftiniani I. emifla Belifario urbis Con-1 iule (A) quaj Theodofianam legem, fi quem illa unquam habuiffet vigo» rem, antiquavit,6t funditus evertit. Juftinianus cum amplificandae pa- vil. triae fuae ftudio cumprimis teneretur, Praefedturam Praetorii lllyrici, Ab ho'c} ^ Theifalonica in JuJiiuianam primam nutricem fuam transtuiit; Catelli- trkfus ju-num ejus urbis Epifcopum ad honorem, gradumque Archi- Epifcopi pri1!i""?a. provexit, ejusque authoritatij fupremae fuppofuit provincias Dacia Ri-veaui" ptnjis, ac Mtditerranea, Moejiamprimam, Dardaniam , provinciam Frava- Eju1 pro-litanam, Jecundam Macedoniam (B), & partem etiam ficunda Pannonia , V11KU" qua, ut Hierocles loquitur,funt Syrmit &BaJJiana urbes: atque,ut eidem Archi - Epifcopo vices Sedis Apoftolicae delegaret ab Agapeto Papa ardenter expetiit, & a Vigilio demum impetravit, ut conftat ex ejus-dem Augufti novella conftitutione CXXXI. cujus verba funt: BeatiJJi-mus Arcbi - Epifcopus prima JuJiiniana Patria nojira, Jcmper fub fua Juris-diSione babeat Eptfcopos provinciarim Dacia Mediterranea & Dacia Ripen-Jts, Prabalis, frDardania, KAE MTSIAS TIS AXTERAS, hoc eft; Af-v/w Superioris , & ab ipjo ordinentur , ipje vero a proprio ordinetur Con-«7i0, fcr inJubjeUis fibi provinciis, locum obtineat Sedis Apojlolica Roma, ficundum quod defnitum ejl a Jitmmo Papa Vigilio. SERBL. (A) Anno fjf. ($) Urbes fecundas Macedonix Hierocles ofto fequentes enu-merat: Stolos, Argot, Euflrajon, Pe/agoniam, Bargdam, Cefenidetn, Hermoniam, Zaparatn: ex quibus fines, & circumfcriptio fecundae Mace-don as dignoftitu*. M 46 ' COLLOQUIUM SECUNDUM. Pwraliia- SERBL. Si PrMis, igitur & Diocletanus Epifcopus cum fu0 "iiu/be»" Metropolita Scodrenf, qui pars Praevalicanae Provincia; fuere, in jus,fic r potedatem Archi- Epifcopi, ac Vicarii Apoftolici Jujiiniante prirrne con. ceftere. An vero haec gubernandi forma per Vicarios Apoftolicos Dice, cefes Illyrici diu lubfiftit? Si ea ad Heraclii I. tempora viguit, cur U non Juftinianae primae Archi-Epifcopi opera in baptizandis Serblis uti voluit, fed Roma Sacerdotes accerfivit? BULG. Ad Bulgaricam ufqueirruptionem inimperium,Pra;va-iitanam provinciam cum fuis urbibus Scodra, ac Diocli.i, Juftiniana; primae Archi-Epifcopo, ac Vicario Apoftolico paruille, ne dubita. Docent iu prae-teralia,liter2e Gregoriil. Papae adJoaniiemprimaeJuftinianae,&Lonlian-tinuni Scodrenfem datae (A) in caulaPauli Diocletani Epifcopi In fidti;>ne V. anno Pontificatus XEI. (B). Hic poftquam ob confeflum carnis crimen Sententia Epilcoporum ddpofitus, & Neemefion de confenfu Joannis in DiocliaeEpifcopum ordinatuseft} vi, ac pocentia, praedonis inorc, fvi.fem ingreflus, Ecclefiam ipoliafle, & Neemefionem ad necem qua:liflc, fcreba-tur: quibus intellecVis Gregorius Papa examen cauiae totius detiflit Joanni Archi-Epifcopo Vicario fuo Apoftolico, & re comperta, Paulum Mo-nafterio includi, fubrepta Ecclefiae reftitui, ac Neemefionem in ledem reponi juflit. Conftantino autem Scodrenfi, velut Motropolitae, in man« datis dedit, ut fcriptorum exemplaria, quae ipfead Joannem Vices Apo-ApoftoHeui ftolicas tenentem transmiferat, diligenter relegat, aC executioni mandeC: J0.®])"^* atque,fi executio, adverfantibusobftaculis locum haberenequeat, fcripta garoruinir. univerfa Vicario Apoftolico in manus reftituat. Ha&enus Gregorius. convuifuj Quanquam vero haec Ecclefiaftica Hierarchia, & gubernandi forma ante Irruptionem Bulgaricam, annuinque 679. 11011 defierit, Heraclius tamen anno 640 non a prima Jujiiniatta, fed Roma Sacerdotes ad Serblorum converfionem accerfivit, quod nec Serblorum regio univerfa a Jufti-nianae Archi-Epifcopo penderet, minime vero Chrobatia, cui, Serbliae-•que una opera Minifterium falutis impendi voluit. Imperante autem Conftantino Pogonato, cum anno 679 Bulgari pagani Mcejias, Darda-niam, Dacias, magnatnque Macedonia partem fuo jfubjugaflent imperio, depulsis tota fere regione Epifcopis} Ecclefiaftica Illyrii Dacici hierar-Et Diociia chia convulfa eft: & fub tempus idem Dioclia in Delmitana SymJo „ in ai jeft sinfa" Serbliae metropolim proveda, fui juris evafit. Sic autem everfo Vica- nodlr& Ayr". CariatU APoftolie° io Juftitliana prima • forma per Vicario«s Apoftoiicofl chi- Epifco* gubernandi rerduas Orientalis Illyrici Ecclefias non defiit, fed crevit p«u« Ser- potius au&aque eft, atque in ipfam etiam Imperialem, ac Pacriar-chalem urbem propagata fuit: jam enim mos inolevera: illuc etiain Apoftolicos Vicarios immittere, nec hoc ad pompam duntaxat, fed ad felicius inde velut e fpecula gubernandas cundas imperii Ecclefias, ut teftis (A) Gregorii I. P. ep. 84. & (b) Eftannui faluti» DE STATTJ REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 47 teftis eft Epiftola Conftantini Pogonati ad Leonem II. Pontificem data /A) yerba Imperatoris funt: Hortamur porro vejlram SanBiJJimam Sum- vicarii aitatem, ut quamprimum mittat, quem dejigttart Jblet Apocriftarium: ut ir ^Xri-i» Deo cottjervata tiojlra urbe degat: iy in emergentibur ,Jive dog- nopoli. maticir, Jtveeanonicir, ac prorjus EcdefiaJiicit omnibus nogotiir vejira SanSti• futir perjonam referat. SERBL. Poftquam & ufu vetuftiflimo, & Sacris Canonibus, & piis Auguftorum Sandtionibus, ac more perpetuo Illyrieum omne Pa-triarchae Romano vindicafti: qui fa&um igitur, ut in has etiam regio-nes, quas Bulgari, Serblique obtinemus, ConftontinopolitanusLEpifco-pus fe denique immiicuerit,implicueritque? BULG. Irruptio BulgarQrum in utramque Myfiam, Dacias, viii. Dardaniam, Macedoniam, ac Theffaliam fub annum 679. cum pagani, & Irru;,tio. admodum feroces eflent, ejeclis tota Regione Epifcopis, difticilem, & Buigaro-vix pervium Romanis Pontificibus tractum illum terrarum reddiderunt. norum, & At,impia Iconomachorum haerefis a LeoneItauroImperatore l'ub annum I]omacho-°" 727 inveda, fubConftantino Copronymo,& Leone Chazaropropagata,pr£ri" aditum pcene omnem in maximam illyrici partem Sedi Apoftolicae pr«e- ciulTt Pntri. clufit, poftquam Leo Ifaurus, five Itaiiae, Roi naeque defedione. quam manis. Papae Gregorio II. tribuebat, five acribus ejus objurgationibus, conitan-tique defenfione facrarum iconum provocatus; anno DCCXXX Il.yri-cum univerfum, imo quidquid ditionum Imperio Orientis fuberat, ju-riadictioni Sedis Apoftolicae fubduxit avulfitque. SERBL. At,meliore Ecclefiae facie reftituta fub Irene, &Con-ftantino auguftis , celebrato Nicaeae anno DCCLXXXVIL Concilio adverfus Iconoclaftas; & error proftratus, & fua Romano antifiiti jura in Illyricum reddita fuerint. BULG. Occafionem quidem, qttae hac rerum in melius con- Puod h«. Verfione oblata videbatur, vacuam non dimifit Hadrianus I. ExftatfilSSre. ejus Epiftola ad Principes (B), qua jura Sedis luae in ereptas provincias Petiit' repetebat, atque in integrum reftitui poftulabat. At fruftra id fuit: fopita, non exftinfta erat Iconomachorum haerefis, quae paucis poft annis a Leone Armeno revefta, fub Michaele Balbo, ac Theophylo robur no-vum, viresque refumfit; nec nifi aufpiciis Theodorae piiflimae Augufla;, ac Methodii Conftantinopoleos Patriarchae conatibus fub an. DCCCXLII. penitus profligata eft, facris imaginibus antiquo honori reftitutis. M 2 SERBL. (A) Sedit Leo II. inter annos Chrifti & 84. (B) Hadriani I. Epift. inci-pit: Deutt qui dixit dc tcnebris lucetn Jplendefcere. Data Ind. IX. anno 7t6. & anno fequente recitata inSynodo VII. Aft. a. 4 48 COLLOQUIUM SECUNDUM SERBL. Quando aris facrae icones per piam principem, fan AuiAque antiftitem funt reftitutae, aequum erat, ut & paftori fuo veteri Ulyriciana Diceceiis, caeteraque per haereticos Imperatores avulfa poftli. minio redderentur. Quae ii reddita non funt, caufa nec ana fors, nec levis fubeife debuit. Uti&Ni- BULG. Nicolaum I. Romanum Pontificem annoDCCCLXa coiam l«i Michaele Augufto III. repetivifte Illyricum expofitis dilertis Sedis Apo. ftolicae juribus,ufuque vetuftiflimo, exploratumeft ex ejusdem literis ad Auguftum (A): Cportet, inquiebat, vejirum imperiale decur, quod i» tmnibur Eccleftajiicir utilitatibur vicere audivimur, ut antiqnum morem, quemnojlra Ecclejia babuit, vejirir temporibur rejiaurare dignemitti: quate-nur vicem , quam nojira Seder ptr Epijcopor ve/Irir in partibur conjlitutor ba■ buit, videlicet Thejjalonicenfem, qui Famant Sedir viccm per hpyrum veie-rtm, Epyrumqut nor-am,atqut Illyricum, MactJoniam, Tbtffaliam, Acbar jam j Daciam ripenjern, Daciamqut mediterrancam9 Moejiam 9 Dardn-niam, Pravalim: Beato Petro Apojlolcrum principi contrtdiccrt nulh*r pra~ Jumat: qua antecejforum nojirorum temporibur Jalicet: Damnji, Siritii, Tn» nocentii, Boniftcii, Ccelejiini , Sixti, Leonis , Hilarii, Simplicii, Ftlicirt ftr Hormirda San&orum Pontificum Sacris di/pofitiouibw rtgtbaiur. Qjtorum dtnique injiitutioner, ab tir9 illir in partibt*s dejiinatar9 per mif» for noJiror9 ut rei veritatem cognofctre vaieatir, ^j/frvt augrfiali potentia di-rigere euravimur. Praterea Calabritanum Patrimonium & Siculum, quajut nojhra Lcclejtce conctjja Jutrunt m pofjidtnda obtinuit, £r dijpontndo ptr Jitor familiartr rtgert Jiuduit9 vtflrir concefjionibur rtddantur &c. De Vi-cariatu Apoftolico Jufiiniana prima inve&o, altum tacet, quod urbi ea aegionesque non jam in Im^erii Conftantinopolitani, fed Bulgaro-rum poteftate degerent. At his etiam nihil profe&um eft: nam Con-ftantinopolitani Augufti, Praefuiesque, qui iilyricum velut defertam arenam adierant, nullis five Hadiiani, five Nicolai jura fua vetera alle-gantium argumentis precibusve adduci poterant, ut a capta femel Poi-feflione Illyrici dimoveri fe finerent. Igitur abdicatis etiam erroribus, & proAigata Iconomachica haerefi, piiflimi quoque Principes antiftites-que mori recepto, & plusquam Saeculi fpatio confirmato infiftendum putaverunt, Illyricianusque Dicecefes, quas injuria occupaverant, vi, ac potentia potius, quam aequitate Conftantinopolitano aiferuerunt ac defenderunt. SERBL. Etfi caufae, quae Conftantinopolitanos ad retinen-dum IUyricum permoverunt, ignotae mihi fint, non defuiife tamen legi-timas arbitror. BULG. (A) Nicolai I. Epift. indpic: Principium itaqut divin* petejiatii. Data Ind. IX. ' anno glo» DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? BULG. In paiica colligara, quae illos movifle poterant. Igir c.uf», pb tur hoc primum fuifle opinor, quod ritus Graecorum,& olim late diffu-fus in regionibus Illyrici viguerit; & fpatio fesqui Saeculi illius infelicis, uiynram quo haereli» Orientali dominabatur imperio, multo latius per Bulgariam, Uerbliamque propagatus lit, omneque pene Illyricum compieverit, cum facerdotes, ac monachi ordinationis Conflantinopolitanae facrarum ico-num cultores, tyrannidem Iconoinachorum fugientes, in has regiones, velut aiyli, perfugiique locum fe infuderunt. Et tunc quidem per pios illos exuies, & fidei chriilianae femina apud Bulgaros paganos jafta funt, & ritus Gracanicus mirum in modum eft dilatatus. Deinde quod plus decreto imperiali Leonis Ifauri, quam canonicis fan&ionibus hac parte deferendum ducerent. Fuit praeterea, ficut occupatio, ita & obfirmata detentio diceceleos Illyricianae', velut vindicta quaedam de Romanis Pon-tificibus , qui Francos in Italiam acciverant, & Imperii Romani coro-nam, non fine acerbo Conftantinopolitanorum vulnere, Carolo Magno ad caeteras addiderunt. Huc demum faciebat, quod videretur magis e re imperii fore, fi totum quam late patebat imperium, domeftico Pa- «. triarchae fubderetur, regiones vero, quas Bulgari decerpferant,eripue-rantque, cum profano jam non poflent, facro tamen faltem coercerent imperio, & in communione fua continerent. Nulla itaque jam fpes affulgebat, provincias illas Romano Patriarchse vindicandi, nili ipiae gentes Romano fe ultro Pontifici fubmitterent. SERBL. Michael Bogor, princeps Bulgarorum paucis poft IX-annis miifo avitis fuperftitionibus nuncio, Chrifti fide fufcepta, primus, Michaei fi rede memini, magnam Illyricianae dicecefeos partem, quam gens HrsftS" ejus ante duo fere Saecula inlederat, Sedi Apoftolicae reftituit, cum a Nicolao I. anno 86^/1 facerdotes, facra, & canonica inftituta ardore Regnum magno fibi, ac genti fuae expetiit, fufcepitque. Sriafch™' fubmittit. BULG. Verum,nec haec pofleflio pacata,aut longi emporis Moxta-fuit, nam Bulgaria, quae fe Nicolao I. velut legitimo paftori, ac Patri'Tumde U" archae tradiderat, a Succeflore Hadriano II. amifla eft. ddk06*'"" Sententiam SERBL. Unde vero, quibusve caufis fadtum, ut Bulrrari arumexqui-Romano Patriarcha celeritate tanta ad Conftantinopolitanum defcifce-nt" rent, quadriennio vixdum evoluto? BULG. iTt hoc denique eveniret, non una caufa interceflit. Primam, praecipuamque facile fuiiTe dixero, quod Formofus Portuenfis Epifcopus, gentis Apoftolus, quem tanto ardore Rex Michael a Papa Patriarcham expetiverat, obtineri non potuit. Sed nec Marinus Dia-conus, quem pari ftudio Rex poftea optaverat, conceflus fit. Ergo ea Romanorum Pontificum cunftatio, tergiverfatioque rem bene ceptam primum corrupit. His acceflere conatus Graecorum Imperatoris Bafilii I. quos ille omnes ad dicecefim Bulgaricam, Conftantinopoli confocian- N dam w 50 ' COLLOQUIUM SECUNDUM. dain convertit. Hujus enim artibus id denique perfedluxn eft, ut Rex Michael piiflimus dubitare ceperit, ad cujus denique Patriarchae jura di-tiones fuse pertineant, atque ideo fententiam Patriarcharum, qui cuui Legatis Apoftolicis colledi, Conftantinopoli Synodum celebrabant^fuper ' Dicecefi Bulgarica, per Legatos fuos exquirendam duxerit. Ibi,cuni abfoluto jam Concilio Legati Bulgarorum, fuum, Regisque dubiuin pro-ponunt, & quaeftio partem in omnem ventilatur , fententia a Patriar-chis Orientalibus pro Conftantinopolitano pronunciata, Roinani Pon-tificis jura non leviter afliixit, quae denique proftravit penitus Grimoaldi Latini Epifcopi, qui tunc apud Bulgaros degebat, perfidia: is enim multis Graecorum muneribus corruptus, non aba&us a Graecis,aut Bul, garis, fed fuopte Bulgaria omni deceflit, & Presbyteros, ut idem age. rent, folumque verterent, impulit, praetextu, fallaciaque deliberatae per Synodum fententize (A). SERBL. Ad Concilium, reftituto in fedem fuam S. Ignatio, coadum anno DCCCLXIX., & fequenti demum terminatum, acceflifle Michaelis Bulgariae principis legatos , peradoque Concilio , quaeftio-nem de Bulgarica Dicecefi propofitam, inter Legatos Apoftolicos, & Orientis Patriarchas difceptatam , pronunciatamque fuifle pro Sede Conftantinopolitana , probe memini , fruftra intercedentibus, atque e-tiam refragantibus Legatis Pontificiis. Tu mihi in memoriam paucis revoca argumenta , quae in utramque partem prolata funt. aucftio BULG Cum Legati Michaelis, poft falutationis oflicia dubiura Ctt(Sv?ca-fuum Dicecefi propoluiflent Patribus : Apoftolici Legati,ad Roma-num Patriarcham eos pertinere, tam ex ufu veteri , quam & propria to»CApoio- eorundem ele&ione definierunt. At Vicarii Orientaliam Patriarcha-ptaturi^'" rum haud aquiefcentes decifioni , ex Bulgaris quaefierunt : Qjutudo vos illam patriam eepijlir, eujur potejiati Jubdita erat ? & utrum Latinor, aii Gracor Sicerdoter babuerit, dicete? lllis vero refpondentibus : Nos illam pa triam a Gracorum potejlate armir evicimur : in qua non Latinor , fd Gracor Sacerdoter reperimur. Hinc vero prima Orientalium fententh fluxit : Si Gracor Saeerdoter ibi feptriftir , manijejium ejl, quia ex or-dinatione Conjiantinopoleor illa patria fuit. Sed cum Legati Pontificii illa-tionis fallaciam detexiflent exemplo complurium Graecae nationis,ac ri. tus Ecclefiarum, quae ab olim in eum diem Romano Patriarchae pa-rebant 5 oftenderunt in Patriarchatuum finibus ftatuendis, nec ritus, nec nationis , linguarum ,. aut imperii rationem habendam j fed ufus antiquiflimi, & Ecclefiafticorum Canouum, qui Sacrarum fedium li-mites fixerunt: Ex decretalibur autem , ajebant Romani Legati, doceri poteririr, quod Sedet Apojlolica utramque Epjrum novam , d' veterem , to- (A) Guilielmus Bibliothc. in vita Hadmni II. . •', v ' » DE STATTJ REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 51 totanTbefJalhm, atqtu Da. da iiam, itt qua & civitat demonjlratur, cujut vttnc patria ab bit Bulgarit Bulgaria nuncupatur; antiquitut Canonice ordi-navit, & obtinuit , kT ptr boc ordinationem, quam tunc paganorum Bulga-rorum hrupthne amijerat; rnn a Conjiantinopolitana Ecclejia , ut modo Jin„ gitur , abjlulit , Jed ab bit moio JaBit Cbrijiianit recepit. Huic vetu-ftifliino juri facris Canonibus fuffulto * imo & Legibus Imperialibus de ordinandis Eccleiiis etiam Graecanicis per omne Illyricum con-firmato ; \'im pra;terea, pon.iusque addidere Legati ex fpontanea Mi-chaelis Bulgariae, Regis accefiione ad Patriarcham Romanum Nico-laum , hujusque fufceptis in illa Provincia Apoftolis laboribus; Epi-fcopis dcnique, ac Sacerdotibus in eadem tunc degentibus , adeoque ufu etiam pr:?fenti. Quibus quidem argumenta Vicariorum Orienta-lium, ex ritu Gra*canico , qui ab olim illic viguit ; jure item Con-ftantinopolitanorum Imperatorum in eas quondam provincias , plene enervarunt. SERBL. Enervatis vero his Orientalium argumentis, unde fa&um niliilominui , ut in adverfam Sententiam proruperint Vicarii Orientis ? BULG. Multum in animis illorum augufti pra?fentia potuit: o-dium deinde obardiorem fedis Romanae cum Francis conjundionem plu? valuit, quam caufae aequitas: quare in hanc demum fententiam proruperunt. f«'garl« Satir indecenr eji , ut vor , qui Greecorum Imperium detreSanter , Fran- vkari-torum Jvederibur inbaretir, in Kegno nojiriprincipir ordinandi jura Jervetir.£s°jjjj1* Qjtapropter Bulgarorum patriam , quam ■ ex Gracorum potefiate dudum fl«»tinopo. >#, & Graeor Sacerdoter babuijje comperimur ; Santta Ecc/ejta Conjian• dSSu^* tinopolitana, a qud per paganifmum recejjerat, nunc pcr Ckrijiianirmum re-Jiitui judicamur. SERBL. Boni viri , iniqui judices , Bulgaricam Diceceiim irruptione Bultrarorum paganorum , ereptam Conftantinopolitano An-ftiti non docetis ; fatis namque conftat per Juftinianae primae Ar-chi-Epilcopos, eosdemque Vicarios Apoftolicos Dicecefim Dacicam gubernatam fuiffe : unde ergo, & quo momento reftituendam Con-ftantinopolitano judicatis ? Iniquae , nec veritati , fed odio, amulatio-neque Francorum fubnixae fententiae reclamafle Sedis Apoftolica? I-egatos; non dubito. • BULG. Reclamarunt: tum, quod manifefte inioua effet IFrnft™'«-tum,quod a Judicibus inferioribus , non eleftis, nec admiffis , ^gratia metuve corruptis , & contra fanftiones Canonicas lata effet. Apefloli'i, • e.° rec-lamarunt utcunque , verum & Authoritate Sanfti Spiritus intam daclararunt , caufae totius judicio Scdi Apoftolic* refervato. Agnatium aucem, Sanfium illum Patriarcham , porretfis Hadriani 11. N 2 . pa- 52 ' COLLOQUIUM SECUNDUM. Papae Literis ab omni Bulgariae Ordinatione prohibuerunc. Ec Epi-ftolam quidem Apoftolicam reverencer fufcepit Ignatius , legere ta-men diftulit , hocque tunc in publicum refponfum protulit : Abfit a a me , ut ego bit prttfumtionibus contra decorem Sedis * Apojiolicte implU cer : qui nec ita juveniliter ago , ut mibi Jttbripi valeat; nec ita Jenu liter deliro , ut quod in aliis reprebendere debeo, ipje committam. Qui-bus quid^m caufae implicatae -accuratius examen a fe ineundum fi, gniiicavit, adurumque , quod ex aequo , & jufto compererit. Atque - hunc finem habuit Colloquium illud. Nec tamcn Sandus Patriarcha a more , quem Iconoclaftarum haerefis , & Leonis Ifauri Decretum invexerat , ordinandi Ecclefias lllyrici, Bulgarisque dcftitit , licet vetantibus , imo & cenfuras comminantibus Hadriano eque,ac Joan-ne VIII. Pontificibus , cujus poftremi, antequam adferrentur Literae, yitam fan&e conclufit Ignatius. SERBL. Abftradae a Romano Patriarcha Dicecefis Bulgaricae tempus, caufas , modum, feriemque omnem te praeeunte didic L Reli-quum eft , ut Serblicae Ecclefiae tranfitum, transeundi caufas, modum-que evolvas. Nam, & hanc Patriarchae Conftantinopoleos per eadcm tempora accefliffe pro comperto habeo. X. BULG. Labefadtavit quidem & per Serbliam Sedis Ro. p«tri«rcb* manae jurisdiftionem Patriarchicam pa ganorum Bulg rorum irruptio, ra°in'Ve>r.&, quae fecuta eft Iconoclaftarum haerefis; & pii illi Orthodoxique Con-Ubef«- ftantinopolitani Sacerdotes , ac Monachi , qui haereticorum tyranni-a,TitBdem fugientes , in Serbliam magno fe numero infuderunt. At,alia ricaj&fix.infuper , & peculiaris caufa movit, ut Serblia Imperio aeque , a quo mashouun* dudum defciverat, ac Sacerdotio Conftantinopolitano fe ar&ius adjun-geret , metus fcilicet Saracenorum, quorum claifis fub ultimos Mi-cliaelis III. annos ex Africa in Dalmaticum mare inveda Diocletana* Serblorum provinciae urbes, Butuam, & Rojam , ac inferius Decatera e-verterat, & jam obfidione diuturna Ragu/ium ipfum premebat, ma-joraque in dies genti univerfae detrimenta minabatur. His ergo malis periculisque commoti, & ipfi cum Ragufaeis Legatos ad Michaelem Auguftum deftinant auxilium , opemque imploraturi. Quae , cum a Bafilio I.qui fub idem tempus perempto Michaeli fuccefierat, continuo addida fuiflent, & Nicetas Oripha ad claflem validam in hoftes edu-cendam, mandata accepiflet 5 folaque legationis iftius , ac imperia-lium axiliorum fama barbari obfidionem folviflent velis retro convei-iis : Chrobati , Serblique ea Imperatoris humanitate,beneficioque de-Quorum vin&i per Oratores fuos Conftantinopolim ablee;atos, ultra fe, fuaqu« pan baptj- . 1 . • i» 1 •!» o ' » 1 „ finnmCon-augufto tam pio, tam potenti lubmiierunt, & fub veterem impetU Spjrr&clientelam, quaminde fere ab Heraclio, ac praecipue Michaele Balbo imfetrat. excuflerantj de novo reddiderunt/ Serbliani ultro etiam procefferunt,& DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? quo de litio firmior, teftatiorque effet, baptifmum expetierunt, & im-petrarunt (A). SERBL. Parce, fi fermonem abrumpto : dixeras ex Por-phyrogenito Scrhlos Heraclio I. imperante jam anno DCXL. facro fonte luftratos fuiffe minifterio Romani Pontificis : ut quid igitur al. tero rurius baptismo initiari optant? An jam tunc viguit id malum, ut baptifmuin Latinorum nullo loco ducerent ? BULG. Abfit: nondum eo licentiae proruperat Oriens. IL lis ergo -duntaxat, ut dudum dixeram , optatus, impetratusque eft baptismus , qui anno DCXL, quo Principes cum magna gentis parte Chrifio accefferant, pertinaces in avita fuperftitione perfliterunt, aut delerca interim religione ad cultum idolorum redierunt. Hoc nos do-cet Porphyrogenitus : qui etiam teftis eft , ne nunc quidem omni gentis veftra; provincia; fidei lumen affulfiffe, Kartntanis fcilicet ob-ftinatius idolorum cultui adhasrentibus : qui idcirco, & ad difcri-men Chriftianorum Serblorum ab his pagani deinceps nuncupati funt (B). SERBL- Qui Fafilio I. imperante Sacris undis luftrati funt, opinor futfle ilCos , qui mediterramum , Jeu. montana , ac pe-culiari , & proprio nomine Serbliam dictam , quam & hodie fic ap-pellamus, infidebant. Illos vero, qui Heraclio I. Augufto per Roma-num Pontificem baptizati fuerunt, Serblia Maritima , hoc eft : Dioclia, Prabaiis , Terbunia , Canalis , ae Zacblumia incolas fuiile arbitror. BULG. Contra fidem Porphyrogeniti , & nefcio quo fine , bienjm^ quove authore haec tu comminifceris. Porphyrogenitus (C) montanse gag" illius Serbliae Principes derivat a primo illo, qui ad Heraclium con- lio 1. im. fugerat , & per Romanos Sacerdotes Sacris Chriftianis initiatus eft.3"onft". fi vero Principes Montanae Serbliae , quidni & magna ejus pars po-^"^01"8* puli Cbrifto acceflerit. Certe hujus plane Regionis urbes numeral-ie mihi videtur Porphrogenitus , cum ibidem ad extremum fubjungit: Suntque in baptizata Serblia oppida, qua babitantur:DeJlenicumT%emabusce9 Megytettrs (D), Dresnec , Lefnez , Salenes: & in agro Bojona Catara, $T Desnets. Si, quaj Provincia integra Heracfio imperante baptismi expers manfiffet , eam proculdubio Porphyrogenitus , ficut Karentanam, no. minatim defignaffet. Quare tenendum, PrOvinciarum fingulas , unica dempta Karetana , Heraclio imperante fidem Chrifti cum Principi- bus (A) Lib. de Adm. Imp. cap. (B) Ibid. N. zi. (C) Lib. eodcm cnp. ?a. 7- & 8. (D) Ibidcm Nro a8. & Nro. 8- o COLLOQTJIUM SECUNDUM « bus complexas fuiffe , quamquam non modica pars populi in variig Provinciis perftiterit in avitis erroribus, ac expoft etiam Bulgarorum paganorum infetfta commercio, ad idola illis communia defecerit. Huc facit , quod Diocleates Serbliae Montanae Epifcopos duos Strbi. enfim fcilicet , ac Bojdnenfim in Delmitana Synodo inftitutos nu-meret. SERBL. Diiucitato hoc etiam , reliquum eft , vt baptismi iftius fecundi annum figas, Miniftros indices,ac denique Apoftoloa detegas, qui Serblor-um animos cupiditate baptifmi inftammarunt. Nain cum Saracenorum metus ad auxilia ab Imperatore qusrenda; prom-taque,ac valida eorundem , oblatio fufceptaque licorum maris Dalinatici defenfio ad expetendam, fubeundamque Imperii tutelam permovere Ser-blos potuerit; ultra tamen haec omnia amplius quid requiro , quo •• ad mucandam etiam fuperftitionem avitam funt inducti. ^"prUui' BULG. A Serblianis ad Bafilium Oratores advenerunt, poft piofcqucatiicaedem Michaelis III. vergente in finem Anno 867. Et quia tefte Conftinll-1 Porphyrogenito (A) auguftus Legatione humaniflime accepta , Ora-2SS,.V,rtoribus Serblorum redituris continuo Cafarianum, feu legatum fuuin, biptinnui ac Sacerdotes , quos ad manum habuit, adjunxit; baptifmus idem ,oli*nu ,ftf aut cum fine Anni fexagefimi feptimi, aut cum principio fequentis eft conjungendus , & Conftantinopolitanis Sacerdotibus ab Ignatio San-fto miflis , in acceptis referendus. SERBL. Non inftitit ergo Heraclii I. veftigiis Bafilius I. nec Roma , ut ille , fed Conftantinopoli Miniftros ad abfoivenda baptis-mi folemnia aflummendos putavit. Ut vero ab Heraclii exemplo creederet , & Romani Pontificis in hoc pio opere confortium defu-geret, ac Conftantinopolitanis deferret ,' caufam fuilfe opinor Dog-ma preceflionis Spiritur SanSi ex Filio , quod Latini univerfe tue-bantur , & additionem vocis, Filioque ad Symbolum , cujus five fs-£ai , five admiffae , jam tunc palam arguebantur Romani Pontifices. BULG. Si iti ex animo fentis , aberras a vero longiflime. Ne tu mihi jam tunc reverentiam in Sedem Apoftolicam exuiife Bafilium , aut cum Photio primo additionis infe&atore collufifle , aut confenfifte putes , quem ipfe anno hoc eodem, & illo prope momefl-to temporis , quo folus imperii habenas arripuit, in obfequium Sedis Romanae , Patriarchatu deturbavit , Ignatium reftituit , atque utruffl-que per Legatos ad caufam Romae agendam adduxit. Nullum hic ego divortii in dogmate veftigium invenio, & epiftola anno ab hinc prio- (A) tib. de Adm. Imp. cap. 19. & Chron. Forphyrogenici in vita Bafili »vi. DE STATTJ REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 55 priore adverfus Nicolaum Papam exarata , & Bafilii etiam nomine fub-fcripta, non hujus manu fignata erat, fed Photii partus,ac commen-tum fuit (A). Igitur cum Bafilius Princeps apprime Catholicus , Se-disque Apoftolicae cultor eximius,per Sacerdotes a Sanfto Ignatio re-cens in Thronum reftituto defignatos , Serblianos Chrifto per baptis- ^jjJSJ* mum genuit; uterque mori fub Iconoclaftis cepto, & plusquam faecu- jwteadt: li ipatio confirmato inftitit , ac praefcriptione quadam temporis, ufus- *** que illyricum Ecclefiae Conftantinopolitanae velut propriam Dioecefim afferendum, tuendumque putavit. SERBL. Haec ergo prima, ac palmaris Illyricianae Dicecefe_ os fuit invafio , cum partern Serblianae gentis idolis addidam, Con. ftantinopolitanus Antiftites folemni baptismo luftravit exeunte, ut dixi-mus, anno 867. vel ineunte fequentL BULG -Invafio altera in gente Bulgarica mox anno 870 fuc-ceflit, cum poft o&avam Conftantinopoli abfolutam Synodum, idem S* pacriarcha Ignatius, defertam?ut diximus,a Grimvaido Epifco1o,& La-tinis Sacerdotibus Bulgariam iniit, & Archi-Epifcopum provinciae de-dit, atque ut Porphyrogenitus (B) de avo fuo Bafilio loquitur, Bulga-rorum gentem, qua largitionibus, qua honoribus eo perduxit: U: plurescreari Epifecpor , iirque conjiipari kauA alnueret: quorum opera , e rtmque quor ex montibur, & cavernir terra religiojijjimor Monaebor bnperator accivtrat, tirque eam mejjem dejiinavit , avitir moribur valere jujjir in Cbrijii Sagc-nam quidquid Buigarica gtntir eji, concejjit. BULG. Ignatium Patriarcham cum Bafilio augufto , ut nunc in Bulgariam, ita biennio prius curas fuas porrexilTe in Serbliam,re9 ex Porphyrogenito narratae , ipfaque temporum ratio evincit. A-poftolos autem , qui femen fidei apud Serblos idolis adhuc addittos jecerunt , atque, ut pertinacia pofita Chrifto fe mancipa- Apoftoli rent, perfvaferunt ; fuiffe Conjlantinum Philofophum , ac Metboditm ^sSbioi fratres fidenter affero. Et ex voto quidem cum caeteris Serblo- ^aptismi rum negotiatio ceffit Apoftolis ; foli Karentani primo huic Apoftolo- ^hodijw. lorum affultui reftitere, Affuri fecundo , ubi nempe rurfum Methodi-us in arenam eandem redierit. SERBL. Unde tu mihi Conjlantinum Philofophum , & Me-thodiuie accerfis ; illos poftquam Apoftolico Officio ab anno 858* a- O 2 pud (A) Vide Epift. Bafilii augufti ad Nicolaum P. de XI Decembris, qu* incipit Qualir fe habeat mentit noflr* voluntat. Et S. Ignatii Eorum vulne rum. IttmAna laffcm fiibl. in vita Hadriani II. SucccfToris Nicolai. (B) In Chronico. 94 ' COLLOQUIUM SECUNDUM. pud Gauarot, Bulgarorque funt perfun&i , ad Moravos conceffifle Anno 862. novimus , non Facile inde redituros. BULG. Imo divino prorfus Confilio accidit , uc quorum in, fticutione Apoftolica primum Ga%ari, Bulgarique, & mox Moravi fa. cris Cliriftianis funt exculti ; eorundem etiam hortatu, monicisque ? Serblorum gentis pars magna , cui nondurn fidei lumen affiilferac jni-tia , progreftumque falutis fux debeac. SERBL. Quo tu duce , quo auchore audes hoc Conftanti-no,& Methodio afferere quod ex pluribus, qui vitam,geftaqun eorinn confignarunt (A) , quod fciam, vix aliquis atcigit. De Serblico ifto-rum Apoftolacu filenc omnes. BULG. AcDiocleaCes biographis anciquior affirmat: qui,quod ScriptOres alios praeterierit, ex majorum traditione didiciTe potuit, & difer. te confignavit. A quo omnia,quae hoc fecundo baptifmo evenerunt, recenfentur , & praeclare cum Porphyrogenito, aliisque fidis Scriptori. toribus , & ipfa te mporum ratione congruunt, fi modo , ut dudum antea monui, Budimirur caeteraque, quae ad baptifmum primum , ac Delmitanum Concilium fpeftant, refcindantur, refciflaque faeculo VII, cui pertinent, & propria funt , reftituantur. Diocleatis teftimonio de Conftantini , ac Methodii apud Serblos Apoftolatu, accedunt Scri-ptores , ac biographi complures (B) , qui ( detradis folum erroribuj ex Diocleate hauftis, & perturbatione temporum , perfonarumque corre&a ) Conftantini, &.Methodii Apoftolacum Serblianum ad faeculum IX. confirmabunt , quorum fententiae fufFragatur , & pondus addit u-fus codicum facrorum idiomate Slavonico, Chara&ere his authori-bus invento concinnatorum : qui, cum fub ipfa jam faeculi X. initia per Dalmatica Concilia , ut alias difturi fumus (C) , fit acriter oppu-gnatus , argumento cerciflimo eft, apud Serblos, Bulgaros , ac Chro-batos ipfo jam IX. faeculo inve&um fuifle. SERBL. At cur , & unde fa&um, ut Conftantinus, ac Me-thodius deferca ftatione Moraviae ad Serblos , Chrobatosque ipfo m-no DCCJCLXVII. advenerint. BULG. Narrat, & id Diocleates , afErmans eos a Romano Pontifice e Moravia Romam evocatos : in quo quidem omnes biogra-phos confentientes habet: qui id refte ad Nicolaum I. fummum Ponti. ficem referunt. Nec alienum five a ratione fufceptae Romam profe-Aionis, five a Zelo illorum fuit , ut iter ex Moravia per Slavicas Pan- (A) Apud Hagiologos Antverpienfes Tz. ad dieni IX. m«nfis Martii. (B) °r' binus pag. 4;. Joan. Georg. Strcdowskjr, aliique (C) Colloquium II1' DE STATU R.EGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 95 painnoniae «rentes , quarum Apoftoli erant, tara brevLate viarum , quam Jbe uberior"3 frudus invitati , inireiit, & Bulgaros quidem, ve-tK1ca difcipulos in fule eohfirmarent 5 Serblorum vero partem , quse ncndum Chriflo accelTerat, baptifmi cupiditate inflammarent, facris-que omnes lib iis inllruerent. His ergo authoribus, praeconibusque baptismi deilderium Serblis injedum opinor , quem denique Bafilii I. hinnanltate recens denndti Conftantinopoli exoptarunt. Verum cum pera&o apud Serblos ex itinere Apoftolatus Officio Romam adpulif-fent , Nicolao , a quo evocati fuerant, jam vita funclo , Hadria-num II. a die XIV. Decembris fedentem venerati funt : a quo fum-jno honore, gaudioque accepti, tum ob illatas Romae Samfti Clementi3 Papac exuvias, tum ob tot gentes Chrifti ovili aggregatas ; ipfi qui-dem in Epifcopos , difcipuli vero, quos in Comitatu habebant, in Sacerdotes coniecrati funt : ac Methodio ad Moraviae Archi - Hpifco-patum redeunte , Conftantinus Rcmae adhaefit , pofitoque Epifco-patus honore , & fumto Cyriili Jiomine , non poft muitos an-nos in Monachatu fande obiit. SER^L. Reliquum jam eft, ut, quo Rege Serblis imperan-te baptismus fecundu3 peraftus fit, conftituas : nam Bjdimiru3, quem Jiic perperam Liocleates immifcuit , ad baptiimum primum faeculi VII. pertinet. BULG. Poftperemptum anno DCCCLXII. Ciarlavum Regem, Daptismui nullum Scrblis regali nomine praefuiife ex Diocleate ftatuimus. Hoc ^fhemj.Me ergo htttrrtgni tempore, quod annos aliquot tenuit, baptismas fecun. mterregni das, Serbiorum parti obvenit. Diocleati, mihique confentit Porphyrc^e-nitus , qui eotum apud Serblos non Principem , fed Zupanos dua-taxat rerum potitos aifi.rmat (A). Bafilium vero, cui fe Serbli uni-varfi fubmiferant, poft peraSa baptismi folemnia, genti poteP.atem fe-ciife eliftenJi principij , in quem prajcipue animo propender>rac } fub-ditque ex eo tempore de ilirpe eadem ad fuam ufque aetacem (B) Principes deleftos eife. Quare vacante pricipatu, & ipfo vntmeni tenipore , quod poft mortem Ciarlavi9 tefte Diocleate , excepit, ba. tisnrjs fecundus Serbiis obvenit. SERBL (A) Lib. de Adm. Imp. cap. 19. Principts vero, ut ajuvt , h s gentts non habent, prxter Zupanos feass , qutmadmodum etiam reliqui Sclavorum fopuli. Et poft pauca: bapti%ntis auttm ipfis, tunc Frincipes ipfis dcfi. gnavit, quos velltnt, eligerentque e fiirpt, quum maxime amarent. j4t~ que ex eo tempore Principes ipfis ex eadim ftirpe hodiedum , non ex alia eligwnur. (B) Id eft annum quo Porphyrogrnitus fcri- bebat. " ' P 58 COLLOQUIUM SECUNDUM SERBL. Eledi tunc principis nomen aut Porphyrogenitum ipfum latuit ,'aut nos latere voluit : neque eniin quexnquam eo loco , proprio nomine defignavit. Hoc etiam, fi potes fupple. Poitfecun. BULG. In quem vota , SufFragiaque populi confpirarunt , iXftT opinor fuiffe Blajlimerem filium Prorc&er montanae Serbliab principis. Sf^mele ^ £tas ejus Cllin Bafilio congruit , ut colligitur ex Porphyro. cius; jure geniti cap. 32. (A), & id-m Porpliyrogenitus (B) eundem Blajlimcrem penei^Btfi- Principis noinine donat , notasque fummi , & regnantis apud Serbloa liain imp. principis in eo defignavit , cum fcribit : Blajiimerem Serviorum Princi-pem , Jilia Jua maritum dedijfe Krajnanum Bela Terbunia Zupani filium, & bomris ergo Principem appellajfe, ut Jiti jurir ejjet, ejfecijfe: ex qm Pbalimerer natur eji Patcr Tbu&emiri. SERBL Ex his Porhyrogeniti notis, & authoritate, qua Blaflimsrer'ufus eft, in ornando genero fuo Krajnano Regjm Serblo-rum gentis fuifie facile agnofco : at una etiam clare perfpicio, Bafi« lium Auguftum, delato fibi a Serblis fummo imperio, egregie ufum fuifte, fa&a genti poteftate eligendi , conftituendique Regis. BU.LG. Nec hic ftitit : funt alia quoque praeterea, quae Bafilium fuprema apud Serblos Majeftate egiffe comprobent: tale eft, quod man-dato ejus Serblii, Zacblumi , Terbuniota, Canalita , ac Ragujini, ornnirm que Dalmatia correptis armis , claffeque confcenfa , in Longobardiam adverfus Seracenos , fuos emiferunt exercitus , eosque Bario urbe e-jecerunt (C). At lene admodum, moderati jim m ue fupremum id Bafi-lii in Serblos imperium fuiife inde conficio : quod cum Romani Dalmat« per Narentanos paganos preifi, infulis, litoribasque defertis in continen-tem fe recepiffent ,hioc veroetiam a Chrobatis, Serbisque arcerentur, ac propterea querelas ad augjftum detuliffent, querulantibus Dalma-tis optimus Imperator id denique confilii fuggeflit : viderent, ut oblato tributo , quod Romano Praetorio haftenus inferre confve-verant , Chrobatos , Serblosque fibi devincirent, pacemque ea penfi-tatione redimerent : fe enim contentum fore, fi Romano imperio, in teftimonium fidei, ac clientelae, vel exiguam prioris litri partem dependerent. Tributum fingularum Dalmatije Romanae urbium Afpalati, Tetrangurii, Diadorae, Opfarae , Arbae , Beclae , Ragufiique recenfuit Porphyrogenius (D), quo denique pax Dalmatis a Serblorum, Chro-. batorum infeftatione redemta eft. SERBL. (A) Nam Prefiamo Bulgarorum Kegi , & Bafilius , Sc Blaftimeres cosevi eran* (B) Lib. de Adm. Imp. cap. 34. de Terbuniotis, (C) Lib, cap* »9. (D) Lib. eod. cap. jo. ad finem. 1 DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? SERBL. Narentanos in fuperftitione avita perftitilTe anno ad-huc DCCCLXX. teftantur violati per eos in mari Sedis Apoftolicae Le-gaci, qui Conftantinopoli reduces , rebus, adisque Concilii Conftan-tinopolitani oftavi, fpoliati, aegre vita retenta , nudi propemodum Romain iubiere. Id ipfum confirmat quoque, quod Narentani ad Earenfem ejusdem anni expeditionem aflumti haud fueriut: & quod Chrobatorum, qui Ludovico II. Francorum Imperatori parebant, at-que fub ejus fignis eadem ad Barium expeditione merebant , oppida domosque abduftis in captivitatem multis , barbare depraedati funt : jd, quod Ludovico qnsrulandi per literas apud Bafilimn Orientis , ac Serblorum Imperatorem , occaiionem praebuit. Caeterum graflatio-nes hse terra marique Narentanis caro fteterunt, deprehenfi enim a Venctis in mari , egregie inul&ati funt. M SERBL. Ac, non diu poft has depraedationes , barbariem Nucntani cum idolorum cultu exuiffe Narentanos , teftis eft Porphyrogenitus : «fmm™ qui enarrato Ssrblorum caeterorum Bafilii aufpiciis baptismo, mox i-fta de Narentanis fubjangi; : Deincepr vero, & hi , mijjis ad euniem 110 1. freeclarum Imperatorem Legatir, petierunt baptiuari: mijit itaquey & baptfaati Jitnt (A). SERBL. Nempe vicinorum omnium Serblorum , Chrobatorum^ Valmatarum , ac Venetorun odia, quae in fe provocaverant , & nie-tus hinc Ba/ilii, inde Dtdovici auguftorum , reprefiit paululum homi-rum ferociam , & falutarem de abdicanda idololatria cogitationem ani-mis eorum ingellit. BULG. At, a Methodio Moraviae Archi - Epifcopo fra&a denique eft ipforum percinacia. Is vero, ut rurfus in has cerras adve-neric, accipe. Poft Svatopluchum Moravise Principem perfecucorem novellae Chrifti Ecclefiae fidelium communione ejcctum, Methodius anno 872. tam auxilii quaerendi, quam fracris Cyrilli vifendi cau-fa Romam fecundo peciit, icinere per Serblos nuper converfos infti- fdemaMe, tuto , quibus in fide confirmacis , ad Narencanos divercic, & qua aft* piis monicis , qua mecu falutari injedo , univerfos ad deferenda ido-la, & baptifmum exoptandum adduxic: qui denique recenci Serblorum aliorum exemplo provocaci , per Legatos Bafiliuin convenerunt, & baptismum Conftantinopoli impecrarunc , Methodio interim Romam profetfto , ubi fratrem Cyrillum non diu ante, vitam fan&o fine con-clufiffe comperit (B). P S SERBL. (A) Lib. de Arfm. Imp, cap. 35. (B) Author anonymus pofterioris vitse SS. Cyrilli, & Mechodii apud tienfchenium ad 9. Martii. « 60 COLLOQIUM SECUNDUM SERBL. 'Ita jam Narentanorum quoque folemni baptls-ma, antiftici Conftancinopolitano jus Patriarchicum in Serbliani confirmatum eft , TJafliio operam , & auchoricacem fuaiii in id con-ference, cujus ftudio Bulgaria quoque poft Oricncalium Vicariorum fencenciam anno 870. Throno Conftancinopolitano fe plene fubmi-ferac. BULG. Serblorum, Bulgarorum , ac Narentanorum exem-plum brevi confequuca eft quoque Dahnacia omnis, acque Chrobacia, ficque univerfus prope Illyrici populus , feu Balilii beneficiis, potea-tiaque devin&us , feu Orientalium Pacriarcharum fencencia decepcus» a Romano ad Conftancinopolicanum Pat-iarcham defdvcrunc, hunc-que veluc Paftorem Dioccefanum aliquamlij veneraci, 1'unt, ac fre. quentarunt. xr. _ Defeviio- SERBL. Gens Serblorum gemino folemni baptismo ex bioruin" manibus Conftantinopolicanorum Sacerdotum accepto : Buleari mini-rm!f^A"orum Latinorum dimiflione . ac Graecis in eorum locum admiflis 9 l\»reut«no.defedlionem fuam a Patriarcha Romano teftati fant: quorum ecian ru.n id 1 Coiiftanci- Epifcopos Gabrielsm Acbridx, & Agatbouem Moraborum Archi- Epi-num° p«tri- fcopuia Phodano Conciliabuio anno 879« 1 & praefentes adfuiife ,. areham. & fubfcripfiiTe invenio. Atquando, & quo indicio Dalmate, Chro-batique defe&ionem fuam prodiderint, incompertum mihi eft. quoqu"nmr BULG. Georgius IL Dalmacarum , & Chrobacorum in fede Chrobafi'aC Spalatenfi Archi-Epifcjpus cum Clero omai populoque, eadem qaa ArchfEpf° ®Oriencalium Vicariorum fentencia abdudlus fuiile videtur , ut fuopo opa- denique in parces Conftancinopoiicani cranfirec, populo omni jam alio-quin in Bafiiium Oriencis ajguftum detenfjrem fujm , cotj animo propenlente, inclinanceque, quanquam Chrobaci tunc adhuc cum prin-cibus fuis in clienteia Francoruin degerent. Ea Ecclefiarum ad Conftantinjpolitanum antifticem feceXio , brevi poft fe traxit defe-dionem quoque a Francorum Imperio. Nam, ut Da idulus ai annum 878narrat, Come3 Sederclavur ex progenie Terpimiri quondam Chroba-torum Ducis ortus , imperiali Bafilii fjitus praefidij aucilioque, Chr -baclae dominatum arripuit , captis & in exilium relegatis Demegoi Ducis filiis ; acque ut axiliatori fuo gratiam referret , excuiTo Carolomani Francorum Regis fummo imperio , Bafilii prote&ioni fe fubmifit. Daimata. SERBL. Georgii II. Spalatenfis Archi-Epifcopi defeftionis Slo coa-" veftigium exhibet epiftola Joannis VIII. Papae , poft Georgii decef-SSfJfrf»* ad Dalmatis Epifcopos exarata Indiftione XII. anno 879- Ea Epifeopo. enim certiflimum monumentum eft inceptas defeftionis fedente Geor-gio, a qua, ut denique eos abduceret Joannes Pontifex, literas, qua* dixi exaravit ad Epifcopos (A). Revocat illic in mentem Dalmatis fe* li- (A) Inicium earum eft : Pajiorali folicitudine tnoti. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? licitatem veterem , quae viguit, gubernante ipfos Romana Sede , & mala oculis fubjicit, quibuscum confliftantur , ex quo a prima Ma-tre fua recefferunt, atque ad extremum admonet , ut fuccefforem Canonice eleftum , primaevo inftituto Romam pro confecratione, & Pallio dirifant \ fi fecus agant , cenfuras comminatur. Ne vero ir,e> tu Gracarum , aut Sclavorum ab acceffu ad Sedem Romanam arce-antur , jjatrocinium opemque pollicetur. Sc/avorum autem nomine hic Serblot defignari manifeftum eft: nam Cbrohati fub Principe fuo Brani-r/iiro Romano Patriarchae fe jam reddiderant. His tamen literis non profecifie mrgnopere Joannem Tapam opinor. BULG. Imo inchoatam a Georgio defedionem, Marinus recens eleftus fucceffor , multo teftatiorem fecit , cum contra difer. tum Jpannis mandatum , moremque majorum , non Roma , fed ex Fhotii Conftantinopolitani Epifcopi arbitrio, fuggeflioneque confecra-tionem cum Pallii honore a Va/perto Aquilejenfi perinde Shismatico expetivit, fufcepitque anno 879« V SERBL. Has tot defe&iones a Romano Pairiarchatu adThro-num Conftantinopolitanum, quo animo Roma tulit ? nihilne tot in-vafionibus reftitit ? BULG. R°ftitlt procul dubio primis ftatim Ignatii Patriar-chae conatibus Hadrianus II. Joannes vero VIII. etiam cenfuras in-tentavit, nifi Dioecefi Illyriana Ignatius fe abftineret, fuosque, quos in Provinciam immiferat reduceret. Verbo : plurimas eo curas con-vertit, ut Bulgaros , Dalmatas , Serblos , Chrobatos . & quicunque defciverant , ad fedis fuae gremium revocaret. SER.BL. Abfceflio Illyricarum Provinciarum, gentiumque tranStus ad Conftantinopoleos Patriareham , quem ha&enus copiofe elucubrafti, conftansne perpetuus , aut longi teraporis fuit ? aut mu. tationem aliquam rurfus fubiit ? BULO. Sufceptis a Joanne VIII. tot curis, pro recuperan- ptSli° da Illyrico, defeftio haud diuturna effe potuit. Prirai Cbrobati Theo- Scham" dofto Nonenfi, eorum Epifcopo operam dante , & Branimiro Principe r*deuilt confentiente , receptui cecinere anno adhuc 879« Exftant duae Jo-tfln8 87,# *nnis epiftolse ad Branimirum datsslnd. XII. ,& fequente (A). Denique, & ad Tbeodojium Epifcopum, Sacerdotes , ac populum (B), quorum exemplo non diu poft etiam Dalmatae ad olficium redierunt, ac ve-teri, veroque Patriachae fuo Romano fe reftituerunt. SERBL. (A) Ad Branimirum eft, incipir : Rehgentes mhi/itatis tu/r literas. (B) Ad Theodcfium Epifcop. Non. Di/eSlionis tua /iteris receptis, Q 62 COLLOQUIUM SECUNDUM ■ Xifj SERBL. Cordl imprimis Joanni fuiiTe Dioecefim Buljjari. Joaniia cam manifeftum faciunc tot ejusdem epiftolx ad Micbaelem Repe,u coaatuiproBulfijarorum, fratrem Regis, ac regni Proceres exarac». Quin & 3(j SXSBafilium Auguftum, ac ipfum quoque Photium, cujus, amortelgna-Buigarica. tii reditum ad Sedem Conftantinopolitanam, qui in annum 878. inci-dit, ea tantum lege adinifit, racumque habuit, fi fe a Bukarica Di«. cefi ufurpanda abftineret, nullos iiluc deftinaret impofterum, nullj Sacri OrdinJs, aut Pallii infigne tribueret. Sed eftne toc actis Pon-tificiis profe&um aliquid? BULG. Quam plurimum. Nam cum in Synodo Conftanti-nopolitana anni 879« Petrus Apoftolics Sedis Les;atus inter caetera?, quas Papa Photio praefcribebat conditiones, hanc quoque legiiret: He CouJiantiMpoUtauus pojibac in Bu/garia ordinet antijiiter, nctjue pallium eo mittat, aut ligator a Sede Apojiolica, tT Conjiantinopolim confupw,* ter, venia donet: Synodus ad extremum refpondit: Nor j.im antet diximur vejira SanSitati: qnoi Jermo de Dixcejfbur a pra/Snti cav/a dif. fert, (T peculiare tempur deft lerat. Caterum tarnen vibiCcitm orabimur piijji mum nojirum Imperatorem Juper ea re. Preces igicur apud Auguftum in-terpofuere Patres. Ita vero, cum res omnis ad Imperatorem remilfi fuilfet, Bafilius quidem a Dicecefi Illyriciana, ac jure in eam arro-gato deceflit, literisque datis per reduces Lepatos Pontificios tefta-tus eft fe Ecclefiam Bulgaricam Apoftolicae Sedi refiituere, & claf-firBafiiiM defideratam adverfus Saracenos emilfurum: Joannes vero ann> i.an, 880. 880. in refponforiis ad Bafilium (A) gratiis dictis pro fubmilfo adve> fum Saracenos navali auxilio, redditoque Ecclefiae Romanae monafte-rio San&i Sergii, quod intra moenia Conftancinop 1 ejs fuit; de Bul-garia haec fubdit: Tertio vero vobir grater multar referimvr, 7uia Bufya-rorum dioeocfirn pro amorc ttojbo, gratauti animo SanCto Petro, utjuJiv.1t trat, permijijiir babere. • • SERBL. At poft hanc etiam Bafilii ceflionem, nonlura Michaelem Bulgarorum Regem, ad Patriarcham Romanum rediifle, ma-nifeftum faciunt Joannis epiftolae continua deinceps annorum ferie ad Indi&ionem XV. ultimam vitae Joannis periodum exarate, in qui-iAc Michael bus blandis fevera mifcens Miebaelem ad Sinum Sedis fuae revocat, noidumld redicumque fvadet. Ut adeo non vana fubeat fufpicio, principem tri7'hfn ^unc' quatncunclue pium ac Sanftum, annos tamen multos ab Ecclefis xediit. Romana alienum, fciflumque exftitifle. BULG. Depone hanc injuriofam in fan&am regem fufpic;o-nem: nam lis ea de Dicecefi nil prorfus unioni membrorum cumEc- clefiae (A) ©uarum initium eft: pofl immenfat foUcituiinet. Id. Aug, Ind, XI I. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? elefis capite detraxit. Deinde fervente etiam quam maxime inter Con* ftantinopolitanum, & Romanum Patriarcham lite ob Dicecefim Bu!«rari- r[r!Ci!!C!e" cam, utroque fibi eandem acriter vindicante, Rix Micbacl raultam ve-nerationem Sedis Apoftolicae conftanter retinuit, quam Ind. XI. anno fuem. g-rg. Xenio ad Joannem Papam miffo: anno 879« per legatum fuum Fun&icum, & oblatis donis teftatus eft: denique anno 881. Ind. XIV. rurlum per legatos fuos parabat invifere; id quod Theodofius Nonea-f13 Chrobatorum Epifcopus fummo Pontifici retulit. SERBL. Submiflos tamen a Michaele tunc non fuiffe lejyatos, palam eft ex epiflola Pontificis data Ind. XIV. aut fequenti (A). Deni-que ex ejusdem Pontificis poftrema, quae incipit: Cum non taw initia i» bonit Jint laudanda. quam Jinir:, hujus enim epiftolae fevera illa l ar.ae digr-----, „ _ rtpltamini, non prteterire: Fejiinate corrigere, quod iniqut gejpjiir. BULG. Imo vero ex hac poftremo data Ind. XV. anno 882. qui fupremus Joanni fuit, ad liquidum apparet, miiTos Michaelia Re-gis Romam advenifle non utique absque Reralibus literis: ac agnoviile Joan. Pontificem, & bonam Regir vofontatem, & frn itatemfdei, exqtiif-tum in Deum amorem: teftatamque eidem abundefuifle fdelitatem Regir erpa SanSam Romanam Ecckjiam , cum hanc, ut olim, in prafenr etiam anxilia-tricem habere eupiat, vijitando SanHor Apojhhs, ecrumque fufiragia irrplo-rando. Igitur de prompta, parataque Michaelis voluntate corrigendi, quidquid admiflis in Bulgariam Conftantinopolitanis Sacerdotibus pecca-tum fuerat, dubius jam Papa non erat. Sed modus, cjuo correftio retro a&orum iniri debeat, falva nimirum, integraque, ut Rex optafie videtur , in facras perfonas reverentia, nulloque in novello Chriftiano populo fcandalo, aut perturbatione, ancipitem adhuc Regem detine-fcat. Mora,ac tempore fanari haec pofle eredebat Michael: af morae impatiens Joannes, ureebat fibi per legatum indicari, quidquid emendare Rex conftituit; fpondebatque, quemcunque corre&ionis modum Rex %gefliflet, fe complexurum , caufamque omnem fecundum Deum or-dinaturum. Hunc, ut genuinum Pontinciae epiftolae fenfum efle cogno-lcas, exfcribo totam, & ad calcem refero (B). Lege, perpende, ru-mina, & vix aliud inde elicies. Utinam vero ad manum nobis eflent Jpfas piilfimi Repfis literae; plus procul dubio lucis illae affunderent, «pertiusque ejusdem conftans in Sedem Apoftolicam reverentia ef-fulgeret. Q 2 SERBL. (A) Epiftoljc initium eft: Miranmr. (B) foannis VIII. ep. 297. ad Michae» lem Regem Bulgarorum vide ad calcem. 64 ' COLLOQUIUM SECUNDUM. SERBL. Sitne vero,five a Rege,five a Papa fuggeftus dein-ceps aliquis correftionis modus, lenis fcilicet, ac pacatus, atque ab omni perturbatione liber, qualem Rex optaffec, hoc eft, quod adhuc noife cupio. Maiiuo BULG. Cum non diu poft haec ultro, citroque afta Ioannts kornincT' Indic. XV. anno 882. exeunte ex hac mortali vita deceiferit; pairiarcha- Marinus in Petri Sede SuccelTor, olim Bulearicae Apoftolus, & ad u a>.v.eu.t. regjmen Ecclefi® Bulgariae expetitus, negotium hoc omne procul du-bio pro fapientia , ac zelo, placidiftimis modis compofuit: Michael vero pro folemni fua in Sedem Apoftolicam obfervantia, & veteri in Marinum affe&u,, compolitionis modum eft complexus. Monu-menta rei hujus, compofitionisque, aut vetuftas, ut multa alia obruit* aut in archivis hodieque, non levi detrimento delitefcunt, aut diligen* tiam meam efFugerunt. Compofitum vero ex vtriusque voto nego tium fuiire perfvadent, hinc Marini Papae pro Bul t, r . ® Conft.nti- IV nito, nopoli(»ni' 66 COLLOQUIUM SECUNDUM. DE STATU REGNI &c. nito (A). retuli 5 erat in Theffaliae themate urbs, ac terrarum tradfog a primis majoribus veftris nomine Serbia infignitus, quem illi, Hera-clio I. concedente primum infederant, at mox etiam deferuerunt, re-litlo ditioni, urbique folo nominis veftigio, quod Leone Sapiente vi-guit, & hodiedum perfeverat. Hsec ergo Serbia cum parte Macedomx ? TbcJJalia, Gracia, Siciliaque a Romano Patriarcha avulia, Conftantino. poli addita fuit; non vero Serblia, quam hodie gens veftra incolit, five Maritima illa , Provincias Diocletanam, Prabaiim , Canaiim, Terbuniam, Zacblumiam, & Paganiam, five Narentam complexa: five Montana per Daciam utramque, fupcriorem Mcejiam, & Bojono agrum late diffula: qug tunc quidem, & antea a longo tempore Bulgarorum imperio magna parte fuberat. SERBL. Poftquam hoc etiam dubio me exolvifti, ac Bul-gariam, Serbliamque, quam gens noftra incolit, Romani Patriarchatus parteni, tam primaevo, antiquiffimoque, quam etiam jure poftliminii per Joannem VIII. vindicato, pra;clare ha&enus demonftrafti} no-vum rurfus Serblianae, Bulgaricaeque genti fuggeris argumentum, ex quo cognofcat, non Conftantinopolitani fe juris effe, nullique maq;is, aut arcUus debere fe effe devinftain , quam vero, legitimoque, & proprio fuo dioecelano Romano Patriarchs. Aft, hoc vinculuin, nexumque turbavit fortaffe baptifmus, quem Bafllio I. imperante pars magna Serblorum, & Narentani ab Ignatio Sandto Conftantinopoleos Patriar-cha fufceperunt? Indicatur, BULG. Minime: quin potius, & Sancti Ignatii Patriarchs biisivadcantSerblos baptizantis, & Cyrilli, ac Metbodii gentis noftrae Apoftolo-s. ignatius ruin exemplis admoneinur, ut ficut illi in medio turbine Photiani dif-baptiiacor: fidii, Romanae Sedi immoti adhaeferunt, & cavillationibur Pbotii con-ulml&Me.temtis,pofthabitisque, CDtijundi file, ac obfequio perftiterunc; fic nos thodim quoque conftanti, perennique Sedem eandem Apoftolicam honore, ac •c deniqiie obfervantia profequamur. Denique, & majorum noftrorum, quos Ba-ipforuni. fllii potentia, auterror, ex Orientalium Vicariorum fententia hau. ftus, ad breve tempus Romanae Dioecefi fubduxerat, veftigiis infi-ftentes, nos totos, parique promptitudine Romano Patriarchae, dicece-fano noftro legicimo, rurfus reftituamus, fubmittamusque. COLLO- (A) L. de adm. imp. c. 32. Principatu Serbliapatre ad duos fratres develath alter fumpta populi parte dimidia ad Romm Itnp. Heraclium confugit, f excepto locutn inhabitandum dedit in themate Thtfjalonka, qvi cx to tt# pore SERBLIA nuncupatur - - aliquanto verq poft vifwn eji Serviis inj& terrarn rtdirt, dimijit quoque illos hnperator. COLLOQUIUM TERTIUM. •c D E STATU REGNI, ET RELIGIONIS SER. BLORUM A S^ECULI IX. MEDIO AD XI. PRINCI-PIUM, SEU MAJUS INTERREGNUM. SERBL. Poft Dioeceiim Dacicam per Bafilium I. Joanni VIII. ceftam, an invenis Epifcopos Romanos jura fua Patriarchica in Provincias Illyrici Serviam, Bulgariamque excendiife, atque infigni aliquo monumento confignaife, ftabiliifeque ad pofterorum me-moriam? BULG. Ne res duorum regnorum permixtae, narrationi te- i. nebras offundant, a Bulgaris duco initium, quorum res per haec tem- MicS»eii» pora ar&o adeo nexu cu-n Serblicis junguntur, ut unae, citra alteras sgre cognofci poftint. Mtcbaelis Bogoris, qui primus e numero Bul- rentia ad gariae Regum Chrifto nomen dedit, fubje&io erga Sedem Apoftoli- poft!"1 V cam confpicua prorfus eft. Nam anno 866. Epifcopos, ac Sacerdotes Roma ad gentis fuae converiionem accerfivit, fidei, morumque inftitutio-nes a Nicolao I. expetiit: arma praeterea, quibus Chrifto, ac fibi re-belles fubditos perdomuit, cum miiitari cingulo, & propriorum cri-nium fafce, in perenne fidei, ac fervitutis monumentum ad Principem Apoftolorum Divum Petrum transmifit (A). SERBL. Sed fafta haec ejus illuftria obfcuravit tranfitus a Anno87o. Romano ad Conftantinopoleos Patriarcham , poft acceptam anno 870. confianti!* Vicariorum Orientalium Patriarcharum fententiam. nopoiitano PaUiarchsc. BULG. Nihil minus: nam Epifcopos, & Sacerdotes Latinos , quos antea Roma acceperat, non ipfe provincia exegit, aut juflit decedere, fed ultro defertus ab ipfis, fubeuntes Conftantinopolita-nos, velut decretis Ecclefiae obediens filius, admifit: atque iis etiam admiflis, nihU prorfus de religiofa obfervantia erga Sedem Apoftolicam remifit, diminuitve. Hanc enim, ejusque Praefulem R 2 Joan- (A) Anaftafius Bihi. Nicol«i I. epiftohr Annales Bertiniani. 68 • COLLOQUIUM TERTIUM. Joannera VIII. Legationibus afliduis, & donis, ac Xeniis oblatis , omnj que officiorum genere, tanquam caput totius chriftiani populi, qu0. libet prope anno excoluit (A). SERBL. Sint ita plane omnia, ut ajebas: & fide optima ac in obfequium fententias, ut ferebatur, ex concilio Patrum acce* ptae, Conftantinopolitanos admiferit: fueritque hoc unice, quoi Mi-chaelem in obedientia Patriarchae Conftantinopolitani detinuit: fruftf4 tamen funt haec omnia, ncc propofitae a me quaeftioni fatisfacis, nifi denique monumanto quopiam comprobesMichaelem deferta Con' ftantinopoli, fe , Bulgariam^ue Romanis Patriarchis reftituiffe, & hos jura fua Patriarchica poftli.ni;iio. illic exercjiife. Marino BULG. Qu£G tu monumenta a me pofcis? non eft tibi redh ad" latis, quod comperta Vicariorum Orientalium fubreptione, ultro Pa°tri«cUh™ Bulgariamque Michael Marino Romano Patriarchae fubjecit, tu.n. \ quo & per inftitutosj ab eo HVicarios Apoftolicos gubernandam per. Sffi^mifit : &, quod denique expetito Roma diademate , fuccef-«a Vic«!os ^ores ^uos ejUS(*em authoritate coronis infigniri voluit. An lApodoii- poffunt ampliora, nobiliora^ue Pa:riarchat.is Romani monumenta, aut ■ot ascipit. ex^.are |n Buigaria f au£ a quoquam defiderari ? SERBL. Si fic res fe veftrae habeant, in tuto funt omnia. Nam coronatio Principum Sedis Apoftolicae authoritate fa£ta, & Vi-cariorum Apoftolicoru.il in Bulgaria inftitutio, Patriarchatus Romani certiifimum funt monumeatum. Apoftolicos illos Vicarios , qui denique Achridae Sedem fixerunt, fi redte memini, Bulgari fua deinceps phraii Patriarebar appellarunt. BULG. Gens Bulgarorum, & imperialium coronarum infi-gnia, quibas Principes fuos ad Saeculum ufque XI. nullo demto, ornatos gloriatur, & Patriarchatus fui initia, non ad fontem alium, quam Romanos Pontifices refert: ab his utrumque hoc decus in Regnum fuum, atque uno, & eodem prorfus tempore promanalTe ul-tro grata agnofcit, ac profitetur. SERBL. De Calo Joanne qutdem Bulgarorum Impcratore id mihi exploratum eft, quaefifle impetraffeque ab Innocentio III* fibi diadema, imperio vero fuo Patriarcham. At quando hoc demum evenit? poft duo nempe a magno Bulgarorum interregno faecula, nec ante annum falutis MCCIII. Quae vero rerum facies per Bul-gariam fuerit poft medium IX. Saeculi per decimum & principia unde* (A) Joannii VIII. P. epiftolx. DE STATU R.EGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 69 undecimi, hoc eft, quod nunc inquiro.. Poft Miehatlem I. Regem ChriftianilTimum, qui anno 883« fceptro depofito fe intra csenobii anguftias ad liberius Deo famulandum reclufit; Bulgariam moderati seriei Re. funt hoc ordine: Prefiamus filius ab anno 883 ad 885. Michael fiVT^vi. Boryzes ad annum 888* Inde Vladimirus (A) cum Simeone filio, jj^jjj",. quorum ifte ad annum ufque 932 regimen perdux.it (B). Tum ejuscem. filius Petrus ad annum 970: in cujus filiis.Boryze, ac Romano, hinc Ruflis, inde Joanne Zimifce Imperatore prementibus, Petri progenies, ac Bulgaricum imperium prope interiit: quod tamen ex-tinflo Zimifce Samuel cum fratribus fub annum 976. rurfum erexit, perduxitque ad annum MXIV. Succeflor Gabriel a Bladislavo per. emptus anno MXV. Joannes vero MXVIII. interiit: quem denique dedentibus fe Bulgaris, longius interregnum excepit anno MXIX. Per horum vero tempora, fuprema ilia duo jura, quae memorafti, Romanos Patriarchas per Bulgariam exercuifle, quibus tandem tefti-bus, quove documento comprobabis? vereor, ne cuncta antiquitas deleverit. «0. BULG. Oinnes, quos recenfuifti Principes Imperiali Corona Su0, a Romana Sede infignitos fuilfe, teftis exceptione major eft Calo- »«» Joanner praeftantiflimus ille Bulgarorum Imperator Sseculi XIII., quem fe teftmt tu paulo prius appelafti. Nam cum is ipfe, poft longum Bulgariae MiBuig!*"" interregnum, animum adjeciilet ad quaerendam Roma Coronam, egit ImPerator* id exemplo prseceflorum, a quibus & ipfe longo ordine genus deri-vabat fuum: aflirmatque dKerte: majores fuos non aliunde, quam a Sede Romana imperiali diademate infignitos fuiife: audiainus ejus verba (C) in epiftola ad Innocentium III. data, fic ille loquitur: Imprimir, inquit, quari>nur ah Ecckjia Romana Matre nojlra coronam, fr hontrem tanquam di/eSlur jiliur, Jecundum quod Imperatorer nojtri ve-terer habuerunt: unurfuit Petrur, aliur Samuel: atque, ne hos folos fjhre putes, fubdit continuo: & alii, qui eor Imperio pracejferunt: praeceflerunt vero Simson, Viadimirus, Michael Boryzss, & Prefia. mus primi Michaelir Chriftianiflimi Regis filius. * SERBL. At mihi idoneus in hanc rem teftis non videtur Calo - Joannes, quantumvis Imperator, quod tu non in malam partem vertes. Nam poft duo fere faecula, poft magna Bulgarici Imperii difturbia, & diuturnum fane interregnum haec ille, atque in rem fuam teftatus (A) Porphvr. t. de admin. Imp. C }*. Blaf/imerem vocat filium Boryzis ad annum 886. Annales Bertiniani Laudomirmn ad annum (B) Leo firammaticus: Sed Chron. juflu Porphyrogeniti fcriptum ponit annum 9*7- (C) Innocentius III, L. epift. epift. iif. S 70 • COLLOQUIUM TERTIUM. (eftatus eft, & fcrlpfic, poftquan» nempecum Petro, & Afane fratribus Graecis ejeflis, imperium in gente fua inftauravic, ftabilivitque. Teftim^ BULG. Si etiam Calo-Joannes Princeps ad vetera ante- jo"nnii8 0 celTorum fuorum monumenta non provocaffet, fide adhuc dignifli-vipdicerar. mum ducerem; nam cum illa, quae retuli, fcripfit, praeerat jain Ira. perio magna potentia; & diadema Imperiale, quod a Graecdrum Au-gufto, ac Patriarcha oblatum, afpernatus fuerat, fola pietatis caufa, majorumque imitatione a Sede Apoftolica quaefivit, optavitquc (A): Ex quo, inquit, Jcivcrunt iftud Graci, mijcrunt . mibi Patriarcba, & Imperator: vem ad nor, coronabimur te in Impcratoretn, iy fy, ciemur tibi Patriarcbam, quia imperium Jitie Patriarcba m» ret. At Calo- Joannes infuper ad fcripta majorum provocat, fic enim Tupra dicta cominuat: qui eor imperio pra.ejjcrunt Jicut iri librir nojirir invenimttr ejfe Jcriptum. Explanat deinde hoc ipfum difertius adhuc in edifto fuo anno MCCfV. emiiTo (B). Cum plA_ cuit Domino JeJit Cbrijlo me Dominum, ac Imperatorem Bulgarix, & Bla• cbia Jacere, inquijivi in antiquorum nojlrorum Jcripturar, ty libror, fr lona memoria Imperatorum nojlrorum pradecejforttm icger: unde ipfi fimfc-runt regnum Bulgarorum, tr FIRMAMENTUM IMPERIaLE CORO-NAM SUPER CAPUT. EORUM: ET PATRIARCHALEM BENE* DICTIONEM? &T diligenter perjerutanter, in eorum invenimur Jcripturir, quod bon,t memoria illi Imperatorer Bulgarorum, & B/acborum Simeon, Petrur, & Samuel nojlri pradecejforer CORONAM IMPERII, ET EO-RUM PATRIARCHALEM BENEDICTIONEM acceperuut a Summ Dei Romana Ecclejia, & ab Apojiolica Sedc Prineipe Apojlolorum Petro. SERBL. At libros etiam, fcriptaque domeftica allcganti Im-peratori, an nullo praemiflo examine, nullis fui archivi tabulis infpe-£tis confeftim fidem praebuic Foncifex? Id fane non oportebat. BULG. Nihil in hac caula gravi praecipitavit Innoccntius, nihil diligentiae omifit: excuflit ipfe Archivi Romani Tabulas, quin & Joanni Capellano anno MCCII. in Bulgariam cum Archi-Epi-fcopali Pallio deftinato injunxit, ut de coronatis per Romanos Pon-tifices Bulgariae Principibus diligentius inquireret: teftis horum eft epiftola Innocentii (C) quae incipit: Calo-Joanni Domino Blacborum, if Bulgarorum - - Apoflolica Seder - - - Petifli bumiliter, ut Coronam tihi Romana Ecclejia concederet, Jicut illujirir memoria Petro, Samueli, tT aliis progenitoribur tuir in librir tuir legitur concejfiffe. Nor ergo, ut fupft boc majorem certitudinem babere poffemur, Regejia nojira fecimur perlegi di-ligenttr: tx quibur evidenter comperimur, quod inttrra tibi fubjeBa multi Regst (A)ExL. epift. Innoc. III. L. j. ep. 142. (B) Guod incipit: 1» notnine tris &c. (C) Ex L. f. Innoc. epift. ixf. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? Reget fuerunt coronati - - mandamui quoque Tpfi Qoaftni), ut de Coron* progiftitoribus tuis ab Ecclejia Romana collata, tam per libror veterer9 quatn alia Documnta inquirat dihgenter veritatem, & de omnibur tecum traSet - - ut cum per ipfitm, nuncior tuor, de omnibur redditi Jue. rimus certiores, conjultius 1? maturiur, prout fiterit procedendum , proce-damur. Atque, cum Joannes "legatus in Bofna aliquamdiu moras tra-heret, Dominico Archi- Presbytero Brundulino idem legationis, & jnquifitionis munus Pontifex demandavit. SERBL. Cum Innocentius III. poft longam feveramque difquifitionem, Regium denique diadema per Legatum fuum Leonem Sanftae Crucis Cardinalem ad Calo* Joannem cum vexillo transmi-ferit• necefle eft, eum comperiffe Bulgariae Principes Petrum, Samue• m, & bos iuiperio pracejfirunt coronas fuas Roma accepiife. BULG. Nec id modo» fed comperit quoque poft Samue- Ft Tn°o-iem etiam nonnullos authoritate Apoftolica in Bulgaria rediihitos efle. PaJiM!1 Adi Innocentii epiftolam, qua Hemericum Hungariae Regem repre-hendit, ob moras inje&as legato fuo Cardinali Leoni ad coronandum tur« Calo-Joannem per Hungariam tendenti; & una teftatum facit: an-tiquitur multor Reger in Bulgaria Jitcctffive fuijfe toronator autboritate Apoflolica Petrum , Samuelem, & alior nonnullor poji eor. Erant veropoft Samuelem Gabriel Romanur, & Joanner Bladislavus, quo extin&o, Bul-garia anno MXIX. in poteftatem Graecorum venit, & inter varios motus, revolutionesque utcunque perftitit, donec Regum, quos dixi pofteri Petrusj Afan, &T Calo-Joannes fratres excullo Graecorum jugo, eandem rurfus genti fuae vindicaiTent anno MCLXXXV. r SERBL. Poftquam Imperatores Bulgariae inde a Michaelis L temporibus, ad occafum ufque, feu interregni tempora, annumque adeo MXIX. fub Romani Patriarchae authoritate ftetiffe fummis tefti-moniis Calo - Joannis, & Innocentii, ac veteribus Documentis, quie utrique facem prstulerunt, ipfisque adeo coronarum imperialium mo-numentis confirmafti; facilius jam inducor, ut credam, quod dudum antea affirmafti, Marini Romani Papae, & Michaelis I. Regis confilio communi, ftudioque efefium, ut Vicariatur Apojiolicur olim a Jufti-niano I. Augufto, & Vigilio Papa in regionem illam inve&us (A), fed per Bulgarorum paganorum ferociam deletus extinftusque, rurfum a Marino Papa, & Michaele Rege fit excitatus, & reveftus fub annum 883., quo ipfo, fecedente Michaele Rege Chriftianiflimo in ceeno-bium, Prefiamur filius res Bulgaricas moderandas fufcepit. S 2 BULG. (A) Nam JuJliniar.a I. a Buigaris Aclirida difta eft. 72 • COLLOQUIUM TERTIUM. ir,- BULG. Et refte id quidem, nam cum Prefiamum a Marino XpoftoHcus diademate imperiali inlignitum teneamus, faftigium vero imperiale per Mtri- quod Bulgari antiquo, perpetuoque jure fibi vindicabant, ex Grsco' g«r«in- runi aeque, ac Bulgarorum fenfu, cum Patriarchali Throno tam arci0 ' nexu, ac foedere copulatum creJeretur, ut unurn, extra alterius con fortium haud ftare poffe perfvafum haberent} confequens eft, a Ma-rino primum ficut diadema, ita fimul Patriarchatum in Bulgariani promanaiTe, quem jam Michael I. a Nicolao I. Papa quaefilTe, optaf-feque videtur (A). Certe ex fonte eodem, Roma fcilicet, utrumque hoc una ac conjun&im profluxilfe, ex Regni fui monumentis agno-vit, & teftificatus eft Calo-Joannes Imperator, rerum gentiflf fuae opti. .me gnarus, cum in haec verba fcripfit ad Innocentium: Nojlri pra-deccfforer Coromm Impsrii, if eorum Patriarchalem BcnediSionem accepe-runt a fitmma Dei Komaita Ecclejia, & Apojiolica Sede Principe ApoJIoIo-rum Petro. SERBL. Pono jam omne dubium de Bulgariae per hs? Sajcula concordia, nexuque cum Romanis Patriarchis, poftquam & co-ronas principuin inde emanaXe, & Vicarior Apojiolicos ex Marini inftituto in Ecclefiae Bulgaricae Throno fedifle perfpicio. At, cuiu9 Epifcopi perlonae priinum Vices Apoftolicae cum Autocephalia, &Pa-triarchali faftigio delatae fint, ac cui loco Vicariatus adhaeferit, fi nofti edicito? BULG. Archi - Epifcopi Bulgariae ad Marini ufque tempo-pora nulli, ut videtur, Sedi aftixifuere, fed nunc ex hac, alias ex Cum diia- alia Statione Ecclefiam Bulgaricam procurabant. Prejiamus a Marino ri* par"!?"'diadema imperii forticus, authoritate ejusdem munus, dignitatem Vi" n»nti'dt .Car^ Apoftolici perfonae Clementis Tiberiopolis, feu BelicesEpifcopi con-ftrtur. junxit (B): atque cum Prefiamus de finibus dicecefeos Bulgariae cuin Bafiiio I. & Leone Sapiente auguftis nondum conveniflet, duas interim Bul-gariae parte3 regimini ejus fubmifit anno 883» parte tertia, que per dioecefim Macedonicam procurrebat, fub lite exiftence. At Mi-cbael Boryues, poft breve patris imperium, Clementem eundem Tibe. riopoli revocatum, Acbridam, quae olim JuJliniana prima fuit, trans-tulit; & fequutus Juftiniani I. exemplum, Sedi eidem dignitatem Ar- chi- (A) ftuxfierac Rex Michael I. An Bulgaris Patriarcha ordinari poffit ? Nicolaas I. ad fiulgarorum confulta refpondit C. 7*. ad finem; Vos, (tve Patriar-cham, /tve Archi - Ef>i/cof)utnt /tve Etifcopum volis ordinari polluktis: Eutn a Sedis AhoQoHcte Prafule, Sedit Biati Petri, a quo% & Epifcopattis, & Apollolatus fuinfit initium , effe ordinandum. (B) Eadem vuJgo Struni-biza difta eft, a Strymone Macedonix fluvio, cui adjacebat. Vide ex-pofitioncm Andronici fenioris. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? chi - Epifcopi Bulgaria, & Victs Apoflolicas in perpetuum affixitj quin & compolito interiin cum Leone fapiente negotio, tertiam quoque Bulearis partem, quam Grseci Conllantinopolitano arrogabant, Cle-mentis fupremo in facris Gubernio fubmifit, atque ita univerfae Bul-gariae praefecit. SERBL. Quo authore, aut vade haec tu tam fidenter afleris? quis tibi in lianc praeivit Sententiam ? &, quae tandem tertia illa Bul-gariae pars fuit, quam Michael Boryzes Clementi fuo Archi- Epifco- po vindicavit? BULG. Praeivit mihi in hanc Sententiam author indicls Affigin» Archi - Epifcoporum Bulgariae concinnatus, ut videtur fub annum ^«se^cdT MCLVI. quo Joannes Cotnnenus, in quo catalogus abfolvitur, j^g**^ Achridae praefuit. Tertia autem Bulgariae pars, quae ad priores duas r« tdjun, Clen.enti acceflit, per Tbejftliam, & Ep-yrum effufa fuit, porrigebaturque, 8attr' ut auchor indicis explanat, a Theffalonica ufque Jericbo , & Caninas feu Ta Sapiati regionem. Regio autem, quae hic Canina fcribitur, eft ipfa Leonis Sapientis Canicia, quam hic auguftus, cum omni Thef-falia, veluti Macedonicae Dicecefeos jportionem throno Conftanti-nopoleos in expofitione anni 883. refervaverat. At cum in po. teflace, & fub Imperio Bulgarorum effet, ceffit demum, paflusque eft, ut Achridano Archi - Epifcopo fubjiceretur. Quae ego latius, au-thor indicis ita paucis perftrinxit: Clemens Tiberiopolis, Jeu Belica Epi-fiopus Acbriilam revocatus a Boryze Bulgaria Bajileo ad curandam ter- indicatnr» liam quoque partem Regni Bulgarici, quee patebat a Tbejfalonica ujqut Jt-rieho if Caninos Jeu Ta Sapiatat (A). SERBL. Itaque Achridanae Ecclefiae, ejusque praerogativarum Patriarchicis fimilium fundator tuto conftitui poteft Micbaet Boryj.es. BULG. Tuto fane: nam & Theophyla&us do&iflimus ille Bulgarorum Achridae Archi - Epifcopus, non alium ab hoc Boryze fundatorem Ecclefiae fuae, juriumque ejus, ac autocephaliac agno. viffe videtur, cum poft duo abhinc Saecula ad filium Sebaftocra-toris in haec verba fcripfit} Oro igitur, & bis literis tanquam eor-pore (upplex proeumbo, ut miferearis JeliciJJima quondam Ecclejia^ Michact quam cbrijlianijjtmus ille B0ry7.es Bulgaria BASlLEOS unarn, fr ipfam J-J2JJ de Jeptem Catbolicis adifcavit: tu rcnova. Ubi fane cum Theophyla- ftus eiusque ju. (A) Jericko eft urbs, & portus non longe infrfi Dyrrachium ex L. 4* Alexia- bg. dis Annse Comnena;. Canina rcgio eft in confinio Epyri veteris ad Acroceraunios montes', ubi & hodie in Tabulis Gcographicii Hafii lego Sopoto, unde fbrs Tafapiata:. . T rmm: qus fuit una e ftptem Ci. tholicii fcu Univerftli. 74 • COLLOQUIUM TERTIUM. Ctus Ecclefiam luam Achridanam unam de Jeptem Catkolicis nuncupat quinque Patriarchalibus, & Cyp ri Ecclefiae Autocephalae, eandemcon numerat, ejusque fundatorem hunc Boryzem profitetur, cum adifca. , tam ab ipfo tradit. (A). SERBL. Ecclefiam Achridanam, imperante Boryze, & CIe mente Archi-Epifcouo fuitle jam Autocephalam, univerfalem, & a,j faftigium Patriarchale provedtain, nondum aflentior: nam ipfe, tjUo nitebaris author indicis, non Prejiamo, aut Borji.e imperantibus, fej multo ferius, Petro icilicet imperium Bulgaricum tenente, Archi-Epi-fcopo Damiam id honoris obvenille teftis eft: en verba: Hicce (]ja. mianus) Patriarcba rsnuntiatur fttit a Confilio imperiali, jujfu Lacapmi Romauorum Imperaioris. Eius «uto- BULG. At hasc Scriptoris tu fic accipe, non, quod tunc &°ph«triar Pr"num Autocephalia Achridam inveda fit, fed quae pridem antea, feriu» i reftaurato per Sedem Apoftolicam Vicariacu, in Bulgariam revecta ^nitus. fueratj vigebacque \ eandem Lacapeno Imperatore Graecoruiu cciain fuffragio recognitam elfe, probatamque. SERBL. Suftines ergo Vicariatum Apoftolicum, facrique Iio-noris faftigiuin Clementi, Boryze imperante delatum, eoque ad Se-dem Achridanam admoto, Achridae deinceps cohaefiife. An vero ne. fcis Oementem a Sacris Romanis alienum prorfus egiffe? Autlior vits (B) talem diferte perhibet. Quis vero exiftimet per Principes Sedi Romanae devotos, quales Prefiamus, & Bor~t.es fuere, vivo adhuc Michaele catholiciilimo rege talem Paftorem ad Ecclefiam Bulgaricam Vicarii Apoftolici nomine gubernandam admotum, Dicecefi auftum, amplificatumque fuiffe, fummoque jure Bulgaria; univeriae praefedum? Clemem • BULG. Dabo tibi Clementem iis adumbratum efte coloribus, m°«tiidehlS qui Schifmaticum homlnem notent: at talem etiam fuifle, qualem au-fenditur. thor vicae Phocianus expinxit, pernego: familiare hoc ipfis eft, uc, qui a caetu illoruin etiam alieniflimi exftiterunt, in fuorum tamen nu-meruin trahanc, fi mado a pietate, aut geftis rebus clari, confpicuique fuerint. Idem author, cum e turba Photianorum fuerit, San&umquo-que Methodium in fuorum claffem retulit: an vero idcirco talis erat Methodius? nonne ufque ad extremum fpiritum Sedi Apoftolicae ob-fequentiflimum fe praebuit, ac apprime Catholicum , quamquamab smulis in haerefeos fufpicionem vocatus, ac propterea a IOanne VIII. Ro-main ad dicendam caufam anno 879. fit accerfitus. Ubi ficuc fides ejus (A) Vixit Theophylaftus SseculoXI. provefto. (B) Codice Vaticano MXI.:X foL 348« DS STATUfiREGNl, ET RELIGIONIS SERBL. 75 ejus magnis elogiis cfl: exornata, ita ritus ab eo inve&us fermone Slavonico divina celebrandi officia, probatus eft (A) Idem vica: Clcmcntis auchor Francor, & Vicbinum Methodii difcipulum Ro-ni3s a Joanne Papa ad Titulum Nitrienfis Ecclefiae confecratum, qui Gorasium Sede Epifcopali ejecit, tanquam haereticos fpiritui fanfto adverfantes profcindit, traducitque: an vero idcirco tales fuifle exifti-mabimus ? SERBL. Stabilito Clemente, profer jam feriem Archi-Epi-fcoporum Bulgariae ex authore indicis, & quae ille de fingulis memo- iix prodidit. • BULG. Primum ille in iuo catalogo ftatuit PROTOGE- fTT. KEM Sardicae Archi - Epifcopum: per quem inquit, SanSti Patres Phi-lolopbutn, qui fpiritui .Janbto dstrabebat, confutarunt, ut Jertur in aHir porumKui. ijusdem prima Synodi (B). Tum fubdit METHODIQM,fanBi Cyriiii anthw* Pbilojofbi germanum fratrem a Kicolao Papa, ut ipfe ait, Roma ordina- iuaisil" tum Moravia in Panonia Arcbi- Epijcopum. Tertio loco ponic GO~ RASDUM a Metbodio conjecratum, verum fubinde ab bareticis fpiri-tum fantlum oppugnantibus expuifum. Gorasdo fubjungit CLEMEK-TEM Epifcopum Tiberiopoleos, Jeu Be/ices, revocatum Jubinde a Bory%e Buigaria Principe ad curandam QJIOQJIE TERTIAM PARTEM Re-gni Bu/garia, qua a Tbejjaionica ufque Jericbo, & Caninos,Jive Ta Sa-piatas patebat. Poft Clementem nominat DAMIAKLM Dorojtoli Epi-fccpum, qua nune Drifia dicitur, quo fedsnte Bulgaria Avtocepbalos ho-tiorata ejt, & ipje renunciatus eji Patriarcba ab Imperia/i Senatu jujfu Komuni Lacapeni: pojiea a Joanne Zimijce Imperatore demotus. Hujus Succefiores recenfet deinceps hoc ordine: Cerm^uum, Hilip-ptm, Joannem, Lsonem , Theodulum, Joannem Lampenum, Joannem Ainum, Tbeopbylablum Oratorem, Leonem Bungum, Mtcbaelem cognomento Muxi-mum, ac denique Joaunem Monacbum Comnenum. SERBL. Quis tibi jam de his Bulgariae Archi - Epifcopis fenfus, & quod de ipfo indicis authore judicium? BULG. Compilatorem hunc ex aevo poftremi Archi - Epi- Crifff itt fcopi depofuimus jam ad annum MCLVI. Eundem iniquum Latinis ,l,thoreni fuiife prodit, quod expulfores Gorardi, Vichinum fcilicet, & Francos proceflionem Spiritus fanfti ex Patre, & Filio propugnantes, bareticos compellet, ac JanBi Spiritus oppugnatores. Imperitiae convincitur, T 2 quod 1 , (A) Vide Joan. VIII. epift. i91. Ind. XII. & 247. Ind. XIII. ad Sventopul-crum Comitem Moravise. (B)Nempe Nicena confcriptis a GelaHo Cy« ziceno L. 2. c- 20. 78 COLLOQUIUM TERTIUM. % 0 quod alienos in feriem Archi - Epifcoporum Buigari» inferat, qu0d. que disjundtiflimos proxime conjungat, licet ubique, pluresque prsE. tereat. Denique, quod Nicolaum Papam, quem praecefiffe norunt omnes, Hadriani Succefforem conftituat; Methodii ordinationem, quae Ha-driano II. debetur, Nicolao tribuat: Moraviam Panonise adfcribat, ac denique Moraviam eandem cum Bulgaria confundat. SERBL. Protogener, nififallor, & Methodiur ad Bulgariae Ar-chi - Epifcoporum claflem non pertinent: ille enim Sardxa praefuit, cum nomen Bulgariae Orientis Imperio adhuc ignotum fuit (A): ifte autem, cum Apoftolatu apud Bulgaros functus eft, non Epifcopus, fed Monachus duntaxat erat: &quando demum ab Hadriano confecratus eft ? non Bulgaricae Ecclefue, fed Moravis Archi - Epifcopus datuseft, Denique, cum Protogenes a Methodio ipfis quinque faeculis diftet, imperite unus alteri conjungitur, velut, fi le proxime exceperint. BULG. Sed nec Gorardur, quem Vichinus Moravia ejecit, ad Bulgariae Eccleftam quidquam attinet: & author vitae Clementis, cum Gorasdum extra fines Bulgariae eje&um tradit, manifefte Mora-viam, quae fupra Panoniam, & in parte regionis veterum Quadorum, ac ultra Jazyges Metanaftas fita fuit, cum Bulgariae tradtu ad fluvium Morabum effufo confundit. Etfi enim probe fciam Prefiamum anno 883. in Moraviam arma infefta tulifle (B) Bulgariae tamen imperio regionem illam adjunxiffe haud invenio. SERBL. Expun&is autem his tribus, Protogent, Metbodio, ac Gorardo, quos tandem, five tu, feu alii melioris notae fcriptores fubftitunt ? Leo Allatius Vichinum Bulgariae Epifcopis accenfuit: fed hunc ad Nitrienjir Ecclefiae, in Moravorum Dominio pofitae tituluiu ordinatum fuiffe palam eft, & ferius (C), quam, ut primus Buigariae Archi- Epifcopus effe potuerit, quem anno 870. S. Ignatius Patri archa Bulgariae immifit. Seatenti* BULG. Hunc vero Baronius cum Pagio, ac Leone Alla dSodg™ tio TbeophylaBum appellatum fuiffe ferunt. Le Quienus rejefto Theo-ri« \rchi. phyla£to Gabritlem Acbridte Epifcopum, quem in Photiana Synodo Epifsop». anni fubfcriptum legerat, fubftituit. Afl: Affemanua Gabritltm expungit, quod licet Acbrida Epifcopus fuiffet, honoxe tamen emi nentiore (A) Prafuit Sardicac Protogenes anno jif. in Conc. Nicaeno: & j47. & in Sardicenfi. Vide Conciliorum coiledionem Colleci T.(B) Anna-les Fuldenies apud Duchesne T. 2. Hift. Franc. (C) Nec enim Vicbi-nus ante annum 880. promotus eft r ut conftat cx Joannis epiftola Svctopluchum Comitem Moraviat. % DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 79 nentiore Archi-Epifcopi, tituloque gavifus non fuerit: in ejus vero locum advocat Agathonem Archi - Epifcopum, a Bafilio I. anno 873. (JO ad Ludovicum Germaniae Regem ablegatum, qui expoft in Pho-tiana illa Synodo anni 879. Moraborum Archi - Epifiopus fubfcriptus legitur. Idem poft Agathonem Gorasdum collocat, quem opinatur eundem cuni Georgio fuilTe} de quo Joannes VIII. in epiftola ad Michaelem Bulgarorum Regem, qua fignificat depofitum ja. fe Sergium effe, quem Gtorgius , quifalfo fibi Epijcopi nomen ujitrpat, licet indignuin , multisque criminibus obvolutum, ad Belogradenjem Epifcopatum promoverat. Ve-rum, ut ex hac ipfa Pontificis epiftola liquet, Georgius praeceflit po-tius Agathonem, quam fecutus eft: nam Georgius anno 876'. Ind. XI. qua Pontifex regi fcripfit, fedebat: Agatbon vero Photianae Synodo fubfcripfit anno 879* SERBL. Inter tot variantes, confufasque fententias, quam tandem ampiectemur ? Tibi, ut animo praeiagio, probatur nulla: tuain igicur, fi quain habes, deprome. BULG. Dum certiora nobis affulgeant, & firmiore aliquo Sententii Pocumento Baronii TheophylaBus comprobetur, ego ex Joannis epi- noft^,, ftola 75. Ind. XI. ad Michaelem regem data (B) Georgium Archi. Epifcopum ab Ignatio Patriarcha Bulgariae datum opinor, primumque in ordine pono: nam Georgium fuiife Arcbi- EpiJcopum promotio Sergii ad Epifcopatum abunde indicat: eundem vero Bulgariae praefuifle in. de conficitur, quod Belogradum, in cujus Sedem provexit Sergium, hic vix aliud intelligi poflit, quain quod Savi, Danubiique coniiuentibus abluitur, & Tauruni nomkte olim claruit: aut urbs altera novae Epyri nominis ejusdem non longe ab Achrida in meridiem recedens; quae urbs utraque fub tempus illud in Bulgarorum poteftate fuit. Certe Belgrado Dalmatiec, quod Alba maris paflim dicitur, nec longe a jadera urbe inortum divergit, multo ferius Epifcopales infulae acceffere, nec ante annum 1059, quo Crefimirus III. apud Chrobatos regnabat. Huc praeterea facit, quod Michaelis regis fcire non intererat, nec Pontificis regem admonere de fafta per fe Sergii depofitione, fi is in Gremio Bulgariae Sedem non habuiffet. Georgium autem Archi-Epifcopum, nomen Epijcopi faljo ujitrpare idcirco dixiffe videtur, quod ftationem illam Bulgarise non per legitimum Patriarcham, fed Igna-tio Conftantinopolitano authore, promocoreque ingreffus effet. Poft Georgium, quem Photius Conftantinopoli reftitutus, Ignatiani nomi,. nis invidia dejecit fede, opinor Agathonem, Moraborum Archi-EpiJcom 4 pum (A) Annales Fuldenfes. (B) Miffa per Eugenium, & PauIumEpifcopos, quas in-cipit: Sfiiritualibus vifceribus tt edito gaudebamus. Ind. XI, qust eft annus Chrifti 5578. u 80 • COLLOQUIUM TERTIUM. pum, qui Photiano conciliabulo fubicriplit anno 879« incrufum fuiffe: cuin enim Mttbodiur Archi- Epifcopatui Moravia per id tempu3 praeeffet (A), Agatbonem Bulgaricas ad Morabttm flwoium ditioni anti-ftitem a Pliotio datum exiftimo, atque inde Moraborum Arcbi- Epifio-pum diftum. Quo denique feu mortuo, feu hortatu Michaelis I. re-gis, fede illegitime adita, ultro decedente, Prefiamur rex Oementem Tiberiopolis Epifcopum Catholicum, Bulgariae Archi - Epifcopum, ac una Vicariuin Apoftolicum renunciavit anno 883» duabus BuU garici imperii partibus fupremae ejus curae demandatis; cum tertia adhuc pars, in Diuecefi Macedonica poiita, a Conftantinopolitana teneretur, & fub lite effet; qua demum compofita, terciae quoque Bulgarici Imperii parti Clementem eundein Micbael Boryzer rex prae-pofuit, atqje ai capeffendam veterem Archi- Epilcoporum, & Vi-cariorum Apoftolicorum Thronum Jujlinianam primam tunc Acbridam di&am anno 8S5- revocavit, adduxitque, ex Sede deinceps illa Bul-gariam univerfam moderaturum. Oementi author indicis fubjungit Da-mianum: qui fi Clementem proximi lequucus eft, nec quisquam me-dius incercelfit, utriusque regimen prorogandum erit quam longiiii-me: Cleinentis quide n ad annum fere 932, quo Damianur a Laca-peno Imperatore Patriarcha Buigariae renunciatus eft: Damiani vero ufque ad annum 972» quo a Joanne Zimifce fercur depoficus. Areli-quoBulgariae Archi-Epifcoporum Cacalogoabeft David, qui Joanne Bla-dislao imperance fedit, & cooevus Bulgariae excidio, ac interregno fuit (B). Hunc vero inter Joannem, & Ltoncm ftatuendum eilj cen-feo, fi, quod author indicis ait, primut ex Romanir Le j Achriis e.l praefeclus.' Verum haec prelfius veftigare ad Bulgarije Hiftoriam po-tius, quam rem noftram percinec. Quare pluribus abftineo. SER.BL. Ex depofitione Sergii ; Belo^radorum apud Bulga-ros Epifcopi adverto, Joannem VIII. Pontificem, quanquam Con-ftantinopolitani Bulgariam infediffent, a perfequen.la tamen jure fuo Patriarchico in eaniam provinciam non deftitiie: quod denique Ma-rino Pontifice in integrum reftitutum eft. Sed praeter 'Vicariatum Apoftolicum tunc in Bulgariam reve£um, & coronas Regibus impo-fitas; nihilne praeterea negotiorum Romse cum Bulgaris intercelfit» ex quibus Romanus Patriarchatus ultro confirmetur. * BULG. ^A) Ut conftac ex epift. Joannis VIII. qua Methoiium Archi- Epifcopum R°" mam evocat, ad fidei rationem reddendam Ind. XII. anno 875. n. 1 Ec ex ep. 247. Ind. XIII. anno 880. ad Svetopluchu n Mjravix O mitem data, qua fidein Methodii laudat, quem cum Vichino confecrat" Nitritnji remiccic; & Lingiwe Sclavonicae in facris ufum probat. (B) Cedrenus. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 2? BULG. Formofum Papam, poftquam 931. anno ad Petri Simeoni» Cathedram proveftus eft, Bulgariarn veterem Apoftolatus fui arenam jepetiviffe, mutuisque officiis per literas, & legatos cum Simeone jjjjjjj1. p.ege egiffe, extra dubium eft. Baronius ad annum 903. nexum utri-mofofiuo» que peculiarem, & nogotioruin commercium interceffifle aflirmavit: PontifiJi-tt, quale illud, & in qua demum caufa, nemo, quod fciam, documento aU-lu,• quo detexit (A). Ita fummo temporum iftorum infortunio, aut in-terciderunt publica Ecclefiarum monumenta, aut in fcriniis a blattis, tineisque hodiedum exeduntur. Legationes mutuas, quibus idem Rex Simeon Joannem X. & hic regem excoluit, ad iinem hujus collo. quii referemus. Regum caeterorum cum Sede Apoftolica negotia, ofticiaque aut vetuftas obruit, aut feliciora evolvent tempora. SERBL. De Bulgaricae Ecclefiae acceflione ad Romanum patriarcham, ejusque, quoad prima Serie3 Regum chriftianorum fte-tit, cum Sede Apoftolica nexu, fatis, fuperque. Quae vero inter haec Serblianae Ecclefiae fors fuerit, ignoro penitu3. Serblos an. 879. nondum Romano veteri fuo Patriarchae accefiffe eruo ex Joannis VIII. epi-ftola (B) ad Dalmatise antiftites data, qua ipfos ad reditum follicuat, & Graeorum, Sclavorumque metum conatur adimere, opem auxilium-que fpondendo: nam eo loco Sclavorum nomine non alios, quam Serblor venireindeconficitur, quod a Chrobatis nullus jam metus Dalma-tis effe potuerit, cum ifti jam anno eodem ad obfequium Sedis Romanae redierint. BULG. Poft folemnem Illyrici ceflionem a Bafilio I. anno tv. 880. Joanni Papae fa&am, nexum Ecclefiarum noftrarum, & Serbliae fjjj',!,™ cum Patriarcha Conftantinopolitano diffolutum efle manifeftum eft, Romanum tum ex natura ceflionis nunquam retra&atae, tum & ex iaudata Leo. Jham ai.no nis Sapientis expofitione, quae mox adornari cepit, & in qua nulla 88°* noftrarum, aut Serblicarum Ecclefiarum memoria exftat. RefciCo vero cum Conftantinopoli commercio, quid aliud eft jconfequens, quam, ut Metropolitae, Epifcopi, Clerus omnis, populusque fe pri. maevo fuae Patriarchae Romano reftituerit, atque in ejus obfequium totus concefferit. Quare epocham reditus veftri ad Patriarchain Ro. manum cum anno 883 conjungo. SERBL. Cum fub idem fere tempus, anno nempe 883. jura Juftinianaea favore Marini Pontificis per Illyricum funt reftituta Buigariae Archi - Epifcopo; nullumne is jus in Serbliae Ecclefias fibi vendicare aggreffus eft? Prima JuJlimaua dicecefim conflabant feptem U.2 Pro- (A) Baronius putat Simeone-n Formofo fedente fef primum Patriarchatu i Koraano junxiffe. (B) ftux incipit: Paftorali. 82 • COLLOQUIUM TERTIUM. m Provinciae (A) Dacia Mediterranea, & Ripenjir, Mucjia prima, Dard^ nia , Pravalir, Jecunda Macedonia, & fecunda Panonia : in quibus provinciis cura maxima pars Serbliae, ipfeque ejus Metropolitanus Dioclias Archi-Epifcopus contineatur, Serblia prope univerfa, ex-ceptis duntaxat Triiunio, Cbulmia, & Narenta, fub ejusdem Archi-Epifcopi Bulgariae jus conceflit. Hoc vero fi ita fe habeat, com-munis immo eadem cum Bulgaris Serblorum conditio fuit: iisdem-que argumentis, quibus Bulgariam, Serbliam quoque Romano Patri- archae obnoxiam fuifle comprobafti. • ^Pmi «ier- BULG. Illam Serblias partem qure affufa Danubio ad Sa- Achridma vum ufque flumen porrigitur, paruiff-- Bulgariae Archi- Epifcopo {iopa Vi-1 ^ices Apoftolicas gerenti eo minus dubitari poteft, quo certius, e.<-ftoUeoAp°" pl°ra^llS(lue eft, tradlus illos provinciarum, qua Danubium propius refpiciunt, a longo jam te npore, Imperiu n Bulwarorum iub-iviffe, quin, & in nomen Bulgarije immiffra.fs. Teftantur hoc, & innegabile faciunt Francorunt Hiftoriae, (B quorum regibus,poft de-bellatos a Carolo Magno Hunnos, Abare?, fubaftamque Panoniam, non una deinceps lisT bellumque finium caufacum Bulgaris interceflit (C). Confirmat id etiam Porphyrogenitus (D) qui Raje urbem, quae vete-rum Ratiaria videtur, & Ripenfis Daci e Metropolis fuit, limitem fuiffe Bulgariae, Serbliaeque non obfcure indicat. Af Serblia ulterio -, quae ab his finibus ad Scardum monte n, eoque transcenfo verfus Ha-driaticum mare porrigitur, quemadmodum a propriii fuis principibus reoibjsjue gubernabatjr, ita nec Archi-Epifcopi Bulgirije Imperijm Sacrum fubivitf fed veteribus in Concilio Delmitano partis innixa eiet«oo^10" privilegiis, fub Diocletano fuo veteri Metrjpolita lib*r>, folique Ro-wpiriSjf" mano Patriarchae fubjeda manfit: id, quod mos gravi bello Bul^aros, & Serblos inter occafionem praebuit, praecipue poftquam Blaftimeruj, ex Montanae Serbliae Principe, Serblorum omnium Re.: effeftus, no-va fretJ3 potentia tribucum, quoi a longis retro temporibus pende-bat Serblia Bulgaris, detrectare cepit. Beiiiocca. SERBL. Bellum inter Bulgaros, ac Serblos enatum ais: berbiosfic caufam., & originem ejus refers ad detre«ftatum a Blaftimere tributum Bnigaros. ^^g ^ atqUe Achridani Archi - Epifcopi in Sacris Imperium, qui Metropolim Diocletanam in provincia Praevalitana pofitam , atquecum ea univerfam Serbliam juribus fuis Apoftolicis arrogabat. Nefcio, quid jam prius a te poftulem, an belli, quod Serblos, Bulgarosque commific, atque in annos plures produ&um eft, progreffum, exitum-que ? An potius argumenta, exemplaque fubje&ionis noftrae adverfus Romanum (A) Ez Juftiniani I. Novella Conftitutio XI. (B) Annales Bertiniani. Cc) lidem ad annos 82f> 6. & 7. (D) L. de adm. imp. e. 32. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 83 Romanum Patriarcham, quse vix deeffe poffunt, fi fub ejus arbitrio,ac poteftate egimus. BTJLG. Bellum omne, quod abruptis veteris amicitiae fce-deribus anno 883 inter principes noftros exariit, nec utriusque morte compofitum, fed ad filios derivatum eft; facile tibi ex Por-phyrogenito enarrarem, verum,ne a fcopo longius divagemur, ejus narratione uberiore ad profanam gentis utriusque Hiftoriam relegata, argumenta fubjcctionis veftrse ad Sedem Romanam accipe. SERBL. Imo bellum tu mihi antea ex Conftantino enarra: Ecclefiae Serblicae fubjeftionem poftea comprobaturus exemplis. BIJLG. Ad Blajlimeri ujque tempora paeem cum Bulgarir ba- 5**1^111111 buere Servii, inquit Conft. Porphyrogenitus (A) utpote vicini, i? cotr cipum fner, Sed principatum tensnte laudato Blajlimere, arma eontra Servior movit serhlixTsf Bulgari* Pri?tcepr Prejiamur (B),fubjicere ipfor Jtbi cupienr. Verum pojl JJjJJJ" trium annorum bellum, non Jolum nibil ejfecit ,Jed fcr plurimor e Jitir amijit. Pojl mortem autem Blajiimeri regionen inter Jepartiti, prineipatum Servia txceperunt (C) trer ejur filii: MUNTlMERUS, STROEMERUS, & GOIHIGIS. Hor aggrejfur efl Micbael Borj^tr (D) , Jlragcm, quam pater pajfur eji, vindicare cupienr. Sed ewn bellantem adeo ajfiixerunt Servii, ut flium ejur Blajlimerum in vittcuiir abducerent, cum macbinir grandi-bur duodecim (E). Tunc fUii cauja permotur Boryzer pacem oum Serviir ficit. In Bulgariam vero rediturur, & Serviorum in itinere injidiar ti-mtnr, Muntimeri Principir filior BORENA & STEPHANUM via du-ctr petiit, qui & indemnem ufque ad Ra(e (F) perduxerunt, & ingentia ah eo munera beneficii bujur nomine acceperunt: vieijjim donanter Jienio-rum vice, duo rnancipia, duor falconer, duor cantr, ac peller nonaginta: quod Bulgari paBum effe dicunt. Haec de bello ad apicem ex Conftan-tino; quod anno 886« finem accepiffe videtur. SERBL. Dona illa redfce Bulgari paSum dixere, nam ipfae jerbu B«i. donorum fpecies in finibus Rafi urbis oblatae, ut citra ambages loqua-garis vet^ mur, verum, merumque tributum fapiunt. Sed & Captivi Bulgari ^*1"' Principis per Serbliae Principes redu&io, non obfcura fubje&ionis nota apud me eft. Quare ex ea Porphyrogeniti narratione id eruo: Serbliam montanam -ve&igalem Bulgaris fuiffe, ac tributum illud jam a longo tempore in morem abiiffe. Cui, cum Blaftimerus montanae Serbliae (A) Ibidem. (B) Anno 88?. (C) Nempe Montana, de qua fola ibi Porphy* rogenitus. (D) Aggrefllo hsec fpeftat ad annum 885. (E) Alii legunt Vajvodis. (F) Rafe urbs, limes Serbiiaf Montanae, & Bulgarix, videtux fuiffe Saziaria veterum, urbs Dacise Ripenfis. X 84 • COLLOQUIUM TERTIUM. Serbli® Princeps, beneficio Bafilii Augufti univerfarum Serbliae pro. vinciarum acceflione, & viribus au&us, fefe fubduceret; Diocletanam prarterea Metropolim Achridano in facris fubmittere detre&aret* Prcfymi Bulgarorum Imperatoris iras, & arma utroque hoc nomine in fe excivit. Produchtm eft bellum in quadriennium: & quanquatn vi&oriae continenter a Serblis ftarent, neque iis tamen tributum a cervicibus depclli potuit^ nec pax, niii ftipulata rurfus ejus penfita-tione coaluit. BULG. Cum veritatem ipfam aflTequutus fis, inde es lauJe diq;nior, quod diflimulatione eandem haud transmififti. Et perdu-rafle pofthac etiam clientelam confirmant depofiti, & conftituti per Bulgaros Montanae Serbliae Principes, atque per ipfosmet captivi in Bulgariam transpofiti. Vix autem pax cum Boryze conclufa fuerat, cum civile bellum inter fratres Montanae Serbliae Principes exarfit. »w°Seri« * Audi illud ex Porphyrogenito , qui fic priora continuat: Pau/o pojl Principum inquit, trer fratret ServU Principet contra Jc mutuo arma fumfrrmt • Serbii*. vi.ftperiorque fiBm MUKTIAfERUS , cum ve/let fo/ut priitcipatum tenere% 2orcim.'11' ™ptivor duot Jratrer in Bulgariam tranrmifit: folum PETRUM GOIN/Cl Jiliwn apr*d fe retinenr \ qui fugienr, Chrobatiam venit. Sed de eo pault »fle"oTuadicetur- STROEMERUS verajratef, cujur fupra mentionemfecimtu 4en* in Bu/garia JUium babebat CLOKlMLRUM, cui uxorem Bu/garam dt-dit Bory&er, ex qua TZEHESTLABUM inBuIgariafufepit. At, MUK-TIAfERUS utroque Jratre expulfo, principatu potitur Ji/ior trer geuuit: PR/BESLABUM, BRaKAM, & STEPHAKUM: eique mortuo fuc. cejjit maximur natu PRIBESLABUS: Anno igitur Jequente Cbrobatia eg-greffur GOIKICIf/iur PETRUS, cujurfitpra meminimur, patrue/em PRl BESTLABUM cum duobur ejur fratribur principatu ejecit, & ipfe eum capeflit; illi vero.fuga fibi conjitlenter, in Cbrohatiam abeunt. TRIEH-NIO autem pojl BRAKUS motir contra PETRUM armir, viBur ca-pturque, oculir ab eo privatus eji. BIEKKIO vero poji e Bulgarid quoque Jugienr CLOKlMERUS TZEHESLABl PATER, movet & ipfit urbcmque Servia: DOMIKICA cum exercitu ingreditur principatur occu• pandi cauja: qusm armir fuperatum PETRUS occidit: & principatum rexit alios XX. annos imperante beatijjimo JanSoque Imperatore LEONE, cui JubjeBur erat. Ha&enus Conftantinus. SERBL. Tot, tantaeque inter Serbliae principes vices fru-dtus erant belii civilis, quod Porphyrogenitus diligenter pertexuit, nec alio fere peccavit, quam quod fingula definitis annorum notis non diftinxit. Juvabit quaevis ad calculum revocare, fic enim narra-tioni lux affundetur uberior. Chrono- BULG. Blajlimerem Profegois filium, Radoslavi nepotem, monta- ]orumBSe"r- n» Serblis principem, Bafilius I. an. 868- univerfs Serbliae regein praefecit. blicorum. If» I< DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 8$ Is, cum Prejtawo Bulgaro Trienmo, hoc eft, anno 883. quarto, & quinto bellum geflit, quo uterque pugnandi vivendique finem fecit. Anno 886« Bory&er Prefiami Succeflor in tres Blaftimeri filios bellum renovavit, unaque infelici expeditione conclufit. Hac vix finita, ci-vile inter fratres bellum exarfit, quovis principatus partem am-biente. Vi&or Muntimerus Univerfam Mofltanam Serbliam fibi uni afleruit. Sed praematura morte fublatus, anno 887« Pribejllabum Suc-ceflorem reliquit. In hunc anno eodem ex Chrobatia redux Petrus arma movit, & viftum, ac principatu ejeftum cum fratribus in Chro-batiam expulit. Triennio poft, hoc eft anno 889* exeunte, Branur infelici exitu Petrum bello appetiit: & Biennio poft, nempe 891» Cio-yimerus quoque edufto e Bulgaria exercitu, Petro congreflus, vitam amifit. Superatis ad hunc modum domefticis Seditionibus Petrus ab anno 891 ad 911. ipfos nempe XX. annos, imperante Leone Augujlo, in cujus clientelam concefferat, in pace egit, montanamque Serbliam profpere rexit, quoad in fide quoque Simeonis Bulgarorum Imperato-ris manfit, ardamque cum eo amicitiam coluit, cujus filium e baptis* mo fufceperat (A). SERBL. Petrus, qui Montanae Serblias praefuit Paulimiro regnante in maritima \ a mort2 hujus , quae annum 902. fequuta eft, fpreta 7i-Jimiri pofthumi ejus fiiii infantia (B) , exemplo aliorum etiam Dyna-ftaram, montanam Serbliam jure proprio, ac abfoluto, nulli domeftico-rum obnoxius gubernabat, in illud potiifimum animo intentus, ut ex-hauftas beliis inteftinis provinciae vires reficeret: quod pace diuturna etiam obtinuit. Confirmatis vero jam viribus, cum Simeonem Bul-garorum Imperatorem graviflimo bello cum Graecis ad Achelorum anno 917 implicitum videret, nec tam cito fe eo explicaturum fpera-ret, ad augendas res fuas animum adjecit. Ingrefius ergo primum Petmt au Serbliam Maritimam, Paganiam Provinciam in poteftatem redegit: tum anno fequente 918* majora jam animo complexus, Leonem Rabducbum Dyrrachii praefe&um in Pagania hofpitio excepit: quo congreffu, dum cum Graeco Bulgarorum hofte arcana colloquia, confiliaque confert, Simeonis invidiam, irasque infelix Princeps in fe ex» civit, belli fiammam ventilante Petri aemulo Chulmiae Principe Mi-chaele Simeonis fido cliente (C). BULG. Ita eft: fufpefta jam dudum erat Simeoni arfla Pe-tri cum Graecis conjuntftio, & inique ferebat, eundem, velut in Grae-corum clientela degere, malaque inde omnia ominabatur. Ad hanc X 2 rum- (A) Porphjrr. L. de adm. Impf c. ja. (B) Diocleates. (C) Porphyr. L. cit. C. }2. 86 COLLOQUIUM TERTIUM, rumpendam, cumvi aperta, ac hoftilitate in principem fibi veftigalein Aacim ab initio uti noluifTec, clain, & fub manu, ut non vana fufpicio, Branum primum in ipfum commovit, & poft biennium C/o, nimtruiu profugium e Bulgaria limulantem, opibus adverfus Petruin adjuvit. Sed his vircuce Petri debellatis, conquievit quidem, at nCc fulpiciones concepcas animo dimific, nec incento in ejus res ocuio unquain eiTe defiic. Quern, poftquam demum occupafte Paganiam, & clandeftina colloquia cum Rabducho Dyrrachii praefedlo mifcuiffe Ci> gnoviffet, audis in immenfum fufpicionibus, toto jam aeftuabat animo, quin tamen adhuc ex.pediret bellone aperco, an via alia occurrere? Petro manifefte jam ad retfium totius Serblise graffanti, & pejora fors adhuc in fe molienti (A). SliRBL. Aeftuanti ad hunc modum fufpicionibus Simeoni ftimulos fubditic Michael Serblianus Chulmiae Princeps, yetus, probi. cusque Simeonis cliens. Perfuaferat is Simeoni, a Petro, Grx-cisque cudi aliquid in Bulgariae perniciem, nec iine caufa gravi pro* fundi in Pecrum a Romano Lacapeno Imperacore opes, ac munera; denique congreffu illo, colloquiisque arcanis cum Rabducho delibera-tum videri, ut Petrus corona totius Serviae augeatur, armorum fcedas cum Hungaris jungat, unitisque viribus Graeci, Serbli, ac Hungari Bulgariam latere ex omni invadant. Haec, five vera, five per invi-diam ab aemulo Michaele confiata, poftquam Simeonis auribus i :gc-X Simeo- fta funt, facile aeftuantem illius animum ad exitium Petro pari arte tm^Morc ftruendum impulerunt: Furenr ergo Simeon inquit Porphyrogenisjs, tur61"^" coutra Servia Principem Petrum, tnittit cum exercitu Tbeodorum Stgricem, tiT Marmaen una ctm PJHLO BRANI principit filio, quem Petrm Servia princepr excacaverat. Qui dolo Servia primipem apgrejjt, & prole in Jacro Lavacro JitJcepta, tT dato juramtnto nihil eum mali ab ipjir pajjurum, per Jraudem exire perjvajum, in vimula e vejiigio conji-in Buigartam abduxere, ubi fcr vitam Jiniit: PAULO BRAKl Jilio in PETRI locum JubJiito. At neque Pauli pofthac meliorem for-tem fuiffe fufpicor , Simeone tam prompto, facilique adcredenda mala omnia. PflnU «£ BULG. Paulus, tefte Porphyrogenito (B) triennio principa- , difeaSws tum tenuit, hoc eft annis 9189 nono, & vicefimo. In hunc Roms-ae fan. nus Lacapenus Zacbariam Pribejllabi filium commovit, nec tamen f»-ftinult: nam Zaebarias captus in praelio, Simeoni affervandus in vin-culis refignatus eft. Haec primo triennio: quo vix pera&o Paulm mutata fide, ad Lacapeni augufti partes tranfiit anno 921. ex clientf Bulgarorum hoftis effeftus. Simeon ergo, Zachariam vinculis exem* ptum Paulo deje&o, principem inftituit (C). Sed cum & ifte mox ad (A) Idemibidem. (B) Ibidem. (C) Anno 9*0. excunce, vri pai. 1 DE STATU REGNI, EtjJRELlGIONIS SERBL. 87 Lacapenum defciviflTet, ut ingrati hominis levitatem mulftaret, exercitum fub praefedis Marmaen, & Theodoro Sigrize in Zacba-riam immittit. Praelio commiflo, viftor Zacharias arma, & caefo-ruin Bulgarorum capita, partae, vi£toriae fideique figna ad Romanum Imperatorem transmifit, cum Bulgaros inter, ac Romanos bellum ad-huc ferveret. Nec a fide, ac obfequio augufti Zacbarias avelli po-tuit. Ergo validiores rurfum copias in Serbliam educi jubet Simeon, Sertoh, fub Kneno, Hemneco, & Ezboclia ducibus, addito infuper ad terrorem slneoM " Tzebejltabo Clommeri Jtlio. Eo vero apparatu ac aemulo propinquante,vertiWr' exterritus Zacbarias, cum impar refiltendo elfet, fuga in Chroba-tiam fe fubduxit. Ha&enus ex Porphyrogenito, qui narrata fic con-cludit : Bulgari Zupanis Jignificarunt, ut fi convenirent, & principcm Tiehejllabum exciperent: juramentoque deceptos, atque ad primum pagum addu&os protinus in vincula conjicientes Serviam invajerunt, popuiumque omnem a minimo ad maximum in Bulgariam ahduxerunt: quidam vero ^ profugi in Cbrohatiam Je receperunt, manjitque regio dejolata.' Exfcripfi hsc ipfis Porphyrogeniti verbis, ne quid defideres, & triltiinmum Serbliae Montanae excidium plenius cognofcas. SERBL. Simeonem ad hanc extremam crudelitatem provo-catum arbitror repetitis principum Serblianorum, quos infdtuerat, defedionibus. Qui cum nec Tuehejllabo tuto poifet confidere; quem principem Serblis oftentaverat, eundem vinctum in Bulgariam abdu-xit, ipfoque feptennio captivum tenuit. Porphyrogenitus, qui haec narrat, negle&o iterum calculo, nec annos principatus Zachariae fub. dux.it, nec ultimi Serbiiae excidii tempus definivit, nec fixit annum, quo Tzeheftlabus fuga e carcere elapfus, defolstam provinciam rur-fum iniit. Supple igitur, fi eft, unde haec repetamus. BULG. Initia principatus Zachariae tuto ad annum 921. figi poflunt: fuga ejus in Chrobatiam, ac Montanae Serbliae excidium optime cum anno 926. colligitur: quo eodem & Dioclia cum multis Serbliae maritimae urbibus excifa, & provincia Praevaiitana Bulgariae ailerta eft. Calculi mei rationem inde repeto: quod idem Porphy- Ererft flc rogenitus, poft enarratum Serbliae Montanae excidium continuo fic ^0^/, fubjungat: Porro circa illud etiam tempus Cbrobatiam cum Aiagobotur *rviata manu ingrejjt Bulgari, omnes a Chrobatis interfiHi Jitnt. Ifthoc autem Simeonis in Chrobatos bellum exarfit anno 927 : quod denique tefte Spalatenfi hiftoria , anno fequente oBavo, ac vicejimo, mediatore Madalberto Legato Apoftolico feliciter eft compofitum. Quod T%e-hfllabum attinet, cum feptennium ejus captivitatis ad annum 933. evo-Iutum fit, adventus ejus in defolatam patriam redte cum anno eo- em copulatur, quo jarn Petrus, Simeonis filius apud Bulgaros im-perabat. Y SERBL. 88 • COLLOQUIUM TERTIUM. SERBL. Uc, quae ad Tzeheftlabum pertinent, una, ac continenti narracione abfolvamus; quae de ejus fuga ex Bulgaria reditu in Serbliam, inftaurato . illic prtncipatu, ac fors etiam pofte ris Porphyrogenitus connotavit, recenfe: ne res natura conjunfta divellantur. ^Treh«ftia- BULG. Ne defiderium tuum' morer, ipfa Porphyrop-eniti Scrbl.prin- verba exfcribo: ait is c. 32. ad (inem: Pojl feptem annor fuga deferenr BuU T%ekejllabus cum aliis quaiuor, Prejihlavo in Serviam venit. JVo» invenit autem in ea rcgione prxter viros quinquaghtta Jtne uxoribur //. berisque venatione viilitantes. Cum bir regioncw obtinem, p»r nmciot tutelam, & auxilium ab Imperatore Romauorum petiit, promittenr obt-dientiam per intentunciot ejttr jufjibur, quakm & ejut antecejons pra-Jlitiffent. Atque ex eo tempore multis illum benef.ciis affecit imperator, ita, ut Servii, qtti a Simeone diffipati in Cbrobatia, Bulnaria, aJiisque locir, & reeionibur commorabantur, re audita, ad ipjitm undique »rea ano focero in feudam traditam, quamdiu Prelimirus rex vitam pro- p0^™ uxerit, ambigo lane. Diocleates fcribit: capta Raflia Prelimirum de nui>ti»v ex P"chvala Bani filia genuiffe quatuor liberos: Hvalimitum, Boiesia-^1''9' vum. O T. 1. p. c# 7% xeftibus Scylize, & Cedreno- (C) Ulyr. Sacr. T. p. iit. & Lucius in colle&aneis ex Tabulis Ecclefise S. Michae. bs ex Archivo Cindrenfis familix. (D) Juflii Conflant. Porphyr. con-fcriptum: ubi de Petro. (E) In Damiano Archi - Epifcopi. (F) In Mi-chaele III. Imp. Aa 96 COLLOQUIUM TFRTIUM vum, DragiiLtrum, & Svtvladumi atgue ubi ifli ado'everunt, vrovin-cias a vivo, valenteque patre in ecs divifas effe. Quod, fi. adui;t tatur, neceffe erit, Prelimiri vitam prorogare in annos minimum vi ginti poft Rafli-nn recuperatam, proinde ad annum ufque 996. hoc annoruoi intervalio Prechvala quatuor filios gignere, filii adole. fcere, & utcunque pares provinciis gubernandis effici potuerint. deceahM- BULG. Et haec quidem le^itima confecLitio. At, ficue in. 110976. credibile app ret, Prtlim:rvm, qui anno 941. regni rubernacula adiit Syileiier" in tam feram astacem connubiuin jdiftuliffe; ica njllo pafto fuftineri min tcSi' Poteft» eun(^em u^cra annum 976. vicam, regnumque pro.luxiffe; fi eo. gnat. rum, qua» Diocleaces pofthac fcribic, racio aliqua habeacur. Scribit vero, vix extindo Prelimiro, coortam in filios ejus ob cr ideie im-perium popularem felitionem, qua fervencs, per evocacam 1 popul) Legetbum: cundi dcleci, excifique fint: & cum De > vindico Lr^th quoque cum filiis vario mortis jrenere fublati mox fuiifen ; Sglvejirun denique e domo Prelimiri fuperftitem, rogante populo, re^lmen aii-viffe: filiumque Syivejiri Tugimirua apul Serblos regnale cum Sianasi lnterrege. £cc[efiam per iiaBC fscula Romano Patriarchae conjunftam, arque ifl facris obnoxiam vixiffe parabas evincere, nullaque Photii labe a-fperfam. BULG. Digreflio, quam te impulfore feci ad profanatn Serblicae gentis hiftoriam, non eft futura prorfus inutilis: illa enim ia fuum ordinem verum redu&a, affundet lucem rebus, quas deinceps ex facra gentis hiftoria mutuabimur, quae fola argumentum nliquod nexus, fubje&ionisque ad fedem Romanam fuppeditare potefl. SERBL. (A) Vide Tab. IH. mont. Serbl. Principum, (B) Vide Tab. II, priric;pa® mont. Scrbiiae. (C) Er itcvum eandem. 0 DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. r 137 SERBL» Quaecunque in b.anc rem adferes, clariora evadent omnia9 poftquam regum Serblia; feriem ad initia Sseculi XI. perduxi-jnus, perplexa, obfcuraque eorum tempora digeflimus, ab antilogiis, aliisque erroribus repurgavimus, annisque, aut annorum periodis illi-gavimus utcunque. Eftne vero vel unus iftorum principum, qui fe, Ecclefiamque Serblicam Romano Patriarcbae moderandam permiierit? BULG. De eo non eft cur ambigas, five ad Graecos, five F.jus con. , P , . , . fenfio cum ad Bulgaros, qui vicini nobis per haec laecula lmperarunt, oculos, ani- Roman» mumque advertas. Bafiliut I. Orientis auguftus, ut antehac diximus, jjgj ex (A) ornni jure arrogato in facra provinciarum lllyrici, quas Bulgari, J^jjjjjjjj* Serblique divifo imperio tenebamus jam anno 880 decelferat, accouliniiiis Patriarcham fuum quavis earum procuratione exuerat. Leo bapitns paternis infiftens veftigiis in expofitione dicecefeon Conftantinopoli- tano refervatarum (B) idem teftatus eft: nec verifimiie eft cum de- inceps quidquam Romanorum juriurn turbafie, qui turbatorem Pho- tium in primo ftatim imperii ingreflu (C) throno Conftantinopoleos ejecit, egitque in exilium: quique poftea in celebri tetragamiae, feu quartarum nuptiarum eontroverfia ad fedis Apoftolicas judicium pro- vocavit (D), & inde quartis, quas contra morem, legemque fuae Ec- clefiae inierat nuptiis, veniam, ac difpenfationem quaefivit impetra- vitque, quam immerita feveritate Sedes Conftantinopolicana dene- gabat. Atque cum pofthac etiam ob. caufam eandem inter Con. ftantinopolitanos antiftites recruduiflent diflidia, fcillaque in partes propterea eorum foret Ecclefia, Conftantinus Porphyrogenitus toties a nobis laudatus imperator, Leonis Sapientis fiiius, cum Nicoiao Myftico Patriarcha, ac tutore fuo de pace unioneque Ecciefiae fu« reftituenda foliciti, Roma aprocrifiarios Apoftolicos a Joanne Papa X. votis ardentibus exorarunt (E): quorura fub praefidio divifa coa- luere membra, lis omnis eft compofita, paxque Ecclefiae Conftantinopo- litanae eft reftituta. Audi Nicolaum Myfticum Patriarcham, ejus epiftola ad Simeonem Bulgarorum Imperatorem, tunc quam maxime Graecis infeftum, digna prorfus eft quam hic inferamus: eam refert Baro- nius ad annum 917, ubi poft complura, de legatione Romana com- memorata, fubdit: Hacde legatione Romana. cujus adveutus (cur enim tibi Juh Qnrifti fignis, quamvis adverjus cbrifiianos, diabolica fraude depu- gnanti, commune gaudium invidearn ?) Jiandalis, qua ob tetragamiam apud m o'nnia turbarunt, impofitus eji finis, &, ut verbo dicam, Romana, ae ConflantimpoHtana Ecckjia , ita IN UNAM COALTTA EST FIDEM., JC CONSENslONEM, ut amplitts nibil vetet, quominus illorum com- Bb 2 commu- (A) ColJoquio II. (B) Qiise ftnno 88?. concinnata fuit Patriareha etiamnum Photio. (C) Anno 88& (D) Circa annum 906. (E) Anno 916. 102 COLLOQUIUM QUARTIUM. communione, i? pmttificatione perfruamur (A). Audiant hoc, & ad ani-mum demittant, qui Romanorum, feu confvetudines, ieu dogmata ca-vlllantur. Ahymo, ut femper antea, tunc etiain in miffarum facrifi. ciis Romana utebatur Ecclefia: Procejfionem fpiritus fanfti ex Patre filioque tuebatur conftantiflime; quin & ipfi Symbolo dogma ide® intulerat, addita voce Filioque: ait tamen Nicolaus Conftantino-poleos Pa.riarclia, cujus non fapientiam modo, fed & lan&ita-tem utrique veneramur: ut verbo dicam: Romana,' & Cwjlantitiopo. litana Ecelejia ita in unam coalita ejl fidem, ac conftnjiomm, ut ampliur nibil vitet, quotninus nos illorum communione, & fanSijtcatione per-fruamur. SERBL. Apocrifiarii Joannis X. Theophyla&us, & Ca-rus Epifcopi, redufta in Ecclefiam Conftantinopolitanam pace, ut imperio quoque eandem procurarent, in mandatis a Pontifice accepc-rant. Ergo Joannis Papa; noinine Bulgarorum Imperatorem Simeo-nem, qui bello graviifimo preniebat imperium, conveniunt, & poll patratas caedes innumeras, immenfamque fanguinis chriftiani prasfufio-nem, ad imponendum bello finem, & ampleclenda pacis confiiia in-vitant, orant, & zelo magno exhortantur. Item exBuia BULG. Sed legatio optato fucceffu fruftrata eft: major ®"K'1' enim erat Bulgari principis offenfio, & juftior in Grsccos ira, qui toties paganas gentes in Bulgariam exciverant, quam ut interventu etiam legatorum Apoftolicorum exftinguerentur' odia, pax coalefce-ret. Tot vero cruentillima Simeonis cum Graecis belli, quse praecef-ferunt, quaeque deinceps fecuta funt, perlVadent eertiflime Simeo-nem paffurum fuiffe nunquam, ut Serblis, quorum partem fere prse-cipuam fumma alioquin poteftate continebat, commune aliquid cum Patriarcha Graeco effet. Quare hinc Bulgaris nexum illum fumme caventibus prohibentibusque, inde vero Conftantinopolitanis jus qualecunque in Ecclefiam Serblicam dudum depofitum, jam non am-bientibus, neque de eo folicicis, confequens prorfus eft Serbiiam par* tim Achridanis Archi - Epifcopis vices Apoftolicas gerentibus, par-tim propriis fuis, ac horum medio Romano Patriarchss in facris •paruiffe. Et Diocletanum quidem antiftititem, Ronue fubjesftum, facra authoritate reges Serblorum continuiffe ad ufque Dioclise excidium (B) pa-lam eft ex Diocleate, qui poft Budimirum, & Svetolicum, regum cun&orum Et Diode- inau?*urationem facram Diocletano, ejusque Ecclefiae tribuit: Ev itta de-moiUo.1* niV*e die mor ttdolevit, ut in eadem Ecclcfia eiigerentur, & ordinarentur omttes reges bujus terra. Hic igitur, hujusque minifterio confecratij coronatique funt reges etiam Blajlimeres, & Pauiimirus. SERBL. (A) Baron. T. 8. in appendice, & Concilia Coilefti T. XI. (B) Anno 4 i . t DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. r 103 • SERBL. Re&e id quidem, at animus meus haud adqutefcit, nifi vel unum Serbliae principem in medium proferas, qui fe Ro-m® regendum permiferit, vei Romanum Pontificem, qui jus per Serbliam dixerit. I BULG. Cum Saeculo X. inter Romanos Epifcopos com- xm. plures fuiife exiftimem, qui curas fuas Apoftolicas ad gentem Re- pjjjjjj, gesque noftros porrexerint, de folo tamen Joanne X. qucedam mo- ««n» numentorum reliquiae fuperfunt, quae jus Patriarchieum fedis Roma- Ecciciia n$ in regnis noftris nominatim confirment. Memoria iftorum aliqua 'u^exem-* in majore Spalatenfi hiftoria confervata eft. Ex ea difc mus, fub an-num 925 nationale ex Serblis Chrobatisque coaluiiTe concilium Spa- interregii, lati, praefidibus Sedis Apoftolicae legatis; ipfa praeterea prinCipum,fub qu°* qui concilio adfuferunt nomina, cauias, quae in eodem difceptatae funt, decretaque. SERBL. Quse caufs fuerint cogendae fynodi ex Serblorum Chrobatorumque gente confiatae, ac regni utriusque Epifcopis ? quae ratio depofcendi Roina legatos? primurn ediifere. BULG. Liturgia, Sclavorum fermone tam Graecorum quam Jynodu» Latinorum norma pro vario populi Sclavonici ritu concinnata, ufus chrobim. linguae ejusdem in facris, divinisque oificiis, pridem "n has etiarn (A) reqfiones per Methodium , • ac Cyrillum invedus , quemadmo- ip«iari ««• dum olim Romae Hadriano II. fedente, tanqua.n novus, & info->3}t folens eft iropeti.us, & poft annos a iquot (B) apud Toannein Vlir. Iiaerefeos eft etism incufatus: ita his temporibus per Dalmatiam quoque, Serbliam, & Chrobatiam oppugnatores, hoftesque nadhis eft , qui iisdem fere nominibus Liturgias Sclavonicas criminabantur, atque ut minimum abolitas vellent, tanquam nulio jure, nulloqus privilegio in -h»c regna induftas. Et cum divifa hac parte eiTent Epifcoporum, principum, Cleri, populique ftudia, & quod alii damnabant, alii mor-dicus tuerentur Tamirlavur Cbrobatorvm princeps, & Mtcbael Serblia . (C), ut finem iti, diifidiisque imponerent, judiciiim Apoftolicum im-plorandum duxerunt, rogandumque Joannem X. Pontificem, ut apo-crifia riis delegatis, caulam cmnem in examen vccaret, dilcuteret, & Pro ^quitate procunciaret, certamque credendi regulam Serblorum, brobatorumque genti proponeret, praefcriberetque. SERBL. ) Ex T. 3. operuTi Theophylafti Bulg. Archi-Epifeopi de translatione XV. Martyrum Tiberiopoli fub Michaele Boryze fafta n. 42. (B) Hoc eft 878. vei fequenti. (C) Erat Michatl, Dux Chulmisc, qus provincia Servia: pars fiiit; & f0rs quoque Paganiee princeps, quem alii regem Sclavorum, nos Interregem Serbliar diximus, Cc 104 COLLOQUIUM QUARTIUM. SERBL. Piis principum votis veliiicttum e(Te fumtnuiq Pontificem, non ambigo : atj, quid legati egerint, quid conftituerint me fane latet. * l°cZi'*. BULG. Ut rogabatur, fubmifit Pontifex legatos Joamt» poftoiici Atteonitanum , & Lsonem Prenejiinum Epifcopos ad annum 925. Ilij ity*EpjfLo* vero 9 poftquam gentis utriusque Serblorum, ac Cbrobatorum Ecclefias urbes , oppidaque peragrarunt , ac cundta fere oculis ipfl fuis lu, ftrarunt , ac varia cum variis coiloquia inierunt , Synodum deni-que utrique genti Spalatum, yelut in Primatiaiem Serbliae , Chroba-tiae , Dalmatixque fedem , & ab armorum motibus liberiorem condi* xerunt. Praiter Spalatenfem , & fuffraganeos , & Serbiiae Metropo-iirae Diocletani Epifcopos Catarenfem, aliosque adfuere quoque prin-cipes Tamislavm Cbrobatorum , & Micbael Serblorwn cum proceri-bus gentis ucriusque. Perhibet id praefatio conciiii, quern, quia mul-tis grammaticis erroribus fcatet, inferre huc fuperfedeo. SEIIBL. Imo vero, quamcunque informi, corruptoque fer. mone concepta iit, cum voluptate audiam , nec idcirco veritatem in fufpicionem vocabo , probe gnarus, menda, corruptelamque, ii non fcriptoris, tranfcribentium certe imperitia , vitioque facile enafci po-tuiffe in gente latino fermoni non aeque dedita. Synodt"" BULG. Quando fic jubes , praefationem , ut exftat, exhi- beo } erroribus tu ipfe facile medeberis : Tempore Joannis Papa fan. Bijjimo conjulatu peragente in provincia Cbrobatorum , ; caufa Joanncm illuftrem ducem Cumar legatum deftinave-x. •|0"IIai,' rat i qui defunftus oflicio , Roma cum legato Apoftolico MaMberto Epijcopo per Dalmatiam in Bulgariam rediit. Quae tunc in Bulgaria Apoftolicus legatus egerit , nemo, quod fciam , memoriae prodi- dit : (A,) Canon ifte, ad opprfmendum ufum linguse Sclavonicae in facris, cohditU» fuit. D d 108 COLLOQUIUM QUARTIUM. dit: veriiimile elt,ibi quoque liturgias Sclavonicas in criiim vocatas. at forte melius defenfas eiTe , atque adeo fubftitiiie : caetera incerta ' acin obfcuro funt:idunum author hiftoriae affirniat, Afadalberto media* tore bellum, quod inter Simeonem , & Chrobatos anno 927. exarfe-rat , pace feliciter compofitum elfe. Redux in Dalmatiam Madalher-A reducetus ex praefcripto Joannis X. coafta rurfum Spaiati Synodo, con-A^So troverfl® cau^a a Nonenli appellatae finein fecit, ejusque au. Nonenfis thoritati limites prsefcripfit : quos Leo Papa Joannis fucceifor ratos controver* ^abuit, additoque duntaxat Scardonenfi diftridtu dicecefun ampliavit. fitdirein- Hoc fine lis illa de dicecefibus compofita eft. At Sciavonicae linguae inter facra ofticia ufus opprimi penitus non potuit, Clero minori ,po-puioque, inftituto fe.nel recepto , & longa annorum multorum con-fvetuiine roborato , mordicus infiftentibus. xv SEIv^L. Serbloi-um conjunftionem cum Romano Patriar- Rege»Ser-cha , qujc Micbacle Duc/ ■ Chulmiae, ac Interrege Serbliae vio-uit, per-ehMi/fu^ ftitifle etiam fubfequis regibus Tijimiro, Prelimiro, Sylvcjlro , Tugimiro, m.n*iE°* HvaIimiro-> Petrisfavo, & Vladimiro, inde conjicio, quod, & Bulgari cieiix non conftantiifime fedi eidem adhaeferint, & ipfa Conftantinopolitana Ec-qna.n Jra> clefia per hsec tempora Romanis Pontificibus magifterium detulerit, g»ri.,C Bul nec uno primatum ejus, fuamque fubjedfcionein teftata fir. Nam Conftantino Porphyrogenito, & Romano Lacapeno iinperantibus, a Joanne XI. Papa, pro Theophyla&o, anno aetatis XVI. in thro-num Patriarchicum prove&o, quaefita eft Apoftolica in aetate dilpen-lacio (A). Augufti iidem, eidem Theophylado, Ecclefiaeque Conftan-tinopolitanae, a Joanne eodem Pontifice quaefierunt, ac impetrarunt privilegium, ac jus Pallii perpetui , citra novos fucceflbrum recui-fus (B). Et poft complures annos Bajiiiur quoque, hujus nominis II. imperator titulum Otcnmznici, feii univerfalis Euftathio Patriarchae fuo, ac luccelforibus per fupplices legatos expetiit, quamquam, quod ro-gabat,haud impetrarit (C). BULG. Succeflores reges Serbliae Micbatiit veftigiis infti-flionem tifle probat Bulgarorum aeque, ac Graecorum per haec tempora con-Serbionrn ^"ans fedem Apoftolicam adhaefio. Confirmat autem validiffime, Rex vudi-& fanfticas ipfa Vladimiri, Samuelis generi, ultimi ante maius in-thoileui", terregnum Serblise regis (D), & teftimonium, quod fanftimoniae eju* tcriptor domefticus huic aevo viciniflimus, confeffionis, ritusque R»' racnlii ck- mani rui. (A) AlJatius L. 1. c. 7. ex MS, chronographo Conft. Porphyrogeniti. (B) Luitprandus Epi. Cremonenfis in fua legatione ad Nicephorum cam Imp. (C) Baron. ad an. MXXIV. n. y. Cuperus Hagiolcgus »B patergon. 5. de titulo Oecumenici: uterque ex Giabro Monacho cojsV-(O) Regnabatis jam anno MIX. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. r 109 niani Presbyter Diocleates praebuit, qui enarrata Vladimiri caede, ac iep-ilcJra in Prefslavse Ecclefia, prodigiisque ad tumulum patratis, li»c le translatione fubjungit, ac fancticate: juvabit ipfa ejus verba audire: Vidua , inquit: Regiita Vladimiri fanBi conjugit corpus transtu- lit Creanum, qux fedes ejits regia fitit, mandavitqus (epult COLLOQUIUM QUARTUM. D E STATU REGNI, ET RELIGIONIS 5ER. BLORUM A PRINCIPIO SMCULl XI. AD AIE- DIUM XII. ^SkERBL. Subje&io ad Sedem Apoftolicam poterat in Serb!h, UjI, garisque conftare, quoad utrorumque fub • domefticis princtpi-bus regnum ftetit. At,poftquam regna utriusque gentis potefiatem Graecorum Imperatorum fubiere , vereor, ne forma regendi Eccielias - Serblicas , Bulparicasque vehementer immutata fit, & pro Roraano Patriarcha, Conftantinopolitanus cervicibus ipforum lit impofitus (A). Buig/ri., BULG. Inanis metus. Hunc tibi eximet Nilus Doxopa- «'uintub"5 tr'us arCfiimaafIrita', homo minime Romanus. Is fcripto mandavit Grxcorum notitiam Patriarchatuum, uti illa fuo aevo viguit, hoc eft: Indictione m°«^apart VI. anno 6051 , qui vulpari noftro 1043 refpondet. Diices ex eo, Jj^j* nihil prorfus in Ecclefiaftica hierarchia Bulgariae, Serbliaeque, impe-rantibus etiam Conftantinopoleos auguftis, turbatum elle, fuo or-dinc, ac lcge veteri omnia conftitilfe. SERBL. Quid ais ? Si Nilum Doxopatrium appellas, caufa ceci-difti. Isenim adjacentes mari Hadriatico, Iftro , Danubioque fiumini civi-tates omnes, liberali fane manu Conftantinopolicano adfcripfit, fub-jecitque. En verba, quae a noftris Graecorum ftudiofis probe adno-tata legi: Hunc itaque poflidct a Deo confervatur tbronus Corrflantinopo-litanur f quem primum vocatur Andreas fundavit, primum Epiji-opwn eo conjiituenr, cum adbuc urbs Byzantium ejfet J partem non minim* AJia , Europaque, ut injira indicabimus. Qu,eJunt CIRCA HADRIATICUM MARE AB ILLTRICO, USQJJE AD PROPOKTIDEM, in qu*4 Conjiantinopolis. Indeque ufque ad Qherjonem, fr Cba%ariam, & Cbaldia fcT Gotbiam , & Abasgiam, Iberiam , & Alaniam. Kamque in eam a P+ triarcba 1 (A) Hoc eft, poft annum MXIX. Ind. II. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. r 147 ri4reba Metropolita mittuvtvr. Sed, fcf OMKES ISTRIJE ADJA-[eHTES CIVTTATES TPSI SUBJIClUKTUR, »rc non, fer DAKU-III FIIIMIKIS: Capadocia urber, Armeuia, & Cjclades injitla, l? reliqua omner, qua fuijunt imperio Cohjiantinopoiitano, muha illte quidem, ad hoc faftigium prove&a, & Diocliae ruderibus conjunfta. At fu- fnquiritur fcitaco demum per Micbaelem Cerularium, Conftancinopoleos Pacriar- eorundein cham novo motu 5 liteque ob ritus, & dogmata Romanae, totique CcruUrii " ^ccidenti* Ecclefiae intentata, diflolutum pedetentim cum Roma opi- anMLin. nor noftrarum quoque gentium nexum veterem, commerciumque. rufcitatuin. BULG. Cum Cerulario Conjlantinopolitano confpiraffe Leom Acbridamm, collatisque confiliis, ambos Romanam, & univerfam La-tinam Ecclefiam oppugnafle palam eft ex epiftola communi utriusque c. noniine ad Joannem Trani in Apulia Epifcopum infcripta anno rulario con* MLIII. (A). fpiravit Leo Bulga- Epifco".hi" SERBL. Habesne in promptu accufationis capita, quae a ryphaeorum errores condemnavit, ac opus, quod de azymo, fabbato fer facerdotum nuptiir emiferat, retra&avit, anathetnate execratJs eft atque in ipfo Augufti, Legatorum, Senatus, Cleri, populique con-fpedtu, rogo cremari voluit. rin"U,*5c BULG. Cerularius, ac Leo, cum Legratorum conjrrelTjin Leonem declinarent, atque more Ecclefias ad dicendam caufam evocaci, non nfcanT."11" fe fifterenc, anachemace ad extremum confixi funt, damnationi*; fen tentia (A) ex fcripto in ipfos pronunciata, & arae aedis principis fai\-(fta; Sophiae, infpeitante toto Clero, populoque fuperpofica el. SERBL. Ha»c cum Conftancinopoli audiente, ac intpeftan^e augufto, Clero omni, ac populo in Pacriarcham canca feveritate aguncur, an nihil irarum, nihil indignacionis, motum nulliun, fedicio-nemve in legatos Apoftolicos conciverunt? BULG. Nihil prorfus: cun&a filentio, bona pace, & cum reverentia accepca funt. Severicas, jufta plerisque omnibus vifa el. Nec mirum, ucor verbis ipfius fententiae a legatis prolacje: nam, qnan* tum ad columnar imperii, & ejur bonorator, atque civer Japienter ■ cbri-JiianijJima, atque ortbodoxa ejl civitar: quantum autem ad Micbade n, ab-ujive diftum Patriarcbam, & ejur Jinltiti* fautorer, nimia uiuania, i? barejer quotidie Jeminantur in medio ejur. SERBL. Quem vero candem exitum hic Cerularii, &Achri-dani Leonis mocus, feceifioque a Romana fede na&a eft ? an iili ad frugem unquam rediere? obftina- BULG. Cerularius, quoad fedic, Patriarchas, Epifcopos, SSS. aliosque in fedem Apoftolicam excitare non deftitit, qui,ut fecei-cta accnfa-|*lonj fuaB fpeciem jufti obduceret, prioribas accufationis punctis h^c pita. * infuper addidit, accumulavitque (B) : Quod Latini immundir vejcan• tur. QjtinquageJima, & quadragejima primam bebdomadem non rite jejtt-nent, Clerici barbar radant. In mijjir Jolemnibur Je minijiri ofculentw. I» Liturgiir, verba: UNUS SANCTCIS, VNUS DOMINUS JESUS CHRI STUS IN GLORIA; alta voee pronuncient. Epijcopi annulor gipent, & ad bella proficijcantur. Monacbi ufu carnium non abjiintavt. Saceriotcs cotf nubiis probibeant. Qjtod una merfione baptiuent. Salem in os hapthati immittant (A) Incipit: Sanfta Itomaka prima , & Apoftolica fedes. (B) In Epiftoia ad Fecrum Anciochcnura, cujus initium eft: Beatitndinit vejira. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. r 115 fmmittant. Fratrer Juar Jororer ducant. Quod male de Spiritu fanSo (intiant. Et Symbolo vocem FlLfOQJIE addant. Denique, quod nec ico-\itr, nec reliquiar San&orum, nec Grtecor Janftor Bajilium, Cbryjojlomum, eorumque doBrinam venerentur. Sed pleraque iftorum, nceniae eranC Photii, dudum oblivione damnatae, quas inquieta haec duo capita re-cantarunt: poft quae pridem antea a Photio obje&a, fan&us Nicolaus Myfticus Patriarcha Gonftantinopoleos, licet, & atsyma Jacrifciorum, & Symboli additionem probe noftet} anno 917. ad Simeonem Bulga-rorum Imperatorem in haec verba fcripfit': Romana, Conjiantinopo-litana Ecclefia ita in UNAM COALJTA EST FIDEM, AC CONseM-SlONEAf, ut ampliur nibil vetet, quominur illorum communione, & fan-Bifcatiorte perfruamur (A). Horum meminiife oportebat tam Bulga-rorum, quam Conftantinopoleos Arclii-Epilcopum, nec turbas novas in Ecclefia ciere ob cavillationes Photii obfoletas, & communi Ec-clefiarum calculo negleftas; aut ob confvetudines, ritusque, vel adia-phoros, vel innoxios, vel etiam traditione Apoftolica in morem Romanae Ecclefiae inve&os, quosque ne Photio quidern laceflere ani-mus unquam fuit. SERBL. Egit haec Cerularius, dum Conftantinopolitanae Ec- Ceruitrim clefiae praefedit. At, poftquam ob ferox, fediciofumque ingenium, & de^aw* minas adverfus Ifacium -Comnenum Imperatorem ja&atas juflu augu-fti anno MLVIII. throno, quem diu indigne tenuit, deje&us, ac in Proconefum deportatus eft, finem fortafle, & fchifma ab ipfo me-ditatum habuit. BULG. Utinam , ut ais, evenerit: fed qpod mirere, plurimi ex illo tempore libelli, cavillationesque adverfus fedem Apoftolicam in publicum, velut ex orci faucibus, emerferunt. SERBL. At num idcirco abrupta eft Ecclefiarum concor-dia, communioque? BULG. Imperatorum complurium, etiam poft haec tempora ^ '■* «xftantplenae officiorum erga fedem Apoftolicam epiftolae, & legationes cefores «d mutuae. At Patriarcharum Conftantinopolitanorum nec fynodicae, nec j^eunT communicatoriae occurrunt, quin, & alterius cujuscunque ordinis rarae fane, & vix ullae fe offerunt. SERBL. De Graecis non miror magnopere : quanquam & hos poft fagculi unius excurfum Bafilius Theifalonicenfis Archi-Epi- fcopus (A) In Conc. Colleti T. XI. Ff II6 COLLOQUIUM QUARTUM. fcopus in refponforia ad Hadrianum IV. (A) a labe omni, notaqus Quoi t«. five fchifmatis, feu haerefeos expuro;arc nitatur dicens: Eadem tecu>» men a nota 7 .. SchiHnatis, pradtcamur, Cr docemur ego, nquc omr/er, qui a.l magnam Apojioliamqu* SeJem Confiantinopoiitanam pertinemur. ET UKUS, QZ7/ /Af fiiiui Th«f-QllE ECCLESIIS P .RSONAT SERMO FIDEI, IDEMQUe SACRu it;"" FICATUR AGKUs, tozz/t PECCATA MUNDI CHRISTUS, *»/er occidentaier antijiiter, qui Jitb tuum principalc culmcn a?unt, fy nor, qui ab oriente Jole Jublimi Conjiantinopoiitana Jede Jacerdotii accepU mur Jpiendorem: quamvir par-va qutedam offendicuia in medio interjeSia not Jepararint, ir W »»o, eodemque Spiritu multor fecerint. Qtia omnia tollere de medio - - unitatemque Eceiejiarum Jine ofjendiculo conjiituere tua SanSitatir erit &c. At Bulgariaj Archi- Epifcopos in eandem - cum Conftantinopolitanis commigraife fententiam \ Cerulario Leonem Achridanum coha;fiife, hoc eft, quod nunquam fatis animo con-• cipio. III. BULG. Et hoc mirari define : nam, ex quo fere Bulgari® pialcij" iniperium ad Gnecos transiit, Augufti, fumrno gentis Bulgaricae in-Grzcorum fortunio, principi Bulgariae throno libero, & autoceplialo, Acbriia inquam, non alios dabant antiftites, quam patria ortu, & natali-bus Graecos, corruptae Conftantinopolitana; difciplinx, dodtrinxque, ac praejudiciis a teneris unguiculis innutritos: quorum primus idem Leo fuit (B). Quare, & in Archi - Epifcopis Bulgariae plures dein-ceps Romana Ecclefia oppugnatores nacta eft. «jnjf- SERBL. An tu in horum numero etiam Theophylaftum gariac Au"dodtiifimum illum, & facile cum antiquis patribus comparandum Bul-Uam^con. garorum Archi - Epifcopum reponis ? floruit is ad annum 1073., ac »ra Con. Jiu poft. Memini hunc autocephaliam Ecclefiae fuae adverfus Con* litanumP°" ftantinopolitanos Patriarchas jus Stauropegii fibi vendicantes, egre-tnctur. gje ? infliftis etiam cenfuris, tuitum etre. Narrat ipfe rem omnem Michaeli Chalcedonis Epilcopo (C): Citaba, inquit, ad nojirum Arcbi-Epijcopatum pertinenr eji: quoloco, cum monacbur templum, Jacrarimn erigeret, a nobir impeditur eji: qui Patriarcbico jure crucem in illo ajfim gcnr, dixit, Je ita opur incboajje: ille autem a nobir nibiiominur excoitt' municationir vinculir eji iliigatur. Qua enim inter Buigaror participv tio, & communio cum Conjiantinopolitano Patriarcba? qui nullum jtiS ordinationir in ea babet, Jiti jurir Arcbi- Epijcopo fubjeSa, & nuliar» Jitper ea autboritatem aliam quamcunque aeceperit. bulg. (A) Incipit: Legimus, data"eft anno iiff. (B) Author Indicis Archi-Ep^0' porum Bulgarias. (C) Epift. 27. Theophilafti, 0 \ DE STATU REGNI, ET RELIGIOKlS SERBL. 117 BULG. Quem laudafti Theophylaftum, Matthaeum Gena- BULG. Serblia, quae everfo penitus anno MXIX. Bulpa-quapro- riae imperio, mox, & ipfa in Conftancinopolitanorum auguftoru® ci"« ha-1"" poteftatem conceflit, cum neque gentis Archi - Epifcopos ab augufti* muniiim" acceperit, & paucis fub Graecorum jugo peraftis annis, in aVitafl fe libertacem allerueric, bellaque acerrima continenter in Grseeos <^1-ferit, tantam a Cerularii, & Leonis Achridani feceflione, acerrorih^ labem pati non potuit. Quare, & poft Cerularium Serblianae g-'ntI< principes (A) T. i. t. f. Juris Gratco-Fomani. (B) Ad c, j. & if. Joanr.is- J''1 ! Epift. ad Diaconum Canftrifium. DE STATIT REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 119 * « nrincipes in obfequio fi.lia.li Romanae fedis, more majorum, & puros a Grajcorum praejudiciis permanfiffe pro certo habeo. SERBL. Dobroslavum Dragimiri filium, Graecis Stepbanum iv. Boislavum (A) di&um, qui primus poft breve interregnum fub annum tnvr aut fequentem Serbliam Graecorum dominatu exemit; ficut vi-J?e* Se,rb* 61 . ~ 1 •• l V." Dobroi- tarn ad Cerulani motus non perduxit, obnt emm jam anno 1051:Ca- ita in obedientia Romanae fedis, ac fide integra perftitifle facile dabo, obiiuoji,- quemadinodum & ejus conjugem, Samuelis olim, Bulgariae Impera- toris neptem, quae a conjugis deceflu, regno aeque, ac filiis fupremo imperio praefuit. At Michael, Boislavi filius, cujus imperium in tur- bas a Cerulario commotas incidit, fors labis aliquid ex fchifmate vi- cino, & placitis Graecorum contraxerit? BULG. Michael Rex paternum regnum adiit anno 1052: Michael ....... . .. re*«b ti). injunam pnncipi lrrogas , cum nenune praeeunte , nullaque cauia ioja. fidcm ejus in fufpicionem vocas. SERBL. Ita fufpicandi non mihi caufae defunt. Nam re. gni ejus principia in Cerularii ac Leonis motus incidunt: ifte cum Conftantino Monomacho fcedus iniit, albo amicorum imperii adfcri-ptus, Frotospatharii etiam honore au&us eft: atque, fi haec fatis non fint, ut a fede Romana divifum fuiffe credas, addo, & illud, quod Diocleate tefte, extind:a prima conjuge» cognatam Imperatoris fe-cundo connubio fibi copulavit. BULG. Conftantinus Monomachus, Cum quo Michael fce-dus icit, a quo amicus, & imperii Protospatharius declaratus eft, conjunctus ad extremum ufque cum Sede Romana manfit, nec fuf-fragio fuo Cerularii cavillationes probavit, eo fors uno reus, quod malum in herba non oppreifit. Quae igitur hinc fufpicandi caufa? Sed quiscunque Monomachus fuerit, quae adverfus Michaelem attuleras, • ejus generis non funt, ut mucati erga fedem Romanam aviti obfe-quii juftam fufpicionem debeant injicere. AfpiCe utrumque Serblo-runi latus, hinc Hungariae, inde Chrobatiae principes, occurrent ubi-que Graecorum aifinitatibus illigati, ac variis honorum, dignitatumque titulis ornati, quin idcirco cuiquam in mentem veniat eorum ab ob-fequio fedis Apoftolicae defectio. SERBL. Nimirum ritus ipfe Latinus, quem Hungari, Chro-batique fequuntur, facile utrosque ab invidia defedtionis defendit ab- folvit- (A) Scylizes Zonaras. 120 COLLOQUIUM QUARTUM folvitquc. Ac Michael, Serblorum princeps, Gracum ritum a majori-bus acceptum colebat, obfervabatque; hoc illi frauli eile potuit. rI BULG. Si tibi negem Michaelem, majoresque ejug Graca- chnei. re*, nicutn ritum profefTos fui(Te, nefcio unde me convinces. Ex Grseca CethoKroi poftremorum regum difciplina, rituque , argumentum ad priores inef. ficax eft. Ifti enim , ut alia domo, ftirpeque prognati erant, ia diverfo quoque ricu efle potuerunt. Sed quoniain hoc nunc noa ago , fit ica plane , ut ajebas, fuerit Michael ricus Grucanici' Princeps. Hoc vero eft, quod mulcos , ac faepe fefellit, atque ad iniqua ad-verfus Serblos judicia pertraxit, & olim, & hodiedum involuit, vexac-que. Hoc pnejudicio faepe rei Schisinatis accufati, laepe , & dam-nati funt : quafi vero nihil inter ricum Graecanicum, & Schisraa diflideat. Graecorum ritus cum fanftus , piusque fit, nec fidem fin, ceram , nec conjun CLESIA. Quod fi vero omnes hi una tunc erant Ecclejia; nuila igi* tur per id tempus apud Serblos Iciflio , nullum Schisma, nulla do-ftrinae, fideique corruptela ; viguitque perfeftus membrorum cum ca-pite confenfus : qui, quam late fe , porrexerit, ex fubje&is Epifcopo-ruin fedibus concludes optime. SERBL. Alexander II. , qui inter annos MLXJ, & VI fedit , in Micbaclis regis noftri imperium incurrit. Cun» enim Michael Serblorum regimen inierit anno MLil. per~ duxit illud ad MLXXXII. Age igitur , & privilegii toti* us (A) Epift. IV. / i. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. r 121 uS contextum defcribe : lux inde fors rebus noftris uberior afFulge-bit. BULG. Breve, quod optabas ad annum MLXII. exara-tura fic babet: Alexmder Jervur Servorum Dei : petro venerabilt Arcbi-Eptjcopo Dioclienjir, atquc Antibarenfir Ecclejia falutem perpetuam in Cbri-Jo. Incipit: Si pajierer ovitm - - - & poft plura : Igitur dilcEliJfime ^lndritl jrater pctitionibur tuir jujiir annuenter Apojiolicd autboritate decernimur , P-pro Aa« ut per bujur privilegii nojiri paginanj^fic JanSiJJimam DIOCLIEHSEM ArX-Epi, ECCLESIAM cum omnilur fuir pertinentiir : ANTIBARENSEM ftoPatu- * Ecclejiam cum omnibur Juir pertinentiir : ECCATARENSEM EccleJiam tm omnibur Jiiir pertirientiir: PALECHENSEM cum omnibur fuir Ejui fuffirt. ptrtinentiir , SUACENSEM Ecclejiam cum omnibur Jitir pertinentiir : 2'J.j SCODRENSEM Ecclejiam omnibur Juir pertinentiir WLATINENSEM™"?™™ .« »• 1 lv flll « Ecclejiam ctim omnibur Juir pertinentiir : SERBIENSEM EccleJiam cum & Bofnenfi mnibur, fuir pcrtintntiir (A): BOSONIENSEM Ecclejiam cum omnibttr Grarcis" fuir pertinentiir (B) : TRIBUNIENSEM Ecclepam cum omnibur fuir Sclsvorum pcrtinentiir : Monajieria quoque, tam LATINORUM , qnarn GRjE- GriLorum CORVM, fxve SCLAVORUM curer , ut fciar , cP HJEC OMNIA^S. UNAM ECCLESIAM eSSE , Tequs omnibur pradiBir locir Epifcopali fi'* rcgimne praejfe. Poft quam Eccleiiarum recenfionem , tandem Paiii, crucisque honorem largitur, pulcherrimisque doftrinis informat. Pulium AUttm , inquit, Fraternitati tua ex more ad Mijfarum jolemma celebranda, . ficut antecejforibur tuir coucefjum eji, concedimur tTc. Tum iiiter cacce-ra Pallii fefta, haec fpecialia numerat, fcilicet : nata/em SAKCTI GEORGII, ac SanSorum SERGII, ac BACHI &c. Hcrtamur itaque orgius 'ss. cbaritatem tuam , ut morer.vita tua tanto bonori conveniant, quatenvr au- Badwi'/ ** Sore Deo, exemplit, verbirjuc poffir effe confpicuur. Vita igitfr tua fHiit tuir fit regula , &,fi qua fortitudo in illir deprebenditur, in ea di-rigatur. Cor ergo tuum neque profpera , qua corporalitcr bic blandiun-tur txtollant ; nsque adverfa dejciant • Jed quidquid illudfuerit , virtutit puritate devincat : nullumque apud Te locum ira , odium nullum , nullum juror indifcretttr inveniat. Sacra Benedi&ionir tua, jufiique judicii opur, nulla venalitatir interventio conculcet. Sit in te boni pafiorir dulcedo,fit fr judicir Severa diflri&io: unum (cilicet, quod innocenter viventer fbveat, *Uud, quod inquittor in pravitate compefcat. Mijericordem te, prout virtur patietur , pauperibur exbibe : oppreffir defenfio tua fubveniat, oppri-mntibui modefia ratio contradicat. Nulliut faciem contra jufiitiam acci-piaT i »«//«», quarentem jufia, defpiciar. Cufiodia in te aqualitatir excel-, W wc potaitia fiea aliquid apud vor , extra viam fvadtat Gg 2 »Vi/io- A) Serlienfit iace per omnem montanam Serbiam patuiffe videtur; fcut Bofo. nienHs per Bofnam. (B) Uterque Grxci ritus fuit: ifte tefte Lucc»" "o L;b. 2. annalium Ragus. ille ex Joannc Torneo Marnavitio in vita Sabx. , ii122 COLLOQUIUM QUARTUM. rationir artdcre , nec pattperem Jita de Je faciat bttmilitar defperart • qv.atenns Deo miferante talis pojjir exijiere , qv.aiem facra ieSio pracipit dicettr : OPORTET EPISCOPUM IRREPREHEKVBILEM ££ SE. Sed bir omnibur ttti falubriter poterir , Ji cbaritatem mi. gtjirarn babuerir : qrtam , qui Jequutur fuerit, a retto aiiquando tra-mite non recedit. Ecce Frater cbarijjime, rnter mtt/ta aiia, ijia junt Pal. lii ornamenta. Quod,Ji Jiudiofe obfervarerir , quod forir accepijfe ojlenit• rir , intur babebir. Crux etiam ante te, Jicut ante pradecejforer tmt PER DALMATIAM, fcr SLLAVOKIAM (A) ubique geratur. AR-CHI -EPISCOPATUM QIIOQUE ECCLEISIjE TUjE, juxta fomm Pradecefforum ttojirorum , A QIIORUM AUrHORITATe KOK De-BeBAS ABERRAR.E, concedimur, fr* confirmamur. SanHa Trinitas gratia Jua proteftionir Fraternitatem tuam circumdet , atqtte in timorit fui viam diripat , ut pofi bujur vita amaritudinem , ad aternam pojjis Jimul duicedimm pervenire. Brevi huic fubje&um figilluin in formam crucis divifum , cuin nomine Alcxandri II Papa; , lianc in circuitu epigraphen praefert + Exaitavit me Dettr in virtute bracbii fui. I)at. Romas Ind. XII. V. Kal. Aprilis (B). SERBL. Dignum fane, quod ad pofterorum memoriam trans-mittatur Breve Apoftolicum, tum ob praeclara, quae continet monita, tum, quod Serbliam prorfus omnem maritimam, montanamque, ac utri-Statu» u3(lue r*tus Ecclefias , caenobiaque compleftatur, cun&aque haec te-Serv?.x ftatur unam ejfe Ecclefiam , & facro, fummoque Romani Patriarcha; guber-ftic* *d nio fubfuifte diiferte oftendat. Verbo: eundem fere Serbliae Ecclefiaftics xilide?n ftatum ad faeculi XI tempora exhibeat, qualis faeculo VIL Budimui jerequi regis pietate fuit informatus (C). Nam cum Servienjtr , & Bofoni-Vii. enfis Epifcopatus in montana Serllia exftiterint, caeteri fere ad mari-timam fpe&abant. At, tres Epifcopatus , Zacblumitanur , Buduenjir , DVietir ^ T>ukinenjir , quos Delmitanum concilium metropoli Dioclienfi olim ns E.cie- fubmifit, adverto abefte ab ifto A exandri privilegio : an ergo illi hoftili aliqua impreflione deleti, aut fub jura cujusquam alterius cora-migrarunt ? BULG. Pro his tribus novus Paiecbenjir Epifcopatus, i» jus Dioclienfis fucceflit. Budua, Duicinium, Zacblumium in d tionem Ragufaei Metropolitae, Michaelis regis favore, & ceflione Antibaren-fis antiftitis, transiiffe videntur. SERBL. Quae tu jura, quam ditionem Ragufaei antiftitis» & unde Metropolitam dicis? Ragufaeus fub annum 925. in Spalatina Syno- (A) Dahntiet, V Sclavonia notnine, univerfam Serviam compleftitur mariti* matn , & montanam. (B) Eft annus MLXII. Conc. Coileti. (C) n«n-pe in concilio Delmitano : de quo egi Colloquio I ad finem. i T)E STATU REGNI, ET RELIGIONIS SEREL. 123 «jynodo, non nifi in Epifcoporum ordine confedit: ibi lis, qUSB finium caufa illi cum Catarenfi vertebatur, decreto Synodali compofita eft fic, ut quocunque eorum decedente, Ecclefia vacua ad fuperftitem rediret, atque ita, Cataruw, cum Ragufa in unam dioecefim coalefce, ret, Nullum ibi adhuc veftigium Archi- Epiicopalis dignitatis in fLagufeo antiftitc. bulg. At, everfa anno 926. per Simeonem Bulgariae Im- v peratorem Dioclia, Joannes Diocliae Metropolita Ragufium commi-gravit, extin&oque fubinde priore loci Epifcopo, vacantem hanc9a°.1 jqm« federa iniit, atque ex ea retento Dioclienfis Metropolitae nomine, p"it7p™" & honore, univerfam Dioclctanam dicecefim, fimul cum Raguuea, ffl,r,,:n quoad vixit, moderatus eft. Id, cum in exemplum traxiifent fuccef-Dio iieafis fores, nullusque obfiftcret, Ragufaei antiftitcs, nihil de novi Metro- «""dim politici tituli acceflione foliciti, in cepto femel more ufurpandi Ar-retinet' chi-Epifcopalis nominis pcrftiterunt. SERBL. An vsro Ragufaeos Joannis fucceflores, fuffraga- Fin| nei veteres Diocliae pro Metropolita fuo agnoverunt, aut ufurpatio- ccflorei • nem eorum ratam habuerunt unquam, aut oificio, qualicumque, iuam nef/noa iliis fubje&ionem teftati funt? •gnofcnnro» pro Dio-clienli \r» BULG. Etfi h-)c Ra^ufaei antiftites magnopere contenderent, po! Eplfc0f nullis tamen exemplis, fa&isve fuifraganeorum Dioclienfium fubje-&io demonftrata eft haftenus: quin conrra potius modcrationi SpaU-tm Arcbi-Epijcopi, ad cujus Metropolim, & Ragufaeus fpedabaty fe ultro, ac voluntaria deditione fubmiferunt. SERBL. Legifle me memini (A) Dabralem Metropolitam Spalatinum fub annum MXXXIV. veteres quoque Diocliae fuffraga-neos in concilium evoca.Te: quorum quatuor ' Catarenfr, jintibaren-ftr, Dulcinenfir, & Suacinenjir, dum iter compendii caufa mari fufci-piunt, trifti naufragio omnes una interiifle. BULG. Re&e habes : fed haec tanta clades, id demum, quod dudum antea fieri oportuerat, acceleravit, ut denique com-»unibus ftudiis, ac precibus apud fedem Apoftolicam Serbliani infi-erent pro Dioclienfis Metropolis inftauratione, quanquam urbs ea huc m buftis, ruinisque jaceret. / & a ^f1181" Inde erS° ab anno 926., quo Dioclia eft excifa, Metropo-13 Joannl3 ultinn praefulis, nullum Serblia Metropolitam do-^^. mefticum (A) «lyrici facri T- 5. Hh » 124 COLLOQUIUM QUARTUM. mefticum numeravit. Quid vero in mora erat? cur fpatio,pjus qUa,a Saeculi vacua permilfa eft metropolitica in Serblia fedes? fi re$e aiTequor, in caufa fuere belia Bulgarica, quibus fub Simeoney Sa* ABni^a- muele, & Joantie Bladislavo Bulgarorum imperatoribus Serblia mi- C\r-' ferrIme difcerpta eft, avulfique procul dubio, niinia Buigarorum po- chi-K'>if.o-tencia Epifcopatus iurii Dioclctani complures cuin ipfa Dioclia, & acf po libiea. 1 \ m •• T n.- • • t d i • i)i >ciii an- norniam vetens pnviiegii Jultinian e prnnae, quoi nulgans cumpri- gaa"terre' niis cordi fuic, fub poteftatem Acbridani redudi. BULG. A bellis Bulgaricis, tam diuturna; vacationis cau-fam, & ipfe repeto, quodque Achridani prafolet freci Imperacorum fuorum pocencia, obfoleca in Diocliam, omnemque, Praevalim, caste-rasque provincias Juftiniannea Jura Vicariorum ApoJloHcorum reno-vata vellent. Servias aucem principes ex adverfo, his Bulgarorum conacibus haud aquiefcerent, fynodique Delmitanae decretis ftarenc, feque cuerencur, dum vires fuppetebanc. At, collapfo Bulgarorum Per Do- imperio, eorusnque pocencia excindta , regno vero Serbliae per Do-Initaurato broslavum veIut e ruderibus excicaco, refiorefcenceque, cogicacio illa Servise re-falucaris de inftauranda. Dioclecana mecropoli, & anciquo fplendori refticuenda, ab univerfa Serblorum gente fufcepta eft. Cui denique Antibari* aPuc^ fedem Apoftolicam promovendas, urgendjsque occafionem prae-conjungi- buit naufrigium, quo quatuor laudaci Epifcopi, dum Spalacum con-tnr" tendunt, flu&ibus maris haufti funt. SERBL. Naufragium igitur Epifcoporum quatuor, faluti univerfae Serbliae fuic: nam, ut Thomas Archidiaconus narrat, vi-duatje Epifcopis civicates, fupplices ad Papam preces detulere, ex-pofitoque inter lamenca ferali cafu, pro Dioclecana Serbliae metro-poli, aut Antibarim inferenda, aut potius eidem copulanda, ha-milicer infticere. BULG. Benedi&us IX. qui tunc in Cathedra Petri fede-bat (A), juftae afRictorum fupplicum petitioni, quam ufus antiquus commendabac, promte , lubensque annuit. Decretum unionis tempo-rum injuria interiit, aut, uc multa alia, in tenebris delitefcit. SERBL. An vero folis civitatum lamentis Roma detulit, aut infuper Serbliae principis fufFragium, confenfumque expetiit ? ' vDobro»i.. BULG. Cum Servia inde ab exceflu Romani II. hoc eft rinfuf" ab anno MXXXIV. jugum imperii excutere ceperit (B), & fub an-num XXXVIII. Dobroslavi aufpiciis fe plene libertati avit» refti- tuerit, (A) Sedit Benedidus incer annos io?J, & 44. (B) Scylizes Cedrenus. DE STATU REGNl, ET RELIGIOftlS SERBL. 125 tnerlt, eft verifimillimum, nec civitates absque regis interventu expe-oviffe, nec Poncificeni inexploraca voluntate regia, decreto novo piocletanam metropolim fuis adhuc ruinis, buftisque involutam cum Antibari conjunxilfe. Nam, praecerquam quod reftus ordo princi-ein prseteriri non finit, imperat quoque canon VIII. fynodi Char-taginenfis II. ne id citra annutum ejus fiat, in cujus poteftate dice. cefis exiftit: quod & mos perpecuus fedis Romanae confirmat, quae in caufis hujusmodi principum fufFragium nunquam praeteriit. SERBL. Quid vero, feu Principem, feu fummum Pontifi-cem impulit, uc Antibari potius, quamr Ragufae Dioclecanam metro-polim unirent? Ragufae fuftragari clebuic Joannir Diocletam quondam mecropolicae in eam urbein cranfitio, & diucurna facis tituli, ejusdem per Ragufaeos ufurpacio. BULG. Ut Ancibari potius copularetur Dioclia, argumen-ta militabant plurima: nam, nec longe a ruderibus Diocletanis difta-bat, & erat inter Serblorum urbes confpicua, ac facile princeps, atque, quemadmodum fuffraganei omnes, fic & Ancibaris fub abfo-luta Regum Serbliae authoritace, poceftateque agcbat, cum Ragufa, licec protectioni re^um obnoxia, iibcra tamen, & fui magis, quam regii juris urbs elTec. SERBL. Eftne autem,unde probabili faltem conjeftura afle-quamur, qui demum futFraganeni Benedidi IX. decreto Ancibarenfi fint fubjundti. , BULG. Primaevam Diocletanae Metropoleos inftitutionem Ftadro^ praluxifle, ac formam ejus fecutura fuiife Benedictum, Ipfum nomen, ™minPft][n. titulus Unionis perfvadet: expofcebat id etiam aequitas , & redtus or-tionil» do: quare praeter eas , quas poft paucos a Benedido annos, Ale-wnder II. in fuo privilea;io recenfuit Ecclefias ; Zachlumitanum quo-que Epifcepatum c um Buiuenjx, & Dulcinenji ad exemplum Synodi Delmitanae Antibarenfi contribucum fuifle exiftimo. , SERBL. Unde igicur factum, ut poft annos non ita multos Alexander II. tres poftremos, quos nunc nominafti Epifcopacus , ln confirmacorio fuo privilegio praecerieric ? BULG. Favore Michaelis regis id fadtum opinor, ut me-1!5oracae tres fedes Ragufaeo antiftici , nec invito Ancibarenfi , relin-Jierentur. Ad fic cogitandum moveor ex ipfo Alexandri privilegio. ftl enim emanatum a Benedidto IX. unimis decretum, nihil in fuf-^aganeorum Epifcoporum numero immutatum eft , ut,quid poft pau-ann°ruin lapfum nova Alexandri confirmatio quaefita fuit ? exander tres, quas dixi, fedes praetermifit, caeteras fingillatim, Hh 2 & , ii6 COLLOQUIUM QUARTUM. fi«repre-B & tanta exaftione percenfuit ? quorfum denique tendunt, & qU0lIJ Eedcfiai fenfum faciunt verba illa : Archi - Epifcopatum quoque Ecc/efa tUx R»mlufto ^Xta formam PradeceJforum j A QTIORUM AUTHORITATE DEREBAS ABERRARE, concedimut, & tonjrrmamttt. Rrprehenditur iis 9 niii fallor Petrur, quod ceflione trium Epifcopatuum,jura fui Ar« chi - Epifcopatus diminui, & in anguftius contrahi iuftinuerit, atque hoc pa&o ab authoritate anteceflorum Romanorum Pontificum de-Aexerit, ac aberraverit. SERBL. Cum nihil fit diflicilius , quam longa poTefTiong quamquam illegali honoris titulisque dejici : acerbc fane eam unio. nem' Antibaris cum Dioclia, tuliife Ragufaeos par eft credcre. Nec Benedifti IX. decreto , a more femel arrepto , ufuque Archi - Epi-fcopalis nominis faeculi fpatio confirmato , deceflifle, fatis apparct. BULG. Ufuin Ragufaeorum antiftitum confirmavit favor re-gum Serblias, ipiaque Antibarenfis Archi - EpifcDpi a jure qusfita ad tres totiss msmoratas Epifcopales fcdes ceflio : quin , & ipfo A-lexandri privilegio Antibarenfi dato , a quo tres illi Epifcopatus ab-erant, ufam fuum in iisdem moderandis robur accepille, non ex va-no credidcrunt Ragufaei. ti« Ragu- SERBL. At ab adverfo, ex reprehenfione Alexandri, d;- feo inota creto comprehenfa , & Spalatinus Archi - Epifcopus ad vatera fu* renfem Ar-jura in Ragufaeum fufFraganeum profequenla, & Petrus Antiba-ftopwna- ren^s ad recuperandas , quas illegitinie ceflerat Ecclefias , animuffl pud Gre- adjecere. Quare ftudiis communibus apud Gregorium VII. (A) fill*m plices inftitere : ut Pallii honorem recens eledto Ragufeo antiftiti , tanquam jure nullo antehac ufurpatum , denegaret} unaque conten-derunt, ut Raugfaeus Spalatino quidem more veteri fuSra^aneus fubderetur , tres vero ab antecefforibus occupati Epifcopatus , An-tibarenfi , cujus jure optimo erant , reftituerentur. BULG. Lis haec Romae ab Archi- Epifcopis mota, impofuit Michael denique neceflitatem Ragufaeo implorandi patrocinium Micbaeiir Str-te* Serbio. hlorum rcgit, ejusque interventu, ac favore quaerendi a fede Apofo SwtK- lica Archi - Epifcopale Pallium. Rex , ut magno erat animo , & 10 ?ap*am\P&urbsm Raga£®am ProPenfo patrocinium , quod tam enixe expsteba-MM vexilio tur , in fe fufcepit, caufamque Ragufsei metropolitae pro virili egit. \JF Igitur in datis ad Papam literis, poft commendationem Ragufsei, Pal lii caufa ; fuum & ipfe defiderium impetrandi vexillum Divi Petri, quod oblata occafione in Chrifti hoftes inferret, pie detexit. Sed re- • (A) Anno MLXXVII. DE STATU REGNl, ET RELIGIOftlS SERBL. 157 gis literse , quae rebus plus lucis adferrent , in poteftate mea non funt. Eam tamen fuiffe Michaalis regis petitionem , ex refponforia Gregorii VII. elucebit. SERBL. Quam dolet mihi regias literas nondum tibi obve-niife : offeret fortaffe fors melior impofterum , & utilitas , quae in publicuin nafci poteft , diligentiam curatorum Vaticanae Bibliothecae, ad has, fimilesque eruendas exacuet. Illis acceptis, quid demum egit Pontifex. BULG. Caufa Ragufiei, quam acriter oppugnabat Spalaten-f,s ? adeo implexa, involutaque vifa eft Pontifici 9 ut non continuo regise commendationi , quamquam bonis rationibus fuftultae deferri poifet. Quare , quo de re tota certius cognofceret Petrum Cardina-lem legatum in Sorbliam proficifci juftit. Sed cum non fatis lucis ex ejus quoque relatione affulfiftet , nec in paucis a regiis literis diffi-deret, Pontiiex in hsec verba ad regem refcripfit (A) , Gregoriur Epijcopur Jervur Jervorum Dei. Micbatli, Sclavorum regi (B) falutem, ^'^ego^ Apojiolicam bencii&ionem. Cognojcat debita tua devotionir erga Jedcm Apojio• jj^.^J*^ licam reverentia : Petrum apud vor diBurn nojirum legatum , adbuc ad no- Rc£«m jlram non advenijje prajentiam, Juar tamen mijijfe literar, qua ita vejlrir iijjonanter exijiunt , quod vejiram caujam, Jive Ragujana Ecclejia , penitus jioire nequivimur. Qrtaproptcr Pctrum Antibarenjem Epifiopum , atque Ragujinum , Jive alior idoneor nuncior ad nor mittere oportet, per quor de lite, quainter Spalatinum Arcbi - Epijcopum eji, ac Ragujinum, jujiitia pof jit inquiri, & canonice deji /iri , tuique regnt bonor a npbir cognojci : tum ve-ro re cognita tua petitioni jujie Jutirfacere, Jecundum quod cupimur, va-Itbimur, AC IN DONO VEXILLI, ET CONCESSIONE PALLll, quafi cbarifjtmum beati Petri filium diSante reBituhinc audiemur. Dat. Romae V. Idus Januarii Ind. L. quae refpondet principio anni MLXXVIII. SERBL. Ubi ergo terrarum Petrus legatus Apoftolicus in tenm verfatus eft ? fierine potuit , ut literae ejus a regiis defliderent, & in quo denium diflidium illud vertebatur ? BULG. Petrus ad Michaelem legatus, poftquam in regno Serbliae officio defundus eft , Chrobatiae, Ecclefias ex Gregorii de-creto invifendas ,• peragrandasque fufceperat 5 nondum ergo Romse eiie potuit, literas tamen Ragufino minime faventes , transmifit. 1 quid conjeSura aifequi licet , videtur iis Ragufaeum, tanquam in- Ii va- (A) Iib. y. epift. 12, (B) Regem Serllia, familiari Iralis more Sclavorum Regm adpellat: qU0d, & pofteris in ufu fuit. 128 COLLOQUIUM QUARTIUM. vaforem Archi - Epifcopalis nominis, & violentum Epifcopatuum ad ;Us Antibarenfis fpeftantium, detentorem traduxilTe, dupplicisque injuha; ream pcregiife } in Spalatinum quidem, quod fe ejus juri metropolitico fub. duxit; in Antibarenfem vero , quod ditionem ejus invafit, detinct. que. Cum Rex ab oppofito contenderet, Ragufanum bona fide chi - Epifcopali titulo , honoreque uti , ob fedem a Joanue Dioclienl metropolita Ragufinuin oliin translatam, ejusque urbis infulis confocia-tam : fed neque vi aliqua, vejruni favore fuo, & Petri Antibarenfis ceffione pacis ftudio fadla, tres Epifcopatus ab Antibari revuJfos mo-derari. Quare in caufa ancipiti fapienter Pontifex utruinque, nomina-tim tam Antibarenjem , quam Ragupertm adcife voluit, aut cerre jdo, neos, quos Rex defignaret nuncios : ut re plenius cognita, caulani ex jufto, & aequo definire , fuumque Regi honorem taftari polfet. SERBL. Ha:c ita prorfus , ut expofuifli in Rap-uiani cauia acta fuifle nullus dubito. Nunc expedi, an Antiftites ipli, an a-iii nuncii Romam adierint ? An Ragufseo metropolitica dignitas con-iirmata , & Pallium impetratum , auditaque hac parte Rcgis com-mendatio fuerit. LiiaGre- BULG. Qui legati , Epifcopi, an alii Roma; fe ftitecint ? Srmina^1"non » un(*e : advenille aliquem eventus docet : nam Ra- Paiiiodo- gufaeo antiftiti omnia, quae in controverfiam vocabantur, hoc eft: Ar-fitiu!R"8"' chi -Epifcopi nomen , Pallium , & ipfas , quas diximus Epifcopales Ecclcfias pro Regis voto conceffas fuifle , ipla pax , quae fub-fe {uuta eft , ufusque pofthac nulla contradidione turbatus, abun-de evincit. Archivum Ragufaeae urbis , nifi & id terras motus han- fit , fortafie & ipfum Gregorii in hanc rem decretum proferre poifet. * SERBL. De vexillo , quod Rex Michael a fede Apoftoli-ca flagitavit , plura funt , quae ex te vellem cognofcere: qualia nem-pe,cujusque formae illa fuerint ? quibas viros principes Romani do-nabant Pontifices. Quis eorum fcopus , finisque ? unde moris hujus trahatur principium ? ac, quod praecipuura ? obtigeritne Michaeli ? vn. BULG. Solenne erat Romanis Pontificibus, quos Rcgio rwin^Rom. honore provehebant , vexillo, enfe, fceptro , ac corona donare. Eecl. varia His infignibus biennio abhinc (A) Demetriur Svinimirur (B) a Gre-origo/ g°rio VIL per legatum Gebizonem in regem Cbrobatia, Dalmatiaqut inauguratus eft. Alias viros principes vexillo filo donabant, ejusque traditione in defenfores Ecclefiae adlegebant. Pofterior hic mos in Carolo Matello faeculo VIII. initium fumfit , quem Gregorius III. ad patrocinium , defenfionemque adverfus Luitprandum Longobanioruro ..............re- (A) Hoe eft.-anno MLXXVI. (B) Aliis Zvonimirus. DE STATU REGNl, ET RELIGIOftlS SERBL. 129 jevem Ecclefiae infeftum , in Italiam accivit. Forma hujus generis wxillorum , ut crucis falvific® fignum, aut claves Ecclefiae , aut ftrum llu°d absque ludibrio porro luftinere non poterat, ultro, volens-11(1. que fub annuin MCLXI. depofuit. Bella nihilominus continenter cum Delfa, ejusque hneredibus, ad Zupanatum Rafiiae fubiiHe eluda-tis, nunc viftor, viftus alias deinceps getfit, dum denique a fortuna defertus, ipfe quidem fub ann.im MLXIX. regione Zentana , frater vero ejus Vladirnirus fub annum MCLXXII. Raflia omni per Ste-phanum Nemanem Desrae filium exutus, ejedusque eft (A). SERBL. Veteri regia ftirpe ad Radoslavum reguni poftre-mum perdu&a, qui Zupani inie ab interregno in Raflia rerum pofiti fint, compendio collige, ne & iftorum nomina ignoremus. ix. BULG. Dobroslavo I. poft interregnum avitas ditione3 re- p*nT"b ^cuperanti, excitati a Conftantino Monomacho Imperatore, oppofuere «erregno^ fe ex domefticis Bosnae Banus, Chelmi princeps Liutovid (B), & nuni'Ne" Anonymus Raflle Zupanus, quem quidam Liubimirum di&um pu-nwnem i. . ^uog denique Dobroslaus variis praeliis attrivit, fudit, fubegitque. Rex Michael Dobroslavi fucceflor, occupatam armis Rafliam filio Pejaflbvo gubernandam commifit. Bodinur poft Michae-lem ai thronum evsdbus, Anonynum Rafliae Zupanum detreftantem obfequium provincia ejecit: & ob crebras Zupanorum rebulliones, ut feditionum fomentum, opes, roburque detraheret, Raffiara anno MLXXXV. in duas Zupanias divifit, & unam Volcam, alteraiP Marco tuendam credidit. At Volcanur ad fummam rurfum poten-tiam virtuce fua excrevit. Poft quem Grubeja rex fratrem Dragin*m Rafliae cum poteftate praefecit. Debellato autein Grubefa, ejusque fra-tribus in gratiam receptis, cum Raflia a fide rurfum defeciflefc» Gcorpius (A) Vide Tabulam III. Reguna Servix. (B) Diocleates poft annutn MXI-ljr' (C) Vide Tab. II. Zupanorum RaflTae. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 137 % Giorgiur confilio, ac fortiturline Dragilli provinciam ad obedientiam reduxit anno MCXXV., & Urofo Zupano regendam demandavit. Huic in Zupanatu fucceffit Bachinur ex Volcani, ut videtur, proge-nie ortus. Is Urojti anteceiloris filio Beloji in Hungaria a teneris an-nis apud fororem reginam Helenam Belae cceci conjugem educato, fororem fuam matrimonio copulavit (A), cumque Eelofis apud-Geifam re teftate fuiffe: qui horum Marcyrum nacalem incer fefta Pallii folemnia Archi- Epifcoporum Ancibarenfium confticuic, ac celebrari juiHt. SERBL. Flabuic adhuc, non dilfiteor, in veteri regum Ser-bliae profapia feJes Romana inde a Saeculo VII. ad XII. principes), ac reges religionis communione, ac filialis obedienciae vincuio fibi leofiVpre"-colligacos. Acque, cum iidem non modo Ecclefiae cacholicae, fed & ecdentinm Patriarchatus Romani membra effent, eos ab idolorum fuperftiria- colloquio- i# i mim. nibus ad Chriftum perduxit, facro iniciavit baptifmo, doftrinis Apo-ftolicis infticuit, diademate, regumque titulis infignivit. Diocliae me-tropolim gentis fixit, hacque everfa Antibarim transtulit, per lejra-tos Apoftolicos conciliis nationis praefedit, Ecclefias invifit, depra* vata correxit, errores dedocuit, confulca reipondit, piis principum petitionibus favit, donatosque ad extremum facro Divi Petri vexiiio in defenfores Ecclefiae, fuorumque jurium adlegit, ac vice verfa h mutuam proce&ionem fufcepit. At poftquam domus Nemania fub medium Saeculi XII. caput extulit, atcrailoque in fuam ftirpem Ar-chi- Zupanacu Serviae, magnitudinis fuae fundamenta jecit, ac poftre-mo regni fafces adepta, imperium fuum per Saecula XIII, & XIV. perduxit, vereor, ne ftirps haec regum alcera, ut ricum Graecum ab ata. vis accepcum conftanter profeffa eft; ica dicecefi, juribus, poteftaci, obedienciaeque Romanorum Pontificum nuncium ex toto remiferic, perpetuogue divifa exftiterit. COLLO- (A) Diocleates. (B) Guod retuli Colloquio prssfcate. ## • 139 COLLOQUIUM QUINTUM. • D E STATU REGNI, ET RELIGIONIS SER- J3L0RUM SUB STIRPE ZUPANORUM, ET REGUM EX DOMO NEMANIA A MEDIO S^ECULI XII. AD XIII. INITIA. ^ERBL. Nemanios declinante SaeculoXII. genus veterum Serblise re- ?. |J gum in Rdloslavo, Vladimiro, & Ivamfto filiis Draginae regis, J^Tm" evertifie; & poft ftabilitos in domo fua magni Raffiae Zupani ticu- ni°rVm , r r • -.r j o«£u>«»' los, regium quoque lceptrum, ac coronam arripaiie, acque ad ex- tremum Imperatoria etiam Majeftate, quanquam ad breve tempus effuiiiife, convenit inter omnes. At, a quo ftirps Nemania originem traxerit, per quos propagata fit, id vero non aeque concorditer ab omnibus expeditur. Noftraces, qui ex Licinii, & Conftantini Magni progenie ortos ferunt, adulationi propius, quam veritati accedunt. Hsc, quibus cordi eft, Belam Urot, non tam fumofis majorum ceris, quam fua virtute illuftrem, caput familiae, & primum in ferie con-ftituunt: duosque ei filios aflignant Ctedomilum Epifcopum, & Tibo- exdomcftb toitUTji (jraeci ritus presbyterum, hocque parente quatuor iilios pro-pagatos affirmant: Zavidam, Strauimirum, Pravosiavum, & Stepbanum Nemanem, a quo deinceps in ftirpem univerfam Nemaniebionam co-gnomentum emanavit, & per generationes feptera in throno propa-gatum eft. BULG. Longiorem, & per plura capita dedu&am ftirpis Nemanicae genealogiam, ac paulo aliter contexunt fcriptores alii (A). Inchoant illi a Stepbano Graeci ritus facerdote, Curione in Luka, °Pl>ido Comitatus Chelmi, urbi Tuchel vicino. Cujus filius tiubo-mrut a Chelmi principe ob praeclara virtutis militaris fpecimina in Zupa- (A) 0'binus, Luccarius. Mm » 140 COLLOQUIUM QUARTUM. PieniorexZupanum Ternovae proveftus, ea gratia apud populares valnit Jtoribw." ut Provinciam ejus nomine Liubomiriam dicerent. Huic in dignjl tatem fucceflit Bela Uror haeres non minus provinciae, quam virtu tum paternarum: qui fubinde a rege Georgio ob fuiem, & egregia merita, magnus Rafliae Zupaniis nominatus efl. Urofo filius fuit Dejfa Chelmi princeps: Delfae Mirorlavut, Conflantinm, ^r Stepbanut Keman. Cinamus (A) praeter Deffam, natu minimum tres alios Urofi filios enumerat, Primirlavum, Ursfim, & Beiqfim. Ex quibus tres or-dine geniturae magni Zupani munere in Raiiia pertundti funt. Belo. Jir, feu Bela apud lororem reginam Belae caeci conjugem educatus ad fummos honorum apices Geifa II. rege pertigic, Banus primum, ac demum etiam rcgni Palatinus (B). SERBL. Inter has variantes fententias, quis tibi jam fen-fus? quae verior feries, ordoqua? quae gefta, aetasque principum? qui-bus, fi chronologiam a plerisque negleftam, addas; lucem optataiu hiftori;e affundes. BULG. Dirimere has lites, aut diflidentes fcriptorum opi-nioncs componere, res, & perfonas annis accuracius illigare, ad fu-fiorem gentis hiftoriam pertinet, quam ego hic non molior. At, ns penitus defim, curabo, ut fynopfi ar&iflima pleraque coinprehendam. Igitur cum Orbino a Bela Uror, Liubomiri Zupani filio, nepote Stephani Curionis, ftirpis Nemanicae originem duco. Is, cum poft Series eo Liubomirum Patrem Zupani dignitate Ternovae praeeft, Georgio rum chro-regi adverfus alterius lineae principes Goislavum, & Draginam Grx-deduda* a corum auxiliis fubnixos, inde ab anno MCXV. fortiter, ac fide Beuuro^ integra militavit (C), fedad extremum ab iisdem, & Calo Joanne,iin. p«no. Vide perialiDyrrachii Duce, praelio decrecorio fufus, vix regefugaelabente, Zupino- in manus hoftium venit anno MCXVIII, & captivus in Raffiam abdudus, haefit in fquallore carceris fide invariata feptennio ipfo» quo Grubefa regno Serbliae, & Dragina fenior Rafliae Zupanatu favore Joannis Comneni Imperatoris potiti funt. At, ubi redux Georgius vi&o acie, deletoque Grubefa aemulo, regni poffeflionem iterum adiit, & Dragilli virtute Rafliam, qua; defecerat, pari feli-citate recepit, eduftum diuturno carcere Urofum primum libertate» ac mox etiam magni Rafliae Zupani dignitate donavit anno MCXXV. Vror ad lioc faftigium proveftus, brevi fequuturae ftirpis fuae maje-ftati praelufit aflinitate cum Hungariae regibus contra&a. Anno enim a MCXXVII. ruin. (A) Cinamus L. j. (B) Thurotzii Chron. (C) Regnaflfe Georgium anno itif-confirmat privilegium, Catarenfibus anno eodem conceifum, de quC Orbin. p. DE STATU REGNl, ET RELIGIOftlS SERBL. 141 MCXXVn. pofcente rege Stephano II. Belae caeco defignato fuccef-fori, filiam fuam Ilelenam connubio junxit (A): ex quo Geifa II, kadislaus, ac Stephanus reges Hungariae procreati funt. Is, cum regnante Georgio rerum in Raflia potens eflet, everfa Liutovidi principis progenie, ad Zupanatum Ternovenfem univerfum Chelmi principatum adjecit, & ad filios haereditate transmifit. Ferunt fcri-ptores Hungari (B), ab eo dotis nomine in Belam regem generum Rarr.aiu, Bofnamqrte, quae tunc ad jus Serviae fpe&abant, trajifcri-ptam: ac prius Illud de Rama colligunt ex diplomate, quo Bela pri-vilegia Spaiatenfis Ecclefiae confirmavit fub annum MCXXXIX (C)., in quo Rama titulum fibi infcripfit: alterum de Bofaa eruunt ex translatione Ducatus Bofnenfis per Belam fa&a in Ladislaum filium (D), fed horum examen nos ad Colloquium XII. remittimus. Cae-tera ejus praeclare gefta ad notitiam noftram non pervenerunt: & nec annus obitus exploratus eft, incertumque, an attigerit annum MCXLVIII. quo rex Georgius ab Alexio Contoftephano, Manuelis augufti ex fororc nepote profligatus captusque, Dyrrachium, ac inde Conftantinopolim captivus abductus eft. Poft Urofium dignitas Ar-chi - Zupani Rafliae beneficio Manuelis ad Bachinum tranfiit, cujus de-fedionem, & bellum cum augufto ab anno MCL. geftum, &, quae funt alia, jam fuperiore colloquio induximus. SERBL. Erat Bachinus ex Volcani progenie ortus, fed Continuw ar&a fimul aflinitate Urofi filio Belae junftus (E). Bachino extin&o dem'orunii ad annum MCLIX. Emanuel pro jure fupremo, quod in Serviam exercuit, fuccefforem dedit Primislavum, Urofii primogenitum (F). BULG. Is, anno fequente Rafciorum ftipatus auxiliis Ema-nueli in oriente belligeranti fidelem operam navavit: inde redux, cum femel, ac iterum a fide, & obfequio imperii defciviflet, anno MCLXII. in ordinem reda&us eft: utque illi vita privata tolerabi-lior evaderet, & agro percommodo ah augufto donatus, & fratrem natu minorem fucceflorem na&us eft: quem cum Cinamus loco uno Vrtjim, altero vero Belojim appellet (G), ea variatione przebet cre-dendi argumentum, principem illum compofito Bela Uros nomine ufum fuifTe. Sed non placuit populo ea Auguiti nominatio, igitur abdicato Urofio, Deflam Zupanum fubftituunt: at mox licentiofi fadi metu perculfi, utrumque Augufto fiftunt, qui Urofium antea nominatum Mm 2 fuf- CA) Thurotz. c. (B^l Pray, & traftatio pofterior Illyrici novi addita Du Frefno. (C) Apud Lucium L. %. c. 8- (H) Apud Bernard. Pez. Cod. Dipl. Hift. epift. p. jff. (E) Otho Frifing. L. de geftis Fri, derici c. ji. (F) Cinamus L, j. (G) Cinamus L. j. & f. T4* COLLOQUIUM QUfNTUM ruffragio novo condrmavit. Sed Urosii breviffimum in Raflia men fuit^ indignatus enim populi de fe judicio, abdicata ultro Jj. gnitate, ftationeque ad Helenam fororem, & Belam fratrem a l0ng0 iam tempore in Hungaria oelebratum commigravit, nec diu poft vjt3e curfum ibi abfolvit. Vacantem ab hujus difceflione principatum Einanuel in Deffam, poftremum fratrum, contulit, in quem ftudia populi ferri paulo ante expertus fuerat: duas tamen proveclo legj, pr;efcripfit: primum, ut Imperio, regione Dendra, Nefo vicina de-cederet; deinde ne Radoslavo, Zentae principi, ac fratribus in pa-trocinium fuum receptis gravis elfe pergeret, quos jam antehac ma-gna Zentae parte exuilfet. At cum poft modicum D & Stepbanur Neman, nondum tot fuorum cafibus perterriti» firatruin in cum id honoris faftigium prasreptum fibi ferrent iniquius, quod bona cMdem. Augufti gracia impetrare non poterant, armis vindicare aggrefli funt. Igitur conflato valido exercitu, auxiliisque a Culino Bofnas Bano Miroslavi Leviro, & Stephani Nemanis focero, acceptis; totis vi-ribus in Ra loslavum, & Ivanifium incumbunt, nec quiefcunt, duin praeliis fra&os, & refiftendo impares, anno demum MCLXIX. tota regione Zentana ejecerunt. Receperant fe primum profugi princi- pes (A)Idem .L. 5. Nieetas Choniates ad ntfj. Deflam ab Augufto l-cprche"' fum objedo maligno ingenio; tum venia donatum tradit. . que monvimentorum fide indubia, Stephanum prim > coronatuni, quem vos Nemani I. Archizupano filium , & proximum fucceflorem datis , ad paulo pofteriora tempora pertinere , & tertium in regum ordine fuilTe , ipflque in regno praeiviiTe tain Simeonem patrem , quam Volcanuin fratrem , ut pofthac docebo. Huc demum facit Nicetae Choniatis Scriptoris Graeci authoritas , Volcano , & Stepha-no primo coronato principibus (A) coaevi , probatiflimique. Is vero in eandem prorfus fententiam cum Thoma Archidiacono fer-. tur , & difertis verbis Nemanis I. Archizupani filium conftituit Ste-phanum illum , qui monafticam amplexus eft : eundemque a parente Nemane I. diuturni imperii principe (B) nota duplici, hoc eft, bre. vicate regiminis , & feceflu in montem Papicium manifefte diftin-guit , atque huic Stephano monacho , paucorum annorum principi filios alfcribit Volcanum , & Scephanum, qui Eudociam fibi connu-bio junxic, & a vobis ipfis primo coronatus appellacur. Audi, & diligenter adverte ad fingula Nicetae verba: Habuit, inquit , Alexiur III. imperator ttrtiam quoque filiam EDOCIA Vf nowne, qutm pitrms ejus IJacius , STEPHAXO FILIO XE\f4: talibus principibus, facra Latina per Serbliain, atque imprimis ne-xum, communionemque cum Romana fede labefa&atam efle, fors nec tu ipfe inficiari audebis. v*»- BULG. Principes domus Nemaniae Grsca lacra fequut03 noa io reiigio- difldteor, fub ipforum dominatu, ficut Ecclefiae plurimae per Serbliani ehi-Zapa- excitatae funt, novique Epifcopatus invedli, ita & Graeci ritus mini-maniorum." ^ros magn^s incrementis audos, ac dilatatos fuiffe, facile concedo. ' Quin & cum identidem minore, ac par erat, deleftu ex vicinis provinciis bello captis accerfuntur facerdotes, jamdudum antea Grascorum fenten-tiis imbuti, fatebor non invitus, adaucto ritu facrorum Graecanico, errores quoque late propagatos majorem Serviae partem corripuiife, ut in gente fimplici, ac credula, facerdotumque reverentiflima, nec fatis gnara ritum pium, fan&umque a pravis opinionibus, dograatis-que fecernere. Nec tamen inter haec mala, principes ipfos Nema-nios a Romana Ecclefia, rituque Latinorum tam alienos, ac tibi per-fvades, exftitifle, multa funt, quae comprobent. I . Nonernt SERBL. Perfpicio quo tendas: adferes in Exemplum Belaa tinii, nec Uror, familiae caput, qui Helenam filiam Belae II. Hungariae regi laenseo- conocavjt. £ratres praeterea Helenae in regia Hungariae cathoiice »m educatos. DeJJam, Urofii filium a Graecis abhorrentem, Alemanae con-jugium ambientem, in Hungaros toto animo propenfum, ac ultro eis fummum Serviae imperium non fine livore Graecorum deferentem: ejus filiam anno MCLXII. Michaelis ducis Venetiarum filio Leo. nardo Auferis Comiti nuptam. Induces demum, & Nemanem I. terum ftirpis fuae conditorem, qui Antibarenfi fuo Archi •■ Epifcop® ritus Latini fuffraganeos veteres vindicavit, &perinde, ac Defla P3" rens Fridericum I. Romanum occidentis imperatorem coluit, molie»1' temque in Paleftinam expeditionem facram, per legatos Egram niif-fos officiofiflime invitavit, & Niffse, quam magnifica pompa, tam lu' culento affeftu fufcepit, donis ampliflimis excoluit, vaftum, qucm I®' perator ducebat, exercitum, ipfos fex dies aluit, fovitque, fuo, ac f®* deratorum Bulgariae principum nomine auxiliares exercitu5» ampli®* me obtulit, atque in ciientelam ejus concedere, & ar&is hofflagu vinculis adftringi, fubjicique Jolo Romani amore imperii ardenter eX" petiit. At haec quamcunque magna principum Serblorum in Latin°s reges DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 157 • reges propenfio, foedera, amicitiae, connubia, cognationesque, non-Jurn funt argumentum communis, ac confentientis apud utros-aue religionis, nexusque cum fede Romanorum Pontificum. Cunfta haec Graecis quoque Imperatoribus familiaria, ufitataque per haec tempora fuere, ac cumprimis affinitas cum Latinis. Et ne lon-ge abeam, Geifae II. Hungariae regis frater Stephanus, Mariam Com-nenam connubio fibi copulavit. Belae III. Conftantinopoli educato Maria Manuelis Augufti filia primum defponfa fuit, poftea vero foror Imperatricis obvenit. Denique, ejusdem Belae; III. filia Ifacio II. in thori fociam collocata eft: cum tanien inter haec Graeci alie-tiiffimi a Romanae Ecclefiae dogmatis, facrisque Latinis fuerint. BULG. Si haec, ut ais, non funt argumenta propenfi, vd,! ut minus dicam, non abhorrentis a facris Latinis animi, cur igitur hodie non ita promifcue inter ritus utriusque homi-nes nuptialia celebrentur fcedera? Graecos, quos tu a Roma-nis facris abhorruiile dixeras, non alieno penitus animo fuifle do-cent epiftolae Manuelis ad Ludovicum Francorum regem, & Ale-xandrum III, & utriusque ad Auguftum. Alexium III. promtum ad fanciendam Ecclefiarum concordiam animum geftiffe teftantur ejus ad Innocentium III. literae: quam denique Alexius IV. complexus eft. Caeterum, ut his non nitor, fic nec longius immorabor. Eft praeterea aliud, quod DeJJa Arcbi-Zupani proclivem in Ecclefiam La-rinam animum commendet. Is, cum an.MCLI.foli adhuc Chulmise DuxfacnLn pneeffet, tribusexDivi Benedifti ordine Romani ritus Monachis: Mari- ^ no, Simeoni, & Ioanni Meledam infulam, omnemque ejus proven-tum cum incolis, fingulari pietatis exemplo donum dedit. Privile-gium donationis,quodannismultisinEcclefia Divo Michaeli facra, ubi a principio Monachi degebant, fervabatur, proceffii temporis in templum fanftae Mariae , ccenobiumque favore Rafiiae principum erc&um, trans-latum fuiffe teftatur Orbinus (A): ut adeo refte conclufiffe videa-turinhaecverba: Deffa Banurfidei catbolico Romanie perquam ajjeHm, ample-xurur ttiam indubic eandem fuerat, nifi metus amittendi Dominii per Jitos Baroner eum rttinuijjet. SERBL. Sint haec, ut voluifti: fed fub Stephano Nemane ix. I* Deffs filio, ipfe quoque principum animus in pejus mutatus vi- p?f„ff detur, & facerdotum Serblianorum in facra Latinorum odium ad >»*nii 1. fummum excrevit. Nam hiftoria noftra manufcripta Latinor ejusinSS temporis diferte jam bareticir accenfet, & baptifmum, quem Neman I» de manu illorum fufceperat, teftacur irrituin in Ecclefia Serblia-na» & nullo fuiffe loco habitum, atque idcirco in Rafiia repeti- Qq 3 tum: (A) Orbinus p. 194 COLLOQUItfM QUINTUM. tutn: verba ipfa hiftorici noftri fubjicio (A) Venit, inquit, Heman m terram faam Rafjtam, & i»ffrejfut primum eft in Ecciejiam San&oru/a Petri, & Pauli , qua eft in medio Rajia: Jufcepitque illic baptifmum ex manu Arcbi - Epifcopi Domini Leontia, cum effet atatis annorum triginta. a quo & myrba unSur efi: PRIUS /FXTEM BAPT/ZATCIS FUlT A LATIHIs HjER&TICIS IN TEMPLO SANCTI ARCHI- SRATEGf MICHAELIS: i? inde venit in RaJJiam, & Jeeundo baptfcatus eji9 w fupra diximus. BULG. Zentae Ecclefiam S. Michaetis Archi - Strategi, Graeci ritus fuiiTe, vel inde apparet, quod paucos poft annos, per fan&um Sabam in Epifcopalem ejusdem ritus proveda iit: nonita-que alfequor, qui fieri potuerit, ut Neman I. princeps Graecanico ritu educatus, in Ecclefia eadem a Latinis haereticis baptizatus fuerit ? verum, ut & hoc permittam: audeo dicere: nimium invidiofe, nec fatis exa&e ad mentem hiftorije veftrae te opinari, Latinos uni-verfe, omnesque ab Ecclefia Serblorum, Rafliaeque, haereticis con-numeratos, eorumque baptifmum nullo loco habitum. Fuit quidem jam tunc haec Cerularii alfeclarum apud Graecos demenda : at Serbli nondum eo prolapfi fuerant: hi enim paulo mitius, & eommuni fere cum Bulgaris fenfu Latinos nondum in haereticorum numero habebant (B): quanquam & iftorum pars malis praeeuntium Graeco Cerulariorum excmplis, at multo ferius, ut fubinde dicemus (C) fmt abdufti. Certe,fi is error jam tunc pervafiflet Serviam, exftaretejus veftigium aliquod in Synodo non multis pofthac annis apud Serblo* celebrata (D). Sic ergo hoc loco gentis veftrae hiftoriam intellige: Bogomilorum feu Patarena haerefis Bofnam, Chulmiam, Zentam, caeterasque maritimas Serbliae, Dalmatiaeque provincias late jam in-Raifix Ec ^era£' ^ Lac'm perinde, ac Graeci ritus homines, Ecclefiasque «leiu refor- cum ipfis facrorum miniftris corruperat. Hinc dilatio baptifmi in Nemane virilem aetatem fluxit. A tali igitur facerdotuin aiiquo, cum Neman Smo™ Zentae CE) ritu Patarenorum facrilego baptifmo initiatus fuiflec; rnm. fapienter, & ex verae Ecclefise inftituto fadtum, quod in Rafliam adveniens, per manus Arehi - Epifcopi, ritu chriftiano facris undis ablutus fit, facroque perun&us ceromate. SERBL. Reformavit igitur, opinione tua, Raffiae Ecclefi* Patarenorum duntaxat baptifmum, quem feu Latinorum, feu Graeco-rum aliquis ea inquinatus haerefi, Nemani I. contulit, fic tu hifto- rici (A) MS. Servicum. (B) Vide dich Colloquio IV. (C) Nempe Colloquio & 9. (D) Hoc eft anno 1139., quam paulo iofra produccmus. MS. Servicum. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 159 • rjci noftri mentem explicas. Atnnde, aut quibus momentis pro-i, Zentse ritu Patareno baptizatum Nemanem? unde haec peitis? auibus initiis, quo aevo has noftras ingrefla regione3 eft? quae ejus dogmata? quis baptizandi ritus? ut baptifmo novo corrigi debuerit. BULG. Nimium multa tu in unum collegifti; patere, ut fin. JHIftwni gula ordine expediam. Bogomiiorum, feu Patarena, una, atque eadem tarcnorum. fe&a fuit, conflata ex Manichaeorum, Maflilianorum, & Pauliciano-ruin deliriis, fedes haerefeos priina, imperante Bafiiio I., fuit Tebrica Armeniae civitas. Petrus Siculus, cum imperiali illic legatione fun. geretur, blasphcma eorum dogmata comperit: atque cum detexiflet propofitum eife fedtariis, in Bulgariam recens ad Chriftum conver-fam colonias emittere: novellos, ac fimpiices Chriftianos pervertere; fcripto mandavit iedtae hiftoriain, impia dogmata refutavit, opufcu-lumque omne Bulgariae Archi-Epifcopo inlcripfit, dicavitque, horta-tus ad vigilantiam, & pefti iinminenti refiftendum. Et tum fortafle reftitum eft. At, poftquam infelici confilio Theodori, Antiocheni Praefulis, haeretici illi ex Afia colle&i per Ioannem Zimifcem Impe-ratorem in provinciam Philipopolim translati funt fub annum 969, ut illic, velutfub confpectu eflent, malumque in medio chriftianorum dedifcerent, contrarium prorfus evenit: nam, cum ibi aliquamdiu fub fpeciofo Bogomilorum, ac Pauliciauorum nomine clanculum ferpfiflent, impediri non potuit, quin fubindc in Bulgariam fe clam malum pe-netraret, multorumque circum vicinorum animos veneno fuo infice-ret. Peftis haec latenter ferpens, providentia, & artificio Alexii Au-gufti tandem paulum ante annum MCXVIII. detefta eft. Seftae pri-mipilus Bafilius fuit, gente Armenus, profeflione medicus, habitu, to-taque corporis compofitione feverus monachus. Is cum pertinacif-fime erroribus inhaeret cum Apoftolis duodecim, quos collegio fuo adlegerat, rogo damnatus, interiit. Nec his tamcn fiammis abfumta eft haerefis, imo ignis inftar celeritate magna finitimas Graecorum, Bulgarorum, Serbliae, Bofnae, Dalmatiaeque regiones corripuit, perva-fitque,in Gallias ufque, Italiamque fe penetrans. InBulgaria, Grae. cia, & Oriente fub fpeciofo Bogomilorum a Dei dile&ione, & Pau/i-tianorum a fanfto Paulo repetito nomine: in Italia, Bosnaque fub Cbrijlianorum, aut Patarenorum: in Galliis demum fub A/ligenfium, & Valdenjium nominibus, verae Chrifti Ecclefiae diu infultavit, eoque fobinde ambitione excrevit, ut Papam fibi, ac Vicarium conftitue-ret, nec infimam tantum populi fcecem, fed in Bofna cumprimis, vicinisque regionibus principes quoque viros, ac mulieres, quin & Epifcopos in transverfum ageret. Condemnata eft haec fedta anno ^CXLIII. Conftantinopoli, fub Michaele Oxita Patriarcha in con-cilio, cui etiam Ioannes Comnenus, Bulgariae Archi - Epifcopus ad-IUlt: damnati errores, depolitique fuere duo Bogoroilorum afleclae, Cleniens Sofimorum, & Leontius Balbiflae in provincia Tyanorum ^pucopi. Nec fegnius in eandem peftem egere Romani Pontifices, Rr Ale- 160 COLLOQUItfM QUINTUM. Alexander III. in Lateranenfi. III. Synodo anno MCLXXIX, & Innocentius III. in quarta anno MCCXV. SERBL. Impia Bogomilorum placita, blasphemiasque inpau-ca collige, & fanaticorum hominum formam, modumque bapdfmj exhibe. Dogmara BULG. Cuncla complexus eft Harmenopolus (A), & £u. eorundein. jhymius Zygabenus (B), praecipua accipe: Duo principia adftruebant, bonorum unum, malorum alterum: & quia Dei boni opu» non eftet, teftamentum vetus afpernabantur, pfalterio, & Prophetis demtis. Deo, non perfonas, fed tria duntaxat nomina tribuebant. Fiiium, & Spiritum fanftum ante annum mundi 5500 exftitifle inficiabantur, Filium a Patre, a Filio Spiritum fan&um, &|ab h^c Ju.iam, cx:e-rosque Apoftolos genitos delirabant. Patrem fingebant corporeum, cujus filius major natu Verbo praeftantior Sathaniel di&us fit: fed, cum ieditionem moiitur, caelo ejeftum, firmamentum, terram, plan« tas, animantia, ipfumque hominem procreafte. Verbum, alterura nempe patris fiiium, a Michaele A igelo diverfum non fuilfe: hunc de caelo defcendilTe, & induta fidle humana fpecie, paflionem, mor-tem, & refurreftionem fimulafle. Atque, ut caetera eorum deliria praeteream; mores fuorum fic informabant: Miflae facrificium eratillis ludibrio, crucem execrabantur, matrimonium fugiilabatur: malisfacer-dotibus poteftatem omnem detrahebant, cultum iconum idololatri Evangelium imponebant, fadaque invocatione fan&i Spiritus, con-tum"0" centu orationis Dominicae, ritus baptifmi abfolvebatur. SERBL. Si hoc tali ritu baptizatus fuit Neman Zentie-neceflario fane, & ex difciplina Ecclefiae chriftianae fadtum, qu0^ in Rafliam appulfus, facro fonte ex Chrifti inftituto fit ablutusr, ctusque. At unde, vel quo indicio didicifti, Stephanum Netnane® profano Patarenorum baptifmo Zentae Bogomilorum caetui author»" tum fuifle?, BULG. fA) L. de fedis. (B) Panoplias P. 2. Tit. 79. ia Bibliotheca Patrum, DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 161 • BULG. A multo jam tempore fefta liaec Philipopoli, & ex Bul-aria progrelTa , Dabnatiam, Cbulmiam, Tribuniam , Zentam, aliasque Ser-blicas provincias invaferat cum omni Bofna: afflati hoc malo, aut «arVulis negabant baptifmum, aut in virilem aetatein, Chrifli exem-«lo differendum fvadebant. Hoc veneno jam infeAi erant, & ipfe Culinus, Bofnae Banus, Nemanis focer, & uxor Bani, & foror, nupta Miroslavo fratri Nemanis: diu tainen pro fedtae inftituto limulaba-tur ab omnibus fanftitas religionis catholicae. Quid ergo pronius, faciliusque erat, quarn, ut Chelmi, Trebinae, ac Zentse principes juvenes Miroslavus, Conftantinus, ac Neman fratres, vicinitate di-tionum, belli fcederibus, & arfto afEnitatis vinculo colligati Culino, in eandem impietatem traherentur, atque, iicut gentis veftrae hifto-ria perhibet, Neman Zentae in Ecclefia fanfto Michaeli dicata a cor- ©uemZew rupto eadem haerefeos labe facerdotio, feu Latino, feu Graeco po- fu&epit. tius, Patarenorum baptifmo fit luftratus paulo prius, quam arma ad-verfus Vladimirum expediret, hoc eft fub annum MCLXXI. Sed -Nemanis haerefis, vitiumque baptifmi, vix occupata Raffia continuo patuit, remediumque accepif. At Culinus cum a multo tempore in cute haereticus elfet, diu adhuc poftea, hoc eft: ad annum ufque MCXCIV. fimulata fide catholica, illufit Ecclefiae. Certe in Romano catholicorum more non erat, graffante potiflimum ea haerefi, ultra teneram aetacem bapcifmi minifterium differre, ut hoc etiam indicio fe a Patarenis fecernerent. SERBL. Poft haec,tam diferte expofita, affentior & ipfe non Ecclefiae Romanae bapcifmum, qui Chrifti infticucioni confor-mis erac, & in tenera aetate iliis praecipue temporibu3 conferebatur, fed Patarenorum longe a Chrifti legibus aberrantem, ac adultis dun. taxac tributum, in Raflia damnatum, reprobacumque fuiffe. Do ergo tibi Serbliam cum Bylgariae Ecclefia (A), miciorem femper in facra Romana ritusque exftitiffe, nec odia noftrorum facerdotum adverfus Latinos tunc adhuc ad fummum pertigiffe. At, tu quoque dabis nexum Ecclefiae noftrae cum Romana fub dominatu Nemaniorum prin-cipum faeculo hoc XII. apud Serblianos, qui graeco operabantur ritu penitus exoleviffe, licet Latinae per . Serbliam Ecclefiae multae illae, ac praeftantes, quas Antibarenfi Archi - Epifcopo Nemanes virt-dicavit, in communione, fideque fedis Apoftolicae perftiterinc. Rr 2 BULG, A) Recole ex Colloquio IV. fentenciam Demetrii Chomateni Achridac Bnlga-rorum Archi- Epifcopi, qui Ecclefiae illi prxfuic exeunte Sxculo XII., & Principio XIII. poft captain a Francis Conftantiuopolim : & fub-inde Theodorum Angelum Comnenum Theffalix principem imperii co-rona infignivit. 162 COLLOQUItfM QUINTUM. x. BULG. Quid ais? imo XII. hoc faeculum pulclierrimis in g" fine Sx- fedem Romanam reverentiae, obfervantiaeque principum Nemaniorum Sxfii1' Oraecum ritum fequerentur, exemplis dives plane, & confer- initioca- tUIIl eft. tholiei. SERBL. Novum hoc mihi eft, ac pene infolens. Poft Ste phanum I. Nemanem Archi-Zupanum, Serblis imperaiTe regio no-mine dixiinus Stephanum Nemanem II. in caenobio Simeonem didum, 8 vitae fanfiimonia confpicuum: huic Volcawtm, ac denique Stepbanwn primo carouatum in regno fucceilifte: fratrem vero iftorum Rafcum in caenobio S.tbam diilum, virtutum lau.Ie, & proiigiis quoque claruifle. An vero iftorum eft aliquis vel unus, qui Eccleftae Roiuanae com-munionem ambiverit, aut complexus fit? aut figno quocunque te-nuiflimo, fupremam ejus in facra Serblianae Ecclefiae authoritatera agnoverit, auc teftatus fit? BULG. Non unum, aut alterum iftorum principum, fed omnes quatuor, hoc eft: Simeonim patrem, filiosque Volcawn, Stepba-num, ac Sabam, fupremam Ecclefiae Romanae in facris poteftatcm agnoviife, & filiali amore, ac obedientia profequutos eTe, tot argumentis tefta-uin habeo, ut hoc in controverfiam vocare temerarium prope vi-deatur. SERBL. Nec domeftica noftra manufcripta, nec Dalmati fcriptores, quanquam ritus Latini, Thomas Archi- Diaconus, Orbi-nus, Luccarius, aut Lucius, de commercio, vel communione Siine-onis regis cum feie Romana meminere. Hujus tantae rei vcftigium nuspiam lego. Unde ergo, aut quibus ex documentis tu eandem erues, deducesque? Tacent hiltorici, quos fere folos habemus. Intereifet fane noftrum omnium hanc Simsonis cum Ecclefia Romana conjun-aionem, quam obtendis, cognofcere,& in publicum proferre. Ift-hoc folum no3 inter, ac Romam unionis negotium mirum in modum proveheret, viamque, ad fcopum eundem attingendum pronifliniam fterneret, poftquam Ecclefia Serblica, quin, & Graecorum Simeonem patrem cum Saba filio primo Pechii Archi- Epifcopo, in fan" fitorum album retulit, & priorem ad XXIX. Septembris, ac xin. Februarii, pofteriorem ad XIV. Januarii colit (A). Antiftites vero noftri, eorundem Sanftorum, ac S. Arfenii Archi- Epifcopi Sab* fuccefforis invocatione, juramenta fua, more abtolim dedudo, hodie-que confirmant (B). BULG. (A) Condat ex Calendario tabularum Grsceo mofchirum in defcriptione c«-nobii Chilantharii, & Batopedi montis Atho. (B) Formulam menci vide in Regulamento Nationis Illyricsc. / DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 199 • BULG. Stepbanum Simeonem regem , Romanam EccIefi-Ts"Ji.*nS ain, ejusque fuinmos paftores iiliali obfervantia coluifle, ac praeceptis jjjjjjl^ eorum conftanter paruifle , ut ad liquidum, & flrmiflima authoritate demonftrem , filium ejusdem Stepbanum primo coronatum ngem teftem appello. Is vero ad Innocentium III. ex inagno luo Zupanatu fcri-bens (A),poftquam Innocentium tanquam patrem, & caput Ecclefiae eft reveritus, teflatur diferte,fe hoc paterno exemplo,imitationeque agere: Jior, inqui t,Jemper conjideramur in vejiigia SanSa Komana EccleJ:a,Jicut bona mcmcria Patcr mcur , & praceptum SanSa Romana Ecclejle cujlodire. Nefcio, quid huic tali teftimonio in caufa patris objicies: ignorantia rerum lapfum dicere haud potes: filio enim intima paternorum ftu-diorum, a&ionumque cognitio haud defuit. Sed nec aliunde fides tanto principi in re proxitna , ac obvia detrahi poteft : nam fcribit de patre recens , & nuper admodum mortuo , fcribic de ceftata ipfi-iis erga fedeni Apoftolicam obedientia ad Pontificem Romanum, cui ifta, commerciaque proximorum fuorum praecellbrum cum regibu3, ignota haud «eflc pocerant. At, quod fatis deploiare nequeo, ipfa Sime-onis monumenta propria in manus noftras nondum pervenerunt, quae utinam aliquando perveniant. SERBL. Eft hoc quidem , quod & ipfe percupio , nec tamen angor, quod adhuc defit , laceacque. Stephani magni Zupani de Simeone parente judicium, teftimoniumque, eft mibi inftar monu-mentorum paternorum , ut citra ambages Simeonem Romanae Eccle-fis cultoribus , ac membris connumerem. In quo numero, fi & fi-lii exiftitere , dubium omn 3 de patre peremtum eft : nec fcio, quid nos porro retinere poflit , quin toto animo reguin , Sandorumque , quos veneramur, veftigia ingrediamur, & conftanter premamus , nosque totos Romanae Eccleliae , cujus ab oliin fuimus, poftliminio reftituamus. BULG Laudo tam fancte in te comparatum animum: Vol- ^ &'fra"-L*HUm quoque , ac Stephanum reges inter Eccleiiae Romanae clientes,ter liiosque fecure, & citra metum repono. De quo, ut dubitatio 11"!, omnis diflipetur, quae milii ad manum funt, & Innocentii III. lite-ras» & utriusque principis refponforias exhibeo (B). Hoc literarum commercium cum fede Romana fufceperunt ambo principes ftudiis concordibus anno MCXCVIII., deftinatisque ad Innocentium oratori-us' ac literis, obedientiam fedi Apoftolicae detulerunt, atque ab ea-em nuncios ad fe , regnumque mitti fupplices exorarunt, quorum do&ri- A) Fpiftolam infra referemus. (B) Ex Lib. i. epiftoiarum Innocentii III.Fari-fiis , & Venetiis edicarum. S B 164 CGLLOQUIUM QUINTUM i doftrina falubri , praedicationeque abufus , erroresque, qui confajig per bellorum vices temporibus , irrepferanc , corrigantur, & exopta-tus pridem Ecclefiarum nexus inftauretur, ftabiliaturque. Primae princi-pum literae ad manum nobis non funt, tenor earum,quem dixi, ex re-geftis Pontificum, literis Innocencii, & principum refponforiis eruitor, quas mox ordine referemus. Igitur, ut in regeftis legitur ; Innocen-tius tam fauftis nunciis exhilaratus, mifit continuo in Serbliam Joau-uem de [Cajkmario Capellanum , facelli Pontificii praefeAum , qUem author vitae , conditorem ordinis Saniftiflimae Trinitatis fuilfe alfir-mat, & Simouem Subdiaconum legatos Apoftolicos , injun&a eis pro-vincia , ut Serblia , Dalmatiaque purioris doftrinae luce colluftrata , male antehac induda , & a vera pietate abhorrentia refecarent, e-mendarentque : de quo teftantibus iisdem regeftis ad Vo/camtm regtm & Reghum: tum, & ad fpedatiflimum iis in regionibus virum Sttpbt-num principem Mega - Jupunum , ac uxorem ejus : ad Diocletanuai praeterea metropolitam , & caeteros infuper ditionum illarum Arcbi• Epijcopor, Epifcopos, Abbater, ac Qerum univerfum dedit iiteras : quas omnes huc inferre quam longum tam fupervacaneum foret. SERBL. Nihil hic fupervacaneum : igitur primas , quibas Innocentius legatos in Serbliam inftruxit, profer in publicum. • Epiitolain BULG. Obfequor : Tnnocentiur &c. Joanni Capeiiano , & i", nocentii a,i Subdiacono nojlrir Apojioiic* Jedir iezatir. Apojioiica Jedir autboritar, que tos. per diverjar mundi parter plenitudinem obtinet potejiatir ■ iiiiur Jequtnt vepgia , qui Beato Petro PASCE OVES MEAS tertio repiicavit : it partcm Jblicitudinir viror evocat providor , fcr difcretor , qui gregem Dt-mini , & pabulo falutir rejiciant, & viam eir aternce felicitatir ojlcndael. M quorum Jiquidem auxilium, if juvumen , ut Ecclejiajiica potejlatit autboritar in Jita Jemper maneat frmitate , eum requirit necefjitar , aliof que a Juo latere dirigit, tranrmittit, quibur legationir injuvgit o!ficiu* exercendum. Hac itaque cottjideratione diligenter indutU , ET CHAR& SIMI TN CHRIS7V FILII. V. ILLUSTRlS REGIS DALMJTlA < ET DIOCLTAS PRECIBUs INCLTNATT, qui, UT AD UIM LEGA-TOS MlTfERE DEBEREMtlS, INSTANTISSIME POsTULAVlT Vor, de quorum prolitate nor, & Jratrer nojbri plenam fiduciam obtinemttt, ad Dalmatiam , & Diocliam provinciam duximur tranrmittendor, provinciir ipjir vobir autboritate prajentium legationir officium injume»' ter , ut9 qua inveneritir corrigenda, corrigatir , defiruatir , & evetlatit fuperfua , & nociva : adificetir , & plantetir utilia, jy bonejia : quatl' nur , cum Domino dante reddetir talenta , vobir ireddat tr credita dupli' cata : & a nobir , fcr Jratribur nojirir vaieatir in Domino multipiidter commendari. Datum Laterani VI. Idus Januarii (A). serbl. (A) Hoc eft: XXVII. Decembris anno n$g. e» tib. x. cpift, lonocentii DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 165 • SERBL. Avidejam praeftolor Inncentini Literas, quas legati A-poftolici Vulcano regi, Stcpbauo magno Zupano , utriusque conjugi: Dio-clienfi Archi - Epifcopo, ceterisque Achi - Epifcopis, Epifcopis, Abbati-bus, Ecclfiarum Praelatis, & Cler j univerfo in regno Vulcani Regis Dio-cli$ 9 & Dalmatiae conftitutis , nomine fummi Pontificis exhibuerunt. BULG. Epiftolarum , quas Innocentius exaravit, fequens voica™ tenor eft : Vulcatto Illujlri rcgi Dalmatite , & Dioc/ia. Ut evideutiur num tvawelica doSrina pateret , in omnem terram Jonur Apojiolorum exiret 9 ^6"1' iuxta verbum Propbeticum, & in Jiner orbir terra verba dijfunderentur ipjorum, nojler Dominur , & magijlcr, qui prabuit nobir exemplum , ut jiquamur vejiigia ejur , dijiipulor Jitor per univerjar mundi parter ad pradi-candum direxit: dicenr eir juxta evangelicam veritatem : eunter in mun-irn univerjrern pradicate evangeiium omni creatura. Quam Jiquidem ob-jirvanter conjiitutionem provida'« , & Jalubrem Romani Pontijicer Vkarii JeJit CbriJIi, qui in Beato Petro Apojlohrum principe ab ipjo Domino receperunt plcnitndinem potejlatir , & conjiituti Jitnt Juper genter , fr re-jpa, ut juxta verbum Propbeticum evellant, $y dejiruant , adificent , if plantent : quia Juam non pojfunt ubique prajentiaui exbibere ; per var ria mundi climata a Juo latere aliquor dirigunt, & tranrmittunt , qui fdeler in fide conjolident , corrigenda carrigant , de agro Domini nociva dejlruant , fcr utilia plantare procurent. INTELLIGENTES IGITUR PER LTTERAS TUAS NOsTRO APOSTOLAIUI PRjEsENTATAS , TUJE DEV0T10NIS ARDOREM: QJjOD VIDeLICET ROMA-KAM ECCLESIAM MATREM TUAM SUPER OMNIA POST DBIM DILIGERE, ET HONORARe PROPONIS, ET MANDA-TIS NOsTRIS OMNIMODIS INHsLRERE : JUXTA QJIOD A KOBIS TUA NOBILITAS POSTULAVIT: dileSor filior Joannem Ca-pellanum , ^T Simonem Subdiaconum nojiror , de quorum fiientia, & pro-iitate nos , &T Jratrer nofiri plenam fiduciam obtinemur , de firatrum no-Jlrorum tonjilio ad partes tuas duximus dirigendor , per Apofiolica tibi Jcripta mandatttes , quatenus eos tanquam Apojiolica fidis legatos benigne recipias , fcr bonefie pertraEles , qua Jecundum Deum in partibus ipj:s iuxerint Jiatuenda , Jitfiipias bumiliter , & fine refiragatione conjerves : ut cum ad nos Domino dante redierint, nobis referre valeant tua devotionir affiSum: fcr Romana Ecclefia tuis ejficacius poffit intendere incrementis. Nos toim eis dedimus in mandatis , ITT APOSTOLlCAM IN TE CON-FIRMANTES DOCTRINAM, REFORMENT9QJIIDQUID INVE-RINT REFORMANUM, ET TANQUAM MEMBRA CAPTTI, APOSTOLICJE SEDI CONFORMEKT, IN IPSfflS DEVOTIONE PARITER, ET OBEDIENTIA SOUDANTES. Per quos etiam Pallium, fltnitudinem fiilicet Pontificalis ojficii Vcnerabili fratri nofito Dioclienfi Arcbi - Epifiopo transmittimus, ut in partem nofira folicitudinis evocatur fi* dtJeBu valeat officii Jiti debitum ADIMPLERE. Datum Laterani ^I. Idus Januarii (A) . In eundem fere tenorem fcripfit Regina, Ss 2 Item (A) anno 115«. excunte. 15« COLLOQUIUM QUINTUM. T(«m ad Stephanum Item Nobtli viro S. magno Jupano : & uxori S. magni Jttpani. Confi nu*m, aiios* milis eft quoque epiftola 527. ad Dioclienlem Archi - Epilcopum Arck/-E-1 exarata 9 if» qua poft verbum aiimplere fubjungit: quibus etiam pro pjjop, bis , & fuccefjoribur noflrir filelitatir jnramentrm , q>toi tibi fitb bitlla ktus dtc ' mflra rnittimur inclrtjitm , devote (iu.iear , & bumiliter exbibers. Tan-dem & epiftola 528«, quam infcripfit : Arcbi - Epifcopir , Epifatiir , Abbatibur Ecclejiarum, Pralatir, & aliir Clericir per Dalmatiam, 0" Dio. Cliam IN REGNO CHARISSIMIINCHRISTO FILIf NOSTRI VQL, CANI ILLUsTRIS REGIS DIOCHJE, ET DALMATIAL CONsTim. TIS, cum data ad regem fere concordat, ufque ad vocem (blilanter. SERBL. Legati , qui Roma cum fafce literarum adve-nerant, quo animo lint a Serbiis fufcepti ? quo operae pretio c*e-rint ? nofle cupio : an iidern coronas etiam, fceptraque reria Pontifi cio nomine obtulere? nam haec etiam exemplo, ac more ab anti-quis Serbli» regibus defumto , a feJe Apoftolica exoptata fortaHe , petitaque per principes fuerint. Legati b«- BULG. Sufceptos cum honore legatos, uCerque principum «?tni?fuf" donavitpoteftate ampiiilima docendi, agendi, coriigendiquen quse lecun-dum Deum agenda, corrigendaque compererint. Volcawr ctiam de aftis eorundem Pontificem certiorem reddidit. Exftat utriusque princi-pis epiftola,o(ficii filialis pleniflima. Et Volcanut quidem rex fuam ia Volcani haec verba exaravit : Beatifjirno , ac SanBiJimo Patri , & Do-nino b-3fp w" nocentio Dei gratia Romanee Ecclejia Jummo Pontifici , & univerfali Pa-poft"syno lrdcanur eadem gratia D oclia , utque Dalmatia rex falntem , fiT dum. devotionir afieSum. Venientibttr ad nofiram prafentiam Domino Joanm Capellano , & Domino Simone religiofir , fcr difcretir SanSa Catbolica, <3" Apojlolica Jedir legatir , amrnodo jueundati Jitmur. Qui,Jicut fplendor fi-lir in virtute Jita radianr totum orbtm videtftr illujbrare , ita il-lorum Jancta, & fitluhri pradicatione , TOTUM REGNUM NOsTRUM creditur fore illujiratum. Unde merito dicimut : vijitavit nor arienr & alto. iilorum itaque probitate , & fcientia NOs INFORMaTI , Dto & paternitati veflra innumerat grater rependere curamut, qtti talet al itot mififtir, qualer in voto babuimur fufcipi ndor , Divino munere praiitor: quia omne datum optimum , oinne donum perfeSum de fitrjwn eji. PrtrGntati* igitur vejlrir literir intelleximur , QJIIA POSTOLATIONIBUS NOSTRIS APOSIOLATUS VESTRI BEATITUDO MISERICORDITER AQUIEVTTy TJnde nor cum magna devotione PRZECEPIMUS, UT PER TOTUM llECrWUM NOSTRVM omnia , qua fecundum Deum funt, ordinent, & confirmei/t : qua autem contraria funt , juxta illud Propbcticum evellant. & deflrtf ant. Accedenter itaque ad locum , ubi antiquhut eejebrari conciiium f>H-tum Juit, fanBam Synodum eelehrare Jiuduerunt, de vitiir , & virtuti-bur fubtiliter difierenter, in communi Deo, fcr Maria perpetua Viroinir . fer Beato Petro, Apojiolorum principi ,/audum praconia perfolventer. Intere^ nove- I DE STATtf REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 167 1 t • * rtverit Patermtaf vejira , quia augujlali Jlemmate undiquc injignimur : £ quod gloriojiw ejl,vejlrigenerofi fanguinir affinitatem babtre cognovimur (A) Igitw innotefcimus , quia iu voto babuimus nune legatoi nojiros ad ueder beatitudinis vejira transmittere: Jed quia terram iliam turbatam ejfe audivimtts , facere non potuimus. Quia vejiris iegatis ubique debita re- vcrcntia exbibetur: Jed nojlri , dum illuc ire voluerint , cum magna bono- ris magnificentia , damna forfitan, & exititm patientur. Sed dum op- mtunum, ac congruum tempus adfuerit, bonorifcentius facicmus , quifan- Ba exbortationis vejlra verba perferant, qua duiciora nobis funt fuper wtl, fr fdvttm. Siquidem fperantes, ET CERTUM TENENTES, QJUIA Ejui Ci EX QJJO VICARIUS DEI NOSTRI JESU CHRISTI EXISTIS, ipfe }Jo«mcob. p:r te nobis aditum regni calejlis aperire dignetur. Et, qttia nullo in bo faculo indigemus , multum rogamus, ut pro nobis pcccatoribus pre- cts ad Dettw fundatis. Demum &c. SERBL. Etfi Stephani quoque magni Zupani, pofl: fufce-ptos legatos , literas pari pietatis affeftu, fubmiflioneque confcriptas fiiiife non ambigam, juvabit tainen, eas quoque huc inferre, quo ipfe fententiarum, verborumque apparatus ad pofterorum mcmoriam trans-mittatur. BULG. Stephani principls magni Zupani Serviae epiftola pjjjjjzjj!! (B) his concepta fuit verbis : Innocentio Dei gratia Jitmmo Pontijici, fcr ri refpon. univcrfali Papa Romana Ecclefia Beatorum Apojiolorum Petri, &Pau/i. Stepba- s^odnm nut eadem gratia , l? JanSa oratiojte vcjira magnus Jupanus totiur Ser-vite Jalutem tanqudm patri Jito Jpiritua/i. Literar fan&itatir vejira re-ttpimtts, & bene inteUeximus ea , qua venerabiler /egati vejiri, fci/icet Joanner Capel/anur , Simon Jitbdiaconur , tam in Iiterir, quam in ore torum narraverunt nobir. Gratulamur itaque magna fanftitati vejira , Juia non tradidijii nor in obliviomm FILIOS TUOS , Jed recordatur es de nobir. NOS AUTEM SEMFER CONSIDERAMUS IN VESTl GIA ROMANJE ECCESIA5, SICUT BON/E MEMORIJE PATER ME> US , ET PRASCEPTUM SANCT/E ROMAN/E ECCESl/E SEMPER CUSTODIRE. Et in proximo legator nojiror vellemur tranrmittere ad fafititatem vejiram. Nor autem lo.uti Jitmur diSir verabilibur tuir legatir , juoniam ipji curn ore eorum narrabant fanSitati vejira eloquia mea. r SERBL. A) Erat Innocentius III. ex clara ftirpe Comitum Segniae ; affinitatis nexus , quem fe habere Rex gloriatur, me adhuc latet , ficuc & profapia conjugis Volcani Regis. (B) Ex Lib. z. epiftolarum Innocentii III. epift. Num. 168. deanno 1199- Tt 204 COLLOQUItfM QUINTUM. • SERBL. Poftquam a principibus piis, & fedi ApoftoliCse devotis legati ejusdem tam ampla poteftate inftructi fuere, quorfum illi curas fuas converterint, quid in commune chriftianae reipublics bonum, populique Serbliani moliti fint, conftituerintve, edicito. 'A£ti*\e BULG. Colluftrato fincerae, ac purioris doclrinae lumine ^atorum regno univerfo, plurimisque ad finum Ecclcfiae Komanae redudis, aut confirmatis, in morum etiam, ac difciplinae correftionem intenci, fynodum fua, principumque authoritate in Diocliae provincia coe?:e- runt (A). Adtis fynodi praeambulum tale praefixum legitur: In nosii. ne Patrir, & Filii, & Spiritur fanfti. E?p Joonnsr Captilanur, fr Si- mon Subliaconur Domini Innocentii Papte III. s.Ipofioliea Jedir lcnati ,d cvellcnda nociva de agro Dominico, & virtutum plantaria utiliter i;ile- syaodus' renda \ videnter plura in Clero. & popuh Dalmatia, ac Dioclia corrioen-Dioclix ce- ... lebrata. da, de SanSarum patrum conciliir decreta prafentia duximur innovaitda, nempe adverfus Simoniacos, & eos, qui iacris ordinibus initiati, magn) abufu connubia inibanc. Synodihujus Canon VI. memoratu ett dignilii-mus, in quo ad Cerulariorum confufionem Serblia univerfa Romannm Synodi de' Ecclefiam omnium EccIeJiarum matrem, & magijlram agnofcic, & profite-Rflinano tur' Canones caeteros referre omitto, cum ad propofitum noftram peculiare nihil contineant, & alioquin in lucem publicam editi, ia / colleilionibus Conciliorum proftent. Quibus hoc ordine fubfcripfe- runt: Ego Frater Joanner Domini Papa Capellannr, Apajiolica fedir leoa■ tur JcripJt fcr JitbJcripJi. Eno Frater Simon Domini Papa: Jubdiaconus, ^copi Apojlolica fedir legatur fubfcripft. Eqo Joanner DIOCLIEHSIS, ET AN~ Jt™uoHin' TIBJREHSIS Arcbi - Epifcopur fubfcripji. Ego Petrur SCUTARENSIS & Swbien. EPISCOPUS fubjcripfu ' Ego Joanner PaLATIMENSIS EPISCOPilS JubJcripJi. Ego Petrur DRIVASTENSIS EPISCOPUS fubjaipji. Ego Dominicur SVAClENSlS EPISCOPOS ftbfcripji. Ego Nata-lir DTILCINEHSIS EPISCOPIIS fubfcripft. Ego Tbeodotur SERBIEK- Archi-Epi-SIS EP[SC0PUS fubfiripf' De Adis Synodi Joannes Archi - Epifco-foopi Dio-pus Diocliae Papam fubinde certiorem reddidit, fimulque pro pallio fponforia fubmiifo, in haec verba grates dixit (B): SanftiJJimo Patri Domhto In-^n*ya°-mcentio Dei gratia fummo Pontifici. Joanner Dioclienjir, fr Antibartn■ Jir bumilir minijler tam debitam, quam devotam obedientiam. Gratiar ube-rer refero SanSitati vejlra de bonore Pallii, fcr Pontifaalir offcii plenitu-dine, quam mihi per Dominum Joannem, & Dominum Simonem famiUa■ rer, fcr legator vejlror concedere dtgnati ejiir. Ego autem omni tempore vitx mea ad devotionem vcjlram SanBa Romana Ecclefa promtum babeo ani-mum modir omnibur, & paratum. Nctum ftquidem facio SanHitati Jlra, quod prafati Icgati vejiriea, qua corrigenda erant, & ordinanda, it* cum prudentia, & bonejiate per Dei gratiam ad bonorem vejlrum, & JanSa iiae finibus erant, aut comprefla, clanculum tantum, & in angulis delitefcebant. Profligatae e Serblia Patarenae haerefeos 'erit mihi.teftis Vulcani regis ad Innocentium epiftolae pars altera, qua ad peftcm eandera e Bofna extirpandam implorat Pontificis operam, lolicitat-' que (B). Schifmati autem, & Graecorum erroribus remedio fuffi-ciente occurfum videbatur, tam principum acceflione ad Romanorum Pontificum gremium, & obedientiam, legatorum Apoftolicorum in regnum ad^ocatione, faftaque poteftate docendi, corrigendique 5 quam Canone VI. Diocliae pro regno univerfo, nullo adverfante, condi-to,>quo Romana Ecclefia mattr, & magijhra Ecclejiarum omniwn agnita, decretaque eft. SERBL. Dum Joannes , ac Simon in Diocliae partibus le-gationis Apoftolicae munere funguntur: Synodo ad finem perdu&a Dominicur Suacienjir Epifcopus homicidii reus ad tribunal legatorum delatus eft. An vero hunc etiam judicandum iili fufcepere ? Atta pofl BULG. Ne dubita, ut enim querela , accufatioque ad forum iny SviSn. Apoftolicum perlata eft, Dominicus continuo in judicium vocatus, femEpifoo- caufam dicere juflus eft. Nec tamen de eo compertum eft crimen aliud, quam , quod homicidam fciens, volensque facris ordinibus ini-tiaverit. At, cum vel ifthoc facinus Epifcopi charaftere indignum videretur, Dominicus fe ipfum proprio fuffragio condemnavit: cum enim (A) Conftat ex epiftola Innocentii ad Archi - Epifcopum Coiocenfem data, de qua infra. (B) Partem alteram Volcani epiftol* ad Innocentium p»ul° infra referam. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 171 • enim mitra depofita fc ultro Epifcopatu abdicallet, caufa finem ac-"eoifle videbatur. Verum, ut inftabilis elt mens hominum, cum re-fumcis non diu poft infalis, caeterisque dignitatis infigniis, ad fedem Apoftolicam provocaffet, Innocentius Papa hanc demum in eum tu-lit fententiam, & Diocliae antiftiti promulgandam praefcripfit (A): Qum Jicttndum Apojiolum Epi fcopur bowim tejlimonium habere debeat, jy ab his, qui Jitnt intus, & ab iir, qui Jitnt joris; qui ad curatn pojitur in JeipJo debet ojicndere , qualiter alios in domo Domini iporteat converjari: nec praferens mcmorandi criminis lahem iuci~ iam gerat Jacerdotit dignitatem: nos attendentes, quod Jatius Jit fentemi». in Dornino in inferiori minijierio dejervire, quatn graduum fbimitatcm tppetere cum fcandalo aiiorum: Epifopum monuimus diligentsr, tit poji-quam Epifcopalia injignia rejignarat, citra fintifcale fajiigium Creatori ftto devotum impcndat [amodo famuiatum, quod in humilitatis Jpriritu vifits ejl acceptaffe. Ita Innocentius: qui tamen, ut ieveritatem fen-tentiae paterna manfvetudine leniret, admonuit Archi - Epifcopum, ut partem redituum Epifcopalium ad Dominici fuftentationem con-ferret, atque ultro vexantes depofitum, anathematis fulmine co-erceret. SERBL. Jus fuum Patriarchicum exercuiffe per Serbliam Innocentium III. ex his rurfum palam fit. An vero his terminis Pontificia authoritas, & zelus Serbliae principum definita funt, aut ultro etiam progreffa? BULG. Volcanus rex Diocliae, & Dalmatiae corre&is ut-cunque, malis propriis Serbliae, domefticisque, ad v cinas quoque pro-vincias, ex quibus ditioni fuae periculum, ac Iabes imminere potuit, curas, zelumque porrexit. Poftquam igitur fummum Pontificem ad-monuit de Patarenae haerefeos incrementis per Bofnam, & perfi-dam Culini Bani fimulationem detexit, rogare, hortarique Pontifi-cem inftitit ad incumbendum viribus omnibus in peftis ejusdem ex-cidium: fic enim fupra recitatam epiftolam (E) profequitur: Demum^maA- ftternitatem vefiram nolumus laterc, quiaharejis non modica in terra Re-laVenos gts Hungaria, videlicet Bofina pullulare videtur in tantum, quod peccatisBolli:c" »ojlrir exijrentibus, ipfe Ban Culinus cum uxore fua, & cum forore fua9 Vtojitit deJunSi Miroslavi Cbelmenjis, f eum pluribus confanguineis JtduSus, plur quam X. millia Cbrifiianorum in eandem harefim intro-duxit. Unde rex Hungaria exacerbatus, illos ad vejlram prajentiam venire wnpulit, a vobis examinandos. Illi autern Jimulatir literis, redierunt di- centes , ) Ex L. a. epif». Innocentii III. n. 172. (B) Eft continuafio Volcani r* fponfori® ad Innocentium III. anno 1195. datat, quai exftat L. a.cpifto* iarum Innoc. III. fub n. 167. ' Uu 208 COLLOQUItfM QUINTUM. ccntct: a vobir conceffam Jibi veniam: unie ropamur, ut regi Hunga. riee fuggeratis ,\y.t eor a regtto evcllat, tanquam Zttania a tritico &c. Jfe. denus Volcanus. SERBL. Tam ardens fedi Apoftolicae obfequendi, com-placendique ftudium, tam luculentus fidem catholicam, & difciplL nam Ecclefiae promovendi, & ex vicino etiam rtfgno haerefeos eli-minandae zelus principum Serbliae, indicio, ut antea dixeras, certif. firoo eft, domi fuae puros a labe omni haerefeos, immunesque egiile. Digna erant haec ftudia principum, quae fummus Pontifex regali dia-demate remuneretur, infigniatque. Et optaviire hoc principes pio veterum regum, & anteceiforum exemplo non ambigo, quanquaoi Volcanus Je augujlaii Jleminate jam undique injiytiri, & re nulla i» boc Saculo egere, afRrmet (A). An autem votis eoruin Papa deculeric ? atque his praemiis pietatem utriusque principis coronaverit ? lioc eft, quod adhuc cognofcere cupio. XIII/ BULG. Spontanea animi propenfione Innocentium III. in innoccnMi Volcani aeque, ac Stephani incrementa intentum fuifTe, elucet ec Mgmenta P°ntific"s eos literis, quas fupra recitavimus (B). Et jam tunc quidem oblatam per legatos fuifle Volcano coronam regiam non oH-fcure eruitur ex Volcani refponfo , quo afl*erebat Je augujiali intertnr- flcmmate jam undique injigniri. Sed cum inter fratres principes cura trum dhii- fine anni MCC. aut fequentis principio diflidia bellaque exarfiifent, Stephanus, Volcano dejetfto in thronum elu&atus, coronam ce-giam, quam Volcanus deprecatus fuerat, miflis ad Pontificem lega-parS-a u^tr0 ar^enter expeciit, & terrain fuam ad Romanae Ecclefis dinm inno- obedienciam reduci fupplicavit. Nec in mora erat Pontifex , quin Stephaniim deferrot precibus, & legatum ad folemnem funftionem decerneret. uiericus r« pronam hanc , optimamque in principem voluntatem , quis , quo-Hong. ve artificio impedierit, malo, ut ex Pontificiis, quam meis verbis intelligas. Dedit Papa propterea ad regem Emericum plenas quers-larum anno MCCIV. SERBL. Differ eas tantisper , &, quae praeceTerunt diffidia, caufam diflidiorum , utque fe his rex Hungariae implicuerit, evolve. Noftra manufcripta hiftoria cunfta haec filentio praeteriit. BULG. Quid mutuae inter fratres principes offenfae aniani praebuerit, a nemine legi proditum. Si fufpicari licet, fors corona, contra veterem morem a magno Zupano tacite quaefita ; auc certc patrocinium, quod fpretae Eudocis, ejetftaeque impendit Volcanus , dif- fidio ■' ■ . ■ y (A) Sunc Voicani vetba in eadem refponCoria. (B) Et Romana EccUf* fU's accius pojfit intendere incrcmentis: funt verba Innocencii. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 173 • ri;nrum femen jecit, quod denique m bella defiit. Barbancum CauftdifR-- 11 . n ' * ■ . fi n. d*ornm iu» Stephani facinus m conjugem natahbus augultum ex Niceta tcrfratrei. late defcripfimus. At, quidquid originem diflidiis praebuerit, aut fomes fuarit : iJ exploratum eft , Volcani dejefti paftrocinium Emericum regem anno MCCI. fufcepiffe , ftitiffe apud Pontificem coronationem Stephani, & jun&is cum Volcano viribus, excuffo Hungaria tam regno, quam patria Stephano, Volcanum throno reftituifle: hunc voi«no." rero fupreinum jus, dominiumque in Serviam Emerico, & coronae Hungarica; ,cujus fortitudine, aufpiciisque in fedem priftinam reve&us fiierat, detuiiile (A). Atque hoc exordium habet Serviae regis titu- bp/^°£rnet^,, lus, quo hodieque Hungariae reges utuntur. Et cum belli ejusdem ftini, atfi- occafione Emcricus tradum Danubii a Belgrado Branisobam tenden- ""j ,b°EV tem Graecis ademtum , fceptro fuo adjunxiffet, Bulgariae quoque "•J5^*" regem fe inicripfit (B) , at mox etiam deftitit, cum Calo Joannes tuitur; Ste- Bulgariae princeps Stephanum ad fe confugientem in Zupanatum peiiiuu-" Serviae reduxilfet, & Emericum traftu Danubialium terrarum recens occupato, anno MCCIII. fpoliafiet. SERBL. Igitur Emericus rex Hungariae erat , qui apud Innocencium egic, ne Scephano regni fraterni invafori, ac hofti fuo, corona fubmicceretur : quod etiam pro gracia , qua tunc apud fedem Apoftolicam pollebat, impetravit. At Volcano, qui fe, regnumque facrae Hungariae coronae fubmiferat , faviffe Emericum , aut certe adverfatum non efle, xit diademate per Pontificem inauguraretur, cum verifimile prorfus fit, eftne, qui coronam Volcano impofitam lcripferit ? BULG. Praefetulit quidem favorem erga Volcanum Emeri-cus rex , & ad ejus inaugurationem Archi - Epifcopum Colocenfem adhiberi pofle , Innocentio fuggeflerat. Ac, cutn Papa Volcani co-ronandi munus anno MCCII. Colocenfi detuliflet , non alius , quam rex ipfe Emericus moras injecit , & optimi Pontificis confilium e-^ertit. In hunc modum, cum utrumque Serbliae principem oblata a Pontifice corona fruftratus fuiflet , deftinacum quoque Calo Joanni Bulgariae principi diadema impeditum ibat : atque cum id aliter non poflet , Leonem fan&ae crucis Cardinalem Presbyterum Apofto-lica: fedis in Bulgariam legatum , in Keve arce , ex cujus adverfa farte Danubii Bulgari legatum praeftolabantur, vi illata anno MCCIII yelut captivum detinuit , nec fine gravi Pontificis , ac Calo Joannis mjuria tranfitu prohibuit : quamquam Pontificiis perftri&us literis , U u 2 metu (A) Conftat ex epiftolis Emerici Regis Hungariae ad Innoeentium III., & hu-jus refponforiis. Icem ex AfTemani T. f. F. 1. c. a. n. 14. (B) Samuel Ximon in Synopii chron. 168 COLLOQITIITM QUINTITM. metu animo concepto , poftea dimiferit. Ex-ftant 'in hanc rem ge. minae lnnocentii literae : in quarum fecundis (A) Calo Joanncm Bulgariae principem contra obje&a ab Emerico vindicat : eidemque objicit: ipfius artificio fraudatum efle corona ' regia utrumque Ser-bliae principein , Stephanum aeque , ac Volcanum : en verba Ponti-Kincricm ficis : Verum , i? illud no;t abs te potuiffemur attendere in boc cajit ScSteph»' V*qX cum nobilis vir STEPHAHUS MEGA JUPANUS SERVf/E, p,' ni , & Vol- vgnerabiler nuncior nobir bumiliter fopplicaverit , ut in terram (uam din- Miu coro- j rr _ _ _ ««f.onem gcremur lepatuin , qui eam ad obedientiam Ecclejia Romana red**cer;t , fr tmpedu. ygnJfffjj Jlbi diadema conferret , norque petitionem ipjb*r ds commvni fratrum nojirorum conjilio decreverimur admittendam , bitjvt legath-nir ojjkium venerabili Jratri nojiro Joanni Albansnji Epifcopn injungtn. ter : intelle&o tamen , quod btc tua fublimitati plurimtm dijpficeret, 01 tui gratiam , non Jine quadam nojira confujioue dcjiitimur ah ince$t\ 7'J VERO , POsTQllAM EXPVGNASTI SERVIAM AMP(i STE. PHANO, Er VUILO SUBSTITUTO IN LOCUM IPSIUS: pcr tm nuncior intimajii , quod terram illam ad obedientiam Ect'ejia Romana cv• piebar reducere, iX (ahio.in tempara!ibur jure tuo, aqvanimitvr ftjiinsbar, UT DICTUS VULCUS REGALEM sUSClPERET AB APQSTOLICA SEDE CORONAM. Unde nor hujur exrqwtiwem negotii de conjiiio uuu-ciorun tuorwn , venerahiii Jratri nojlro Colocenji Arcbi- Epitopo dnxLnus committendam (B) : Jed cum biennium fit tramaHum, i,t nttllo itovimnt ejfe procejjum. Slade.us Innocentius. SERBL. Invidiile coronam regiam, fafcesque Emericum, Serbliae, Bulgariseque principibiis non miror magnopere , qui in fra-crem luum Andream injurius,ac tantum non crudclis fuit. Quod In-nocentium actinet, opcaifem quidem , uc minus ille Emerico regi detuliiret , neque camen idcirco partium accufare auiim , & quafi mi-nus ofticio patris communis hic funSus fit. Nec ambi^o ipfos principes Serbliae propenfam in fe Pontificis voluntatem abunde a-gnoviire , conftantique deinceps etiam animo fedi Apoftolic<2 fiffe , quamquam opcatum diadema tunc neutri obvenerit. XIV. BULG. iEquum , quod de principibus Serbliae tulifti Stephanui cium magnopere approbo. Nam , ut Volcanur avidus corona; non ?n Zupanl* erat CQ •> fic nec aegre tulit interturbata coronationis folemnisy. tumrefti- pbanur vero exul apud Bulgaros , mutata in pejus fortuna, non tam coronae , quam Zupanatus recuperandi curam geflit. SERBL. Nec in vanum curae ejus ceciderunt. Nam Cw Joannes,Bulgarorum princeps,fufcepta ejus defcnfione,patrocinioq,JC» illata Serbliae populatione, Volcanum denique ad pacem cum ineundam adegit, & Stephanuin dignitati primaevae magni Zupan: ? ftiwit tur. (A) Datis anno 1204. CBJ Commifit id anno 1102. (C) Confta»; e* ni ad Innocencium liceris datis anno 1155. j DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 175 • ftituit anno MCCIIL, atque occaiione eadem tradum Danubio affu-lum Bramjoba ufque Befpradum porre&um, quem anno priore Graecis ademerat Emericus, imperio Bulgariae, cujus primaevo jure pars fue-fat, rurfum adjunxit (A). Quod bellum fortalfe, progreifusque Calo joannis, Colocenfem quoque a Volcani coronatione perficienda im- pediit. BULG. Cum jus pridem antiquatum , turbatisSaeculoXII.de- Conitaw clioance Serbliae rebus, Patriarchae Conftantinopolitani rurfum in pro- m p»triar. vinciam exercere cepilfent, nec definerent, licet principibus ad gre- serviajil* mium Ecclefiae redeuntibus: Papa Innocentius in mandatis Colocenfi Archi-Epifcopo dedit (B), inviferet Volcanum, caeterosque Serbliae nocentiui principes, eosque cum omni provincia a Conftantinopolitani invafio- Ult nibus RomanaeEcclefiae vindicaret. In quem finem adVolcanum quo-que literas exaravit (C) , quibus primatum fedis Romanae, ac fupremum in Ecclefias univerfas imperium, dignitatemque commendat. Ejusdem argumenti fcripfit quoque ad Archi - Epifcopos, Epifcopos principes, & optimates Serviae, atque ad ipfum etiam Ilungaria: regem. Denique anno MCCIII. aliis literis admonuit Archi - Epifcopos Serbliae, caete-rosque partium iilarum antiftites, ut Ltouem Cardiualem, quem ad co-ronationem Calo Joannis Bulgariae Imperatoris mittebat, Legatum fedis Apoftolicae agnofcerent, &, quo par eft, honore exciperent, ac comple&erentur. SERBL. lmpetralTe Pontificem omnia, quse optaverat, non ambigo, poftquam pax opera Calo Joannis inter fratres reftituta eft: idem-que Bulgariae princeps, pacis author, fe totum Romanae Ecclefi® regen-dum in facris permifit, magna enim exemplorum vis efle folet. At intcr tunc praecipue, cum Graecis per Francos Conftantinopolis ademta, ^*1 COt Latinos Patiarchas fedi Romanae fide, ac obedientia conjunftos, nu-&fir.n}a merare cepit (D). Caeterum pax, quae tunc inter fratres coaluit, fir- Pcrftillt* ma deinceps perftitit. Nam anno MCCViil., quo Sabar corpus Si-Wonir regir, & patris, Chilanthario Studenizam transtulit, uterquefra-trum ad venerandas patris reliqi ias in Foftno occurriiTc legitur (E), & poft complures ab hinc annos concordibus utriusque Fratris pre-cibus adduftus Sabas Archi - Epifcopales infulas demum admifit. Haec cum fatis explorata fint, illud nunquam fatis mirari poflum, quod longo, quo Volcanus regnavit tempore, licet fe regem Dioclia Dal- ■ matia- (A) Conflat ex literis Emerici ad Innocentium: hujusque refponforiis. (B) L. f. epift. Innoeencii III. ep. n. 147. (C) Ibidem ep. Innoc. n. 24. (13) Conftantinopolis Francos Imperacores anno 1204 accepit: & anno 120^. primus Patriarcha Latinus Romce confecracus eft, (D) MS. Scrvicum. Xx 212 COLLOQUItfM QUINTUM. tnatiaque infcriberet, atque, ut ipfe ajebat, augujiaii uuiique fleiumau injigniretur, in biftoria taraen noftra manufcripta, nunquam alio, qUaill ma»ni Knezy titulo donetur; Stepbanur verofrater, primo coronati regit compelletur nomine. BULG. Eft hoc nempe majorum veftrorum infigne in fe. dem Apoftolicam venerationis argumentum, quod, quanquam & Si-meon, & Volcanur filius, auguftorum Orientisfavore, aut antecefforam regum exemplo coronas, nomenque regium geftarint, non alium ta-men ante Stephanum , quem Honorius III. Papa corona infignivit, regem agnofcatis, hunc primo coronatum regem profiteamini. SERBL. Eflet hoc fane luculentum majorum noftroruu adverfus fedem Apoftolicam venerationis teftimonium, fi quocuniju» documento firmari poflet, Honorittm Papam fuiire, qui Stephano ca-ronam tran3mifit, impofuitque, five per fe, feu legati minifterio. Ac funt nobis manufcripta, quae Stepbanum de manu Saba fratris Archi-Epifcopi coronam fufcepifle tradunt(A): & funt rurliis alia, quae Raioi-iavum Stephani filium ab Honorio anno MCCV. coronatum ve-lint (B). BULG. Nihil facilius eft, quamhocpoftremumrefellere: n™ in annum MCCV. nec aetas Honorii Papae III., nec regis Radoslavi quadrat; vivebat enim adhuc anno MCCXV. Innocentius III., qiia Laterani concilium celebravit, & Breve Apoftolicum: Vineam Do■ mini Sabaotb ad Antibarenfem Serviae Archi - Epifcopum, & fuifra-ganeos, orbemque chriftianum direxit: nec fucceflit, cathedram Petri Honorius nifi XV. Kal. Augufti anni MCCXVI. Ex accuratiore autem manufcripto, quod praemanibus habeo, perinde certum eft, multis adhuc poft MCCV. annis, & Volcanum, & & Scephanum, & Sabam Archi-Epifcopum in vivis egilfe: id, quod etiam ex hifto-ria PatriarcharumHierofolymitanorum Dofithei fubinde confirmabiniui. Quare negledis his veftrorum manufcriptorum chronologicis pertur-bationibus, veriora accipe. SERBL. Si quid exploratius ex coaevis, aut proximis aevo Stepbani primo coronati regir fcriptoribus in medium proferas, & v0' lens audiam, & aflentiar. xv. BULG. Duos tibi in hanc rem teftes profero coaevos, aut riobiJunp."ffitate Stephano regi proximos: prior eft Thomas Archidiaconus (C)» coronam ui regiam ob- * tinerSte- phanus. ____ —»• (A) Idem: de qua coronatione plura infra. (B) Apud Paulum Jolinciu®' (C) In hiftoria Salonitana c. 26. DE STATU REGNl; ET RELIGIONIS SERBL. 177 \ auiin hscverba fcripfit: Stepkanur Dominut Servia, fve Raf ia, qui me-4 Jupanttr appellabatur, mifjir Apocrijiariir ad Romanam fedem, impe-travit ab Honorio Jitmrno Pontifce coronam regni: namqne legatum a la-ttrt fuo direxit, qui venienr , coronavit eum, primumque conjiituit regent tcrrajua. Alter eft Andreas Dandulus, qui ad annum MCCXVII. in chronico rerum Venetarum fic de ejusdem Stephani nuptiis, & coronatione loquitur: Stephanur quoque Dominur Raxia (A), & vitt, q*i mega Jupanur appellatur, dum neptem quondam Henrici Dan-iulo Ducir accepijfet in conjugtm, ex Jvafit uxorir abjeBo JchiJmate (B), ptr nuncior a Papa (C) obtinuit, ut regir titulo decoratur ejfet, & per Itgatum Cardinalem ad boc mijfum, una cum conjuge coronati Junt. SERBL. Ambiguum itaque id unice manet, per cujus ma-nus coronam Stephanus fufceperit, Latinis fcriptoribus id referenci-bus ad legatum Apoftolicum, noftris vero manufcriptis id officii tri-buentibus Kyrfava Archi - Epifcopo: quae praeterea regnum Stephani poft coronationem trium annorum brevi curfu circumfcribunt. queicoro- mtus lit BULG. Litem hac fuper re nolim tecum in^rsdi. Ne vero phanw* fcriptorum fidei in lpeciem pugnantium detrahamus, ita ex vero cum laudato veftro manulcripto conclliari, componique pofte exiftimo, ut & legatus Cardinalis, qui coronam Roma attulerat, partem in fo-lemni illa fun&ione habuerit, & coronatio ipfa manu Archi - Epi-fcopi Sabae, aut fi mavis, utriusque pera&a fit. SERBL. Nullaene Stephani regis a:I Honorium literae, feu ante, feu poft coronationem datae, ad manum tibi iunt? fors ex iis annus quoque folemnium pera&orum certius innotefceret. BULG. Raynaldus accuratus caetera fcriptor, nec Stephant ad Honorium, nec hujus ad Stephanum ante coronationem literas 9 ex archivo eruit: exaratas tamen a Stephano poft coronationem produxit ad annum MCCXX: quibus haec de fuo ipfe praemittit: Mijit, in-quit, hor anno adfedem Apofoiicam STEPHANUS SER VlfE, DIOCLIJE, ALl-ARUMQJIE provinciarum REX oratorer, ut cxolefcentcm cum Romana Ecclefa conjunSionem redinteoraret (D), & obfcrvantia caufa bar lite-™ exaravit. En literas ipfas (E): JanSiJpmo Patri, fcr Domino Ho- X x 2 norio (A) Lege Rarcisc. (B) eonftat ex epiftola Stsphani Mega Jupani anno 1199. nunquam in fchifmate PiifTe Scephanum: aut certe jam ttinc p!ene renunciafle fchifmati. Epiftolam fupra retuli. (Q Is crat, Honorius HI. qui ah anno xzi6. ad 17. fedit. (D) Redincegratio conrordix non per has , fed fuperiorum annorum liceras peracla eft. (E) Raynaldus ad anr.um 1202. n. 37. ex L, 4. epift. Honorii III. n. 6ii. 178 COLLOQUrUM QUINTUM. ^Stephani nvtio Rowan* fidir, Ecckjitt univerfali Pontipci. Stepbanur Dci p-ratl'a mtionein totius Scrvia, Dioclix, Tribunite , Dalntatue, atque Ocblumia Rex coron^ Hterx^d tus i»ciinationem Jitmma cum fideiitatir conjiantia. Quem.timodumomntt H?"®1*»™» Cbrifiiani diligunt vor, & bonorant, $r pro patre, fcr Domno retintnt. elionem, ita nor dejideramur JanSce Rovtana Ecclejia, & vejiri fideiem JUium nonil nttri: affekinr, quod beneMio , & conjirmatio Dei, vcfira Jit, fi pU\ tur* cet, fitper coronam, & terram noJWam Jcmper manifejia. Et ob boc vobir NOSTRUAf EPISCOPUM MeTUODIQM. mmine dejlin.tmur, «f^ ff.r w/?r<« fanSitate, e3T voiuntate procejferit, nohiv pc-r le.tnrem pa* fentium rejcribatir. SER.3L. Et refcripfiire Honoriura piae, officiofse, & adpa-rendum promt® huic Regis epiftolae, ac falutaria adjeciile monita nihil prorfus anibigo. Eas Honorii refponforias, utimm archivum Romanum, bono noftrum omnium, in lucem publicam aiitjuandi emittat, tenebrasque, quibus obruimur, diifipet. BULG. Nec poft coronationem tantum, ied & nnnis fupe-rioribus Stephano, cum Honorio literarum commercium interceffiife elucet ex Thoma Archidiacono, & Andrea Dandulo: nam cnra nuptiae inter Stephanum, & neptem Henrici Danduli Ducis ooaluiife feranturannoMCCXVII. facili conjedlura airequimur, Volcano ad an-num MCCXIX. extincio, Stephanum continuo per nuncios, & lite* ras quaefifte coronam, jam olim ab Innocentio III. deftinacam, impe-traTeque: qu» denique niiira, Regis, reginBque capiti anno MCCXX. fit impofita. Quare njn redte fcripfit Raynaldus literas poft coro-nationem datas eile, ut exolejcentem cum Romana Ecclefta cstsjnntlip nem redintegraret. Hjec eaim tunc jam in fummo vigore fuit. SERBL. De Serbliae Regibus, Stepbano Simeone, ac filiis Volcann, & Stepba to primo CTronato rege facis jam, fuperque. Uberio-ra mo.iumsnta, etfi gratiilima, ac prorfus falucaria ac ideismr, noft Inquiitur exig°« Qu® m mediu.n prolata funt, dubium jam omne denellunt wSab* i.de eorum cum fede Romana communione, ac filiali obfervantia. (Lopirefr At unde, quibus teftibus, vel argumentis comprobabis Fafci, five gionem. SanBi Saba primi Pechienfis Archi - Epifcopi, cum Roma confenfio-nem. Vereor, ne hic adhaereas. Illum noftri ex manufcriptis affir* mare non dubicant, a Theodoro Lafcari Graecorum apud Nicaeafl» Imperacore, ejusque Pacriarcha ad fedem Pechienfem ex Chilantiiarii c& nobio prove&um. Quare his potius, quam Romanae fedi addidum, con-fentiencemque fuiife Sabam opinor, & eadem cum ipfis navi naviga®*' «uii \r- BULG. Falleris: nam Aftemanus fcribit (A) Saba; a Latin» S.~0^Conftantinopoleos Patriarcha, & Pechienfem thronum , & vices luasi" re£lione. Ullivef' (A) T. f. P. I. n. 18» f DE STATTTREGNI, ETRELIGIONIS SERBL. 179 jjnivcrfam Serbliam delatas fuiife: atque hoc jure Sabam Graecis, Latinis, Sclavisque per omne, quam late patet Serbli® regnum, fu-prema in facris authoritate praefuiffe. SERBL. Quo prseeunte haec fua AiTemanus fcripferit, me lane latet: nec unquam viro do£to fidem adjungam, nifi validis hsc firmet argumentis, teftibusque: &, ex quo fint haufta fonte, de- tegat. BULG. Cum fic animo comparatus fis, fors manufcriptis domefticis fidem pronius praeftabis. Age igitur experiamur, quid illa 4e Saba I. prodanc, quo nos manuducant ? an non in eandem cum Affemano ferantur fententiam? SERBL. Nativi fcriptores noftri, haec fola de Saba I. re- GuidHfc ferunt(A): quod anno aetatis XVII. animi, ac venatus caufa egreifus, serbiia d« cum familiari ephebo, qui ipfi ampledtendae religiofae vitae author,,od,m ? hortatorque exfticerat, a caetero nobiiium comitatu fecefterit, re tdicimur , fcribimurque : y/ quir quemcun-jue ex omnibur JitpradiSir PATRIARCHAM nominaverit, atque ad ipfum, /d/e/» fcripjerit, dftf 4 tali, HOCTITULO fcriptar epijiolar fufceperit, jc retinuerit; eum nor, tanquam violatorem legum divinarum, contumacem , <*»//- Ecclcjia injiitutioncr confundentem, Jcandalum prabentcm, Etdinei* mnipotente excommnnicamur feparanter, irrejolutur etiam poji mortem'miTurw-maneat. Lapider ,ferrum tranribunt dijfolventur, ipfe vero wn dijfolvetur ,tur-fed parteui babebit cum Juda. In quem firtem boc commune decretum da-tum eji. SERBL* Igitur Archi - Epifcopi noftri Pechienfes inde a Saeculi XIV. medio, quo Joanicbiur fedit: Reges, Principes, Praela-ti, gens noftra univerfa poenis Ecclefiae, & excommunicationis vin. culo innodati ad poftrema haec tempora perfiftuut, corpora eorum inanent irrefoluta, ac, ut verbo concludam, cum Juda partem ha-bent omnes. Pervadit me totum horror ingens, & nefcio, an Cal-linico, & inclementi in nos adeo Conftantinopolitanae fedi indigner^ aut fato gentis noftrae indoleam, quae poft tam grande vulnus uni-verfae Serblianae, Bulgaricae, totiusque Illyrici genti infliari pnp«» nets Marte infignitae in ejusdem regni gremio Racrte cumprimis, & 8"nt" in Crijienji comitatu hodie eruuntur: eaedem parte averfa crucem ge-minatam Hungariae fignum praferunt: ab Hungariae itaque Regibus procufae funt: &, quia numus alter indubitanter Hungaricus (A), qui parte antica epigraphen moneta Karuii Regir, fafcias Hungaricas, & liiia Andegavenfia defcribit; idem parte poftita aequali prorfus cum numis Sclavonicis fitu, fcalproque crucem duplicem, coronata capita fieilam, lunamque praefert, aequalitas ifthaec, ac congruentia, argu-mento eft; Sclavonicos quoque numos ex eadem Caroli I. Hunga-riae regis oificina progreifos eife. SERBL. Cederem tot argumentis cumulate per te congeftis, vel-utponderi fuftinendsimpar, nec dubitarem Sciavonicar monetas feuCa-rolol., feu prscefforum alicui adfcribere, fi quenquam ex tota prin-cipum Hungaricorum ferie titulos Sciavonia Regir gefliffe, aut Qclava» rum Regir nomine, a quoquam donatum, aut ufum agnofcerem. At convenit Sclavonia Regir titulo, Hungarorum neminem ante Uladis-laum II. ufum fuiffe (B): quo ergo vade, quave fiducia numos titulo AbjMimi* Sclavonia Regir incifos, aut ego tribuam Hungaris, aut illi vendica- ' bunt? Praeterea, fia Carolo I. (C), aut alio quocunque Regrum, mo-neta Martir imagine, & epigraphe Sciavonia Regir infignis procufa in publicum fuit, iatere id univerfitatem Nobiiium Regni Scla-voniae non potuit, imo, ut res ejus generis, mcmentique, ne fae-culorum quidem lapfu evanefcunt, in recenti Nobilium memoria elfe debuit: igitur cum anno 1496. ab Uiadislao II. Martem regno fuo Bbb 2 pro (A) Vide nuroum Hung. Caroli T. Rcgis Hung. ad calcem. (B) In DccritO najori-anm i+s»a. (C; Carolus regnavit ab anne 1310. ad 42. > : 230 COLLOQUIUM SEXTUM. pro armorum infigni condonari, novoque privilegio confirmari roearunc (A), cur ufum duntaxat fuum veterem, praefentemque alle^ant? cur non etiam ad ipfas a Regibus Hungariae procufas Sclavonicas monetas Marte injigms provocant, aut numos etiam ipfos confpedui Re quod Romanum Pontificem pro Honoru, Oauphrium legeric, fcripfcncre. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 197 • univerfa manufcripta veftra concorditer afiirmant de folemni transla-tione corporis San&i Sabae I. regnante Uladislavo: haec nunc in me-dio relinquo, dum certiora, clarioraque de anno ejus eniortuali aliundc affulgeant. Lubens autem intelligam, quae de abfumto flammis facro corpore apud vos connotata funt. SERBL. De perniciofiflimo, ac facrilego hoc facinore, fic inanufcripta noftra ad verbum: Moverunt *nno 7103 (A) Turca sum E«dem Ptr/arum plurimir, aliarumque gentium auxiliir adverjur Hungariam, occu- igne ab-patirque deditione duabur arcibur , ad byberna rediere cum Serdaro copia. Si-jta» Bajfa ad Danubium adbajit cum exercitu byemem exaSurur. Atquc tmic prodigiir, qua per SanSum Sabam patrabantur, doemon invidenr, Re-Im quendam impulit, ut Serdarum Jic aiioqueretur: En credunt jam Tur• ee S. Saba, tT cruce Je Jignant, & bapti%antur. Qjtibur intelieSir Ser-iarjuriir aSur jubet SanSi corpur Belgradum advebi: rogoque impofitum, jiammir Jacrilegir abfumit, menjir aprilir die 27. fejlo S. Simonir Marty-ritCbriJli cognati. Hoc, ut morem gererem, quanqua-n aliena ab hoc, quod tradamus, fseculo, per excurfum dixi. Nunc, quod reliquum eft, in religionem Radorlavi, & Vladilavi veftigemus. BULG. De his regibus, ut nihil profani noftri fcriptores, De reli-ita in Ecclefiae quoque hiftoria nihil adnotatum comperi: ut autem dosiavi jt credam utrumque piii Patrui Sabae, ac patris Stephani inftitifle veftigiis, veftra mihi in hanc mencem praeeunt manufcripta, cum Radoslavum ab Honorio Papa coronatum; Ladislavum vero Sanfti Sabae corpus folemni pompa Milesevuin intulifle ajunt. Quae, quanquam fortaife minus fubfiftant, fenfum tamen majorum veftrorum non obfcure pro-dunt, oftenduntque perfvafum ipfis fuiife, hos quoque reges commu-ni cum patre Stephano, ac Saba patruo religione vixiife, fedique Apo-ftolicae perinde cohaefiife. SERBL. Uladislavum in throno fequutus eft Stepbanur, terti- UT. us Stephani primocoronati filius. Eum manufcripta noftra variis dona- Succedit runt nominibus: vocant enim nunc Urojium I. alias Stepbanum, & Rador-kvMw. Addunt & agnomina Anepji, & Hrapavi Kraly, quod po-rofiu« ftremum ex Abavo na&um ferunt (B).Is ex Heiena, Francorum Regis fi- ®jjjd* lia Dragutinum, & Milutinum genuit: a quorum priore poft diutur-ri«°dome. >aim regimen throno deturbatus , in arce Drafch Chelmenfis provinciae ftlc*' v»tam finiit, translatus fubinde in Sopotae templum fanftiflimae Trini-tatis: ubiin hodi ernum quiescit. Haec noftri, nec plura. Ccc 2 BULG. (A) Eft annus vulgaris 1557. (B) Ritterus in Serblia illuftrata, agnomen Hra» pauit non ex Abavo, fed ex cute fquammis citrinis pcrfimiii ortum, de4u> ftumque putat. : 234 COLLOQUIUM SEXTUM. BULG. Annos igitur imperii, & plura pracclare geila Steplia ni Urofii I. filentio veftri transmifere. Quare eadera fupplenda veni ent ex Graecis, Latinisque fcriptoribus, ac ipfis etiam Pontificum R0 Bi^firipM- manorum literis, quos filiali prorfus pietate coluit ipfe non minus, ac piiflima ejus conjux Helena. Initium regni ejus fub annum 1243 ftatuo finem cum anno 1291 conjungam. Quemadmodum autem veftra manu-fcripta, ita &: fcriptores alii variis eundem principem infigniverunt no-minibus, quod non levem hiftoriae perturbationem intuiit: nam hinc, & ex annorum negleftu faftum, ut Orbinus Crapa/um repem ,ib Urojlt diftinxerit, patremque Uro/ti conftituerit. Hinc quoque fadtum, ut fta unius translata fintad alterum. Sed, ut has, fimilesque hiftorine labes interim differam, adverto ab Acropolita principem, in quo veriainur, corrupte Rofjttm Urum dici, quod re&o ordine converfum non aliuj, quam Urofitm fignificat: in Pontificum Romanorum epiftolis Stsplaui duntaxat venit nomine: Pacbimerst collefto utroque in unum Stepbamtm Vrejim nuncupat. Orbinus eundem Nemanem II, l? Crapalum dix.it (A)? fertque fuifle principem exquifitae pietatis, ac Deum timentem: Priftinx, in conventu generali Rafliae procerum, Regem proclamatum, ipfoque Dominicae refurreftionis die folemni ritu a Patriarcba (B) conlecratum, Hoe Re-coronatumque, ac nomine praecipuo Sttpbanum coinpellatum, cu;us exem-fhanuiSte" ' imitationeque Reges Serblorum deinceps omnes e domo Nennnia Protomar- praenomen Stepbani geflere, adlefto in peculiarem regni patronum Divo nipatro** Stepbano Proto Martyre $ quem regni tutelarem numis etiam exprelfere, Ktii- fum£o a Graecis exemplo (C): forma, & modulo prope sequali, quo Veneti Divum Marcum monetae fuae imprimunt. SERBL. Profer ejus formse numuin, fi tibi ad manum eft, atque,in cujus cimaeliis aflervetur?detege. BULG. Do&iflimus Muratorius (D) numumejus generic: Ser-viae regis, typo expreflit: vifitur,ait, apud Comitem Joan.Bapt. Scala-brinum patricium Mudnenfem , & apud civem Carnevalium nunru ar-Numot genteus ad formam Venetorum eufus. Ibi imago Sanfti viri porr^en-dem" vex^um reSl Parte una cum infcriptione : Urojtur Rex S. Sttfan: in parte poftica Redemtoris noftri in cathedra fedentis effigies cum literis Graecis IC. XC. JeJitr. Cbriftut. Haec Muratorius. At aberrar vir doftiflimus, cum fic priora profequitur .* Duo Urojii Servia Rcger domiM-tijunt: uter ex bir dejignstur, incertum: virijtmiliur tamen ejt, referendum ejje ad Urojium, cognomento SanSum , vulgo Milutinum , qtn- die» fiium (A) Errat vero in utroque: nam Neman II. fuic ftex Simton, hujus avus, & Hrapavtts, non Crapalut fcribendus erat. (B) Patriarcharum nomen Conftat (A) Ex eodem L. 4. ep. 25. (B) Farlatus Iliyr. Sac. T. 4. a p. f4» ad ff' DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 209 • ConftaC praeterea ex ejusdem Pontificis anrio 1288. datis ad Reges Sclavorum Stephanum, & Urofium filios Helense, & Urofii I. jam tunc eos regnaiFe, ditionibusque cum imperio praefuiffe. Denique fcrupulum & id movet, quod Rex Serviae, Stephanus duntaxat, & non fimul Urojius appelletur. BULG. Titulus Sclavortm Regir, & ditiones, quas Stepha- DiaJ^ nus, & Urofius Helenae filii jam anno 1288« imo & antea obtine-ft°i* «nni bant, Farlatum, pluresque do&o* in eum errorem induxerunt, ut pa- refle ad* trem horum regum Stepbanum Urojium I. jam tunc regno, vitaque ex-z*^*™™ ceffiffe crederent.. Sed latebat viros do&os, id in Serblorum mori. bus pofitum fuiife, ut pater filiis conjugio ligatis Regium nomen, cum provinciae alicujus gubernatione deferret, quo vivo, infpedanteque fatre fupremo reqe, rudiinenta quaedam fequuturi fubinde regni, praelu-diaque ponereat. Apparabic hoc luculentius, cum ad Stepbani Dra-ffttini gefta deLcribenda accedemus (A). Farlato, ut videtur iiac parte iberranti, oppono Kaynaldum, qui, poftquam Nicolai epiftoiam, Cau. tri. iemur Jilia cbarijjiiua anno 1291. ad Helenam datara recitavit , conti-nuo haec fubjungit: complexus eji reginam eandem multir Apojlolicir bene-fidir, atque una cum ST&PHJNO VlRO REGE in Apojiolica Jedir clientelam accepit. Diligenter nota, non dixit^/o, fed viro rege: mox-que epiftolam: Qjtattto devotionir Jludio anni 1291. fupfa reiatam re-citat. Oppono dainJe, & AlfemanuWv. (B), qui Stephano JJroJio /r, ac Helenae conjugi communia ftudia pro Bulgaris in finum Ecclefiae revocandis, & Patarenis e Bofna profligandis tribuit, recenfetque Nicolai epiftolas, quibus eosdem in clientelam Divi Petri, ac Sed'19 Apoftolicae recipic, & ad preces eorundem Petram in urbd Sava Epifcopum infttcaic: qu® ounia cum anno 1291. conjunvotione>n fanSta Romana EccleJia^ ac Jidei cam tholica unionen , proponir h.tbere Colloytiwn bac ajlate • nojbrar exbortato-ri«r Uterar fcribere dignaremur. Nor bujurmodi tua Serenitatir falubre propofitum co:tdignir Lvt.fa n praconiir attollenter, eidem Imperatori, juxta prtfata JUppiicationir oracaium, nec non & venerabili Fratri nojlro Ar-cl)i - Epifiopo Bulgarorum, qui9 ut nojirir, ac tuir in bac parte dejideriis fitiijiat, poteji exijiere plurimum JruBuofur, nojbrar exbortatoriar iitterar, prout «, ftndi», refcripfit. Communia autem in utroque hoc negotio regis, & rejrJn» qucKcgi ftudia intercefliffe perf/adet, communis utriusque, quo apud Nicolaum sSptn ufi funt internuncius Marinm Arcbidiaconur. Quare, fi foli Regi Urolio I. re„(oribur, & Remna foli de Bufoaro Imperatore refpondit, opinor ij coinmnnei w J 1 a 3 . * .. fuere. jnde faftum, quod Rex quoque, ac Kegina diviio invicem icnbendi argumento Pontificem convenerint: legatuui vero caufam utramque, .utriusque principis nomine promoviffe. An autem ad III. idus Ju. nius vitam, regnumque Scephanus Rex produxeric,me iane latet. Haec de Stephano Urofio I. dida fufliciant, caeterum, five Urofius I. He-lenaj conjux, feu filius eorum Stephanus Dragutinus fuerit, ad quem Nicolaus IV. literas fuas anno Poncificacus IV. Chriili 1291 dire.tic, mea non magnopere intereft. Regem Serbliae fuifle, eumque devo-tiflimum Riuianse Ecclefiae clientem in confeflb eft, & extra omnem Controverfiam. i ■ • vu SERBL. Poft fata Stephani Urofii I. regnaile adhuc He- ftu.id'jjlee lenaui conjuqem teftantur plurima, qune impofterum producemus (A). lemi Ss.6 Nec throno decefliire putem prius, quam filios ad Ecclefiae unionem ejusque'11 perduxit. Ejus, ut perennis ad pofteros exftet memoria, qus de ri™'0" ea*fl's csefus eft. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 219 • thori fociam adlegifletj focer, praeter dona ampliffima, quae in gene-rlUn profudit, dotali infuper nomine adjecit Syrmium, ac Ducatum Jtfachvae Savo, Drinoque fluviis , & Belgrado urbi ex adverfo objeftum. His anguftiis, cum ejus ambitio concludi non poflet, abreptus re-gnandi libidine, acceptis a Socero Cumanorum, ac Hungarorum au-xiliis, in paternas ditiones infeftus irrupit, fugatoque patre, occupa-vit. Sic regnum adeptus; dum evoluto fpatio temporis permodico, cum regni primoribus ad Serbliae caftrum Jellah iter facit, equo in furias}a£ko excuflus, terraeque allifus, grave in pede vulnus accepit: cui, cum arte nulla, nullisque impendiis mederi poflet, dimiflo regno, & in fratrem Milutinum translato, cum Regina, & nonnullis fide-libus ad partes Syrmii in urbem Dohri»%c feceifit, & conftruc tandem, & promijfum dudum regnum conccde, tibique locum delige, in quo quiete, fcr pro dignitate degas. Verum cum nec oftentato armo-rum terrore patrem irt vota flexiflet, vim denique, & exercitum ad-movit, commiflbque praelio viftum, fugavit in Chulmiae proVinciam, ubi in caftro Drafch vitam abfolvit. Arreptis in hunc modum regni habenis Dragutinus^ cuin aliquando fub arce Jellacbem animi caufa eques agit, perterrito repente fonipede fella excufus gravi lapfu ma-nutn dextram confregit, agnitaque continuo Dei vindida, ut erat 1 pro- (A) Kralyevze, Petrovze, Dohrinze, Sottluk, funt pars domiriii S. Demttrii ad familiam noftram fpeaaAtis- In Sonluk & rudera vifuntur; & frufta politi marmoris inde eruta, veftigium Regiz oftentant. (B) MS. Servicum. (C) LtdUnorutn nomine, opinor ; Lithuanot intelligi, quorum fortaffe pars aliqua fub fratris degebat regimine. Iii 220 C0LL0QUIUM SEjPTIMUM. proftracus, poenitens exclamavit: parce Dotnine, dcliifiti in patrem: multam ergo, feveramque deinceps egit pce itentiam, ac Dei am0-re inflammatus , cum laude gubernavit: religiofos viros dilexit, fenes veneratus eft, pauperibus opem tulit, veritatetn fequutus eft, progrefllisque in Dabatz Syrmii ccenobium, habitum monachicum induit, fumtoque TbeoSiJii nomine, orationi, & jejunio deditus, pie vitam terminavit. SERBL. Quid vero de rege eodem Orbinns? an ille hi» noftrorum narrationibus confentit? floid Scri»- BULG. Orbinus, qui Dragutinum a Stephanu perperaia li0?" fejungit diverfumque facit, ait: Dragutinum, vi illata, patrem fenia confeftum throno demoviffe, atque ad privatam aderiflb conditionem: &, licet toto regni tempore magna fapientia rempublicam nioderare-tur, afliduis tamen confcientiae agitatum ftimulis, ut animo quietem procuraret, regnum malo omine arreptum in Miliitinum fratrem re-fignafle. Cujus caetera, quae de Stephano narrat, fi, ut oportet, Dragutino conjungantur, conftabit eundem retinuifle fibi, & regio deinceps titulo, ac more moderatum fuifle provinciam finibus Hunga-riae, Savique fluminis cohaerentem, Macbvam fcilicet, ac SanSum Dt~ metrium in Syrmio (A), qui terrarum tra&us dehinc Terra Regir St:-pbani compellatus eft. Is ad extremum pcenitens, in Debari cceno-bio Monachum induit, & ante Milutinum vivis exceflit, fepulturse mandatus in Syrmienfi fanfti Demetrii Bafilica. Nec multo aliter Ritterus (B): Dragutinus, inquit, diuturnum patris regimen perofus, bello intentato patrem ad ducendam vitam privatam adegit; quem Lucca-rius, & alii a rebelli filio in praelio peremtum ferunt. Adeptus autem fcelere regnum, magna prudentia, & aequitate moderatus eft. Almifanos Adriae piratas fola- mandati feveritate a mari infeftando coercuit, ac navigantibus tutum praeftitit. Cum tamen ob patrafum crimen inceflanter excruciaretur animo, & populo perinde, ac Oeo exofum fe crederet, feceflit Trepuiam, regni gubernio matri commilfo, unde com^lures devotas peregrinationes inftituit, atque ad expiandum parricidii fcelus, placandumque numen, piis operibus, vigiliis, jejuni-isque corpus exercuit, ac poftremo incredibili a&us dolore, regno in fratrem Milutinum derivato, ipfe in ccenobio Dabart» monafticam profeflus, vitae refiduum in auftera poenitentia exegit. HaecOrbinus, & Ritterus, a quibus, una ac veftris manufcriptis in re momenti ma-ximi diflidet Pachymeres fcriptor coaevus (C), cum Stephanum Dra- guti- (A) SanShts Demetrius eft civitas Syrmii Savo cohsrem, vulgo Mitroviza di. fta. (B) In Servia illuftrata. (C) Pachyra. ia Andronico II. ttap. 1* 5. c. 30, DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 221 • gutinum, non ultro in fratrem transtulifle regnum, fed ob vitium corporis, exclufum fuiife tradit: atque idcirco Milutinum metu Ste. phani perculfum, oblatus ab Andronico II. nuptias Eudociae fororis, oraefcriptasque conditiones caeteras avide admifilfe: en verba: Nam lunc, nempe Milutinum, ad iftam conditioncm avids arripiettdam prater tftera bortabatur metur a fratre majore Stepbano: cui, cum principatur Serbia,ut primogenito dsfunBi Cralir, dcberetur, exclujitr inde ir baud jujia de caufa Juit, quod nimirum naturali pedum vitio claudicaret. SERBL. Hec tanta fcriptorum inconftantia crili bona, ut video, eget: medere his illorum diilidiis, & quaecunque inter has va-riantes narrationes minus probantur refcinde, detrahe, erronea cor-fige, & veriora erue, fubftitueque. BULG. Provinciam, quanquam durain ample&or. Igitur: Bu» ea Dragutinum a Stephano diverfum non oile, ec Stephani ab olim gei- ^JJ"ior filTe nomen, fuifleque primogenitum LTroiii Ipro certo teneo, tam ex fide hiftoriae veftrae manuilviptae, quarn ex graecis, latinisque (A). Ex pacis autem tabulis Stephani, Ottocari regum anno 1271. con-ditis perfpicuum quoque eft, Uroiio patre incolumi, anno eodem juniorir Regir Servia titulos geffifle: quem Sclavorum Regem Nicolaus IV. anno 1288* fcriplit. At non Ladislai Chuni, fed Stephani V. Hungariae regis generum fuifle, teftantur tabulae pacificationis, quarum verba accipe (B). Pradifta ordinationi, & paci includi. volumur , fcr in-tludimur excellenter Dominor Pbilippum Praucorum, & Carolum Sicilia reget illujlrer, & Carolum juniorem primogenitum , ifijiur rcgir Caroli generum no-firum. Micbaelem Angelum Palaologum Imperatorem Gracorum, Androni-tum, juniorem Imperatorem Gracorum generum nojirum. Bogurlaum Craco-vi*,i3' Lodomeria: Boirlavum majorir Polonia: Hemicum Bavaria inclytoc Ducer generor nojiror. Belam Ducem de MacboJo, & de Borna fratrem no-firum. JJrofium regem Servia: & STEPHANUM FlLlUM EJUS, JU~ Fnitgener KIOREM REGEM SER VIJE GENERUM NOSTR UM. Svetirlaum gj; Imperatorem Bulgarorum: & Leonsm generum nojirum Rutbenorim Ducem, g«i«» Mitirlaum fratrem ejurdem, & V'a%ulctn filium Va%ula Ducer Rutheno-tum\ ahorque fdela ,fautorer , & familiarcr nofiror, &c. (C). Confirmat, imo evincit hoc ipfa tenera aetas Ladislai Chuni, in qua Stephano V. j (parenti, anno poftpacem cum Ottocaro celebratam fequente 1272. in regnum fucceflit: prodidic hanc ipfe in epiftola anno eodem ad Tragu-rienfes data, quos ut in fide confirmct, in haec verba fcripfit](D):Sciafir Iii 2 enim, A) Citatns Pachymeres mfpt. Servicum. Tabulae pacis, Nicolaus IV. (B) Tabulas pacis per extenfuin Raynaldus recitat ad annum 1271. (C) De his tot generit Stephani V. R. Hung. confule annalcs, & Pray P, I. p. jji, (D) Lucius L. 10. c. $. recenfet epiftolam. U22 colloquium Septimum. inim, qnoi. quamvir Jimur ad prajenr putrili in atatc, tamcn Domino propi* tio babemur potejlatem, nobit infurgtittet potentcr coercendi. Nullo igitar pafto, jarn anno priore Dragutini focer effe potuit. Itaque, qu® l)ra, gutino £ub annum 1269. nuptui tradita erat, foror, non filia Ladislai fuit, quam,cum Luccarius Eliftbctbam^ hiftorici veftri Catbarinam ap0e}. lent, utroque fors nomine prsedita fuit. SERBL. Authorltate tabularum paeis, tum & Ladislai Chu ni puerili state convi&us, affentior non hunc, fed pacrem hujus Ste-phanum V. Dragutini Stephani focerum fuiife, atque hac parte a manufcriptis noftris recedo. An vero idcirco inficiabimur & alterum quod eadem diferte affirmant: Dragutinum a Ladislao Chuno Ducatu Machv;e,ac Synnio donatum,ejusque auxiliis adjutum in bello,quod adverfua patrem promovit. BULG. An Ladislaus Chunus, fororis fua; Marito Draga-xiiio Syrmium, ac Machvam dotis loco donaverit, non habeo,unde eerto definiam. Sed nec eft,cur hiftoriae veftra;, ifthoc aftirmanti, derOgem. Id, unum tribui mihi velim, Dragutinum in pofleflionem ^^Machv» non veniffe fuperftite Elifabetha majore Regina, Ladislai ma-vam do- tre; illam enim monumenta certiflima ad annum 1280. Bofnae, ac i",£22I!ft Machvae Ducali nomine praefuiife, unaque comitatus Vereuze, Lip-•Ktc iai6. poa, Pofegae, ac Valcon in fua poteftate habuifle teftantur (A), quam,cum anno adhuc 1284. m vivis egifle compertum fit (B): ab obitu tantum ejus, ac fortalfe non ante annum 1286. Machvae,Syr-miique Dominium in Dragutinum transiatum eft (C). Quod alterum -^attinet, de auxiliis nempe a Ladislao ad pacrem oppugnandum , Dra* gutino datis; id merito in dubium voco, & videtur ab hiftoriarum fide abludere, cum parte una conftet Ladislaum anno 1290. a Cu-manis nece fublatum efle, parte vero altera exploratum fit, Ste-phanum Urofium, Dragutini patrem, a caede Ladislai, Bofnam regno fuo adjunxifle, & anno adhuc 1291. incolumem in folio fedifle, cen-fores fidei Bofnae invexifle, feque cum ditionibus in clientelam Ec-P»«e'"«-clefiae Romanae contulifle, uti ex Nicolai IV. P. literis docuimug. favit anno Efle igitur id fummum potuit, ut poft occupatam a patre Bofnam, nonVaxiUocum hac etiam P«>vincia fe excludi videret, irritacus, accitis, adjun-Ladisiai ftisque fibi Cumanorum, Lithuanorum, & Hunearorum auxiliis, f*- Cnum re- .. . . . •. _ .. © 7 gis Hunga-crilega arma patn mtulent, fohoque deturbatum in Chulmiam ex-pulerit. SERBLr (A) Raynaldus ad annum 1280, (B) Hiftoria Zagrabicnfls Ecdefi» in Timothe» Epifcopo. (C) Cl. Pray P. 1. ad an. tx%6. Traftatio pofterior dt IlJyric» novo adje&a DuFresnio ad an. 12%%. p. ifj. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 223 • SERBL. Adeptus fcelere regnum Dragutinus, quot anno-ruffl fpatio Serbliam fupremo jure moderatus fit? unde impulfus, ac quibus padis fratri juniori Milutino eadem cefTerit? quot deincepa annis regionem Terram Stepbani regir, de iuo nomine diftam, tenue-rit? quos,& qua matre filios genuerit? Rex, an monachus, & quo anno humanis excefierit? ac, quo demum loco fepulcurse mandatus fit? nunc veftigemus. BULG. Cum Dragutinus jam anno 1271. regni confors ef-fet, anno deniuni 1291. provecto Serbliam univerfam invafit & pa- ctrca an« tri eripuit. Annis non multis molem regni totius authoritate fum- JJJJj 'JJ* ma fuftinuit: nam cum anno 1317. deceflerit (A), & ex ftatione Sn"m ceC Syrmienfi Terram regis Stepbani regali poteftate annos tres, ac vi-ginfi moderatus fit (B), calculo rite fubdufto confequitur, Draguti-num anno 1295. in Milutinum fratrem lummum Serbliae regni impe-rium transtulifle, feque in Syrinienfem Regiam recepifle. Atque, cum ex Pachymere (C) conftet, Dragutinum jam anno 1273. naturali pe-dum vitio laborafle; facile fubfcribo, ex lapfu ad Jellachem auftum, ramSupha, exaggeratumque malum fuifle , |feu crure, feu brachio, feu utroque w dlftam* etiam confrafto. His vero corporis rnalis, ac cumprimis confcien-tia, & poenitudine admifli in patrein lceleris adduftum, ultro regi-mine deceflifle in urbe Dechema (D) pariter aJentior: nec enim cum Dragutini indole, qui patrem folio proturbare aufus eft, fatis con-venit, quod Pachymeres fcribit (E) regno fuifle exclufum, licet pri-mogenitus eflet, quod naturali pedum vitio claudicaret; atque inju-riam hanc animi inertia patienter tulifle, enverba: Ac patienter ille qtti-iem (nempe Stephanus) injuriam ferre viJebatur, afjignata Jibi portioni tuidam paterna ditionis pacate imperitans, caterum legitimos educans iiberos9 quibus totam olim ceffuram Serbiam confidebat: Jtliis, Ji quos frater ejus (Mi-lutinus) e non jrtjiis, quibus erat implicitus, nuptiis gigneret, baud vaiiturif-ob dejeftum natalium paterna Jitccedere potejlati. Ultro igitur, volensque Serblise regnum Miliitino ceflit, atque ea lege pa&oque, ut retento Re-gis nomine, tra&ui provinciarum Hungariae confini, ipfe abfoluta poteftate praeeflet, utque ab exceflu Milutini fratris ad liberos fuos imperium to« tius Serbliae rediret (F). Quae cum ita fint, facile credo fuspe&a, invi-faque fuifle Dragutino Milutini cum Andronico II. imperatore confilia Adrerfa-traftatusque nuptiales, defignatos primum cum Eudooia augufti forore, fonnnl & hac renuente, ad finem perdu&os anno 1299. cum Simonide filia: bio c»m Sk atque idcirco ad faciendos militum deleftus progreflum, bellum in Mi- lu- (A) Du Frcsne. Ritterus. (6) Chron, mfcr. Georgii Defpotx. (C) Pachym. t. f. c. 6. in Michiele Palatologo. (D) MS. Servicum, & Jolincius. (E) Pa' chym. in Andronico L. j. c. 30. (F) Hiftor. Franco Bvzantina. L. 7. Kkk : 250 COLLOQUIUM SExTuM. lutinum toto animo deiignaffe, nec nifi metu Imperatoris, ejusque auxi-liorum, intra pacis limites fubftitiffe, & ab aggreflione fibi cemperafle. audiamus de hoc Pachymerem (A): Is, poftquamnarrallet, Terteris filiaui in medio Bariario flumine cum Simonide permutatam, pera&amque * Macario Acbridenjt Archi-Epifcopo folemnem novarum nuptiai-um bene-diaionem (B), dixiffetque Milutinum Thefsalonicara magno fpiendore invectum, & illic ab augufto fummis honoribus, donisque exquificis cu-mulatum: haec demum fubdit: Dimijit poftea eum multis pecuniis douatrm, quin &T auxiliis ipfum profequutus militaribus ejl, quibus (e turri a w, fr Jidiis fratris Stepbani pojfet. Ham Stepbanus audiens grmtnn n firmare rtt fuas afpnitate Imperatoris, JuJpicatus id, quod erat, ea prxjidic ron. -,i ft pa. rari, & reputans deinde rnulto injirmiorem ftatum fuum , & fpcs fiiarttmfore, ubijvedere, ac nuptiis iftisjrater Jibi Imperatoris opes adjunxiffet: deteSur ka-bere, ac manum cogere cveperat, baud dubie irruptionem winattr, uiy metu piarum imperiaiium Juppetias venientium coerceretur. SSHBL. Ex nunc recitatis geminis Pachymeris iocis elucet, W-W-Sftpluuio Dragucino non unicum filium, fedfdios tboro natas letitim lum, quin & authoricacem ejus, ac jus facrum in Serbliam, Ralftamque confirmat: nec invento Milutino fidei quaefitores provinciis Regis im-mifTos utcunque oftendit. At Milutinum ipfum nondum Ecciefiae Ro-manae conjun&um evincit. Sed nec ampiius quid probat Pontificis ejusdem altera, quam ad Nicolaum Oftienfem per Hungariam Lega-tum anno 1301. deftinavit, oc qua munus legationis ejus in Scrviam quoque Rajriam, Dalmatiam, aliasque provincias extendit. BULG. Sint haec, ue tibi placuit, amplius quid fjrte fen-Item Be- "es (*e Benedicli Papae X. literis Martino Antibarenfi Archi-Epifcopo ««diai x." infcriptis (A). Earum tenoreft: BcnediBur &c. Fenerabili Fratri Mar-tino Antibarenji &c. ^ audientiam nojiram ptrvenit, quod in Albaniaf Folato, Cunavia, Duracio, Cataro, Dulcinio, Siwcio, Scodro, Drivdfh, Antibaro, fr* quiburdam aliir tocir , dominio Androntci Imperstorir Gra-cor«<«, «c Orojii Regir SerDia, ijr Jratrir ejur S. (B), jw» charifjin* in (A) Ex L. 1. ep. 149. (B) Litera initialis 5*. dcnotat Stephanum Milutini Urofi' fratrena, qui eo tum Terram Stephani tegis dittam, gubernabac. 1 DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 233 in Cbriflo filia Elmte matrir eorum Regina Servia illufiris, pofitis: temporis ttequam faeiente malitia aieo in Fralatis , & Oericis , Religiofis quoque perjo-nis, & aliis, propter diversa, enormia - - criminum, committun• tttr ab ipfi*» Ecclefia, religionis ejl dejormata bonefias, iecora awfer Ecciefia, quamfibiJptciofi/s forvta pra jt/iis bominum in fponsam dignanter tlegit, »0» babentem maculam, rugam} faBa efi ibi per pravaricatio- decalogi, transgrejjionem Evangelica legis, fidei catbolica, »1-w/»w indecora. PtatermiJJis etenim Santlorum Patrum injiitutionibus Jacris9 Canonutu veneranda cenfitra, /» coilationibus facrorum ordinum, & bene» neftciorum , »«///»fervatur difiinSio temporum , atatum. Kamji Simonia-ca labes apud promoventes pro promovendis, Vf/ laicalis potentia interve-mat, oc petentibus indifiinSe. Konnulli vero ad Praiaiiones pari-ttr, Ef illi de regno tuo in fide catholica, w* mattdatorum Domini pojfitis Jalubriter inforrnari. Unde nos, qui Chrifti Vi-twrius, Arr/ Apofiolorum Principis efft&i} difponente Dornino, lictt immeriti Succtjfores, «ere compleas svidenter. Tibi nihilominus tenore prcefentium declarantes t quod Tibi, fub tua dittont degentibus faciendum incumbit, ut ad finutn ejusdem Ecclefia favn fretus conJHh venias reverenter. Qua, yf infpjante Domino feceris, ipfa Ecclifiu mater pjjjp. ma Filio redeunti finum largifftma pietatis aperiens, i» /wos hta proptrabit arn. Jlmperata Fides autem Catholica, fMM Te, C/er»i«, populurn ngni tui pro. JJtf- fiteri, ^ ii «o&x r«/>/, £?* acceptari volumus, hcec ejt: CREDIMUS Iff SANCTAM TRINITATEM, PATREM, FILIUM, SPIRITUM SAN. CTUM, & reliqua usque ad vcrba: QJJAM INQJUIBUSCUNQUE AUIS SEMPER SALVA (A). SERBL. Eft ea fidei Catholicae confeflio, quaui Ciemens IV. olim expofuit, atque ad Michaelem Pal®ologum, Oriencip Impe-ratorem, cransmiferat: &,quam ipfam Nicolaus quoquc IV. huic ei-dem Urofio dudum antea (B) propofuerat. Subftititne vero in ea fola Pontifex, aut ultro eciam progreffus eft ? BULG Profeflioni fidei alia infuper quaedam fubnexuit, & a Rege impleri voluit, quse tu ipfis Pontificiis verbis accipe: Qjta vero, profequitur Clemens V., circa reditnm tuum ad unionem SanQa Roma• Ecclefta, «c Schisma emintts profugandum evigimus, inferius denotantur: . Inprimis, quod Symbolutn Nicani Concilii: CREDO IN UNUM DEUM, m ulteriora Ecclcfiit regni tui, Zf ttrrarum tibi fubjectarum cantetur publice, dutn mijfartm " ' folemnia celebrantur\ & fic etiam doaacttr populiu: ETIN SPIRITUM SAN~ CTUM DOMINUM, VIVIFICANTEM, QUIEXPATRE, FILIO PROCEDIT. Et quod Tu, Pralatiy Clerus, Calogeri, popuhts dicli rtgtu tui profiteamini, Romanum Pontificem effe ChriJH Vicarittm, ^ A/ri Jioli fuccefforem: eumque habere potejlatem ligandi, tf folvendi, quamidtmApo-Jlolus nofcitur habuiffe. Ac ipfam ttiam Romanam Ecclefiam fitper omnts obti-nere Primatum, f//«w Principatum. Qttodque Tu pro Te , &f populo tuo oU-dientim, & reverentiam eidem promittas Ecclefia, ac Pralati ejusdem ipfa cu-rent omni Schismate primitut abjurato. Et, quod Archi-Epifcopus, Epifcoph Abbates, &1 Archimandrita regni tui per eleEiionem canonicam eligantwr, fi* etiam pojlulentur: ita, quod inferioret Pralati fuarum eMionum confirmationet a Superioribus fuis recipiant: Epifcopi vero a Metropolitanis fuit confinnationtiOt (A) Vide plenum contextum Profeflionis' ejusdem ad finem. (B) Hoe cft» no ia88. ut prsecedente eolloquio diftum cft, i DE STATIT REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 239 # confecrationem: METR OPOLITANI autem IIMC, tf PALLIUM, in quo fontificaiit plenitudo defignatur officii: fine prajudicio Conftantinopolitana Sedis, tf Patriarcharum , qut erunt ihidem, gratiam, ff communicationem Apoflolica Se-jis habentiurii, fiforjan regnutn tuutn, vel aliqua ejits pars de Patriarchatu diSfa Stdis Conjiantinopoiitance exiflat, fujcipiant ab Apofloiica Sede pradi&a: Rtgali poteflate, £f qualibet aiia Laicali, »/7i#7 fibi in his quomodolibet vindicante, La* tisorum Ecciefiat in regno tuo pofitas, ^r 7>, vel alium occupatas, dinuttas //-Itre 3 W ab aliis facias continuo dimitti, Latinos in honore habtas, ff pracipue Sacerdotes. Eorum a Tet tf hominihus regni tui non dtclinentur MiJJa, nequeSa-crificiayfed pro ioco, tempore cttm omni reverentia audiantur. Verum 3 «/ falutis opus, ac tanti boni felix aufpicitm, optaturn faciente Dotnino for-tiatur effeShtm, ffc* ventrabiletn Fratrem noflrttm Aegidium, Patriarcham Gra-itnjtm, ^ AYftfor /iWor Laputn Pradicatorutn, Artanifium minorutn Fra-trum, ordinum Procuratores in Romana Curia generales, /rfom prafentium, viros utiqtie vita, rtligione confpicuost honeflate decorost Sacra Scriptttra fcientia praditos, tff nobis , diffis Fratrihtts noflris acceptos, />ro his exequendis, ad tuam magnificentiam, tanquam filutis, ^ pacis angelos y juxta tua petitionis in-fantiam, deflinatnus, falutaribus eruditionibus, favente iilo, /« manu Regutn corda exiflunt, ipfum Dominum Jefttm Chrifium perfeffe cognofcas, £r fuurn gloriofum nomen, catholica fidei obfervationi, «0;/ poflpones: ae . Jlatus tuus fupra firmam petraiu Eccie/ta Apoflolica folidatus, fpiritualihus, Ej4 tmporalihus proficiet incrementis. Tuque demum coronam perennis gloria confe-jueris. Rogamus itaque Serenitatem tuam Regiarn, mouemus, £>J hortamur, ttterne per afperfionem pretiofiffimi fanguinis Jefu Chrifli obftcrantes, quatenus de Tua, Tuique populi falute cogitans, prafatot noftros Nuncios, propter hoc ad tuam Excellentiam accedentes, ob reverentiam Apoflolica Sedis, fcr1 noflram, he-nigne recipias, £f honorificentia dtbita, condigna pertra&es: ac fic attente frabeas ipforum falutaribut monitis aures tuas; ut verha, tx £ er/ volumus per regem ipjum, fcr j//or, quibus/up-ra fit mentio , Wacz-citer compleantur; autboritate nofira REGEM EUKDEM, £T 5C/B PROTECTIOKE DICTAE SEDIS APOSTOLICAE RE-ClPfATlS, £T KOSTRAy ET VEXILLUM ab eo ex devotione ptti-ftf« co»fr4 infideles illarum partium, fine altcrius prajudicio, «ryw beneplaciturn Apojiolica fcdis tradatis eidem. Ipfi Rege, fcr «HKr de diSo regno, q'*i propter fibisma, & non recognofiendo Primatwn JanSla Roma-na Ecclejia, excommunicationis vinculo Junt ligati primitus abfilutis (et interje&is nonnullis, quibus, aliis Rasciorum petitis annuiturum fe poilicetur, cum certiora de iis exploraverit) fubdit : auttm in Jermentato pane, per Jacerdotes non latinos regni praiidi rite ordinatos, /» Miljtrum Colemniis corpus conficiatnr Dominkum, quousque aliud per Apoflolicam fidcm ordinatum fuerit; cum pramijfa perfeSa exfiiterint^ &t quod idt n Rex intereffe pofit mijfis bujitsmodi, toleramus. SERBL. Haec tot, tantaque Regis Urofii, ac Clementis Papae molimina, quem denique exitum forrita funt? quam vereor, ne res ex voto non ceiferit. VII BULG. Foederis tabulas, tra&atumque cum iegatis Caroli Urofius Rex die XV Julii abfoivit, ratum habuit, fubfcripfitque. At Carou wtn: Pontificii legati cum honore quidem , ac reverentia ab Urofio accepti «rSTuum pertraftatique, optato tamen fucceflu fruftrati, fine haud obtento, >!•»• Serblia excefterunt. SERBL. Sincero affeftu optaffe, quaefiviffeque Urofium fo-lemnem cum Ecclefia Romana unionem, ex allatis a te antea ratio** inquiri-nu® momentis perfvafus fum. Nescio vero, quid novae caufae occur-fjmB fru"Terlt' impedimenri fe objecerit: quin Regem inter, ac Roma- ftrataicga. nam fedem unio ritu, ac more folemni denique coalesceret? Vereor nc Sfi!i«.L °n" varias quisque caufas exingenio fuo commentus fit, parum Regi, re" gnoque honoris allaturas, & finiftrum eventum alius ad metum, neS" cio quem, alii ad disfipatum, quod imminebat periculum, verbo, cunfti ad fimulationem facrilegam traxerint. bulg. DE STATIT REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 277 BULG. Berrtardus, poftquam retulit Urofium legatos Apo-ftolicos magna reverentia profequutum, author eft, pia vota in opus non perduxiffe, ne matrem , fratremque in fe commoveret: en ver-ba: Anno inquit, MCCCVlII mittuntur nuncii, & legati a Papa Frater Ae- E.' non vydiur de ordine Prtedicatorum Patriarcba Gradenjir, fr Procuratorer ordi-"®* iium Fratrum Pradicatorum, & Minorum ad Regem Rarcite, qui priutM««» td Papam Juor nuncior dejlinarat, innuenr, quod volebat Jidei, iy obedimtnVl"vl't tatU Romanee Ectlejia Je Jubmittere, fcr JitbeJfe, & regnum fuum pertra-fcre <"4 boc ipjum. Fueruntque prafati nuncii Papa recepti a Rege debito tum bonore. Finir tamen inttntur nultus fuit, aut modicur JubJequutur: 9»/« ipfi Matrit Jua, fc* Fratrir metu retraiius, penitur nibil egit. Gratiae viro hiftorico, qui nobis hoc adhuc anno, & Matrem He-lenam, & fratrem Stephanum in vivis exhibet; fed cauiam,in quam finiftrum legationis fucceffum transfert, probare nequeo : iiiam nec ap-te, nec fundamento idoneo excogitatam a Bernardo, notifiima Matris Regina Helena pietas, ac zelus pro Romana Ecclefia, me tacente iatis conveilunt. SERBL. Aliam, ac fortaffe firmiorem obtrudit nobis Ptolo- s«d aet inajus Lucenfis (A) ita in Ciemente diherens: Mijit nuncios ad Re- £elll' p15^" gm Rascia, qui ad obedientiam Ecclejia Romana promijcrat Je venturum, culo, fuia Vcnett cum Carolo Jine terra {BJ concordaverant imperium acci-pere Conjiantinopolitanum: videns ergo trattatus non procedcre, Papales nuncios vacuos remift. BULG. Atqui nec haec caufa locum habet: nam eodem pro-pe temporis articulo, quo tra&atum Francicum ratum habuit, ad-fuere & legati Pontificii: nondum ergo noffe potuit, tra&atus in va. num abituros. Quid, quod & metus foederatorum Uroiio non re&e aihngitur, qui probe noverat, iis foederibus non fe, fuaque, fed An-dronici imperium in prsedam defignari: qui & Carolum fine terra, & Venetos potentia longe praeceliebat, & prius, quam iegatos ad Pa-pam deftinafiet, optime fciebat Venetos ob Ferrariae inuafionem, quae menfe Januario evenit, indignationem Pontificis incurrilfe. Erat prae-terea Regi perfpe&um, Carolum Vaiefium, cupiditate Conftantinopo-leos abreptum, avidiorem, pronioremque ad foedus fecum pangendum; quam, ut neceffe habuerit, nescio, quibus ambagibus uti antea, fidem, & obedientiam Ecclefiae fimulare, & gratiam Pontificis fiftione facri- Ooo 2 lega (A) Hift. Eeclef. L. »4. c. 39 (B) Sic diftus; quia cum eflTet filius, fra-t«r, Patruelis, & Pater Regum Franciz, ac temporc aliquo haberctur cci» tus regni hseres: ad hzc imperium Germanicum decreto Bonifacii VIII? Aragoniam donadone Martini IV. orientis imperium ;urc uxorio ipfiu» fo* ret, hojrum tamen omnium nihil poffedit. : 250 COLLOQUIUM SExTuM. lega, pudendaque mercari. Caeterum fincerum, obfirmatumque Urofii animum ad concordiam cum Ecclefia Romana conftabiliendam, id etj. am palam demonftrat, quod, conclufo jam per legatos foedere, metu proinde omni, fiquis unquam fuit, periculoque penitus dilfipato, uj. tro, volensque, ardiore aifinitatis vinculo Carolo jun^i defidera¥erit profeffusque fit, fe Ecclefiae Romanae unionein compleCtj. SERBL. Dilucide, &, utajunt, ad oculum demonftraiH nec metu indu&um fuiffe Urofium ad quaerendam fidei concordiam' fpondendamque fummo Pontifici obedientiam: nec, quia belli metus diffipatus fuerat, legatos clementis, rebus imperfeflis a fe dimififTe. Quaenam igitur vera, germanaque caufa fuit, quod ceptum tanto ani-mi ardore grande illud folemnis unionis negotium, tanta f t nihilorai-nus celeritate interruptum, aut verius abruptum ? Detegi- BULG. Ut paucis, candore, ac libertate, qttft nti foleo, mentem tibi meam aperiam, nimia vifa erant PonciGris poftuiaca, & quam foie. limicem, modumque antecefforum praetergreffa. Impcrabancur mulfa non coaiu-praeter fidem; &, quae principis catholici ofticio non neceftario incuni-•f' bunt: difciplina vetus, cujus gens veftra tenaciflima eft, innovabatur. Habebat prae manibus Urofius fidei formulam, olim a Clemente IV. Michaeli Palaeologo praefcriptam, atque a Nicolao IV. anno 1288' ad fe transmiffam. Ad hanc fidei confeflionem , velut plenam, perfe-damque Catholici principis regulam, animum comparaverat, adjecerat-que Rex poft longam medicationem. Hic, fi fubftitiflet Pontifex cum prin-cipe initiante, in falvo futura erant omnia, & progreffu temporum, fide confirmata, validasque jam radices agente, res quoque difcipli-nae pronius transformari poterant. At Clemens in ipfo ftatim ingref-fu, complura ad integritatem fidei Catholicae minus facientia, & duri-ora quaedam, a moribus, aut etiam ufu receptis canonibus aliena prae-fcribebat, & quaedam etiam, quae jus regium limitare vifa funt. Pau-lo durius, & ab Ecclefiarum diuturna confvetudine alienum videbatur, fymbolum cum additione Filioque in Ecclefiis decantare: difplicebat quoque, ut ele&iones Praelatorum folae, ac ubique locum obtineant, nul-la etiam Regali poteftate in his fibi quidquam vendicante: cum enim in vicinis, remotisque regnis Catholicorum, nominationem, collationem-que Regum obtinere, atque in morem abiiffe videret, credebat eo de-creto Regiis fuis juribus Patronatus vim afferri. Arduum quoque vide-batur, & abhorrens a canonibus, ut confecrationem Metropolitani Romae quaererent, quam Vigilius Papa, & poft eum Nicolaus I. Epifco* porum concilio detulerunt, Pallii duntaxatjure fibi refervato (A). Acerba eti- (A) Vide novellam iji Juftimani I, Augufti ColI.II. relatam : ubiid dtfinitv» a ftanmo Papa Vigilio affirmat. Icem Nicolai I. Refponfa ad Michaeiem Bul- ■ DE STATIT REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 279 6tlam vifa eft tolerantia mera panis fenneritati inMiltae facrificio, quem wt retro faeculoruin ufus Confecravit: & acerbior adhuc ad arbitrium, placitumque Porttificum refervata ejusdem abrogatio. Denique offendit quoque Regis animum dilatus petitionibus per legatos fattis affenfus Pontificius, & vexilli facri parca nimium, reftri&aque manu indulta traditio. Haec ergo, neC aliud quid, folemni unioni tunc impedimen-tum grave fane, ac multiplex objecere. SERBL. At, quem tu in hanc fententiam tefteni profers? fcriptores caeteri ad fimuiationem, & metum omnia retulere. BULG. Nec tefti3 fortalfe, qui' ldexn meCum lenferit, deef-fet, fi per infinita hiftoriae Ecclefiafticae volumina difcurrere mihi vacaret, aut operae pretium videretur. Sed quod in aperto eft; tefte eget nullo: & caufa mali fuccefus non redte ad diftipatum pe-riculi metum, & fimulationem tracta eft, quam multo certius nimi-a Clementis, & minus opportuna poftulata ultro ingerunt» A quL bus Papae imperatis, quamquam non fidei unitatem, integritatemve, fed difciplinam potius, qua; in Ecclefiis varia eife folet, respiciena-, bus, cum nec Legati Apoftolici vel latum ungvem decederent; nec Rex ad fubicribendum tot novis, &, ut videbatur, acerbis conditioni-bus adduci pollet, cenferetque debito, officioque Catholici principis afe ex aequo fatisfadum, admifta, fusceptaque fidei confefiione, & cun-dis, quae ad dogma pertinebant, receptis, delata praeterea fan&ae fedi, ac Pontifici, tanquam fummo Eceiefiaj capiti obedientia in confelTu am- 0uo non plifiimo, confpeituque Purpuratorum Patrum 5 regno infuper Divi Pe- "^antecu" tri, fan&aeque ledis prote&ioni fubmilfo, commendatoque; opinione ci- thoiicii ad tius folutus eft cum legatis congreifus, rebusque ad exitum, quem ^beudus Papa optaverat, haud perductis, legati cum honore, quo decuit, di-miifi funt. Ex hoc igitur tempore Urofium Catholicis principibus fidenter adfcribo, nec quid aliud praeter folemnitates pubiicas unioni ejus cum fede Apoftolica defuiife cenfeo. Quae nifi ita fint, proh! quot, quantosque principes, quibus jurium, privilegiorum, aut confve-tudinum cum Romana fede frequentia interceiferunt, interceduntque diflidia 9 ac controverfiae, catholicorum ex albo erademus. SERBL. BuIgiuriiE regcm : qui c. 73 ait de Arthi-Epifcopo : propter iongitudinem itineris non jam huc conjecrandus, qui eietiut eji, vtuiat, Jed hunc Epijco» pi, qui a defuncto Archi - Epifcopo conftcrati funt, fiinul congregati conjiitu. ant:fane interim in throno non fedentetn, Sf prater corpus Chrifli non confecrantem, priust quatn pallinm a fede Romana percipiat: ficut Gailiarum» Germania Archi • Epifcopi Ppp 244 COLLOQUIUM SEPTIMUM, SERBL. At Romani Pontifices, abrupto pofthac omni iiEe. rarutn commercio, Urofium regem, fratrem regein Stephanum, & lium hujus Uladislaum, Raiciosque univeriim omnes, in Schismatico-rum numero habuerunt. Audi, quid Clementis V. legatus per Huo-gariam 9 Cardinalis Gentilis egerit (A). Is anno proxime feCut0 tiiis legati i diverjis modis, variir injuriam irrogarc conantur J filUmy ujptem, conCangHineam Jitam connubio traders, vel eas iis modir aliquo copu~ lare. Statuti caufam hanc reddit: quia conjiat, mx potius perverti^ quam viros adducere adjidcn. Ad extremum agentes oppofitum, excom-municationis tulmine configit, & privat Ecclefiaftica fepultura. Pofo-nii, IV. Idus Novembris anno 1309. Sed, ut Gentilis Cardinalis in nonnuliis recte egerit, in eo fane deceptus eft, quod paucorum fana-ticorum errores , & injurias in Sacramenta Latinoruin, genti univerfe adLcriplit } quoJque Tranfylvaniae Vajvodam ob filiam nuptui tradi-tam Uiadisiao, Stephani regis filio, fideiiuin communione excluferic. Sed hsec fortafiis ille eo direxit, ut afperfo nota Schismatis Uladislao, ex Scephani V. Hungariae regis filia naco, jura ejus, qualiacunque in Hungariam, fundamenco reiigionis fubverceret, & Carolo omni ex parte planiorem ad coronam Hungariae viam fterneret. item cie- BULG. Nec multo mitior fuit Clemens ipfe. Nam cum an- WtoSerbio"no tur^ata rurfum Hungaria per Matthaeum Trenchinienfeffl» i-um nomi- Urojius, ac Stepbanus Reges fratres, ut rejue pertra&afle: incorruptam fuifle ejas juftitiam, & fub extreuioi vitae annos totum pietatis, ac milericordhe operibus, placan-doque Numini in:entum vixifle. Quae omn/a, uti & SanSi nomen, quodpopuli univerfi calculo a morte ftatim promeruit; non eum fuiife UrojUm regem, quem Albanitae proceres invidiofiflime in Curia Roma-na traduxerunt, plene comprobant, vindicantque ab omni in Roma-no-Catholicos odio, Sacrorum Latinorum contemtu, perlecutionibus, ac tyrannide. SERBL. Sed Pontifices Romani, cum uni tantum parti au-rem praebent, humana & ipfi pafli, circumventi a feditiofis, ac calu-mniatoribus, gravetn denique in Regem optimum motum, foedusque, abdu&i zelo immaturo religionis, conflarunt, promoveruntque. Pro-fer jam, fi tibi ad manum funt fecretas Joannis XXII. epiftolas: ex nos plura docebunt. jfixST BULG. Ex fecretis prior(B) fichabet: Joamu &c. dileSis inVtorium.fi/iis, nobilibut virit Guilielmo BleniJIe, Froto-Sebajlo: Guilitlmo Comiti, Faulo Afa- (A)" MS. Servicum, Michas Madius, Orbinus, & alii. (B) Ex Secretis ordino f7. de Anno III. falutis 1318. DE STATIT REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 247 fatcungo, esettrisqtie Baronilus regni Allanice. Ex fide digna informationis tftrtiotte non absque paterna eompajfionis afefftt percepimus, quod vos fub gravi tyrannide illius regis perfidi Rafcia nedum Schistnatici, & religionis chrijliana totaliter iniuiici, quin etiatn oinni humanitatis dejiituti fadere, £f ultra ferarum ftvititm ejferato animo favientis (A): ex cujusdam ttecejfitatis indiffo propter tem-jivris corrupti maiitiam inviti convivitis, firmo concepto propofito illius declinmdi prftiwn quamprimttm opportunitas arridebit, ab ipftus conviffu morts perfi- Albinoc fos contrahatis: tanquam viri catholici, £?* /« orthodoxa fidei veritate fundati, in fid™fpe Spiritu infpirati Dominico, dum favebit aura felicior, eduffuri libenter in pu-Hicutn, q«od ad tempus dijjitnttlare cogimini, quodqne latet de finceritate vefirct fflti, devetionis introrfum. Porro filii de taui lattdando vefiro propofito gra-tulaumr, quod nimirum acceptum habemus in germine> & profeffo fiet acceptius% irn juo tempore ad fruffutn pervenerit conjimmatum. Perjiate igitttr, £>J ;m nolitis exjiinguere, ci^ tam laudandtttn vejirtnn in hac parte conceptum, ijuqm ultrius tute, ac opportune poteritis, 7« partwn viriliter producere Jiudeatis. Nec vos ipjius Schismatici maliguitas terreat, »0» quavis turbatio in partem alttram daudicare compellat: fedfpefub Omnipotentis fiducia, de nojira, Romana ma* tris Ecclefia, caput eji omnittm fidelium, magijira, &1 qua de filiorum fa» kte latatur , favorabili perfecutione concepta , i/yi«s .//>« fortitudine roborati, «c covjortati, /77 virtutis Divina potentia robur fpiritus ajfunaris: &*', quod minc fub Hffmuiatione vos tranfire expedit, fuo loco, df tempore nuilatenus omittatis im* fltre: beatmn Jpem, ac thagni Dci, Apojiolica Sedis auxilitim, quod vobis9 n fperamust aderit de propinquo, fiduciaiiter expeffantes, &c. Quibus fubjun-gic, eos cam egregio facinore fummam apud Deum, hominesque glo-riam adepturos: & quid porro fadto opus fit, ex Circenji Epifcopo audi-turos. Datum Avenione XV. Kal. Julii, anno III., qui eft falutis 1318. Nec fatis, aliis praeterea literis (B) excitavit ad conftantiam in fidc Mentulum Mufacium, Comitem Cliftaniae; Andream Mufacium, regni Aibaniae Marefchallum: & Theodorum Mufacium, Proto-Seba-ftum: atque in fufcepto confilio depellendi impii Rafciae regis jugum, tuerdarque fidei catholicae propofito confirmavit. Denique epiftola 573. Bladislaum Canonicum Diocliae, & maritimae Albaniae Comitem, virun. catholicum ad premenda alto pe&ore egregia illa confilia, cum-iue affulgebit occafio, explicanda, perducendaque, eft adhortatus. Animum deinceps applicuit ad conjungendos fcedere Albanitis vici-nos principes catholicos. SERBL. Placet mihi, quod hsc Romanae Curiae clandeftina uiolimina, quamquam ab Apoftolica inftitutione alieniifima, qui disco* iis (A) En iniquiflimam, qua Joannes circumventus eft , Regis defcriptioncm. (B) Exftant eae (iib numero jyi. Qqq : 250 COLLOQUIUM SExTuM. lit etiam prapojitis Jitbditor ejje, & obedire juilit, in publicuni protuiifti, profunda haec diffiraulatione transmififlTet Latinus Romae aflecia. i BULG. Falleris: nam Latini primi, ex abditis Archivi Va-ticani tenebris eruerunt, ac in publicum emiferunt haec omnia : & Can_ dore, quo veridicos Scriptores decet, ne praepofterum quidem zeium & abufus fuorum antiftitum nos voluerunt celare. Qui ultro addunt-his Pontificiis exhortationibus, & fpe auxiliorum fretos Albaniae pro„ ceres anno denique 1319. in Milutinum Urofium infurrexifle, ljetum-que eo nuncio Pontificem, rniris laudum praeconiis conflantiam in fide extulilfe: InduBi , inquiebat (A), jortitudine curajiir opportunitate captO' ta confurgere, ac jupo fux tyrannidir, & intqua converfatione Uro/ii Kafcia regir Scbirmatici abjeHa, in libertatem, & confefJionem fidciprojUire: iauda-biliter educentcr in pubiicum, quod, quandoque iatuerat dejinceritate vejtrte fidei, ac devotionir introrfitm: & ad indicium plcniur devotionir vefira lau-dabilit, de Romana Ecclefa matre vefira, qua caput efi omnium fidelitm, fr magifira, & qua dc filiorum falute latatler, fi tali finceritate confiri eam fidenter in veftrum auxilium advocafiir, &c. Quibus fuperaddit: fideles jifor»mh°" omnes »nge«ti perfufos laetitia, cum ipfos fervitutis Schismaticae ju-Pruicipum gum a ccrvicibus depuliife acceperunt: neque illis opera defuturos Urofium Philippum Tarcntinum principem, Mladinum Bojjittenfem Banu;n. & Ct-procudit. Y0jum Hunparia regem, qui foedus armorum in Urofium inierunt. SERBL. Et tntulifle hos principes acre bellum Urofio anno Caroius 1320., quin & infignem victoriam reportaife Carolum, occupata ma-rex Hun. gna parte Macedoniae mediterreneae, ex literis Caroli ad Joannem Pa-clc pam, & hujus ad Fridericum Imperatorem datis Avenione (B) difci-mus: en epiftolam: Cbariffimo in Lbrijio filio Priderico regi Romanerum elefto. Firmam gerit de ce/jitudine tua menr nojlra fiduciam - - & poft plu-ra fubdit: Sane cbarijfimi in Cbrifio Jilii nofiri Regir Hungaria iliujbrir ju-cttnda , iy grata relatio nojlro Apofiolatui patefecit: quod dudum ipfe fub fpe ccelejlir auxiiii , cujur efi, athlctarum Jitorum dirigere, tf robor&re procejfur^ contra Schirmatieor , & ortbodoxa fidei inimicor in potenti manu, & cxercitu copiofo procedenr, Jitpernafibi favente potentia dextera , de diSir Scbirmaticit Jeliciter triumphavit, ita, quod regnum Macedonia, Jicut ncta evidenti* faSi in illir partibur notum reddidit, de manibur il/orum ereptr/m, JSta Jub-jdidit ditioni. Qui tanquamprincepr catho/icur fcr tamgenere, q*t*m mafftd-nimitate prac/arur, ad deheUandum diSor Scbirmaticor, & infidckr urque d jparter maritimar fpem robufii cordir firenuitate protendenr ad id invigiUU fuarque viret catbolicar roborat, atque conflat, ut in exercitu gravi, & dex-tera extenta a/iorum catbolicorum principum fu/tur auxitio, proredere valtat ad Vrolio. (A) Epiftola f?2. (B) VT. nonas Julii, auno Pontificatos IV., qui «ft 1320. ex L. 4. ep. comna. $77. DE STATIT REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 249 # HiStorum Schismaticorum, & infidelium rejiduum conterendum, &c. Hinc prtdericum . cxcitat, invitatque ad vires, auxiliaque jungenda. Corifi-milibus liceris Jiimulavit quoque ad armorum focietatem Uladislaum ^oktekum Polonia1 regcm, Luipoldum Auftria;, & Henricum Carin-thise Duces, aliosque Principes. Verum nec ab aliis, nec a Friderico, cui pro imperio cum Ludovico Bavaro contentiones eranc, fubfidii quid-quam obtentum eft. Defperatis ergo auxiiiis, an niliilominus Carolus belium aui\ icato cepcum protecucus fit, aut continuo ad pacis craciacu3pa* inter defcenderit, filenc Scripcores. Pace gloriofa eain expeditionem termi- ^""'Xm natam eiVe, perhibet joannes Viilanus (A) de Caroio in haec verba^ e*p«* fcribens: /» tar adegit Orojium angujiias, ut denique impttrata, compoji- profitetur ttque pace, in Carolo Supremum Dominum agnojcere coatiur Jit, & ejT4ratot^oHwn" Schismatc, Romanam religionem amplctli. Urofiu», BULG. Si ica plane fuic, uc Villanus lcripfic, facilem in eam poftremam conditionem habuic Urofium Carolus. Is enim jam dudumancea, non vi aiiqua humana, fed Deo infpirance impulfus, & fidei Romana; dogmata complfexus fuerat, & Sedi Apoftolicae obe-dientiam, quam, & in quibus debebat, ulcro detulerat. Et poft fru-ftracam etiam iegationem folemnem Aegidii Patriarcha; Gradenfis, Fra-j^X* trem Gregorium de Cataro, quem a Pontifice anno eodem 1308. impe-licuK traverat ad regiorum negotiorum procurationem, & uberiorem in rebus tdei, & falucis inftrudionem (B)? uc verifimile eft, retinuit: nec, nifi calumniatorum oppreiTus mendaciis, a Pontificibus circumventis, pro Schismatico, & hofte Ecclefiae eft proclamatus: hacveronova, prom-taque fubjedione, obtrediatorum calumnias plene diluit. SERBL. Ut apud noftrates in confeflb eft, Milutinum Vro-Jtum fub extremos vitae annos totum Deo conjun&um, vitam fan&ifli-mam duxilfe; ita fane regni, fortunarum, ac vitae ipfius jaduram fubi-turus erat, quam, iit Sacris Romanis, dogmatisque animum addiceret, eaque profiteretur, nifi dudum, iongaque medicatione expioraflet vera, fanda, falubria, probafletque. Quem igitur decernis primum commu- nionis ejus annum cum Sede Apoftoiica. < BULG. Ex Benedifti X. literis fupra recitatis perfpicuum E* qu® eft, jam anno 1303. cum Ecclefia Romana Urofium regem fenfifle, teiupor' * nec defuifle aliud, quam folemnem unionis publicae cerimoniam. Grae- Q q q 2 corum c. 17. Hift. Franco-Syzant. L. 7. (B) Apud Vadingum ad annurt 130S- incipit: Cum magnificus vir UrofiuSj Rex Rtifsie illujitis, ut re* gnet in Carlis, in votis habeat S. R. E% niatri fidelium, magiflra in fidti veritate, nc unitate conjungi, cupiatque, fitut ajferit, Fratrum tui ordi" nis uti confortioy eorumqtte confiliis, injlruffionibus « « informari &C, ..1, Umk- «t I 25o colloquium septimum. \ corum autem judicio., Principem eundem jam anno 1298. Romano-Ca-tholicarum partium exftitiile, non obfcure coliigo ex Pachymere (A), ubi caufam exponit, cur Imperator Andronicus II. in negotio connu-bii Simonidis cum Urofio, Patriarcham nec confulendum, nec audien-dujn putaverit. Ea vero duplex fuit: tumy quod fcilictt fciret dijfiufu. rum: tum quia exiftimabat minur ttecejfarium cum prajidibur Lcclefut f0», venire DE REBUS HUJUS CRALIS, DTNASTJE VIDELICET RlTtlS A GRJECO FEREGRINI: Qjtem ideo, iicet contingeret peri generum peratorir, in facrir officiit memoraturi nominatim Ecclejiajiici nonforent. Ex quo erat confequenr, Ji forte vel ea ille commijiffet, vei impojierum commirtt-ret, ob qua mereretur feriri anatbemate; nullavt fibi inde fore erubejcendi oc> cafionem e conjunSi bominir ignominia ob prtetereundam tuuc ipjiur iu Sacrit mentionem. Milutinum Urofium, aliosque ante, & poft ipfum Nenia-nidas Serviae reges, Ritum Graecum in Sacris fecutos fuiflb eit certiifi-mum, & plus, quam compertum: attamen Ritur a Graco peregrini JiiiJjc a Pachymere dicitur, nec in facrir Gracorum officiir ab EcdejiaJiicir, qitan-quam gener, memorandur: Cur vero ita? non aiiam opinor ob cauiam, quain quod fidei, obedientiaeque communionem cum Rumana Ecclelia jam tunc fovere crederetur, & praefeferret} quam Conftantinopolis ob-ftinate defugiebat poft Michaeiis Palaeologi obitum, & propterea, ficut Pontificem Romanum, ita quosvis ei conjundtos dyptichis ex-cluferat. R«IX«te- SERBL. Milutinus Urofius Rex, cui Prateiji & Macedomti jaurofii cognomentum adhaefit (B), cum Simonidem ad Irenes matris exequias profetftam, & longiores moras Conftantinopoli apud patrem trahen tem, nonnifi facta belli comminatione, anno circiter I317. recepif-fet (C): Expoft duo Cumanorum millia , quae eidem auxilio fubmife-rat, cum coniicto tempore non redderentur, iterum intentatis belli minis extorquere neceffe habuit (D). Atque, cum fub idem tempufl inter Andronicum II. & Andronicum III. hujus nepotem dilfidia palam erupiftent, bellumque fpedtarent, a focero varie, ut .diximus, olfen-excimte an- * fiwile a(* nePotia blande invitantis partes animum inclinavit anna no 1321«, 1321. (E). Quo eodem in finem vergente, quanquam multis antea Et s.nai-rceleribus nofatus, in fama San&itatis obiit (F). Quem fubinde Ec-JJJJ^» L*-clefIa Serbliana in coetum San&orum retulit, atque ritu folemni ad quoque tcdiem XXX. O&obris colit. Quae cum itafint, habemus i-urfus cepiffe, cui & cceci cognomentum adhaefit. At, an ccecus penitus, atque ex toto oculis orbatus fuerit, aut vifus acie leviter duntaxat per- ftri&a, (A) Epift. Joannis XXII. Papac. (B) Gregoras. L. 8. (C) Brevis introduQio, (D) Orbinus, & Du Fresne fororem Suetislai, uxorem Urofii II. pa-rentis, per errorem filio Urofio III. tribuunt. (E) MS. Servicum. (F) Michas Madius. (G) Annales clariiT. P. Georgii Pray (H) Comi-tis Rudolphi Coronini Tentairen gcnealog. chron. (I) Gregoras L.6. Sss 256 COLLOQUIUM> OCTAVUM. ftri&a, hebetataque, ccecum potius ad tempus fimulaveric, video intet Scriptores controverti. Orbinus prudenti confiiio coecitatem fimulafle tradit. Id fane certum, quod Michas Madius coa;vus memoriae pro. didit: Scephanum nothum confpirationis accufatum, viius acie pelvi ardente inErmata, Conftancinopolim relegacum. # • . . , 1 SERBL. Sed chronicon noftrum, quod & prae manibus tuis Venfait eft, de vera, pienaque Scephani ccecicate, divinicus, 6c prodigio de-2sSCft? pulfa, haec refert: Fuit, inquit, a patre catcatut in urbs Scopia, fr in prodigio cxilium Conjiantinopolim mijjur: cumquc in Ovcjepoiyc xdc Divo Nicolao facr» depulfa. noQuynx adcjfct, apparuit ei divut Nicolaui, ac dixit: NOU TIMERE, STEPHANE! OOILl TUI IN MANtl MEA SUHT. Manfit pojlbac in urbe Stepbanus annir multis, monuitque I.aperatorem, nt btereticos toleraret Conjlantinopoli. Cumqtte rurjus aliquando lixpbauus in adt Jacra noSttrnis vigiliis vacaret, 1? vita SanSi Nicolui /egiretur: Seeuttdo vifendum fe ipji SanSus prabuit, vijumque rejlttuit. Stepbanus de recepto vifu adbuc dubius velum, quo oculi tegebantur, detraxit, CT cum clare in-tueretur omnem Ecclejiam, diSis Deo, & SanSo Iaudibuy, rurjitm Je ptlo contexitj clam prodigium babiturus, dum Deo aliud placuijfet. Pojl patris decejjum regnaturus, oculos prodigio receptos aperuit, Jeqttt d:'vo Nicolao di-vovens in Occidentem progrejfus adfuvium Bijhriza, non longe a pago Dt. cban Ecclejiam bonoribus ajcettdentis Domiui miro ornatujulaentem exjfruxit^ atque ad latur ejusdem bafilica dextrum, Templum divo Nicolao fSfpitatm Saarum pojitit, BULG. Tam luculento beneficio divo Nicolao Thaumatufgo obftridus Stephanus in perpetuae gratitudinis monumentum, Barii quo-que in Apulia, ubi San&i exuviae magno concurfu coluntur, altare argenteum in ecciefia Sancti ejusdem opere infigni confticuit, cujus Rc-giae pietatis memoria Orbini adhuc aetate proftabat, & fequens vifeba-fijut pie- tur infcriptio: Anno Domini MCCCXIX. menfe Juuii Indibtione VI. Uro-Sim/W Rex RaJF*> fcr Dioclia, Albania, Bulgaria, ac totius maritima dt ttarenfem. Qulfo Adria usque ad Jlumen Danubii magni, prajens opus Altarit icona* magnam argenteam, lampader9 fer candelabra magna de argeuto fieri Jecit ad bonorem Dei, & beatijjimi Nicolai ejus barede adjiante de Catera filio De-Jislavi fideli, & experto a pradiSo Regt 'deputato. Et nos Rugerius de ht-vilia Proto-Magijler, & Robertus de Barulo magtjisr in omnibus prafatit opus de pradiSo menfe Junio incepimus, & per totum menfcm Martium a»-ni fequentis Cbrijlo favente complevimut. Sed ex Indictione VL anno-rum numerus cprrigendus venit: & MCCCXXIII., cumquo ealndi&o concurrit, eft fubftituendus (A), cum aiioquin conftet exeunte anno MCCCXXI. Urofium Milutinum exftin&um, nec ante Saeculi ejus* dem (A) Pagius ia Gritica. DE STATIT REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 293 dcm annum vicefimum fecundum Stephanum Uroiium III. regnum au-fpicatum elfe. SERBL. Sunt, qui ex anno MCCCXIX. quem infcriptio prae- KIunBi* fert, monumentum hoc Milutino Urofio II. tribuant, atque Indiftio- Sc"l!Lste" nem potius emendandam velint. Verum praeter Ind. VI. quae pro Uro- Phano fiolll. militat manifefte $ eidem pocius monumentum hoc vindicat fingu-lare, & prodigii plenum beneficium, quo vifum a D. Nicoiao Thau-maturgo recepic. Ex infigni hoc dono Romano-Catholicorum Eccle-fiae oblato , advertunt quidam Stephanum Urofium a Religione Roma-na aiienum haud fuilfe, nec a culcu ejus Sacrorum abhorruiife. BULG. At Latinis ad haec dubia religionis figna recurrere JJJJ non elt opus. Propenfi ejus in Ecclefiam Romanam animi, imo & ac- «onnubium ceffionis ad eandein multo certius teftimonium praebet ipfa Stephani Up^Ta«£ Urofii III. spiftola ad Philippum principem Tarentinum anno 1323. exarata: cujus Iicet apographum ad manum nobis non fit, argumen-tum tum tamen totum literae Joannis XXII. Papae ad preces Tarentini prin.ntEscleriM cipis Urofio fcriptae relervarunt. Expetebat literis fuis Urofius in thori fociam principis Tarentini filiam, atque ad recuperandam Con-ftantinopolim, cujus haeres conjux Tarentini erat, auxilia, ac ope-ram offerebat. Detexit praeterea animi propofitum fe, fuosque Ro-manae EccleJiae conjungendi: in quem finem nuncios Apoftolicos de-fiderabat ad pleniorem fuorum inftruftionem, & fuam fidei confeffio-nem excipiendam. Ad extremum legitimationis diploma a Sede Apo-ftolica exorabat. I ' 1 SERBL. Ob diflidia, quae Milutinum, & Romanos Pontifi- phiiippni ces commiferant, & Papa Joanne fedente in apertum bellum erupe- ffi^Sffi xant, quo Serblia non leviter fuccuffa eft, nondum placatum Pontifi- g«to« cun cis animum credebat Urofius: mediatore igitur PhUippo Tarentino juu.Pont, principe, cujus filiam in fponfam depofceba", in negotio quoque reli-gionis, uti placuit apud eundem Pontificem, juvat rem omnem ex ipfius Pontificis ad Philippum, & Urofium literis cognofcere. ■ BULG. PhilippojPrincipi de propofito connubio in haec ver- Refp0Bfuin ba refcripfit (A): Valde gratum, tT placitum gerimus, Ji alias de tua w- jgJJJ1^ luntate procejjerit, matrimomum memoratum: durn tamen, prout ex ipJo~ princ. t« tum nunciorum tuorutn narratione latanter acsepimut, prafatur Rex cum "ntinum* ClerOj Kobilibus, d* populo regni"fui, Jcbismatica pravitate deterja rubi-gine\ fblidetur, ut CUPERE DICITVR in frma petra catboiica Jidei9 & integretur ortbodcxa matris Ecciejia unitati, aliaque compieat9 qua tua ma• Sss 2 &im 4--:_._—- fA) Tom. 3. Secret. Joannis XXII. p,a€S. 258 COLLOQUIUM> OCTAVUM. gmtudini pro faciliore aquijitione Conjiautinopolitani imperii obtulit, fKl(t Ejusdein' habet ajfsrtio nunciorum prafatorum. Ad Urofium vero Regem fequen. rf^&le-tes transmifit (A). Joannes &c. Magnifco viro llnjio, Regi Servia ///„. SrofiuinR./" grati OCTAVUM. tfantinopofi exciverunt (A), ita tunc iidein & in Serbli^, velut res no-va, ac infolens, minimeque neceffaria, detre&ati fmt? de nuptifg poftea. < t ' r» < » « SERBL. Magna Serbli» parte ad hunc modum in fu0 Ve. teri inftituto obfirmata, nec Regis, Legatorumque Apofiolicorum hor-tatibus cedente: eftne, qui de Regis ad unionem acceiiione nos cer-tos, fecurosque faciat? quid, fi vel fimulata tantum fuir Regis peti. tio? vel animum ejus infregerint, atque ab unione ampie&enda rerao-yerint feditionum domefticarum pericula , metusque ? Regi*, BULG. Poftquam Joannes Papa praeter fidei, ac Primatug «mmnc' confeifionem, & Sacramentum de obferVantia utrinsque tcripto confi. cc0rtidetur gnatum' nec aliud quidaRege exegit; tacentibus iicet Scriptoribus, apud me extra omne dubium eft Regis, imo & rnagnse berblorum par-tis ad unionem acceflio. Perfuadet lioc mihi Stephani Urofii Regig ad Phiiippum Tarentinum epiftola, iegatioque maturo confilio ador-nata, qua promtum, paratumque animum ad Schisnia rumpendum te-ftatus eft: expetiti a Sede Apoftoiica nuncii, & denique explorata, quam vos conftanter defenditis, Regis ejusdem infignis San&imonia, ab omni fcelere remotiflima. SERBL. Stephani Urofii Rugis fanftitudo tot nobis prodi-giis teftata eft, ut ne a Latini quidem ritus Serbiianis, in dubium vo-candam metuam. Quid vero tu ex ea, & literis ad Principein Taren* tinum datis, conficis, aut paras conficere? enucleatius edilfere. xi. BULG. Cum fanditas Stephani Urofii adeo explorata fit, ut tum8vTii°"nu^ dubio locus fuperfit, conficio: Regem fanctum lincere defide-Regiiunio ^*®8' eiCPetlvi^e SERBL. Poftqiiim vicinorufn etiam Romanl ritus Epifcopo- Gefta, & rUm calculo fan&imoniam Stephani Urofii in iuce pofuifti, res ejus, connubia -i i- i - /*\ j« il «juidem, quas in fontibus iatius defcnptas videre licebit (A), ordme annorum bre-viflime perftringam. Prirtia, quod fciam, illi cura fuit Paulum Chro-batorumBanum potentiflimum, & Regio fere rtiore gubernanteirt, qut fciffa bellis civilibus Servia arma infefta per provinciam late circumfe-rebat; oftentata potentia, ad pacis confiiia traducere, quae denique Ragufaeorum interventu mox etiam coaluit, poftquam Paulus colleftas Serblorum vires, confpirantesque cum novo Rege animos in fe ferri comperit (B). Curas alteras ad negotia religionis: & cum viduus eflet» nec nifi unum Stephartum Dufcianum filium ex prima conjuge fuper-ftitem haberet, ad Blancham Tarentini Principis filiam thoro fuo jun* gendam transtulit "(C). Nec fruftratum fuiffe vobis opinor: quanquam enim (A) Hoc eft in Gregora, Cantacuzem, Orbino, Ritteto, & aliis. (B) cerus in SerVia illuftrata. (C) Epiftolac Philippi Princip» Tarcntini» « Joannis XXII. Pontificis. DE STATIT REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 265 cnim nullo haftenus tefte docere poffim; coaluiffe tamen nuptias inde cpnjicio, quod verifimile non videatur Regem viduum, & haredis ad-huc fufcipiendi cupidum, in annum usque 1326.» hoc eft, triennio fere eas dilaturum fuiffew At, cum anno 1326» Regem ad connu-bium a Gregora, & Cantacuzeno (A) memoratum tranfiffe certum fit, quo Joannis Panhyperfebafti filiam Mariam duodennem ipfe quin-quagenarius fibi defpondit, ex qua fubinde Simeonem progenuit, con-fequens ptane eft, brevi hymendo perfundam, nullaque prole relicta Blancham deceffiffe. ^BULG. Ha; cum Stephani Urofii lluptiae fiieriftt* priifas cum Smilzae filia, alterae cum Blancha, poftremae cum Maria^ fallitur ma-gnopere Orbinus, cum quatuor conjuges, quae Milutini Urofii IL pa-rentis fuerunt, filio Stephano Urofio 111. adfcribit. Aft, non folua Orbinus, verum plures alii communione nominis Uro/ii, quod pater sque, ac filius gcifit, perturbaci, deceptique, res unius cum rebus al-terius confuderunt, permifcueruntque (B). SERBL. Pacis, & aequitatis ftudiofiftimum Stephani Urofii Ejniaqnir animum, pluta funt, quae comprobent. Anno 1324. recens prove-$us ad Bulgariae folium Michaei, fororem Stephani Nedam, feu Do-minicam legitimam conjugem, & jam duorum filiorum Simanit ac Joanuis matrein thoro, thronoque depulfam repudiaverat, & ad fra-trem remiferat (C), fubftituta in thorum Theodora junioris Andronici forore, vidua Suecislai defunfti Bulgariae Imperatoris. Injuriam hanc fororis nil tale meritae gravem, atque cum fui concumelia conjundam, pacate tulit Stephanus, atque anno adhuc 1327. Michaelem in loco af-finis habuit (D), nec. armis, ut poterat, ultus eft, Deo vindidaxn re-mittens. Anno riirfum 1326. cum Joannes Panhyperfebaftus focer Ste-phani, & focrus deferta Theffalonica Scopiam ad Regem generum confugiffent, mulcisque precibus velut fpreti, oppreflique ab Andro-nico II. patruo, inftarent, ut arma pro juftis ipforum juribus vindi-candis corriperet, paruit quidem initio foceri deiiderio, populationem-que focietatis viribus usque Seras protulit : at mox oificiis potius, quam bello rem gerendam cenfuit, & parti utrique pacis conlilia fuafit, quae etiam illico coaluit, poftquam Andronicus IL bono ufus confilio, transmiflis Caefareis infignibus, eeftuantem Joannem placavit, & brevi «xtinfto novo hoc Caefare, viduam ejus honorifica legatione convenit, atque ad reditum in urbem permovit. Anno denique 1327. cum difli- ' dia vetera inter Andronicos Imperatores avum, & nepotem Tecruduif- U u u 2 fent, ■- . ____ ___ ■_ ■ ■ ■ ■:............ .. . - T . •» ? »'»*& '■■' j!:' I ' ^ (A) Gregoras 1.8. Cantactiz. L. 1. c. 4;. (B) Hift. Franco-Eyzantina, (C) Gregoras L. 5. Cantacuz. L- 2. c.ai. (D) Cantacuz. L.a, c.j. 66 COLLOQUIUM> OCTAVUM. ient, juftique, & lucrofi belli in juniorem Andronicum occafionem ferrent, atque tunc injurias ab Andronico juniore fibi, ac forori Neda illatas commodum ulcifci poffet; licet ampliiHmis oblationibus, & afe. niore Andronico fibi foederato, & a Romanis ad fe confugientibus, < Andronico juniori infeftis, magnopere ad bellura urgeretur, occafi0. que pulcherrima augendi regni .affulfiflet} nullis tamen iUiciis, nuilis hortatibus, fpe nulia ad vim inferendam juniori, quanquam foederato Michaeiis, & hofti fuo, adduci potuit: quod injuftum duceret, exdiffi. diis cognatorum Imperatorum compendia qua;rere, & in eum figna commovere, a quo prius armis laceftitus non fuerit, provocatusque (A), Tantum erat in pio Rege squitatis , pacisque ftudium. Beiiuin BULG. At, ubi demum anno 1330. Andronicum juniorem, SAnr renovatis cum Michaeie Bulgaro fcederibus in caput fuura confpiraffe, Buigaro^perac Pr0Pediem in ditiones fuas irrupturos feniit, & ipfe arma expediit, fiiium Ste- atque Achridain, nonnullasque alias imperii urbes non fegniter oppu< SSir^'gnare aggreflus eft. Erant haec hoftilitatis praeludia, quae anno deni-que 1331. in apertum bellum erupere (B), cum Andronicus IIL per Pelagoniam, Michael vero Bulgarorum, Scytharumque copiofo ftipa-tus exercitu per Paeoniam Serbiiae infufi funt, cunftaque ferro, & igne evaftarunt. Praelium, quod tunc Stephanus Dufianus Urofii III. fihus pro patre cum Bulgaris contraxit (C), varie narrant Scriptores (D): ce-cidifle in praelio Michaelem omnes perhibent. Chronicon noftrum hsc Czdes Mi. pauca de eodem refert: Exiit Princept Scytbarum Micbael Quar cttm ma-fniflui %i- gn0 exercitu, iT cum eo natiancs circwnpofitie Tartari Bafjarabi, quos illt flori*. ducebat ad occupandum regnum avituin beati Regis Stepbani. Verum ipfc bic Gkar re nulla ejfetfa cecidit infcliciter injoveam, quam jiruebat alteri. Et cm cecidijfet in praelio, adduxertmt eumin Gegligovo, ubi mox vitam finiit, fi-pulcro donatus eji in Ecciefia SanSi Georgii in pago Goricbina: exercitur vero confujus turpiter rediit. Enituit eo praelio virtus Stephani Princi-pis, & Theutonicorum militum miile tercentorum, quos Ragufsei in Regis obfequium conduxerant. Vi&oriae a Serbis relatae is fructus fuit: ut Tbeodora fuperindu&a Michaelis vidua Conftantinopolim a Bulgaris Proceribus depulfa fit; Keda vero foror Urolii Regis cum filiis, ad capeflendum imperium, exquo,quam inique, tam propudiofe olim eje-&a fuerat, revocata fit (E): quod tamen, nec ipfi, nec prolibus diu-turnum fuit, feu gentis mobilitate, feu negotiorum mole aliud expo-fcente. Nam paucum poft tempus, Alexandro totum Bulgarise impe-rium arripiente, Neda Regina cum Joanne filio ad Stephanum jam per Ser- (A)Cantacuz. L. 1. c.y. fB) Cantacuz. L. 1. c.21. Gregoras L. 9. (C) Or- binus, Ritterus. (D) Gregoraa, Cantacnz. Orbinus, Chron, Serbl. MS- (E) Cantacuz. L. 2. c. ai. de STATIT REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 267 gerbliam regnantem, Simeon filiorum alter ad Tartaros tranfiit (A). jtftterus his fuperaddic: Bulgariam a clade illa Serviae vedigalem fa-ftam, obftriftamque ad XII. vertagos, falcones totidem, ac bello ex> pofcente praeftanda pari numero armatorum millia (B), quae unde, nili ex Laonico, & Luccario fumferit, ignoro: nam Scriptores ca-teri, nec tributi ejus, nec clientelae meminere: quae, fi etiam fuit, diuturna non erat. Nam anno jam 1336. faftione Procerum ejefta de-funfti Urofii Serviae Kegis foror Neda cum prolibus, nunquam ad re-gnum rediit, folusque Alexander, affinis Stephani Dufciani, fuo ju-re rexit. SERBL. Vi&or de Michaele,& Bulgaris Urofius, Stepha-num filium ob operatn eo bello praeclare navatam, atque in vidoriae praemium Zentana regione donavic, quanquam adhuc caelibem. Ibi, dwaiux.'', cum procul a Pacris confpe octavum. tonjeSur ejl: ubi, toieratit muitir folicitudinibur, Divur NiaUur tertfa jam fe ipji vifemlum prabuit, dixitque: PARA TE, STEPHAHe ' AD ITER; STRANG DLATTONE FAUClttAf IN ARQE DECHAN: quod & faSum. Occifi corpur tranilatum ejl in caenobium cbani , zp/ conjiruxerat, i» quo bodieqite quiefcit incorruptum, 9«ff miracula patranr, ac fanitates impertienr, odnrem JuaviJJimum exbaij" tTrifit Ge»»/f heatus Sttpbanus tres fiiiot, nominajient Dusman, Dujia» frslcu fcr Jilias duas: Eiacfam, fer Tbeodoram. At Gregoras invito Stephano, qui tunc annum vicefimum fecundum agebat, caedem pera„ dam tradit (A). " ' BULG. Hsec, fi ita, quemadmodum a nobis narrata funt, fe habeant; Sanftum quidem, & graviffima paifum, ac facrilega de-mum nece fublatum Stephanum Urofium admifero: at nondum affe-Xaethm 1uor> T* cau& & Martjrii lauream, & Martyrir titulum eidem Martjrribus veftra adfcribat hiftoria, nifi odio fidei, aut virtutum peremtum ve-to? 0D* litis: quod quidem etiam efte potuit, quanquam caufa alia neci obten-deretur. Nam, cum hunc quoquej Ecclefiae Romanae fide, ac obe-dientia conjun&um comprobaverimus; efte fane potuit, haec ipfa con-feffio odiorum origo adverfus fan&um Regem apud improbos quosdain Proceres a Sacris Romanis averfos, ac Schismati perdite addiftos. Hoc vero ufcunque fit, cultui ejus religiofo majores veftri diem XI. Novembris deputarunt, quo ad Superos migravit (B). COLLO- (A) Gregoras t.$. (B) Calendaria Servia. COLLOQUIUM NONUM. D E STATtT REGNI, ET RELIGIONIS SER. BLORUM, REGE ET IMPERATORE STE- PHANO DUSIANO. 1 vr —' ■- - SERBL. Poft Cfuclclctti p&tris caedem, regnum aufpicatus Stepha-nus bellum continuo Graecis intulit, & fubjugatis eoirum par- j tibus, tandem in urbe Fhaerarum Imperatoris nomen, ac diadema fumfit, di&uS Czar Snpban. De quo cum plurima fcribi poffint, DufiwfgS hiftoricus nofter univerfa in haec pauca contraxit. Patriam, inquit, ^«rrkp?1" ittujiravit quam maxime^ & fubaftir ditiouibUr «ircumpojitir, regni Ser~ via finer parte ex omni ampliavit, gejlit bellir quam p/urimit. Erexit prope Prirren ai Bijbfi%e Jtuvium Ecchjie.m nobilem bonoribur JanBorum Arcbangtlorum Micbaelh fr Gabrie/it, in qua & Jepulcrum naSur eji^ tum vivendi finem feciffet anno 6804. f AJ menfir Deeembrir die XX, qui in Dominicum incidit. Genuit Uroftum filium anno 6845• C^Jt & fuccejfotem imperii reliquit: Proceribur ad fidem juveni Imperatori fanBt Jervandam juramento multiplici, borrendisque execrationibur , adfriSir. BUL(J. At, quae de liiaximo hoc Rege & Imperatore fcri-ptores alii memoriae prodidere, taro magrta* tam iniignia funt, ut al^asde™ r*£ jure iibi peculiarem hiftoriam vendicertt. Nos prdecipua, & primis ptoribiu. tantum lineis adumbrabimus. Stephanus a mifericordia, & profuiis eleemofynis cognomentum Dufani (C) fortitus, ob praepotentiam, e-tiam Silni (D) diftus; ut ftatura fupra ejus temporis homirtes emi-nebat (E) ita corpbrc ad eiegantiam, & Majeftatem conformato fu-it. A liberalitate, munificentia, pietate, caeterisque aniini dotibus, quae Regem magnum eificiunt imprimis confpiCuus, ac inter fum. *nos aevi fui duces numerandus, Servifc regnum ad fupremum feli-citatis apicem perduxit. Ducibus armorum fortiflimis, ac validis in- Xxx 2 itru&us -tacuzeno nuptam volunt, vereor, ne confuderint cum filiaLiberi, feu Vukafini; quanquam nec haec Matthaeo, fed fratri ejus juniori Manue-li nupta fuit (G). Yyy 2 SERBL. (A) Orbinus. (B) Thurozius, & alii Hungarix Scriptores ad annum 13 f7* (C) Orbinus, Ritterus. (D) Villanui. (E) Scriptores Hatini ponunt XVIII. O&obris. (FX Conllat ex Nicephoro Gregora L. 9. abi de Pa. tris cacdc agit. (G) Vide Cantacuzenum L. c. 48* & L. 2. c. ]g. Q74 COLLOQtTIUM NONUM. • « SERBL. Poft tam multa, gloriofaque de Stephano Re^ Ejafpi&u> ac Imperatore in cumulum coiiedla, reliquum eft, ut in ejus religi0. nem diligentius inquiramus. Principis piecatem commendat apud nos cumprimis, coenobiorum, Ecclefiarumquelcomplurium, ereftio, inftau. ratio, dotatioque, tuirt & tributuin, quod Ragufaei ob Stitgmm, & Pontam Imperatori pendebant, Hierofolymitans SanAi-Michaelis Ec-clefiae transfcriptum, ccenobia coirtpiura, inter qua funt montis Atho, ac hofpitalia au&a, & amplis beneficiis dotata. Denique parem cum Avo, & Parente venerationem in Divum Nicolaum gefliife Stepha, num, teftls eft Antonius Beatillus (A), & diploma Ragufae anno 1345. exaratum, cui titulus praefixus legitur: Stephanur Dei Gratia Romani^ Sclavonia, & Albania tmperator. At in Romana Sacra, Sacerdotium-que iniquiore, imo hoftili fuifle animo Orbinus innuit, cum defpolia-tas ab eo auro omni, argentoque Latinorum Ecclefias per utraraque Zentam, refert. Et quanquam fa&i invidiam in Helenam conjugem derivet, ac Pontificis minis perftridum, dainna omnia refarfifle Eccle-fiis tradat, nondum tamen per hoc e hoftium Hatinae Ecciefiae numero Stephanum exemit. BULG. Fruftra tu ex Orbino invidiofa haec in Stephanum contorques. Nam, nec Helenae, nec Stephani eam labem fuifle, ftl quorundam iniqnitatis, & abominationis Jiliorum, teftabitur infra ipfe Romanus Pontifex. Et vero non alienum, imo & Latinorum Sacris addi&um Stephani animunt plura detegunt. Nam & Senatus Veneti albo adfcribi voluit, & Raguiieos Romae apprime devotos fovit, qui-Jbus Sta^ni, ac Ponta donationem firmavit* ad quos anno 1346. & rur-PropenTo fum 'B514 invifit. Confirmant idem Latini in aula aeque, ac exercitu & SiQi»°e' freclueni:es: expetita cum Franciae Regis filia connubii neceflitudo, ne-sum. gotiatio praeterea unionis, & Ecclefiarum concordiae cum Ciemente, & Innocentio utroque Sexto: reprefla detnum fevere Schismaticorum in facralatina iicentia, iplaque fidei, ac obedientiae profeiiio, quam per Legatos, & literas Sedi Apoftolicae teftatam fecit. SERBL. Nova funt mihi, quae ais, nec audita ha&enus: iftorum nuilum in manufcriptis noftris veftigium , & neque Dalmaticis, Latinisque rerum noftrarum Scriptoribus. Age igitur, & recenfe pri-mum Stephani cum Clemente VI. commercia. ,!oe£ BULG. Recenfuit ea Raynaldus ad annum 1347. (B) in hzc fiarnm verba: Concepit, inquit, Stephanus Rajcia Rex pium ejurandi Gracorum gwaCiem.fcbismatis, ac redintegranda veteris cum Romana Ecclefa conjunSionis defi- .Vl.perScu? J^fum tarenfem dertum, Epifeop, (A) In Hiftoria S. Nicolai BarcnHi. (B) Ez Regeftp Vaticano n. jo. DE STATU REGNI j ET RELIGIONIS SERBL. ag3 icrium (A), f««* SCUTARENSIS EPISCOPI optra fanifi- c/$t: Clemenr illum ad pcrfciendum Sacrum Conjilium excitavit, P.omamt-pe Ecciefia pro tuendo ejur regno amplijjimum Jiudium ejl poliicitur JitbjeSit litcris (B), Clemens Magnifico Principi Stepbano Regi Racite illujlri gratiam in prafenti, qux perducat ad gioriam infuturo. In quibus, poftquam pluribus difleruit de providentia Divina, quae nationes omnes ad ejus-dein Ecclefiae obfequium traducit; deque fua fupremi Ecclefiarum pa-ftoris in fide propaganda, congregandisque populis folicitudine non- Epiftoi» nulla praefatus eft, haec fubjungit: Cum, fcut Utamer, referente venera- 2's'eph» bili Jratre nojiro MARCO EPISCOPO SCUTARENSI, audivimut: Tu ;um iivinitur injpiratur, tT SanSi Spiritur gratia iliujiratur, tua, & populi^1' tui qnimarum faluti intendens, gregem ipjum ingredi, rf//Wo cujusvir pejii-jtri fermento Scbismatis, dejideras, fcr affeSasy in Jinu SanSa Romana Ecclejia matiis omnium Jidelittm, fr magijira communitati fdelium ipjorum falubriter congregari, & cum eis portionem integram bonorum illorum, qu* fuis fidelibus praparavit Dominur, ipjo donante abundantius vaieas prome-rtri. Nos, qui ioeum illius, quamvis immeriti, /4»e» tenemus, quarit falvos ficri, neminem vuit perire, exinde gaudii, fr* exul-utionis rore perfufi, fcr e/Wew, qui reSum tibi dedit, «* perfertur, Jpiri* tum, immenfas gratias in bumilitate Jpiritus refcrentes^ tua Julutaris de-wtionis in bac partt propofitum multipiiciter in Domino commendamus, fHtfj» rogantes Excellentiam, fr attentius in Domino exbortantes, quatenus mceptum, divinitus injpiratum propojitum bujusmodi non exjiinguas, fed potius magis, tTmagisJervear in eodem. Nor equidem more illius bominis Evangelici ovem perditam requirentis, & Juper bumeros reportantis ad gre-.ffm9 Te fuscipiemus i»ter bracbia paterna diliSionis gaudentes9 firingendo cbaritativis amplexibus Te tanquam flium pradiieSum, TUISQJIE HO-KORIBUS, JET COMMODlS9 QUANTUM CUM DEO FIERl POTERIT, INTENDENDO. Supcr quibus eidem Epifcopo9 quem tua btnevolcntia recommendamus , propenjiur Jidem credulam foteris adbibtre. Ut Mttem de tua intentione fupcr bis operofo efieSui mancipanda plenitts conjoie-mur, ;/or w/zr illa, quafumus, ejficere per tuar literar certiorer. Datum Avenione VI. Nona^ Nlartii, anno VI. Addidit his hortatorias ad Rafbiae principes (C). Ad Nicolaum Bucbiam Frotoveftiarium (D), Grf-^Ejudem gorzw» Galubiam Rafciae Caefarem (E), aliosque Proreres: ut ad prifti-Principea nam Ecclefiarum conjunftionem revocandam pios adderent ftimulos8"*1*' Regi Stephano: fe enim paratiflimum eife ad eundem finu paterno ex-cipiendum, omnique amoris fignificatione, ac ftudiis profequendum. SERBL. (A) Erant nempe in au&o Stephani imperio, ut plures provmciac, ica multae fane divifae ab Ecclefia Romana. (B^) T. f. Clementia epift. fccr. p. 1019. rC) Tom. f. Secr. Clementis p. ioaf. (D) Ibid. p. 1020. (E) Ibidem p. ioat. Zzz 312 COLLOQUIUM NONUM, SERBL. Marcum Scutarenfem Epifcopum, non fuo ingenl0. a«f«fps?e. arbitratuve, fed Regio nutu, mandatisque egiffe cum Pontifice, piUni' tSZZl» Imperatoris fui Stephani propofitum aperuilTe, extra omne eft du-bium. Sed nec ambigo, poft acceptas a Pontifice plenas paterni aflfe-&us literas, Imperatorem, ut Papa defiderabat, propriis literis de de-ftinatione fua certiorem reddidifle, ac fors etiam aifumti ImptrUli? ti-tuli occafionem, caufamque, ac jus ipfum expofuifle. Quam cuperem eas ex Archivo Romano depromtas legere. Sed an , & quid deincej» Clemente Pontifice fit fubfecutum, penitus ignoro. BUL6. Utinam ad manum nobis eflent ipHe Stephani Irape-ratoris ad Clementem VI. refponforias, quas per legatum Avenio-nem ad Papam transmiflas fuifle nec ego , nec tu ambigis. Nicolauni Buchiam Protoveftiarium ad Joannem Franciae Regein pro conciliando conriubio Uroiii filii legatum anno 1351. fuifle, jam antea diximus. Etftitum An idem vero, aut Marcui Scutareujir Epifcoptu tunc, aut paulo an-affliflum"1" tea defideratas Regias refponforias Ciementi obtuierit, tacentibus Scri Nuncio»' ptoribus, pro certo affirmare non aufim. Videtur vero propius, defi-i«e opttfle, deratum refponfum, Regem in longum haud diftulifle, eodemque ex-pofuifle pium fuum propofitum, fe, regnumque conjungendi Ecclefiae, iisdem vero, aut aliis fubinde literis adumbrafle profligatum Religionis ftatum per ampliflimas ditiones fuas, errores, abufus, exceflusque enormes, haereticorum, fchismaticorumque eflraenem licentiam auden-di quidiibet: & ad extremum viros Apoftolicos, qui tot malis reme- 1 dium adferant, implorafle: ac denique fe, fuamque operam, ac autho-ritatem ad corrigendum aiflidum Ecclefiae ftatum, perficiendumque, lar-giflime addixiife palam fit ex iis, quae immiifis in arsnam illam viris Apoftolicis, Clemens deinceps egit per Serbliam, & ipfe Imperator Stephanus. m SERBL. Hoc vero eft, quod cognofcere magnopere cupio, quando in nofttis annalibus altum de his filentium, & vix aliguid Dal-matae etiam Scriptores. Ciemem BULG. Clementem VI. convulfo Ecclefi® Serblianae ftatui mitrit £-n0t indoluifte, Stephani pium propofitum collaudafle, excitafleque ad re Serviam fte ceptis incumbendum, perducendasque in finem optatum intentio* ad"oereeI"nes pias, res eft indubia: & cum complures haeretici, ac fchismattci in fowi?1"8"* Eafciae, Albaniae, ac Sclavoniae, aliisque adjacentibus partibus effufe licentia graflarentur, bos mali Jeminis Jatores, loliique, a finibus chrifti*' norum arceri juflit, huncque in finem anno 1351. nuncios fuos confti-< tuit Antonium ex Minorita primum Hitropolytanum, ac tunc Duractttfe* Archi-Epifcopum, Eliam Ragujinum, acj Bartbolomaum Tragttrienje0 Antiftites, deftiriavitque in Rafsiam ad exequenda mandata Pontificia. Teftifi DE STATU REGNI j ET RELIGIONIS SERBL. ag3 Teftia Horum eft Vadingus(A), qui Tomo 6. annalium eitat epifiolam ^isdem a Pontifice infcriptam Avenione XI. Kal. Septembris 1351. refertque Apoftolicam eam expeditionem oppido diificilem, ac laborio' {am Nuncios illos ingenti alacritate fuscepifle, praecipuaque fui com-mendatione, ac magna gentium iilarum utilitate legatione perfunftoa. Sed ea Clementis ad Regem epiftola per nuncios delata, ad manum nobis non eft. SERBL. An vero Nunciorum relatio ad Clementem fada in tua eft poteftate: multa fane ex ea innotefcerent, quae ad Stephani Jmperatoris commendationem faciunt: nec enim absque ejus favore, ftudio;, auxilioque falutare quidquam agi potuit. 1 BULG. Ex regiis literis, quas poft deceifum Clementis de-dit anno 1353. ad Innocentium VI., palam eft, magnas in ea nuncio- IV. rum Apoftoiicorum expeditione facra, partes fuifle Stephani Regis, ac legSJtd Imperatoris: Sed, quod magnopere doleo, latent hodieque aut in Ar- JjU y? chivis, aut colleftionibus, qua: mihi praefto non funt. Raynaldus paucis innuit: Stcpbanwn RaftU Regem mijjir Oratorilus ad Innocentium, jignificetjfe, fe redinttgranda veteris cum Romana Ectlefia conjunBionit cupi-lijjimum effe. Rcprcjfiffc fbismaticorum lictntiam, qui Sacerdoter, ae Prte~ fulcs Catbolicos dignttatibus, Ecclefiisque perturbabant, atque in eam pro-ruperant vtefaniam, ut Baptismo, & Confrmatione ritu Latino initiatos, ntgarent Cbrijio eonficrtUos: atque idcirco Sacramentis iisdem ritu Grtceo re~ petitisj contaminarent. 1 SERBL. Sed haec mala Serbliae, & remedia a Stephano pofita fortafle ex ipfis Innocentii refponforiis adRegem, ac inftru&ione Apocri-fiariis, quos ad ipfum deftinabat, data, plenius, luculentiusque inno-tescent. Novi enim, Innocentium VI. anno 1354. incipiente legatos Apoftolicos Bartboiomtcum Tragurienfim jam antea Regi cognitum , cha-rumque, & Petrum Tbomqfinum PaUenfim Epifcopos, ad Regem expe-divifle, eosque pro more folemni Romanorum Antiftitum, inftrudtione propria, ac peculiari munivifle. BULG. Innotescunt, proli dolor! odia, malaque, ad quae ^chisma fors, & Serblianos quosdam Graeci ritus, in gentem propriam, cognatam, & ejusdem prorfus fecum originis, quae magna parte Sacris Z zz 2 La- (A) Vadingus T. 4. Item Raynaldus ad annum ijf 1., qui ait, Lcgatos in mandatis accepifle, ut promulgent proceflionem Spiritus Szn&i t ex patre, filioque, ac errores dedoceant: jam enim Cerulariani acriter oppugnabant Latinorum confecrationem in Azymo, quin & Baptismum, ac Confirmationcm, 3 26 COLLOQUIUM UNDECIMUM. Latiftis operabatur, impulit, armavitque: & quibus Rex Stephanug pro molulo, ac viribu3 iimitem pofuic. Innoce&ic & conftans, af invariatum Regis deliderium Ecclefiae Romanae adhjerendi, cujus Pon. tificem, Cbrijli Vicarium agnofcic, ac profitetur: & quoniam per ea-dem tempora Cantacuzeno, & Palaeologo pro imperio concendencibus Turcae in Europam, velut auxiliarii, non una vice indu&i funt, & chriftianos Bulgaros aeque, ac Serblianos, nec a Graecis abftinentes, divexabant, fedemque jam in Cherfonefo Thracica fixerant, in hos figna inferre, Ecclefiaeque confiiio, & fpiritualibus adjuvari prasii-diis enixe exoptabat, rogavicque parces Dtteir chriftiani exercitug, fibi Apoftolica authoritate deferri. SERBL. Cunila, quae ftridiin acculeras, quia uberius liter» Innocencii ad Stephanum explanant, eas primum refer: tum & inftru-ftionem, qua idem iegatos communiit, fidenter produc. lanoeentii BULG. Innocentii literae (A) ad Regem Avenione exaratx JnJS^S IX. Kal. Januarii anno Poncificacus II. (B) fichabenc: Imtoetntius &c. R«ge«n. Stepbano Regi Rajcia illujlri gratiam iu prajenti, qua psrducat ad gloriam injittttro. Pcr dileSos JHior Bojidariwn Judicem generalem, & Nejiegiun Cbepbaliam Geren, ac Damianum de Catara civem Catarenjem apocrsfia-rior, ac procuratorer magnitudinis tua, ad Nor, & Sedem Apoflolicam, die-bur non longs prateritir dejlinatar , 47* prajentatar nobir per apocryjiarior ipjor literas Regiar attrea tua Bulla munitas, nojlro Apoftolatui intimajii: £x quibui qfi°d audito, quod quidam Ecclsjiarum, & monajieriorum Pralati regni tui elucent Jideles ejusdcm Ecdejix, erant Ecciejiis, & monaJieriis9 in quibus canonice xftf? pfeinjiituti fuerant, per quosdam ABOMIXAPIONIS FILIOS, contra ju-fici«.C,,h°"7Htiam dejlituti: & quod alii quidam, eisdem, 1? aliis fidelibus Santia Ro-mana Ecclefa Catbolica, £T Apojlolica in eodsm regno morantibus, injurias^ iX contumilias irrogarent: $2T quosdam ex Jidelibus ipjis ad reiterandum Ba-ptismatis, & Confrmationis, per eos rite fuscepta irreiterabilia Sacramcn-ia, invitos cosgerant, non fne gravi offenja Deiy & lafonefdei cbrifiana. 7TI, VELUT SINCERUS IPSIUS FIDEI ZELATOR, ET CULTOR, id molejie ferens, ac gerens , prout debueras, admodum displicenter: fr ctt- ^ro reverentia Redemtoris tui, qui ejusdem eji antbor fidei, pro lutts tua merito, tantis malis provijionis tua Jiudio Jalubriter obviare: Jitb indignationis tua paina diJbriSe praceperas, Pralaios defitutos, «w-/«fi Ecclejias, monaferia ipja, quibus fuerwu, fcut pramittitur, defituti, refiitui cum ejfeSu: Jex monaferiis tunc txprejjis, duntaxat exct-ptis, quibus dt propriis Abbatibus, ad evitanda Jcandaia, & pericula im-minentia, /»» licitum effet omnibus in diSo re-gno morantibur fidem9 quam ipfit Ecctefia tenet, rfort/, fcr pradkat, libere, jy wV competcrctt iltam doccrt Voce libera, fcr publice pradicare. Et quod, ut Jittceriorem te probares verioribur argumentir ipfiur catbolica fidei amttorem, roj, qui ficUnditm bujurmodi ritum, fiT forrjtam Ecclefia pradiSa Baptismatis, Confirmationis Jitsceperant Sacra-mtitta, fcr ve/ v», metuve coaSi ,ficut pradicituT, vel forsan errore devii bujusmodi Sacramtnta, juxta ujitm, imo abujiim verius, & abominationem, 4/1,1?» damnabititer iterarunt, arbitrio illorum, libertatique relinquens, ipfis ab bttjusmodi reatu beneficium abfilutionir impendi, eosque aggregari vnitati ejusdem Ecclefia, wwtt pcthras , pio fiudio prosttrarar. Ac tandcrn ECCLESIAM IPSAM, DOMIKAM, AC MAGISTRAM ConfdEo CHRISTIANORUM OMNWM: AC ROMANUM PONTWCEM7eS*l%. \1SLIVERSALEM IPSORUM CHRlSTIANORUM PATREM, ETphiai' VERUM IPSIUS CHRISTI VICARWM, AC BEATl PETRI PRIN-CIPIS APOSTOLORUM SUCCESSOREM FIRMITER ASSERENs, SIMPLICITER CONFITENS, ET HUMILlTER RECOGNOSCtNS: divota infiantia Jitpplicafii, ut tibi Apofioticd BenediSionir munur per Apofiolicar literar mittere , fcr nihilominur defiinare ad regnum ipfum ali-quor viror prohor, timenter Dettm, fcr 1» pleniur eruditos, venerabitir fratrir nofiri Bartholomai Epifiopi TragurienJir dudum in par-tihur illir Apofiotiea Scdir intcrnuncii, feliciter, Javente Deo, incboatir vptribuT, projecutioms adjicerent Jiudium, per quod ad optatum perduce-exitum, dignaremur. Idemque Tragurienfs Epifcoput, cUjus rela-fc adbiberi fidem, jprr e^ew? literas petifii, nobis esdpojiiit: quod Tu be"J in"Jr. poputo cbrifiiano partium Oricntir, fuper aJfiiSiombur, fer perficUtionibut «"tott* quibur eor Turcarttm JuroT irnmanir indefinenter dngariat, vijcera pittatir Pegia ad compajfionem aperienr, fcr opprobria cxprobrantium nomini cbrifiiano tollenda, vLr auferendam perfidam getitem credentium defi-*ibur: attendenr animi ttti %elum, & excitant potentiam Kegia dignita-tif: dejiderabar ab eadem Ecclefia matre tuat contra Turear ipfor Capita-ordwari; ut Ecclcfia ipfiur fpirituali adjutur auxilio, direSur nnfilio, virtute AUiffmi, qui piir favet libentcr operibur, gtegcm Domini Aaaa *pfim9 316 colloquium nonum, ipfwn, veltil populum, de luporum eorundem, Jcilicet Turcorum faucihi!f potenter eruerer, fubaSam jugo mijerabili Jervitutir, cbrijiianam folveret libertatem. Quibur omnibur intellc&ir, exu/tavit cor nojiruin i,t Domino, fatetta- eji fpiritur, & menr ipfa in jubilum gaudii potiorir eru. jpif, rfc e^tiezw £cc/g/?<» Ei, qui, ubi vult, fpirat, fcr cor thronum corroboret, & Jceptra confirmtt: u tatidtm Te y fubjeQosque tibi. populos caleftis regni faciat cobaredes. Nosque non folum in hujusmodi Capitaneatus ojficio, fed in quibuscunque aliis honeftis, & licitis, uo/vi quantum ctnn Dco poterimut, Apoftoiicis favoribus, />ro/z- y^ pttmttr. Datum Avenione IX. Kal. Januarii anno ll. qui eft falutis JJJ3/"d 1354. Ejusdem argumenti literas exaravit quoque ad Heienam Regi-jww Raflix, & Urqfium filium juvencm Regem. jinm, SERBL. Nec prateritum a Papa pleno zeli fuiffe putem Patriarcbaw Serbiia, Arclii-Epifcopos, Epifcopos, ac Summos impe-rii Serbliani Proceres. Iriferenciae huc funt fingulae, nequid noftros praetereat. BULG. Archi-Epifcopo Serblije, Patriarcba titulum, quem Graci, ut antea diximus, genti noftrae invidebant, & objedtis etiam excommunicationis terroribus abrogatum ibant, Innocentius VI. pro fumma in Ecclefias poteftate, ultro largitus eft, ac ratum habuit: uc adeo Graecorum fulmina, minasque, tuto hodie Serbliani ridere pof-fint. Sed .his omiflis, epiftoJam ipfam audiamus: Jnnocentius &c. JOANNICHTO PATRL4RCH/E SERVJZE, Mediator Dci, ^ hominum Item *A Chriftus JcJus iti Petri peiray Roniatia videlicet Cathoiica, ac Apoftolica Eccle- yham Serj jvii °»«»/ot// fidcliutn Chrifti maire, quaui folus ipfe Jundavit, raw, flf regir:vlXt qua fupcr cunt/as a/ias orbis Ecclefias oltinct Divina difpofitione Pritnatum cujus idetn ipfe Clriftvs atffor «/?, crcavit, ficque il/am infolubili vinculo, infeparabiti ttnione coju/avit eidettt: qttod} /icet mu/tos ab ipfius Ecclefia torpore , faUente diaho/o, vel contaghfus barefis morbus abjtcerit^ vel fcijfura * * Aaaa 3 3 26 colloquium UnDECIMum. Jamuati Schismatis /cpararit, ipjTus tamen fiJei immaculata finceritat apui tar dtm Ecclt/tam infeparabiliter permanens, velut gramtm tritici-t quod per »hfc>" fum palea purgatius remanet, lux fulgentit fideris , qua apparet clarior pCl I«j Kegif excujffionan qffitscantium ntbularum femper purior elucefcit. H/EC Sdtyy StcpbuL cHaRJSSIMUS 1n christo filius noster stephanus rex RASCIJE Hlujlris prudenter confiderans1& dolens multos ex natianibm fi[, fubje&is, ab eadem Ecclefia per fciffuram inveterati S chismatit, procurante femj[ natore fcandali, patre doli fuiffe divifos , & filuti multitudinit, qua ignara iti. nerit veritatis, per abrupta gradiens, in pracipitimn ruit9 & quafi navit iu mediis fiutiibtts fine remigto, mtrgitur; defiderans providtre i apud nos per littray, & nuncios fuos fupplicittr inftitit, «f ad partes i'fas, wroj aliquos timttnet Deum, tf in lege ejut plenius eruditos trantmittere dignaretmr, errorum inde tribulis evtirpatis, (f evulfis fpinis quontmlibet fcandalorunt, /» eh fert. rent femen vita. Nos anthoritate prafati Regit httjusmodi pium dtfiderium, &» laudabile propofitum opportunius in Domino favoribus profequentes , fperantts in illo, qui eji verum lumen de lumitis omnem hoininem illuminans, quique laph eft angularis miffus, ipfias Ecclefta fwtdamentum. parietem utrumque conneiteut; qttod ipfe de cordibus trrantium quorumcwijue intorantia ttnebras virtutis fute potentia effugabit, E?1 illumnabit claritatis fua luce oculot mentium eorundm,, «f grejfus eorum ab invio retrahant, dirigant ad falutem, «f «r/ eamitia Ecclefim univerfalem omnium fidelittm Chrifti matrem convtrfi, incipiant chri-ftiani vivere, qui viventes mundo, //>/? Chri/io mortui comprobantur. Ventrabi-Itt fratres noftros Bartholomaum Traguvienfem, Petrum PaShnfem Epijcopos, Apoftolica Stdis nuncios, wror »//£«* pnbitatis experta, profunda /cientia, probatce yirtutit, ar zelum Divina legit habentes, ad SERVIj^, RASCIM, ET ALBANUE REGNA, C^ fn^&i Jfog/f fubje&as dominio, mus deftinandos. Ideoque difcretionem tuam monemtts, requirimus, £r bortamr ■ in Domino illatn attentiut deprecantes 9 Tibique in remffioaein tuorum peecami-mtm injungentet, quatenus prudenter conftderans, quod ficut fides, ^a^ «0»»// Keprehen- efi, /» nttllo poteft efft fui diffunilis, apud candem Ecclepam infeparabi-ch J!*mu' fiter, ficut pramittitur, permanet; fic, qui extra ipfam Ecclefia conmunioum fuerit, efl procul dubio extra fidem: & qui extra fidem manferit, Divina gra-tia particeps tffe non poterit, nec adoptimem recipere filiorum. Ac fatnens, quod fpecialiter tibi, /» greg* Domini, ipfa videlicet multitudine Paftoris gt • rit officium, QUANQUAM ILLICITE, Ct/A/ M?jV 05T/£/.W, ID EST, PJEff ECCLESIAM IN OVILE OVIUM, ALIUNDE INTRAVERIS (A), incumbit ex debito, ut priut viam veritatit intelligast & cu• (A) Arguitur ob negledam petidonem Pallii Sed cum hune vetuftum m°rCrn Honorius III. in Saba I. Pechix Archi-Epifcopo urfiffe non inv«n'atur' privilegio, aut longa annonim feric, apud Servianos mo» ille »n fuecudinem venit. «- - DE STATU REGNI j ET RELIGIONIS SERBL. ag3 aiflodiat initUefiam, & fit per illam ineedens, puris, & re&is gr/g/ vita ^ maribus, doffrina ducatum prabeas ad falutem, fiCqUt njum aj aterna vita pafcutt introdutas: diffos Epifcopos tanquam Dti mmiftnt , pro Z?/-vj„a Majeftatis * noftra ± tf Apoftolica S edis reverentia bcnigne recipiat ho-norifice traffes, ac favorabilittr profequarit, eorum fahttaribus ttmitis, ac do-Hrinte devotius acquiefcas j ipfisque in perfecutione tam falutaris% & Det accepti ntgotii affiftas tonfiliis, fcf opportunis ; negotium ipfum, praftdnte Deoy cujus eft proprie propriumt & tuo cooperante minifterio ftudioso, v«//twni firducatur ad exitum, eandem Ecclefiam reHafcentis prolis mu/tiiudo /aijficet: Tutjue a retrilutort bonorum omnium, cui nunquam Jtne remuneratione fervitur, tnetcedis pramiutn, qui in grege Domini j /»o/>a/o Jci/ket chriftiaho Pafto. ris vice fungimini, ** debito fpecialiter incumbit ojficii, eidem gregi lingua mi• ajiirio ducatum falutis ofitndere 3 ftbique pafcua aterna vita dire&ionis virga mnflrare i eosdem nuncios pro reveremia Divina Majeflitist nofira vtftraque faltitis obttntu benigne reCipiatis > tf favorabi/itet tra&etis -t ac ipforum falutaribus mnitis, doE/rina devotiits acquiefcatis, ftbique in profecutione iatti fa/utatis ne-gotii, eonfiliiSy & opportunis auxiliis ajfiftatisi ita, quod httjusmodi ntgotium ve-firo cooperante minifterio fiudioso, votivttm perducatis ad ejfeffum, vosque in prar-fmti fama gloriam t infuturo aterna beatittidinis pramia cOnfequi valeatis-. Datum, ut fupra* . Denique nec multum diifimiles fuere infcriptae O/i- item ad 1 tw/d De^oW 5ffm4?: JV^o Cafari Serviae; Gforj/o Af»g»o i^b^^/p^^* & Gaycd iimiliter Magno Logotbeta: Decano Sebaftbcratori Serviae: G#/7-io /0 nomine fe chriftianis profitentes ; fidei tmtn thriHianx pror/us adversi, /» Rtijfia, & Albaniee, tf Se/avonia t ac aliis circuin tdjacentibus partibust inconfutilem tunicam Domini nofiri dividere, rflrs conantet, «<• pernicioft fchismata fiufcitantes, NOVAS INTRODJJ. hrrorcsy CUNT(B) SECT.4S> variosquc feminare moliuntur errores: ex qutbtts, ut eli. & abuf"nS. recitemus : /«/w, pertinaciter ajferunt: SPIRITUM SANCTUM NON AFILIO, A SOLO PATRE PROCEDERE: uon attcndentts, quod^ficut nocentio at- Sacro-Saucla Romana Catholica, Apofiolica Eec!ejuf rnater fidtlittm omnhan, &* magijira tenet, docet, orthodoxoritm Patrum, atque Do&orum Latino• rumpariter, Gr.tcorum habet, incommutabilis, ^ vera fententia 3 Sacrique Con-ci/ii dtclarat authoritas: idem Spiritus Sanffus attrualittr ex Patre , & Ftlh tau.juam tx uno priucipio, fpiratione procedit. Iidtm mendaciter ajferunt contra eaj qua prafata Romana tenet Ecclefia: CORPUS CHRISTI NON IN AZVMO, FERMENTATO PANE CONFICIDEBERE-, ETQUOD IN AZFMO CONFECTUM ESTy DENEGANT ESSE CORPUS CHRI■ STI. Illttilque in fua damnationis cumuluni blasphemih inclamare, deturpare m■ »//«, fctkratius eft 9 CONCULCARE PEDIBUS NON VEREN- TUR. Dicunt tiiam, FORMAM BAPTISMATIS, £T CONFIRMATlQ-NIS juxta ritum, primere non curamus, y/ VERM FIDEI TRAMITE DEVIARE. InttlUxi■ mus, «/«», quod nonmtlli ARCHLEPISCOPI, £7' EPISCOPI partium taruo-Idtm SACROS ORDINES iudecenter, Sacrorum Canonum iufiituta. c»n- ftrutrt. - "i ■/ (A) Innoe. VI. P. p. 427. (B) Ex quo patet recens, nec multo antea l»oS errores irrepfifle in Serviam per Cerularii afieclas, qui Scrblorum a pienter refudit Pontifex. Regem vero ipfum, quem ex vano critniQa. tur Orbinus * iftorum fcelerum, injuriarumque necfautorem, nec par. 5eX in- ticipem fuiffe teftis eft: imo, ubi talia auditu percepit, audentium fu. noeentii rori pro virili obftitifle, exceffus correxiffe, refraenaffe audaciam, in. Stephano juriam, ac damna reparaffe, abaftos vi paftores Ecclefiis reftituiffe optim». etepta revindicaffe ccenobia, templaque, eosque, qui feu metu, feu decepti, ritum deferuerant, ut ad priftinos mores, ac irtftituta redirent, venia a Pontifice deli&o impetrata, procuraffe: injurios Sacramentis, facrisque Romanis feveriflimis ediftis obftrinxiffe: cujus feveritatis exemplum dabit annus fequens in Epifcopis Graecanicis, hujus tanti maii authoribus, regione univerfa expulfis (A) : verbo: fincerum fidei catholicae amatorem fe exhibuiffe. Denique Regem eundem E'cplejiam Romanam dominam, ac magijiram omnium Cbrijiianorum, Romanumque Btn-tificem Cbrijii Vicarium^ & Divi Petri Succejjorem recognoviffe , tenere, & confeffum effe. Quare certus jam de ejus fide catholica, nec Regi ipfi profeflionem fidei faciendam more antecefforum Pontificum irape-rat; nec nunciis Apoftolicis, ut eandem exigant, injungit, praefcri-bitque; & orat duntaxat Deum, ut Regem in bac puritate Jidei, acde-votionir Jinceritate conjervet, ac tueatirr. Mittit dein defideratos nuncios, quibene cepta in regno promjveant, abfolvantque, corrigenda corri-gant, & falutari praedicatione cun&os Ecclefiae ar&ius conjungant: ad extremum proteftioni Regiae coimnendae nuncios, & perfeverantiam in bene ceptis, feque non Capitaneatut duntaxat officio adverfus Tur-cos, fed omni favorum genere, quje/is vota Regia pro viribus profe-cuturum pollicetur, ac /fpondet. Quae omnia, hoc eft, & verba Re-gis, & fada, ac petitiones ipfas, cum attento, ac libero a praejudiciis animo expendo accuratius; Stephartum Imperatorem vere catholicum, & Sedi Romanae obfequentem Principem, & capitalem errorum Ceru-larii hoftem, vel invitus pronuncio } nec invenio, quid praeterea a Rege Cathoiiciflimo defiderari valeat, jureque poflit expeti. BULG. Re&e Tu quidem, & prorfus adPontificis ipfius men-tem de lmperatore Stephano tuiifti judicium, quem de catholica ejus-e.viii«tio dem principis religione nihil jam dubitationis habuiffe, oftendit palam, Scriptorum gg titulus Filii inCbriflo cbarijjimi, quo ipfum ornavit: &, quod ulterio-Latmorum . „ _ J . . , . r n.. «ontra ite- rem ndei confeflionem, nec cupiat, nec imperet: quodque m reiracta- phanum. rjog ^ ac contumaces aUxilium bracbii Jkcularit, quod a folo Impera-tore fperari potuit, implorare nuncios fuos fidenter jufferit. SERBL. At Scriptores Latini illufiffe Regem Pontifici, fi-demque catholicam fimuiaffe, confidenter pronunciant. Atque, fi cau-fam fimulatae fidei repetamus, eandem pro folemni fuo more transfe- runt, (A) Paulus Jolincius. «•» .' • N ' ■ ' i tXR STATIJ REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 287 1 ^jnt, vel in inetum armorum Ludovici Hungafib i-egis- vel m ipemj quaffl conceperat, favore Pontificio, authoritateque, exolvendi fe, re-gnumque fuum fupremo, quod Reges Hungariae jfibi vendicabant, in Serbliam dominio. Metu vero belli folutUm, lpeque confequendi ope-ja Pontificia, quod optabat, dejedum; larvam dehique pofuiffe, & quis, qualisque animo femper fuiffet, palam oftendifle, hoftem fciUcet Latini ritus, ac Romanae Ecclefiae: cuim Petrum Epifcopuni Pa&enfem Viir nuncium Apoftolicum, virum fanftitatis confpicuae-, a peragendis m re- A«»St* gno Divinis fevere vetuit: Eisque^ qui operahti adeflient» regiam in-£*Pe™ dignationem, atque oculorum jaduram comminatus eft. Iftud nos ApoftX adA Petri Paftenfis Epiicopi edocent, & yitae ejus Scriptores, quos mta' Bolandus ad diem VI. Januarii retulit (A). Cogurit me haec talia mu-tare judicium, quod antea pro Stephano "conceperam. BULG. Fuerit ita plane, quemadmodum afta eadem perhi-bent: egerit tanta feveritate imperator Stephanus in Petrurii nuncium Sedis Apoftolicae. Nunc ex te quaero, aut iex Latinis potius, qui ex^jjjjj® his fidem Stephani in dubium vocant, imo & damnant: paruitne nun- iu tius mandatis regiis, & an a Sacris abilinuit? parueruntne & ipfi ri- situr.1"™ tus Latini populi ? denique, an Rex idem Bartholomaeum quoque Tra-gurienfem, alterum Sandae Sedis nuncium decreto eodem comple-xus eft ? 1 i 1 SERBL. Latini perhibent Beatum Petrum Epifcopuin, ut Deo conjundus, & excelfo erat animo, iniriis regiis fortiorem, Sa-cra, ut alias iri publicum peregifle, & Theutonicorum militum trecen-tos ut minimum, operanti Divina adftitifle: nec tamen invenio Petrum regno cum ignominia ejc-ftum, aut gravius quidquam in ipfum decre-tum. Sed, nec qui operanti adfuere oculis, vel pcena aliqria, mul&a-ti funt; nec eft, qui teftimonio perhibeat, Bartholomaeo Tragurienfi aris pariter interdidum fuifle. BULG. HinC vero concludo: abreptum quidem impetu, ac furore Regem, moderationis, aequitatisque limites exceflifle: quin & * culpa irreverentiae in Apoftolicum nuncium liberum , imiriunemque Haud efle pronuncio. At mox etiam iri fe redifle conjicio. Fidem au- Deftndi-tero catholicarii aut antea fiinulafle, arit tiiric inutafle, aut hrijUs odio JJ jJ^J, hac egifle, nego, ac pernego: nec aflentiar uriquam, nifi commune thoiiea. decretum proferant Scriptores, quo & Bartholomao Tragurieuji, & An-tiharenri, Seopiemi, Scutarenri, aliisque per imperium fuum Romani ntus Epifcopis, Divinis operari fit interdi&um. At tale qiiid fruftra ^uaefieris. Itaque quaecunque illa privata fuit Regis in Petrum offen- fio, (A) Philippus de Manezin C.j. n. 17. Jbannes Carmeffonius c.f. Cccc 388 • ' COLLOQUIUM NONUM. fio, non Religionis catholicae odium, contemtusve. HIc, fi conjeftUr uti liceat, vereor ne Petrus Pa&entis Epifcopus zela, ac pietate ab reptus, aut majora, quam par erat, a rege exegerit; aut confvet0. rum ofHciorum in regem imperatorem aliquid intermiferit, aut pro. penfione in Ludovicum Hungariae regem, partiumque ftudio ultro quam oportebat, procefferit, atque idcirco apud regem aemulum in. vidiam, offenfamque incurrerit. Ita publica negotia non femper zelo & fanftimonia vitae finiuntur, & plus fepe profuit ars devinciendi' tradandique regum animos, mollisque ad tempus deceffio, quam ri-gor, authoritas, & imperturbata conftantia. Quare mandatum, qUoj refertur regium, indicio quidem eft furentis in legatum animi, & vindida quaedam in privatam ejus perfonam: minime autem adRelj. gionis catholicae, ritusque Romani odium trahi poteft, aut mutata fidei, averfaeque a fede Apoftoiica mentis elt argumentum. SERBL. Probo & ipfe tuum judicium, aflentiorque ada in Petrum legatum quamcunque fevera, non re&e ad hoftilem Stephani in Sacra Romana animum traduci referrique; nifi etiam a Sacris Ca-licis alienos , Ecclefiae hoftes, fchifmatisque reos fingamus Emericum Hungariae Regem, cum Leonem Cardinalem Presbyterum Innocentii III. legatum ad Calo-Joannem Bulgarorum Imperatorem, tranfitu prohibuit, quin & cuftodia decinuit. Ac Ladislaum Chunum, qui Nicolaum Firmanum fandtae fedis nuncium, cunftosque Hungariae Prs-latos Budae in Synodo colle&os commeatu omni, anonaque interdixit, atque ad extremum vi admota , urbe ejecit. Denique nifi Hungariam prope univerfam inde ab anno MCCXC. feu a morte Ladislai Chuni ad annum MCCCX. Ecclefiae rebellem, & fchifmate a Sede Romana divifam pronunciemus, quae uegle&o Carolo Martello, quem Papa Regem dabat, ejusque filio Carolo Roberto, quem pari ftudio fft vebant Pontifices; Romanis decretis adverfata eft, & primum An-dreae III. tum Venceslao Bohemo , ac denique Ottoni Bavaro fa-fces regni fui detulit, ftuduitque: nec antea in Carolum Robertum regem aftenfit, quam Gentilis Cardinalis legatus Apoftolicus, fapienti fane ceflione, jus liberorum fuffragiorum regno detuliflet (A). Fads haec, fimiliaque quam plurima, quae Hiftoria Ecclefiaftica copiofe offert; uta nota aliqua irreverentiae in fanftam fedem femper, acpe* nitus libera non fint, ad haerefeos tamen, aut fchifmatis crimen trahi non poflunt, regnique potius, ac regalium jurium tuitioni» quam hoftili in Ecclefiam Romanam ianimo adfcribuntur. Depulf» vero fchifmatis nota ex Stephani Regis fafto in Petrum Apoftoli* cum nuncium; reliquum eft, ut doceas, fittam, fimulatamque fide® nonfuifle, quam Rex Stephanus Innocentio VI. per literas teftatus eft. BULG. 1 - 1 " * (A) Vide Annales Hung. Scriptorum. DE STATU REGNI j ET RELIGIONIS SERBL. ag3 BIJLG. Scriptores, qui expetitamcum Roraan* Ecclefiacon-Fr's"3P^ junftionem a Stephano, fimulationis arguunt, & ad metum armorum LTonS Ludovici referunt, timoreque extortam comminifcuntur, nefciunt,fcllunlur' quid ioquantur. Si enim armorum metu expetita iidei unio fuerat, hoc illa certius coalefcere debebat, quo lucuientior futura erat Pon-tiRcum Romanornm offenfio, poft expetitam, & non fine nova contume-iia fpretam, nec fufceptam, fed repudiatam, ut ajunt, fidem, unionem mnUiion* que, turpiterquedelufosNuncios Apoftolicos, & pios Pontificum conatus.i,f,B&' Deinde iidem ignorant etiam, Stephanum Regem armatum armato Ludovico ternis omnino vicibus in regni metis occurriffe: & quan-quam magna effet Ludovici potentia, uno tamen atque eodem tem-pore, & Ludovico reftitiffe Stephanum, & Graecos alibi quanquam Turcorum viribus fuffultos oppugnaffe: nec vafto Ludovici exercitu ad fines regni in procindu ftantis, ad teftandam quaiemcunque fub-jedionem, reddendasque partes provinciarum Hungariae conterminas, adduci potuiffe. Qui vero fimulationem fidei catholicae adfcribunt fpei, quam in favore Pontificis coliocabat Stephanus: opinantur fin-guntque tam dementem fuiffe Stephanum, ut, aut perverti poffe fpe» raret Pontificem ad arma fecum in Ludovicum conjungenda; aut adeo mulierofam, anilemque exiftimaffe Ludovici pietatem, & in Pon-tificios nutus obfequium, ut vel oftentata fua ad unionem Ecclefiae acceffione, folisque Pontificiorum verborum blanditiis, a profequen-dis regni, coronaeque fuae juribus deftiturum confideret. Tenacior erat Regalium jurium Ludovici pietas, quam, ut his illiciis cederet: & Stephanus Rex, qui id probe noverat, non in patrocinio favore-que Pontificis, ejusque nundinatione per fimulationem facrilegam fidei; fedin dextra, virtute , ac armis duntaxat fuis, libertatem regni fui, atque exemtionem a corona, & dominatu Hungariae collocare potuit, debuitque: quam quidem etiam quoad vixit, eft tuitus quam Con-ftantifiime, imo & fumto imperiaii diademate , titulisque firmavit. SERBL, Simulatae fidei nota fane turpiffima a Stephano Im-peratore, validd rationum pondere depulfa: iis vero, quae interceffe-rant offenfionibus Petrum inter, ac Stephanum, ad privatam potius Nuncii Apoftolici perfonam, quam Romanam Ecclefiam redufiis: Catholicorum principum numero hunc quoque magnum Imperatorem, x> jam & ipfe adfcribo: & fuffragatur mihi faftum, quod Paulus Jolin-ciusnarrat: Fimtfr, inquit iile, cum Zudovico hellit convocavit Stepba- triarch*r ms Synodum in urbem Seretb (A), & in locwn fatir funSi Patriarcba*, Joannicbii (B) Sabam IV. Patriarcbam infituit: detrttoqut Synodi ejur- Cccc 2 <*«•» 1 II • * (A) Eft hsee urhs ipfa Phera difia. (B) Ex Innoccntii VI. P. litcris vivt- bat Joannichitts fcnne xjf*. 290 COLLOQUIUM NONUM, ?ynodico, ' omner Gtacor Epifiopor univerfi Serblia Imperio expulit. ?a*egG re rtm a Conjlantinopoleor Patriarcba (A) Stepbanur, univerjiqife ei Epifcopi Servia Epifcopx anatbemate fi/nt confixi. Nec enim feveritptis hujus fi"bIi!S\lt Regise, ecii&ique Synodici in Graecos Epifcopos, caufa alia occurric litnm pro» animo 9 quain, quod poft Regium edi&um, & inhibicionem Jitb px„it ptcr"' formidabilibut latam (B) de non profanandis Latinorum Sacramentis, abftinondoque ab eorum vexatione, & injuriis; Gracanici Epifcopi difciplinae Cerularii innutriti, qiiorum multi, aufto per Romaniam, Macedoniamque imperio, in ditione Stephani numerabantur, iniigni contumacia Sacra Latinorum Baptifmum, Confirmationem, ac Eucha-riftiam in azymo confeftam, nullo loco ducerent, infeftarentur, pro-. fanarentque, nec a turbandis, opprimendisque ritus ejus fidelibus defi-nerent, perverfisque fuis do&rinis Serblianos quoque in eandem im-pietatem, feditionemque commoverent. Xmthema BULG. Fafto huic Regio, fynodique Serblicae, cum juftif. Sirch* c. funa fubeflet caufa; nec Serbliana Ecclefia, ejusque Imperator, Pa-Somfb" t"arc^lse Conftantinopolitani jura in fe ulla agnofceret; nihil prorfus impento- ejus anatheniate exterrita, contemtim illud tunc habuit. Annus fa-« StrSl «fti ejus celeberrimi eruitur 1355. quo nempe Sabas IV. Joannichio fuccelfor datus eft, & Calliftus Patriarcha throno Conftantinopolitano eft reftitutus: &, quo ipfo nuptiae Urofii regis juvenis, quas Jolinciui ad annum eundem mox fubjicit, ab Imperatore patre pompa fo-lemni celebratas funt. X. SERBL. Haec, dum aguntur per Serbliam, in commodum pftJ"""/ haudleve Ecclefiae Latinae, ejusque fidelium, atque plane ad mentem aenfic con- Clcmentis VI. qui bor rnali fiminir, ac lolii fitortt, a finibus cbrijiia-Stephanum uorum areendor fvafit: Petrus Pa&enfis Epifcopus, deferta, ut dixi-^aroi, Pon*. rous, Serblia in Hungariam profe&us, apud Ludovicum regem, & Ven«ta«.& PaPam Innocentium VI. adverfus Stephanum graves motus concivit. Et poterat iis praevertiffe Stephanus, fi offenfionis inter fe, ac Pe* trum caufas quascunque illas ad thronum Pontificium detuliflet, nec id ofticii fere neceflarii, erga Pontificem fibi perquam addidum pr®* teriviifet. At, cum iftud quacunque ex caufa agere omiferit, patuium querelis locum reliquit, & cum Stephani defenfor nullus adeflet, Pe* trus ideaea, qua ipfe plenus erat: de hoftili Stephani in Ecclefiam Romanam animo, eadem facile, & Innocentium, & Ludovicum tr gem imbuit: atque hunc ad facrum_hellum in Rafcios, ac Albanen-fes moliendum, excitandumque Pontificem impulit. Petro igitur e* Hungaria (A) Calliftus anno ijff. eft Patriarchatui Conflantinopoleos reftitutu® anno ijfy. (B) Coaftac ex Innocentii VI. «piftola ad regem Stephaaum fupra relaca- de statu regnl » et religionis serel. Hungaria ad Innocencium trahseuhti a Ludovico rege comes editus cft Stephanus eleftus Zagrabienfis, de pa&is facri ih Rafcios belli transadurus. '-w . BULG. Id dum magnd ardore agit apud Innocentium Lu- gf tlovici nuncius, Petrus Padlenfis ad Venetos transiit, e°squeL*jjP*[,fui pontificis nomine a fcedere, pridem cum Serblis fancito, avulfit. Lu-R Hung»r< dovicus autem novis literis apud Papam inftititj ut facrum bellum in?n°Rlfffi]m. in Rafcios promulgaret, & ie facr® militise Capitaneum generakm de- pj™ cerneret. Quia vero probe perfpexerat, id nonnifi certis legibus, pa-"*^"6' fiisque concedendum, ipfe. veiut propediem Rafcios petiturus, vafto*m2 ' cum exercitucaftra Zagrabiam promovit, praeicriptisque fibi ipfi condi-tionibus, quas ad mentem Pontificis fore prjenoverati dipioma Za-grabiae die IV4 Junii anno 1356» in haec verba edidit: Ht$ Ludovicus Dii Gratia Rex Hungarta notuiu facimtts univer/is praftntts Literas in/peSuris. Qiiod cttm nos jant dius divbm gratia faventt, ac Domino infpirante, & ut ca-tlwlicus, £?* chrijiianifftntus princeps optaverimuSy Ef ajfcElanter optemus intuitu Dtiy tf fanclte Matrit Ecclcfia, £f totius fidei ckrifiianat Ef , ad ipfms laudem, W augmtntationtm, ttgnum Mttjcupatum RASSIAH, quod juris pradecejjorum mjtrorum fuit, txjiitit, & quod dtjafio tentum *//, £f tenetur occupatum ptrjanffa, Ef itnica Matris Ecclefia rebelles Schifinaticos, infide/est & cathoticet fidti contemtoret, atque vafitnos: ipjum regnum ad fidem chrifiianamy & fanff» Matris Ecclefia unitatem, obedientiam, if revirentiam debitam , £f honorem, V ad jus nojtrum trahere, Sf traducere, prout etiam tentmtirt Sf ad pradiffa tx dtbito futiius adJirifli, potiJJ.mc, cutn regntnn Ulud nofiro, quod pojffidemus3 conti» gmmexifiat: £f propterea crucem Jancfam Jitmere, £f ptr fubditot nofiros, in quantum poffumus, fitmi facere , ineffabili affe&ionc peroptemus. Hinc efi, quod Jmcitjjbnus in Chrifio Vater, tif Domimts nofter Dominut lnnocentius divina pre• videntia Papa VI. auditis, (f inte/IeElis pra nijfis, optatti, tf afftQiont noftris San-(litati Jua intimatis ftu rclatis ptr dilectum Joattntm Capeltanum noftrum, feu aHos de pradiQis notitiam habentes: per fttas literas pattntts Apoftolicas more Romatt* Curia bullatas , ttobis fi/to obeditntiat fcribere dignatus eft\ praefatos af ftfum, cf voluntattm muhip/icittr commcndatido, aC fibi^ ftu SanQitati fuae grata , Zf acctpta fignificando. Unde movemur, £f induchnvr Jbrniam, vmdum f & flatum, ftcundum quos pracdiffa intindimus aditnplere, Sanffitati fitae mtifi-Care, Zf procuratores, feuprocuratorem, nuncium, Jeu nuncios fpecialiter adhoc con-flitutos deftinare, quiin aninmn, Sffuper animam noftram ad fanffa Dti Evangtlia nrporalittr jurentt feu jttret: quod ipjos tnodum, Sf fbrmatn injrafcriptos atttn- obfervahitms, Sf attendi, if obfcrvari facitmus Omni poffe tota/ittr 1xtenfo, Quapropter pratdiffa, fic divina gtatia Javente, excogitata, £f nutu «ivino ad propofittmt nofirvm jam ditt deduffa extqvi Voletites, prout pofjvnrus, ^ debemus authoritate, licemia, tf ajfenfu ipfiut fanffiffmi Pontificis praediffi, & fim&aefedis ApoJIe/icae, tit merito dici valeamus jvfium, & catholicutn leU um 'mre, fovtre, fcfof, etiam vtre fovemus, ^ habtre nitmmr. Dddd -P»* 328 COLLOQUIUM NONUM, Per praefentes literas feu injirumentimi figiilo noffro majori, meliori tnodo , JUr. if forma, quibus pojfumus, facimus, conflituimur, creamus, ordinatnus „o. ftrum eertttm mijjutn nuncitm, W fafhrem legitimum fpecialem, indubitatutn procuratorem, tf alias quidquid dici, Ef ejfe melius pojfef, videlicet honorabiUn virum Stephanum Budenfis Ecclefia Prapofittnn Otttellamtm noftrutn fidelem, fpeciahm, fpecia/ittr ad cotnpareudtm coratn Domino nofiro Papa, w?/ Wj ye« .SVie Apoflolica ad hoc deputato, feu coram S. Romana Ecclefia Cardinalihut pro ohtinendo % & ad obtinendum pro nobis quascunque literat Apofiolicas in pra. fu/^fr, &1 ««vi pramiffa, quodlibet eorundem necejfarias, feu opportunas: jurandum in inanibus diffi Domiui Papa, /r» cujuscunque fuper hoc potefta. tem, feu confensum habtntis, in animam, &* Jttper animam noftram, ad San• Z);/ Evangelia corporaliter taffa. Quod prafatum bellum, feu verius Sanffa Crttcis ajfumtionetn contra pradiffos facimus, initnits t fett facere 9 inire, re futagemus, propermus ad honoretn Domini noftri J-efu Chrifti, tjiu Sanffa matris g/oriofa virginis Maria, ad honorem, reverentiam, &* laudem Sanffa Rotna/ta Ecclejta, & ztlo fidei chriltiana induffi, «rr fideles chriflianos tenentur, pratextu pramifforum imtadere, fittt occupare tninime intendimus, «fr o»/»w ftare9 (f obedire mandatis, difpofitiombvs, £f ordinationibus Dornini Papae, Sacrique Collegii Cardinalium, &* Sanffat Se- dis Apoftolicae in hit, quae in praemijfis, &* circa praerniffa vifa fuerint nectff11" tria, opportuna. Et ejus, feti eorum arbitrio, cuilibet conquerenti omnia d+ tnna, intertfje otcafione pramifjorwn per ttos illata , gotr' tat, DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 193 tat, ufarcire. Dantes, &1 ctmctdmet diffo procuratori noftro liberam faeult* tm, gtnerale mundatum pradiffa faciendi, jurandi, otligandi, Jj9 ut pramittitur, ^ alias omni modojure, & /ormat quihut mtlius pojfunt, ftu poterunt, & quae nos facere pofftmus , fi pracfentialiter comparerimut. Et voltntts tum relevare ab omni onere fatisdandi, ver/o «fftgMt noftrae Celfitudinit promittimut notnine, & vice, qt/ormn intereft,feu intertrit, quomodolibet in fiu tuntm, babtrt ratum, firmum, quidquid per difhnn procuratortm noftrtm gffttm, » Wfafhm ftierit in praemijfis, S?5 r/r« pratmijfa, r* mmt ra• /««, gratum habenms /ttb lypotheca, obligatione onmium bonorum noftrorum pratfentium, ff Jutttrorinn, S* etium rtgni, y?« Regnorum noftrorum, in quan> tum dtbtmus, pojjumtts, va/emut prae/entium Jub noftro Majtftatit ttftbnonio ii/erarum. Datum Zagrabiae, Ind. VIII. menfis Junii, die IV. anno Domini MCCCLVI. SERBL. Dum has licerae Zagrabiae exarantur, quibus pote* ftas fit procuratori, Rer io nomine contrahendi, pacifcendi, fponden-di, jurandique, & bellum facrum in Ralcios apparatur, modusque, & forma beiii explanann-: Legatus apud Papam dabat operam, ut crucia-ti belii Ludovico Regi poteftas fieret, ipiie ejus caput, ac Dux decer-neretur pa&is, ac conditionibus, in quas deinceps Rex, & Papa con-venirent. An vero hoc tam promte Ludovicus impetraverit, tuum eft docere. BULG. Tnipetrafie legatum, quod quaefierat, & Ludovicum in purpuratorum Pn*rum Senatu fplendido Signiferi Romana Ecclefa ti-tulo, ac honore ornatum fuifte, teftis eft epiftola Papae anno eodem III. Idus Augufti exarata, quae fichabet: Innocentiur &c. ChariJJtmoin Cbrifoflio Ludovico Hnngaria Regi illufri. Qjtanta Te, Fili cbarijjime! gratia Jita ubertate pravenerit dijiributor ille gratiarum munifcus - - - Ludo-wcns Sicque demum ad rem ipfam defcendit: ftr venerabilem Jratrem nojlrum tj0 £Csj(. Epifcopum PaSenJem, cy dileSum filium -elettum Zagrabienjem nuncium tuum, ^Jjgj,*® literas Regias nohis axbibttas per eundem nuncium, quas & Eum beni~ tur. gne , placideque recepinrts, noviter intimajli: quod Tu molejie ferens injurias, contumelias, fr opprobria, Redemtori tuo per eosdem ®JJ ^Jf SMATICOS, ETHjFRETICOS REGKI RASSIJE, AC TERRARUM, «. ex LV OROSII SE RLGEM RASCIJE NOMINAKTIS SUBSDNT^Vr ttrannidi,; qct/e vicinantur eisdem, jugiter FERUNTUR (A), illaqus ultrici DEXTRA TUA cupiens vindicare, *c rfe-fi««. Jideranr, «/ fbismaticorvm, bareticorum ipjorum elira perfdia, & con-Jutatir, fcr eradicatis envribur eorundem, chrifiana fdtr ubique clariore luce rejplendeat, tr wmen Domini Dei tui puris, fir rfw^/r catbolicorum Dddd 2 w- (A) Sunt h*c verba ex Regiis literis, a Fontificc decerpta, aflumtaque. 3 26 COLLOQUIUM UNDECIMUM. vocibut colUu&etur, eordemytte Jcbiimaticot, & bareticor fitb fpe Divini nu xilii, & favorir expugnare conJIanti animo decrevijti, humilitsr JitppH, eanr, «/ ad tam pii, tamque favorabiiir executionem tperir tibi Jpecialit fa, vorir prafdio ajjirtenter, adverjur ilior crucem, in tujur ligno per virtu-rew» ejur, pependit in iila, ipfur fdei bojier debeilare contendir; fW/7? eonfuetis indulgtntiir , & remifftonibur pradicari mandaremur, Tcque bujur. modi negotii cbrijliani, fcr popuii proficijcentir ad promotionem illius CAPI-TAKEUM GEKERALEM confiituere dignaremur. Hir itaque, wpr inclyte! per qua catbolicorum principum, w quibur Ducis origi»e,n prioris atatis gefxa magnifca in memoriam redeunt, C e/Y adjicitur multt gioria titulus, iatanter auditis, iy latantiur intelleBis, magnificavit aui. ma nojbra Dominum, ttofier in Deo falutari nofiro fpiritus exultavit. apud quem devotas preces, CT bumiles ejjundenter, «/ in bocfervore zcli. in hoc ardore Jpiritur, i» bac fnceritate fdei per tempora iongiora confer • grejfus tuos dirigat, aSioner informet, procefjibur ftvcat, viribur virer adjiciat, Tibt de Jolio Juo finBo mittat benignur auxilium, iy de Jede Majejiatis ejus opportunis Te indefnenter fivoribur projequatur: qtm-tenus in bracbio potentia tua, wtowiipb BULG. Ludovicus bellum Venetum, Daltaatiae caufa, du- luJ"?eu| dum aniino meditatus, fimuiato in Rafcios apparatu, poftquam cogno- beiium ia vit, Venetorum cum Rafciis fcsdus diilolutum; Venetos seque, ac Pon^ coaTCVtitj tificis, Petrique Pa&enfis exfpedationem fefeliit: converfo eniin re- j^f^* pente in aliud, quam, quod prsferebat, ftudio, partem exercitus ad Jadrae obfidium, maritimaeque Dalmatiae oppida infeftanda admovit: ipfe ingenti celeritate cum centum equitum millibus, nuiherofoque pe-dipitu per Iftriam in forum Julii irrUpit, & Travifium obiidione cir* cumdedit, atque abinde per Venetorum agrum infefta figna circumtu-iit. Armorum hasc repentina converfio, uti Venetos perturbavit gra-viifime, cum iilatum prius eifet bellum, quam indi&um, & fcedere diifoluto fpes aliunde affulgeret nulla: ita Pontificis animum mirum quantum aiiiixit. Quare graves, & quereiarum plenas ad Regem Lu-dovicum propterea exaravit: SperabarnUt, inquiebat Papa, in eodem RE» GNO RASCIJE LATENTEM SUB MODIO LUCERNAM IPSIUS El-DEI CHRISTIANJEy per mittijterimn tuitm Juper candelabrum eminentittt rtpo• nendam htcere clarius, 2/ firigtre Iimpidius iis, qui longe funt * & qtti prope. Sperabamus, quod dextera tua ivjidelium cervices indomitai, £r twnvitia colla humiliaret in Domino, ff elata Schisthaticoruui conteret cotnva: fuba&isque fidt-lifas, quos in diflo REGNO RASSi/E furor tyrannicae poteflatis angariat, be-wfiium redderet libertatts. Sed ecci extrema gaudii tnaror occupat, dulctdo in omaritadinem verfa eft, £f laetitiat jubilum, doloris cottverfum tfl in clangortm. Fertur enim, quod pacis aemulus, ejusdem fidti inimicus, Dei negotia fatagtnt impedire, inter Tet & dile&um fi/ium, Nobilem virutn Dticem Venetiarum di-fcordiae ftmina fpargere nititur, Ef Te Itsque adeo prtrvocavit, ttt robvt poten- ". ' .............tiae (A) T.4. Secretarum Innocentii VI. p. Eeee 3 26 COLLOQUIUM UNDECIMUM. tiae tuae, quocl adverfus ipfint fiiei atmttht exereere decreverat, crntra revaro; baptitmatit experiri, converttreque proponat «Scc. Et infudiife Ludovi-cum exercitum Marchi» Travifin® extremo Junio teftis eft Matthaus Villanus(A). Quibus ad hunc modum comparatis, ftudia deinceps fua, legatis in omnem partem miflis, ad pacem inter Regem, ac Venetog reducendam convertit Pontifex. Sed quanquam verba optima Ludovi-cus Pontifici daret, fruftratus vota ejus eit, conatusque, produfto bel-lo Venetico in annum fequentem MCCCLVII. Dum denique respubli-ca Dalmatia omni, jureque in eam decederet. Id, quod tabulis pu. blicis anno MCCCLVIII. Ind. XI. die Dominico XX. Februarii figng. tis feliciter perfetftum eft (B). SERBL. Non erant ignota Stephano Imperatori Ludovici, & Legatoruin apud Pontificem molimina, nec apparatus ejus latebant. ChePb*o" ^ tamen' ut exCe^° crat an"no •> fui fecurus, aggrefiionem Regis oppugaai: Hungari opperiebatur. Quem ubi denique in Venetos defiexiife fenfit, ocaipat1-"1 promotis verfus Dalmati® Venetse fines juftis copiis, parte illa Chro-Tbraeiim expugnare aggreftus eft, parte altera .Beigradum Ludovico ade- it msriiur. mit (C). Ipfe vero Imperator exercitu odoginta millium fortiffimo-rum militum fuccinftus, indido Grsecis, quibus ob Turcos in Euro-pam accicos infenfiflimus erat, bello, in Thraciam proceflit, hos quo-que, fi Superis placeret, univerfa Cherfonefo-Thaurica, & ultra Hel-lefpontum depulfurus. Sed, dum iter agit, Diampoli febre immedi-cabili proftratus, cum diein extremum fibi imminere fenfiflet, provin-ciarum Prsfe&os, ac armoruin Duces ad fidem Urofio filio Regi juve-ni fan&e fervandam multis, gravibusque juramentis obftrinxit: nec mi-nimo chriftianae rei detrimento, magnam, quam a Deo fortitus fuit, animam Creatori reddidit, exercitu omni in plan&um verfo. Dv"i BULG. Imperii prxfe&uras, vivens, valensque, tefte Lao- prsviacia- nico Chalchocondyla, retento fibi fupremo imperio, in hunc modum phT^ad!' inftitu't» ac parcitus eft. MACEDOKIAM, qtta finitima erat AXlO «rnara ob FUIAIINI commijtt ZARCHO viro apud ipjitm dignitate primario. re-UrofifE gionis partem, qua PHjERIS tendit ad AXIUM FLUMEH BOGDA-KO tribuit, viro bouo, & rei militarir peritijjimo. Provinciam, qu* a PHJERIS excurrit ad ISTRUM CHRALl (D), & VKGLESI fiatribus concejjit, quorum alter Regiut pocillator, alter equorum curator Juit. Di-tiomm IsTRO ADJACEKTEM naBus efi contribuente Rege VULCHS ELEAZARUS Branci filius. TRICA, ET CASTORIA obvenit NlCO-LAO ZVPANO: JETHOLIA decrtta cfi PRIAUIPI. OCHRIDAM, rt- (A) t. c. jirot xccptmut Europtt rtgiottibus prajeBor ejfe a Rcge Stepbauo. Q.«i, ubi exba-lavit attimam, Jittguli Juat regioner, quat a vivo gubernandat acieperant, retinucrt, fcederibut inter Je iffit, aje mutuo bello abftincre; Grteeit vero, „t tuique opportunum juifit^ bellit admodum molejii crant. HaAenu*' ^aonicus, & ex eo Urbinus; qui praeterea addit primos Regis, & Imperatoris Stephani confiliarios fuiffe fummos Cregorium Ctejarem, Brajco, Raojfav, iX Branko RaJJiJagiich, & Voinam Cajarem Tbomam, ac fratrem ejus Voisiav de Vojna, Milos cum fratre fuo Raofiav lcdtnicb: Comittm Bratko: Obrad Ceonicb, & Vukafinum Ceonicb, & fratrem fuum tylieft, & Brankum Mladicnovicb : & Vojvodam Mircbo, qui lateri Ste-phani Imperatoris afliduo adhaifere. SERBL. Divifionem provinciarum paulo aliter a Laonico Bobo qoj„ Jolincius inftruit: at ncutram exadam, omnibusque numeris abfolu- j^1 tam efle inde metior; quod ab utraque complures abfint provinciae, n pcffimo4 nec Acarnaniae, quam Princeps Simeon a fratre Imperatore Stephano regendam fufceperat, uipiam iit mentio. Porro ad partionem hanc Imperii, tam copiofo numero inftituendam defcendilfe Stephanum ea confideratione , ac confilio opinor: quod probe perfpiceret multo difli-ciiiorem fore multorum procerum, & pari poteftate praeditorum con-fpirationem in juvenis haeredis perniciem} quam cum unius fidei, mo-derationique & haeres, & provinciae univeriae fubmittuntur. Nam ex potentia in unum derivata, quam pronus gradus fit ad invadendam ty-rannidem, recenti exemplo Joannis Palaeologi haeredis, & tutoris Joan-nis Cantacuzeni abunde comperit. Sed, ut optima, cautiifimaque faepe confilia eventus defiituit; ita hic quoque multiplici illa, & pari fere divifione, nec ambitioni, nec diflidiis procerum, nec confpirationi, quae haeredis perniciem traxere, fatis caveri potuit: & imperium, quod ex Graecorum diflidiis natum coaluit, ex pari procerum Serblorum am-bitione, ac difcordia divulfum interire debuit. Eeee * COLLO* *9» M * ** cOlloqium decimum. STATU REGNI, ET RELIGIONIS SER. BLORUM, ET PER VICINAS PROVINaAS IM- PERATORE UROSIO IV. ET REGE VUKASINO :, : AB ANNO MCCCLVI. AD LXXIII. .■.■w»lit,oil *i I I • '4 'W 1/1 , '• 141. . ,i. / 3 'i ! ■•.< c ^ERBL. Venetum pro Dalmatia bellum, quod Ludovicus Rex Hungariae viribus omnibus geflit, anno demum 1358. reCepta univerfa provincia terminatum eft. Eo durante nihil in Serbliam rao-litum efle Regem palam eft. Quidquid igitur hoftilitatis deinceps a Ludovico fufceptum fuit, id omne in Urofii imperium incubui*-, qui annos XVII. natus (A), anno 1357. corona imperii inlignicus eft. BULG. Antequam ad bella Urofio mota defcendamus, tam ejus ex analium veftrorum fi.de exhibe. + »'••••»•-jln o ir.t ■ l. • j oaft »:' . cas o-jti t')uouwu> I. i ■■•.-. .... •■-' . . . Urofiiiv. SERBL. Ibi fic illa defcribitur^ Anno 6845. Stephanus ri« P«rtl°ex ex Helena Bulgara, Alexandri Imperatoris forore genuit Urofium IV. ms, ^«▼i-nioriensque fucceiforem inftituit, adftri&is fevero Sacramento magna-tibus ad fidem juveni Imperatori fervandam, tuendasque ab hofte ditio-nes. Anno 6864. (C) imperium aufpicatus Urofius, Ecclefiam hono-ribus natac Virginis in urbe Scopia Regum domicilio exftruxit: cui & mater in monte nigro fupra Segligovo, pari pietate, alteram confe-cravit. Princeps juvenis cum facilis eflet in omnes, mitiflimaque in-dole, amorem omnium in fe provocavit, ac dum ex maternis agebat prceceptis , regiminis optimi fpem mentibus fuorum ingeflit. At cum brevi reje&is ejus, & feniorum confiliis, juvenes audire cepit, mft*c Roboami, ad extremumperiit: &, ut viciniore utamur exemplo, fICUt Mi- (A) Paulus Jolincius. (B) Refpondec anno 1337.; fed error in calculum inr«* pfiffc vidctut: & vcrifimilior «ft Jolincii fuppucacio. (C) Eftaanus iff*- I DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 399 >lichaelem Bulgarorum Impferatorem fervi fui Bafilii, ita Urofium im* ©atura juvenum confiiia perdidere. Itaque anno ejus imperiiXVL(A) oftenderunt fe violatores Sacramenti complures procerum, ac prsci-pue Vukafinus, qui licet ab tTrofio Defpotae dignitate, & mox etiam Regali Serbliae, Romaniaeque corona audius eifet, ad extremum tamen Imperatorem fuum* mortalium ingratiflimus, imperio, & vita ipfa ex-turbavit. Peremerunt itaqUe Urofium Rex VukafinUs* Ugliefa t)e-fpota, & Goico fratres, & quadrifariam partiti imperium Serblicuitt, fervatis fibi titulis Xegtt, Defpota^ ac Gejarir, Ahiuratein Orchanis fi-)ium Kuefurn nominarunt (B)» Finiit vitain Urofius in inedio regni fui M<»w»ti' cum imperio* hasrede nullo relicto, & ludu patriae maximo* Sepul- faa&m * chrum na&us eft proptPttricba caftrum in aedibus EeataeVirginis aiTum-"',M' tx fupra Nerodymie. Poft lapfum annorum aliquot j cum beneficiis, prodigiisque inclaruiffet, reiiquiae de fepuichro leratae, verterationi pu-biicae funt expofitae: quae hodiedum aihcenuirt exhalant odorem, & fa-nitatem praebent accederttibus cum fiducia. Hadenus Mariufcriptum. UrofiilV. Imperatoris feftum, Ut & hoc addam, Ecclefia noftra ad dieni fecurtdam Decembris cuitu facro profeqUitur* CorpUs in JaJak Syrmii ccenobium translatum, claret miraculis. Ita princeps per vi-tam omnem, perfidia fuorum, vilis} defpeitusque, a morte eftulfit gloriofior* BULG. Mancafane, & hiarls narr&tio, quae praeter ortum, fc«urofii aC finem principis, vix quidquam ad publici flotitiam cortfignaVit. JJ^""*,. Quare gefta ejus, quaeque ipfo Imperatore evenerunt, aliunde repe-q" »B> tenda, fupplendaque veniunt. Joannes Cantacuzenus, Scriptor cose-Il6<> vus(C), poft exceflum Imperatoris Stephani, initia malorum Serbliae Simoni Stephani fratri adfcribit, qui Acarnania, Joannina, Aetholia- biffidia que, quam vivo fratre regendam fufceperat, haud ContentUs, prifflUS J" in Urofium figna extulit, adjuri&ia fibi nOri paucis e procerum tiuffle- ^[Jjj,1^ ro. Haec regni Serblici, in principum cornatorum faftiortes fcifii, ma^ceUio. la auxit, atque ad fummum provexit ftcefiio Helenae Urofii matrisi Ea cum confilia fua negligi Cerneret, 6c fiiio perirtde, ac leviro difti-deret, traduAis ad fe compluribus urbibus, nec contefflrteiidis pfoce^ rum fepta viribus proprium, & peculiare fibi regnuffl Pheris confti^ prowuim tuit: neutrum bello laceiTens, aut adjuvans» CtijUS exefflplo cUffl pO-tentiores principes, infirmioribus fubaftis, ditiones, quibus praefefti erant, qua vi, qua dolis auxilfent, vix jdffl erat aliquis, qui ttro/iot Ceu Domino, ac Imperatori parerec. Igitur, qui partes ejus fequebart-tur9 veiut amico, & armorum focio miniftrabant auxilia: pari condi* tione (A) AnnusXvr. imperii fuit Serblorum computu 6^0, qui nobis eft 1371. (E) Sed hsec Imperii partitio animo tantum dcfignata fuerit. fC) Caii* tacua. L. 4. c. 4;. F f f f COLLOQUIUM DECIMUM. tlone Simoni quoque ftudebant alii: cura alii neutri decertantium opem ferrent; fed fpe&atores belli inteftini, eventum prseftolarentur, acceffu. NicepTio- ri fubinde ad viftorem. Ita ferventibus per Serbliam diflidiis civili-bus , & regno in mille faftiones fciifo, cuin Preaiimpus TheflaliaB pra ThlSiiiaoi. feftus fetis fun XVI. hoc eft principium anni 1372. produxere: fepulchrum ejusprope JJJEJ? arcem Petricha in ae Jibus affumtae Virginis fupra Nerodymie ftatue- nun. runt: nec de fuperindu&a conjuge altera vel verbo meminere. Nec fa-tis difpicio, quo tandem pa&o illegitimum hoc conjugium, qdod Or-binus, & Du Fresnius adftruunt, cum pervulgata apud nos Urofii fan-ftimonia conciiiem. Nec enim Graecorum iilorum noftris Ecclefiis pro-batur fententia, qui freti imperialibus Anaftafii, Theodofii, Vaienti-niani, ac Juftini legibus (D) contra Dominicum effatum (E) dodtri-nam Evangelicam (F), Apoftolicamque (G), ne quid de fan&ionibus ca-nonicis dicam, matrimonia, feu confenfu mutuo, feu fterilitatis, aut aliis . (A) Orbinus, Luccarius, Du Fresne, Ritterus. (B) Gluem priores Vulakuw, Jolincius Laotain voeat. (C) Jolincius ait, monafticam profelfam, & fepultam in cccnobio montis nigri Segligova, qiiod ipfa erezerat. (D) Codice de repudiis. (E) Quod Dtut conjunxit, hotno non fepartt. Matth. 19. (F) Quicunque dimiferit uxorem fuam, aliam duxerit, adulterium cmnmittit fuper illam. Marci 10. & Lucas 16. Omnis, qui dimittit ttxoretn fuam, & alteram ducit, machatnr: & quidhniffam g viro ducit, machatur. (G) lit atitem, qui matrhnomo junfli funt, pracipio , tson ego, fed Domintu: uxorem a viro non difcedere; quodfi tifetfferit, tuanere innuptam. 1. Cor. 7. & ad Rom.7* < Gggg 3 26 COLLOQUIUM UNDECIMUM. aliis pafllm ex caufis, non thoro folo, fed ipfo etiam vinculo, grail. di abufu, quem etiam Imperator Joannes Cantacuzenus (A) damnat, folvebant. ScDtMtU BULG. De anno mortis, ac fepulturae loco., veftris potius aoftra de Scriptoribus, quam Latinis adhaereo, Et ex Urbani Papae V. epift0. dtm! 1U" la ad Claram anno 1370. data, fuperftitem adhuc fuifle Urofium Servfo Regem impofterum eruemus: quem denique nonniii principio anni 1372. aut priore exeunte extin&um effe convincit Vukafini pugna poftrema cum Amurate, quae pauco poft Urofii caedem tempore confecuta eft, & cum anno 1372» copulanda venit. Sed neque fidem meretur, quod Latini de repudio primae conjugis, & nuptiis illegitimis, nefcio unde, hauferunt. Hallucinari etiam videtur Orbinus, five cum primam con-jugem Helenam appellat, feu cum eandem VuUici Valachiae principis iiliam ftatuit: nam ex eadem Urbani V. Papae epiftola, quam infra re-feremus, elucebit, Reginam Serbliae Ancbam nomine fuiife Aiexaniri olim principis, & Clara filiam. Eam vero anno 1370. quo ea Pontifi-cis litera emiifa eft, cum Rege marito, vixiife, & Serbliae praefuilfe, non obfcure inde deducemus. Unde fit, ut aut nunquam ab Urofio re-jefta fuerit, aut damnato thoro illegitimo, dimiflaque Vojfavi filia, rurfum ab Urofio in regnum, thorumque revocata fit. Inqufritur SERBL. Exemto utcunque fcrupulo de illegitimis Urofii in reiigio- nuptiis cum Caefaris Vojfavi filia, quas ego nunquam coaluifle credo. QemUrofii. q^ jain fenfus ejus Principis religione ? A Romanis Sacris, & Pontificum obedientia alienum vixiiTe arbitror: & vix erit, unde op-pofitum doceas, poftquam ipfe Innocencius VI. Papa anno Pontifica-tus VI. (B) in literis ad Joannem Gradenicum Ducem Venetiarum XVI. Kal. Augufti datis eundem hunc Vrojium Rajcia Regem, DEI, AC FIDEl CATHOLICJE HOSTIBUS connumerat, & foedus Venetorum cum eodem, licet juramenti religione firmatum, diflolvit: & in literis ad Ludovicum Hungariae regem III. Idus Augufti infcriptis, iacrum bellum in Urojium promulgari, cogique concedit, & regui Rajjia ter-rar .f qua OROSII Je Regem Rafcia nominantis tyrannidi fubjunt. Defendi- BULG. Praeventum, occupatumque, hinc Petri Pa&enfis fehismati»* nunc" narrationibus, inde Ludovici literis Innocentium, in eam deni-" que abifle fententiam, ut, & Stephanum Imperatorem patrem, & Uro-fium Regem filium, Schismaticis, Ecclefiaeque hoftibus accenfuerit, extra omnem eft controverfiam. At non primum id nunc fa&um, ut nuncii, legatique, feu zelo nimio abrepti, feu praejudiciis fedudi, Sum-mis Pontificibus obrepferint, atque in errorem ccmmunem, in quo & ipfi (AJ Cantacuz. L. 4. c. 44. (B) Eft annus Chrifti 13 jf, DE STATU REGNl » ET RELIGIONIS SEReL. ipfi legati verfati funt, PontiEces longe remotos induxerint, praeci-pUe- cum nulla ex parte adverfa defenfio allata eft, nullus accufati, infimulative patronus, aut minifter fe oflenderetj nec eflet, qui feu in-temperantem zelum, feu alia legatorum errata Pontificibus aperiret* Quo quidem negleftu, defeduque peccavit, & non levem famae fuae, ac regni commodis Sttpbanur Imperator labem afperfit, periculumquo Vrofio filio juveni, & prorfus innoxio, accerfivit. SERBL. Exiflimas igitur Petri legati accufationes Stepbanum Imperatorem facile apud thronum Pontificium diluiturum, & decreti in legatum quanquam immitioris rationem fublevantem redditurum fuifle, atque fufpicionem mutatae fidei, & reverentias in Sedem Apoftolicam, amoliri a fe, fiiioque potuifle? • * BULG. Ita quidem ego de aequitate Romani Pontificis, ita de Imperatore Stephano, ac multo magis de Rege Urofio fentio, cui ob aetatem nulla adhuc tunc gubernii pars credica fuerat: & quos Inno-centius VI. anno 1354. ut compertum eft, in vere catholicorum Prin-cipum numero habuit, magnisque laudum prxconiis extulit (A). Quo-rum,. fi infuper literae ad Papam redditx, e tenebris archivi Romani eruerentur, luce meridiana clarius eftulgeret, plena Utriusque Principis cum Sede Apoftolica, fideque confenfio: nec aliud quid oftenfionis hic intervenifle, quam negledia a Petro fan&o legato officia, titulosque Imperatori debitos, quos Sfephanus jure occupatae Romaniae arroga-bat, obtendebatque. Igitur fidenter aflirmo, Regem quoque Vrofiun1 cum Helena matre Ecclefiae catholicae dogmata complexos, ac obedien-tiam profeflos fuifle non minus, quam Imperatorem Stephanum: illisbitur. enim potentiflimi Imperatoris exemplum, inftar mandati fuit. Certe Urofiur, qui patre tunc adhuc fuperftite, licet Regis nomine donatus, nullam tamen reipublicae, aut adminiftrationis partem attingebat; nefcio, quafide, apud Innocentium Pontificem inimici, bojlirque Ecciefi* Catbo-Hc* nomine, invidiofiflime tradu&us fit. Sed utcunque fe haec ha-beant, quod quaeftioncm abfolvit, dubiumque oniiie perimit de fide Urofii Catholica , eft Vadingl teftimonium (B). Is vero poftquam re-tulit opera Innocentii Pontificis finem tandem bello Hurgarico, Ve-netoque anno 1358. efle impofitum, & Dalmatiam a Ludovico in fi-dem receptam, fic in rem noflram loquitur: Superatir itaque multir Mfficultatibur, atque obtenta Pciitificir facultate, feleStum Ludovicur firipjit milittm contra F.afcia Fegem: arcer fcr munitijfima quaque loca oc-de eupavit, ipfum Regem cepit. Sed cum pojiea in manur Zatdcvici tx formu- tsthoiica. Gggg 2 U) litera* Innocentii VI. Colloqvio IX. retuli. (B) T. f. annal. min. ubi Va. dingus hoc, & pfcia alia, ad diverfos annoc fpeflantia, fub annum 1}16. collegit. I 3o6 colloquium DECIMUM. U ab Innocentio prajcripta jurafjet, inque Jide9 & abeditntia tum Rom*nlt Ecclejice, tum Regum HungarU Je futurum promifjfet, magnifce donattu regno reddito dimijjur ef. Id, quod ad annum 1359. poft pacem fanci' tam cum Venetis, non alteri, quam Urofo, qui Serbliae Regio nomine tunc imperabat, evenifle debuit (A). BeUaHun- SERBL. Ferventibus per Serbliam civilibus bellis, princi. gjj/. pumque diffidiis Ludovicum Regem Hungariae recepta a Venetis Dal->3S9." matia, rebusque illic confirmatis, anno 1359. vi&orem exercitum in feUx"™ite" partein Bosnae, Serviae Regibus obnoxiam infudifle, conftat ex Hun-ru^, gariac Scriptoribus. Exercitui prseerat Nicolaus Konth regni Palati-ncm prae- nus, cui Nicolaus Strigonienfis antiftes fe comitein junxerat, ut, fi ex com Vu"" voto expeditio cederet, res facras authoritate fua ifthic exteinplo con-d!wn.diin" ft'ltueret* Vis Srebernico urbi primum admota fuit; fed clade ab ob-feflis accepta, amifloque Sigillo Regio, nullo fruftu in Hungariani di-fcelfum eft. At parte altera felicior armorum Regiorum progreilus fuit. Matthaeus Villanus (B), atque ex eo Raynaldus ad annum 1359. refert: duorum Principum mutuas inimicitias tranfitum Danubii, adi-HimonTum" tumclue in Serbliam Ludoyico parafle. Hor, inquit ille, cum RtJJia A.t eo. Rex diu in concordiam adduccre conatur, nibil profiecrct; ira pcrcitur, facejfere, & fe beilo invicem iufeSari jujjit. Ex quo, cum aiter viribur potentior in amrthtm figna injefia circumjerret ,* aiter belio impar Danubii aecola Hungartcar copiar excivit, quibur adverjariurn profigavit. Mox etiam Ludovicur Rex Hungaria menfi Majo Danubii trajeSiu potitur, Ra-fiam, qua parte in aquam pianitiem patet, viSoriir percurrit ; in mouta• na, nemorumque rcceffur fugiente Serviorum Rege, in qttibur frutari bo-fiem tutum non erat. Ita viSar Ilungarut, curn ncmo refrtere auderet, cxercitum in Hungariam reduxit. Haec ilii, qui, ut videtur, bella duo, una, ac continenti narratione funt complexi: primum quidem, quod intcr Serblorum principes exarferat: quos ego non alios fuiife exifti-mo, quam La%arum Comitem Danubii accolam, & Vttkafinum, qui a Pheris ad Danubium usque majore potentia dominatus eft, & quem Lazarus advocatis Hungarorum auxiliis profligavit. Altcrum vero, quod Ludovicur mox ipfi Serblorum Regi Urofio per fe intulit. At de Rege capto, fideque catholica in rnanus Ludovici jurata , nemo, quod fciaffl, prseter Vadingum meminit. Villanm BULG. Plus fidei Lucae Vadingo, quam Villano, aliisque go "conci-0"a re8no remotis Scriptoribus tribuo. Ig enim ex Fratrum minorum 'iia Ser* tinebat, ac Ludovico arfto fcedere, & ciientelae obfequio colligatug kci ^ffer?.* fuit, nec una, ac fimplici vice auxiliis, opibusque Hungaricis adjutuj eil: ita eundem, & fupremum Ludovici imperium agnoviife, & pari religionis vinculo, communi Ecclefiae Catbolicae patri, Romano, in-quam , Fontifici adhaefiife indubium eft. Quis enim credat, Ludovi-cum religionis curam in principe foederato neglexiffe, quam tot fusce-ptis fatigiis, laboribusque procurabat in aiiis, quos ab ea disjunftos putavit. Belli facri in Serbliam fuscepti, cum fcopus Ludovico alius non fuerit, quam imperio fuo, & Ecciefiae Romanae obedientiae gen* tem illam adjungere; commune hoc religionis vinculum potiori jure a principe fibi devindo exegit, impetraileque credendus eft ab eo, quem toties opibus, armis, ac fanguine proprio defendit, protexitque. lanocentia SERBL. Procurante igitur Innocontio jVL & Ludovico re- Mn'teP,r°*a ge piiflimo operam navante, in concordiam cum Sede Apoftolica, Ludovieo communionemque rediit praeter Joamem Palaologum, Vro/iur quoque Urofliit Servia Imptrator, ac Lauarur Comer. An vero fucceifores etiam Pon-anionem! tifices pari zelo ftuduerunt aggregare disjun&os, quorum multi adhuc alii per Serbliae imperium, vicinasque regiones rerum potiti funt. »1 i " % i • • ; r^ IX. BULG. De fimilibus fuccefforuni Pontificum conatibus in ram Ponti- aggregandis ad corpus Ecclefiae viris principibus, fucceffuque optimo, ficum Ro- plenae funt eorum epiftolae, ac cumprimis Urbani V.. qui in locum In. pifconatainocentii anno 1362. electus eft. Is, cum Turcorum potentiam per & prome' ®uroPam increfcere, & Graecos pene oppreifos cerneret, ad Graeca-tionem u- nicum fchisma e medio tollendum graviflimis iiteris Joannem Impera-torem anno 1365. hortatus eft, fimulque dc Rhodiorum equitum, *c Genuenfium maritimis auxiliis fecurum reddi lit (A). Atque , cum f* quente anno idem auguftus per oratores etiarn Urbano obedientiam & lialem detuliffet, Pontifex ad perducenda pia confilia ftimulos addi* dit(B), indicavitque Ludovicum Hungariae regem, fortiflimum Chrift» athletam, itinere terrefti cum cruce fignatis in Turcos moturum, ritimo autem Cypri regem , & Amadeum Sabaudum Palaeologo affini-tate jundum auxilio venturos. Sed quoniam metus non ex vano fiibortus eft , ne acceptis auxiliis Graeci, ut faepe antea illuderent, da- tamque (A) T.j. Searct. p.72. (B) T. 4. Sccrct. p. 34. DE STATU REGNI j ET RELIGIONIS SERBL. ag3 tamque fidem Fallerent: per literas alias (A) Sacramentum Ludovici de belio Turcis inferendo, in annum fequentem Pontifici extrahere placuit, dum nempe folemni profeflione fidem, ac unionem certius te-ftaretur, ac confirmaret Imperator: & Ludovico author fuit, ut alior-fum inttfrim arma verteret. Sed Palaeologus morarum impatiens Lu-dovicum per fe ipfum Budse convenit (B): & cum dato Sacramento fpopondiflet fe cum iiliis ad fidei, & Romanae Ecclefiae obfequium ac-cedere, Ludovicus quoque pari Sacramenti religione fe ad ejus defen-fionem obftrinxit. Pontifex vero paftis utriusque ratihabitis, formu-iam, ex qua Palaeologus fidem profiteretur, praefcripfit datis ad Palaeo-logum literis X. Kal. Julii anno IV. miflisque in omnem partem lega-tis totus in id incubuit, ut principes occidentis ad belli facri in Tur-cos focietatem colligaret, cui beiio in Amuratem Ludovicum ducem praefecit. SERBL. Ludovicus cum protiitum4 expeditumqUe haberct^1!1?0*?^ r n 1 • ■ • c. j. "'811 bd* exercitum, nve quo Graeco Imperatori j roximior neret, commodius-i»m in b«i- que inde Palaeologo fiippetias ferret, feu a Strafimiro Bulgariae prin- f^" cipe Vidini imperante offenfus, feu zelo fidei promovendae, juriumque regni fui ftimulatus, in Bulgariam inopinatus irrupit (C). Trifariam tunc divifum fuerat Bulgariae imperium : extremam, feu ponto Euxi- no proximam cum Preslava, & Thraciae, Romaniaeque parte obtinebat Micbael, intermedia Bulgaria cum regum fede Ttfnobo parebat Sismano: fuperiori parti, Vidinoque Strajimirus imperabat, & pro infelici tem- porum illorum conditione, finguli ambitiofo Imperatorir nomine abute- bantur, quod Majorum virtus olim, cum latiflime dominabantur, jure conquifivit, & uni femper proprium efle voluit. Ludovicus, capto Kz-^PJ^ Mno, in quo Strafimirus Rep-iam fixerat, ipfum quoque Strafimirum in poteftate habuit, ac Kemlekum Zagrabienfis Dicecefeos caftrum in cu- ftodiam transmifit, ejusque imperio fubjedtam Bulgariae partem emen- fusvi&oriis, trimeftri fpatio oCcupavit univerfam. An vero tam lato armorum progreflu, illa Bulgariae regione, res catholica incrementi aliquid acceperit, me quidem latet: id probe novi, nec Graecorum Imperatorem auxilii, opisque aliquid, nec Turcos detrimenti quid- quam a Ludovico accepifle: quanquam identidem hinc Palaeologus, inde Romani Pontifices ftimulos fubderent, & oblati Sacramenti fidem in memoriam reducerent, ipfaque periculi vicinitate brevi ad Hunga- ros tranfituri, ad corripienda arma facra, erigendumque crucis vexil- lum provocarent. BULG. In recens occupata Bulgariae portione, maxmia rei^Jjg^ catholicae commoda Ludovicum attulifle palam eft. Vix enim provin- g^gri» Hhhh 2 ciam roi. ^ (A)t.4. Secret. p. 24* (B) Anno (C) Anno IJi%* 3 26 COLLOQUIUM UNDECIMUM. elam adeptus, continuo viros apoftolicos ex Ordine minorum in eam immiftt. Regio omnis Manichaeorum Patarenorum coiluvie fcatebat aut Grscis erroribus involuta fuit. Octoni non amplius Sacerdotes de Bosnae Vicaria vaftam hanc arenam ingrefli fuerant, &, quod fxngularfc fuitDei beneficium, dierum quinquaginta ardo fane curriculo, plUs. quam ducenta hominum millia aut baptis nalibus undis, ejurata Patare-na haereii, abiuarunt; aut dedo&is erroribus, damnatoque Schismate ad unitatem Ecciefis aggregarunt: indicio certiflimo, ignorantia, & magiftrorum defeftu potius, quam maiitia pierosque eatenus a vero ab-lufifle. Converforum nomina in publicas tabulas redafta Ludovicus ad miniftrum ordinis Minorum generalem transmiiit, fubfidiarias copias >n hanc magnam meflem ardenter effiagitans. Is vero, ut pio Regis zelo obfequeretur, ad miniftrum Provinciae San&i Francifci Affiflium, prslegendam iilic, Fratribus ad indulgentiam Portiunculae affluentibus, Utenc mi- epiftolam, in haec verha exaravit: Cbariflinu Minijier! Hejlerna die nti? ineht0 Rtg* Hungaria Ludovico, & yicario Botna quardam literat JJIJjJ™*omni jttcunditate fpiritut IatiJJimar latur accepi. Crandit prorfut in mtii-j.rfiowbu» tationibur exardere ctpit ignir, IX JitcctnJi Jervorir prodita favilla , & mi-"P,B " *atio quadam potenr, & valida ad converfonem infdelium populorum. P-lit fquidem litertr intimatum eji mibi, quod rtcenter per (ervot Jnot Fra-trtr nojbri ordinir Vicarije Borntnjir tam magna, if mirabUia Dominur opt ratur: ut quamvir multi fnt numero, nullo tamen modo fujfciant currtnttt ad Jacra generationir lavacrum bapti%are, & minifrare bominibur Sacra• wunta. Unum e pluribur intimare cupivi ad petitionem Cbrijiianitmi, & dtvotijjtmi Regir Hungaria. Vicariur meur Borna ad illam patriam regm, ae Vicaria contiguam 0S0 Fratrer nojiri ordinir fbi fubditor definavit, qui infia quinquaginta dier ultra ducenta bominum millia bapti%arunt. Et, nt Jbrte di numero Jcrttpulur oriatur, jujju Regit omner bapti%ati in friptu-ram publicam Junt redaSi: illiur tamen regionir, ut Jiribitur, nondum ter• tiam partem converterunt. Sperant tamen frmijfme aperiri eir ojiiumfdei, Domino JeJit Cbrijto, quidquid refduum fuerit, in caulam Dominicam con-gregante. Currunt enim cum (itir gentibur PRIHCIPES INFIDELES: ju• vener, & virginer: finer cum junioribur turmatim eonfuunt ad baptirrna. qS?quiP,U« HJERETICI fmul cum SCHISMATIClS ad veritatem fdei onbodoxa, ad Saetrdo* unitatem SanSa Rovtana Ecclejia revertuntur. Ipjbrum etiam SACERDO• TES, ET CALOGERl fub jugo fdei efficiuntw bumiltr, qui in Jua baref nimir antta Juerant pertinacer. Aedijkare voluerunt loca nofra Relicionit quam plurima, ut fruSur virtutir, unitatir, if fdei perjeveret. Latev tur igitur Cceli, & exultet terra, & omnirlingua Dominttm glorificet: terr* Jiquidem mota ef, & Gxli difillaverttnt a Jacie Dei Sinai, pluenter bit die• burfilito abundantiur pluviam bonam, quam fegregavit Dominut baredita-tifua, bartditati utiqut Fratrum minortm; ut non reperiatur in tir vacua lex Cbrifi; Jid torum manibur repleatur multitudine gentium converjarum. Unum ejl tamen, quod fpirituali buic gaudto dolorit aculeum intermijeet: mejjic quidem multa, Jid operarii valde paucir Ecct regioner jam alba ad * mejfemi DE STATU REGNI j ET RELIGIONIS SERBL. ag3 #tj[em; fed nonfunt, qui fujfcienter metaut, frfruSur in vitam tternam va/eant congregare. Propterea mibi intimatum eum fetibur, quodfnume. urfratrum non augcatur, immenfur fdei fruSur neg/igitur , atque dimit-titw, & perduntur ahima, pro quibur Saivator pretiojum fuum fattguinem frdit. Perditur tota i/la BULGAfUA PCPULOSA, quam Bex ille i»vi-gijjiwur Hungarorum, dudum potcnter obtinuit; %T PRAlCIPVE ClVU TAS ILLA BINDIN FAMOSA NOSTRIS, ETMAGHA, fr ubi jratrcr in copiojiori numero dejiinantur. PATARENI, ET MANICHJEI funt amp/iur fdito difpofiti bapti%ari, & ad Cbrijium , verum lumen con-«r#/, fi nm deficerent, viam bujur /umittir demonjiarent. PiiJJimut Rex prafatur cerntns de mu/tir nationibur, & regnir multor in todtm Jan-3o propofito, admiratione rep/etur & gaudio, devotc prajiclanr, ut ex ipjir fratribur partium diverfarum ad DIES MILLIA trammittantur, quor valde reiigiofe col/ocare difponit: adeoque %elo fidei catbolica, & converfo-nir infidelium fde/ijjimur Rex ejfervet, «f «mw proprium corpur vellet tx-pontre, «3P pro convtrjione gentium, feiprum totum dare. Igitur exurgant viri religio/i, imitatorer f/ii Dci, filii Beati Francifii, & ad laborem mefi Jir viriliter Je accingant, in exu/tatione metant, £r /» laborer feminan-tium fidtliter introeant, «/ ftr qui Jeminant, fr qui metunt, pro purijfimir in borreir Domini congregatir, panem Juaviffimum in regno Do* mini in menft Cbrijli glorioje manducent. Tu vtro, Minijier! omnibur jratribur convenientibur ad fanSam indu/gentiam Portiuncu/a, prajenter li-ttrar difiinBe, inteUigibi/iter iegi faciar, feu/egar \ eorque} quantum va/cr, ferventer, 9T efjtcacitcr exborterir, ac conftanter inducar ad capitn-dum JruStum tanta Ja/utir: ut cum omni promtitudine Je dijponant, eirque tx parte mea denuncier, ut,Ji qui Spiritu Dei taSi ii/ic vo/ucrint profi-cifii, ad meam prafentiam debeant a/acriter, tr fecure venirt, ut obedicn-tia, CT bencdiSione percepta, Juum jaSanter cogitatum in Domino, infpi-rationem diSam liberiur, & fecuriur exequantur. Vaie in Domino} fr cra pro me. SERBL. Inter has tantas , talesque Ecclefiae Catholicae pro-prefliones per Bulgariam, nullane pars frudtus fpiritualis ad Strb/os, Rafeiorque Bulgariae contiguos dimanavit? BULG. Ad Rafciam quoque, Botnamque opera eorundem Apoftolicorum virorum, falutis fru&um eximium dimanafle teflis efl: ®orundem relatio Urbano V. fada, atque a Pontifice eodem literis confignata; qui, ut in tam ampla mefle paucitati operariorum con-fideret, Co/ocenfem, & Cbanadienjem antiflites ad copias fubfidiarias eo-dem deftinandas excitavit: Ludovico autem Regi tam uberes, lsetos-ConmPoi iue fru&us per Bu/gariam, Rafciam, Bomamque gratulatus, ad profe-jj,"?"™'. quendum Dei opus, juvandosque confilio, auxilio, ac favore Epifco-j®»»™»^ ?°s, quibus facra fubfidia cogenda imperaverat, rogavit, & hortatus Iiii eft: 3i« COLLOQUIUM DECIMUM. i eft: en epiftolatn (A): Cbarifiimo i» Cbrijlo Jilio Zudovico Hun?arilt Regi illufiri! Replevit ingenti gmdio mtutm uoftram acccptiffima Deo, relatio mper per di/effot filiot Joanntm de Rheno , & Andream de Perufio ordi, nit Fratrum Minorum de, BVLGARI/E, RASCUE, ET BOSNJE venientn partiius, nobit fiaffa, /»«r ctfttiv continens: quod infipirante illo, ubivu/t^ fipirat, «i tuam indufftouem, & cooperationem piifimam, & firatrum diffi 0f(jL nit iu diffis partibut conmorantium pradicationem multa millia ptrjonarutn utrius. qutfexus, retfffix damnubili fchismate, aUitqtte erroribus y quibus crant\ & fa rant omni ttmporc involuti, «i /«/«f« vera fidei, ac unitatem, & obedieniiam Sanffce Romanas matris Ecclefia, & magiftra cuufforum fidelium redierunt. Dt quo nou folum nobis, fed wiiverfa congregationi fideliutn tafia fentitntium t qUm tanta multitudiue augeri procurafii devotijfimis fiudiis: Calefii etiam Curim in. geutem Uetitiam attulifii- Namfitejle ventatt, qua Chriftus tft, Juper uno pt(. eatore panitentiam agente, cft gaudium; quante mqjus illud txifti. mandum exiftit, quod de tantte multitudinis convirjiont nofcitur txoriri. Proindt itaque Dto, « 0#«»« datum optimum progreditur, gratias referentes, &1 /aaw Chriftianijfiniaui Strenitattm dignis laudum pracouiis txtol/tutts 3 plenis afftffiks rogamus, £f hortamur eandem, quatenus hujusmodi tua ftttdia laudunda continum, venerabilibus fratribus nojhris Archi-Epifcopo Co/ocenfit & Epijcopo Chanaditnjt\ quibut per Apofiolicas literas mittimus, Er* mandamut, «/ de Sacerdotibus, qui curam gerant converforum hujusmodi, felcrter provnhant, fij* eisdem Jratribus ei vliot cooperante Domino convertendos, affifiant: velis pro revereutia Deit tui, nofiro inejfabili prtemio, reverentia Apoftolka Sedis, dare confilittm, auxi-lium, favorem ad converfionem aliorum fchismaticorum, hartticorum, fi? t/e/ium, quibus regmtm tuum vicihum exiftit} omuein, gwnn poterit, preut de Tt fperat Sanffa mattr Ecclefia, operam prabiturus. Datum apud inontetn Flafco-nem, ILIdus Julii annoVI. qui cft Chrifti 136S. SERBL. At, an prorfus nihii, quod ad aliquem Serblix principem nominatim pertineat, & ex quo ejus cum Romana Eccle-fia unio certius conftet, Archiva Romana fuggerunt? Utinam hsc univerfa femel Pontificum zelus, ac liberalitas publico aperiat, in-dulgeatque. Frudtus fane uberrimus inde exifteret. BULG. Ex clarioribus Serbliae principibus viris, Baljarua fuiife, ac fratres Strafimirum Georgium, & Balfam partis Al-IdSiSS^*' aliarumque amplarum ditionum Dominos exftitifle i» Ecciefia confefto eft: quorum Georgius per Milizam, Regis Vukafini gener fiiit. Hos vero nominatim, ac inter primos damnafle Schisma, & ad Ecclefiae gremium fe retulifle teftis eft Urbani V. epiftola (B) ad eosdem anno 1368. exarata, ut fequitur: Xobitibut virir Strafimiro, & CA) T. 4. Secret. Urbani V. p. i;o. (B) T. tf. Sccrct. p. 104, DE STATU REGNI j ET RELIGIONIS SERBL. ag3 Georgio, ac Saiji fiatribus gratiam in prafenti,, qua perdueat ad glo* ,-Um in futuro. Spiritur nofer exuitavit in Domino, qui fcut^x tiorte venerabilir Jratrir nojiri PETRl EPISCOPI SUAClEHSiS latorir prafintium, per vor Jupcr hoc ad nojiram prtefintiam dtfinati, ptrct-pimur, mifiricorditer dignatur ejt vobir tribuere intelle&umi ut reliSti» fibismatir, & errorum tenebrir, /» quibur bueurque ambulaftii, iittiptai tis at/imabur vejbrit, ij fubditorum vefrorum prudenter conjulere, tr agnofiere veritatir: intendenter ad obsdientiam, jy devotionem Sacro* $an&a Romana Ecetejia matris, fcr magifra cunSorum fdelium, reveren-tcr, cordibus Jincerit accedere, in eisqu2 perpetm remanere: ac a no- qui, iicet immeriti, Jitmus in tcrris Chrijii Vicariur, inftrui, liter debeatis in via mandatorum Domini. ambulare. De iis igitur lau-daitdir principiis , ^rf pravenit, & Ji pura in» tentio in mentibus vejhrir viget, fcqtutur indubie; devotas gratiar agi-2»»/, fr w plttrimum eommendamus: intendentes vos9 f nojiris, iy di'- Ecclefa mandatis dcvote parebitis , /» yiV/of fpirituales rtcipere, fcr nere, a" profiqui ftvoribus opportunis. Ut autcm mereamini in gratiam re-eonciliationis admitti, oc obtinere Apofolica Sedis benevolentiam, & favo» res, a molefiis Ecciefarum , jy perjinarum Ecclejiajiicarum, aliorumque Ca-tbolicorum, obedientiam diSa Romana Ecclejia, prafertim Civitatis Colo• tenfis, <7«<*w n profittris, tamen extra ovile prafttum, fcilicet grcmium, obedientiam Sancllt Romartee Ecclefia Catholica, Apoftolic*, matris, «r magiftra cunSiorum fidt. liurn , extra quam non tft falus, n Vukafini manus venit, & privati inftar, nulioque honore Jum domi eft retentus. Unde cum anno exeunte fuga fe Ragufam fubdu r5r*r cere molitur, fratrum confiiio, & Sacrilega Vukafini manu feraii ifiu «xtunte, capiti inftifto exanimatus eft princeps meliore forte digniifimus. Ita imperium Serblicum, quod ex Gr:ecorum diffidiis Stephanus Rex erexerat, ex domefticis pariter diiHdtis in Urofio filio defiit, nondum expletis ab ere&ione annis feptem, & viginti. Sublato ad hunc mo-dum Urofio, & mox etiam Helena Pheris excedente, audo hinc rur-fus principatu Vukafinus , vires omnes in Lan" dt Turcos. ad vindicandam Urofi casdeuv de statu regni j eT religionis serbl. ag3 jcgnum a Vukafino fraude qusefnum, & rapinis, facrilegaque manu XJrofio ereptum , non altas radices egit: Deo innocentis Urofii fan-guini vindiaam properante. BULG. Poft hanc cladem graviflimam, inclinatis licet, & Jouaes labantibus Serblorum rebus, nondum conclamatum erat; fi, qui du-RBnxclp0Jf duffl divifi erant Procerum animi, coalefcere in unum poilent: Joamtet jfJJJJJJ Utulit, filius, nifi fallor, Ugliefae Defpotse, titulos Kegir RomanU, Quhui. * Serbliaque arripuit quidem, fed non diu iuftinuit, proceribus Thraeiae, Romaniaeque panico terrore potius, quam vi armorum Turcicorum Subionm iubadtis, & nec viritim fe opponere, nec in unam aciem colligere «S!™d audentibus. Pauco igitur polc tempore regnum ab Heiena Imperatrice JJJJJ"""1* Pheris conftitutum Turcae fub tyrannidem adegere: Bogdanus vero, qui cladi fuperftes fuit, Dragafes iteni, ac Conftantinus Zarci filii cum aiiis plurimis fe ultro in clientelam Turcorum contulerunt, & fpe freti, fervitium deditis tolcfabilius fore, quam iubadis, tributa, &ar--morum focietatem ultro padi funt. Ita delertus ab omnibus Joannct Uuclir, defperatis ex hac procerum ignavia rebus, & ipfe damnato Re-gio, quod aifumferat nomine, in montem Atlio fe contulit, & pur-puram cum monachali habitu commutavit: cujus memoriam fruftra ali" bi quaefieris, quam in ccenobio Simonit Petnc, quod denique ingreifiis eft, ubi paucula haec de eo leges (A): Monajlerium Simonis Petra9 quoil in cacttmine petta cujutdam fundavit Simon Afceta in honorem Na* tivitatir Cbrifi: pof Simonem piijftmur SERVUE, ET ROMANIJE REX JOANNES UNCLIS, cum precibur memo-ati Simonir, flia ejur tx gravif & incurabili morbo Janata ejfet, SanSo viro dedit facultates multar, & totam monafcrti fabricam abfelvit, ac demtm ipje monacbus tjftftut ejl, ibique obdormivit in Domino, depiSutque ef in triclinio ad firnicem JeneJhra, qua mare refpicit. Infirmum, & perbreve Joannit re-gnum fuifie, tam Scriptorum de eo fiientium, quam Serbliae ftatus, quem pofthac exhibituri funius, docebit. SERBL. Poftquam Serblorum pars magna imperii, qua per Thraciam, Romaniamque diffufa erat, uno velut idhi procubuit: nul-lumne a Gregorio XI. qui per id tempus Roma; fedebat, affiiftis Serblorum rebus obvenit, aut quaefitum eft auxilium ? XV. BULG. Sollicitudo hujus Pontificis in conciliandis princi- pG«80r» pum Chriftianorum animis, qui magno Serbliae infortunio divifi erant, B'ttas' p%" «que animandis in Turcorum perniciem , notior eft, quam ut ejus JSjdo» epiftolas, hoc pio fine quaquaverfum emiffas, ifthuc inferre oporteat. vicumHun- Llll 2 Sed- gem, (A) In profcynetorio S. moncis Atho a Joanne Comneno medico in Vala-chia fermone Grxco vuJgati anno 1701. typis edito. 3 26 COLLOQUIUM UNDECIMUM. Sed difcordise principum cum arte rtulla fedari polleiit, & novae iafii-per irtdies emergerent; ad Ludovicum Hungariae regem bellica virtute ac pietate confpicuum, Poloniaeque acceflione praepotentem, fe, totum' applicuit. Hunc ergo, nec unis literis, nec uno, ac fimplici a.rgu. mento, ad arma faera induenda follicitavit, &' arino Pontificatus fui fecundo Chrifti 1372. percepta triftiiftma Serblorum cladis fama- pro. prii etiam periculi propinquitate, ac magnitudine objefta, ad feren. dam proftratis opem animare conatus eft. Literarum initium eft: Audi, Fili1 (A) ubi Idibus Maji fic fcribit: Diebur non ionge praterU tit mulriplicati rumorer de diverjir partibur ad Sedem Apojiolicam perdu. u xerunt, quod impii Turci, atrocer hojier chrijiiani nominir, fupcr nonnuU lat parter Graci/e ih gravi muhitudine irruenter, Jubatiir quiburdam Ma-gnatihur regni Rajiia (B), tune in eir dominantibur, & eorundtm populis profejjiont cbrifianir, lket fcbirmatum, jy bartjum multitudine fcedatir, & impietatir erroribur depravatis, lata terrarum fputia occuparunt, jjr urque ad tui Hungaria, tf prafati Rafjid regnorum, nec non Allmia, tT Sclavonia confinia pcrvenerunt: & venire ad maritima, & portur ob-tinere marir Adriatici formidantur. Hortatur proinde, ut proprii etiam periculi confideratione motus, occurrat bacchantibus, potentiaraque a Deo acceptam in hoftes chriftiani nominis convertat. In quem fi-nem & maritimas Venetorum vires Regi conciliare aggreflus eft. > • > • v-• V' •: A.).*. • >»l ascd 1 idu. . . Ludovieus SERBL. Ea Pontificis exhortatione, periculique vicinittte, «xum^in" ,1C cumprimis fcedere, quod Turci cum Tartaris adverfus Hungariam rrureosiQ. colligaffe ferebantur, perculfus Ludovicus anno 1373. legatos ad Gre-dici poftu- g0rjum deftinavit, ac literis datis notum fecit: A non longir temporibur, ac prafirtirn a viginti menfibur amplar terrar Impiriorum Romania, & Bulgaria, & Regnum Rajfia, aliarque parter proftentium nornen Cbrifi, quamvir fibirmaticorum, Turcor invafijje ; & relatir magnir viSoriit pent evcrtijfe: atque cum Tartarir ad regnum Hungaria quoque invadendum ar-morum Jocietatem junxiffe &c. Orabat proinde Rex, facrum bellum edici, promulgarique, fpondens fe evoluto menfe Majo anni infe- ( quentis facras copias in perfona adverfus Turcos edufturum, Qu0 pio Regis propofito, ut par erat collaudato, Pontifex continuo pro-Sceemi- mulgandi, urgendique facri belli negotium, Strigonienfi per Hungs-jjorio P.x'i. riam, Gnesnenfi per Poloniam, Jadrenfi Spalatino, ac Ragufae per Dalmatiam Archi-Epifcopis demanlavit, cavens tamen iisdem literis» ne aes a fidelibus conferendum, in alios quoscunque ufus verteretur(C)- bulg. (A) Gregor. XI. T.s. Secr. p. ja. (B)-Hinc patet, Vukafinum non R^ fed Magnatis loco a Pontificibus habitum. (C) Indpit: Dudtnn rum. Avenione, X. Kal. Aprilis anno III. ad ArehuEpifc. Strigonic"-fem, & Suffraganeoi. DE STATU REGNI j ET RELIGIONIS SERBL. ag3 "BULG. At conatus ifti pulcherrimi, & pium Regio propo-fitum irt irritum demque abierunt adeo, ut ne promulgatum quidem facrum bellum fiiiffe, conftet ex Gregorii XI. ad Ludovicum anno LudoTieai la-re. fcriptis (A). Sed nec pada olim cum Palaeologo inita a Reee"11'1 *Sic O -t ^ 0 & magno rei expleta funt, quanquam mde Palasologus, lunc Romanus Pontifexchriiii«n* revocata etiam in memoriam dati Sacramenti?. religione urgeret (b^detnmeaWt Rex enim five ob denegatas a Pontifice decimas, feu aiiter offen-fus, aut quamvis alia caufa impeditus, cognita etiam graviffima cla-de, excidioque Vukafini, Magnatumque Serblorum per Romaniam cppreilione , Palseologi iteiii, ac Bulgarorum, quos omnes ad penfi-tationem tributi, & armorum focietaterh adegerat} nihiiominus ad bel-ium Amurati inferendum adduci nunquam potuit, maximo rei chri-ftianae, ac Serblicae, cumprimis & Imperiorum Bulgariae, ac Conftan-tinopoleos detrimento, vix aliquando, aut fero nimis corrigendo, re-parandoque. COLLO- (A) Incipitr Mmimmus. Avenione V. Kal. Nov. anno V. (B) Incipit: Signi/cavit nobis. Avenione, V. Kal. Febr. anno V. Mmmm COLLOQIUM UNDECIMUJVl. •< : , r •■ • Srr. - ' . ■ ' •■ jfn.. DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SEll BLORUM SUB DESPOTIS QUATUOR, LAZAROI. r STEPHANO, GEORGIO, ET LAZARO II. AB AN v. NO MCCCLXXIV. AD MCCCCLVIII. -!, ,i .iiuiH':' !r< ' lVj:«i. . ' ;•..,■» rinx 'r SERBL. Poft proftratum Serblorum [robur in Romania; Turcls occupacis in Thracis partibus edomandis; quacuor Vukafini ib Ui, Marcut cognomento Kralievich, Joamu, Andrear, & Demttriiu ad refiduas paternas ditiones per Serbliam, Theftaliam, Albaniam, & Peloponefum late fparfas refugerent, inde, ii Superis placeret, pa-ternam ulturi mortem, & abreptos Romanis tra&us vindicaturi. Ve-1; rum nec ifthic diu pacatis eife licuit, aut fublime aliquid cogicare, tUM Lm.molirive. Nam jurati Vukafmi hoftes, aemuiique La%arus Comet, & *o, st Aito- Kicolaur Altomanus, poftquam Turcorum vires in Romania, ac Zago-tociuto. ' riae provincia edomanda diftineri fenfuerunt, continuo & ipfi in Va-kafini filios hac parte arma expedivere, ad nihiium, fi eife poilit, progeniem illam redadturi. Igicur Ta&arut parte una in regiones eo rum involans Vuko quidem genero Achridam, & Prilisbaam, vecni Pladicae patrimonium reftituic, fibi Prijiinam, & Hovobsrdnm cuin onun Nijiaa ditione afferuit. Nec Segnius Altomanus, qua ditiones eorum attingebat, cunfta ad fe attraxit. Dsnique & Balfa Georgius, quan quam fororem ipforum Milizam in conjugio haberet, Prisrenum, acque alia multa circumvicina fibi fubdidit, ac procedente tempore ipi* quoque Caftoria Marcum filiorum natu maxium exuit, fic, ut ad ex-tremum praeter Locridem, & Argos in Peloponefo, aliud fere nihii miferis Principibus remaneret. Ea calamitas adegit demum fratres jU" venes, ut fe Amuratis clientelac permitterent, ejusque opem adverfu* hoftes domefticos implorarent, quae res denique Turcis in interiora Serbliae aditum aperuit. BULG.' Tam perturbato regni Serbliae ftatu, fuitne, quem Reipublicse ftudium, & patriae amor tetigerit? vel, qui in Amuratem ad DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 335 t(J Serblis totius excidium excubantem, vires, roWque collegerit, copias inftruxerit, arma expediverit, & rapinis ejus fe quoquomodo oppofuerit? Joanni Unclis tale quid meditandi, & viriliter fe Tur-cis objicere paranti, ob ignaviam procerum, hihii ex voto ceffiffe jam alias diximus. SERBL. In Serblia ipfa expeditas quidem copias Lazarus, Altomanus, & Balfae habebant: quas, fi concordibus ftudiis in unum conjungerent, pares Amuratis potentiae, & refistendo futuri erant. At ilii in diverfa longe lludia animos declinarunt, & fuis quisque rebus per alteriuS ruinam augendis intenti, Rempubiicam perdiderunt. Al-tomanus, cum inde a praelio advcrfus Vukafinum pro Urofio fufcepto, iras, & vindiftam adverfus La^ari>m foveret, quod in acie maximo fuo periculo defertus fuiffet, Ccmitcm Lazarum dolo perdere, & ac- DiCdi» ceflione ejus provinciarum vires fuas augere conftftuit. Igitur fpecie aSIS^® curandae in iis rerum angufti:s falutis publicae, ad amicum congreifum Sj^jJJ^ Labarum evocat, &, ne fraudis eilet fufpicio, cum pauco comitatu,fi#-; definitoque numero inermes conveniunt. ibi, poftquam de Republica collocuti funt, per erumpentes ex iniuliis focios Altomanus Lazarum nihil tale cogitantem aggreditur, & impado ferali, ut videhatur, in peftus idbu, equo deturbat. Credebant omnes exanimem: quare in caeterosLazari comites arma expediunt: quorum, dum alios infuga pro-fternunt, alios acrius perfequMntur, Lazarum proftra.um longe poft fe relinquunt. Sed haec proditorum in alios conveiiio Lazaro faluti fuit: Cum enim crux e colio denendens feraJem idtum retudiflet, fuftinuif» fetque, atque interim axmiger ad proftratum principem, captum redu-xiffet equum, Lazarus ex deliquio fibi redditus, armigero confpe&o fe humo extulit, & equo infcenfo, celeri fuga proditorum manus eva-fit. Ferunt tunc Michaelem Davidovich, & Zarko Merefichium dy-naftas periifie (A). BULG. Tam enortrcm Nicolai- AUomani perfidiam, cum Hungariae, Bosnaeque princij ibus per legatos nunciafliet Lazarus,fa-ciie omnes in fcedus fuum excivit: atque, ut primum vires collegit, fi>is, ac fcederatorum fuccinflus copiis in Altomanum movit, ulturus perfidiam. Sed cum ifte five fceleris confcientia, five, quod balio •perto impar effet, praelio fe committere non auderet, atque de urbe m urbem fusritaret, regiones ejus ferro, ae igne delevit: tandemvero hnprobum Ufizaena&us, obfedit, cepit: &, quanquam graviora pro-fteritum, oculis muldiavit. Oitioacl SERBL. Amplar, quas Nicolaus obtinebat regiones inte'Aitom«i^ Lazarum, & Tvartkum Bosnro Banum belli focjum divifae funt^ vid- t««niin,4t Mmmm 2 niores BHB1> (A) Ritierus in Servia illanrata. 3 26 COLLOQUIUM UNDECIMUM. tilorcs qulsque fibi afferuit: & cum mari.imas Trcbinjm, Canalim Dracjevi-ham prior occupaflet Balfa, ad extremum & hae Tvartko Cejl'e re: id, quod anno 1374. evenit. Haec dum per Serbliam geruntur collapfo interim penitus in Romania Serblorum regno, & Joanue Uij tlis Rcge ccenobium Simonis petrae ingreflTo (A), Lazarus Deipota Ssr. viae dignitatem fibi afleruit, Regis Rafciae, Bosnaeque titulo, ac hono-re Tvartko Bano reli&o: Cui, cum etiam Ltidovicus Rex Hungaris affinitate junftus faveret, nequiquam obludante Balfa Georgio, Tvart-kus regium nomen ad fucceflores Bosns principes, Lazarus Defpo-tx dignitarem ad fuos transmifit. Et quia Defpotse in Serblia quin-quennio ante Reges Rafciae, Bosnsque defierunt } colioquium prx-fens Defpotis quatuor, qui fe ordine exceperunt, poftremum Regi-bus tribuemus. . . .:., r UiO -j ,yijlrtir Q l ( »•!.' • * iJtfD O.»*' »■ . uul R«s,&ge- BULG. Paulus Jolincius (B) Lazarum a Serbliae proceribus «XjolLido. Imperatorem proclamatuin fuifle, anno 1374. tradit, quod Milizara Regii fanguinis principem thori fociam haberet: atque, cum anno fequente Ifaias Hiero-Monachus montis Atho Lazaro in memoriam revocaflet anathema, quo olim a Callifto Conftantinopoleos Patriar-cha Stephanus Imperacor Epifcopi omne.s, univeriaque Serblia con-fixa fuerac: advocalfe Sabam Servia Patriarcbam, inicoque fuper hac re colloquio, eundem Ifaiam cum aliis tribus Atho montis monachis Theophane, Sylveftro, ac Nicone Conftantinopolim ablegafle ad im-petrandam e vinculo folutioncm, benediftionemque, Joannes Palaeo-logus VI. Imperator, & Pbilotbteur Patriarcba fupplices magna benevo* lentiae fignificacione, acceperunc, & condonaco delidto (C) Pacriarcha anachemate Serviam folvic: acque, uc beneficium luculentius eifet, Pechienfem Servias Patriarcham cryfobulo confirmarunt, juribuique parem Patriarcbir univerjalibus effecerunt: ac additis duobus aliis Mo-nachis Matthaeo, ac Mofe ad Lazarum remiferunt. Nondum nuncii advenerant, cum Saba Pechienfis Patriarcha deceflit, & Epbrem in locum ejus fuffedtus eft. Poftquam autem nuncii rediere, coa&a Cle-ri,.ac. Nobilium Synodo, abfolutio, banediftio,& cryfobulum in pu-r blicum iedta func, pera&aque ab Ephrem Patriarcha liturgia, Laza-rus pompa folemni anno 1376. Imperiali diademace coronatus eft: Vuko Brankovichio Defpocae honor obtigit. Hactenus Jolincius. • ■ ' SERBL. Quae de quaefita abfolutione, & Bulla aurea con-firmato Pechiaj Patriarchatu a Jolincio narrantur, eminentpm Lazar» 1 • . Pie" (X) Defcriptio montis" Atho. Ibi ih cccnobio Simonis petrae vifitur Joannis Servia:, & Romanior Regis in triclinio ad fornicem fereftr* verfus mare, (B) In Introduttione in hiftoriam Servix. (C) Oedeb»-tur hoc concraftum, ob expulfos Servia -Grxcos Epifcopos. DE STATU REGNI j ET RELIGIONIS SERBL. ag3 pietatem, & paeis ftudium cum univerfis Dei Ecclefiig commendant:. nec eft, cur haec oppugnem. Tmperialem autem Calyptram, aut Cralit titulos, quanquam hos ei Ducas (A) conftanter tribuat, fumfiffe ali-quando Lazarum, non aflentior: Sed nec temporum, aut fortunarum ejus conditioni fatis conveniebant ampla illa nomina. Quare veriug fortafle fuerit Defpotarum corona , & honore tunc a Palaeologo orna-tum fuifle, quo & fucceflores deinceps ufi funt. Nunc de ejus natali-bus, geftisque quaedam in medium proferamus. BULG. De Lazari cognomento, natalibus, titulis, dignita* Eadem e& te, conjugio, liberis, bellisque varia nec concors eft Scriptorum fen- £?S2?." tentia: juvat audire fingulos. Leunclavius (B) Eleazarum Bulcovi-cium : Laonicus Chalcocondylas (C) Bulcum Eleazarum: Luccarius , L. 2. cum Orbino Greblanovibum vocant. Jolincius Imperatorem: Ducas Cralem nuncupat, & Stephani Serbliae Regis filium fuifle exi-ftimat (D). Nec minor variatio eft in defignanda conjuge. Orbinus, & Luccarius volunt fuifle Milizam Ugliefa patre natam. Phran-ces (E) Joannis Cantacuzeni filiam. Eundem focietatem armorum cum Tvartko Bosnae principe cpluifle, & Ludovico Hungariae Regi clientelae obfequio devinftum vixifle, perhibent omnes: cujus etiam auxiiiis identidem proteftum fuifle, jam alia3 meminimus. Luccario tefte fuit fub Stephano Imperatore primum Katunar: (F) de Vitaniza, & Koifarichi: variis deinceps dignitatibus perfundus, bello Bosnenfi exercitui Dux ^raefuit, & ad extremum regionem Iftro adjacentem. Terra Regir Stepbani di» armatorum millia iu ctimpum educet. Nunquid non poter tantun-hn? audeo dicere, & boc, amp/ius te pojje, atque apparatu incompa* rabi/itcr me/iore, modo non deft vo/untas • ac pracipue, fi cbrifxanos Friu-c'Per, qui te circumfiant, ac prafiolantur a/acres, auxilio advoces. Ho* rum fasderatis viribus Turca conftrri nequit nec cfi , quod metuas, ut a Nnnn 2 cbri* "—- _____a__ -- --_ i >i " - ' (A) Ritterus. (P) MS. Seiv cuta. (C) in Muw. Dragoman. Vakia eftmen-furce geaus Turcis prrpjlutti. (t>) Aptid Leunclivium. 3 26 COLLOQUIUM UNDECIMUM. cbrijlianir dsjerarir: ejl illir cbariur Cbrifli nomen, ac Refigio, quatn ut (( dejertum prodant, qui in tuo Jitum ipjt periculum probe aonojcunt, at!}U{ ita animo comparati Jitnt, ut malirtt onner, in vicini, quam propriit adi bus, /gwei» rejlinguere, c»;«x ipji jam calorem perjentircunt. Atque bsc oracio, conceptaque in Deum fiducia, cujus caufa agebatur, tantu-n Lnari f rum principun viribus; aftu camen prius, ingenioque cum verfipelli hofte experiendum pucavit, & robur hoftile ancea vi&oria incruenta frangendum duxic. Igicur CDifilium fuum, ac racionss, quibus ii obcineri poife confidebat, finguli3 depromfit: quas, ubi approbari per-Cafaioti cepit: Muracem fidenter adic, prsfentem Bosnae regni ftacum, & no-"ftns' va ejus principis confilia explicat, ac ad extremum declarac: fi Mu-rati adlubeat, fe ad irrumpenJum in Bosnam promtum, paracumque efiTe modo expertum annorum ducem cum deledo exercitu fibi, iuis-que jubeat ailiftere; nec fe dubio ullo teneri provinciam fpe citiuj in Muracis manus venturam, Mufulmani} vero expeditionis focios ampliiliinis fpoliis dicaturum. Placuit Sulcano Caftrioti oblatio: igi-tur Lala Schachinem ducem expertifiimum cum delc:lis copiis Ca-ftrioto aijungit, acque, ut in Bosnam irrumpant, delpolienc, metu-que omnia compleant, in mandatis dat (A). Turcae, cum ex Caftrio-ti confilio, velut improvifi, tarmis in omnem pareem divifis licentio-fius procurrunc, divaganturque, a Bosnenfibus clam prxmonitis, hic, atque illic inter montium fauces intercepti, concifique, fpolia CJtn vita paflim reliquerunt. Lala Schachines, cum mille tantum viris fti-patus in exercicum Bosnen!ium incurriifet, amiilis prope omnibus, aegre vitam fuga extulit. Ad XV. Turcorum le&iflimorum JVIillia •iIde«*i™mtUnC concifa feruntur« Atque haec eft illa viftoria, ob quam Tvart-Boina. kus Rafciae, Bosnepe rex potiori jure gratulari debuic, quam de al-tera, quam anno fequente 1389. Tragurienfibus fuis per literas, q«as Lucius recenfet (B), nunciavit. Cladis totius author, & architefti" Caftriotus fuit, qui motus omnes Turcarum, confiliaque aperuit; vias; (anguftiasque, quas occupandas haberent, edocuit, ac fortafle a csde Turcis inferenda,- nec fuas, fuorumque manus abftinuit. Murates, qui tunc in Anatolia cum Graecorum principis filia nuptiarum fok' mnia celebrabat, ubi tantae cladis nuncium accepit, tot fortiflimorum mor- CA) Philippus Hanivaldus. (B) Lucius L. f. e. j, & Paulus de P>uI® ,n memoriali. DE STATU REGNI j ET RELIGIONIS SERBL. ag3 mortibus vebementer fane indoluit. At poftquam praeterea de dolo chriftianorum, & Lazari, ac Susmani defeftionem comperit, toto ani-mo vindi&am fpirans, Alibafam quidem continuo in Susmanum Bulga-tiae Imperatorem, & alterum Bulgariae principem, qui Vamam cum ditione Dobrucenli obtinebat, immifit, ferroque, & igne faevire juflit: Ipfe vero auxiliis Afianorum principum, filioriimque properare juflis, non diu poft ad Calipolim trajecit, excidium Lazaro Serviae Defpot», omnibusque chriftianorum principibus, fi poflet, illaturus. BULG. Expeditioriem Bulgaricam Alibafae fupra vota pro- fcjlditta fpere cecidiiie hiftoria Turcorum perhibet. Nam praeter urbes plu-^gSm* rimas Susmanutn quoque in poteitatem redegit anno 1389. hyemis&iervianu rigore nondum dilapfo. Vere autem ineunte vires maximas in Laza-rum promovit. Atque ut rem, quam Hanibaldi hiftoria fufe profequi-tur, paucis finiam; praelio commiflb in campo Coilovo, cadente hinc Murate inde Lazaro, vidoria ad extremum a Bajazete Muratis fuccef-fore ftetit. Pugnae, & caedis utriusque principis narratio varia eft, & multiplex. Sunc, qui Amuratem, dum hoftem viftum perfequitur, a Pngna in Triballo pedice fagica confixum velinc(A). Sunc, qui viftorem Amu- SvoP,°cfd« racem, dum Bajazeces viftos, fugiencesque perfequitur, pugnae arenam ingrefliim, & pererrantem, a feminece milite ene&um ferant (B). Nec defunt, qui dicunt, virum Serblianum legati fpecie, mulos fe-ptem onuftos faccis, velut pacem aere redemturum, atl Muratem ad-duxiife, & prima faiucatione, laethale vulnus fica brevi inflixiifei quo mox a Turcis concifo, facci arena onufti comperti fint (C). At Grae-" ci, inquit Laonicus Chalcocondylas, volunt non praeliantem ; fed ftantem in acie, accinftumque ad ineundam pugnam, a Triballo, qui confcio, annuenteque Lazaro transfugium fimulaverat, corttorta hafta peremtum: Tribailo quoque poft editam Caedem ingentem, fortiter oc-Cumbente. Hunc Ducas (D) primae Nobilitatis juvenem: Orbinus Mi-lofum appcllat, nec hafta, fed pupione brevi facinus abfolvilfe, ait. Jolincius Milos Obilichio focios adjungit Joannem Bofancbich, & Mi-lan Toplichanin. Nec minor inconftamia eft in iis, quae de Lazaro narrantur. Primae, quas dixi, relaciones, nec capci, nec occifi Lazari nieminere. Graeci tefte Laonico fcribunt, poft Amuratis necem, Ba-jazetem inflaurafle praelium, & Lazarum in acie peremtum. Orbinus ait, peremto Amurate primo praelio, Turcos fugam refpexifle: mox tamen virtute, hortatuque Ducum in arenam revocatos, dum acrius pugnam renovant, & Lazarus pro equo feflo recentem. confcenfurus CjnfteIta e* prima acie, & oculis fuorum fe fubducit; Serblos terrore panico d» Serbio. mm. xum, cor- (A) r.aonicus Chalcocondylas. (li") Philippi Hanivaidi hift. (C) Liber deva-riis Turcoium doiis. (D) Ducas. c. 4. Oooo 3i« COLLOQUIUM DECIMUM. i rorreptos, ordines cepiffe deferere, fugamque inire, a qua poitea noc Lazari confpe&u, reverentia, aut oratione retineri potuerint. Feruot tunc Lazari generum Vukum Brankovichium, integris copiis, Jolincius ad feptem millia deledorum computat, fugae initium £e-ciffe, occupandae provinciae ftudio, & conflata cum Turcis clam col-luftone. Quare in tanta rerum perturbatione ad extremum & Laza-rus fugam inire coaftus, dum paululuin a via militari declinat, in foveam cum equo praeceps lapfus, hoftium manu peremtus eft. A: Lonicerus ex Turcorum annalibus vivum captum, & fub papilione in Amuratis animam agentis confpeftu decolatum refert. Pugnatum eft in Coffovo, feu merularum campo, quem medius decurrens Sit-niza fluvius perluit, ad extremum fe mifcens Darmbio. Corpua Amuratis Prufam ad Majorum fepulchra delatum eft: vifcera in loco humata funt pyramide, aut turri verius fuperftrufta, quae hodieqae exftet : cui ad caedis memoriam brachium quoque Miloji argento ob-dudum, appenfum fit. Lazarum fepulchro Ravanizie iilatum con-ftat, ubi diu poftea corpus vifebatur, involutum iindone auro diftin-Pugnitum quanquam cerrarum parte mul&atus eflet, auftius tributum, armorum focietatem, fidemque perpetuam obligafle, datis etiam obfidibus: tunc-que demum a vexanda Servia Bajazecem defticiiTe. Sed riuptae, quas idem I)ucas inter conceflae pacis pafta refert, paulo ferius oblatae, fe-cutaeque funt. Arina deinceps in Bulgariam converfa fuifle a Bajaze:e, Beila do. Turcorum aeque, ac Serblica teftatur hiftoria. Inter eas vero Turco-S«um.Ser"rum Per Bulgariam graffationes, nec Serblia a praeiiis vacua fuit. Naffl vix liberata a Turcorum infultibus, belio inteftino confli&ata eft (C> Vukus (A)Philippi Hanivaldi. (B) C. 4. ad annura Hegirce 751. Chrifti 1350. (C)0r* binus. DE STATU REGNI j ET RELIGIONIS SERBL. ag3 Vukus Brankovichius, cum Mura conjuge, ac filiis, fax belli fuit. Cum eniin partem unam Serviae fibi p.-aeripuilTent, nec ab altera, quam Stephano Defpotae, fratribus ejus, ac Milizae matri reliquerant, vexanda manus abftinuerunt. Miliza ergo ad Bajazetis patrocinium iniplorandum adadla eft: qui pro «quitate rei Vuko novi tumultus authori inllgnatusj aiina corttinuo intulit, exutumque urbibus, ac fe ditione omni, in c^rcerem compegit, univerfaque praeter Srifcta»,nit Baji»"-& Jellek arces, Miiizae, ac filiis in manus tradidit i Marae autem Vuki captivi conjugi portionem ratam aifignavit, ex qua cum filiis Gregorio, Geofgio, ac Lazaro pro dignitate vitam ducere poiient. Haec, quo fo i iiore vinculo firmaret Miliza, Bajazetem fibi ge-nerum adfcivit oblata in thofum Miilieva iiiia. Rebus in hunc mo- b, jjjjj. dum compofitis, Vukus Bfankovichius e carCere dimiifus, obiit jm-chin« nmd» no, ut diximus 1399« Quare audiendi non funt, qui fcribunt Vu-i^,""9 kum hunc a Mofe captum Philippopoli, ac carcere elapfum» a Bal-fa Georgio a:l que n Cotjfilgerat exprohrata Lazari traditione, con-fcia Miliza capit j nlulftatum. Sed qu «s Vuko Bajazetes detraxerat ditiones, Mara Conjux vidua pro fe <> ac filiis recepit connivente Bajazete, nec adverfante foftaifis Miliza mnrre, aC Defpota Ste-phano* SERBL. Cum TamircWiiiS iri Aiiam irrupiffet Bajazetes VI. quoque in Afiam trajecit. Caftfa ejUS, & Serbli fecuti funt: Gre^ xfj-Jj;,ur*u" gorius, & Georgius Marae filii Ciiffl Lazdro natu minimo in Serblia■■3«««i remanente: tum, & Stephanus Defpota, & Vukus frater» cum quin- Schlmimj que haftatorum leftiffimorUm ililllibusi Milizi taatre cuin Lazaro juniore filio ad provinciae guberniuitt domi relidls* Eo praelio Gregorius in Tartarorum ttiartus Venic: Stephanus Defpota poft-quam herois inftaf, ad Tamircharti Scupdrem, acerrime decertaifet, inclinatis jam undique Turcdftlffl rebus, Bajazeteffl, cum forore stepfonui Millieva ad receptum addticere cottatUS fefts id cum t>erfvadere hoa]i^fpwaSo* rr e* 1* > » 1 „ hmarum mini non poilet, oulimanum ejua pfifflogeniium, magno fuo malo, ■ s;t annq 1402. cladi perlculoque fubduxit* atque ad capefiendum paternum in Eu-ropa imperiiiffl, falvum Conftantirtopoliffl perduxit. Ab EmartUele, qui tunc imperio praeerat, afflbo Cuffl hoilore accepti funt: Sulima-nus fupplex, cum Augufti dpeffl ifflpldrafiec, ita demcm inter eos convenit: polucebatur Sulimanus pradter Pelopdnefum Theflaloni-cam quoque, Cuffl dppidis ad Striffloneffl Zetunium ufque fitis red-dituruffl, oppidis pfaeterfia Urbi vicinis a Paflydo Ufque ad facrum oftium, & hinC ufque Varnaili, Cuffl arcibus cundis litori Eu-*ino ifflpofitis Ifflperatori decefluruini qui Cum Stephanum quo-que fofpitatdrem fuum largis perinde proffliflionibus ceflionibus-que urbiuffl, ad ditidriUffl oneraifeti Auguftus cum Stephano ftudia rJJJJJ-auxiliaque fua viciifim ad conciliandum Sulimano Europae imperiUm |c imper. addixere. Poft quae confefla Efflanuel Imperator Stiaf tepvttaffe. Inter hos domeftiCorum bellorum motus gorUw Cq4 Milfaa Defpotaj mater, in monachatu Eugenia di&a die XI. Novem-bris anno 1436. hacirtorCali vita foluca eft (£), quam anrto 1408-Gregorius Georgii frater ex Tartarica captivitate redemtus, pariter fecutus eft (F). Mors ejus novis rurium tumultibus occafionen) praebuifle videtdr; nam aririo eodem Ddfpota Sitniuam populacus le; gitur (G): riec defuiire ipfi Hilngarorum aUxilia inde conjicio, quo-fcriptores Hungarici (H) Sigisiriundum Hdngariae regem poft Bofnam domitam per Serviam, & Raifiam exercitum traduxifle ferantj & Vinde- rfiiT ; q ■! tiui (A) Ducas. (B) Ducas MSi. Serviciim. (C) 6rbintis* (D) Mayerus in Anri* libus Flandricis ad annurii 14^4. & ex eo Spbndanus. (E) MS. Ser-vicum. (t?) Idem. (G) Idem* (H) Cl. Gcorg Pray ad an. DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 337 Vindekius fcriptor coaevus (A) afferat Sigismundum cum Defpota t-ansegiffe. SERBL. Vix finitis his bcttis cuni Georgio; Stephani De-B,!iamSf^ fnot» durities in fratres novi rrirfus belli inteftini femen fuit. Nam?h,niD'- " ' . « T _ _ r . . . , ipot* • cnm cum Vukus, & Lazarus fruftrft a tratre teirraruni portionem repete-&»tnbu«. rent, ad auxilia a Mofe imploranda* cum mnlltis Nobilium adafti funt. Mofesi, ut Turcae ad fovenda chriftianoriim diilidia prompti funt, Aurahofciim, ciim trigirita iiiilliBus iri Defpotam immific: qui-bus ciim & Georgiiis copias fuas conjunxiftefc; ipfos fex imertfes Ser-Viam StephAni rion aliter, ac hdfticiim populati funt (B); Ea cala-initas adegit demuni Stiephanuni ad pftcis cortfilih, Cum fratribus Vu-ko &■ Laziird, GeorgiO fororid; hc Mole demum ipfo. igitur de-So* ferto Srilimani fcedetfe; Mofi iii ttijlis jartibus j&rti fratres, & foro- Moii «uh«-rius erant, & ipfe acceflit-, fidemqlie juiavit. Quaie cum anno I4lOnus.iUt"u" Sulimanum iiiter, ad Mofefi belluiu in Roihknia recruduiffet, Ste-phanus quoque, ciim friltribus, nc fororlis Molcrt fecutus eft. In-ftante prselto Viikus, ac LaZdrUS Mofe delerto in caftra Sulimani Sed mox, trartfierie. SteplianuS Defpotk noh hifi jarn iniciinata Mofis acied"' Conftantirfbpolim, ciim copiis fe iubdurcit, undc incolumis per Vala-thiam irt Serviani rediiti Hiid fcum Vuki&s fetiatn, ac La%arut fra-tres conrendunt, dortatam fibi h Suliniano occupatiiri Rafliam: a rio» princi-profligatis Mofis copiis irttfrcdpti fupplicioque aftedti* vivendi tur- JSimfSo* bandique finem fecerunt (C). Mofid gladio, & fororius eorum La-1^1^"*oe" zarus Georgii frater in Plovidno fexta Juiii eft peremptus (D). Adhserebat nihilohiirihs Moii Georgius quam Conftanciflime, adfuit-quepraelio, quo anno 1411. debellattls denique Sulimanus pereliip-tus efti Vidtor Mofes* cum Sclybriam dppugnandam fufcepilfet, Georgius vitae fuae infidiks ftrui feriflt: quibiis ht fe eVolveretOppti-gnationis fpecie felicitef* cutn copiis in urbem fe injiecit: unde in tt.it,tt«im avitas terras redux^ a Stephdno Defpota dvrunculd in gratiam, ac ^phaio filii locum receptus, fide deinccpa ihaxima dottftaritiaque adhsfit,L,tli50Min & non minus quam patrem Coluit, fidus in bellis omnibus adjutor.au. BULGj Mofes ai) oliin jam Imperatori Emanueli * & Ste-phand i)efpotse Sulimaiii fautoribus infenfus, cum huper in praelid a Stephano, & poftea ad Selybriam a Georgid Slephatti fororio defertus fuiftet* 111 utrumqife vifidiftarti, & arma bomparavit. Igi-j^jJSf' tUr anno fecundo novi fui imperii Serbliam ingreifus, tirbes tfes & manne-expugnavit, defolataque omni provlncia captivos irtnumeros abdu- um™1""" Xlt- Defpota pfaepotentis hoftis furore perculfbs provinciam ad ^PPP 2 tempus Vindekius c. i9. (B) Orl-inus ad an. 1405. MS. Servicum ad 141Q,; (C; Oroinus MS. Scrvicum. (D) Idem MS. 338 COLLOQTJIUM UNDECIMUM. tempus deferuit (A): & Mofes Serbliae clade, ut videtur, fatUPj converfo Conftantinopolim itinere, in vicina urbi defaeviil, per Du-ces vero Theffalonicam, & quaecunque Emanueli a Sulimano donata x. fuerant, vi admota recepit. Emanuel implacabilem in Mofe cer. M.tomc! ncns hoftem, atque in fui excidium intentum, de Mahumete tertio r«a cvoait Bajazetis filio in Europam advocando, ac Mofi objiciendo .confiliUin agitare cepit, perduxitque (B). SERBL. De vaftitate Serbliae per Mofen illata, paulo ali-ter, & difertius noftrum manufcriptum. Igitur movifle ait: Mofen in Serviam anno 14II. & Irva»og*allflri funt. Balfa, cum annis aliquot fortuna varia cum Venetis decer-beihiiii i>r, ta^et; anno deinum 1421. quietem naclus, dato provinciae fuae gu- p®°ta' & bernatore Stephanb Maramonte , irt Rafliam ad Stephanum Defpo- tam CA) Ducas c. zo. (B) Ducas c. it. (C) MS. Servicum. (D) Sed Phranzes de paite Bulgarix intelligendtis eft. (£) L. f. Hifloriae Mufulmanicac. Qqqq 340 COLLOQTJIUM UNDECIMUM. tam avunculum conceflit, ubi anno fequente 1422. morbo oppref fus vitam abfolvit. Qua morte percepta, cum rurfus Veneti Zentam bello appeterent, Defpota Scutarium abiit (A): atqU& ut difertius Orbinus fcribit, admoto exercitu Zentam recepit fic ut praeter Scutarii arcem Budua fola, ac Dulcinium in Dominio Vene. torum manferit. 1 Bello confefto anno 1422 ad defenfionem provin-ciae Stepbanum Mazarecham Vajvodam reliquit; illo vero a Venetis paulo pofl: caefo, Georgium fororium cum novo exercitu anno 1423 eodem deftinavit, donata & in ipfum translata omni provincia: .qui rem aufpicato aggrelTus, pa&is bonis cum Senatu Veneto anno 1425 pacem compofuit. ' v • -r^ tjmfii Stepiiani BULG. In Bofna quoque ad Srebernizam anno 1419 tur. sUberS-,B^ariim aliquid coortum fuerat, cum loci incolae acceptum a Stephano senfes, Defpotae gubernatorem nece crudeli fuftulerunt. Barbarum facinus eodem excivit Defpotam anno 1420: quod tamen feverius qu m par erat, ultus eft. Nam reis vario fupplicii genere peremptis, inno xios quoque Ragufaeos Mercatores, fufpicionibus potius quam deiidi indiciis excitatus, Belgradum carcere macerandos transpofuit. Nec valuere apud iratum Defpotam five preces fupplices Pafchalis Re-fti, quem Ragufa de fuorum falute folicita oratorem transmiferat; nec Georgii principis patrocinium; qui fidelem ftrenuamque Ragu-faeorum operam, oppugnante Srebernicum Tvartko, in memoriam Avuncolo irrito conatu revocabat, hisque promeritis, Ragufaeis non accufatis non convi&is veniam gratiamque implorabat (B). ftephanui SERBL. Haftenus refte Orbinus. At cum Stephanum De» »nna°^"a i fyotam Srebernici jufto Dei judicio apoplexia correptum, equo de-lapfum, expirafle anno 1421 fcribit, fallitur magnopere, nec fibi, nec iuae in Zentae principibus narrationi conftat. Zentana Stephani Defpofe expeditio quam Orbinus ad annum 1422 retulic, & Zent» donatio transcripcioque in Georgium fororium fafta anno 1423 con-vincunt penicus, Stephani obicum hic non re&e anno 1421 illigatum efle. Stat nihilominus alterum, quod ad annum 1421 aic, Geor-giuin .principem Belgradum acceflifle, & Ragufaeos carcere exemptos libertaci reftituilfe; ac denique illo jam anno Georgium a Rafciis pro Domino, ac Defpota agnitum cultumque fuiiTe. Et confirmat diferte faflio, quam Georgius de bonis fuis Hungaricis pro Paulo Brini Marchione cognato celebravit; modo eadem, ut fide jubet Samuel Timon (C) jam anno 1422 in Ecclefiae Budenfis Capitulo confcripta fuerit: in ea enim Georgius princeps Defpoti Regni RaJP*' fir (A) MS. Servicum. (B) Orbinus. (C) Timon novse Hungarisc c. 7• DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 341 p Jllani* Domiui titulis Infignitus legitur. Sed hoc confortii ho-aoris, & regiminis, non mortis Stephani eft indicium. BULG. Pacem, quam cum Serblis coluerat Mahometes L Mihnmtto Amurates quoque II. qui anno 1423 patri fucceilit, ratam habuit^"^ firmavitque: anno 1423 Emanuele Augufto Budae apud Sigismundum »4». p«-agente, per luos, ac Stephani Defpotae legatos, Sigismundum quo-chrimSi que ad pacis confilia ftexit (A). Confiaverat enim ipfi bellum tra-,onfclm"t* ter Muitafa cum Cineite in Afia, quod mox in Europam quoque intulere. Eo vero profpere debellato, ut Hanibaldi hiitoria perhi-bet, Defpot etii nullam ex ea proiem Mce' perit. (C) Hiftoria Turcica Hanivaldi. (Dj Apud eundem. ■ DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 343 e3C voto cederet, & quoties irruptioneih tentarat, vacuis fcmper ma-nibus, nec raro clade accepta rediffet, totius fortunae invidiam in Georgiurti Defpofcam conferebati hunc effe, qui confiliis fuis explo-ratis occurreret, apparatuqiie vicinis per celeres nuncios indicato, aggreffiones ornnes irritas facereti ac propterea ut Georgio infenfus fuit, ita querelis affiduis Airturatis animum in Defpotam inflamma-1ac taridem perfvafiti, ut terras nuper condonatas remiffasque ad fe iteriim reciper6t> bellumque de novo moliretur. Molimina Ifaci non latiiere Defpotam, quibus ut iret obviam Baffas quidem profufis plurimis argenti talentis demereri fategit* Sultanum Vero, ut ad pacis confllia reflederet fupplici legatione convenit. Offere-jjat Mari:e fili» fua; connubium, ac dotis nomine magrtos terrarum tracius ad Ahe Kifar feu albam arcem Drino fiuVio kffufos: addi-ftoque tributo ex principatu rfeliqlio, iiber m in Bofnam Comme» atum \ Hunparis autem excurforibus fines praecludendos polliceba-tur. Hucufque miferum principem fefrea neceflitas adegit. Quibus quidem eo negotium perduxit, ut fuffrfigio Baflariim condieiones ac-ceptse, & pax iitipofteruni promifla fitt Sed Orbinus, ferius ad pa-fta connubialia defcendifle Geofgium, hunc vero fola tributi, ac frorgin» tnilitia; fponfione placaffe iVmuratem author eft; quod multo verius - Videtur. QuaecunqUe auttm pa&a tunc inita fuerint, pax diuturna non fuiti nam poftquaiii anno 1431 Thtffalorticam e Venetorum martibus eripuit: anno qui fecutus eft, converfis in Serbliam copiis Brafevo, & Crufevaz urbes cum arcibus circumpofitis dediiione oc-cupavit; & cum irrito coiiatU oppugnafiet NovoBerdo, & Sreberni ^adOj hyeme urgente Adrianopoliffl copias reduxit: ubi rtova rur-fum iegatione Defpotae placatus, qusedam ex nliper Captis refti-tuit (A). Ad annum eundem 1432 aflirfiiat hiftoricUs nofter De-fpotam GeOrgium SigismUfldo tJelgradum Cutil tradu fuo terraruhij pifo terris Hungaricis ceflifle, & portenta quaedam, quae vicinum Serbliae exCidium nurtciabant, recertfet: inter hsc, ait, exauditos a parte Savi fluminis tubariim clanporcs terribiles; vifos ex aere in iirbem labi ignes, qUanquam infloxios; iir.manes prorfus turbines «Hium plurimarum tefta convtilfifle; ac deftiqiie obfervatos in tem-P'is, iiefcio quos Volatus facrarum iconum. AuXit terroreta Myfus iHe, qui inter effufas lacrymas, ejulatus urbem pefcurfans repetiturtl v® irtclamabat. Poft qua; narrata, tandem ad anrtum 1433 defigit tju» fiU Catliarinae Georgii fiiia; cuffl UlfiCo III. CelejSe cotaitej cortciliantenubi"i?i procul dubio nuptias Sigismundo IfflperatOre, qui Barbaram eadem eIejertfium domo genitam in cortjugio habebat, & annis ab hinc all^uot, netape 1447 Tvartkuta Bofnae Rafciaeqrte regeta permoviffe vide- MS. Servicum, Rrfr 344 COLLOQUIUM UNDECIMUM. % videcur, ut Hermanum IL Barbarse patrem, omnemque ejus proge-niem hseredem ac fucceflorem regnorum fcripferit. XV; BULG. Refte ne annus nuptiarum Catharinae cum Ulrico «.Sim™^ confignatus fit, chronica Celejana diriment (A). Vetus autem intef Bdgrldum fcriptores lis eft quis Delpotarum, cui Regum, & quo demum anno Hungarit pro amplis in Hungaria ditionibus Belgradum refignaverit ? ut adeo iunjl.de" fcriptori veftro qui annum 1432 flxit, continuo aflentiri non valeam, Sunt qui Lazaro I. Defpotae eam permutationem tribuant(B) fa&am-que velint anno 1387 quo Sigismundus renunciatus eft Hungaria rex. Thurozius (C) eandem ad annum 1425 diftulit: quain manu-fcriptum veftrum in annum 1432 rcjecit: hi vero, Georgio & Sigig. jnundo cambium tribuunt: nec deiunt tamen, qiii idem ad Reqis Alberti tempora transferant (D). Liti modus certiflimus ponerecur, fi primaevam ac originariam donationem feu verius cambium archiva in publicum efferrent: hoc cum haclenus a nemine produ&um vide-rim, ratiocinio probabili annus permutationis veftigandus erit. Ne Lazaro I. qui ademerat, reftitutionem Belgradi tribuam, moveor cumprimis Alberti regis privilegio Ladislao Nicolai Gara: fiiio anno 1438 elargito, in quo Lazarus Defpota hortatu Nicolai generi ad obfequium coronae Hungariae fidemque a qua defciverat, revocacus anno 1387 fcribitur, nulla prorfus Belgradi redditi mentione injeda: ibi de Nicolao Gara Albertus fic loquitur: Lauarum Dtfpotam Bafcia ' Joctrum Jitum ab obedieutia Regia dtclinantcm, Jua circut/ijpcclionir iwlu-Jlria, Jolita obedientia reduxit in gremium, debita corona Repia objequia redditurum (E). Altum hoc Alberti in loco tam opporcuno, de Belgrado ftudiis Nicolai recepto, filentium, argumento mihi eft, ur-bem a Lazaro reftitutam non fuiiTe: qui enirn minora Nicolai re-cenfuit, ampliflimum hoc in R.empublicam meritum, fi contigilfet, praeteriturus filentio non erat. Adde, quod Orbino tefte anno ad-huo 1420 in Stephani Defpotae filii Lazari manibus, ac poteftate Belgradum extitiffe certuin fit, quo ille mercatores Ragufaeos Sre-bernici interceptos in carcerem miflt. Sed neque annus 1432 verus legicimusque permutationis annus fuitr nam iilam vivente Stephano coaluiffe, ipfe titulus Defpota partium Hungaria, quo in manufcripto veftro donatur, fatis convincit: nec enim difpicio quarum Hw/garit partium Dejpota infcribi potuerit, quam eamm, quae Belgradi perinu-tatione obvenerunt. Fallit quoque Turozii calculus, qui id annc 1743 (A) P, Erafmi Frolich. Hany aliorumque. (C) laoaicus Chalcocondyl*5-Ricterus. (C) Thuroczy P. 4. c. 10. (D) Wolfang. Lazius. Tho-mas EbendorfF. Hafebarhius; Orbinus. (E) Privilegium, per extco* fum vide in Hung. Dipiom. Mathiae regis apud CJ, Steph. ^ap" nai p, 3f4- DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 545 affixit, fi quod fide jubet Timon (A) faflio de bonis illis Hun-garicis, pro Marehione Pauio Brini de Verona a Georgio Defpota iam anno 1422 celebrata eft: nam cum faflio Georgium bonorum pominum jam fuifle fupponat, permucatio qu® radix erat Dominii, fuapte natura praeire debuit. Multo autem magis patulus iilorum crror eft, qui permutationem ad Alberci regis teinpora diftulerunc; cum in 1 teris fcederis anno 1433 inter Eugenium Papam, & Sigis-munduni pro Imperiali diademate initi, caeteros inter teftes fubfcri-ptus legatur Matico Talociut Comer Kevitnjit, ij Capitantttt Nandor JUbenfit, feu Belgradi praefedus. Igitur dum ex privilegio primaevo certiora edoccaraur, ftatuo: cambium bonorum Hungaricorum pro Eruitor«ti Belgrad >, anno 1421 coaluifle, quo Gcorgius in regiminis confor-nu,,4ai' tium a Scephano eil aflumptus, & quo ipfo, Orbino tefte, Beigra-dum adiit, & captivos Ragufaeos iibertaci reitituit. Coaluit autem ea permutatio fano fanftoque utriusque Deipot.e confiiio: fic enim, & Serbliam fuam ex vicino Hungaroruin praefidio, ac viribus fe-curiorem a Turcorum rapinis reddebant; & in cafuin fatalem, quo Serbliae principatu proturbarentur, fibi familiaeque refugii fe-dem parabant, ex qua interim opuni tantum aftlueret, quantum di-gnicati exulis principis fuftentandae fufliceret. SERBL. Faflionem a Georgio Defpoca de bonis Hungarip cis pro Paulo Brini celebracam, fi cibi ad maiium eft, age huc etiam infer. BULG. Receniuic eandem Pater Samuel Timon (B) in F«flFoGeor. haec verba ex literis manufcriptis: Not capitulum Ecclejia Budtnjis, f^pj^o, «jnnibur Cbrijii f.delibut tenore prajentium JipniJicamur, quibur expedit •>» Hung«. #niverjtr. Quod illufbrit Princept Ceorgiut Defpotur Begni Rajcia atqueBelgr»do Dominur Albania: onera Jeu qualibet gravamina univerjbrum Jratrum,iKeva*f proximorum, (y confanguinmum ft-orum, & pracipue contboralit Jua Domina Elena, nec non fliorum Juorum Stepbani, Cregorii, if Lazari fuper Je recipienr , tT ajfument, corcm nobit perfonaliter conjiitutut, fponte propojuit, & ctnfefjut ixjiitit bunc in modum: qttod qua conjaupuineum fvum legitimum, egregium Paulum Brtni de Verona flium quondam Mi-daeiit Ducit de Verona flium quondam Mitbaelir Ducit de eadem, Mar-ekionem Bosnenfim de cognatione Stepbani Reenortm videlicet Rafcia, Bulgaria, Bofha atque Albania quondam Imperatoris, juris ordine me-diante de quibusvis rebus, bonis, ac tenutis, & pertinentiis fuit vni-veijir portio tanqit, fcr concernit, tanquam unum baredetn, ac filium fi*um9 pro eo • perjonaliier contulis eidevt quinque cajira Jua puta\ cafirum R r r r 2 princi- In im-gine ncvar Hungaria: c. 7. (B) Apud eundem ibidem, & in Annul. Hung. ad annum 1427. 346 COLLOQTJIUM UNDECIMUM. prhicipuliter Zolnik cum oppidir Jcilicet Zobtik, cum trtbuto f„ eodtnt exigi Joiito. Nec non Cbaranta cum tributo in eodem babito Jcu auri & argenti fodinir: ac Boborna cum auri & argcnti fodinir nec tributo in eodem exigi Joiito. Et cajirum Tbeocuak, Sbcrdabel CWw tributo in eodem babito: Cbetertekhel cum tributo in eodem exigi fnt0 a( fngulir vicinaiibur pojfejfonibur, & utiiitatibur quar ab eirdem regere tr poffdere feliti Jimt. Item Oforienje: item caflrum Viiagorvar curn oppidir videlicet S$ri cum tributo in eodom habito: ntc non Ga/Ja, 4t poffejjione Mefh cum tributo feu Aranyag cum aliir pojfejfonibur, jy utU litatibnr, quar ab antiquo ab teodem guberhare conjveverunt in Zarani, ttem cafrum Salankemcn, & vadum in eodem babitum: nte non pojfejfn. net Olczar, Garafalva in Sirmienfi. Ac cafrum Bec%e in injula Titie babitum, & oppidum fmiliter Bec%e, ac tributwn ac vadum in eodtm babitum: nec non pojfeffioner Uifaiu Sxcntkiral, Bodog AJitvfafaj Suentendred. Vegtnye, Echebida, ac tributum, ac vadum in eadem ku-bitum: nec non oppida Straka, Backaibida, Btcrkereke $r tributum »/ eodem exigi Jblitum: ac pojfejfoner Irmet Nyilar, Cbingrad, ^jviiii, i? tributum in eodem exigi felitum in Torontalienji. Ittm eodem modo poj-feffoner Cbereg, ac tributum, «c vadum in eodem habitum : «?c »0» ft-terrivc, Szent Peter, Arculitb tributumin eodem exigi felitum ac Afeon* falva, Pec%er nec non tributum, dc vadum in eodem babitum in Ba-ebienf. Item oppida, Tbur, ic tributum in eodem exigi Jolitum, 5 Tbiffa Varran vocatorum in de Zolnok comitatibur exifentium habitorwn, omni jure, quo ipfe poffedijet, donavit &c. Datum in vigilia Nati-vitatis Virginis gloriofse anno Domini MCCCC - XI. (A). Opinor hanc faffionem pro Paulo Marchione conceptam fuifle, quod five oblivinne, five quavisalia caufa primaevae donationi Regiae cambioque infertus hauJ fuiifet: quo quidem errori fubventum, & pro aeqnitate confultuiu fiiit juribus Marchionis Pauli (B). Sed his per excurfum dictis, redeamus in ordiftem, ac caetera Georgii Defpotae profequamur. Memorant Annales Turcorum ad annum 1435 Hungaros Colum-himbani a. bazium oppugnaife, inde tamen a Sinan Beglerbego, & Vidinenfi jeffi! **" Sinanbego cum clade repulfos 1 vereor igitur, ne hasc, quanquam infelix oppugnatio, ut Turcorum gens fufpicax eft, Georgio De-fpotae velut authori, crimini data fit, atque propterea novum nu-lum acciveritt . » * ' , SSRBL. (A) A Typo Timonis, ac fors et/am manufcripto, quod praemanibus fauit, X. primum feu decas, quac annum 1411 compleat, quem ip^ profitetur, abeft feu Typi errore, feu etiam attritione. Anno cnim 1412 qui ilJic Romanis numeris exprimitur, Gcorgius ServiiE Defp°c* non fuit. (B) Paulus, qui hic Brini fcribicur, ab aiiis Birtni, *c fors melius legitur. # DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 347 # SERBL. Id quidera concordiam tunc non abrupit: & fa-fpicio, quae de fide Georgii Defpotae oborta fuerat, aut viftoriae laetitia opprefilt, aut imminente Caramanico bello, quod Amuratem anno 1436 excepit, diflimulatione, arte Turcis familiari, transmiffa eft. At confefto in Afia beilo, anno adhuc eodem, fuggerente Ifacbego coraraunes illos motus, confentientesque, quibus ex Europa Hungari, ex Afia Caramanus Turcos appetebant, non alio incen-tore fufcitari, foverique, quam Georgio Defpota: nec pacem fore Kmin» quoad Defpota utrorumque mediator non deleatur: perfvafus Amu-Amurtte" rates, novos rurfus in eum belli apparatus inftruebat. Id cum oluiifet defpotse, ut imminentem tempeftatem a provincia averteret, priis fiii®, Sultanum per legatum rogare inftitit, ut Maram filiam, futuram vwtiTtnno fidei fuae certiflimum pignus, in thori fociam clementer admitteret:,4,<* & tunc verifimilius Ahekifar doteai conftiti it, & Bofnse aiia perniciofa, ac Hungaris ingrata , quae antea reculimus, addixit. Oblata tranquillo animo acceptavit Amurates, & per Saraciara pa&a fponfalitia con-firmavit, fide data, acceptaque a Defpota. Nec diu poft feu per Sara-ciam (A), feu per Chalilem (B) Sultani familiarem Adrianopolim > fponfa perdufta eft. Turcormn legatos magna pompa a Georgio exceptos, & filiam in manus regio apparatu Confignacam tradit Du-cas: hyeme autem eadem a Joanne VII. Imperatore Semendriam ad-venifle Georgium Philantropamum, qui infignibus, & honore Dc- coron,tllt fpotae Georgium exornavit. Qua ipfa occafione, tefte Leunclavio (C) in De(>o-oranti Georgio Sulcanus poteftacem fecit Semendriae meliori ordine 'a,tu ftruendae, muniendaeque. BULG. Ne fic quidem optatgp pacis fruftibus focero diu frui licuit, Padulacho homine chriftianis perinfenfo aurem Amura-tis identidem veliicante, & generofum principis animum, ex Serviae occupatione, fpebus maximis implente. Svadebat, ut Semendriae ca-ftrum, ac divites auri, argentique fodinas a Socero Defpota reci-piat: Semendriam, quoties collubuerit, fecurum in Hungariam tranfi-tum aperturam : fodinas, tantum auri argentique fuffeduras, quantum edomandae, ac fubjugum mittendae Hungariae univerfae fatis fic. Haec Cum non furda aure transmifiifet belli, gloriaeque avidus princeps, focerum per le-ratos ad ultro faciendam Semendriae dedicionem hor- xvtt. tari inftitit: cui Georgius parte altera, nunc a"ttenuatum principa-'p tum excufabat, poftea datam fidem, ac demura fanftum aifinitatis "jjjjjj Vlnculum in memoriain revocabat. Quibus quidera etfi nihil profe- Sosero. &irum fe probe nofletj tempus tamen, modumque hac mora injefta °btinuit, anona, aliisque ad bellum. fuftinendum, extrahendumque ne-Ceflariis, complendi, muniendique prajfidia. Ita dum ultro citroque legati Ut vult Ducas. (B) Ut vuJt Orbinui. (C) In Pandwflis. Sssa 34« COLLOQUIUM Ux\DECIMUM. legatl commeant, Semendria Gregorio filio, ac Thomae Cantacuzeno commendata (A) ipfe in Hungariam cum Lazaro filio auxilia qUx. J-3J- fiturus conceifit (B). Murates ubi legationibus fe nihil effe&urum in Hungji^ feniit, vafto cum exercitu anno 1438 Serviam ingreftug, Semen-Amurices driam ar&e circumfedit, ac menfium trium acerrima oppugnatione ^JJ"^eeu.fatigavit, quam demum deficiente anona Gregorius cum Cantacu. Scn' o«i«Zen°' Pa<^ P"us aC omn^us falutem libertatemque, dedidere. fiiioi G«or- Ferunt Stephanum Gregorii fratrem tota hac expeditione Amurati fium^r,«"comitemadfuilfe: quos ambosubiinpoteftate habuit,adverfus Novoberdo Stcphanum, progreffus, urbem eam, Borcb, Ojlrovi%am9 Ravaniuam, ac Scopim cum tota fere Servia occupavit, 6c vi&or cnm Stephano, ac Gre-gorio Adrianopolim rediit : unde Didymoticum, ac denique in Cap-padociam fub cuftodia futuros transpofuit, nec diu poft improborum addu&us confiliis, nihil reis principibus, crudelis aifinis, contra da-tam fidem, exemplo a Graecis accepto, ferro candente vifum, ocu-ld*m anno iosque exemit. Albertus Rex, qui exeunte anno trigefimo feptimo gSdum^ir-Sigismundo fuccefferat, licet a Defpota, Bungariaeque proceribus opfugnit." primum periculi, tum obfidionis Semendriae admonitus, multis pre-cibus ad ferendam opem fatigaretur: turbatis tamen domi rebus ex Bohemorum cum Polonis adverfum fe confpiratione , auxilio tam prora-to, quam praefens Defpotae pofcebat neceflitas, adefle non potuit. At cum anno fequente trigefimo nono Belgrado ctiam vim maxi-mam admoviflet Amurates, hoc denique periculo excitus (C) ad foi-vendam obfldione urbem properavit. Nec tamen uitra Danubii, ac Tibifci confluentes pervenit, five, quod a Statario milite minus inftruftus operiendum cenferet, five, quod ventris proflu-vio correptus, quem ducebat exercitus, magnam partem langueret; feu, quod virili defenfione Joannis Auranae Prioris, Matkonis Talocii Bani Sclavoniae fratris Amurates a mcenibus magna clade depulfus fuiffet, feu denique procerum nonnullorum perfidiam infi-diasque veritus, re nulla tentata caftris abfceflit: in reditu ventris profluvio, quod niinio peponum efu contraxerat, VI. Kal. Novem-bris abfumtus, fpem omnera auxiliorum Defpotae prscidit (D). xvill. SERBL. Defpota per Hungariam diu, ac fruftra divaga* Defpot* tus, in oriente, Italiaeque partibus auxilia quaerere decrevit: quare SStfif^10 per Dalmatiam itinere navi Veneta Antibarim in urbem fuaffl Hungariam adpulit anno 1441« r id Uladit- • lauml. Bi» _ ^ gcm* (A) Orbin. Laonicus. Hungari Stephanum folum ad defenfionem reliftum fc-runt: Hanivaldus utrumque Scephanum, & Gregorium. MS. Servi* cum ncutrum ; quos Hadrianopoli apud fororem cunc moratos aic. (B) Ducas. Hift. Turc. MS. Servicum. (C) Ducas. Timon novx Hung- c' 18. Anoales Turc. Veranzii Sc Hanivaldi. MS. Servicum. (D) Cl' Pxay, & alii. DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 349 adpulit (A): ibi cum ab Amurate infidiaa fibi ftrui fenfit, & ne-e Budtue, quo fe fubduxerat tutus videretur, ad Ragufseos vete-res amicos conceflit, quorum fide, confilioque confirmatus, poft ele-#um anno 1440 Uladislaum ex Polonis Hungarise Regem, navigio Ragufseorum Scardonam promotus,inde terreftriitinere adUiadislaum anno 1441 pervenit, clementiflimeque acceptus eft. Hoc ergo rege fpes rurfum melior Defpptae oborta eft. Nec longa mora interjedta bellum Turcis iilatum eft, atque in Romaniam ufque multiplici eo-rum clade (B) eft produftum. Quibus Hungarorum progreifibus, &Caramani in Afia motibus addudus denique Murates eft ad exqui-renda, amplediendaque pacis confilia. Qua fubfcripta, ac Sacramento™» ^ firmata, Defpota in integrum reftitutus, urbes aeque, ac filios anno orgius, p«- ee taAn.re* 1443 recepit. ftimirur proTJnelif, BIJLG. Non placuit ea pax Italiae principibus, qui exAmji-*"' ratis in.Afiam adverfus Caramanum profe&ione, atque ex clafle paxcUm fua, quse reditum ad Callipolim, copiisque Afianis in Europam commeatuin praeftrnxifle ferebatur; Turcorum ex Europa excidium dffi 11** facile animo praeceperant, cum eorum vires ifthic maximae non ef-ad Vanam fent. Quare cum fpebus iisdem Hungarorum quoque animos implef-an> l44*' fent, juramenti religione , quod unum obftabat, folutos in belli fo-cietatem pertrahunt: & progrediebantur illi traje&o ad Orfavam Da-nubio, per Bulgariam, velut ad certam, incruentamque vidoriam. At contra ceciderunt omnia: nam proditione, navigioque Genuenfium mercatorum Amurates, & copiae ad Bosphorum Thracicum fupra Conftantinopolim transvedae, ad Varnam, quo Rex Uladislaus omnem fcre Bulgariam vi&oriis emenfus, proceflerat, brevi fe in confpe-ftum dederunt. Nec diu otiofae fubftiterunt acies, cum utrosque pu-gnandi ardor urgeret. Confliftu ergo commiflo, vi&oria prope jam in chriftianorum manibus fuit, ala utraque Turcici equitatus Afiana quidem a Joanne Hunyade, Europfca vcroaGara, feu nigro Michae-fe (C) loco inota, inque effufam fugam verfa, ac magnam partem concifa. Non ftabat jam in acie aliud, praeter militem praetorianum cum Sultano, facile & ipfi debellandi, fi vittorum ducum adventum prasftoiari, ut oportuerat, noviflent. Sed, qui Regi juveni ad latus aderant, feu aemulatione gloriae, invidiave abrepti, feu confilio prae-c»piti ufi, Regem magnanimum, ut & ipfe in praetorianos impetura feceret, perfvaferant. -In quos dum praeceps irruit, ac militis po~ tuis, quam Ducis oflicio fungitur, fublimique equo inveftus hoftium ttiem proterit, viam ferro fibi aperit, & obvios caedit fortiflime; Ssss 2 fuccifis Orbinus. MS. Servicum. (B) Privilegium Nicolai de Ujlak apud Cl. Steph. Kaprinai Hung. Diplom. p. 371. (C) Hift. Turc, Hanivaldi, Anna-les Hung. 34« colloquIum ux\decimum. fuccifis equi pedum nervis prolapfus, ab accurrente Georgio juniore ex familia Alpa, Cozir Hizir c milite Mahometem adjuverit, vifus fit potius urbis interitu laetari. Et refcU At immerito accufantur Serbli, quafi vero plus Mahometi, quam ' Tttt 2 Graeco- 1 • ■ - " • Ducas c. 3J. Phranzes L. j. Annaies Turc. & MS. Servicum. (B) lidem. (C) Phranzes L. 3. c. ao. 3^6 COLLOQUIUM UNDECIMUM. « luiic coram Mahometem de abfceiru Defpoue, Serviorum apparatj. buc, & fpe auxiliorum edocuit. SER.BL. Ducas memorat Defpota auxiiio advenilfe Hun-garos, & fuperato Iftro, agris Ternovo circumjedis popuiationem in. tuliife, contraftoque cum Turcis prcelio, viiftores, ac fpoliis divites redilfe. Addit Mahometem irarumplenum Phiiippopoii Sophiam caftra promovifle, ibique relifto exercitu cum XX. peditum leftiffimorum mil-tibus in Serviam irrupifle: &, cum neminem obvium na&us fuiffet, MaHome* Stndcroviam tentafle, quam velut, opportuniflimam armorum in Hun-5r'«memtM.garos fedem, animo concupiverat. Veram ea fruftra appetfta abfcef. iniwT" ftfle: acqu., cum nec arcis alterius oppugnatio ex voto cederet, op-pidum fubjeftum dedicione, paftisque juratis occupafle; vioiato taipen facramento captiva virorum quatuor miliia inde abduxifle. Hiftori-cus nofter, nec Semendriae oppugnatae, nec praelii Hungarici adhunc annum meminil: Ofirovi-bsm tamen cum arcibus circumpofitis in ma-nus Mahometis venifle aifirmat. Ad annum fequentem, praefium fortafle illud, quod ex Duca narravimus ab Hunyade feliciter in Tur-cos geftum j pauculis his verbis infinuat: Cepit Jankul, Ferirbegum (A) in Crujcvw. Quod fi ita; non Amurat, fed Mahometes fuit, qui ar-morum fedem illic conftituere, ad certiorem Defpot;e everfionem de-Compiure» creverat. His adjungit Hiftoricus nofter anno eodem 1455 Novobcr-KytJi, areer Sitnizcnjer, Prirtcn, Bihor, multaque aiia caftelia in manus hbs i4f r> Mahometis veniife, abduftis in captivitatem piurimis, peremtisque. Poft haec praeludia, confentiunt omnes Mahometem anno 1456 vali-do cum exercitu ad oppugnandum Beigradum accefliiie: fed heroica Anno 1456 Joannis Hunyadis fortitudine, & Capiftrani pietate, maxima fuorum Huny». ciade, acceptoque in femore vulnere, a fubrutis mcenibus repulfum dem t»jiei. yigefima fecunda Juiii abfceifiiTe, maximoque in beneficio coflo-1 " cafle, quod viftores Hungari nec fugientis veftigia prefferint, nec occupatis montium faucibus, fuos a reditu in Thradam excluferint, aut cos ingreflos deleverint. Sed ampliflimae iftius vi&oriae, ficut ^Knno eo- frudtus nulius fuit: ita laetitiam ejus corrupit contrada ex immenfis cur Hnnya- fatigiis valetudo, ac mors ipfa, quae denique fortiflimum Chrifti loVoft athletam Hunyadem die XI. Augufti Semlini proftravit (B). Lu-Capiftra- aum auxit mors beati Joannis Capiftrani, quam, altero abindemenfe lilokini die 23 O&obris (C), fanfte oppetiit, comes Hunyadis lsbo-rum, ac praemiorum in coelis individuus. BULG. fA) MS. Scrvicum. (B) Conftat ex epiftola Capiftrani die 17 Augufti ao Calliftum III. Papam data. (CJ| Erafmus Frolich in Gencalogia Su' uekiorum fpeciminc a. DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 357 BULG. Poft accifas ad BeVradum Mahometis rirei, non xxilb Jiu Viennae moratus Defpota Georgius, menfe Septembri, ut vide*D^®0rg£ tur, ineunte , in Syrmium malo fato defcenderat: ibi dum fecurus in urbe fua Kupinik non longe a Savo ftumine agitj repente ab armato siiiigy'® jvlichaele Szilagyio Macsvse, ac Belgradi Bano obruitur, defendebat"Pj"r fe Defpota, nec dabat, quoad arma verfare potuit, poft vulnus au- timwtuur. tem, amputatis duobus manus dextne digitis, exceptum, interceptus, captivus Belgradum abdudus eft: unde, non niii auro maximo pro-fufo folutus, Semendriam tandem fubiit. Quid diilidiorum inter utrum- diC. que, quove principio intercefterit, accipe: Michael Szilagyius prssfe-fturam Belgradi recens ab exceflu Hunyadis nadtus, in parte fiun- -garica ex adverfo Semendriae arcem moliri, munireque cum fratre Ladislao coeperat. Opus, cum Serblianis minime probaretur, ferunt mandato Defpots infidias utrique ilruftas. Ergo, dum opus revi-funt, circumventi a Serblis, cum fe dare nollent. Ladislaus quidem concifus eft, MiChael effugit, opus omne folo equatum eft. Sed, nec ea Serblorum in Szilagyios hoftilitas, nec Michaelis vindi&a ad-verfus Defpotam opportuna rei chriftianae accidit in tanta Turco-rum vicinia, qui,non tam fortitudine fua; quam noftris diflidiis cre-verunt femper, crefcuntque. Nec folo hoc diifidio turbatio inter Chri-ftianos principes conclufa fuit. Nam, cum anno eodem Rex juVenis Ladislaus cum Ulrico Celejae comite regni gubernatore menfe No-vembri Belgraduin invifit, in urbe eadem, ac prope in confpe&u Regis, Ladislaus Hun/ades, Joannis filius cum Szilagyio, caeterisque conjuratis Ulricum Celejae Comitem, Defpotae generum, Hungari» CcdeiUl< gubernatorem , Regique propinquo fanguinis nexu conjunClum aggreifus Com^Jw* die X. Novembris (A), fefto Martini Papae proftravit, Tantum tunc invaluerat, quidvis audendi licentia! BULG. Caedem hanc Manufcriptum noftrum caldulo Grae-co, fuoque (B) ad annum 1457 retulit: qui idem plurium principum ®orte fatalis exftitit: nam quarto anni menfe, hoc eft 24 Decem-bris Georgius Cantacuzenus Defpotae noftri aifinis mortali hac vita ejcceflit, quem menfe, ut poftea dicam, Januario, ipfe Defpota Geor- Mors Ge-giiis nonagenario major, fequutus eft. Is ergo,five ex vulnere, quod jjfftcjj^ perpetuo cruore diflluebat, nullaque arte coaluit, five fenio, & animi J?*^11* dolore, curisque confedius poft fuperata adverfa {plurima, in urbe Semendriae vitam finiit, humo conditu^' Kriavaricae (C). Anno eo- , 4em,die3 May Helena Cantacuzena (D), conjux Defpotae Geor- Uuuu 2 gii Erafm. Frolich ponit 9 Novembris. (B) Serbli enim cum Grxcis anni principium a Septembri duc.unt, & annis mundi in compuiu utuntur. (Cl Orbin. (D) MS. Serv. Phranzes a Maji ponit, qui & Irenem rocat, vultque fiiiam. fuiffe Matchaci neptem, Joannis Canncuz. Ioa-peracoris. 392 COLLOQTJIUM UNDECIMUM. gii iir Rudnik ultimum diem claufit. Ladislaus • autem Hunya. des, caedem Comiti Ulrico illatani, Budae Martio menfe capitis ful* plicio luit contra juratam a Rege fidem, impunitatemque. Deni(jUe ipfe Rex Ladislaus, vindicante, ut multi putarunt, Deo perjurium, dummaximenuptiarum falemnia Pra^eapparat, die 23 Novembris, anno noftro vulgari 1457 incertum, morbo, an veneno lublatus eft? Oibinift» BULG. Orbinus narrat Georgium Defpotam fupremis tefta- tentu de menci tabulis gubernium provinciarum, ac filiorum Stephani Grego-ft»mento-f8"rii, ac Lazari, Helenae conjugi detuliffe. Lazarum vero,materni gu. bernii, fratrumque coqfortii impatientem, porrefto matri in laduca veneno, principatum uni fibi afleruifle. Phranzes addit (A) diefere, ac hora eadem, qua Heiena mater fublata eft Gregorium csecujn primogonitum, cum,Mara forore Amuratis, vidua, & Thoma Canta-cuzeno avunculo, convafatis, quoscunque poterant, thefauris , opibus-que, ad Mahometem fe fuga fubduxiife, quod vitae fuae ab uxore Lazari Helene Palaeologa ejusque fratre, metuerent. A Mahomete in clienteiam fufceptos, & parte aliqua regionis donatos trauit Or-binus. At Stephanus caecus,alter Lazari frater his fapientior, con-tinuo a patris exceflu in Dalmatiam tranfiit, & Saverftiam Angeli-nam ex Catholica Arianitarum familia conjugio fibi copulavit, vi-tamque deinceps in Syrmio exegit (B). Kcfellitur. SERBL. QuodOrbinus cumSpandugino deteftamento Georgii Defpotae, & translato in conjugeni provinciarum gubernio narrat, nifi tabulae ipfae, quae narrationein confirment, aliquando in medium xxiv. producantur, apud me fidem non obtinet. Nam manufcriptum no* SaSSTfc"* diferte perhibet a patre vivo, valenteque, negleilis fenioribus Mwodiu filiis, quos caecitas gubernio ineptos fecerat, Lazarum in regiminis confortium affumtum , decennio ipfo cum patre Defpotae honore, ac titulo provinciis praefuiffe. Nec veri fpeciem habet inentem hanc in extremis mutaffe, atque deturbato ad communem csterorum fratrum condicionem Lazaro, ultro novum diflidiis domefticis femen jecifle. At indicatam a Phranze poft matris deceflum fugam Marse, ac fra-tris Gregorii, quia & manufcriptum noftrum confirmat, vero proxi-mum videtur, diflidia quaedam in familia oborta fuiffe, & vel Lazari conjugein cum fratre fuo Palaealogo, vel Lazarum quoque de matre maleficio, fublata apud Maram, & Gregorium fufpicione laborafle. An vero profugi iidem, poftquam in clientelam a Mahomete ' funt recepti, querelis, fufpicionibusque fuis apud Sultanum invidiam , bel-lumque fratri conflaverint, aut idem fuopte ingenio arma corripue- rit, (A) Phranzes L, 3, c. aa. (B) MS. Servieum. DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 359 rit» eg° quidem in dubio relinquo. Id ex manufcripto noftro liquet pefpotam Lazarum a patris morte Kovinum arcem occupafte, ac viciffim ad Tamiscb clade affeftum fuiffe: fed au&o ad XX. auri ftate-runi millia tributo Mahometem deliniviffe, & a profequendo bello avertiffe (A). Pacatis adhunc modum domi rebus opinione citius Lazarus finern imperio pofuit: nam cum regnaifet poit fata patris anno uno (B) menfis Januarii XXI, qus in diem Veneris incidit anno 1458 decefiit nulio hserede mafculo poft fe reli&o. Ex Palse- Lmroima» oioga enim conjuge tres duntaxat fiiias fufceperat; Mariam, quae*"^^® patre fuperftite Stephano, Bofnae principi, Thomai Kegis4.fiiio nupcui "aiexdj, tradita eft: Irenem praeterea, & Mili%am, quae variam deinceps cum niatrc fortunam expertae funt. BULG. A deceffu Lazari Helena Palaeologa Lazari vidua1-4""» Hc-inprovinciae gubernio manfit: nec fine curbis gravibus, ac repeti-iueccdiu"* tis, fi Orbino credimus. Primos illi motus concivit Lazari frater Gregorius caecus (C): at hoc feliciter debellato, Hungarorum armis defenfa aiiquamdiu fubftitit. Alteras in eam turbas Railiani commo-verunt. Ilii muliebre imperium perofi , cum Stirps Georgii ad ma-num non eifet, Michaelem, fratrem Mechmetis Beglerbegi Turco-rum in Europa (D), quem, velut cognatum Lazarus aliquamdiu apud fe tenuerat, Ducem Semendriae, Serbliaeque crearunt. Sed hupc blan-ditiis captum, cum Helena in arcem evocaflet, dolo circumventum, captivum in Hungariam deportari juflit. Vix hoc periculo liberata fuit Helena, cum Mahometes Sultanus (E) Michaelis fratrem A£ech- Turbatum metem Europae Beglerbegum in Serbliam immifit ad Torobum, totam-^"®"8j'o que, fi fieri poflit, provinciam occupandam, Helenae autem, ac liberisTnnieo. fedes alias, ftationemque aflignandam. Sed haec confilia, conatusque progreflu caruere $ nec enim, praeter Ferijlerin (F), tunc in Mechme-tis manus venit quidquam. lefla inter has infeftationes Helena, & majorum periculorum metu vi&a, fponte denique, ac ultro Regi Bofnae Thomae pro Stephano principe genere fuo Semendria, ac^Cedit^ge reliquo principatu deceflit: at, quem nec ifle diu fuftinuit Sultanovinciam maximis viribns invadente Serviam, & cum Semendria univeriair. go&tuG. fubjugum mittente anno 1459. Ea Semendriae, Serviaeque praeceps ja&ura magnam impofterum invidiam Thomae Bofnae, Rafciaeque Regi apud Mathiam Hungariae Regem, aliosque Chriftianos conflavit, ut colloquio fequente dicemus. Ita Servia, ac Raflia, poftquam fub 4ua" h"me!e|Ia* t«or Defpocarum dominatu inde ab anno 1374 varia, & plerumque anno 1459 affiifta fubigit' (A) Orbinus, Laonicus, Chalcocondylas. (B) MS. Servicum. (C)Orbinus. (D) Orbinus, & Laonicus. (E) Phranzes L. 3. c. 22. (F) Idem, quo loco Perijierin nomine Prijiinam inreMigic. Xxxx 394 COLLOQTJIUM UNDECIMUM. afflifta fortuna utcunque fubftitit, artno 1459 eVerta Defpotarum fl gnitate, dominioque, tota in Turcorum poteftatem conceflit, mox etiani Bofnae, Rafciaeque Regum ruinas poft fe tra&ura. SERBL. Inter tam crebras chriftianorum clades, afliduas-que adverfum Turcain colluftationes, ipfaque Imperiorum Bulgari® Conftantinopoieos, ac Serviae excidia, mirum fane eft neminem R0-manorum Pontificum poft Gregorium XI. quidquam pro faiute chri-ftianorum principum, adverfus Turcorum tyrannidem ,fui'cepiife, egilfeque. *XV. BULG. Ut perniciofum femper fchifma fuit; ita confliftante Bonia!S?" cum eo<^em et^am B-oniana Ecclefia ex ele&ione Petri de Luna contra mmftudia Urbanum VI. cum ftudia quoque principumin fa&iones, ac beila civilia tJ° & sc". divifa forenc, vix quidquam faiutare foris geri potuit, conatibus mi*' fere cundis Pontificum ad mala domeftica componenda averfis. Perduravit funeftum id fchifma ab anno 1378 ad Martini V. tenqio ra, ipfumque adeo annum 1417. Cseterum liis etiam, licet turbatilfi-mis Ecclefiae fuae, regnorumque occidentalium temporibu3, non defue-rUnt penitus patris communis oificio Pontifices. Urbanus VI., quo fedente malum erupit, anno Pontificatus XI. vulgato brevi Apoito» lico Venetos, ac Ferrarienfes ad facrum bellum adverlus Turcos ex-civit: fed expeditio, erepto humanis Pontifice, adhaeiit. Succeilor Bonifacius IX., ut minora praeteream, Sigismundum Hungariae Re-gem, Burgundos, Gallosque in foedus coiiigavit, atque ad laiacem com-xnunem Regnorum, quorum caiuui deploras, commovic, acque ad Ni-copolim 1396 Turcis oppoluit. Idern pro Emanueie Conitancinopo-litano crucem per Daniam, Sveciam, Uermaniamque praedicari juf-fit. Ad ejusdem augufti preces adverfus Tamirchanum, Bajazetis vi-dorein, extrema omnia minitantem, ni Tartarorum copiae per Hel-lefpontum in Europam traducantur; Innocentius VIL anno Chrifti 1404 regna utriusque Siciliae, Hungariam, aliaque ad facrum bellum excitavit. Gregorius XII. literis confimilibus univerfos Chrifti fide-les ad vires Sigismundo Hungarorum regi fociandas invitavit. At-que cum eleftione Alexandri V., & hoc demortuo lubftitutione Jo-annis XXII f. fchifma exereviflet, nihil falutare, five pro Orientis unione, feu pro defenfione fufcipi potuit. At eledtione Martini V. fedaco utcunque malo, idem Pontifex anno 1422 Hofpitalarios fan" fti Joannis, Venetos, Genuenfes, ac Philippum Mediolani Ducem ad auxilia Emanueli ferenda folicicavit, acque unionem Ecclefiarum tam neceflarium faluti noftrum omnium ardenter promovit. Qui poft Mar* tinum V. anno 1431 ad Ecclefiae thronum proveftus eft Eugeniur IV, qu®» quantaque pro Orientalium nationum unione Ferariae, ac FlorentJ* in generali concilio egerit, notius eft, quam , ut multis commemoreni. Is pro Chriftiano oriente, adverfns Turcos, confervandolapidem omneffl movit, opesque Ecclefiae exhaufit. Is Uladislaum Hungariae Reg«®» s DE STATU REGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 361 facris copiis adjutum, ut anno 1443 Amurati II. bellum inferret: &T $ox folutis etiam juratae pacis pa&is, Ltrenovaret, impuiit; &mare $geum, ac Propontidem clallibus conitravit. Sed clades anno 1444 paucorum temeritate ad Varnam accepta, res, ac fpes ipfas chriitia-norum evertit. Tandem, quidquidetiani. deincepsper Joannem Hunya-Jem eeregie pro falute cumprimis veitra geftum eft, Nicolai V, & Callijii III. piis hortatibus, ftudiisque debetur, & in acceptis eft refe-rendum, qui cruce fignatorum auxiliis, vires Hungarorum fulcire non deftiterunt. Commemorari haec ftrictim, ut zelum, geftaque Ro-m norum antiftitum pro fervando chriitiano Oriente, iicet maximam partem a Sacris Romanis divifo, uno velut lub conl^edtu coiledta j/g^j,»* repraefentarem. At miffis his, experiamur, quo affectu idem Eugenius iv. P. sm* J.V. Georgium Serviae Defpotam, principem inlortunatum, ejusque i^ouGt^ infortunia fit compiexus, & quam nihil diligencia; omiierit, ad exu-lem principatui fuo reftituendum? SERBL. Georgius Defpota bis regionibus fuis Turcorum fiirore ejectus, praefidium apud Chrillianos principes imploravic: pri-mum anno 6947 (A) die 27 Augiifti in Zentam eia^ia- , quando Antibarim, & Raguftum adiit: ac inde anno 1441 ad Uiadislauni recens electu.n in Hungariam conceilit; cujus etiam favore, ac viribus Serviae eft reftitutus. Secundo, cum anno 1454 apud Ladisiaum pofthumum adverfus irrumpentem Mahometem auxilium, opemque qusfivit. Pro hoc vercv principe, ac Defpota Eugenium IV. aut egnie aliquid, aut infortuniis ejus comiferatum eife aegre inducor, ut cre* dam, quem a Romana fede ejusque facris alieno prorfus fuiife ani-mo perfvafum habeo. BULG. Unde tibi ifthaec de Georfio Defpota fententia? quis de ilio talem animo tuo injecit mentem? Si quem legifti? pro-fer teftem, aut monumentum , quo hoc comprobes. SERBL. Marianus Barletus gefta Scanderbegi complexus, Re|i?io Hungariaeque fcriptores hunc mihi fenfuin ingelferunt. Ac Bar- t letus quidem tam atris eum ccloribus expinxit: Nc» Jine caujm vtrin tr«-Fwifjima, inquit ille, Eugeniut IV. Papa vexiiium Romana Ecclejuc mn^jjj" tfferendum in Turcas ad Afacedones miferat (B). Nam ex paSicnibur inter Hungaror, & Mazedoner confcSir, conjunHurur erat ScanderbtgUc Mpiar cum Uladiriao Pohnia Rege. Verum, cum per Serviam exercitum faceret, Geortfut Defpota, ut fvperitre anno indicatum ejl, iili iter im-fidivit. Qj*a perfdia Defpota, & Hungarit imwenjor luftut, & rei thifiana miferandam eladtm, & Gracir exitium, fcr ipf Getrgio demum Xxxx 2 ptrni- MS. Servicum. Eft annus Chrifti 1439. (B) Anno fcilicet 1444. ^ 396 COLLOQTJIUM UNDECIMUM. perniciem attulit, Serviaquc. Kcc mirum, proiiequitur idem, CUAf HMRESIINFECTUS ESSET: RELIGIONIS AUTEM, ET* pW£[ NEGLEGTOR, ET NULLUS FERME DEI CULTUS IN PER^ CIOSISSIMO HOMINIS CADERET INGENIO; JEQIIE, ETCHRi: STIANORUM PRAECEPTA, ET MAHOMETI LEGES SPERNE-BAT. Scmcl, diu pojl Varnenfc pralium (A) nonagenarius femx Mahometem fugiens, in Hungariam dd auxilia petenda venijpt: agcmi fecum de Cbrifi fide multa Joanni Capijhrano refpondijje Jertur: LA. QIIEO CITIOS VITAMiFINIREPERSVADERISIBIPOSSE,QJIAM IMBUTAS PATRUM TRADITIONES RELINQJIERE: ficque abi-ijfe ex conJpcSu iterantem fapius: malle Je a civibus infelicem princi-cipem, quam delirum finem dici. Coufentiunt Hungarici fcriptores: & ex utrisque Raynaldus defcripfit eadem. r. BUL6. Hsec eft fcriptorum plurium licentia, ut pro affe- du optimos etiam principes infeftentur, traducantque, & minus ex-piorata pro certis, compertisque venditent incauto le&ori. Teftes appello omnes, qui haec legunt: non cohserent; imo elidunt fe in-vicem, quae Barletus de Georgii religione fcripfit, &, quse mox idem cum Hungaricis fcriptoribus, refponfa Capiftrano data adnotavit. Barletus, barefi infeSum, religionir, & fidei negleSorem, nullius in Deum cultus, chri/iianorum perinde, ac Mabometi dogmatum contemtorem: pri-mum exhibuit: quem mox ex adverfo, narratione continenti, extreme ritibus avitis addictum defcribit, ficque perdite captum majorum placitis, ut laqueo potius vitam finire, quam a patrum traditionibus dsfieSere mallet. Combinet haec in unum , qui poteft. Ego veroficfentio : priora illa Bar-letum affe&u Scanderbegi fui abdu&um fcripfiife: quem profedo perii-diae damnare non debuit, five Georgius juratae pacis reverentia, iive infaufti exitus metu, in foedus armorum chriftianorum iila vice non confenfit, iterque per ditiones fuas liberum Scanderbego conceden-dum non putavit, pa&isque juratae cum Turco pacis tenacius inh«-fit. Quae Georgii cun&atio, & invidia hinc conflata ^Eneae quoque Sylvio dubiam ejns religionem feciife videtur, cum fic de eo fcri-pfit (B):- Georgium JuiJfe grandavum, & dignum veneratione, fi reSa de religione finjijfet: plurimamque Juiffe in eo firmonis autboritatem, corporis majefiatem. Hungariciautemfcriptores,vereor,ne colloquium Capiftrani curn Georgio minus exa&e perceperint, ac in fcripta paulo aliter, quam fuit, retulerint. Sola fidei Romano catholicae profeffio, & obedientia erga fedem apoftolicam, quam tot ante ipfnm Serviaeprin-cipes complexi fuerant, ac recens in Florentino Concilio orientis Imperator Joannes Palaeologus, & Patriarcha Jofephus cum Anti- XA) Nempe decennio poft: hoc eft yanno 1474. (B) iEncas Sylvius in Euro* pa c. y. DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 363 jVntiftitum numero fubfcripferat, &,cui ipfe Georgius Defpota cum Triballis fuis accefferat, nec a majorum traditionibus abhorrebat, pec notam deliri Jertir Georgio padlo ullo inurere potuit. Subit ita-que fufpicari, Georgium colloquio illo a Capiftrano ad mutandum etiam avitum facrorum ritum bono zeio, fineque folicitatum fuiife, aut certe Capiftrani hortamenta in hunc fenfum accepta effe: a qua mu> tatione, innovationeque, velut oculos fuorum, animosque offenfura, Georgius tantopere abhorruit. AfKrino hoc fidentius, quo cemus perfvafus fum Georpum cum Tribdllir Eugenium in Concilio per lega-tos adiviffe, & cum Romana Ecclefia fidei concordiam iniviue, ac fanfte oblervaffe, atque idcirco zelum ledis Apoftoiitfae in fua com» moda provocafte. SERBL. Equidem, ii tu hoc cciam certis monumentis demon-ftres, & fcriptorum confudis audaciam , & fenfum , qui apud nos etiam ha&enus de Georgio viguit, corrigis : ac denique filium quoque Lazarum, qui decennio cum patre, & anno uno poft ejus decelfum Serviam rexit, nec divcrfam a patre religionem coluit, obiitque poftremus Defpota anno 1458 Ecclefiae Romanae vindicafti. Quo quidem, ficut error communis noftrae gentis detegicur: ita via ad promtius expe-tendam cum Ecclefia Romana unionem, proclivis fternitur; quam fcriptores Latini haftenus magis falebrofam, difticiiioremque effece-runt, dum, five abrepti praejudiciis, aut minore ufi difquifitione, judi-cioque, Rafcue principes univerfos, velut inveteracos Schifmaticos traducunt, & infedtancur: &, quod eft indignius, ipfas eorum catho-licae fidei confefiiones ad facrilegam fimulationem, fiftionemque te-mere traducunt. Age igitur, & Georgii Defpotae unionem cum Ecclefia Romana, monumento , fi quod habes confirma. BULG. Georgium Defpotam non tantopere, ac fingitur, AS»eri« a Romanae Ecclefiae facris, ac unione cum eadem abhorruiffe, evin- nonTbhor-cunt nuptiae, quas ipfe conciliavit filiae quidem Catharinae cum Uirico"5*1 Celejs Comite ritus Romani principe: & Lazari filii cum Helena Palaeologa Thomae Defpotae, principis catholici filia, perinde catholica. Serblorum autem, ac Rafciorum acceffum ad Florentinum Concilium , eorumque cum Romana Ecclefia in fidei dogmatis confenfionem, toncordiam, unionemque confirmat Eugenius Pontifex teftis omni exceptione major. Nec clanculariam eam fuiffe, fed publicam, atque omnium notitiam, liquet ex epiftola ejusdem Pontificis Florentiae anno 1442 Kalendis Januarii exaraca, qua univerfos Chrifti fideles, & certiores de ea converfione reddic, & argumento ex calamitate prafenti Georgii Defpotae, & fiiiorum ejus Gregorii, ac Stephani dufto, cunftos, ad arma in Turcos corripienda , bellumque inferendum folici-kt* En illam: incipit: PoJIqnam ad apicem, paucisque interjeftis: dfm^strbii dflequuti, inquit: Juimur]., cum vidcremur non Jolum Crtecer, ceterarqut ftder Patriarcbalw una ctm Triballir, Ilfyriir, Valatbit ambobur , Sar- Sanftion"! Yyyy 398 COLLOQUIl/M DUODECIMUM. matir, utriurque Albanite , Iberir, Cboleis, aliisque natiottibur , qu& 0mnt Craeam Jequebantur Ecclejiam: ver«z» - ' .. 1 lb fed ■. szaruc Jpotam, ejusque viduam. At cotrmenaatio i!!a Callifti fcripta XIV. Defpota Martii anno 1458 non refte a viro ciariflimo, Georgio, ejusque con- mnftnpflt jugi Cantacwuewt accommodata eft: utrumque enim jam annus praece- ja^1 Kcm«-dens 1457 humanis lubduxerat, ut antea dixi. Igitur literis ilb's,D«®cel«®"» Georgii filius Lazarur Defpota, qui die 21 Januarii 1458 recens obi-erat, ejusque conjux vidua Hehna Paiaologa, quae in Rafciae dominio tunc fuperites agebat, defignati funt: id, quod illuftrant Callifti li-terae ad Ludovicum Cardinalem (D) anno eodem fcriptae, ex qui- Yyyy 2 bus . _. * Steph. Kaprinai P. 1. p. 416. (B) Incipit: Cum gravijjitna cura. (C) Ibidem in notnla fnbjecla M Jiterar. (D)Erar Fatriarcha Aquilejat fedis Apoflolicse in oriente lebatus, & claflTs prsefedus. 400 COLLOQTJIUM UNDECIMUM. bu§ certius difclmus Lwarum fuilTe, qui Rajeiam fuam, partesque Al-banim clientelae, ac proteftioni fedis Apoftolica commendavit, flc enim fcribit: Defpotus Rafcia, qui nuilo reliSo barede (A) mortuurejl, terrar fuar Cardinali fanBi Angeli iegato nofhro pro nobir, fcr Apojioiid JSde tradi, iar confignari mandavit: i? credimut jam ear nominibur pr miti Artae Defpotae: Irenem vero alteram Joanni Caftrioto magn; Scanderbegi filio Duci fan&i Petri Galatinae in regno Neapolitano, defpondit (A). Anno vero 1469 Venetorum Rempublicam adiit, litemque adverfus illos movit, quorum injuria Corcyrae thefauris exuta fuerat: ac denique feptima Novembris anno 1474 exul decef-iit, cum paulo ante mortem, ut Graeci fere folent, veftem mona-chicam induiftet (B). Cujus obitix Defpotarum Serviae hiftoriam concludo. BULG. Non eft nobis hoc loco excedendum prius, quam caeterorum quoque Lazari Defpotae fratrum, ac fororum fata, quae ipfos deinceps exceperunt, ex fide manufcripti veftri commemores. DtGre- SERBL. Sit plane, ut jubes Gregoriur coecus. Defpotas Georgii primogenitus (C), poftquam cum Mara forore ad Mahome-tre.- ejui- tem confugit, mox monachorum inftitutum complexus, cum paucos que fiiui. jyjjjQ^ ^jj Qermani nOmine in confortio, terrisque fororis egiflet, vitam pie claufit anno 1462. Unde fumis in Chilantarium monds Atho ccenobium, cui nomen adfcripferat, translatum eft. Quare verifimilius nec Helenae Lazari viduae faceflivic moleftiam, licet hoc aifirmet Orbinus: nec in Hungariam conceflit, nec Bcatricis illic reginae ex forore neptem Elifabetham connubio junxit (D). Cce-libem duxifle vitam putat Orbinus, datque ei naturales filios Joari-& alios (E). Ego praeter Joannem, Vukum quoque, ceiebrem illum fub Mathia rege armorum ducem Gregorio patre na{um fuilfe conjicio,tum inde, quod Stephani filius efle non potuerit (F), tum & potiflimum, quod in manufcripto noftro conftanter Gergurevicb, a patris utique nomine, cognominecur. Cui, quoniam Hungari cicra ambages Defpotae titulos', honoremque inde a primo in regnum in-greflu femper detulerunt, thoro iegitimo ortum fuilfe non ambigo. Commigrarunt vero trajedo Danubio in Hungariam Joannes, Vu*» kus, & Paulus, ftirpis ejusdem cum multa Servioruin nobilitate, gen-teque, cum primum Mahometes Serviam fub jugum mifit: & da-lati in agrum Temefienfem, traftum, quem infederunt, Ivanopoliaffl dixerunt a Joanne du&ore primo: quo exftinfto, Vukum fibi fpotam praefecerunt; a cujus fatis Pauli filium Jofephum praefuifle genti (A) Orbinus, Spanduginus, Barletus &c. (B) DuFresne. (C)MS. Servicum. (O) Cum Gregorius obierit anno 14$», & Beatrix multo ferius, hoc eft anno 1476 in Hungariam adpulerjt; patet Du Fresnii, prseivcrunt error. (E) Orbin. p. J41' (F) Ut infra oftendam. DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 369 genti anno adhuc 1505 tradit Jolincius (A). Inclaruit Vukus jam annum I4?4, cum ex agro Temefienfi transgreffus in hofticum, arces complures ad Morabum fluvium, partim cepit, partim erexit, quas anno hoc eodem Mahometes fubvcrtit (B). Caetera ejus pre-clare gefta Bonfinius, Iftvanffius, & Leunclavius cum laude com-piexi funt: quae in unum collegit author novi Iliyrici, qui & De* fpotae ejusdem defcendentes defcripfit (C). Haec de Gregorio, ejus-que filiis Joanne, ac Vuko fcriptores noftri, quem Hungarici fami-liarius Lupum vocant. Mara, Amuratis vidua, ac propterea vulgo Zarisa di&a, poftquam comitante fratre Gregorio, in terris, a fj^1"*^ Mahomete pridem donatis, confedit, vitae reliquum in viduitate,"sZ"«»A-quam Deo voverat, prope Ephaita,in urbe Jeflevo vicina monti Atho,aua. ioco pereleganti, multisque aedificiis confpicuo, quem magnus fiuvius Strymon, nunc Strum di£tus praeterlabitur, cum fratre Gregorio piif-fime exegit, in Turcorum perinde, ac Chriftianorum amoribus, & veneratione. Fraterno fpoliata conlortio, Catharinam fororem, Ul-rici Celejae Comitis viduam, ex Apulia, quo fe receperat, accerfi-vit, fimulquc inter feverae pietatis officia perada vita, Catharina quidem in Konclia, fupra Strumizam, anno, quem fcriptor nofter non definit; Mara vero in Kofsniza coenobio, manu familiariim, ludu magno die XVII. Septembris, anno i487tumulo illatae funt(D). BULG. Catharina ex Ulrico tres libercs fufceperat: Her-manum, Gtorgium, & Elifibttham. Haec in aetate tenera defponfa jjjjjj^jj* primum Joanni Henrici Goritiae Comitis filio, fed padis mox fo-ron, uiri-lutis, cum promifla fuiflet HunyadisfilioMathiae,poftea Hungariae regi, fii ^du»"' ad neutrius thorum pervenit, praeventa morte una cum fratribus, ante caedem Ulrici, quse in annum 1456 incidit. Primo viduitatis anno inclaruit praecipue Catharinae nomen, cum Celejanse haereditatis eompetitores quatuor fupra viginti, arque inter hos Fridericum Im-peratorem, heroico fupra fexum mulier animo, per Vitovezium Equitem Bohemum, Celejaenorum principum ftrenuum armorum du-cem, fortiter rejecit, nec antea principatu deceflit, quam fuis juri-bug, & clientum, ahini<3eo"r Mariam, reliquit Stephanus filios duos Geqrgium, & Joannem. Nec gius, & jo- audiendi funt Orbinus, Bonfinius, & Jolincius, qui Vukttm fuper addunt: Isenim, cum apud. Mathiam regem jam ante annum 1474 in-ter duces armorum claruerit, filius Stephani effe non potuit, quem compertum eft non ante annum 1458 nuptias iniilfe. Ex filiis Ste-phani Georgius natu major, poft parentem rerum in Syrmio aliquam-diu potitus eft: atque hunc ipfum fuifle exiftimo, cui Beatrix Arago-nenfis Mathiae Hungariae regis confors Elifabetham ex forore neptem Angil- (A) Eugenius IV. L. 11. ep. 199. Rajrnald. Frane. PhUelphus L. 19> (B' MS. Serv Orbinns, fed Luccarius Theodoram vocat. fC) Eft annuS Chrifti 14^7. (D) Nec praefumi poteft prolium fuiffe religie alia a P«" reatum Sanftorum. DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 371 Angilberti JBalfenfis primi Nardorum in regno Neapolitano Ducis filiam in matrimonio collocavit (A). Qua humanis erepta, cum Geofgiw prolibus careret, dominatum Syrmii viva adhuc matre in fratrem™^,,, Joannem tr&nstulit: ipfe vero ab Igumeno coenobii KuCsanenfia Vir.injoannem, ginis annunciatae ad Mlavam fluvium, Sdrelo didum fiti, qui caufa eleemofynae profedtus, huc advenerat, in Monachum attonderi voluit, ac mox in Kupinik accerfito Metropolitano Sophiae Calle-vito, in Presbyterum eft confecratus: qua occafione complures per Syrmii regionem ad Diaconatus, aut Sacerdotii gradum funt pro-vefti. Gtirgius, in monachatu Maxim didus, vitam pie peregit inJjjS^ ccenobio Kupinik die XVIII. Januarii anno 7024 (B): fepultura do- diftus» natus in templo fanfti Lucae: ubi, & Stephanus pater, & Ange-iina mater, & Joannes frater primum quietis locum nafti fuerant: quorum omnium incorrupta corpora fubinde translata in Krufedol, hodieque vifuntur, teftanturque fidem ipforum integram, ac pietatem illiba:am. Quapropter Ecclefia Serviana eosdem in album beatorum intulit; colicque Ssepbanum Martyrem ad diem IX. Septembris, An-gelinam ad XXX. Julii', Joannem ad X. Decembris, Maximum deni-que ad XVIII. Januarii, qui emortuales fingulorum dies fuifle vi-dentur. BULG. Luccarius, & Volateranus Maximum ad Archi- jfc Mont. Epifcopale Serviae faftiginm proveftum ferunt. Jolincius res ejus Epifc»i»w." copioflus perfequitur (C). Eo tefte transiit in Valachiam feransaipi-nam, Radulo princiipatum (D) tenente, & in provinciae iilius Metro-politanum confecratus eft. Mibna vero principe, cum legatione pro eo fufcepta, a Rcge Hungariae Uladislao II. pacem non impetraflet, redux in Syrmium transiit, ac inde obitae legationis rationes prin-cipi fcripto expofuit. In Syrmio cum degeret, invitatis ad fe Ste* phano Jakfich heroe fortiflimo, ac filio ejus MarCoaftinibus fuis, cceno- Fund« c bium Krufedol conftituit, dedicavitque. Peremto autem in praelio Krufedoi Mihna per Jakfichium (E), Kiagul e Beflarabarum familia ad prin-io syrraio" cipatum provechis, multts precibus a Maximo impetravit, & redi-tum in eparchiain Valachiae, & neptis fuae nuptias. Inftruftis apud Valachos coenobiis duobus, cum Syrmii defiderio teneretur, multis donatus muneribus rediit in Kufedol, ac vitam pio fine claufit anno 1516. His initiis Krufedolenfis in Syrmio Archi • Epifcopatus ex» ofcit «nn» ortus eft, qui ob fixam Carlovizii ad Danubium fedem, vulgoKar-kVufedo"" lovizenfis audit. SERBL. ftopatu.* Grcci-Kitat in iyrmio. (A) Apud Du Fresne. (B) Eft annus Cbrifti ifttf. MS. Servicum. (C) In-trodudio in Hift. Serv. (D) Radui ex MS. Servico princfpatum finiie anno iyo8. (E) Succeffor Mihna e* MS. Serv. anno eodem, aut ifio, ut vuic Siglerus, occifus dolo eft. Aaaaa 406 COLLOQTJIUM UNDECIMUM. XXiXi SERBL. Joannes Defpora, qui Georgio fratri1, curas faeculi j8«nni| Um abdicanti, in dominatu Syrmii fucceffit, Stephani Jakfich, herois f0r. 150),Syr» tiflimi fiiiam Helenam in thori fociam adlegit, & fuperftite fWJre nbmat* Georgio, Maxim di&o, vivendi finem fecit die X. Decembris anno fSr—in- A cujus obitu Helena Syrmii dominio praefuit ad annum ufque Ig21, quo denique, peremto priiis Solimani legato, colle&ig opibus, facris Ecclefiarum vafis, fan&orumque exuviis, ac in tu« tiora deporcatiS) cum iiberis, famiiia omni, Magnatibus, Nobili-busque, quos in comitatu habuit, Syrmio exceffit, & ad fratrem Jak-fich in Hungariam ex fuga fe recepit (A). Solimanus poft occu. tyrmio patum 29 Augufti Belgradutn, exciiis paflim templis, ac Urbibus, Soiimano plurimisque in capcivicacem ;ibduclis, in vindi&am legati dolo He-m»« lenae caefi, ferro, & igne per Syrmium barbave graflatus, ex provincia nobiliflima, copioiaque, triftem folitudinem . fecit (B). An Joannes Defpoca ex Helena prolem mafculain fufceperit, fcri-ptor nofter diferte non commemorat. Mariam, ejus filiam Fer-dinando Frangipanio collocatam fuifle teftantur Volateranus, & Or-binus: Ludovicus Cervarius Helenam e Syrmio liberor eduxifle fcri-bit. Sed, quod hic praeterire non debeo, illud eft: anno 1504 ce-lebrata fuifle in campo Rakos rege Uladislao II. generalia Prxla-torum, Baronum, Procerum, Nobiiiumque regni comitia poft feftura ' ■ Divi Michaelis Archangeli: in quorum decreto, cum fubfcriptus le. /6«nnesWo.gatur (C) Joannet Borir%lo, regni Ra/cia Defpotur: Eum aliqui Joan-fpot» n's fuperftitem: alii Joannem ex Vuko heroe, ac De- ciz 1104 fpota natum fuifle conjiciunt, excifoque ad annum 1521 Syrmio, doeodcm! novas rurfum colonias Serblorum magno numero in agrum Teme-fiae traduxifle volunt. Sed conjeclurae hujus examen aliis, quorum magis incereft relinquo, quemadmodum & caeteram Brankovichio-rum geneaiogiam, quam Paulus Jolincius copiofe deduxit (D). COLLO- (A) Joiincius in Mdgpsvdr locum ditionis prooriae, ultra Marum fluroen tra fiffe refert, ac inde in Crobatiam. (B) Ludovicus Cervurius. IV Exftat Decretum in MS. Hevenefiauis T. LXXIII. iacipit: Nos ' -£D) Vide Jolincium. COLLOQIUUM DUODECIMUM. D E STATU REGNI, ET REUGIONIS SER. BLORUM PER BOSNAM, AC PRjECIPUB SUB DOMINATU REGUM RASCME, BOSNiEQUE AB „ANNO MCCCLXXIV. AD MCCCCLXUI. BULG. Bofnae reglo, ab ingreflu Serblorum in Orlentis pla- t *■ gas, pars Serbli» fuit. Ab occafu attingic albam Chroba-pSjSJ, tiam Verbaflo flumine, ac Pino monte: ad meridiem Adriis monti-bus adnexa Dalmatiae: in Orientem ad Drinum flumen excurritj inde Rafliae contermina: ad Septemtrionem a Sclavonia Savo divi-ditur: in quem Verbalfum, Ufloram, Sprezam,' ac Drinum emittit, ■ cum Bofna fluvio, a quo regio nomen traxit. Porrigitur in lon-gum dierum fere XV. pedeftri itinere: ubi fe tendit latius, odto cir-citer dierum iter aequat: alibi latitudinem ad dies fex contrahit. Ce-lebgatiores ejus urbes exftitere Jarize, Banjaluka, Travnik, Bofna Sarajum, quae hodieque urbium fpeciem prseferunt. Krefevum, Ver-boifana, Sutiska, Bobovaz, Cognitium, Foniza, Uffora, Sale, Do-bor, multaeque aliae bellorum viciflitudine deformatse ex munitis arcibus Veiurbibus in vicos ignobfles, &ruderadeflerunt. Regioomnisvallibus «que, ac planitie feraciflima gaudet: montes, qui crebri occurrunt, auri, argenti, ferri, &. chalybis mineris funt praedivites: nec Mer-curii, Sulfuris , Auripigmenti, & Salinarum Petraearum veftigia de-funt: putei ipfi locis compluribus ex aquis recoftis falem candidifli-roum in copia prsbent: ut nihil dicam de aquis acidis, & thermis faluberrimis, qua? copiofe fcaturiunt, ferventque. Sed, quod facile praecipuum eft, gens tota armis ferendis, belloque aptiflima eft. SERBL. Provincia haec, cum eflet una e majoribus, prae- £jtu Bim feftos Bani poteftate a Serblis Regibus fortita eft: quorum nomina "JJgf• vetuftas obruit. Stetit fub dominatu Servi» a VIL ad X. Saeculum, Aaaaa 2 q«o 374 COLLOQXJIUM DUODECIMUM. quo denique a Tifimiro defcivic: led a filio ejus fecundo genito Gfef. Jxmiro /. recepta eft, & poft Cidoniiri, albs Chtobatiae Bafti., materni deceffum, albae Chrobatiae unita eft, manfitque l\ib Stepbtlm filio , & Ltgttb notho, Vukmiro, & hujus fratre CreJJimiro //, ejusque filio StepbariO (A). Haac tot annis javulfa provincia, Bodino demum rege, Serviae reftituta eft Saeculo XI., perftititque in fucceflorum re-^um fide fub Banis Stepbano, Tvnrtko, & Borfoio, qui pugnantibug Archi-Zupanis cum veteri regum Stirpe, utrorumque dominio fe fubduxit. Ditquiri- BULG. An Borizius, vel fucceflor Culinus in Hungari» SmnJpri- regum clientelam commigraverit, & quo rege, annoque? anceps ad-mum, ac huc, nec definitum a fcriptOribus video. Qui jam Bela II. id eve-ia ciiente- nifle contendunt (B), moventur vel ex Ramae titulo, quem hic pri-rix ?one«f-mus fibi infcripfiffe fertur: vel ex inftrumento (C), quo Bela II. in ft,5t? Strigonienfi conventu de communi regni confenfu Bofnae Ducatum in filium Ladislaum transtuliffe legitur. At, cum Ramae titulus, nec a Bela fit conftanter ufurpatus, nec ad fucceifores proximos transie-rit j nec Rama pars Bofnae, fed Serviae maritimae-fuerit; nec primi-tus, fed paulo ferius fua fub nuncupatione ex Hungarorum more complexa fit Bofnam; nihil fane proferunt, quod convincat eandem jam in Belae II. clientelam concefliife: etfi fortaflis ab Urofio Ar-chi-Zupano potentiflimo, Belae II. genero,cum filia Helena, jus in Bofnam tranfcriptum fit (D). Nec inftrumentum allegatum vim fa-cit, ut credamus ceflionem a Bela, filio fa&am in effedum iviiTe, praecipue, cum Cinami teftimonio conftet(E), Bori&ium principem li-berum, & abfoluti juris fuiffe, nullique obnoxium etiam Geifa II. Belae filio regnante, nulloque veftigio deprehendatur feu Geifam, feu fucceffores Stephanuin III, Ladislauin, & Stephanum IV. juris ali-quid in Bofnam exercuiffe. Fuifle Bonzium Geiiae fcedere conjun-dum ex Cinamo indubium eft (F): nam paranti obfidere Branifo-bam auxiliares copias praebuit anno 1154: &, poliquam ipfe anno eodem Chelmi principatus partern Deffae detraxit, ac Bofnae adjun- xit< (A) Diocleates, Du Fresne. (B) Farlatus T. 4. Illyrici Sacri. Author Spici-legii de regno Bofnac. Tradlario pofterior novi Illyrici (iib regibus Hungarise adjedta Du Fresnio novx edit. Pofon. p. iyj. (C) Apud CL Bern. Pez Cod, Dipl. Hift. epift. p. Jff. (D) Traftatio pofterior novi Illyrici p. if j. (E) Cinamus L. j. in bello Manuelis, & Geifo, fic de Manucle Augufto fcribit: Cum autem ad Savum pervenijftt, «'[ aiittd inde flttmen deflexit Drinam nomine, quod in fuperiori ioco ft fi effuttdens, Boftnam a reliqua Servia diflerminat. Bofina haud fubefi Ar. ehi-Zupani imperio: fed gettt eft, qute , &* fuot mortt, & fuum ag*0r fcit principm. (F) L. 3. DK STATU REGNI, ET RELIGIONIS SfiRBL. 37$ %\t, fcerrasque Ragufeorum ad Brenum evaftavit; anno fequente Hungarorum viciffim auxiliis adjutus Ragufam, quanquam irrito co-natu oppugnavit (A). Quare potius fentio, ante Beiam III. gariae regum neminem jure firmo n® Ramam quidem, & multo mi-SSS"*^ jjus Bofnam tenuifle: hanc vero non nifi extremis Belae III. annis poft fubdudam ab Andrea Belae filio, Culino, ac Rafliae prineipi-bus Chuimiam (B) in clientelam Hungariae conceflifle anno 1197. £0 autem tam tempore Culinum Banum , Bofnamque in fuprema ze* gum Hungariae poteftate exftitifle , planiffime difcinius ex Vulcatti ,Setviae regis literis anno 1199 datis ad Innocentium III. Pontificem (C), in quibus fub finem Bofnam, terris regis Hungariae diferte accenfet, teftaturque Cuiinum Patarenae haerefis accufatum, a rege Hungariae Romam adire juflum ad fidei fuae rationes Innocentio reddendas. Certe ante hunc annum, qui ultimus Belae III., & primus Emerici fuit, nemo Regum Bofnae titulos fibi infcripfit (D). ■ — • » • « • ilii] |JJ jiu iD/ # ' » li-iliAl J-t ■ ; /. J J ' SERBL. Devoluta in clientelam Hungarorum Bofna, pri- Bofia Bu mum quidem veteri inftituto per Banos Culimtm, tumr.& filium ejus;J?J®ftf Zibiselaum item, Hinoslaum, ac Stepbanum Cotromanum, hujus vi&o-«gii rem: dehinc vero Ducatus titulo gubernata eft per Regios princi- m«,N •» th pes Beiam jrtniorem Stephani V. Regis fratrem, cujus memoria ex-tnlorum' ftat in pacificationis tabulis Ottocarum Bohemum inter, ac Stepha-num anno I271 ereftis. Quo fatis funfto Ducatus Laiislao Cbuno, Stephani filio obtigit: qui regnum anno 1272 adeptus, Bofnae, ac Machvae Ducatum in matrem Eltfabetbam transtuiit: quem denique extindo absque haerede mafculo Ladislao Chuno anno 1290 fibi vin-dicavit Stepbanus rex Servi/t, five jure veteri, feu novo cognationis proximae cum Ladislao. At, quae Stephano rege Serblise accefle-rat, Bofnae, Machvaeque provincia, amiifa rurfum.eft ab Urofio Mi-lutino Stephani filio. Eripuit eam, & Hungariae rurfum inferuit an-no 1302 Paulus de Brebirio Stepconis, Dalmatiae, Chrabatiaeque Bani filius, & fucceflor, ac Banorum, Dominorumque Bofnae feriem rurfum inftauravit, atqve ad M/adimm filium transmifit. Poft quem a pro-vincialibus dejedum, eleftus eft Stepbanus cognomento Linus\ tum TvartkurBvMS, quimagna Rafciaeparte fibiaflerta, primus RaJcia,Bof naque Regis tituios in Bofnam invexit. Hunc. deinceps fequuti funt Reges Dabijia, & poft hunc Tvartkus Scurus cum rivalibus OJloja Cbrificb, & (A) Orbinus. (B) Exftat victoriz Chulmenfis memoria in monumentis Jader-tinis apud Lucium ad annum (C) Vulcani epiftolam retuli Col« loquio V. (D) Emericus rex Hung. in data ad Tnnoc. III. anno «04 • Bofna cituliMi diferte fibi infcripfit: Vtnerabi/i in Cbrijlo Petri Inoo-centio D. G. S. R. E% Summo Pont. Htmrictu eadtm D. Q. Hmgariee^ Da/matietj Bofna, Serviaque Rex. Epiftoiam refert Farlatus T. 4. p.^tf. 1 Bbbbb 4 376 COLLOQUIUM DUODSCIMUM. & 5ttpbailo Jitblanovicb: quibas niorte pr«reptis tegnuitt Univertum ad Scurttm rediit: eo vero absque liberia extinfto, procerum fuffra. giis deleAus eft Rex Steplannt Tamajur, cui Stephanus filius parici-da fucceffit : in quo feries Rajcia, Bojhaque Regum abfolvitur. Defcrf. ptisad hunc modum Banorum, Principum, ac Regum Bofnac nomi-nibus, intereft jam cognofcere, quis regni, & religionis ftatus, condi-cioque fuerit Tvartko I. Reg;e ad regni ufque excidium. Nec re. pugnabo tainen, fi antiquiora quoque tempora levi manu adumbres. &ULG. Ut Bofna a principio pars Serbliae fuit; ita com« II. tnunem cum Serblis religionem coluit. Bofnenfis Epifcopatus initia ligSsnSl*^ ePoc^am concilii Delmitani percinent, quo, & Dioclienfi Metro-«'•princi- politae apprime cacholico, eft luppofitus (A): quem inter ejusdem fuf-pioMt 0fraganeos poft faecula aliquot Alexander II. anno 1062 recenfuit (B). Nec facies religionis mutata eft, feu Chrobatis, feu iterum Serblis Bofnae jus dicentibus, nifi poftquam mutuis confiidtibus, & Archi-Zupanorum potentia Stirps regum Serblise vetus afflidta, & prope Bi-dejedla eft, ac Bofnae Banus Bori%iur ab utrisque pariter defcivit, «rroresper-fuiquejurisprinceps evafit: tuncenim, &ritus Graecus Bofnenfium,pu-wdiMfc tus ancea? Cerularii erroribus inquinari cepit vehementius, & Pata-rena haerefis, elufa prihcipum vigilantia, inter armorum ftrepicus, Bano Borizio in longe aliaintento, ex vicina Bulgaria in Serbliam, Bofnamque inftar latentis veneni infiifa, ritum utrumque corrupit, ferpfitque dum ad fummum evaderet. Turbata eft Borizio principe, & hierarchia Bofnenfis Eccleiiae; cum enim antehac femper Diocle-fiafnc Epi. tanii, & Antibarenfibus Metropolitanis parutfTent Bofnae Epifcopi, riosMerro c'rca annum * *4I in jus, ac poteftatem Andreae Ragufaei antiftitis poiitu fue-concefierunt (C) , quos, quanquam novo Brevi Pontificio anno 1191 SuitJ* Gaudius, Spalatenfis Archi - Epifcopus nadtus fuifter ijffraganeos (D): Culinus tamen per ea tempora Bofnae Banus cum provinciae Epi-lcopo, Ragufseo Metropolitx conftantius adhaefit, quae res non leves inter utrumque Metropoi tam motus concivit 5 dum denique. Andreas rex Hunrariae anno 1207 fuffragio etiam, ac diplomate fuo, Spalatino Bof-nenfem Ecclefiam jure metropolitico moderandam aidixit. Nec fir-ma tamen ,aut longa fuit Spalatini pofteifio: nam poft annum 1247 detrafta huic provincia, Benedifto, Colocenfi Archi - Epifcopo ab In-nocentio IV. decreta eft, ob plurima, tam propria, quam anteceflo-ris Hugrini in Ecclefiam Bofnenfem merita, labores, ac certamina adverfus Patarenos fufcepta: cujus poteftati in praefens tempus fub-eft. Cun&a haec, quanquam temporibus difcreta, in unam papinam collegi, (A) Vide Colloquium I. ad finem. (B) Vide Colloquium IV. (C) Orbinus. Sed Luccarius id referc ad annum 114; ucerque icro sam mutatio-nem adfcribic. (D) Farlacus T. 4. IHyr. Sacri. DK STATU REGNI, ET RELIGIONIS SfiRBL. 37$ collegi, ut, ficut natura conjunfta funt; ita nec locit diijungantur, anoque fub confpeftu verfentur. SERBL. Cum Borizio principe Patarena peftis Boiham fubi-erit, vereor, ne & reiigioejus, antea cathoiica, pefte eades* affla-ta fit. BULG. In avito religio.iis cuitu perftitifle Borizium non ex vano fortaflis inde concludam, quod cum jurium Ecciefiae fus catholicae Bofneniis tenaciflimus elfec; eadem eciam armis adverfus Ragufaeos propugnanda fufceperit (A). Quodque in beilo eodem clade notabiii affedus a Bobaio, quem Ragufaei oppofuerant, pacem eum eisdem, Trebincniis Epifcopi cacholici opera ufus, conftituit (B). Tam ar&um enim cum Epifcopis nexum, vix in Patareno principe invenias. Quare non negleftui religionis, nec ofcicantiae Borizii, aut corruptelae, fed temporum turbatiflimorum iniquitati, fallaciae prae* in> terea, artibus, ac iimulationi Patarenorum, ingreifum haerefeos in^BoiWni^ Bofnam adfcribendum. cenfeo. Integer ergo, ac purus a labe here-gbiit n6it tica rexit, exceflitque fub annum 1168 Borizius, Culino fucceiiore relido. llf» 1"41 I J«fl'« «IftAlt «tytft * i wag.VJ' »■ ' . , SERBL. Principium, quod Culino ftatuifti, cum anno mor- tis ejusi204optimecongruit: his enim duobus terminis anni fex, ac ginta, quos regimini ejus aflignavit Orbinus, plaiiiifime continentur. Excefliife autem Culinum anno 1204 infra docebimus (C). Anno II69 jun&is viribus cum Deflae filiis, ardta fibi aifinitate colligatis Radorlavw» veteris regum Stirpis furculum, Draginas iilium oppugna-vit, ac Zenta ejftcitj tum in Ragufaeos, expulfi principis, fratrisque Ivanifii receptores, quod profugos tradere decre&arent, vim, armaque promovit: fed clade affeftus abiniquapetitionedeiiitit(D). Rexit dein-ceps Bofnam cum Chulmias parte in libertate per Borizium quaefita ad annum ufque 1197« quo ipfe cum Rafciis ab Andrea Belae III. filio juniore, Dahnatiae, Chrobatiaeque Duce in Chuimia vidus (E) Hungariae regum clientelae fe denique, fuaque commifit. Annum hunc clientelae Bofnenfis inicialem, priffiumque afligno propterea, quod nec Hungaros in Culinum quidquam antea molitos comperio, nec Oltra hoc tempus clientela diiTerri poflit, cujus argumenta, veftigia- ac denique Stcpbanum quoque Ncmantm, generum fuum, jam ante annum 1174 percraxiifec (D): ipfe pro folemni feftae infti-tuto9 fe apprime Cacholicum longo artificio fimulavit. Sed detrada eft tandem homini perniciofiflimo larva, detedtis impiis ejus errori-bus, & pervertendi ftudiis} ob quae, cum a rege Hungaria: juifus fuif-let Romam adire, fidei fuae examen fubiturus; nova rurfus fraude illufit Pontifici. Quare Vulcanus, Serblorum rex pio in cognatum Culinum zelo, per literas anno 1199 Romam datas, & fraudem no-vam, & damna rei chriftianae per eum illata nunciavit Pontifici: ju-vat huc verba ipfa inferre: Demum, inquit Vulcanus, Paternitatem vefram noiumur latere, quia bare/ir non modica in ttrra regis Hunga-ria, videlicet Bojina puUuiare videtur in tantum, quod peccatir nojirit exigentibur ipfe Ban Culinus cum uxore Jita9 & cum pluribus conjanguintit JeduHur, plusyquam decem. miilia cbrifianorum in eandcm harefmintroduxit. Unde rex Hungaria exacerbatus, iiior ai vejbram prafentiam vcnire com-pulit, a vobis examinandos. lllt autem fmulatis litetis redierunt dicetb. tes: a vobis concejfam fhi veniam. Unde rogamus, ut regi Hungariajugr gcratis, ut eor a regno Jito evellat, tanquam Zfaania a tritico &c. (£)• SERBL. (A) Sciavonia nomine, more Romano, Strbiia quoque venic. (B) Litcr& exhibet Raynaldus, & Ftrlanis T. 4. Illyr. Sac. (C) Orbinus fert con-fecracum anno 1171 alii ferius, apud Farlat. T. 4. (I» Vide ditta, Colloquio V. (E) Litcras vide Colloquio V. DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 413 SERBL. Advertxt haec Vulcani regts epiftola aniraum In~ Co -fl0centii III., atque, cum prseterea ex Antiftite Spalatenfi fubinde»"SK cognoviffet, expulfis Spalato, Tragurio, aliisque Dalmatiae urbibu» S&J5?* patarenis, non fedes folum, ac domicilium, fed & prseftdium, pa-trociniumque a Culiuo Bauo, atque ab ipfo etiam Daniele Epijcopo prae-beri, graviifimas ad Emericum Hungariae regem deftinavit literas V. Idus Oftobris anno MCC., quibus exhortatur, ut pro poteftate, qua 111 Bofinampollet, Patarenos finibus ejus expelli jubeat; atque, fi Cur linus Banus mandatis regiis adverfetur, in hunc perinde, ac caeteros bonorum mulctatione, exilioque animadvertat. Danielem vero Epi-fcopum facris ipfe interdixit, & in Metropolitana Spalatenfi Ecciefia a Bernardo Archi - Epifcopo interdi&um feftis fingulis praefente, au- Et remt> dienteque populo, ritu folemni denunciari praecepit: quae, fi fpatio idhjbTw." menfis apud Danielem non proficiant, nec recepti ab eo expellantur Patareni, poteftatem fecit; eundem honore, & infulis Pontificalibus eruendi, atque in ordinem cogendi. BULG. Haec cum malo urgenti Pontifex adhibuifTet reme- dia, quam fevera, tam falutaria, neceifariaque: annodemum MCCII. deftinavit in Bofnam cum auftoritate legati Apoftolici Joannem Caja- Jotnnii le* m&rium, Sacelli Pontificii praefedtum, qui zelum, ac operam fuam paulo prius apud Vulcanum regem in Serblia fedi Apoftolicae pro-conrili** . baverat. Is, poftquam anno eodem plurimos ab haerefi ad fidem ca- tholicam revocalfet j anno fequenti, cum a fe geftorum rationem fcripto redderet; duo capita Pontifici ad falutem provinciae rudis, & feductae peropportuna in medium confuluit: primum erat, ut La- tinum impofterum Epifcopum ifthic conftitueret: deinde, nec unum iilum, atque alterum, ftd tres omnino, quatuorve, quod in provin- cia tam late fufa, ac tot erroribus, tantaque ruditate involuta, onus paftorale operofius longe videretur, quam, ut unius, vel duorum humeris fuftineri pofiit: en ipfa Cafaemarii verba: Noveritir praterca, quoi in regno Bani Culini de Bojina, non efr ynifi unur Epifcopur, & fcpijcopur mortuur eji. Sificri po[fet, QJJOD ALIQJIIS LATINUSIBI ^^ PONERETQtL (A), & aliqui etiam ibi trer, vei quatuor crearentur J™™.9 novi, non modicum exinde utiiitatir acciperet Ecclejia: quia regnum ejl JJJ^k ipliur ad minur dietarum dectm, & plur &c. Quibus rite expenfis non nos Kpifco- . . , . pn q poi mdnci. obfcure eruo Danielem ad faniora fe demque recepiiie, & anno MCCIli. in Epifcopatu decefiifle. SERBL. (A) Hinc non incongrue coiliges , anteceflores Bofnae Epifcopos, Latino fer-mons facris operatos nonfuiffe, fed nativo: quos Jacob. Luccarius AnnaK Raguf. L. 2. p, y4. Grxci Ricus fuiffe tradic. Ccccc 34« COLLOQUIUM ux\DECIMUM. *<|iioC«- SERBL. Culinum quoque cum PaCarenorum Prsepofuis eju urSir.^® leSati Apoftolici opera, meliora edodtos, damnatis erroribus ad dttOi. frugem rediffe, conftat ex jurata profeflione, quam afpeftante, ;,p. probanteque Culino, his plane verbis conceperant: ln nominc Dei aterni Creatorir omnium, & bumani generit Redemtorir anno ub jpfm incarnatione MCCUU Domini vtro lnnecentii Papte Sexto. Hor i°r/0. rer illorum bominum, qui baSenur fingulariter CHRISTIAKI mminir pra:. regativa vocati fumur, in tetritorio Bofia^ omnium vice conjiituti, prt omnibur, qui Jitpra de nqfira Jocietate Jrattrnitatis; in prajentia Dt. mini Joannis de Cafamario, Capellani fummi Pontifcis, iy Roma-nee Ecclefa in Bojha delegati, prafente Patrono, & Bano Culino Domino Bofna, promittimus coram Deo, & ftnSit ejus , Jiare ordinationi, fcr JanS* Romana Ecclefa, «m edictat ohvcniet. - Ifo praterea duo Prioret, qui cwn prtfato Qapellano vefro Joanne vcncrum, pra fi, quam pro fratrihur fuit, 4 fiafcr mijfi Juerant, i» prajintia nofra jurarunt, f »o, d* vor , Ecclefia vejira autboritate Apofolica confirmamur, (T prafintir firipti patrocinio com-munimur. Datum Laterani Vlf. Idus Decembris. Pontif. noftri an-no XIII. confirmat, & Farlatus, locumque fedis Epifcopalis de-tegit, dicens (B): Ferunt, a Zihirclavo novum Epifeopatum in Boji» fundatum, fiu potiur veterem refitutum: ajunt quippe Ponttfciar adet confiruxiffe in urbe Bofna, ibidem ferme loci, ubi nunc efi Seralium civi-/4r opulenta, /o»£f a Krefievo, antiqua urbt, fede Epifiopali ab ba< reticor everfa, /» ortum, & meridiem difianr. Et, quanquam fcriptor doftiflimus traditione potius niti videatur, &, nec monumentum, nec authorem certum in hanc rem appellet: fententiain tamen ejui confirmant ipfa primorum Epifcoporum gefta per Bofnam, qui fine fede, Ecciefia, domiciiioque egiife vix poterant. Et perftitilfe illos in Bofnae gremio anno adhuc 1334, convincit eiedlio Laurentii Epifiopi anno eodem per Capitulum Bofnenfe facta, quae profe&o intra ipfius Hun-garise ambitum, finesque iocum non habuit, Regibus nominationem Epi-ir^s itiont fcoporum fibi vendicantibus. Hsec de Capituio, & Epifcopatu in Bofna. in Diaco. Quando autem, & cujus Regis beneficio urbs Diaco in manus Bofnen-fium Epifcoporum pervenerit, non eft unde certo definiam. Au-thor topographiae magni regni Hungariae ad Belam IV. id retulit, qui inter 1236, & faeculi ejusdem feptuagefimum regnavit. Is,poft-quam dixiflet, Bofnenfis Epifcopi fedem efle Diacovi, fubdit: credi-derim jurir bujur originem ad Bela Ilr. Regir tempora rejerendam tjje, quem, indubitatum mibi ef, Epifcop0 Bofnenf Ecclejiam Catbedralem cit Savum erigi mandajje. At monuinentum, ex quo id fibi indubitatum crat, non prodidit, magno eruditorum omnium incommodo, & cru-ciatu: hoc enim folum eft, quod Iiti finem poteft imponere. Cl. An-nalium Hungariae fcriptor {C) ferius, nec, nifi poft Turcorum in Bofnam ingreflum Bofnenfem EpiLcopatum Diacovam tradu&um opi-natur, hoc eft, poft annum 1463 en verba illius: Qva autem ratio- ne (A) Colomannus Dux Sclavonia:, titulos quoque Regis Halicia: gerebat: & fundos in Bofna a patre Aridrea anno 12 jf fibi donum datos ten£ bat, ut conftat ex Gregorii IX. epiftola 189 de aano Pontificatus JX. (B) T. 4. p. 49, (C) Gcorg. Pray in diffcrtatione de rege: p. 6j. not. x. DE STATU REGNI, £T RELIGIONIS SERBL. 385, pt poftea, ijuam Tttrc* Bojhiam eccuparunt, Epiftopurbic i» Hun^ariam ad Diakovdr tradt&ur Jit, fr i» mc.dum Lpiftopur Bofnt„JJr jurirditiiofrtt» fenjim inter Savum, fcr Dravum adeptur Jit, ^ho vuuquam pertinuit ttort eji bujur loci difquirere. Cui tamen, quanquam magna iftud fecu-ritate aflirmanti, nefcio, an tuto fubfcribam: nam anno jam i^g Jofepbum Epifcopum Diaci commoratum, teftatur Vadingus, Bofna adhuc incolumi, profertque in hanc rem Sigismundi literas, Diacum ad Jojepbum diredtas quibus ipfum promerita laude effert, quod prae-claros Jacobi Piceni labores per Bofnam pro virili adjuverit (A), Cui idem Jofephus anno 1437 Diaci degens reditum in Bofn» are-nam, quam deferuerat, perfvafit. Hoc enim, 'indicio eft, Epifco-pos Bofnenfes ante Turcorum dominium, Rege Sigismundo, ac fa-vore ejus fedem Diaci obtinuifle. Ex qua ftatione, cum in Bof-nenfem agrum, ob afliduos bellorum tumultus, jadtationesque, jam Jofephus ipfe curas Apoftolicas parcius, ac prasfens neceilitas po-fcebat, porrigere po(T«t, eripuit hanc arenam Diacenfibus Eugenius IV, & anno 1446 in eandem peculiares Bofnje Epiicopos, qui in-tra gremium verfarentur Stcpbanum nempe, ac Antonium immifit: & rex ipfe Bofnae Thomas anno 1460 complures adhuc regno fuo induci a Pio II. expetiit. Ex illis itaque temporibus Bofnae procuratfo apud Diacenfes Epifcopos defiit, necrediit cum poft captam anno 1463 a Mahomete Bofnam, Diacenfes Epifcopi, quos diligenter Hunga-risB reges nominabant, tyrannis Turcorum ab aditu provinciae exclu-fiflet penitus. Quare & Romani Pontifices Bofnenfem deinceps Ec-cleiiam diu pro vacante habuerunt, ut conftat ex a&is confiftorij Romani ad annum 1573? ubi de Antonio Epifcopo fic fcribitur: 26 Augujli providit Ecclejia Bojna argentia,- qua provincia Turcarum tyattnide jam annir centum, & ampliut opprimitur, & ab eo tempore proprio caruit, Epifiopo. Quae omnia Bonfinius quoque, qui anno 1489, quo Stephanus Crifpus ad infulas Diacenfes proveftus eft, fcribebat, indicare voluifle videtnr, cum in defcriptione Comitatuum hoc modo loquitur (B) : Deindc Vaiconcnjir, in qmViUacum, oppidum non ignobile, Epifcopaturque Diacenjir, qui .maximam Afyfia (C) partem quondam obtinebat, nuperrime Excellentijfimim Epifcopum Jorti-tur efly Stepbanum Crijpum (D). Hinc enim facile conficitur, & ex-ordium Diacenfis Ecclefiae, & Epocham avulfae ab eadem Bofnae, paulo altius, fupraque annum 1463 feponenda efle, nec Bofnae pro-curationem ad eosdem Epifcopos redifle. Cum autem cum Bofna fimul Bofnenfia quoque Ecclefiae Diacenfis-^bona per Turcos occu- ~ Ddddd 2 pata (A) Literas Sigismundi Regis apud fe exflitiffe teflatur Vadingus. (B) Bonfi. > nius L. r. (C) Myjta nomine hic Bofnam intelligit. (D) Stephanus ex cath logorum fide fcdere cepit 1485. 1 386 COLLOQUIUM DUODECIMUM. • » / pata jara effent 1463, nec diil poft, ipfa quoque Dlaceniig Eccle fia barbarorum eorundem incurfu deftrufta fuiftet funditus, Uladis laus II. Rex egeftad Epifcoporuin, & Capituli prD temporum an-.^Epjjj! guftiis confuluic utcunque per Decretum III. anni 1498. Nam ar-gram, & ticulo XII. Canonicis capituli fancti Petri Bolnenfis, alias Diacen-itfeiati. cenfis Epifcopatus ad inftaurationem Ecclefiae illius, pojteftatem fecit per omnem Hungariam teftimonio capitulari fungendi (A). Articulo vero LVI. Epifcopo ejusdem defolatas fedis facultatem tri-buit, beneficia duo Ecclefiaftica conjungendi, cum & proventu de. ftituatur, & caftra qusedam finitima tueri obligetur (B). Quod onus poftremum, ficut folum, ut hinc apparet, feriebat Epifcopum; ita nulla pars, portiove Diaci Capitulum fpeftafte videtur. Sed his per conjefturam diiftis, redeamus in viam, & abruptas res Zibisclavi Ba-ni profequamur. VII.- SERBL. Zibisclavum Banum, cum Colomano, Sclavo* irrnptio ». ni® Duce ad Tartarorum irruptionem ufque, quae in annum 1241 JJJxHj ^o_incidit, & praeter Hungariam, Bofnam quoque, ac Serviam cum iomanni, omni Ulyrico fcedavit j communi ftudio, parique zelo pro Bof-yi. a nae falute excubaffe indubium eft. Sed irruptio illa Ecclefiae Bof-nenfi recens conftitutae cladem graviftimam infiixit. Nam prsetec * Colomannum ex vulnere accepto extin&um, deceififfe quoque vide-(ur fub idem tempus Zibisclaus: utroque vero hoc columine fub-lato , Patarena haerefis rurfum altius caput extulit. Haimu?, qui £0 clefiae Bofnenfi praeerat, cum per fe nihil poftec, fedis Apoftolic» authoritatem adverfus iicentiam Patarenorum implorandam duxit; & Innocentius IV. qui Gregorio IX. anno 1243 lucceffor datus eft, pietatem Belae IV, & Benedidum Colocenfem Antiftitem Hugrini fuccefforem, ad negotia afflidae Bofnenfis Ecclefi5e animo conipls-dtenda cxftimulare aggreffus eft. Nec pias preces illi fruftrati funt. ]*eiv E& Nain cum Bela rex parte una feveriftimis edidtis carceris, vinculo-Bcnedicii rum , & exilii in Patarenos agcret, parte altera Benedictus ab Inno* Arohi-Epi-centio iinpetravit (C), ut, quos nulla monita, decreta, preces,prae- dicatioj (A) De Capitulo Bofnenfi (latutuin eft: quod, ex quo ejus Canonici totalites: deftrufti efle dignofcuntur , pro reformatione Ecclefiie iliius, qux ia honorem1 S. Petri conftruch eft , habeant facultatem ubfque per to-cum regnum pro teftimonio capitulari ambulare, ad inftar Capituli £udenfis. (B) Nemo ex Dominis Epifcopis (demto folummodo Epi-fcopo Bofnenfi, pro tempore conftituto) qui duo tantummodo Benc-ficia Ecclefiaftica, non piura,tenor, valeat, ex quo deficit in proven-tibus, caftra quodam finitima neeeflfario tenere habeat. (C) Vide . Epift. Innosentii IV. Lugduni daum anno^pntif. IV., qui eft Chriili ix 4$, DB STATXJ REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 387 totio, argumentave ad fanam fidem revocare poffent- liceret in eos facram militiam educere, ac experiri, plusne obje&o armorum terrore, ftrepituque ad falutem eorum profefturus elfet? Cui, cum facra expeditio profpere, & ex voto cefliflet, nec fine magno ani-marum multarum compendio, anno fequente 1247, five in prsemium Eecleff. exhauftorum a fe, ac anteceflore tot laborum, five ad majorem Bof-cS«?ff nenfium felicitatem, jus metropoiiticum, annuente fede ApoftolicaMetropo11" in fe, ac fucceflores attraxit. tjfi,bn,i«i. BULG. A fatis Zibisclavi, Bani piiflimi Nimr/aur, feu viii. JMiroslaur Bofna: regimen adeptus, brevi eodem etiam exutus eft.i.£«jj£ Nam, cum foederatus Spalatenfibus, in Tragurinos Behe regi fidos, CoVamiM obnoxiosque arma vertiifet, nec a vexandis defineret, iras Belae in anU, fe excivit. Igitur procurata inter Spalatenfes, & Tragurinos pace, padlis ejusdem foederis diferte, ac nominatim Ninoslaum Banum rex exclufit anno 1244, immiifoque in Bofnam exercitu (A), Ninoslaum principatu ejecit, & vidtoris Stephani Cotromani fidei provinciam regendam commifit. SERBL. Extindto poft gubernii annos aliquot Cotromano Theutone, principe catholico, Banorum Bofns feries, aut interrupta eft penitus, aut in Catromanorum quidem familia continuata eft (B), ^ f®°fnsB quanquam fplendore non pari Banis prioribus; cum principes fan- Bucibm guinis Hungarici Bofnam cum Machva Ducis titulo aliquamdiu mo-derati fint: e quorum numero fuere Bcla junior, Belae IV. regis filius, Stephani V. regis frat?r; cujus memoria exftat in pacificationis ta-bulis cum Ottocaro Bohemo anno 1271 confeftis. Bela defundo, titulus idem tranfiit ad Laiislaum Stephani V. filium: qui re-gnum adeptus Ducatum Bofnae, ac Machvae in matrem E/ifaletbam transtulit: quem denique a fatis Ladislai Chuni anno 12QO Stepba- RStepht* c ,, o '-tr • no, Servift nus Serblorum Kex puiumus occupavit, Rege. BULG. Per Ducum Regii fanguinis tempora, novis rur-fiim incrementis Patarena haerefis auda eft, five, quod Dnces ipfi Valdenfium do&rinse addiifti eifent (C), five, quod ut p/urimum a provincia abeflent, & fedes EpifCoporUm annos ferme viginti ra-caret. Nec oppreflerunt haereticos fevera illa, quae Roma emana-bant decreta, quaeque Elifabetha fideliter promulgabat, cum nemo eflet, (A) Orbinus. (B) P. Phiiippus Riceputus, qui apud Farlatum T. 4. p. 29. affirmat fe legifTe privilegium quoddam a Stephano Cotromatiovich Co-mitibus Ochmuchevich datum die 18 Decembris anno 1278 in palatio Sutiska: quod Orbini Sententiam confirmat, (C) TraSatio pofter. novi Iiiyr, fub Reg. Hung. p» ifp- Eeeee 3SS COLLOQUIUM DUODECIMUM, tffet, qui praefens, aut ex propinquo Indurato malo vim adhi-beret. Stephani, Serviae regis, ac Helenae reginae adverfus pe-ftein eandero conatus jam ancea iaudavimus (A). Piis illorum ftu. diis cenfores fidei ex ordine Minorum in Bofnam invedfci, diu ex-Tle Pauie, poft etiam cum haerefi eadem confiidati funt. Paulut de Briberio, to™mC,r0&Chrobatorum Banus, Stepconis filius, cum a Ladislao Chuno, rege Bq&s. Bofnae Banatum aere numerato comparaffet (B), exclufus quidem inde eft, Stephani Serbiorum regis pocentia: at, hoc exftindfco, & Mi» lutino Urofio Stephani filio bellis occupato, Bofnam fibi jdenique majore parte afferuit circa annum 1302. Ucque firma effet poftef-fio, Hungaricae coronae rurfum conjunxit. Is in privilegio Arbenfi-bus elargito anno 1303 Banur Croatorum, fcr Bojka Dominut infcri-ptus legitur (C). Et, quanquam Cacholicae religionis culcor eifet: tamen provinciarum muitarum regimine vario, ac late diffufo diftra-' fikus, reprimendae Fatarenae iicenciae, minus,.ac oportebat, incendic. Et Miadi- SERBL. Ita, cum non optimus, fub Faulo, religionis fta- •9 Bano. tu5 p€r B0fnam effet, hoc extinfto fub annum 1311 fub filio ejus, Mladino, condicio rei Catholicae multo adhuc deterior evafit. .Ufur-pabat ifte jam anno 1302 vivo patre Bani Bofnenfis titulum, plures-que alios(D), communicato cum patre jure. At, poftquam fucceilit in folidum, licetaRomano PontificeadPatarenos Bofna expellendos in-terpellatus, anno 1319, admonitusque, non modo morem non geflic, fed & arrogantia, ac temericate, eoufque proceflit; ut arbitrio fuo Epifcopatus, Abbatias, ac Sacerdotia his conferret, illis adimeret, ac per Re&ores urbium fuae impietatis miniftros avaritia incredibili, Ecclefiis proventus detraheret, mercatores praedaretur^ inveclaque maxima corruptela, matrimonia paflim folverentur, nec fere in tuto effet fexus alterius pudicitia (E). Ita, cum hoc principe abufus graviflimi pervafiffent provinciam, proceres demum tot nialis feih, perofique hominis crudele, fuperbum, avarum, ac mulierofum impe-rium, armis correptis, Banatu, quo nunquam dignus fuerat, Mladi-num ejecerunt anno 1322. Carolus vero, Rex Hungarise ad fuum praefidium confugientem, comperta viri improbilate, perpetuo carceri mancipatum, ne quid novarum turbarum cinret, & fcelera pteoa, quanquam non voluntaria, exolveret, in Kungaria detinuit. BULG. (A) Colloquio VI. (fi) Lucius L. 4. c. 13. (C) Idem L. 4. c. (D) Cow ftat ex privilegio, apud Lurium Spalatenfibus anno ijoj dato, 1,1,1 fic legoi Mladinus Croatorum Banus, Comes Jadra, Princeps Dama' tia, SECUNDUS Bojnenfis Banus: quod Banorum feriem inter* ruptxm: & ftirpQm aiiam a Cotromanis notat. (E) Michas M*dius c. zS. DE STATU RBGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 389 BULG. Mladino improbo, unus e Bofnae proceribus com-muni fuffragio fucceflor datus eft, Stepbattur nomine. Hunc alii Stepbanum cogn mento Linum fuiffe volunt (A), alii patrem hujus, itidem Stephanum (B). Hoc, fi verum fit, pater breviflimo regi-juine perfun&us, Banatum Stepbano Lino filio mox reliquit. Habe-^B^no!" bat ifte fratres Mirotlavum, & Vladitlavum, ac forores geminas Danfcam, & Catbarinam: turbatisque in Bofnarebus, five fub Mla-dini regimine, five poft patremj ipfe quidem cum Elifabetha matre Ragufam ie recepit, fratres in Chrobatiam transiere, Catharina Ni-colao, Andreae Chulmenfis nepoti collocata eft: Danfaa pietatis ftii-dio Romam adiit, & mox febre correpta, ad meliora transiit, cii-jus fepulcro in Ecclefia ad Minervam haec paucula incifa funt: HtC JACET DIAHA ILLTRICA. Sedato Bofnenfium tumultu, Stt-pbanur Linur Ragula evocatus fafces Banatus fufcepit, & mox Chel-mi Comitatum, ex manibus invaforum, Branivoj filiorum Michaelis, Dobrivoi, Brancv, & Braici, eripuit, Bofnaeque adjunxit. His titu-lis ufus, donatusque ab aliis legitur anno 1326 (C): Magno, iypo- . ttnti Domino Domino, libero Principi, tT Domino Bofna, UJJbrSabcy ijr piurium aliorum locorum, atque Cbelmi Comiti. Quanquam vero princeps ifte Graecanicum ritum a majoribus acceptum fequeretur; a piacitis tamen Cerularii, ac multo magis a labe Patarena purus fuit, ac immunis, quemadmodum, & conjux Elifabetha, quae ex il-luftri Poloniae reo-um ftirpe perinde, ac Hungariae Regina Carolo nupta, genus derivabat fuum. Ad hunc Stepbanum, Llifabetham, & Carolum regem exftant literae Joannis XXII. Papae (D), quibus hor-tttur fingulos ad praeftandum praefidium Fratri Fabiano Ordinis Mino-rum conftituto per Bofnam fidei quaefitori: epiftola Stephano infcri- Ej«s pie* pta hunc praefert titulum : Diletio filio , Kobili Viro , Principi Bofnenfi\{Z,' " & conjugi: DileBa in Cbrifo filia, Kobili muiieri, Principijfe Bofnenfi: Infigne pietatis, ac reverentiae fpecimen edidit Stephanus, cum Ge-rardo Minorum miniftro generali ad fe adventanti anno 1340 ho-noris caufa longo itinere obviam proceflit, falutaria ejus verbaavide excepit, & animi ffui candidiflimi votum de expellendis regione onmi Patarenis, aperuit (E). SERBL. Sunt, qui ex Vadirtgi, & Raynaldi Yerbis, tjtri ctiru no hoc eodem 1340 Gerardi opera a fchifmate ad fidem catholicam^0^ traduftum ferant (F). Vadingus fic feribit: permanft illie, hoc eft:«aead(;^ Eeeee 2 in ftnntw- Farlatus T. 4. Illyr. Sacri. (B) OrbinUS, Du Fresne. (C) tuciiis L c. j. in Monumentis Tragurienrium. (D) Datae Avenione ahno Pon-tif. IX. Chrifti 1^25. (E) Vadirifeus T. }. (F) FarJatus IlJyr. Sac, 34« COLLOQUIUM ux\DECIMUM. inBofna, dies altquot Gerardur, magno rei Catholicx imremtntb: ttam Stei>h nus libenter audivit verba catbolica vcritatir: vtram fidem ipjeadmifit: & liquorjuagentir adeam ampleBcnd.-m bortat ur: bareticor omner Juo jujjit dtct dere principatu. Raynaldi de re eadem verba funt: alluxit Bojha boc nnno Stepbani Bojhenjis Reiigione , catboiifte Jidei Jplendor , qucm bterejit objcurarat Cum enim Gerardtts, Jupremttr miuoritarum preepojitus precibus Caroli regis Hungarite in eam provinciam Je contujiffet^ Banus obviam illi pi grcJJus, conceptum delendtc barejeot animi fui aperuit votum. BULG. At ex his, initia verz fidei Stephani, non refte ad Gerardum referri, evincit Benedidti XI. ad Gerardum epiftola in qua, ficut & in Raynaldo, nuila de converfione nova Stephanl memoria, indicinmve: epiftois verba accipe: Idem Banus tibi occur* rens in via, te bonoranter acccpit, fir a te verba catbolicte veritatis falutis libenter audivit, Tibique aperuit propofti Jiti votum, per qnoi evidentius cognovifii, quod bonam voluntatem gerit ad exjiirpandum dt principatu Bofitenfi cunSot bareticos degentes ibidcm, dummodo nos, fr fides Apofiolica , & idem rex Hungarite fibi Jitper bis favorabiliter ajffa. mus: quorum favorem fibi opportimum tejlimat, propter ScbiJmaticorum auxilium, quos babet Jitte terree vicinos, quorum Scbifinaticorum auxi-lium diSi baretici invocarent, Ji Je de terra pradiSa cognofcerent extir-pandor. Additque, Bano fe opera, ftudiisque fuis non defuturum, quin & Carolo regi commendaturum, ut pio Stephani propofito, ope, auxilioque adfit. Evincit quoque titulus DiieSi filii, qU0 jam multis abhinc annis , & fere a regiminis exordio (A) a Joanne XXII. ornatum fuiife oftendimus. Huc quoque facit occurfus venienti Ge-rardo reverentis caufa a Bano fufceptus: & Gerardi in Bofna pau-corum dierum commoratio, ac demum ardens illa voluntas de haere-ticis in exilium agendis: nam, ficut brevis Gerardi mora, tanto operi, quantum eft converfio principis, parnonerat; ita humilis oc-curfus ejusdem, ac excelfum illud, totque obfeptuni periculis, de expellendis hsereticis animi propofitum in ipfo ftatim ingrefius limi-ne Gerardo deteftum, veterani, obfirmatique Catholici eft argumen-binTsenten-Quare Orbino (B) potius aifentior, qui Stephanum Banum a Graecorum erroribus, ipfoque adeo ritu ad Sacra Romana traduftum narrat, opera Bobali, Ragufaei Canonici, qui Stephano a fecretis Errores erat. At, idem audiendus prorfus non eft, five cum Fratres Mino-kini, m *"res, atque inter hos Petrum Aragonium, primum a Clemente VI. anno 1349 in Bofnam indu&os fcribit (C): five cum affirmat ob Ma-nichaeorum converfionem, opera Peregrini Epifcopi (D), & Ste- phani (A) Nempead annum i}2f. (B) Orb. p. 352. & feq, (C) Vadingus Joa"-nem de Aragonia vocat, & a Gerardo Generali miffum tradit. (D) Sicnt & Peregrinum de Saxonia, qui a Ciemente VI. renunciatus Bofnae Epifcopus prxfuit ab anno IJ49 ad 57, & fubinde Beatoru® Catalogo eft adfcripcus. DE STATU RBGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 425 phani Bani in Bofna proeuratam, Serviae Imperatorem Stephanum, uxoris fuze Helenae Catholicis perinfenfae fuggeftionibus, bellum Bof-n« Bano intulifle: nam Minorum quidem in Bofnam ingreifus ad praecedens faeculum pertinet: belli autem Bofnae moti anno 1350 per Imperatorem Stephanum, non Catholica Bani religio, non Patareno-rum converfiones, fed graifationes ejusdem a Trebina, Catharum ufque produdtae; & vetus, indubiumque Nemanicae ftirpis jus in Chui-tniae provinciam, quam occupatam tenebat Stephanus Banus, vera caufa, occafioque fuernnt: id, quod evidentius oftendunt, vel ipfse duae pacis condiciones Bano ab Imperatore propofitae (A), quarum una fuit Cheimi ceftio: altera connubium Urofii fiiii fui unici Ser-bliae, Romaniaeque imperii haeredis cum Stephani Bani primogenita virgine Catholica. Ut adeo hic religionis Catholicae odia ab Orbino temere prorfus aifingantur, feu Imperatrici Helenae, feu Stephano Imperatorij cujus confeflio catholica a nobis pridem fupra relata eft (B). SERBL. Stephanus Banus, cujus hadtenus religionem- es Geft» St», tuitus, Carolo aeque, ac Ludovico Hungariae regibus conftanti fi SERBL. Fatis funAo focero, Ludovicus rex grntiam red-ko Baoo & diturus, in Tvarckum; a Stephano patruo in fpem fucceflionis edu «jas ^«'catum, principatum Bofnae fuo etiam fuffragio transtuiit. Numera-bat tunc Tvartkus, Uiadislai filius, annos duos fupra viginti Gubernii initia fub matris iutela profpera prorfus, pacataque fuere" Pacem turbavit Paulus Cuiifich, e ftirpe Cotromanorum ortus. Hunc Tvartkus iri Uffora adortus, expugnatum, captumque perpetuse cu« ftodiae mancipavit: mox cum viftor in Hungariam abiifet, magnisx primum gratuiationibus eft excepcus: ad extremum vero, Ludovico jure uxorio repofcenti Chelmum provinciam cedere debuit: Narona Imota, ac novo invicem accepcis. Paucum poft tempus cum Hun-gariam repetit, reiido matri gubernio, Proceres in le excitavit. Igitur Uladislaus, Parchia, & Vuk Dabifiae filii ad Drinurn, Bol-nam, & Ufforam rerum potentes, Senco Mladieni filius de Zagoria, tm Chelmi provincia, inde a mari Adrio, ad Nevefinum, & Coni-zium cum Valachis parebac: Dabifia praeterea, Ninoslai nochus, Narentae Dominus, confpiratione conflata, matre Tvartki Narentain relegata, Vucbicum fratrem natu minorem Banum proclamanc. Vali-da haec feditio Tvartki reditum maturavit: parato ergo in Uiiora exercitu in fratrem, ac conjuratos figna movit, fra&osque praeliis aliquot, parcim cepit, partim dicione expuiit. Ex captis Uladislaus ocuiis mulftatus, Vuk frater Jhrcere damnatus eft: Dabifiae patrueli ademta funt univerfa: Senconi Chulmia: Parchia, & Vuchicus, fra-ter Tvartki in Hungariam expulfi funt, iiium bonis avitis, fratrem fpe etiam haereditatis exclufit; fruftra pro eodem, & Urbano V. Pon-tifice, & Ludovico rege perorantibus. BULG. Vuchicum, qui & Stephani nomen geflit, exulem, cum catholicam profitentur religionem, Urbanus V. anno 1367 per literas folatus eft, in fide confirmavit, & proteftioni Ludovici com: mendavit. Nec defuit rex exuli principi patrocinio, auxilioque. Tvartkus, qui anno 1367 veniam conceflit Senconi, ac proceribusf Fratrem, non nifi poftquam rex fadfcus eft, matre deprecance in gratiam recepit. SERBL. Diflipatis hoc modo bellis domefticis, annos com•■ piures in pace exegit. Anno 1374 fcedere conjundfcus Lazaro, Ser-vlae Comiti, Nicolaum Altomanum, cui ob praeftitam opem Senconi Fit ftex rebelli, dudum infenfus fuerat, armis communibus debellavic. Cu-Bofn *«nno Jus provinciis Zentanis, aliisque per Serviam, cum notabiliter au-M7«* 2 Ind. XIV. die XXVII. W siSis* mundi literas exhibct Lucius a. c. L. j. DE STATU RBGNI, ET RELIGIONIS SERBL. 429 fratrem, Stephanum Vuchicum, vexaiTe, & haereditate, jure natalium debita, exclufiffe, ferunt compiures (A). Eruiffe videritur id ex Urbani V. Papa literis, quarum unis foiabatur Stephanum, Sacra Romana compiexum: alteris vero affli&um eundem principem} patro-cinio Ludovici regis commendabat, in quibus has adverfus Tvart-kum querelas inftruit (B): Banui Bojna fenior frattr Stepbani, jg. quent Juvrum progenitorum veftigia detefanday tr defendenr beretieor, ad illar parter, quqji ad fentinam joetidam de divtrfr mundi partibut confiuentet; ipfum Stepbanum, abjeS» amore fraterno, perfequitur, ba~ Senut gravijfimit damnir attrivit, & partem bartditatir fibi denegavit babere &c. .Sed cum hsec Urbanus non aiio ex fonte, quam Ste-phani literis hauferit, qui a Pontifice Romam adeundi veniam pofce-bat: ex Orbino vero, aliisque exploratum iit, malorum, quibuscum diu confli&atus eft Stephanus, non reiigionem fed rebeiiionem in fratrem commotam, veram caufam fuifle 5 accufationes illae apud Ur-banum in fratrem congeftae * fidem apud me nondum obtinent. jEgre enim mihi impero, ut credam, a Ludovico piiifimo principe, tam perniciofum chriftianae reipublicae caput * Banatui Bofnenfi admOVefr dum, ac poft tot, ac tales corrupteias, fuffragio etiam fuo ad Re-gale faftigium proVehendum, muitisque novis favoribus augendum fuiffe. Certe illi etiam fcriptores, qui ex recitatis Urbani iiteris damnarunt Tvartkum, ejusque regiminis initia: poft adeptam Regiam coronam, nihil inimicum, religionive noxium carpere in ipfo potue-runt (C). Quare Graecanico majorum ritu vixiile, Ceruiarii etiam placitis imbutum fuifle, do faciie: his adhsefiilie, pronunciare nori auieo, verifimilius jue puto, hauftoS deterfiife errores jam fub Ste* phani Bani Catholici, patrui fui difciplina. Amicum, ac fautoreiri exftitiffe Andreae Gvaldi, Archi - Epifcopi Spaiatenfis ab Urbano VI. inftituti: ejus confiiiis, ac diredtione extremis vitae annis ufuin fuiffe, & magnis favoribus antiftitem eundem cumulaffe palam fit ex diplomate, quo decimas, quas laici perinde, ac clerus detrefta-bant, eidem adjudicat, confirmatqUe (D). Ibi ille, Andream Archi-Epifcopum fidelem fitum Confiliarium, & Capellanum Spiritua/em nun-cupat: atque, quod dubium omne de ejus religione refellit, fe ipfum Cathoiis diferte accenfet. Decretum incipit? SiepbanUr Tvartcbo, Dk fet c»Hio G. Ra/cia, Bofna, maritimaque Rex bmnibut, & finguJir Chrifii fideii- JJJ ^ but - - fi Regia excellentia fubUmatur - - cum - fubiitir pramium juxta eorum merita pari forte laTgitur: quanto magir, f in Ecclefiar fi-dei catholica, Ecclefiajiicatque perfortas, pr&cipUe fbi Jubditar» & ob ejur reve- (A) Raynaldus. TFarlatus T. 4. (B) Apud Raynaldum ad annum rj^ dat. XIX. Kal. Janu. anno Pontif. 9. (C) Fariatus T. 4. (D) FarJatus T* j. p. JJ4» & fequ. apud quem & Decretum ieges ex tabuiis Ai ehi Epifc. SpaJat. exfcriptum. Ggggg 396 COLLOQUIl/M DUODECIMUM. teversntiam , per quem Reget regnant, Principer dominantur, prajertimin juflir petitionibur exbibet fe gratioJam} favorabilem, fcr benignam. yfr. »jgi/«r Aoc, fcr quod per eitm regiamHr, QQZ CATHOLU CJE, OIJUS PLANIULAM ME RECOLO , fundator, eaput, fr n,. Sor &c. Datum in aula noftra Regali Suteska, per manus fidelif. fimi dilefti Thorti» de Luzach, prasfat® aulae noftr» Vice - Cancel-iarii, anno Domini MCCCXC, die XXX. menfis Augufti, XIII, Indi&ione. Haec mihi de Tvartki I. Rafciae, Bofnaeque Regis ca-tholica religione in medium profcrre licuit. Dabifiae autem regi-fcuro eft. gimen , ut Croatieis, Dalmaticisque bellis occupatum, ita brevius erat, quam, Ut de religione ejusdem certi quidquam, exploratique a me conftitui valeat: cum enim principatum aufpicatus eilet anno 1392, fexto fupra nonagefimum abfolvit. XH. SERBL. A morte Dabifiae Tvartkus Scurus Tvartki I. no- n.Rege,ci° thusRafciae Bofnaeque rex renunciatus, nec fine turbis gravibusregnum |cnn0ro"^e.iniit, nec pacate eo potifus eft. Viciniores Chrobatiae partes Joan-ftiiqn«eju(.nes Hervoja Sigismundi nomine continuo occupavit (A): Oftoja ve-ro Chriftich, fparfo in vulgus rumore Scurum non filium Tvartki naturalem , fed fuppofititium effe (B) potiorem Bofnae tra&um, urbes-que maritimas ad fe attraxit, fic, ut inferiores duntaxat partes, quae propius Servise cohaerebant in fide Scuri manferint (C). Hinc belia inteftina. Mala haec aufta funt ex clade Sigismundi anno 1396 ad Nicopolim, & dum profiigatus per Graeciam itineratur: nec reditu ejus in provinciam anno 1397 fanata funt, ita authoritas regis evi-luerat. Oftoja ergo, & Tvartkus II: mutuis fe bellis laceftebant: Hervoja a Sigismundi obedientia defcivit, & anno 1398 Oftojae con-junftus Ladislaum, Caroli parvi fiiium ad thronum Hungariae evo-cabat, Chrobatiam, Dalmatiam, Bofnamque permifcens, & in tu-multus concitans (D). Inter quos motus, cum Sigismundus fuorum odio anno 1401 in carcerem conjectus fuilfet, Oftoja, & Hervoja fcederati, Ladislao adhuc abfenti urbes Dalmatiae plerasque adjun-xere. Exftat diploma Hervojae, in quo fe fcribit: Vicarium gm* ralem SereniJJimorum Principum Vlaiislai, fcr Ofoja, ac nomine eorum fcedus cum Jadrenfibus pepigit (E). Spalatenfes quoque eandem fortunam fequuti, anno 1402 die 15 Decembris, in aula regali Suteska Oftojam Bofnae, Ladislaum Hungariae, Dalmatiae, Croatiae-que regem agnoverunt (F). Ladislaus captivitate Sigismundi com-perta in fpem regni certiorem ere&us, iter demum ex regno Nea* poli- (A) Not. przlim. ad Hift. Eccl. Zagrab. p. 249. (B) Luccari L. 2. an. Rag-(G) lidem. (D) CI. Praf & alii. (E) Du Mont Corps IJipIomat. T. a. p. 1. p. 277. exhibec inftrumentum fcederis. (F) Tab. SpaUc- i>E stAtu regni, ET RELIGIONIS serbl. politano fufcepit, atque in Dalmatiam anno 1402 appulit. At, cum anno eodem folutum carcere cognovifTet, & £ama feret, plu-rimorum ad eum acceflionem fieri, converfo retrd itinere, Neapo-lim repetiit anno 1403. Utque nihilominiis fuorUni artinios in fide confirmaret, Hervojam ab Oftoja Bofnae Vajvodarii renunciatum,, ipfe quoque Regum Croatiae, Dalmatiaeque vices gercfntem, & Spa-lati Ducem dixit (A). Jadrenfes vero, Spalatinos, Sibenicenfea, ac Tragurinos ampliflimis privilegiis omavit (B)i Ragufaei nondum ad fcedus Oftojae acceflerant, hos, ut cogeret, agrds eorum infeftare aggrelfus eft. Id dum Oftoja magno fervore agit, Tvartkus conci-liatis fibi Turcorum copiis viginti aureum ndmum millium ftipendio, in aemuli ditiones irrupit, maximamque provinciae partem Oftojae de-traxit: quod denique Oftojam impulit, ut defertis Ladislai partibus in Sigismundi clientolam tranfiret fcedusque cum eodem fancirec(C). BULG. Sed quo annoOftdjaSigismimdofe conjunxit, eodeni Tvartku pforfus Ladislai partes Tvartkus eft amplexus. Huncergo, caeteroi-queLadislai afleclas Sigismundus per legatos bello perfequi eft aggreffus re8e Huns< (D). Ladislaus, quod unicum poterat, Tvartkam, Hcrvojam, & Sart-dalem, fummum Bofnae Vajvodam in proteftionem accepit, iiniverfa eorum jura, privilegia, confvetudines, limitesqiie IpfdS, quales aevo Culini fuerunt, coniirmavit (E). Triennio ipfd, ac nullo fere ope-rje pretio, cum bellum legati gererent, Sigismurtdus morarum impa-tiens, ipfe magna optimatum ftipatus ccrona, in bfelli arenam defcea-dit, Collatisque fignis, ampliflimam vi&oriam retulit, occupato etiam caftro Dobor, nido hoftium praecipuO., Ferunt ed praelio Tvartkum regem cum centum, fex, ac viginti proceribus, nobilibusque in ma-nus Sigismundi venifle (F)-: quorum de niimero cum pliirium corpd- Cj,p;tnrtJ, ra truncata capite ex caftro Dobor in profluentem praeceps agi juf-todem, fiffet, plerisque vi&oriae laudem nota crudelitacis temeralle vifus eft. Tvartkum regem cum praecipuis Budam in triumphum duxit: Utque femen omne inteftini belli perimeret, Hervojam, rebellium facile primipilum anno 1408 in gratiam recepit (G). Ita defertus undique Ladislaus, ut fru *4f7* ex Differcacione tjrpis Vacicanis edita anno 1 tfja, cui titulus: Indicia vetuft. & nobil. Familix Marnaviciat NiHenfis, per Joannem To-tneum, (B) Raph. Volateranus, & JEneas Syivius c. to. »PU(t Ffff herum T. 2. Scriptorum Germaniac. db statxj regni, et religionis serfil. 437 „or jam certum tjl, ac diffufum, vobir omnibus, qui tfli, propintuims ■jiotum eflc non dubitamus: CHARISSIMUM 1K CHRISTO FILIUM XOSTRUM STEPHAKUM THOMAM, REGEM BOSNjE ILUl- STREM, pofl multor, diver/osque traftatus diubabitos cum Ventrabilifratre mjh-o Epifcopo Pbartnf, quemapud illum infuoregm Apofolica ftdh iega. tuma»nis fpttm tenuimus\ tandemfaSum eJfeCatbolicum Cbrijiianum, C«- »ovi latitia nos, fcr vtnerabilcs fratrts nofror S. R. E. Cardinales aliique Pralati, fcr prafantes viri diverfarum orbis partium Romanam Curiam Jrequentantes, exultavimus, fcut & vor latari credimus - - . Kw a- numeraflTe. Eft tamen, unde firmiori argumento doceam iftorum Ra. fciae, Bofnaque Graeci Ritus antiftitum cum fede Romana concor. diam hoc tempore; Eugenii. fcilicet epiftola fupra laudata (A), in qua ille praeter Triballos, feu Servios • 1/hricor quoque ad Synodunt ac Papam Florentiam accejfijfe, illujlratosque iumine veritatis Catboiic* Romante Eciteji* Jidem eomplexos, & objervare tradit. Ilfyricorum autem nomine Bojhenjes tunc venilfe manifeftum fit etiam ex ipfo decreto paulo prius relato (B). Quod Tbeopbanes a Catalogo Serblico pa. triarcharum abfit, inde fadum reor: quod, ficut Servia, Rafciaque parte una id temporis per Georgium Dejpotam: parte altera per Ste. pbanum Thomam divifis juribus gubernabatur: ita utroque principe praerogativam conftituendi Patriarchae fibi vendicante; duo per ea-dem tempora Pecbina Patriarcba exftiterint. Latini ritus Epifcop iSTui uii Bofnenfem a conventu generali abfuiffe neque illic memorari, . nus aCo- mirum videatur: cum enim tunc Eugenius (C) duos ex Minoru Sirit. * " Ordine in provinciae gremio marifuros defignaffet Epifcopos, Stepb.. cum , atque Antonium; atque unum Bojha Cbrobatina, alterum UJforiana, ob amplitudinem provinciae, praeponere in animo habuiffet; Rege eam au&ionem deprecante; neuter durante illo conventu generafi fedem adiit; quae poftea foli Stepbano obvenit (D). Hanc ergo tunc caufam fuiffe opinor, quod Bofnenfis Latini Ritus Epifcopus in De-creto nullus memoretur. SERBL. Soluto generali regni conventu, Thomas Pharen-lis munere legati defun&us, multarum palmarum Praeful, fedem fuam, hoc eft: Pharum, Dalmatiae infulam, repetiit. Xv. BULG. Nicolaus V, qui Eugenio anno 1447 fucceffit Tho- Mov«l«ims pharenfi Conftantienfem Epifcopum legati nomine fubftituit (E). So!ic«perIs vero cooptatis fibi Fratribus Ordinis S. Dominici, Joanne Olea-KichS di-rio, aliisque e Ragufaeo ccenobio, quam plurimos ad frugem redu-fcedcntt. xjt. monumenta congregationis Ragufanae Fratrum Praedicatorum haec de Joanne prodiderunt: Ir in regno Bojjinatum Manizbaorum bct-reji piurimos, maxime Regulot jam diu infeSor dignofeens, a Nicolao V. anno 1450 potejiate babita una cum pluribus injiituti Jui fratribur, Befit& iervia peragratir provinciis, complures principer rcgni, & nobiits (B) Incipit: PofiquanI ad apicem: quam retuli Colloquio XT. (B1 Nam in ejus principio lcgo: Bofinenfium Iilyrieorum: & paulo infra: Bofina fiti IHyria. (C) Author Viridarii Seraphici. Vacabat enim ftdes Botaen-fis poft Raphaelem Herczeg de Zegezev: qui in Catalogis Hungaricis occurrit duntaxat ad annum 1444. ID) Author Viridarii: fed Steph"' nus abeft a Catalogis Hungaricis, quod per Regem piacfentatus non fueric. (E) Raynaldus. Db STATxj REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 441 ntbiltr ad fidem vocavit. Sed idem Nicolaus V. Thomam Pharen-B j- Th fetn, de Bofna optime meritum, rurfus iegati Agoftolici titulo deco-™?™* ratum in veterem arenam mifit, & datis die 26 Januaru anno 1450"o^fS: literis, Bofneniibus commendavit. gatus^oft. SERBL. Exarferat per hoc tempus grave, perniciofumque bellum interStephanum, S.Sabae Ducem, & Ragufaeos, Hi bello fefli, fraftique ad patrocinium Romani Pontificis confugerant, qui pro zelo fuo Pagamittum, Dulcinenfem Epifcopum, pacis conftituendae caufa ad Ducem ablegavit, additis faluberrimis monitis, cohortationeque. BULG. Nec fruftra fuit legatio: Dux enim perftri&us Pon-tificia admonitione, fadum purgaturus, Oratores Romam deftinavit. Ex quibus poftquam Nicolaus V. cognovit, pacera inter diflidentes reftitui pofle, fpem etiam concepit Ducis ab erroribus revocandi. Quare edofto Thoma Pharenfi de univerfis, legationis ejus munus, t,m J datis literis anno 1452, ad Ragufam quoque extendit, zelumque viri excitavit, ad reducendam inter diifidentes pacem, extirpan-^""™^' damque de finibus illis Manichaeorum fedlam: certa namque fpescdatholicis tenebat Pontificem antiftitis hujus praeftantiflimi opera Ducera quo-que ad rectam fidem adduci poile. Nec fpes concepta fefellit: nam favence numine Thomae omnia ex voto ceflerunt: ut enim ex Pii II. Papae literis (A) elucebit, & pax Ragufaeis eft reddita, & Dux damnatis erroribus ad gremium Ecciefiae rediit. * SERBL. Nicolao V. anno 1455 m Cathedram fucceflit Calliftus III, & in hujus locum Pius II. anno 1458 fubleAus eft. Utrumque more, exemploque anteceflorum Thomae Pharenfi munus legationis Apoftolicae, quod tanta cum laude, fru&uque geiferat, prorogafle, confirmaflieque non ambigo. Quae his Pontiiicibus adla funt, paucis decurramus. BULG. Rex Stephanus Thomas, cum Callifto recens ad„ xvr moto inter gratulationes, filialem obedienciam detuliflet anno. 1455. IIj,1!j- nz .1 regeNam pars ejus, quae Verbaflo perluitur, & Chrobatos propius at-drimr. w"'tingit, ac Jaiczenfes cumprimis, oppreflis Turci3 in libertatem di-tionem ipfi fuam brevi afleruerunt cohortatione Fracrum Minorum animati, & prote&ioni Mathiae regis fe fubraiferunt (E): quibus ille anno 1464 Emericum de Zapolya regni gubernatorem praefecit (F), iSkoSn & poft decennium Kicolaum ab Ujlak, fic ab avita Syrmii urbe co-«gis Bo(h« gnominatum, titulo, ac honore Bofnae Regis donavit, qui tamen di- titnlo do- naturaMfl- • gmtatem Ihia K. H. / 1 (A) Laonicus. Orbinus. (B) Cromerus "Math. de Michovia. (C) Leunclar. Bonfin. Iftvanffi. (D)Anno VIII. Idus Januarii, (E)Vadingus Scd Bonfinius obfidione, ac vi captam a Machia tradit Jaizara cum ptem, ac viginti oppidis finitimia. (F) Xattkay L. Db STATxj REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 415 jrnitatem eandem ad Laurentium iilium Ducem de Ujlak haud transmi-£c. Utriusque fepulcrale monumentum rubeo marmori incifum, e ruderibus minoris illokienfis (A) Ecclefiae erutum, nec ante multos annos translatum, vilitur hodie in aede Divo Joanni Capiftrano fa-cra Fratrum Ordinis San&i Francifci: in qua conotaphium ipfius etiauinum oftenditur: ingruente enim Solimano anno 1526 corpus Ca-piftrani illibatum per pios Baftlitas folemni pompa Nagy-Sz616fium transiatum eft (B). Hunc fortillimum Serviae defenforem, & Chri-fti athletam & ipfe veneror. Marmor utrumque Ujlakiorum eftigie infignitum, dignum eft., quod fideii fcalpro ex.primatur (C): nec fu-pervacaneum erit, fi, quaj in utroque occurrunt, accuratius ex-ponas. BULG. Unum ex his, quod infcriptione caret, eife pro-prium Nicolai, regis Bofnae, prodit regni fymbolum globur, quem finiftra jjjjjjjj? fuftinet} paludamentum, quod ex humeris pendetj & regaiis piieus,j»m Nico-quem dextra preuiit (D): & ipla denique fenilis facies. Ettigiemregis,&fiw fcuta quatuor circumftant: Leo, qui dextra fuperiore parte viiitur ,1'i ujS"* primae conjugisi fafciae, quae finiltro inferiore iatere occurrunt, fe-«P<"»i'Ws cundae confortis ttemma fuifle opinor: refidua duo fcuta, iuperius, quod coronaS gtminas praefert, & inferius, quod aliis duabus coro-nis Nicolaus auxit, gentilitium Ujlakiorum infigne fuifle, ex coro-nis quatuor, quse rurfum in Laurentii marmore comparent, coflji-cio. Marmor alteruin, Laurentii Ducis vexiiimn geftantis imaginem inter quatuor pariter icuta exhibet. Scutum quatuor coronaium Uj-lakiorum proprhim eft: illi ad latus oppoficum iniigne Catharinae conjugis fuit (E). Scatum inferius, in quo ex iuna ftella emi-cati Bofnae, cu::us pacer rex erat, nos admonet, qui ad vetus ift-hoc provinciae infigne, fors pro fuo regali jure rocarn, forcunae fymbolum, addidit. Huic a finiftris oppoiitum ex cingulo milita-ri dependens, parmae, nifi fallor, loco in pra;liis fervivit. In-fcriptio patens, & verum Laurentii titulum, 6c coniortis nomen di-ferce exhibet. Ex anno obitus MCCCCC, marmori inciio, non re-tte colligitur, hunc ei fupremum fuiffe: refidui, quibus vixit, fcul-ptoris alterius induftri» addendi relifti funt, nec tamen in locum vacuum, fato quocunque funt additi. Produxiife Laurentium vitam fupra (A) Oiim Moniaiium S. Clarx. (B) Amandus Herrran iti Capiflrano trium-phante. Dc cujus facriiega profenatione vide PP. Timon, & Szegedi in Obferv. ad rubricas Arc. Decrec. Regn. Hung. (C) Cu/us efty-pon accuratum a viro Cl. officiofiflimcque P. Jolepho Jakofics Prov. Capiftranx Secretario nobis transmiffum cft. (D) Nec enim erat reX coronatus. (E) Quam ex Francopanovicbiana dcmo fuifie Lconcs co-ronam fuftentantes, & avis galex incubans utcunque indicant. Mmmmm 416 COLLOQXJIUM DUODECIMUM. ' 0 fupra annura MCCCCC. certiffimuni eft ex decreto conventus gene-ralis in campo RSkos celebrati anno MCCCCCIV, cui praefens ad-faic, & poft Joannem de Scepufio, Vajvodam Tranfylvaniae fic no. men fuum ihfcripfit: Dux Liunntius de Ujlak (A). Attigic vivendo etiam annura MCCCCCXXIII, ut audor novi Illyrici refte perhi, bet (B), confirmat hoc Ludovici II. donacio, & translatio bonorum ac jurium Laurentii coinplurium, in magnificum Ladislaum More de Chioia, & Magdalenam ejus confortem; quam Ferdinandua I. anno MCCCCCXXIX. confirmavit (C). SERBL. His pro modulo expofitis natales jam, geftaque Nicolai, Bofnae regis paucis comeinoranda reftant. Sunc, qai eum a Bofivje regibus deri/ent, & Stephani ulcimi regis filium ven-ditent (D). xx. BULG. Hos vero aperte refellit, errorisque convincit di- rJuSSJrir- ploraa donationis, quod Ladislaus pofthumus fuper bonis Galgotzio, uues,acge;ac Temetvin anno 1453 Nicolao largicus eft. ln eo enim diferte x«gis. 1 La.iislai Bani de Ujlak filius pronunciatur, & gentis origo vetus, nobiliifimaque non quidem aJ Bofnae principes refertur, per Banos tamen, & Palatinos longa ferie derivatur (E). Inde coniiat Nico-laum annos juvenile3 in aula Sigismundi regis peregiife: Sigismundo Imperatori, 6c Aiberto numeroiis armatorum agminibus fuccindum arnv.s, & confiiiis ferviife: qui & ipfum La lisiamn pofthumum tefte ' » iEiiea Sylvio (F) anno 1440 inter coronationis ioiemnia bakheo militari prscinxit. Inde ultro conftac Nicoiaura pari cura joanne Hunyale honore Tranlyivaniae Vajvodae, & Bani Machovienlis ti-tulos gelfitfe, collatisque cum eodem Hunyade viribus iiacbegum ad Semendriam, Menidbegum, & mox Yezinura quoque ipfum in Tran-fylvania ad internecionem deieviife iub annum 1441: ^ac denique 1443 partis fex vidloriis infignibus Amui-atem e Servia in Romaniain retrufilfe, ac Georgium Deipotam in Servia; diciones refticuilie. Ex Joannis Capiftrani literis, (G) quiblis Caliiilo ni. Papae obitum Jo-annis Hunyadis infinuat, conftat Nicoiaum Hunyadi in munere Fuit Duxcis facras militiae fucceflilfe, enepiftolam: Beuiijjime &c. - - Etji it* ?'"poftjS'.pfacuerit A/tifJim, quod de medio fujiuierit mbis illum illujirijjima mt~ morue Pufj'em inviSum, JanSte Jidei catboiua bojiibus formdabilem de* fenjorem (A) Ex MS. P. Havenefi T. 7}. (B) Ex edit. Pofon. Du Fresnio adjeftus. (C) MS. Hevenefi T. 7« ubi mter csecera etiam jus pacronatus in Ao-batiarn de Gotho eidem confirmatur. (D) Author Spicilegii Bofn. p. 86. (E) Hung. Diplom. Cl. Kaprinai L. 2. p. 3*8. (F) In M^. de Friderico III. T. 2. Annal. Bibl, Vindobon. (G) Ex Salankam''™ 17. Augufti anno 1456. Db STATxj REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 417 faforem Domtoum Joannem de Hunyad ex bac jam vita delapfum XL i/ienjit buj r ex pejie: JubJiituit tamen uohir non imparemfibi virum Ni-colaum d iunyiak (A), Jiib cujur dominatu valido, i? pottnti (B) ipfe idem Jm r cum quinque vel Jex equir Jitam militiam incboavit. bjs . ■"semiilia, religionem, dotesque, ac virtutes Nicoiai his verbit ceiebri ■ ; f ji namque idem ipje Kicolaur princepr illujirir, in magnifi-centis "'*//( r, in conflio providur, in gerendir cautur, virilir animi, J]„s Jirvenr, in vejirat fanditatir obedientia bumilir: Jtti bonorir amu-Uior „ b" v \ ni Titli, potenr in opere, Jermone: qui inter alior Prin-cijjCt, ira'afor, & Saroner hujur regni de prajiantioribur reputatur, eo rerutti magvam cxpedationem, if Jamum laudabilem Jibi attribuunt tmivtrf, fccubaum quod ofiJum in boc regno Lareditarie pojfidet in Ba-natu. Poil qux novi iacra: iniiitii; Ducis encbmia, Grac iummum Pontinccm ad augendum novis fuppiementis cruce iignatorum exer-cicum: Kwtc ergo Pattr beasijfme! Jolicitandi Junt de novo reger, & prin-ciper ebrijiiaui: dum Jbrnax tbullit coagulanduw eji auruml dum dcbilit ejt bojtis , Reflius Ujlak. (B) Banatus de Ujlak haBredicarius Ujiakiorum erat: ia eo Joannsm Hunyadem judimenta iniliti* pofuiffe, Nicolao admodum juvene affirmat B. Capiftranus, nec quid prarterea. (C) Ex Diplom. d.co Comiti Tomco Marnavicio, quod exhibenc nota: prselimm. de regnis Ualm. Croat. Sclav. p. 23>f. (D) Ibidcm P- W Traa" poft. de novo Ulyr. Du Fresnio addit. cui & Timon confentit m imag. nov. Hung, c. 18. (?) «uam vidc intcr ScriPt0reS HUng' apu4 VecheJium. 418 COLLOQtHUM DUODECIMUM. es, nec fortafle falleris, fi oftogefimum attigiire dixeris. Nee ta-men centefimum aetatis annum fuperafie putandus eft ex Capiftranj fupra recitata epiftola (A), fi ei reftus fenfus detur. Haec de Ni-colao Bofnae rege difta fufticiant. Nunc res Catharinae viduae Ste phani Thomae Bofnae regis abfolvamus. xxi. SERBL. Catharina Bofnae Regina, quani vitae refiduum /inae BofnVPontificum munificentia Romae peregiire dixeras: ibidem in aede Mari-riturRomx.ana Ar® cccli turnulo illata eft: cui julfu Sixti IV. marmor, co-Ejws Epita-j>onatam Catharinae effigiem referens, impofitum eft (B), addito epi-pluuin> tap{j|0 Latino, Illyricove fermone , ac charadere concinnato. Iiiy. ricum Orbinus fic exhibet: Catbarini Kraliui Bosamkoi, Herwga fvetogt Save, fporodce Jelline i Kucbie Zara Stiegana rojeni , Tomafia Kralia Bo• sanrkoga Seni, koliko Jivi godiui LlV. i priminu u Kimi na lita Go-Jpodina MCCCCLXXlV. na XXV. Dni Otiobra. Spominak nie ph. mom pojiaviien. Quod fic optime Latine reddes: Catharina Reginje Boftenji, Stephani Ducis ftntti Saba, ex genere Helenadvno Ltfu ris Stepbani nata Thoma Bofta Regis conjugi. Quantum vixerit anno-rum LIV. & obiit Roma MCCCCLXlV. die XXV. OSobris. Mo. numentum ipfius fcriptis pofuum. Hallucinantur itaque Vadingus, & Ciaconii continuator, cum fororem Ducis fancti babae faciunt: 6c cu;n Vadingus pro Jcriptis, fupponit fumtibur. Vems mor- BULG. In annum mortis, apud Orbinum, vitio defcri- MCCCC- bentium gravis irrepfit error: deceifit enirn MCCCCLXXVIII. teite LXXVill. jacobo Cardinali Papienfe, qui Romae tunc aderat: & in literis ad Cardinalem Mantuanum anno eodem menfe Decembri exaratis refert, duos ex Catharinae Reginae familiaribus, iftis diebus Pontifici Sixto IV. teftamentum Catharinae obtulille, unaque Regni clenodia, emem, ac calcaria confignafte. SERBL. Si Catharinae teftamentum ad manum eft, pro-fer in medium: illud de anno mortis dubium omne diflipabit. Regni clenodia oblata Sixto, non obfcure innuunt, jura quoque regnorum Rafciie, Serviae, Bofnaeque in fedem Apoftolicam translata effe. BULG. Rem ipfam aflequutus es. Catharina regina exul Bofna, poft annos circiter duodecim Romae pie exaftos, fummis be-neficiis Sedi Apoftolicae devinfta, ac pietate fingulari impulia, fu-premis tabulis regnorum fuorum, quae jam Turcorum tyrannis pre-mebat, haeredem fcripfit Romanam Ecclefiam, fuaque, ac legitimo- rum (A) Ut conjecit Cl. Pray P. j. Anna!. Hung. (B) Efligiem, & infignia ex-prcflit continuator Ciaconii in Hift. Cardinalium. Db STATxj REGNI, ET RELIGIONIS SERfiL. 419 rum fuorum haeredum jura in eandem Cransfudit, refervata nihilomi-nus fucceffione Sigismundo filio, filiaeque Catharinan, qUOS ex re~e Thoma fufceperat, fi aliquando a Mahomete (ad quem infelix juve-venis cum forore defcivrerat) ad Chrifti ovile redirent. Tabulas ipfas ex authentico Chartophylacii Vaticani exfcriplit,- recenfuitque Ray-naldus (A), qux fic habent: In nomine fanBa^ & individu* Trinita• Ejutteft*; tir Patrir, Filii, d* Spiritur fanSi amen. Anno Incamationir Domini-^nm,ac cce MCCCCLXXVIII. Ind. XI. die vero XX. menfr OEobrir Pontif miff«m. catur SantiiJJimi in Cbrijlo patrir Domini nojlri, Domitti Sixti divina providentia Papa IV. In mei Notarii, & tefium injra friptorum, & Jubfcriptorum, ad omnia, & fmula injrafripta vocatorum fpecialiter^ if rogatorum prafentia. Illujirijfma Domina Catbarina, quondam Ducir Stepbani fUia, Regina 3of»,c; nunc in alma urbe in regione Pinea in do-mo Jua Jolita babitatiovis prope Jtxclejiam JanEli Marci de urbe conjiiiu-ta, agra corpore, fana tamen, & compor mente - - - volenr. Quod li-cet per imnanijfmum cbrijiiana religionir bojiem Tunum retroattir tem-poribut de faSio, & per tyrannidem pradiito regno Bofna pulfa, & fpo-liata fit, propterea tamen jut regni prafati non amijlt, qttod fpetfat ad eam, propter iniapacitattm , & inbabiiitattm fliorum fuorum legiti-morum, & naturalium, & liiujirijjimi Regir Jboma trfemorati regni Bofia, ex projejfone Mabometana Jeda contraHam: bubtnsqtte fduciam in Domino, qui nullwn violentum fnit ejfe perpetuum, quod pradittum regnum ahquando de manu tjrannica excidet, rcvertetur ab ea, fcr cbrifiana fbjicietur ditioni: volens propterea incolit regni pra-diSi, iT regm covfe/ere, ne ai mavut veniat aliquorum nullum jus baben-tium in regno, fid ftwn juridicum, & legitimum babeat regem: prajata Regina ex pramijft, & quiburdam aliit rationabiitbur caujit animum fuum moventibut: & memor munifcentia, gratiarum, & benejiciorum a funfta Romana Ecclefa, & Sede Apojiolica, a jelice, & JanSa memo-ria Paulo Papa II. & SanXijJimo Domino noftro iixto Papa IV. colla-torum, qua eam cum gratifjima bofpitalitate funt femper profequuti, Jub-veniendo eidem fecundum Regiam dignitatem condigtto annuali Jiipendio, & provifone fujficienti pro fuit necefjiratibut: in pradiHo regno Bojua cum omnibus, €T fngulis juribur, pertinentiir, dependentibut, tonnexir, iy annexis prafati regni civitatibus, terris, yillis, juribus, & jurisdi-Sionibus, ac utilitatibus, & direSo ejus dominio, facroftnBam Romanam Ecclejiam, & Sedem Apofolicam, & pradittum SanUiJJimum D. N. Sixtum D. Pm Papam IV. & fuos fucceffores canonice eleSos, d* intrantes, univerja-les baredes, fcr JitosJucceJJores inftituit, rogavit, & rogat per folemne fdei commiffum di&am Sedem Apofolicam, fcr pradiSum SanBiJJimum D. K & pradiSos fuccejfores, ejusdem pradiSa Jedis fdei commijit, & commit- tit (A) Baynuldus Hift. EccleC T. 7. a num. 4j. Nnnnn 420 C0LL0QUIUM DUODECIMUM. tit, & ita voluit, & ordiuavit: quod filio fuo, & pradiHi Tboma rt gis legitimo, naturali SIGISAfUNDO, Ji Deur per infinitam fi,m permitat ciemtntiam trc Afabometanorum vomitu, iu quo degit de pr finti, ad veraw Cbrifii fidem realitcr, & cum efitHu revcrtatur, pra li. Hwn regnum, if regni jura, dominia, & jurirdiSioner abrque detrdSiont legir Trebelliana, plene reflituat, eumque Regem in pradido regno novii net, injiituat, (A) Coll. I. II. III. (B) Coil. IV. (C) Lnccaxius. Orbinus Cyrilli Serbien. fis Epiicopi ad annum 1141 meminic p. 247. Theodorur Serbieniis Dioclienli Synodo anno 1159 fiibfcripflt. Serbienfium poteftas vaga> pcr Serviam omnem late patebac in fui ritus homines, ficut Bof-nenfiuin in Bofnam. Theodoro Serbienfi mortuo, fucccflic in locum Begius princeps Bafcus, in Monachatu Sabas diftus, Pechix%Af" clii - E pifcopus Graeci ricus. Ita Tomco Marnavicius. (D) An,u' 867. & 87*. Coll. II. (E) Raffia Archi - Epifcopum SS. Pet«, & Pauli Gratci ricus fundavit IX. Saeculo Paulimirus Bex. Fors & Na" rentani Sceculo eodem proprium antiftitem ritus ejusdein nafti (F) In Colleft. Byzant. Scripc. (G) In Aftis SS. ad IX. Martii. DE STATU ECCLESL& GRiECO-SERVIAN.E. ' 425 •iei radios, a Nicolao I. Romam exciti, Hadrianum II. in Cathe-Jra Petri fedentem venerati, poft acre examen, & titus, doftrinse-que approbationem nafti, & Epifcopi confecrati funt. Cyrillus, cum Roinae adhaefiffet, ibi in Ecclefiae gremio vitam beate claufit. Me-thodii ad veterem ftationem redeuntis orthodoxiam ab aemulis fub-inde apud Tribunal Romanum accufatum, Joannes VIII., idem Ju-dex, & defenfor, abfolvit, vindicavitque, & ritum Sclavonicum in facra inveftum, ratum, gratumque habuit (A). Ab iftorum autem magifterio ne latum ungvem defcivilfe gentem veftram, comproba-bit Joannes X$ qui, cum nova rurfus lite appeteretur ritus a Me-thodio inveftus, nec faventem, nec perinde amicum fe exhibuit. SERBL. Michaelis quidem interregis conjunftio cum Ro-mana fede explorata eft: nam mota ritibus Sclavonicis lite gravi, ille non aliunde, quam a Sede Apoftolica judicium in caufa adeo lubrica, difticilique exquirendum fibi duxit: atque hoc fine a Joanne X. nuncios, judicesque impetravit. At, num idem de Praelatis no* ftris fentire me oporteat, anceps adhaereo. BULG. Atqui Michael non divifus a fuis, fed in contu- IV: bernio Epifcoporum Servianorum, procerumque, & judicium Sedis thprimcva Apoftolica; imploravit, & praefens Patrum concilio adfedit anno 925.^"ci^ifi-Atque cum Joannes X. a Sclavonicis liturgiis ad latinas formas traducere ac com-Servianos peroptaret, Jconftantiam eorum, tenacemcjue adhxfionem ad ia.u um Methodium(B), & acrius reprehendit, &tantum non condemnavit. Nempe^j^ latuifte videtuf Joannem X., & condicio Methodii, & integritas rituum ejus,fideique, quam Saeculo fuperiorepro tribimaliabfolvit, & merito laudum elogio ornavit Joannes VIII. Orthodoxiam porro, cui tunc gens veftra tenaciflime aflixa fuit, per idem Saeculum X. atque XI. ad interregni ufque periodum continuatam, egregie confirmat hinc Graecae, Bulgaricaeque Ecclefiae vobis vicinae confenfic cumRomana. inde fan&imonia, quam fupra laudavimus, Vladimiri, Sa;culo adhuc XII. celebrata. Nec corrupic, aut labe aliqua afperfit eandem Ce-rularius, vel Leo Achridanus, nec feceflio eorum vosa Romana Se-de feparavit. Teftem in hanc rem appello Alexandrum II., qui poft motum ab illis arno 1053 fufcitatum, reb :s adhuc iecentibus, ad annum nempe 1061 in brevi fuo Apoftolico adPetrum Dioclienfem, & Antibarenfem emiffb difertis verbis praedicat apud Servianos Latinorum, Gracorum, Sclavorumque JJNAM F.SSE ECCLESlAM: nul-loque ritus difcrimine populos, Ecclefias, Ccenobiaque univerfa hu- Ooooo 2 ius '(A) Epift. Joannis VIII. i»f. Indic. XTI. anno 879. ad Methodium Archi-Epifcopum: & anno 880. ad Sventopulcrum Moravix Comitem. (B) Coll. III. \ 426 COLLOQUIUM DECIMUM. TERTIUM. j«s Metropolita Servise moderationi, zelo, ac vigilantiae fubmittie commendatque (A). Et quoniam Griecarum per Serviam EcclHia rum regimen, regnante prima ftirpe, lub Antibarenfi Metropolita maxima fui parte ftetit, unam fi demas Ralfiam fui juris exemtarv que ; fit vero exploratum Antibarenfes Romanae conimunionid fuiife inJe confirmationem ele&ionum, inde Pallia accepiife ;dubiuin, quod de Gras co-Servianae Ecclefiae concordia curn Romanis obmoveras, fub tota illa principum ferie evanefcit penitus (B). Haec aiias a nobis fparfnn indutta, in pugnum collegi , ut conglomeratis tot probationibus, ex animo five tuo, five tuorum, fufpicionem, quam detexifti, abiler-gerem , Ecclefiamque Servianam, Praelatos, cleru .iquc e:iam Gwca-nici ritus a Photii erroribus, & quavis divifionis ipocie vindicarem: & vindicavi, ut mihi blandior felicicer. SERBL. AiTentior, & aquiefcam ex animo, fi duo, qu.-e me adhuc retinent, impediuntque, fubmoveaa. isj.us, qui Sascuio IX. declinante, ritui noftro accrevit, Rallix- Arciii - Epifcopus icru-pulum aliquem menti "injicit. Nec enim illuni in nationau .'jynudo anno 925 Spalati celebrata praefentem adfuiiie, a.ic iiibicripfiiie ia-venio, quanquam Serviani pars regni eifec. Deiniie qjod Serviaiu Bulgaricam, Achridanorum ancifticum doAri.iia abJuctam, quan^uam mitius, aberraviffe tamen poft Leonem Achridanum tu ipie confei-fus fis (C). Quod fane utrumque domiiiance adhuc prima Reguui Sobole, contigit. v. BULG. Rafliae Archi* Epifcopum, fi non ipfe Ecclefiae, d^" aSt"'qoem geflit SS. Petri & Pauli ticulus, cuetur certe a labe omniPau-efpiftium limirus rex Serviae Cacholicus, qui viclor de Liutimiro Ralfiae Zu-R«ffi* Gr®-pano, ut gratiam referret numini, & populi Graeci ritus, jam tunc •h^Kpi&c. ma*gnopere exaucti, faluti fubveniret, hunc novum Archi-Epifcopa-VL*rtmli erexit anno 886, annis unde viginti poft converfionem lub Ba-SednecSer-filio I. per Cyrillum, Mcthodium, & Ignacium fadtam. Is adfuerit-rkz eS?'"®* an abfuerit a nationali Synodo, nequeo decernere, cum liibfcri-S^cuio" xi* bentium Serviae Epifcoporum nomina nulia aJ noftram memoriam «\chrid«no-transmiifa iint. Quem, fi abfuille demus, id tu vel sxemtioni ejus EpScopo-1" a Diocliae Metropoli adfcribas velim, vel bello Btilgarico, quo tunc kquiiSif. vel ma*irae Aagrabat Raflia, quodque anno fequente 926 univerfam montanaui Serviam cum ipfo Rafliae Epifcopacu in triftem folitudi-nem permucavit (D). Neque te perturbet, quod de Servia Bulga-rica per Achridanos Metropolitas Corrupca, Colloquio IVT. affirmavi. Nam cum Rafliae Archi - Epifcopus, quoad ftetit in Serviae Regum pote- CA) Coll. IV. (B) Coll. IV. V. (C) Coll. IV. (D) Coll. III. DE STATU ECCLESL& GRiECO-SERVIAN.E. ' 427 poteftate manferit, nihil commune iili cum Achridanis aberrantihus jnterceflit. Seriria Bulgarica erat pars ilia Servias primigenis, qu® per ripariam Daciam, ac fuperiorem Mceiiam excurrens, Danubio proxime aiFunditur, & iam a iongo tempore in ditionem, nomenque Jjulgari® immigraverat. Ea, cum poft everfum etiam Bulgaris re-gnum, Achridanis adhuc Metropolitis pareret, ex corrupta horum difciplina labem parem traxit. Hoc eft, quod Colloquio IV. intel-ligebam. Et quia in traftus illius gremio, Belgradorrm, Moraborum, & Br.Mii.obo cenfebantur Epifcopi, hos qu >que Achridanorum labes afperfit, juri Achridanorum fubdufti func; tunc enim damnatis pri-ftinis erroribns, prjeeunte Calo-Joanne, ad Ecclefue Romana; fidem, obfequiumque redierunt anno 1204 (A). Ex quibus concludes Ser-viae Ecclefiam, quae in Regum poteftate degebat, incolumi ftirpe prima in fide, & obedientia Pontificum fubftjciJfe ad Nemanidaruin-ufque principatum', fub quorum imperio, qu» rerum converiio, quis ordo, modusque tenuerit, nunc dicendum. SEREL. Paulo durior ex hinc imminet tibi provincia fub clalfe Re<*um altera, ritui Graeco innutrita: quanquam tu hos ipfos etiam, fan&osque nationis noftrae, Ecclefiae Rom«inae afleclas ad re-gni excidium ufque multiplici argumentorum , & monumentorum fide , probe deinonftraveris. BULG. Non opinor inveniri apud vosaliquem,quiArcfii-Epi- yT lcopos, Epifcopos, Praslatos, Clerum, ccenobiaqne,verbo StatumEc- Eonndem cleiiafticum Grneco - Serviani ritus, alia fide, inftitutis, moribusqueacCJeri"^ aliis a Regibusfuis, a fan&is fuis, quos ipfi, ac concors popuii j'^10^"1^ fuffragium aris impofuit, vixilTe, egifleque contendat. Cum vero^f1"1 eti^n una utrorumque, & confentiens fides, ac facrorum modus exftii' riefc"'lrcuh» rit,argumenta, monumentaque,quae Reges , quaefandos, eademStatum quoque Ecclefiafticuin "in Romana communione, fideque verfatos ciunt. Huc facit, quod in Dioclienfi Synodo Volcano regnante anno II99 celebrata Serbienfir Epifcopus, qui Graecanicum per Ser-viam ritum moderabatur, univerfae Graecanic» Serviae nomine ca-none VI. Primatui Sedis Roman® fubfcripferit, eamque matrem, & magijlram Eccisfiarum omnium decreverit, & teftatus fit (B). SERBL. (A) Ex- L. 7. epift. Innocentii III, epift. 4- 'n <3ua Calo-Joannes Bufga-xix rrpentor fic proficetur : fubfignat autem Imperium mtran ad fecu-ritatem Chtyfobolum: quod nunquam ab Ecclefia Romana .- - hnptrium difcedct, neque omnes imperii mei principes: atque idem de conqui-rendis impofterum quibuscunque cerris, /pondec, (B) CoIJ. V. Ppppp 428' COLLOQUIUM DECIMUM TERTIUM. SERBL. Rafliae Archi - Epifcopatum SS. Petri, & pauli Tzeheftlavus reftituilfe videtur cum univerfa Montana Servia anno 933 W' Praeerat illi anno II72 Leontius. qui Neinanem I. Vero Chrifti Ecclefiae baptifmo expiavit (B). Eandem licut in Principati? Neman I. numeravit; ita dubitari nequit in poteftate quoque Vol-cani regis perftitifte. Abfuit vero ilie a Dioclienfi Synodo, nec laudato canoni fubfcripfit. Quid fi jam tunc Radia alterius men. tis, iententiaeque fuit? vil. ■Kjifco- BULG. Abfuit equidem, fed non, quod dogma diverfum ■ Syhnodo" a Serbienfi Epifcopo, a Regibus Simone, Volcano, & Magno Zu-Dioeietana pano Stephano fetftaretur: verum, quod Diociienfi Metropolitae inde «omuiuBio- a principioadfcriptus, fubjefitusque non exftiterit, exemcus nempe, fui. "radTef&" que juris: vel a Conftantinopolitano Patriarcha praereptU3, aut per bellorum tuinultus, qui Simeonem exercuerunc (C) jam fecundo fup-preftus, deletasque elfet. SERBL. Poftremum, quod ajebas, pronius ampleftor, cum inter recens erectos, vel aggregatos a baba 1. Epiicopatus Graeci ritus XII., Railiae SS. Petri, & Pauli antiftites, non jain fplendido Archi - Epifcopi, fed fimpiici Epifcopi nomine recenleatur (D). Quan-quam nec priora iila, quae ajebas, fint inverfimiiia. Nam palam eft, iftis plane temporibus, Conftantinopoiitanos in Serviae princi* pes, cunctosque, qui ritu Graeco operabantur Epifcopos, ju3 Patri-archicum acriore contentione fibi arrogaife. (^uoj iilorum impetus, ut Innocentius III. infringeret, Colocenlem Archi- Epifcopum ad Serviae principes deftinavit, eosque cum omni provincia ab invafio-nibus Graeci Conftantinopoieos Pacriarciiae defendi, vindicarique juf-fit. Veftigiis Graecorum Pacriarcharum, cum Latinus quoque poft captam a Francis Conftancia >poiim infuterec tefte Honorio III. per Apoftoiicum in urbe lepati a faitu Graecanico, quo jam atfiacus videbatur, anno 1219 rc,jre:. js eft : ut haec pridema ce commemorata (E)fideii memoriaretinej. Haeccum in hunc modumad Sabae 1. Archi-Epifcopi teinpora fe habuerint, quae, qualisque fub Saba, ac fuccef-foribus Ecclefiae noftrae Graecankae difciplina vigueric ? per brevi nar-racione comprehende, ne te tamen quid effugiat. viir. BULG. Cum Simeouem regem, filiumque Sabam /. Archi- imo, Pe Epifcopum, &, quem vivens ipfe fibi fucceflbrem fuffecit Arjenium, •hl* Archi" dudum Catholicorum nnmsro -afferuerimus: horum vero memoriam Jb.pl COpO t ^W^Ecclefia veftra confecraverit, & ex ufu per antiquo Archi-Epiico-leux Regi"pi> Epifcopique, eorundem invocatione juramenta fua in ipfo nlU n* exitnm neriS niqne ejus-dem Qeri. «t \ntilli>_____________ tnm ortho-doxia per- ftitit. (A) ColJ. V. (B) Ibid. (C) Ibid. (D) Ibid. (E) Ibid. DE STATU ECCLESL& GRiECO-SERVIAN.E. ' 499 neris novi veftibulo confirmeHt (A): quid aliud eft confequens, quam, ut antiftites illi, qui pium hunc morem primi apud vos invexe-runt, veftigia etiam Sanftorum eorundem iu rebus fidei, & difci-plinae fideiiter prefterinc, acque adeo praeceflorum imitatione concor-des cum Romana Ecciefia, nec in aliquo divifi difcretive egerint? £t perfeveravit indubie hic cultus Sedis Apoftolicae poft Stepha-num primo coronatum fub tertio etiam fiiio Stephano Urofio I, quin & ad annos regiminis fupremos pillimae ejus conjugis Helenae Reginae, quam Francicam appeilatis, mos idem obtinuit. SERBL. Helena Regina, e Francorum regum domo, con-jux Stephani Urofii I. marito fuperftes, regnabat anno adhuc 1308 Illa fiiios degeneres, Dragucinum, & Milurinum, tabo provincia! rum, quibus a patre praefedi fueranc, aiiiatos, deviancesque a trica genitorum, & majorum femita, qua per Pontifices Romanos, qua per fe ipfam ad damnandum fchifma, & peregrinas doclrinas permo-vic, adduxitque. liia & Georgium, Bulgariae imperacorem, uc Ro-manae Ecclefis conciliarec, non diligenciae, non operaj alicui, non viarum facigiis pepercic. lila denique ftri&lflimo fidei, & obedien. tiae vinculo Sedi Apoftoiicae ad publicam Servije univerfae noticiam coliigata fuic (B): quid vero tu hinc eiicis ? BULG. Audi, quid inferam. Hujus regnantis fan&imo-niam cum Servia oinnis venerata fit, J& a facis exu vias ipias in varias pro-vinciarum partes exculerit (C): concludo Archi-Epifcopos, Epiibopos , ut tunc erant, pari cum Helena devotione Sedem Apoftoiicam pro-iequutos efle. £c profefto, nifi plane ad fanctiliimam hanc normam compofita tunc fuiifec Serviana omnis Ecciefia; &, fi vel tenuis aliqua defedtionis fufpicio animum fanftiilima;, religiofiifimaeque pnn-cipis pertentaifet, quantum illa vel ad uiibram tanti, talisque mali expaviflet? quid adura, moturaque non erac, uc labanrem Ecclefiam fibi propriam, cujus & ipfa pars erat erat, a qua tot animarum falutem pendere noverat, a lapfu, periculove cohiberet, & rurfum Chrifti Vicario, fummoque paitori aggregaret, qua; tanta contentio-ne, tot curis, laboribusque fufcepcis vicinam Buigariam ad finum Ec-clefiae Romanse re^ocare connifa fuerat. Ifthoc fane oflicii, pietati Helenae Reginse in Serviam fuam nemo fanus negaveric. Cum ergo huc conniti, aut tale quid moliri, ne in inentem quidem iili vene-rit, conficio aetate illa Ecclefiam Serviae , ipfosque Grasci ritus anti-ftites, communi, cum Helena, & Marico rege, culcu fedem Apo-ftoiicam obfervafle. ppppp 2 SERBL. (A) Coll, V. (B) Coll. VI. (C) Ibid. 43° COLLOQITJM DECIMUM TERTIUM. SERTJL. Si haftenus, & ad annum ufque 1308 Ecclcfg noftra, ejusque Praelati concordes in dogmate, & obfequio Sedi* Apoftolicje perftiterunt, cur obfecro, & unde impulfus Clemens V ipfo illo anno, non jam foli Milutino Urofio, quem in crrore & fchifma deflexilfe palam omnibus fuit; Sed Praelacis, Cleroque univerfo Graecanici ritus, & praefcribit confeffionem fidei, & fchiinia abdicare imperat? cur ob non rtcognitum Ecclejia Primutum coinmu-nione excidiife affirmat, & ab eo cenfurae vinculo foivenios, legatis committit (A), fi Prjelati innoxii, fi communione conjun&i, fi Ca-tholici fuerunt, mifcendi profe6to non erant cum re«*e a fchifmate, ab erroribus redeante? Sed nempe Serviana Grreci ricus Ecciefia, quie ab Honorio III. ad exitum Benedidi X. nondum in errormn, fchifmatisque fufpicionem vocata fuerac; Clemenci V. multis, gravi-busque indiciis, ab obedientia, & re&o tramice dece?liftb vifa eft, De Prjelatorum fide injecic cumprimis dubium ipfa Milutini regis ab eadem aberratio, & fchifma; tum & vexationes Lacihorua. Sacerdo-tum, invafiones, direptionesque Eccleiiarum ricus ejusdem, ac deni-que Miflarum Lacinarum declinacio, execrarioque, quae ex regni finibus nunciabaiitur. Videbac praecerea Mecropolitas Gr:eco - Servia-nos ex longo jain tempore, a caeterarum Ecciefiarum faiutari difci-plina devios, Ecclefias fuas jure quodam autocephalo, ac indepen-dente gubemare, & neque communicatoriis literis i.idicare eledliones, ne-queconfirmationem, confecracionem, auc pallia, poceftatisplenitudineiu expetere, vel, ut Roma obtinerent, curare. Quaequidem, ii divifio-nis a Romana Ecclefia indicia, argutnentave certiflima non funt, nefcio, qua: tu' alia luculentiora confticues, aut auignabis. IX. BULG. Ex caufis, quibus Clemens in fuf icionem addu- Clementh^ &us tu vero Ecclefiam fidenter condemnafti, n 'n univerfae fe-v^ijapsdi-riebant Serviauam, fic proprie dictam, Eccicfiam, quam nempe fub fus, auc rul Metropolita Pechienfi conflabant XII.' Epifcopi, a Saba I. fu-sdsci (B). /fSitibu» Graeci illi antiftites, qui Lacinorum cempla, Sacerdoces, coe-ac viero nobia, & facra profanabant, opprimebanc , cumftaque illa ferocicer I3°8'agebant', quae in turbulenta Cerularii Schola didicerant, accreve-runt duntaxat Serviae regno cum bello captis provinciis, ut ex im-pofterum dicendis amplius clarefcet, &, ficut Romanum, fic nec Pecltienfein ag-nofcebant moderatorem, Conftantinopolitano fchifma-tico obnoxii, fretique. Quare exceflus illorum Servianae Ecclefi® oneri efte non debebant apud Clementem, fed latebat optimum Pon-tificem, cujus capitis membra impoftores illi fuiflent; & credidit, cuin pars jam regni eflent, membra quoque Ecclefiae Servianae eva- fifle. (A) Coll. VII. (B) Coll. V. DE STATU ECCLESIiE CR^CO-SERviANiE fl(Te. Atqui nec Regis ipfius declinatio Strvian® Eccl-fia * tio imputari debuit: nam venenum iliud foris, & extra ~Ser hauferat, foris peregrina dogmata didicit; & paulo p0ft ° ^ " ipfum Servis regimen iniit, multis argumentis, indiciisque CachT licum fe probavit, ut Benediftus X. teftatum reliquic (A). Deni" que legatione folemni ad Clementem adornata, tam viva incer" nuncicruin vocc, quam literarum teftimonio fe filium Ecclefi® pro" feiTus eft, obedientiam obtulit, in gremium, ac protedtionem, Apo-ftolicam recipi rogavic, nuncios, magiftr|>sque a ianda bede in re-gnum deftinari expetiit. Hasc enirn talia, nec fine confcientia, nec citra confilium, annutumque Praeiatorum egihe, icrip-iiie, expeti-viifeque putandus erat, curn ex horum confilio in Servia penderenC fere univerfa. / SERBL. Gravaverint hsec immerito Serviae antiftites apud Clementem, & nec injuriae, quae Latino irrogabantur ritui, nec ipfa Regis aberratio Praeiatis Serviae refte invidiain confiaverit: ju-fta tamen adhuc fuit Clementis adverfus illos fufpicio. Nam neoari nequit libero quodam, abfoiutoque more gubernatas ab ipfis iuilTe Ecclefias, praetermiifas communicatorias, quas vetus Ecciefia; difci-plina pracfcribebat; nec expetitam confecrationem, aut confirmatio-nem, feu ipfa Metropolicarum paiiia per' Epifcoporum Synodicas: quae quidem apud me non dubia 1'unt, abruptae communionis, defe-dionisque a PrimaCu Romano indicia. BULG. Ut non negem iis, quas nunc in medium protu-lifti plus momenti inelTe, imo & una facie aiicubi fchifmatis inftar fpe&ari potuiffe. At apud Serblos ritus Gr" politana anni 870. can. 17. de STATU ECCLESL& GRiECO-SERVIAN.E. ' 467 fub onere, ut ex Nicolao I. oftendimua. Ita quod liberum antea tnaxitnique horioris fuit, progreflu temporis, rebusque mutatis eva-fit neceflarium» SERBL. Si Patriarchae Auguftorum beneficio ornabantur palliis, nunquamne ergo a Romano ad Patriarchas pallia transmiila funt, aut qtiando demum, & cujus Augufti favore provineia ifta Romanse Sedi delata eft? BULG. Eft hoc, quod Thomafini diligentiam effugit. Ex liberato tamen, quein idem refert, clara luce effulget, jam ante Au-guftorum munificentiam, aqud primos Ecclefiae Patriarchas Palli ali-cujtis ufum viguiffe, nec aliunde, quam ab ipfo Apoftolorum prin-cipe Petro derivatum. Sane B. Marcum, primum Alexandriae Pa-triarcham pallio ornatum fuifle conftat: audiamus Liberatum (A) Co»-jvetudo ejl, inquit: Alexaadria, illum, qui defunUo fuccedit exeubiar fiper dejuntli corpur agere, manumque dextram ejur, capiti fuoimpa.ert Jepuito manibus fuir, accipere cotto Juo beati Marci pallium, & tunc legitime fdere. At quis Marcum ipfum ornavit pallio? equidem ne- NeeomiC mo aliu3 cogitari poteft, quam Petrus, primus Romanas Epifcopus, jjtfo,liUpe'* qui eundem & throno Alexandrino prsefecit. Ab eadem Romana Sede Conftantinopolitanos quoque Pallii honore decoratos fuilfe ali-quando, ex Luitprando Cremonenfi Epifcopo difcirnus. Hxc autem Romana palliaab auguftaiibus longe diveria, ficut ufus antiquiflimi, ita niulto erant facratiora, quia de corpore B. Petri fumebantur. Sed & horurn Conftantinopolim mittendorum mos perturbatus eft Sae-culo X. fedcnte Joanne XI. Nam cum Romanur Imperator Theo-phylaftum filium ad thronum Conftantinopolitanum provexiftet, opera Aiberici tunc Romae tyrannidem exercentis a Joanne XI. impetra-vit denique Tlieophyla&o, ac fuccefloribus jus paliii perpetui fic, ut fucceffore3 non expe£kata nova licentia, indultuve Romanorum Pontificum pailiis libere uterentur. Ex quo abufus alter, quam novus, tam infolens manavit, ut omnes Graeciae Epifcopi palliis uterentur. Nar-rat haec Luitprandus apud Baronium ad annum 935, qui paucum poft tempus, hoc eft: anno 946 Brengarii legatum Conftantinopo-li egit, cujus verba accipe: Scimur inquit: imo videmur Confantino-politanum Epifcopum pallio non uti, uift ex fanSi Pairir uojiri per-mjfc. Sed , pojiquam Imperator effecit, ut Papfi illi Praelaturis, ccenobiisque ejecerant: cum mandatij *%rZ'; graviflimis, minisque feveriflimis coerceri perdici homines non pol- ienc a fpargendo peftiferae djftrinae veneno , a lafceffendis Latinorum pifeopoi Ecclefiis, facrisque, & odiis in ejusritus miniftros , verbo, nullum jlli eosV^eo- finem turbandi, mifcendique facerent; coadla Epifcoporum Servi» *iumIUee3li' Synodo, Regio fuo, & Patrum decreto, univerfos hos Cerularii nii- niftros, Epifcopos, cum Clero omni, toto quam late patebat Ser- viae imperio profcripfit, exeffe juifit, expulit, ejecitque: obfequutu^ hac parte Clementis VI. pio, ac falutari monito, qui jam anno I"51 bor, mali Jeminir, ae lolii fatorer, a fnibur Cbri/lianorum arceri opta- bat (B). Malis enim. extremis, extrema tantum profunt remedia: & coruptelis, quae medicinam refpuunt, re nulla melius, quamam- ' fAn*th«ma putatione occurritur. Et ere&us ille, ac Deo, juftitiaque cauf» Conff' * i. con^us Imperatoris animus nihil reformidavit, aut reveritus eft ana- nopoieoi thema, tairi- « (A) Coll, IX. (B) Ibid, DE STATU ECCLESLE GIliECO-SERVIANiE. 437 e thema, quod propterea in ipfmn, Serviae Epifcopos, Clerum, gen-pro, tenique omnem Calliftus Schifmaticus Confiantinopoleos Patriarcha Jpatr"n^eru* anno 1355» princeps, ut ferunt turbarum omnium, author, mo-e^eao, torque ftrinxit, vibravitque. Sed neque fucceffor Urofius, &, qUae S«vhm!" eo imperante Serviana fuit Ecclefia, ad fulminis ejusdem memoriam,EcS"* recordationemque expavit: ita lpretum, negleftumque fuit tunc, ac,unc» &'fgb diu poftea ab omnibus. imperwntt • glcdnm, SERBL. Non inftitit iftorum veftigiis comes Lazarus: vix enim ad principatum provedtus, ubi rei fub Stephano Imperatore geftse vetuftate prope obfitae (A) per monachos montis Atho eft ad-monitus, cum fors inde Servianorum infortunia derivarent; initocon- E*™Iu tinuo cum Ecclefia fua colioquio, oratores communi Serviie nomine cnii foiuticw ad Joannem Palaeologum VI, & Philotheum urbis Patriarcham defii rTco"« navit„ orans, & a vinculo Callifti olim Patriarchae exoivi gentem, & nova benedi&ione donari (B). Placuit legatio, & Augufto, & uopoiiqu*. Patriarchae, quse petebantur ample omnia, cumulateque tribuerunt, £7ntem & |veniam, & benediftionem: utque beneficium luculentius ellet,1f'i(!JtC"hcepn,i 10 Urofio III. filio ejus, regnum adepto utcunque compceifae funL >ed Scephano Imp6" ratore, cum nova plurimarum, pefte infectarum provinciarum, Serviae imperium acceflio fafta eiTet, turbse ejeiem tantopere excro verunt, ut ad reddendam imperio, & Servian:e Ecclefiae malaciaui-fiftendumque Cerulariorum furorem, ac corruptelas, idem Imperator, & Epifcoporum Serviae Synodus, ad extremmn remedium corripien-dum coados fe fenferint; & Gwecanicos iilos Epifcopos violentiffi- mos (A) Coll, XI. (B) Con. XII. (C) Coll. VII, DE STATU ECCLESIJE GRiECO-SERVIAN^. A* taos novorum dogmatum Seminatorcs, Clerumque pari animi impo-tentia furentem, emiflo edifto ab imperio amputandos, depellendos-que cenfuerint, amputaveriat, depulerintque. At cum neque hac providentia populorum faiuti plene confultum eilet, quin venenum jam muitorum praecordiis liaukum, latius in dies funderetur, multo-rumque animos, aut Cerularii, aut Patarena etiam dogmata illaquea-rent (nam & hsec peftis, devifla anno 1350 Bofna in Serviae vifcera fe penetraverat, nec laniare deiiit) Status Servise inter bellorum tu-multus, qui Urofii IV. imperium convulferunt, multo corruptior, infeliciorque apparuit. Sed x'echienfis Serviae Patriarcha, anciltites, & Clerus nobilior, pauloque doctior, fuiientantibus cumprimis prin-cipibus, tunc etiam integrxcatem fuam iunf tuiti, nec antta in ichif-ma, paucosque iilos errores, quus hodic fovent, funt provoiuti, ac poftquam regnum diilipatum, & pars naiionis iila euam, qua: in Hungariam exceiierat, lbi quoque Turcorum jugum fubiit, omneque fere commercium cum Romams barbarie- eft interceptum. Quare jLa-zari II. fratrem ^tephanum cajcum, . lieipoiam, eju»que conjugtm Ar/gelinam, qui labancibus Servia; rebus iu Syrmium ie receperanc^ fiiiosque joannem, ac Georgium, Maximum ditium, primuii» liium Kruledolenfem in Syrmio Archi - Epifcopum, nihii labis in fide, ac communione pafios aiarmare non dubico. Nam iilos, & patema, maternaque inftitutio, & nociua hiitorias domefiicae a corruptela in-tegros fervavit, & mors feiix annis aliquot prius, malis futuiis prae-ripuit (A). At poftquam apud Pethienies diuturno Turcorum jugo xvrr. oppreifos$ neglectis, ut fit in barbarie, iiterarum ftudiis, i^la ecianipo(i hiltoriae domefticae momoria fenfim obiiterata ell, iiii ritus Lmilitu-^J™^^-dine decepti, cum fibi reiidi eiient, facile Eulgaiorum erroies ad-^^icain» optarunt, 6c veteri fedium communione in Syrmienfes quoque trans- cnm k0. fuderunt: ficque pedecentim fere univerfi Graeci ritus Serviani, in J" hoc deplorandum fchifma, quo hodieque fcinduntur, funt prolapfi. JJjJJ^ Quod illi nunc avitum, imo perpetuum faille in Ecciefia Serviana rt.m «r0-fibi perfvadent, errore palmari, perniciofilfimoque. Kam idcirco & nativos fanftos, quorum beata corpora in poteiiate habent, malo^.^ eodern involvunt, ficque invoLutos vicam peregifle, praejudiciis, & veri ignoratione decepci, fibi biandiuntur. Hincque imprimis fe, populumque ritus fui in devio errantem, fallunt, obfirmantque. Quem palpum, & hallucinationem, quamcunque alce impreflam, nos toto S s s s s 2 » (A) foannes obiit anno iyoj. Maximus Archi -Epifcopus anno 1516- Syr-mium Solimanus occupavit anno ifai, ac qninquennio poft, hoc eft: anno 1 fz6 a clade Mohacfenfi magnam Hungaria: parteui iub jugum mific, quo jam ab anno 14ys Scrvia premeb«ur. 4|o C0LL0QUIUM DECIMUM TERTIUM. hoc opere, animis illorum eximere procuravimus, & fpero ex ^ dice ipfa revellemus, poftquam duce hiftoria, quam elucubrare nuine ftuduimus, Reges fuos, fan&os fuos, & ipfam adeo Eccleiiam puram a labe fchifmatis, errorumque, fide, ac obedientia Principis Apofto. lorum Sedi Romanas, inde a Saeculo VII. feu primis chriftiana; fi. dei incunabulis, ad extremum usque conjunftam egiife penitius co-gnoverint, probaverintque. Vale, & patrem luminum, cujus dor.um vera fides eft, exora: mihique bene precare. • ' I i/ Jf"! J iJl 'r ' -i. " " T j . t . » -.'"'• ..... ' ' 4)7 J ' $8u:iutii i ( GENULATU S,1 1 REX GOTHORUM IN SEPTEM T R I O N E. Ex Dlocleatls Epoclia prima res;nare cepit inter annos communes Gelafii I. Rom. Pontif. & Anaftafii Imp. hoc eft: inter 492 & 496 regnavit circiter ad ad annum Chnfti 530. Habuit filios tres. Ex quibus . BRUSIUS primogenitus fuccelfit patri in Septemtrione circa 530. r TOTILAS in Italiam abit. Obtinet Principatum" Tra-vifii: & anno Chrifti 541 fit rex Gothorum in Italia. Perit anno 18 belli Gothici. Chrifti 552. TOTILAS, e t 0 STROILUS egreffi de Septemtrione cum exercitu circa annum 532 annis 533 & 4 profpere cum Lon-gobardis in Pannonia decertarunt. Anno 535 belli Gothici primo transeunt in Dalma-tiam: auxiliantur Gothis contra Romanos: interfunt praelio quo Mauritius, & Mundus Duces Romanorum caefi funt. Poft quam vi&oriam copiis divifis. , , # OSTROILUS in Dalmatia pugnat contra Romanos anno 536 & 7. & profiiga-txs illic Gothorum rebus fecedit anno 538 ad Sclavos trans Iftrum colentes, manetqueAn-no 547 belli Gothici XIII. evocatus a fratre rege Totila cum' Sclavorum,j" & Gothorum .auxiiiis redit in Dalmatiam: ubi anno 548. & 9. varia cum Romanis bella gerit. Tabula Regum Praevalitanorum ex Diocleate ostroilus,: SENULATUS. Regnavit jure fiduciario ab anno 553, & anno regni XII. Chrifti 565 moritur. S E L I M I R U s. Regnavit ab anno 565 & XXI. regni anno Chrifti 586 moritur. VULADANUS S E U BLADINUS. Regnavit ab anno 586. Hoc regnante Abares. & Bnlgari fub Kris Cagano irrumpentes in Dalmatiam XL. urbes everterunt anno 599. Nec tamen fedem fixerunt, ut putavit Diocleates: qui cum ejus regni annos non notaverit, dici poteft obiiife circa annum 619. R A D I M I R U S. Reo-navit ab anno 619. Invafit varla Dalmatiae loca. Chriftianorum hoftis, & perfecutor. Eius regni annos non notavit Diocleates. Obiit im-rolis Et Abari anno 636 circa pafcha Prajvalim cum Romana Dalmatia occuparunt, domitis aut expulfis veteribus incolis, colonias fuorum induxerunt Fedesque in Dalmatia fixerunt. tyrannis. Regnum ABARUM IN DALMATIA cx Diocleate. a • TV fwpannJ fucceflive regnarunt a vere anni 636 ad finem anni 639. Anonymi iv. ryrann iunt ghrob.ati ad Heraclium I., & in Abares bellum movent continuantque per annos fequentes. Anno 63G iud> aucumu & SerUi junftique Chrobatis in Abares bellum promoverunt: occifis fucceflive tribus ex gente Abarica Anno 03S- Aavraejeyrannus fub finem anni hujus a Satimiro Serblorum Principe perimitur, & fubjugatis Abaribus regnum eorum in Dalmatia exitingitur. , & serbi0S dividitur. Superior, a Drilone ad Zentinam fluvium Serblis obtingit cum Servia Montana. Dalmatia Anno 640 Dalmatia inter Chrob;^fft£am usque ceffit Chrobatis. 8 Anno eodem 64oexeunte Chrobati, & Serbli baptizantur agente Heraclio I. Augufto, in cujus Cllentelam gens utraque concelferat. f Tfttt t a b u l a i. Regum Serviae ex Diocleate ab anno Chrifti 638- ad 862. fivc ad Interregnum Ciaslavi. U. Epochie Regum ex Cac. Kom. Archi-Ep. •Spalar. .\b Anno <3 8- Ad annum 6SO. Aban.680. Ad an. 774- Ab anno 774- Anni Re-gum quos Dioeleates notavic. \ I. SATIMIRUS advenitex Cat. Romano anno 638. DeceiTit ex lorphyrogenito ante Buigarorum irruptionem anni 679. [gitur an. 677, vel iequence. Hinc fluic re-gnaffe annos circiter 40. Diocleates annos non adno-tavit. . .............. 11. BL-DIMIRUS. Deceflit ex Cat. Rom.anno68o. menfe Ma"? tio teite Diocleate qui etiam tradit regnafle an. 40, & 4. menfes. Igitur jam anno 639. cum pacre regnabat. Celebravit Concilium anno 679» ubij fimul Rex Servije, & Chrobatise. | Nihil. Rcxiran-nos 40* & 4. n.enll III. SVETOLICUS. Rex totius Serblias, & Chrobatis: quia| Rexi an. I ex DiocLregnavit XII. annos igitur deceifit 692. | XII< IV. VLADISLAVUS. Cujus regni annos Diocieates non expo- ftiit. Si regnaite ponatur annos XIII.. decef- fit 7°5...... ... . • . • i Nfhil. V. TOMISLAUS. Frater Vladisiai fuit a principio folius mon-tanae Serviae princeps. Poft fata fratris totius Serbliae, & Chrobatiae Rex ad an. usque 722. 1 Rexiian XVII. VL SEBESLAUS. Deceffit anno 746. Rexic an XX. V. VII. RASBiVOJUS. Deceflit anno 753........ VIII VLADIMIRUS. Frater Rasbivol, fuit initio foliusmon-tanss Serviae princeps: poft fata fratris totius, Serbliae, & Chrobatiae Rex. Obiit anno 773. jl Rexit an. VIII. Rexit an XX. IX. CORAMIR. Rex totins Serbliaj, & Chrobatis. Sub hoc rebellavit Alba Chrobatia: &brancioccuparunt Iftriam , & Liburniam anno 789. quo eodem in praelio occubuifle videcur. Ejus annos1 non expofuit Diocleates. Hinc videntur iuiileXVL Nihil. \ TVARDOSLAVUS. Recuperavit partem Chrobati®. An- 1 VAi^ Diocleates non expoiuit. tu.t Rex Ser- blia Maritimae, & partis Chrc,bati«. Obnt yr TorrmKV^vXter Tvardo^lavi: "fuit prindpio folius XI. TOLIMIK-U» ^ Serbliae princeps. PoA fata fratr.s fi- ul utmisque Serfe rex, & partes Chroba-Z Annos regni Diocleates non cxpojfc . Nihil. Nihil. rjTTT—nprR^TLAVUS Diocleatis,qui eft idem cum Lorphy-XII. PRIBESTLAVIJ» abo> Annos Diocleates non exnofuit. Occifus aBofnenfibus ;1nno 805. An-1 U nr rsdis nono, quia ex Diocleate liquet S Creffimirum jam regnaife. Q«areanni Epochae Regum ex Cac. Rom. Archi- Ep. Spalat. I Annillo Rwm quos Diocleaies nocavit. Ad an. 8jo. vei potius 827. ufque 840. Abanno 840. XIIL CRESSIMIRUS. Hoc rege Franci anno $c6. occupant j Albam Chrobariam, & dant Chrobatis Duces quorum primus Borna legitur ad annum gig. Deceflit anno 827. Quare Catal. Rom. Spalat. aberravit annis tribus. XIV. SVETORAD US. Frater Creflimiri, fecit pacem cum Francis. Ejus rcgni annos non expofuit Dio-cleates. Catalogus Archi - lip. bpalat. notat circiter ufque 840. regnaffe...... XV. RADOSLAVUS. Frater -Creflimiri, &Svetoradi: regna-j vit ex Caral. Rom. ab anno circiter 840. Iftej ab initio regni Creflimiri fuic Sc-rbliae monta-nas princeps. Sub hoc rebellavit Belitzius Ba-j nus albae Chrobaciae anno circiter 850:. i]nem| cum viciflet: a Ciaslavo filio regno pulfus eit.| Rexit an. XX. & menfem unuin. Nihil. |Ad annum 860. vel Ipotius 862. A__ Nihil. XVI. CIASLAVUS. Pajtre pulfo repiavit usque 862. quo ab Hungaris caefus eit. Sequicur Intcrregnum anno 862. __ad 868................ PROSEGOES. Radoslavi filius, & Cias-J lavi fracer: ex Porphyrogenito I fuicPrinceps moncan» Serbliae. Nifiil. XVII. BLASTiMERES. ExConftantinoPorphyrogenito filius Profepois nepos Radoslavi. Poft mortem pa-tris Profe^ois fuit folius montanae SerbliiePrin-ceps a Bafilio I. Imp. Rex fadtus anno 868- re-xit ex eodem Porphyroeenito ad annum 885' ab hoc defcendunt Servi;e montanae principes. N. Filia nupta Krajnano ex qua Paulimirus feu Phalimeres Princeps Terbuniae: qui poftea XVIII. Rex Ser, viae de quo vide Tab. IF. Regum Serblia1- montanae Serbliae principes Muncimerus. Stroemerus, & Goi nicus quorum defcendentes vide Tab. II. Princi-pum montanae Serbliae ex Conft. Porphyrogenito. Uuuuu A Cacalo-go Konrinn. pcnicur re-gnafle (b-lus ab. an. SSc.ad S52 & Jncer §32. Hlio Tifimi-ro. Ab an-1105» 14. fo. lus Tilimi" rus usque 34O.il! quO definicad nocaretrm-vcipcs Srt. vistt. t a b u l a ii. Regum Servias ex Diccleate ab airno 88& ad 1015. fivc m&jus Interregnum Servix. 111 PAlLlMimS. DiocW *ft idem cum Pbdimm Conft. Por- pnyrogemci. Phitlinicri avus erat Bela Zupa- iws Terbunitei Pater vero Krajnan Prin- ps TerDunia;, cujus uxor erat N. filia Bla- llimeri Regis Servisu. Mortuo Blaftimero id annuin 80£. cim fiiii «jns fe invicem bellis iitceruflts PAULIMIRDS, feu ftialimfchis tt ftsic S&vMke fiAtithhte. XVIII. Rex Is recuperavit Raftiiam fuperiorem. Cum Hungaris bellavit, & pacehi fecit Savo flu-vio rcgnorum liinite conftituto. Aquifivit „ x ftexicabani Silium pofthumum nomine tifimirum-: quo 886.adso| ^>reto a profceribus fuic » » » * * —^ GilcuIiAa-norura no-fter Iw&fegfikm * % * \ % % % t^o duraiite potentiflimi diio in Servk Prin-tipes exftitere. Petrtrr Goinici filiusi Prin-ceps moutuna Serblice, &Paganiae : qui defiit an. 918. Itftm Micbael Dux Cbuimi/e qrJsm Lupus Pro-tospatha Regem &ciavorum vockt. Obiit circk 933^ I" - .ri - -i» fr~ •>.• ■ 1 TISIMIRUS. XIX Rex. 1 Eft idem cum Tzuzimero Porphyrogeniti. Uxor filia Cidomiri Bani Albae Chrobattae. J*oft fata Michmelis Interregis regho fuftepto. Pfeyiit ex vulneribus in pradio acceptis. . _____ ■_________ *—■- *"- * iw- • PRELIMIR. XX. Rex» Recuperat provincias j-lures* FratCr ejus Creifnnir recuperat BoOiami & poft fiata Ci- j domiri Banatum quoque Albae Ghrobaeae. Orbinus tJii9 khrobatix putat fuiffe regem Chrofeaeorum. Obiit Prelimir ^976. Cutti paulo ante divififtet provinciasi _ ___„„. . 1__-«___ ffit. ----- maKtriir, obtinait Zentam. Uoterlaur , Trefeinam» » iU. Uv^ Chernariiam. SOeMa&ur, Podgoriam, Onines funt perempti a Legethfiliis, fcd anno eodem, & JLegeth cnm filiis BEO vindice periic» » k . . StLVKSfER cum filio T\*gii&iro R. XXII* & HvaUmifo XXI Rex. Rege XXIIL ^ ''. .t ■ -■• ~ "■•!- x: Ab fen. aa. ■ - • * - —: Regnat an. j. ad ai>3 Rexic ab «danntim ■1 - 'ti ' Anno fftt* Ab an. $Yf. ad 330-. 1>K?RISLAVUS Rex XXIV. Xeritje Prirtceps, & poftea 1 nuoque ?ddgori«. Fratr&s ejns teps fefbdriiai occifus k Catharerifihus Circa annum MXVII. Alter Fratres MiroslavPod-GVfix Princeps: qup fubmerfb lodj;oria Pe-«isl&vo ceilit. Oriiit circa MIA. ; 4 . , | VLADIMIR XXVw Rcxprinceps Zeritae, &Podgoriae. ASamuele Imper» Bulgariae regno exutus» Sed reftitu-tus, & gener fadua. A Joanne Bladislao / Imp. Bulgarirc pcremptus anno MXV» die 82. May Inds XIII. tefte Scylize» Bragtibiro Bratirlavi Jtafre. jboBROSLAVUS pofthumus qui poft longius biterregnum inftau-rftbit RegGs Servije ab anno cir-citer MXXXVII. De quibus Tath III* Regum Seivi». . Ab an. MIX. ad an. MXV. 1 t a b u l a iii. Regum Serviae poft majus Interregnum ab anno MXXXVII. ad MCLXII. xxxviii Ex Dragmir Terbanias Principe. 1 L Rex DobrorUus pofthumus, qui & Stephanus Boift-lavus. iullauravit Regnum Serviae, & regnavit ab anno MXXXVIL ad MLI. II. Rex MICHAEL ab anno MLI. | ad MLXXXIV. JL III. Rex BODINUS." regnat ad MC. |_uxor Jaquinta J MICHAEL GEORGIUS ] VLIDIMIRT1 primogenitus, ob VLRex ab anno V. Rex reenat Jaquintae odium , MCXV.adXVIII usqueMCV. throno exciufus. quo deje&us eft. Idem. Recepto rfigno VIII. rex regnat circiter ad annum MCXLVIII. quo Conftan tinopoii m abdudtus eft ca-ptivus. Ejus Frater RADOSLAUS Zenta Princeps. VLADIMIR. "DOBROSLAIJS Rex BRAKtSLAV, GOISLAV, GRA- IV.aban. MC. brevi dejeftus, & in cufto-diam Vladimiri, regis datus. DISLAV, HVALIMlR, RANIN A , COCIAPOR, & PIZENEK fratres. SeniorDRAGINA, PETROSLAV, TVAr! DOSLAV, PREDINA: DRA-GILLO, & frater eorum GRUBESCA REX VII. Georgio fubftitutus regnavit usque an. MCXXV , quo a rcde-unte Georgio caefus eft. _\ Junior DRAGINA, &Fratres: PARVOS , GRU-IX. Rex regnat usque BESA, NEMAN, MCLIX. circiter: & SIROK. l ------_ -- X. Rex Radoslav idem- VLADlMIft IVANISE que ultimus ex hac ftir- fit cum pe deponit regis nomen RaifiaeZupanusan. Radoslavo fratre annoMCLXL expelli- MCLXIV. gubern. fimul Zentaeiedus tur Zenta, a Stephano usque MCLXXII. a MCLXIX. Nemane Chulmiae Prin- vel fequentem cipe anno MCLXIX. quo expellitura Stepha-no Nemane. r Yyy yy t J. • t a b u l a iv. Regum Servhe cx ffir,» Sttphani Nemanis M. Zupani Saro qui obiit MCXC. ■A TlHOMIL^Zupan. Servis ab anno MCXC. ad I. Rex STEPHANUS NEMANTL repm7b an.MCXcF. ______I fit Monachus in ccenobio diitus Simeo». '^scc^ aban'MCXCV- ^fp^nus initio m. ztp^us: poftea III. rascotcg^ss MPPYYn? aTU a-b ann° MCCXIX- ad Pechi* 1. Archi- fucwffivThibuifUS uxores duas Epilcopus. ____Ex Eudocia I. uxore. j „ IV. Rex RADOSLAUS "TTIiTvEadIslAUS-- regnat ab a. mccxxv. • laub adan. mccxxxvi. regnat usque annum MCCXLlif. STEPHANUS UROS I. VI. PREUKLTV1TS~M^7- chus' & ^ Pecht m. & HRAPAVI, & JNLPSI Archi -Epilcopus diclus Sa-didlus regnat usqueMCCXCL bas II. VII. Rex STEPHANUS DRAGUTINQS prsfuit toti Serviae ab anno MCCXCI. ad MCCXCWI. quo fratri ceiiit regnum, refervatis fibi ditionibus didis Terra Rc« git Stepbani. Obiit MCCCXVIl. ____:__i . . . _ , n IX. Rex ULADISLAUS ab anno MCCCXXL bella JS xiTex STEPHANt7st^^F77^T"irf, ■---• lit cum CONSTANTINO fratre, quo crudeliter perem- clcus & D^ne^? ' VK°S didus etiam pto anno MCCCXXIL & ipfe regno pulfus elt P ad annum MCCm * ^0 MCCCXXI1L ^stephanus duslanCs"xl"^Re~SSETESSTaSS & Imperator I. Serviae & Romaniae regna- nanite vit ab an. MCCCXXXIV. ad MCCCLVI. Ex Nobili MARNJA. A UROS IV. Rex XIX. & II. Imperator^-gnavit ab anno MCCCLVIL ad MCCCLXXI. quo a Vukafino, quem Regem infiituerat, efl: peremptus. In eo fiirps Nemanichia regnare defiit. ____;__j____m- • x T_____•___f 1. Rex Servis& Romaniae VUKASIN. Per- UGLIESA frater, Defpota, periit in eo- GtHCO~TrTPt7r iit MCCCLXXll. dem cum Turcis praelio. periit. dem cum Turcis praelio. "iLRex JOANNES UNCLIS,~IbT™ MCCCLXXXII. ad III. vel IV. quo fit Monachus. tabula v. ■« Regum Servix Rafciae, & Bofnae, EX BANIS BOSNENSIBUS. I. Rex TVARTKO I. ab anno 1374 coronafus anno I376 regnavic ad annum 1392. II. DABISIA ab anno 1392 ad 1396. IIL Rex TVARTKO IL Nothus Tvartki L regnavit usque 1443. Correges hahuit : OSTOJAM usque 1435. 1 ^ • STEPHANUM JABLANOVICH usque J433- IV. Rex S 1'iiPHANU3 THOMAS, regnavit ab an- no 1444. ad 1460. I ' flj _______—*----- V. Rex STEPHAN US paricida Thornae nothus regna- vic usque 1463 cui, & regno finem impofuit anno eodem Mahomeces iL. Aaaa xxxviii tabula vi. Defpotarum Serviac, & Rafciae. EX COMITIBUS GREBLANOViCH. L Defpota LAZARUS I. ab anno 1374 ad anniiin 1389- I ILDefpotaSTEPHANUSiiiius abanno l^fcj, au anntun 1427. EX DOMO VUKO BRANKOVKH, LT MARA FILIA LAZARI I. IIL Defpota GEORGHJS rexit ab anno 1427 au an-_num 1457. ' {___ IV. Defpota LAZARUS 11. tertio genitus Georgii: Deijpota uitimus: rexic ab anno 1457 ad 145^.. Succeffit in regimine Uxor. HELENA PALiEOLOGA: gubernavitque ad anntm 1459 quo Turcae occuparunt omnia. La%ari II. Jratret ab Amurate exwcati. GREGORIUS, qui a Pa- Ab an. 774. ad an. S62. Ab an. tsfi. ad an. SSv VI. Anonymus . VII. Anonynius I» VIII. Anonymus eft eft eft eft eft eft eft eft SATIMIRUS, qui fuit fimul Rex Servke. BUDIMIRUS, qui fuit limul Rex. SVETOLICUS, qui fuit fimul Rex. TAMISLAVUS frater Regis Vladislavi: qui fuit initio folum frin- r» ceps Montanse: poft Uladislaum fimul Rex. SEBESLAUS iimul^ Rex. VLaDIMIRUS frater regis Rasbivoi: qui fuit initio foluir, Prin-^ ceps Montanae, polt mortem fratris fimul Rex. CARAMIR limul Rex & Princeps Montanae. TOLIMIR frater Tvardoslavi regis: fuit initio folum Princeps Mon- tanae: poft fata fratris faftus fimul Rex. E X TOLIMIRO. Porphyrogeniti BOISESLAVUS: PRIBISLAVUS a Diocleates diftus, qui fuit fimul Rex & Princeps Monranae.j> ' g Ex quo RADOSLAVUS, qui fuit initio folum Princeps Montan®: poft fratres antem CreJJimirnm, & Svs- toradum reges, fadtus fimui Rex: fed a filio Ciar/avo throno puliiis. quo Ex 1'ROSEGOES Porphyrogeniti, Princeps folum Montanae Servise BLASTIMERE5 Porphyrogeniti, initio folius Montanae Ser- viae Princeps: usque finem interregni feu annum 868« . Poft Interregnum fimul Rex &PrincepsMon-tanae Serviae usque 885* Hufte "DIOCLEATES in Ree^um numero non pofuit: fed Interre- gnum produxit usque ad Paulimirum, qui regnare cepit anno 886. & CIASLAVUS Diocleads, qui pulfo patre regnum invafit, perem- ptus ab Hungaris anno 862. Sequitur Interregtum. ab anno 862. ad 868* Bbbbbb 1 tabula ii. Principum Montanae Serviae juxta ConHantinum Por- phyrogenitum. e x blastimero. i _A__ I. Serv. Mont. Princeps STROEMERUS. ^UIMCUS MUNTIMIRab anno I 1LU!1, 885, ad 887. -j fl Serv. MonTTPRIBIS- STEPHANUSCU)nJmIrT ' PETRUS III LAUS a.887.---* BRANUS, I V. ZACHARIAS PAULUS IV. TZEHESLABUS ,VI. Prin?» Montanas Serviae Prin- Princ. Monta- Mont. Servi.-e anno 926. ca- ceps anno 921. ad 926. nae Serviae anno ptivus abducitur. Reftaurat 9i8.adan.92i. Principatum 931. regit adhuc Montanae Ser-viae Princ» ab 887. ad 918. jl * «■ 949. quoPorph/rogenitus fcri" bere defiit Labrum de Adm« Imperii. t a b u l a iii. Continuantur Principes Montame Szvvix cx Diocleate. T Z E H E S T L A B O. Succeilit ANONYMUS Rafiiae Banus: qnem Z mifces Imperator Princi-; patu ejecit. rrelimir autein KexSer- j vi» anno 976. repofuit. ' Fil^LTI^RADiGRAij^ quorum anni incerti. LlUTOMtR focer Dragmiri Terbuni« Pmo-pis, Zupanus RaiTi», praefuitad an. m. Seqiiitur InterregnuiA mjus. Graecis occupantibus Bulgariam, Serviam, & Rafciam, Pojiea fuit: J • ANONYMUS RalTiae Zupanus, quern aliqui LIUBO-MIRUM vocant: qui anno MfCXVH. fe op-pofult DoMvo Regnum Sem£ recuperant,. £ fucceffores vide Tab. II- Zupanorum Rafli«. Cccci T4.BU-.LA I. Zupanorum Kafck ex Diocleate Preshytero. xxxviii Inter annos 840, & 862. Inter ggff, & 503. -I I. TIHOMIL quem Qaslavus rex partis Raiciae fuperioris ati fe fpeflantis Zupanum inftituic. Qui focero fuccelht in Eanacu Rafliae iuperioris. H. LIUTOMIR quem rebeilantem Paulimir Rex in praelio pere-mic: & partem illam Rafciae fuperioris cefliiie videtur ivJon-tanae Serviae Principibus. Nec enim impofterum usque ad re-ftauratum a Dobrosiavo regnuni Serviaj, diftinCti ivafciaj Zu-pani leguntur. —'...]!L. tnterMXXXVII. ik MLI. Inter MLI, & MLXXX. nter MlXXX, & MLXXXIV. nter MLXXXV, & MCXVIII. nter MCXVIII, & MCXXIV. Inccr MCXXV. & fequentes. jAnno MCL. & requentes. Circa MCLIX. Anno MCLXII, Anno MCLXII. Ab Anno MCLXV. adan. MCLXXII. Aba.MCLXXIII, ad MCXC. quo obiit. tabula ii. Zupanorum Rafciae a DOBROSLAVO REGE feuan. AlXXXVlI. adStephanumMenianem i.feuan.MCLXXIi. ANONYMUS: vel ut alii LIUBOMIRUS, qui cum Chelmi duce, oi Bolhae Bano, Dobroslavo regnum Servia; recuperaiui fe oupofuit. PEJASLAV feu PEJASSOV Regis Micbaelis filius, Zupanus a patre inftitutus. Anonynms Raflia; Zupanus qui a Rege Bodino defecit» / BOLCANUS & MARCUS duo Raflia; Zupani a Bodino pnefefti. DRAGINA Rafliae Zupanus a Rege fratre Grubefa conftitutus. DRAGiLLUS a Rege Georgio Zupanus faftus, & boc mox in car-cerem dato: BeLt Uror I. capuc liirj is Nemaniae, fubftitucus eit. Qui anno MCXXVIl. Heienam filiam defpondit Beiae ctsco mox Regi Hungari:e fnturo, praeluit neicicur quamdiu. BACHJNUS Archi-Zupanus ex Bolcani Raflias Zupani progenie. PRIMISLAUS Belae Uros I. filius: ob rebellionem denofitns anno MCLXII. UROS II. Subftitutus ab Orientis Imperatore fratri Primislao: fed mox principatu reii&o abit in Hungariain. DESSA fubflituitur Urofo fratri; fedanno MCLXfV. Conftantino-polira captivus abducitur. VLADIMIRUS ex ftirpe regum veterum frater Radoslai ultimi re-gis in locum Defia.' ab Imperatore Zupanus inftituitur: 1"cd annoMCLXXII. vei lequente a Stephano Nemane I. Do/fse filio Cbulmiae Principe Raflia expeilitur. STEPHANIJS NEMAN I. Deflse filius, dejedo Vladimiro fit Ar-chi-Zupanus Rafliae, ex quo deinceps propagati funt Rcges Servi® quos Tabula IV. regum exhibet. Pratres autem eo-runi juniores magni Knezii, & roagni Zupani difti funt. tabula t Reg«m Chrobatiae a 1 b x. Ab anno 636. ad an. f }9. vel inicium 640. • L CHRORA^ncPrInc'ex CataL Rom.'Archi-Epifcopor. Spalatenfium quem etiam Porphyrogenitus inter quinque fratres numerat. Fuic advena ex Chrobatia alba ultra Pannoniam fita a Porphyrogenito Porga pgter di-dus ex eodeni regnavit ab anno 636. obiit ante TT P t>t»d^a 1 baP£lfinuin anni 640. u. Kex iTJKGA baptizatus anno 640. In ifto circa annum 678. defiere proprii Chrobatiae albae re.ees: & regna Chrobati», ac Serviae conjunfta funt in Budi-miro: & perfeverarunt usque ad QreJJimirum Re-gem XIII. fub quo Franci occuparunt Dalma-tiam & Cbrobatiam albam: & ^hrobati ccepe-xunt numerare Duces proprios fub Francorum cliencela. Ab anno^ 640. ad an. $78. i Anno 8i$. tabula ii. Ducum Chrobatias albas fub Francorum clientela I. Dux Liburniae, Dalmatiae, & Chrobatiae BORNA. II. Dux nepos Bornae LADISCLAVUS. III. Dux MISLAVUS ex diplomate Terpimiri. IV. Dux PORINUS qui pofl: belluni feptennale in Francos geftum anno demum 832. Chrobatorum gentem libertati afle-ruit: & partem gentis quse adhuc pagana erat baptizari fecit per Sacerdotes Roma accerfitos. V. Dux TERPIMIRUS I. ex diplomate proprio qui rurfus videtur Francorum clientelam fubiviife. Anno S21. Anno 822. ab anno 82f. ad annum8j2. & ultra. Anno 8?8. | tabula Rcgum Bulgariae Chriffianorum a Michaele I. usque ad Interregnum. JRegnac us-que 88j lusque SSf. jusque 888. usque an. 2. u&que an. 970. usque an. ab lanno $77. ab lanno usque an. 1014. I. Rex CHRISTIANUS MICHAEL I. II. PRESIAM. IH. MICHAEL BORYZES. IV. VLADIMIRUS, & filius Rex V. SIMEON. VI. PETRUS Simeonis filius. VII. BORYZES. VII. ROMANUS SIMEON: in Mcefia inferiore Rex Ternov», cui fucceffit filius Stephanus. IX. Rex SAMUEL cum fratribus in Macedonia. Idem in Mace-donia folus regnat ab anno 978. Qoi fubinde & reliquam Bulgariam Mcefiae inferioris fibi adiunxit, regnavitque usque annum MXIV. annojoi^. X. Rex Gabriel Samuelis filius occifus a Joanne Bladislavo. usque an. ietg. XI. Rex JOANNES BLADISLAVUS: quo etiam interriit. Sequi-tur Interregnum Bulgaria; ab anno MXiX. xxxviii Expofitio Fideu quam Romarn tenet Ecclefia, quam Clemcns IV Pontifex transmifit ad Micbaelem PaJaologum Con-ftanfmpoleoslmperatorem, inliteris, quarum initiumeft: Ma-gnificentiae tuae Literas: datis Viterbii IV. nonas Mar-tii anno Pontificatus IV. qui eft Cbrifti MCCLXVllI. quamque JuJcipi bumiliter, Zf Jidelicer projiteri pra-fcripjit. EXPOSITIO FIDEI Crfeclimus Sanftam Trinitatem, Pattem, Filium, & Spiritnm fan» Ad CoI,tfj ftum. Unum Deum omnipotentem, totamque Deitatem coef* quiu,n VII« fentialem, coniubftantialem, costernam, & omnipotentem» Unius vo* luntatis, poteftatis, majeftatis. Creatorein omnium Creaturarum: a quo omnia, & per quem omnla, in quo omnia, quae funt in cce-lo, & in terra vilibilia, & invifibilia, corporaiia, & lpiritualia. Credimus fingulam quamque in fancla Trinitate perfonam, unum verum Deum plenum, & perfe&um. Credimus ipfum Filium Dei, Vertum Dei, aeternaliter na* tuni a Patre confubftantialem, coomnipotentem, (& aequalem per omnia Patri in Divinitate. Temporaliter natum de Spiritu fandlo ex Maria femper Virgine Cum anima rationaii, duas habentem na* tivitates, una-m ex Patre aeternam, aiteram ex matre tempora* lem: Deum verum, & hominem verum proprium in utraque na-tura, atque perfschim, non adoptivum, neque phantafticum, fed i num, & unicum filium Dei in duabus, & ex duabus Divina fci-licet, & liumana natuns, fed in unius perfonae fingularitate, im-paftibilem, & immortalem divinitate; fed in huir.anitate pro nobis, & pro falute noftra paftiim vera carnis paftione, mortuum, & fe-pultum, & defcendille ad inferos, & tertia die refurrexilfe a mor-tuis vera carnis refurre&ione: die quadragefimo poft refurrefiionem cum came,in qua refurrexit, & anirna afcendifte in coelum, & fe-dere ad dexteram Patris. Inde venturum judicare vivos, & mor-tuos: & redditurum unicuique fecundum opera fua, five bona fue-tint, five mala. Eeeeee Credir xxxviii Credimus etiam in Spiritum fandum, plenum, & perfe&um Verumque Deum, ex Patre, & Filio procedentem, & jeijua!s;m & coelfentialem, & coomnipotencem, & coaeternum per omnia pat_- & Filio. Credimus hanc fandtam Trinitatem, non tres D os, fej Unum Deum omnipotentem, aeternum, invifibilem, & incoiumu-tabilem. Credimus fanftam Catholicam, & Apoftolicam unam efle Veram Ecclefiam, in qua unum datur baptifma, & vcra omnium remiiiio peccatorum. Credimus veram refurredtionem ejusdem carnis, quam nunc geftamus, & vitam aeternam. Credimus etiam novi, & veteris teftamenti Legis, & Pro phetarum, 6c Apoftolorum unum eife audtorem Deum, ac Dorai-num omnipotentem. H;ec eft vera iides Catholica: & hanc fuperdictis articulis tenet, & prsedicat facrofandta Romana Ecclelia. Sed & propter diverfos errores, a quibusdam ex ignoran* tia, & ab aliis ex malitia introdudos, dicit, & praedicat eos, qui poft baptifmmn in peccata labuntur, non rcbaptizandos. Sed pe.: veram pccnitententiam, fuorum pofle confequi veniam pecca-toruui. Quod fl vere pcenitentes in charitate deceflcrint, antequam dirrne pccnitentiae frudibus de commillis facisfecerint, & ommiflis, eorum animas pcenis purgatorii poft mortem purgari, & ad pcenas hujusmodi relevandas prodefle eis' fidelium vivorum fuffragia, roif-farum fciiicet facrificia, orationes, & eleemofinas, & alia pietaritf oflicia, quae a fidelibus pro aliis fideiibus fieri confveverunt fecun-dum Ecciefiae inftituta. Illoruin igitur animas, qui poft facrum ba-ptifma fufceptum, nullam omnino peccati maculam incurrerunt; illas etiam, quae poft peccati contradam maculam, vel in fuis nia-culam, vel in fuis manentes corporibus, vel eisdem exutae, prouc fuperius diftum eft, funt purgatae, in ccelum mox recipi. Illoruni autem animas, qui in mortali peccato, vel cum folo originali de-cedunt, mox in infernum defcendere, pcenis tarnen difparibus pu-niendas : eadem fan&a Romana Ecclefia credit, & firmiter afleverat. Et quod nihilominus in die judicii omnes homines ante tribunal Chrifti cum fuis corporibus comparebunt, reddituri de fe-&is propriis rationem. Tenet «Wi XIII Tenet' etiara, & docet eadem fanfta Romana Ecclefia fe-ptem elfe EcclefiafiJca Sacraraenta: nnum fciUcet Baptifma, de quo diftum eft fupra: aliud eft Sacramentum confirmationis, quod per fflanus impofitionem Epifcopi conferunt chrismando renatos: aliud eft Fcenitentia: aliud eft Euchariiria: aliud eft Sacramentum Ordinis; aliud eft Matrimonium: aliud eft extrema un&io, quae fecundum do-ftrinam Beati Jacobi infirmantibus exhibetur. Sacramentum Euchariftiae ex A%yno cnnficit Romana Ec-clefia, tenens, & docens, quod in ipfo Sacramento panis vere trans-fubftantiatur in corpus, & vinum in fanguinem Doniini noftri Jefu Chrifti. De Matrimonio tenet, quod nec unus virfimul plures uxo-res, nec una mulier fimul habere permittitur plures viros. Soluta vero lege Matrimonii per mortem alterutrius conjups, fecundas, tertias, & deinceps plures nuptias fuccefiive licitas eiie dicit, fi im-pedimentum Canonicum ex cauia alia non ubiiiiat. Ipfa quoque facrofanda Romana Ecclefia fnramura, & ple-num Primatum, & Principatum "uper univerfam Catholicam Eccle-liam obtinens, quem fe ab ipfo Doraino, in Eeato Petro Apoilo-lorum Principe feu vertice-, cuius Romanus Pontifex eft fuccelfor, cum poteftatis plenitudine rece- iifi, veraciter, & humiliter recogno-fcit: ficut prae caeteris tenetur ndei veritatem defendere, fic &, fi quae de fide fubortae fuerint quaeitiones, fuo debet judicio definire. Ad quem poteft gravatus quilibet in negotiis, ad forum Ec-clefiafticum pertinentibus, appellare. Sed & in omnibus caufis, ad examen Ecclefiafticura pertinencibus, ad ipfius poteft recurri judicium. Et eidem omnes Ecclefiae funt fub edae, ipiaiumque Pialati, & obe-dientiam, & reverentiam fibi debent. Apud quam fic pcteftatis ple-nitudo confillit, quod Ecclefias caeteras ad folicitudinis partem ad-mittit: quarum multas, & Patriarchales praecipue diverfis privilegiis eadem Romana Ecclefia honoravit: fua taraen prarogativa tam in Seneralibus, quam in quibuscunque aliis femper lalva. xxxviii joannis vii!. papjs Epiftola 297. ad Michaelem Regem Bulgarorum daca Indic. XV. anno 882. meniis nefcitur. Ad Col!o qiiiuin li. Cum non tam Initla Hnt In bonis laudanda, qnam finis: Deo omnipotenti, fadtori omnium vifibilium, & invifibilium gratias agimus, qui veftrum bene velle haftenus in foliditate verae fidei fo-lidavit: & fui amatorem efficiens, tanqiiam revera ex tenebris olim lumen fplendefcere fecit, & ad falutein multorum benigniifimum cor veftrum gratia fuae potenciae illuftravit. Sed & hinc devotioni ve-ftrae Regiae dignum duximus congruas grates referre, quod parthn finis oftendit, quam fidelitatem erga fandtam Romanam Ecclefiam omnium terrarum Matrem, & caput obfervare curatis: cum hanc, & initio veftrae converfionis quaefiveritis; & ad praefens auxiliatricem habere, ad perpetuam fcilicet veftram falvationem, monftrare non bttriferitis; fandos videlicet Apoftolos vifitando, & eorum, ut dixi-mus fuifragia poftulando* Igitur abfurdum valde eft, & inconveniens, quod pia ve-ftra voluntas, aliter fe poft habere voluit, quam, ficut omnibus no-tum eft, primum. Vos enim divinitus infpirati, matrem omnis re-ligionis, fanftam quoque Ecclefiam Romanam dudtricem, & viam, per quam ad aeternitatis pafcua ducereinini, merito expetiftis. Et illa, quia omnibus fidelibus vifcera materna pra;bet, ac praebuit; vos expanfis ad Deum ulnis, Chrifto gratias agens, recepit: confe-quens fuit, ut a redli grelfu itineris, in partem non fleiteremini; in partem non ftedteremini; nec manum mittentes in aratrum retro afpi-ccre, cujuscunque forte fvafionibus niteremini. Nunquid non fili chari(Iime fandum Evangelium furda aure audit:s: quo legitur: qui perfeveraverit ufque in finem falvus erit. Aut fi audicis, & obau-ditis, redite ad mentero veftram, redite ad cor, & veftrae fponfio-nis reminifcimini: quia plus amor, & timor Dei vos recit eife cre-dulum Apoftolici privilegii, quam, uc ita dixerim, exempla multorum. Si enirn, quod, quicunque Deo vovit, hoC debet & red-dere; valde oportet, ut vos, quod Sanftae Romanae Ecclefi® fpon-te voviftis, finetenus reddere ftudeatis: non ignorantes, quod Beatus Petrus Apoftolus regni cceleftis claves a Domino Jefu Chrifto acce- r perit xv perit, & quibusque fidelibus areriendi, aliis autem claudendi pro-jiieruit poteitatem. Hac igitur, ficut & noftri praedecelTores nos poteftate, li-cet indigni utentes; cogimur, fi non emendaveritis, quod gefliftis, & ad praeiens vos in lioc ba;culo digne corripere: &, ut in futuro, quantum in nobis efi:, maledidtionibus repleamini, non praeterire. Hujus rei gratia Fili charilfime! fefiinate corrivere., quod inique gelfiftis: & omni occaiione, oi.:ni9:o dierum, quia prope erant caftra ad caftra, hinc jode armati procedentes gravicer fe vulnerabant, & trucidabant; o&a-vo vero die hinc inde chriftiani, & gentiles (A) armati exierunt, & commiflum eft magnum prslium (B) ab hora diei tertia ad ve-fperam: & Dei juiicio, cui nemo audet dicere, cur ita faciat? quia forte aliquod magnum peccatum latebat in chriftianis, vi&oriam Go-thi crudeles habuerunt, cecidifque par3 chriftianorum, &' interfeftus eft Rex Ijlrix (J) , & multa millia hominum chriftianorum in ore gladii mortua funt, & plurima captiva dufta funt. Evafit autem Rtx Dalmatimrum cum valde paucis miiitibus, & aufugic in civitatem fuam Salonam (D). Poft haec,quia magnus erat exercitus Totila, & CJlroillifra-tris ejus, populus ei accreverat multus: confrlio inito cum mapnati-bus fuis, diviferunt exercituin, & Totila per Iftriaui, & Aquilejam cum exercitu transiens, Italiam petiit, muicaque, & magna pra;lia ibi commifit, regiones, & civicates pliirimas vaftavit, atque incendit. lnde infulam Siciliam inuia vir forti animo erat, pa .ivit fe ad bellum. Commiffo itaque bello cecidit OJiroillur, & interfeftus eft, qui cum eo erant, in fugam converfi funt. Audiens autem filiu3 Senulatur mortem patris, venit quan-tocius cum exercitu, putans in. enire Imperatoris gentem, fed mini- Ffffff -2 me (A) Hi Gothi ex feptemtrione profeai, pagani adhuc erant. (B) De hoe piaclJ0 vide Procopium Cirlaricnfem L. 1. de bello Goth. anni jjf-Iftriae Reeis nomine Mauritium, & Regis Dalmatinorum nomine MunJutn Magiftrum militiae videcur inteiligcre. (D) Codex Marulanu, Diocleacis hunc etiam gravi vulne-e faucium Salonam profng.ffe a.t: Guem Procopius L. i. de Bcllo Goth. oceubuiffe; rr. (E) Hme patct Diocleatem ioqui de ipfoillo 7Mb, qui Rex Itabafu.t (F) Purfus ex-aggerate diftum. (G)Marulm Codex Svtiladum Orbmus Svevladum vocat. xviif <*& "rae invenit. Denique cepit regnura, & regnavit in Ioco patris. DUOm dccimo anno regni fui mortuus eft Senulatttr. Cui fucceflit filius Silimirus in regno (A), qui, quamvis paganus, & gentilis, tamen cum omnibus pacificns fuit, & dilexit chriftianos, & minime pecfequutus eft eos. Iniit quoqi.e paftum cuni eis, & fa&i funt tributarii. Replevit multitudine Slai crum, & qU;e, vit terra in diebus fuis. Genuic qucque filium, quem B/adinum vocavit. Vigejimo primo anno re^ni fui mortuus eft Silimirur. Accepit regnum ejus Bla "nnt (B), & in via patris frum multi chriltianorum ex maricimis, & trans-montanis, nolentes fe inquinare eorum pollutis moribus} fugiebant quocidie, undique jungebant fe illis, qui in montanis, & locis for-cioribus manebant: eligentes magis cum eis fuftinere perfequuciones, & penuriam, & falvare animas fuas, quam gaudere ad tempus cum gentilibus, & in eorum ccetu perdere animas. Poft mortem vero quatuor Regum iniquorum, natUs eft ex eorum progenie (C) quidam Zvanimirus (D), qui accepto regno de-ititit chriftianos perfequi. Poftremi duo Paragraphi fic habent EX CODICE MARULANO. Haud multo poft moritur Ratomirus absque liberis, nulla ooft fe prole relufta. Suffeftus eft tamen in ejus locum quidam ex propinquis (E). Deinde hoc mortuo aliur, uterque autem gravis atque mo- leftus chriftiano nomini imprimis fuit. Deinde alii duo, unus poft alium (A) Regnum Ratimiri in Chriftiinos crudele, iisque infeftum. (B) tttor iniquorum regum, qui non erant ex progenie Ratotnirt. (C) Eft ifte error Diocleaus Genealogicus. Nam, qui quatuor intquos reges icuuucus eft:. erat advena ex Mba Serb/ia «efte Porrhyrogen,to. (D) zLhnirum hic vocac, quem al.as Sararnirum, & Satmtrutn d,xit. 0) Si propinquus pro vieino accipiatur, verum eric: non item, fi pro cognato. Gggggg xx ' « .lii-t Ti reTjnavernnt: Ornntr tamen, ut melioribut locuut darent, fitfa teleri morte de medio fitblati fitnt (A). Caeterum, quamdiu vixerunt usque adeo noftrae religioni infenfi eranc, ut nonnulli ex Chriftia, nis, perfequutoribus afflicH ad illorum ritum declinarent. Scd, quibug fides cliarior erat, omnia extrema perpeti malebant, quam ^entili» tacis criminibus implicari. Qttintur autem ab his in regnum rocatus, nomlne Sali. mirur (B) abftinuit a ftdelium infeftatione, atque in omnes pariter a'quo animo. Eo regnante in pubiicum prodibanc, qui dia latue-runt, quique antea metu conterriti a fide detecerant, parc.m fuge« i-ant, priftina libertate ufi, ad fua quisque loca redibanc. Continuatio Dioclcatis de Zvanimiro primo Serblorum Rege. femporibus hujus (nempe Zvariimiri) (C) ftortut, ut rosa, jn civivitate Theifalonica quidam Philofophus Confiantinur nomine, fiiius cujusdam Leonis patricii, vir per on.nia ban>tiilimus, atqu; in divinis fcripturis profundilfime a pueritia Hic vir fandtus a Spiritu fan. (3 j I lem alibi Zvammirus, & Saramirus: qui iuic primus Serblorum Rtx Sascu-lo VII. advena ex alba Serblia. (C) Kcx Zvanimirus, Sara.nirus^ (eu Satimi-'rtts, primus Serblorum Rex, fioruic Saecuio VII. poit reges iniqUos. Unde, graviflimo errore chronologico conjungitur hic cum ConflaHtino, feu Cyrillo, qui Sa:culo IX. cum fratre Methodio tuic ApolLolus gentiu.n noftrarum. (D) Lege Gazartam. Nam Gazaros, eorumque provinciam, qu«e tunc temporis fitu erat in hodierna Crimaa, convertit Conftnn-tinus ad Chriftum. (E) Converfioni Bulgarorum initium fecit Con-> (iatitinus cum Methodio: quam abfoivic Nieolaus I. Uom. Fontifex. xxxviii jT,orti'U9 eft Saramirur (A),* & accepit regnum ejus Svetopckk., (B) r.omine. Regnante vero Svetopekk rege, mifit Papa Stepkanut (C) literas ad venerabilem virum Conftantinum dotftorem, vocans eum ad fe. Audierat enim de eo, quod fua praedicatione converti fe-cerac innumerabilem gentem, & ob hanc caufam defiderabat eum videre. Itaque Conftantinus vir fan&iflimus ordinavit (D) Presby-teros, & literam lingva Sclavonica componens commutavit Lvange-lium Chrifti, & Pfalterium, & omnes divinos libros veteris, & novi teiiamenti de Graeca litera in Slavonicam, nec non & ZviiiTam eis ordinans more Graecorum. Cpnfirmavit eos in fide Chrifti, & va-lediccns omnibus, quos ad fidem Chriiti converterat} iecundum Apo-ftolicum di&um (E) Romam pergere feftinabat. Dum autem pergeret, transiens per regnum Regis Sveto-pilek (F), honorifice ab eo fufceptus eft. Tunc vero vir Dei Conftan-tinus, cui nomen poftea Cyrillus a Papa Stepbano impofitum eft(G), quanJo confecravit eum Monachum: Ccepit praedicare regi Evange^ iium Chrifti, & fidem Sandiflimae Trinitatis. Ad cujus praedicationem rex Svttopclek credidit Chrifto, & baotizatus eft (H) cum rcgno fuo, & efte&us eft orthodoxus, & vorus Sandae Trinitatis cultor. Aliquantis poft hsc diebuj immo-r;..i«3 cum rege vir beatiiliinus, confirmavic euin in fide, atque do- Gggggg 2 ctvina (A) Rettir.s, quam Zvanimirus: optime vero cum Marulo Satimirus. (B) Eft hoc nomen appellacivum a Santlitate dudum: quem Cod(X Marulus proprio , & vcro nomine Radmiruui appellat. (C) Loco Pupa Stcpha-ims iege Pontifex Summus. Nam nullus Steriattus Papa regs Budimiro Saculo VII. occurrit, & conllat a Nicolao /. Papa Conitan:inum Ro-mam accerlitum, (D) Conftantinus, cum tunc nondum effec Epifco-pus Presbyteros ordinare non potuic, nifi in fenlu lato: hoc cft difpo-fuit. (.E) ld ell ad Mandatum Apotloiicuin Nicoiai I. Papa: anno 867. quo cum fratre Methodio Romam conceflit. (F) Hinc clucec Conftan-timm ex Moravia per Panoniam, & Serbliam itcr inftituiffe Romam. (G) Ab Hadriano Nicoiai fucceffore Cyrilli nomen obtinuit. Hinc error apertus in nomine Papa Stephani: orrus forte ex adfcriptis ini-lialikus literis P. S. quje non Papam Stephanumt fed Pontificem Sum-11.11111 denotabant. (H) Serbli curn Chrobatis Sitculo VH. baptizati «unc,dum Satimirus limul cum Sudimiro apud Serblos regnabar.c, & Porga apud Chrobacos. Conftatttittus autem cum Methodio fratre Sxculo IX. anno 8^7. operam contulcrunc ad fccundum Serbiorum bapcifmum fub Intcrregno Serblorum, Orientis Impcratore Bafilio I. XXII ^ Ul • . • « drlna Clirifll, & valefaciens omnibus ChrillicolisRowam profe. dtus eit. Tempore ifto fafta eft laetitia magna, & Chriftiani defcen-dentes de montanis, & locis abditis, quo difperfi erant, coeperUnt noinen Domini laudare, & benedicere, qui falvos facit fperante3 in fe (A). Poft haec Svetopelek rex juflit chriftianis, qui Latina uteban* tur lingva, ut reverterentur unusquisque in locum fuum, & jedifi. carent civitates, & loca, quae olim a paganis deflru&a fuerant (B). Placnit etiam regi, ut temporibus fuis rememorarentur, & recordarentur, feu fcriberentur termini, ac fines omnium provincia* rum, ac regionum fui regni: quatenus unaquaequc gens fciret, atque cognofceret fines, ac terminos provinciarum, & regionum fuaruui. Congregans igitur omnes fapientes regni fui (C) loquutus eft eis de verbo hoc: fed nullus eo tempore inventus eft, qui certam refpon-fionem daret regi de hac re. Tunc rex Dei fplritu plenus, fano utens confilio, mifit Sapientes, ac Nobiles viros legatos ad Venerabilem, & Apoftolicum virum Papam Stepbanum (D), & Imperatorem Conftantinopolitanae urbis Mkbaelem (1£), rogans, & petens, quatenus antiqua privilcpia, quibus termini & fines provinciarum, ac regionum feu terrarum icripti continebancur, mittere cum viris fapientiflimis dignarencur. Dum autem legati regis Romam veniflent, de verbo regis Papjt Stepbaui (b) infinuaifent: gaudio magno gavilus eft Papa ve-nerabilis, & maxime, quod occafione accepta micteret fapientiilimos viros, qui novellum, ac tenerum regern (U) adhuc in fide, ac po-pulum ejus palcerent, & fatiarent pane celefti, & verbo vitae. Mi- fic (A) Hoc fpedlatad Sarculum VII., & bapcifmum primum , regnancibus Satimiro, & ftudimiro filio. (B) Hoc quoque ad Saeculum Vll.pertinet poft ba-ptifinum primum Serblorum. (C) Hoc quoque fpeftac ad Saeculum VII. polt Faca Satimiri I. Serblorum, & Porga: regis Chrobatorum, regnance jam Budimiro folo in Serblis una , & Chrobatis, & ad annum circicer 675. quo Synodus Delmi eft celebrata. (D) Lege: Pontificem Swn-viuui. (E) Legatio ad Michaelem Imperatorem rr-iffa fpedat ad IX, Sxculum : ncc hoc ejus argumentum fuit; fed auxilia adverfus Sara* cenos. Legationem poft ciefum Michaelem fufcepic Bafilius I. tempore interregni Serbiici. (F) Lege iteruin: Pontificem Sianmutff. (G) Hoe ad Budimirum regem Sxculi VII. pertinet, uti Sc Synodus Dclmi cele-brata , prxfidente Legato Apoftolico Honorio. ** « xxm fit itaque Vicarium fuum Honorium nomine Sanftae Romanae Eccle-fiae Presbyterum Cardinalem, cui & tradidit poteftatem ligandi,|at-que iolvendi, evellendi, & diflipandi, aedificandi, atque plantandi, ficut moris eft, quando per mundi parces legati feu Vicarii a Sede Romana mittuntur. Et ideo alios duos Cardinales Epifcopos quo-que juffit eum fecum aflumere, qui adhuc rudi populo in fide Epi-fcopos, five Ecclefias confecrarent, & verbum vitae in eorum cordi-bus quotidie feminarent. Advenientes itaque Cardinales, & Epifcopi, invenerunt Re-gem in planicie Dalmae (A): a quo magno honore, & reverentia lufcepti lunt. Tunc rex juflit congregari in eadem planitie Dalmas omnes populos terrae regni fui. s • ■ Inter hsec, dum populi congregantur, advenerunt legati No-biles, mifli ab Imperatore Michaele (B) Zeo, & Joanner, & alii fapientes: qui a rege, & Cardinaiibus honorifice fuicepti funt. Igifur omnes congregati, tam & Latina, quam & Sclavo-nica linqua qui loquebantur (C) juffu Honorii apoftolici Vicarii, & Chriftianiflimi regis Svetopelek (D): per fpatium dierum XII. Synodum fecerunt. In qua diebus VIII. de lege Divina, & Sacra Scriptura, ac de ftatu Ecclefiae tra&atum eft. Caeteris autem IV. diebus de poteftate regis, de Ducibus, Comicibus, & Centurionibus, & de fta-tu regis fermocinatum eft (E). Relefta funt, & in eadem Synodo antiqua privilegia, tam Lacina, quam Grasca, milfa ab Apoftolico, & ji b Imperatore, audientibus cundtis populis de divifione provinciarum, ac regionum feu terrarum, ficut ab antiquis lmperatoribus (Jh) ilri-pta, & ordinata fuerunt: & placuit regi, & cundto popuio. Finita Synodo duodecima die per manus Honorii, & Car-dinalium, atque Epifcoporum ordinatus eit Rex, atque coronatus more Romanorum Regum. Et fadta eft lastitia magna in populo, & uni- verfo regno. Poft (A) Marulus Codex legft: in Crnpo Clievnee, qui idem eft cum DaJma pla■ nitie. (B) Hi legati ncn pertinent ad baptifinum fecundum Serblo-rum; quia a Michaele expetitus, & a Bafilio I. miflus fuit. unus C*. farianus tefte Porphyrogenito. Speftanc igitur ad Concilium Delmi celebratum. (C) Serbli, & Chrobati Sclavonica : Dalmata: Romani La-tina utebantur. (D) Id tdBudimhi: ex Codice Marulano. (E) Afta Synodi Delmitanse. (F) Verifimile eft hic leftam fuifTe veterem d,vi-fioncm provinciarum Dalmatix in tis, & transalpiam: fcu Maritmam, & Trausvmttiuam, aliasque fubdivifionei, Hhhhhh xxiv ^ Poft hsc juflit rox, ut confecrarentur Archi-Epifcopi unus in Salona (A): & alius in DJoclia (B). Similiter & EpifCOpi plurimi confecrati funt: & Ecolefiae, quae deftruftae erant, & y^ iatae inanebant, reaedificatae, & confecratae funt. • • Statuit etiam rex: ut nullus perturbaret in aliquo aliquam Ecclefiam , aut haberet aliquam poteftatem, feu dominationem in ali-qua Ecclefia;(C), nifi folus Archi-Epifcopus, vel Epifcopus, fub cu-jus jure eftet eadem Ecclefia, qui vero aliter faceret, Regiam coro-nam oifenderet. Poft haec fecundum continentiam privllegiorum, quae lefta coram populo fuerant, fcripfit privilegia, divifit provineias, & re. giones regni fui, ac terminos, & fines eorum hoc modo (D): Secundum curfum aquarum, quae a montanis ftuunt, & in-trant in mare (E) contra meridianam plagam, maritima vocavit. Aquas vero, quae a montanis fluunt contra feptemtrionalem plagam in magnum flumen Donavi (F) vocavit Sumbra (G). Deinde Maritima in duas divifit provincias: a loco Dal-mae ubi rex tunc manebat, & Synouus tunc fa&a eft, usque ad Valdevino (H) vocavit Croatiam Albam, quae & inferior Dalmacia dicitur. Cui inferiori Dalmatiae confenfu Domini Fapa Stepbani (I), & legatorum ejus inftituit Salonitanam Ecciefiam Metropolim. Sub cujus regimine has Ecclefiaj ftatuit (K): Spalatrm, Traguriwn} Scardonam; Stranjonam, quod nunc eft caftrum Jadra, En- nonam, (A) Hoc ita intellige: ut pro Chrobatis, & Dilmacis Metropoiita ftatutus fit Salonitanus, feu Spalatenfis. (B) Pro Serblis autem DioeJetanus. Iclem intellige & de cxteris Epifcopis, ex quibus , qui rondum confecrati fuerant, tunc confecrati funt. (C)[Excmtio, & immunitas Ecclefiarum. (D) Diocleates generaliorem divilionem regionum ibi conftitutam attigit ihrmamque gubernii. Subdivifiones omilit. ^E) Aqux illx , feu fiuv 1 funt: Arfiii, Tedanium, Titiut, T/Iurus , feu Najius, aut ZetinatNarc., feu Orontius, Bislas, Zachluma, Barbana, feu Boliana, Driloniger. (F.) Tales aquae funt in Bofna: Verbas, Bofna, Driua% In Rafcia: Colubra, Jefova; ad Semendriam: Lepaniza, feu Lapia in Moravam; Morava in Dambium influens: in quem & aqu® BofnenOss, Savo mediante exeunt. (G) Orbinus legic re&ius Sttrbiam, vel Serbliam. (H) Val-tievino eft Oppidum ad finiftram Arfice fluvii ripam. (I) Lege; Poati-Jicis Summi, (K) Suffraganei Salonitani Metropolitx, cujus Sedes jam tunc copulata erac Spalato. xxxviii nonam, Arbuam, Abfarum, Vegliam, Epitawum\ quod nunc diclfu* Ragttfium. Itefti" ab eodem loco Dalma, usque Bamhalonam civitatem, quae nunc dicitur Djrracbium, Croatiam, Kubram (A) vocavit. Et licut inferiori Dalmatire Salonitanam Ecclefiam con-ftituit Metropolim, limili modo fuperiori Diocietanam Ecclefiam pro jure antiquo (B) ftatuerunt Metropolim. Sub cujus regimine has Eccle» fias declararunt fci"icet: Amibarium, Eitduam, Eccatarum, Dulcinium, Suacium, Scodram, Drivajlum: Poictum: Sorbium: Bojonium, Tribu-nium, Zacblumium (C). * Surbiam autem (D), quas & Tranrmontana dicitur, in duaa divifit provincias: una a magno iiumine Drrna contra occiientaiem plagain ulqiie ad montem Pini, quam & Bojnam vocavit: altera vero ab eodem fiumine Drina contra orientalem plagam usque Lapiam, (E) quam Rajfam vocavic. Unaquaque autem in provincia Banum ordinavit, id eft Du-cem ex fuis confanguineis fratribus, & Jupanor id eft Comiter: & Sednicor, id elt Caiturioner ex Ncbilioribua earundem provinciarum(F). Dedit autem unicuique Bano, feu Duci poteftatem fub fe liabere feptem centuriones (G), qui rocte , & iuiie populum judica-rent: & rribuca acciperent, & Bano praientarent. Bani pofthaec medietatem Regi periolverent, & medietatem fibi recinerent. Comitibur vero, id eft Jupanir juflit fub fe habere tlnum Sednicum, qui cum eo fnnilicer judicarenc populum cum juftitia (H) , & duas partes tributorum Comites, id eft jupaai Regi ut folverent; tertiam vero fuo ufui retincrent. Banis vero, feu Ducibus nullam racionem facerenc: fed unus quisque tenerec, & dominaretur Jupa- Hhhhhh 2 ni* (A) Divifio Dalmatia: Maritimx in Chrobatiam albam, ST rubram non refte re-jicicur a Farlato T. 1. P- p. 1 «uippe quam confimut ipfiim antiquiifimum regni Chrob.tix Scutum tx aibis, jtubrisque taxiihs per-mixte compoHtum. .B) Hoc eft: pro jure veteri Dalmat;* fuperions, ciu-jc pariter oiim fuum habuic Metropolitam, non quidem Dioclise, fed Scodrae. (C) SnfFraganei Diocletani Metropolitx, ex quibus bienfem & Bofonenfetn Grxco riiu operatos cenleo. (D) ftuam ancea « ^ Sumbram, nunc correSius fefe. fcripIU: eftq« Se£a, fa Sevblia fic p^oprie didbu (E) Lapia videtur efle fluvius Lepanna, qui paulo nfra Oppidum Lapovam fluvio ^ vetcrum le m, C (F) Forma regiminis. (G) Banorvm auihom... (H) Jupane, rum auihoritas. xxxviii mt earunJem provlnclarum, ac regionum: fed foli kegi ratione n redderenc. % Multas leges, & bonos mores inftituit: quos, qui velit agnofcere, librum Sc/avorum, qui dicitur Metbodius (A) legat. Ibi reperiet quaiia bona inilituit Rex benigniflimus. Itaque perfe&is omnibus, Cardinales, Epifcopi, ac Le» gati Imperatoris, accepta a Rege licentia, & agentes gratias Deo ac Regi, cum honore magno, & cum plurimis donis a Rege datis reverfi func ad loca fua. Similiter & Bani, & Jupani, atque Centurianes noviter ordinati cum univerfo populo laudantes Deum, & falutantes Re-gem abierunt unusquisque in provinciam in regionem fuam. Regnavit praeterea Rex Sanftiflimus XLk annos, & men-fes quatuor (B). Genuitque iilios, & filias: & feptima decima die intrante menfe Martio, mortuus eft: Sepultusque in Ecclefia fancle Mariae in civitate Diocletana. Tunc congregantes fe populi lamentaverunt illum flente-?, Et in eadem Ecclefia in qua fepultus eft clamaverunt filium ejm Svetolicum (C). Ibique confecratus eft ab Archi - Epifcopis, & Epi* icopiSk % Ex illa denique die mos adolevit, ut in eadem EccIefia(D) eligerentur, & ordinarentur omnes Reges hujus terrs. % i E X ■ ■ -■ ■ --- (A) Codex legum per Principes furceflive latarum, in unum eorpus colle&us eft per Methodium Saeculo IX: & a compilatore fuo, Methodiut nun* eupatus eft, in quo & Budimiri Icges. (B) Anni regni Budimiri, (ive Svetopelech regis fecuadi funt XL, & menfes IV. (C) Rex Serblo-rum tertius iSvetolicnt. (D) Fuit Ecclefia illa ritus Latini, ficuc & Archi - Epifcopi Dioclienfes. xxxviii E X L I B R O CONSTANTINI •• A D filium romanum DE administrando impe- RIO. QUEM CONSCRIPSIT ANNO 6457. QUI EST CHRISTI 545. C A P U T XXIX. D E DALMATIA, et POPULIS ADJACENTIBUS. Diocletianur Imperator Dalmatiam fummopere amavit. Quare 1. etiam colonias populi Romani eo duxir. Populique Romani quoque nuncupati funt: quippe qui Roma eo commigraifent. Manet-que iis cognomen iftud ad diem hodiernarh usque. Diocletianur urbem illic Afpalatum condidit, & nobiliflima palatia exftruxit: quorum nunc eciam reliquis fuperfunt, veterem-que magnitudinem teftantur. Similiter urbem quoque Diocleam exftruxit Imperator, a quo 3. & nomen habet: & incols regionis Diocletianorum cognomen habent. Ipforum autem Romanorum termini protendebantur usque 4. ad ftumen Danubium. Quod cum aliquando trajeciilent, fcire volen-tes, quinam Trans-Danubium habitarenc? invenerunt Sclavtnot, qui & Abari nuncupati; gentem inermen Neque vero hi trans flumen, nequf illi cis ftumen quenquam credebant (A). Qma autem ner-mes, & imparatos ad bellum Abaror compenebant Roman,, debe lan-tes eos, pida, & captivis inde abdudis, receifere. Et ex eo tem- (A) Rem candcro, & verifimilius, narrat Forphyrogenitus hic c. jo. n. a. Iiiiii xxvni pore permutationes duas InJlituerunt Romani a pafchate ad pafcha fuos pcrmutabanc, ita, ut fan&o Sabbato obviam fibi fierent & a manfionis fuae loco difcederent, & qui in hanc fervitutem fucc^ derent & qui in hanc fervitutem fuccederent. Etenim prope mare urbs eft Salona dimidium habens ejus magnicudinis, cujus eft ia~ litce Diocletiani, & Pagani excuflis Romani imperii habenis, iiberi, Jititque, non aiienir legibur uji Jitnt (C). Prin- (A) Nempe Imi. (B) Gui imperabac ab anno 820. ad 829- (c) Balmata maritimi jam ante Bafilii I. imperium Pratori Romano tributum Fell_ debant: ex c. 30. n. 16. Serbii liberi, & fui juris vixere usque ad primum ^ejusdem Bafilii annum. xxxviii PriHciper vero, uc ajunt, hae gentes »o» habent, prater Zu« pauor Jener, quemadmodum etiam reliqui Sciavorum populi (A. Flurimi etiam AiV Sclavir non baptibabantur, imo diu 7. ptijini experter manferunt. Imperanteautempiiflimo Imperatore Bafilio, legatos miferunfi 8. petitum, «t, qui ex ipiis baptiuati nondum ejfsnt, baptharentur (B), effent-que,ve/«< aborigine, imperioi?0M4»r)/«^e<5z(C). Horum precibus auditia beatus ille Imperacor Cafarianum u»wn (D) cum Sacerdotibus mijit: omnes-que, qui in praedidis gentibus baptiiati non erant, baptfaavit (E). Baptizatis autem ipfis, tunc Principer jpfig defij^navit, quos 9. vellent, eligerentque e ftirpe , quam maxime amarent. Atque ex eo tempore Principes i^fis ex eadem ftirpe hodiedum, & non ex alia eliguntur (F). Pagani autem, qui & Arematii Romanorum lingua vo- 10. cantur, in locis inacceflis, & praeruptis baptifni experter relinque-. bantur. Pagani quippe Sclavorum lingua, non baptiuati dicuntur. Deinceps vero & bi, miflis ad eundem praeclarura Impe- II. ratorem legatis, petierunt bapti%ari. Mifit itaque, & buptiuavit (G). Deinde vero, ut antea dixi (H), per imperantium ignaviam 12. retrolapfs funt res Romanorum, ac incolse oppidorum Dalmatia fui ju-ris fadbi, neque Romano Imperatori, nec cuiquam alteri paruerunt (I). Poft aliquod vero tempus praeclaro illo Bajilio moderante imperium ab Africa Saraceni cum Soldano, Gaiba, & Clafone na- liiiii 2 vibus (A) Locus ifte fie intelligendus eft: quod Scrb'i a Ciaslavi regis morte,anno nempe $62. Principes non habuerinc. Nam prius habuiffe, conftac ex Porphy/ogenici c. ja. n. f. De Chrobacis quoque hoc ipfum conftac ex c. 31. n. f. & ex Francorum hiftora jam anno S18. Borna Prin-ceps eorum fuit. (B) Soli itaque gencifcs baptifmuin expetierunt. (C) Subjeaionem vero omnes, qualis fub Heraclic» I. fiiic, obculerunt Ba-filio I. (D) Legatum * Cjefare tunc nnum fuiiTe hinc pacet, Sacerdotes aucem ConftantinopoJicanos. (E) Gui baptizarunc anno 667. (F) Ex inde reges Serbli rurfus numerarunt. (G) Anno nempc 87(H)Nempe poft Heraclium I. (I) Locum hunc intellige de Dahnatia fuperiore ubi Ravfium, & alise urbes maricimac: nam Liburnia pars Dalmatia. inferiorit jam anno 785. in pocefiatem Francorum venic. Aique cum anno 8otf. magna quoque Dalmacix pars ad Francos accellif-fet: anno Carolus M. pacc fkfla Maricima Michaeii Imperatori cefiiu xxxviii vibus XXXVI. applicuere in Dalmatia, ac urbes Butna , & ferius Decatera expugnarunt. Inde adverfus Raguftum profefti, XV inenfes obfedere. Tum Ragufini cives in anguftias redafti, Bafilil femper memorando id lignificarunt: miferere ajebant, nojiri, ncc m$ permitte ab infidclibur pejfumdari. Motus ergo Tmperator, Nicetam patricium mittit Drungarium rei navalis, Oripbam cognominatum cum Chelandiis centum. At advenientes ubi Saraceni refcivernnt, deferta obfidione in Longobardiam trajicientes urbem Barium obfidione cin-xerunt, expugnaruntque. Tunc Soidanus exftrudis ibi paiatiis, Lan-gobardiam omneni Romam usque annos quadraginta tenuit. Hac ita-que de caufa Imperator ad Ludovicum Francia regem, & ad Papant Romanum legatos mifit, petens, ut exercitui ferant auxiiium. Qui obfequentes jungunt fe cum copiis multis, una cum Cbrobaiis, Scr-bliis, Zacblumis, Terbuniotis, Canalitis, & Ragujinis, cunftisque Dal-matitc oppidorum incolis. Nam hi omnes ex mandato Imperatoris ad-erant. Qui trajicientes in Longobardiam, urbem obfederunt, & ex-pugnarunt. Scienduni autem eft, quod Cbrobatos, reliqt>r;$2f. (F) Chr«, Cofi, Claboka • exhibetque equitum LX. millia peditum C. millia: & Sagenas LXXX. Cotaduras C. Et Sagense quidem XL. habenc viros: Condurse vero XX. nempe quae majores: nam minores X. canCum viros habent. II» Acque haec quidem Chrobatiae potencia, & copiae fuerunt usque ad Principacum Krafemere, quo morcuo cum MytoJilabUt filius, poftquam quadriennium genci praefuiifec, a Pribunia Bano interfe&iig eifec: plurimis obortis diflidiis, ac faftionibus; equitum, pcdituinqnt numerus Vaide imminutus eft: item & Sagenarum, & Condurarum. Sagenas quidem «««c (A) XXX. habent. Conduras magnas, parvas-que, & equicacum, pedicacumque (B). 12. Magna aucem Cbrobatia, quae etiam alba Cognominatitr, in hodiernum usque diem fine baptijino eft: quemadmodum & fnitimi Serblii. Equitem, peditemque non habet tam rtumerofum, qrtam bapti-%ata Cbrobatia : quippe frequentibus incurfionibus infeftata Francorum, Turcorum, Pa%inacitarum. Nec Sagenar, Condurar, auc navigia ad mercacuram, ucpoce a mari remoca: a quo quidem XXX. dierum icinere diftac: mare aucem, a quo cocidem dierum icinere diitac, illud eft, quod nigrttm appellatur. _ ---- — _ . . . ...... . _ . CAPUT XXXII. D E SERBLIS, ET REGIONE, QUAM NUNC IPSl IKCOUIKT. J Vciendum eft Serblot oriundoS efle a Serblor non bapti%atir, qui ^ etiam Albi cognominantur: & ulteriora Titrcia incolunc in loco ab illis Boiki nnncupato, cui finitima eft Francia, uti & rnagna^ Cbrobatia baptifni experr, quae etiam alba cognominatur. Illic aucem initio Serbli bi habitabant. ( Principatu autem Serblia a Patre ad dnos filtos devoluto alcer fumta populi parce diinidia ad Romanum Inperatorcm Heraclium confu- (A) rd eft anno 543». quo fcribebac Conitantihm Porphyttfgen. (B) H°rum decremencum expreflum non eft. XXXVH glt; qul&excepto, locum ad habitan Jum dedit in tbtmute, Thejjalonic* f qui ex eo tempore Serblia nuncupatur. Serbli autem Romanorum lingua Servi dicuntur: unde Ser-bula vulgo Servorim cakeamenta appellantur: & Serbulianor illos voca-mus, qui ita viliter, & pauperum more funt calceati. Serbli aUtem inde fic cognominati funt, quod Romanorum Imperatori Jervirent (A). Aliquanto vero poji vifum eft Serviir in fuam terram re« dire, & dimifit quoque iilos Imperator. Sed cum trajeciflent Dana-bium fluvium, pcenitentia dufti per Pratorem, qui tunc temporis Bel-gradum adminiftrabat 5 ab Heraciio Imperatore petierunt, aliam fibi ter-ram ad habitandum aflignare veliet. Cumque ea, quae nunc Serblia dicitur, & Pagania, &, quse Zacblumorum terra vocatur, & Terbunia, & Canalitarum regio, quae Imperatoris Romani diciones erant, propter Abarum excurfiones de-fertae eflent expuljirinie Romanit, qui nunc Dalmaciam, atque Dyrra-chium incolunt: re»iones ihas Serviir habitandas Imperator dedit. Cui etiam JffbjeBi eranc, a quo eciam bapti%ati fuere, per Frcrbyt-ror Roma accerfit03, & pietatis opera edo&i, anciqua fide accepta. Cum autem fub Romanmrun potejiate eflet Bulgaria (B): Str-viorum Principt, qui ad Imperatorem confugerat, vita fun&o: fliur ipfius fucceflit, mox nepor, & fic omnes, qui ab eo defcenderunt. Ex qilibus poft annos aliquot fuic Boijejiblabur: a quo Ra* doslabur: a quo Projigoeri a quo Blajiimerer. Ad cums usque tempora pacem cum Bulgarir habuere Ser-vii9 ucpote vicini, & confines, inter i'e fmantes, & fervientes Ro-manis Imperatoribu3, & ab ipfis beneficiis ornati. Sed principatwn tenente Iaulato Blaftimere, arira contra Servior movit Bulgaria Ptinceps Prejiam, fubjicere fibi ipfos cupiens. Verum poft tritim annorum beiium, non folum nihil ehecit, fed & plurimos e fuis amifit. Pojl rnottem autem Bfa/iimtri, regionem intef fe partiti, Principatum Servia exceperunt tres ejus Jilii, Muntimerus> Strccmerus, & Goinicus. Hos aggrfeXus eft Mtcbael Boryi.es Bulgaria Princeps, ftragera, quam pater Prejiam palfus erat, vindicare cupiens. Sed eum JLlllll 2 bellan- CA) tt*C tunc apud Conftantinopolitanos tradirio, quanquam non vern flIlt: eft enim antiquius Strblomn nomcn. (B) Vult diccre: ttecefliire vita prin Um Serviorum Principem paulo anie Bulgarorum adventum, cumnempe regio illa adhuc in Romana pot.ftate erat. xxxviii Wlantem adeo afflixerunt Servii, ut filium ejus Blajlemerum Jn vjn, culis abducerenc una cum machinis grandibus XII. Tunc filii cafu per. mocus Bory%e*, quamvis invitus pacem cum Serviis fecit. In Bulgd* riam vero rediturus, & Serviorum in itinere infidias timens: Mun-timeri Principis- filios Borena, & Stephanum viae duces petiit: qui & indemnem usque ad Raje deduxerunt, & ingentia ab eo munera,be-neficiis hujus nomine acceperunt: viciflim donantes xeniorum vice iuo maucipia, duor faleoner, duor caner, & pellet nonaginta: quod Bul gari pa&um efle dicunt. la. Pauio pojl aucem, tres fratres Servise Principes contra fe mutuo arma fumferunt.: fuperiorque faftus Muntimerus. Qui cum vellet folus principatum tenere, captot duor in Budgariam cransmifits folum Petrum fratris Gomici filium apud fe retinens, & fedulam cura.-n ejus gerens: qui fugiens in Chrobatiam venit, fed de eo paulo pjft dicetur. 13. Stramerur vero frater, ciijus fupra mentionem fecimus, in Bulgaria filium habebat Cionimerum, cui uxorem Bulgaram dedit Boryzes, ex qua Tzeheftlabum in Bulgaria fufcepit. 14. At Muntimerur utroqUe fratre expulfo, principatu potitus filios tres genuit: Pribejiblabum, Branum, & Stepbanum. Eique mor-tuo fucceflit maximus natu Pribejlblabur. Ijg. Anno igitur fequente Chrobatia eggreflus Goinici filius Pe- trus, cujus fupra meminimus, patruelem Pribijihlabum cum duobus ejus fracribus Principatu dejicit, & ipfe eum capeflic. Illi vero fuga fibi confulentes in Lhrobatiam abeunt. Triennio autem poft Byanus motis contra Pctrum armis vi-Clus, captusque, oculis ab eo privatus eft. 17. Blennio vero poft e Buigaria quoque fugiens Qonmerus, T%ehejiblabi pater movet & ipfe, urbemque Servia Dominica cum exer-citu ingreditur principatus occupandi caufa: qucm armis fuperatum Petrur occidit. Et Principatum rexit aiior XX. annor imperante bea-tiflimo, fan&oque Imperatore Leone, cui fubjeUus erat. jg. Pacem quoque habuit cum Simeone Butgaria Principe, cujus etiam filium in baptiimo fufcepit. jj. Poji Imperium autem Domini Leonir (A), Dyrrachii Pra&' feftus Leo Rabducbur, poftea Magifter, & Logotheta curfus publiri fa&us , (A) Leo Imp. obiic an. 511. faftus, in Fagawam, qus tunc temporls a StrvU FrfncipA occupata fnerat, venit, fermonem, conliliumque inftituturus cum laudato Fetro Principe de aliquo negotio. Invidia autem ob hanc rem motus Mi-ckael Zachiumorum Princeps, Simeoni Bulgarorum Principi fignificat: Romanum Impera orem, Petrnm Principem colere muneribus, quo Tur-corum (A) copiis adjutus Bulgariam invadat: erat quippe tunc tem-poris bellum Romanos inter, & Bulgaros ad Acheloum (B). Tu-ens ideo Symeon contra Servia Principem Petrum mittit cum exer-Tbeodorum Sigrit%-e*n, & Marmaen una cum Paulo Brani Principit filio, quem Petrur Serviae Princeps excaecaverat. Dolo igitur Bulgari, Servia Principem aegrefli, & prole in facro lavacro fufcepta, & da-to juramento , nihii eum mali ab ipfis paiTurum, per fraudem exire perfvafum, & in vincula, e veftigio conjedum, in Bulgariam abdu-xerunt: ubi & in carcere vitam finiit. • _ i*! i BflU ' ilHI"'*■ «if.i 1 f0'fftiICj >" t, . , In ejus autem Iocutn fuccelfit Paulnr, Brani filius , qui Princi- ^p. patum trienmo tenuit. Dominus autem Romamtr imperator fecum habens Pribejihlabi Scrvia Principit filium Zacbariam, mifit eum, ut Principatum Servia occuj.arec. Sed illum venientein, prselio fuperavit Paulur, captumque Bulgarir tradidic, in vinculis aifervandum. Deinde elapfo trium annorum fpaiio, Pardo Bulgarit hofte 21. fafto, Zacbariam mifit, quem Dominus Romamtr Imperator antea mi-ferat. Ipfeque Paulo dsjetlo, Principatum occupdvit lerviorum. Et il-lico memor beneficiorum, quae a Romauo fmperatore acceperat; Bul-garit fe oppofuit, mallens potius Iniperio Romauo fubejfet quam Bulgaris. Quare cum exerc'tum ccntra ipfum miliflet Symeon fub pra?„ 22. feftis Marmaen, & Tbeodoro iigriilecspita eorum, atque arma Ro-mano Imperatori mifit, firna partje vidioriae. Adhuc enim bellum inter Bulgaror, & Romanor erat. Nec unquam fubjici Romano Impe-ratori, & parere definebat, quemadmoduril & priorer Primiper mit- tere ad ipfos foliti erant. Symeone vero iterum mittente novas captas contra Zacba- 23. riam Principem fub praefeftis Knsno, Hemneko, & EMJia, & miflo fimul Tzebejilabo; metuens tunc Zacbariar in Cbrobatiam profugit. Bukari autem Zupanis fignificarunt, ut fe convenirent, ^ & Principem T%ebcji!abum exciperent: juramentoque deceptos, atque ad primum pagum addudtos, protinus in vinc^la conjiciences. 5*r-vial invaton,, populumque omnem a minimo ad maxrmum» / \ - A' V J • '(A) Id eft: Hungarorum. (B) Anno nempe 917. Mmmmmm XL . Bulgariam abJuxerunt. Qulciam vero profugi in Cbrobatiain ie ceperunt, manfitque regio defolaca. Porro circa illud etiam tempus Cbrobatiant cum Atogolotur armata manu ingreili Buigari , omnes a Cbrobatis incerfedti func. a6 Et pojl VII. anuot fuga deferens Bulgaros T&ebejilab tr cui* aliis quatuor, Prejilabo in Serviaw venit. Non invenit autem in ea regione praeter viros L. fine uxoribus, libcrisque venatione vi&itan-tes. Cum his regionem obcinens, per nunciost tutelam, & a jxiliuni ab Imperatore Romauorum peciic promitteur obedientiam per inceinun-cios ejus jufiibus, qualem & ejus autecejforer pnefticiifent. Atque ex «o tempore multis illum beneficiis atfecic Romanur Imperator: ita, wT Servii, qui a Symeone diftipati, in Chrobatia, Bulgaria, aliisque locis, ac regionibus commorabantur, re audita, ad ipfum undique grega-tim convenirent. Quin etiam in urbcm Conjiantinopoiitanatn plurimi § Buigaria fugiences venerunt, quos veftibus, caeterisque beneficiis or-jiatos Imperacor Romanorum ad Tuebcjiiabum mific. Qui magnificis Romani Imperacoris largicionibus, regioue ionJiituta9 & ad priftinaw frequenciam incolarum redudta, cotum fe Romano Imperio Jitbjecit; quippe Imperatoris auxilio, frfequentibusque beneficiis, regione illa conftituta, Princepr quique iilic conformatus eji. - Caeterum Servix Princepr ab initio, id eft ab Imperio He~ raclii usque Romanorum Imperatori Jiderat, non Bulgarorum Principi. ^ Suntque In baptiuata Serbtia oppida, quse habitantur; Dejie- nicum, Tuernabujce, Megjretur, Dresntz, Ltsneh, Salenes. In agr* vero Bofona , Catera, & Desuei. C A P U T XXXIII. D E ZACHLUMIS, et ea, quam nunc habitant, REGIONE. 1 U" 9. Zacbiumorum terrae, Romani primum dominabantur: illi nempe Romani, quos Diocletianus Imperator Roma eo velut in colo-niam duxit. Quemadmodum & in Cbrobatorum Hijloria de iis didum eft. Sed ab Abaribut poftea fubjugata, & in vinculis abdudis ipfius incolis, tota hsc regio deferta fuit. ^^BBteunMMnlAaMM H— I 'I ■ ■ • . . . * •Amrmmi V.. -. .. «. ... „ s ... .■>-• — » Qui vero nunc illic habitant Zapblumi, «Sfcrwi funt, ///j» Principe 9 qui ad Imperatorem Heraclium confjgit» Zacbiuau xli Zacblumi difti funt a monte Cblumo: & aiias Sdavorura dia-ieBo, Zacblumi dicuntur ii, qui pofl collem habitant, ,quandoquidem magnus ibi coliis eft: in cujus vertice urbes duae funt Buua , & Cblum: retro autem hunc collem flumen Bunot (A), Bum nuncupatum, devehitur, quod Graecis KALOK fignificat. Venit autem pofteritas Pro-Conjulh, & Patricii Micbaelie (B), Bu%ebu%e Zachlumorum Principis filii, a non baptiuatir accolis Auminis Birlar, quod & Diuitc nuncupaturj habitavitque ad ilumen Zacbiuma nuncupatum. Suntque in Zacblumorum territorio urbes habitats; Stagnum9 Mokrijicb, Josle, Galumanie, & Dobrijicb; C A P U T XXXIV. D E TERBUNIOTIS, et CANALITIS, eorumque re-GIONE, QUAM M/i^C HABITANT. Ttrbuniotarum, & Canalitarum eadem eft regio: incolae vero a »o» bapti%atis Serbliir defcendunt: qui illic habitarunt /Wff di fo Principe, qui a Serllia non baptfoata ad Heraclium Imperatorem confugit, usque ad Blqjlcmerum Serviorum Prujcipem, qui filiae fuae ma-ritum dedit Krainan; Tcrbunia Zupani filium: & honoris ergo Priueipem appellavit: &, uty»/ cjjet, effecit. Atque i//o. Palimercs natus eft: ex quo Tzuzemeres. Terbunia vero Principes femper Printipi parebant. Et regio ipfa linyta SUvorum iocum munitum fignificat: quandoqui-dem multae in ea munitiones funt. Eftque fub eo alia adhuc regio, qu« Canaie nuncupatur. Canale vero viam plaujiri Sclavorum idiomate fignificat. Nam pro-pter loci planitiem fervitutes omnes plauftris pr»ftant. * ' ■ j Habet aueem , tam TerbmU, quam CW« oppida , qu» habi- tantui h«c: T«rto«», Hormm, Rbife«a, IMm, & Mmmmmm2 CArui _____ 511- Scfovorum, qui hodie adhuc Buniewi Piotospatha in chron. XLII i» ■ 7 i C A P U T XXXV. -•'/■' D E DlOCLETIANIS, EAQUE, QUAM NUNC INCO- LUNT, REGIONE. 1. ^101 Dioclea regio primitus Rotrannrum erat. Sed a^ Abarihus devaftata, & fubjugata fuic. Sub Hcr.tclii autem Imperatoris temporibus, icerum habitari coepic: quemadmodum Cbrobitfia, Serblia. x- Zacblumia, Ttrbunia, Canalirque. 9. "0 4- Dioclea urbs> eft hab'tatoribu3 vacua. Suntque in ea ditione urbes habicatae magnae Gradete, Nugrade, & C A P U T XXXVI. D E /^G^AttSV QUI ET ARENTANI DICUNTUR, ET EA, QUAM NUNC INJOLUNT, TERRA, I. l^rimitus a Romanir tenehatur deduftis a rioclerinno. Onundi funt ■ & Pagani a Servis tton baptvuatir, ab eo ncnipe Prindpe, ijui ad Heraclium Imperacorein confugit. r ■ . : ■ i , ' l S. Capta vero ab Aburir, & vaftata regio, fub Heraclio rur fus Incolis frequencari ccepit. j, pagani autem difti funt, quod non accepiTent laptifmvm eo tempore quo omnes Servii baptizatiJunt. Pagani Sclavoium lingua baptijmi experter vocantur. Ronutnir autem regio eorum Artnta dicicur. Habet Pagania vtrbes habitatas: Mocrrtm, Beruliia, OJhrou, & Labine%a. Pbffident Arentani & injtilas magnas: nnam, qnre Cracra feu Cicer dicitur; alteram, qnae Meleta, vel Mela%enta, cujus in a&is Sanftus Lucas meminit, Melitem compellans. Ubi vipera Divi Pau-li digitum mordens, ab eo cxcuifa conflagravit. Terciam, qn^ Pbara dicitur. Quartam, qua: Brat^es. Sed is. Radul. Mk » ■ V"»»£ Raicsany» ftattkay. Kaynaldus. Kccueil dfs Charre*. Ritter in MS. Serblia illuftrata. Romualdi Chronwon. Sagretlo. Schelitrare Emanuel. Scyiizes Joannes. Sexais Kuffus. "Sicardus Cretnonenfi* Epifcopus. Sigleras. Simocara. Sozomenus, ■ Spanriugintit. ipic legii Roihenfi^ Adthor. Spondanus. • ■Strabo. Stredovfzki Joan. (ieorgius, Szegsdi Joannes. Taticus. Tageno Decanus Patavienfis, Theodorerus. . . Theophilachn. Thoinas Archrdiaconus Salomitanufi Thomalinus ludovicus. Thurocz>us. Timon Sa.i.Oel. Tomco Jo/.noes, Vadingu*. Vecheinn, Veratitius. Villjnu» Joannrt. VrndiJciui. Viridurii Sefaphiri Author, Vitriacus Jjtobus. V-oiaieran.:», I N D E X II. * Pcrfoiiarum, Gentium, Provinc.iarum, Urbhim, Caftro- rum, Fluviorum, Montium, Locorum, ac Rerum hoc opere contento- rum, ordine* alphabetico adornstus. A bares, Abari. 3, ?, 7, 13 , 14, . ad 37. Abasgia. 41, 110. Ablavius. 42. Acarnani. 2~o, 297, 29$ Achaja. 42 i 43 , 48 , 33S. Acheloum. gp. Acholius. 4^ Acoen e«. 4$. Achomius. 38 r. Atra;. 42. A iria. 220, 2?<5. Adrianopolis. 147 , 342, 343, 347, 348« Adiii montcs. 373. Aegxum mare. 270, 361. Aegilfiis. 42. Achrida. 6o} ^ ^ ^ g0j f Aegidms Gradenfis Patriar. 237, 23P»24T» . . 188 , M4, 266, '427. " 24?. Acnru, ji^. Aethicus. f. Aethoha. INDEX II. 3 Aetholia. ijro, 299. Africa. fa. Agapctus. 47. Agatho. 60, 79, 80. Agyrus. 131. Ajo. 23. Aiagouotur. 87. A'ani. 4. Alania, 41 , no. Alauni. f. Alba Chrobatia. 17 , 373. Aiba Serblia. 17 } «t,' Aibani. 3. Albania. 3, 203, ati, 53$, 24? • 3I1> JS4'354 • Alb 33i- Albcitus II. Goritias Com. 4,-f. Albigenfes. iyp. Alois. 6. Albunum. 16, 31. Aiexander II. p. i20> tafj 138, 16&, 424, Alexander 111. p. ^j» Alexander V. P. 360. * 57' 378 AJexander Bulg. l,,jp. 2<5 Andreas Vukafini fil, 324, 359. Andronicus Comnsnis! 14J. Andronicus II. G. I. 202, 241, 43f» ad 437, 441, 046, »j0j 466. Andronicus III. G. I. 4J0, 170, 17r. Andronicus Junior G. 1. 466. Angelina Matia Steph. Coeci fii. 370,371 , 439. Angclm Somonis fil. 304. Angiibertusi Raitenfis. 3jt, Anna Beia: IV. H. R. 'ftl. *0r , aIO Anna Culini BoL B. fij. 147, 149. Anna Franci«e R. fij. 4. Anna Mich. Palieolcgi I. fil. 116. Annonymi 4. Tyranni. 9, 13. Antu.* 4> ' Antibaris. 18, na, 103 , 14?, rjf, 138, 414, 232, 34*, 3a. fg. ArbanaJJy. 3. Arcadiu>. 43. Ar-.:uJiih 346. Argos. 324. Ananita Cotnnen» 370. Arianitarum famil a. 3f8. Armenia. III, IJ9. Armeni. 364. Arlenius. A- E. 161, 4*8. Arfenius Authoiianus. Ig2. Arfemus Hier. Patriar. 181, ig^. S. Arfenius Pech je A. E. 182, 184, 190. Arfeniu' IV. Seiblix Patriar. 188. Arwnihus O. S. F. 239. A(an. 70, 71, 145. Aianus Calo Petri frar. 145, 189, 227. Afia. 3, Tf9, 3*S>, 33P- Afpaljtum. f8- Alfemanus. g. Anifium. 310. AlTuri. ff. Afyony- Falva. 34*. S. Athanafius. 4»« n 4 Athenar. INDEX n. Athense. <£5. Atho mon-.. 153, r8i , 18* , 274, 311, 3*5, 439-Attila. 3. Aulo. 370. Aurana. 3.93-. Aultriaca I)omus. 215 , 2r6. Avari. 3. Avennio. 247, 24?, 260, 261, *7f, ■ 181,283,285. Axiopoiis. 42. Axius flav. 263 , 25}6. Azymus. 112, 113. B, B. 'ach. 346. Bachinus, Zupanus. 137, 141. Bjczalchida. 34<5. Hagibariic. 17. Bajazctes I. T. I. 327, 331, ad 344, Baiius. 1S0. Bajnaluka. 3"»3. Biiduinus. 180, 214. Baifa Servi.K Princ. 301, 312, 313»- 3^, 339. Balfamun. 41. Banatus Tcinefienfi» iSS- Banysko. 229. Baofus Zentjc Princ. 32S. BaptiCmus Bogomuorum. itfc, Baptilmus Chrobatorum, 22, ad f6. Bapcifvnus I. Serbloruin. 7, 22, adif^ftp. B.ii/iili>.us li. Serbloiuui. 28, «d 30, f3 , ati Barbana riuv. 9. Barbara Herm. Cel. jse Cotr* fil. 3 Bjrba-a Sigismv H. R. Ccoj* 343% Bardarius. 2:4. Barium. j8 , 79 , 256. Barletus. 361. Bartholomxus Tragurienfis E. 276, 2^279, 282, ad -?87. Bafilius I. G. I. 27, 28, 29, 35, 39 , 49, f2, ati 05, 72, sd 84. Rafiiius IT. G. I. 108. Iil , 195. Bafiiius Armemis. 159. Bafilius Svaci. E. 169. Baiihus Theifaionicenfis, A. E. iif, »17. Baliiana. 45. Batopedum. 153, 179. Beatrix Aragonia Macth. H, K. Conj. 3«$, 370, 417-Becla. 58. Betskereke. 34$. Betze. 34«, 357, 372 Belitza. 73, 14?. Bclizarius. 4f. Belizius. 37, 33. Beloiis Uiuiii tii. 137, 140, 141. Belus. 90. Bw-nediituk Abhas. ir. Bencdidus Colocen-ii A. E. 376, 33$. Bcnedicius IX. Pap». 124, 127. Benedictus X. P, 215, 232, 234^ aj^ 249, 430, 431, 433. Bentditfus XI. P. 390. Benevenram. 23. Benopia. 43. Bcrnardus rte Partna Can. 2?0. Behiardus tlagufinus A. E. 373, 3*9. Bcrtrandus Bnuidtilinus A. K. 2C9. Berutia. 19. Bihor. 3<{6, Bindin. 311. Biocliza. fl 14*}. Billriz». S 256 , 169. B:achia. 70. Bladislau6 Diocli:« Gan. 24*». Blancha Tareniini Princ'. hl. 2 ^ , 171, 373, -iu 3.75, 383, &c. Bofna Uibi. 3^3, 3?4> , 392. Bolooia* J4j «1. BosphoriH Thr^cicus. 340, 353, Brajco. 297. Brajcus Bra-iivoi fil. OrajHa Lazari S. Com. til. 31 f. Brancus Btaaiovi fi,. 335. jjranichevo. 13?, 215?, 342. jjraninurus. 'tfi. Branislaus ttaaajiavi fi». 134 , 135- ? Bran»«oba. 145. *48,154; *73,175,185,374. Branivou*. 3S9. Btanko MIu mci i fii. 302. B.anlto Ra.(ii»igtich. 297. BranLius Meagiiinovich. 297. Rranus. 84» 8<5-Bra'cvo. 343-Bratko Cou«. 297. Brazcs. ip. Brebera. 32. Brengar^us. 433. Bienuin. 144. Rruliu , li. Brusnuni. 99 Buda. 309. 34X, 3f8, 3.97, 417-liudiipuus J>. K. 06, ad 36, 40, 56, 9X , 102, 122. Budimnie. 184. Budu^ Bitux 9» 52, 122, i4f, 159, 340, 349-Bi'ga. 17- Bulgari. I, 4, 13, 2f, 27, 31, 39 , 40» 4* , 47» 43, 49, 5o , 5*, 52, f 71, 84, I" , H2, 118 , 173, 270, 309 , 364. Suna. tg. Bu KaiTum. 18?. Uurgundia. 336. Burgundiones. 6, 360. Bucumlia. I8f. Buzebuze I'rinc. 93* Bythinia. 353 ByZancium. 42, IIO- v— arraun*' montes. f. Caganus. 14. Cala 3. Calahri. 3. , Caiiittus Cnnflantin. Patriar. 290, 3°°> CalUltuf Ilt3P. 3^, 3*1 > ad 3^71 4^7, 4*5, 438. Callaiis. 42. Cailevitus Sophi* Metrop. 371' Csllimanus. 20I. Callinicius ConUan, Patriar. X47, If3,i88, 189' Callipolis. 331 »349 , 3?3- Calo Joannes Buig. 1. Caiolus Va elius Vickn. C »m. 227, 233, 235 , ad 237, 240, 24Z, 2/2. Carfiis. 42 Caifinus mons. II. Cailoria. 296, 324. Caftra nartis. 43. Cai;r:otus Scanoirhegi avus. 330. Catari, Caravum. 19, j3, 13 135,144, 169, 215, 232, 272, 391 , 393, 398. Cateliinus. 45. Catharin» Chun 1-a'zlo H. R. fil. 21P, «22. Catharina Georgii fiL 243, 3^1 , 353,369. Catharina Laur Uj'1 k Conj. 41?. Catharina Radivoji Conj. Radoil. Paulovich Soror. 414-Catharina Steph. Lini Sor. 339, 399. Catharina Steph. Thoma: Conj. 412, 418, ad 420 Catharina Steph. Thomx fil. 419, ad 421. Catiguri. 5. Caucafus mons. 5- CaufadiiTenfionis Gra os inter, &Latinos. 1. Caufa diffenfionis Scrblios inter, & Lati- nos. 2. Cermenicum. 3^0. Cerularius, 158, i*9> 37», 389, 395 437. »d 439* , Chalcedcnenfis Synodus. 41, 45» Chaldia. IIO Chalil^. 347-Charanza. 346. Chazaria. 110. Chelmum. 393- chereg. O 0 0000 I N D E X II. Chereg. 345. Cherfon. ixo. Cherfonerus. 373 , 378 , 296, 340. Checertekhelly. 346. Chihntarium. 153, I7fj 178, ad 18I , 3*8. Chingrad. 345. Chlebena. 18. Chlebiana. 32. Cnlum. 18. Cholci. 364. Chralimirus Rafllas Com. 146. Chremania. 89- Chrobaci. 8,13, if,ad ai, 23, f2,ad 61, &c. Chrobacia. 17, 19,22, 23 , 26 &c. 60, &c. Chrobacus. 17. Chryfobulum. 326, 437. Chvyibiiicum. i^i. S. Chryfoltomus. 422. Chulmia. 8« . 8f, I43> rf7,adi(?r, 184, 211, «f,2i9, 222, 314 , 377, 383» 39t> Ciarnomenum. 320. Ciafina. 410. Ciaslavu* Bulg. I. 28, , ad 39 , J7, 88, 89, 99- Cido.nirus Chrobatise R. 94 , 374. Cineites. 339, 341. Citaba. 116. Clara Euphemia Alberti II. Goritix Com. fii. 2ff, 304. Clara Valachia: Prin. 31 ft ad 318. Claudius. 42. Clemens A. E. 72, ad 80. Clemens I. P. 87. Clemens IV. P. 2of, 238, 142, 261. Clemens V. P. 23 f, ad 245, 261, 430, Clemens VI. P. 274, 27f, 276, 277, 290, , 391, 43*-Clemens Solimoruin E. Xf9. Cliffa. 14, 9f, 273, 393-Clmania. 247. Clonimerus. '84, 8f , Ciucas. 17. Cocciapor Radoslavi fil. 134» 4f, 48, 129, 378- Cognitium. 373. Colomannus. H. R. 200. Colomannus Sclavoniae D. 381, ad".383, 386. Columbarium. 342, 346. Columna S. Stephaii. 270. Conizium. Coniz. 392 404. Conftantia. 398. * Conftanriana. 42. Conftantienfe Concil. 398, 401. Conftantinopoiis. x 6,41,49, 8I, «o, i3j , ad 137, I4r, i?2,if9, 3f4'& 33 ' 338 ' 349 , 3f3 ' Conftantinopolitanus Patriar. r, 27, 41} ^ 44, 4f, fo, f2, 62, 66,' 67t gi' X10, 428,433- Conftantinus Rutg. I. 338. Conftantinus Cabafila A. E. ixS. Conftantinus Copronimus. 47. Conftantinus Deanis fil. 302 , 316. ConftantinusBefix fil. X40 ,142 ,161,378. Conftanrinus Dragutini fii. 224. 22^,231, 246 , 2*2 , ad 2f4. Conftatmus Imp. , 3f3, 3f4> Conftantinus M. I. 9, 42, 139, 3f4» Conftantinus Metrop. 46. Conftantinus MonachusG. I. 1x3,119, Conftantinus Philofo. 27, ad 29, f f , ad 75. Conftantinus Pogonatus. 22,23 ,3*, Conftantinus Porphyrogenicus Imp. 5-, 7, 13 , 14, 18, ff , 101 , 108, 19 f, 202. Conftancinus VII. Imp. I9f. Conltancinus VIII. X9f-Conttancinus Trebinx E. 169. Conrtantinus Zarci fil. 321. Conrtrilius. 117. _ • Conventus Ganerafis Rsgni Bofnjc. 404. Converfio Serblorum. 2. Coprian. 338. Corcyra. 368. Corinthus. 6f. Coronacio Bulg. R. 6#. • Cofenzus. 17. Coffanitza. 147. Coffara. 99. Cofiovo Cxnpus. 328, 331, ad 33fl, 3>r, 393 > W» 409. Coftraz. 146. Cotanitza Dux. 202, 228. Cotriguri. f. Cotzilin. 37. Cozir - Hizir. 3fO. Crajnan. 91. Crales. 227 , ad 228, 2fo, 2f8 , 3-T- Crapalus S. R. 196, 198. Cratovo argenti minene. 334. Creanum. 109 , 423. Creflimirus I. 3f, ad 37, 39, 98, 374. Creffimirus II. Vukoiniri fracer. 374. Creffimirus III. 79. Creta. 42 , 43 , III. Crifienfis Cotcus. 193. Crucra. 19. Crufedol. 187. Crufevaz. 338 , 341, 343, 3f6. Cfedomilus Belx Uros til. h.. 4. 139.-Cubracus. 14, If. Culfum. 2f6. Culinus Bof B. 142, 149, 161, I71, 374 , ad 382 , 397. Cumani. 2fo. C.rmanus Dyrrachii Prxf. 134. Cunavia. 232. • i n d e x ii. Cuftodes Scnulchri S. Sabat. 393. Cyclades. ixi. Cyprianus. 20?, 206. Cyprus. 74, "I j 188, 308 Cyrillicus. nf. S,' Cyrillus A. E. 2, 422. S. Cyrillus. 2, 27, 30, 65. I03 421, ad 425. Cyrillus Sorbia: E. 169. Czar Scephan. S. R., & 1. ^ D a j yabarz. 220. Dabizia Boi. Rex Nismolai nothus. 37J 392 , 3.94 , ad 395. ' Dabra lg+. Da1 ralii A. E. 123. PMia. 9 , i3,14,40, 43,44> 4y, 4 3*, 3*, 33, 37 , 39, 40, 4»» 43 , 58, 111 , ifi, , , r» 203, 295, 322, 373. pama us P. 44 , 43. Dam anus A. p:. 74, 77, go. Damianus de Cacara. 278. Dania 3 47, 48, fi, 6f , 82, iii. David A, E. 80. Dean. 302. 316. Dean Aicon.anovich Seru. Praf! 409. Decanus Senaftocracor S. 283. Decatera. 18, f2. Decatcra Deiislani fil. 2ftf. Dechan. 2f6, 263, 267, 16%. Dechema. 223. Decreca Synodi Spalatenfis. 106. Delmis. 28 , 32. Delmicana Synodus. 2f, 28 , ad 34, 40 , 4*, 54, 37*. Demcgous. 66. S. Demecnuf.220, 226. Demet ius. 230. Demetrius Comatenus A. E. 117, Il8> Demetrius Scephani fil. 154. Demetrius Suinimirus Chrob. Dalm. Rex. 128. Demecrius Vukazini fil. 22f. Dendra. 142. Deruanus. 21. De«nez. 19, {3. Defpen a Lazari fil.*327. Defla Urofy fil. I3$, 137 I40,|l42 , I48, I?(S 1 jr, 170, 374. Delsa prions frater jumor. 137, 142. Deftenicum. 19. J3. Diacenfes EE. 385. Diako, Diakovi, Diakovar. 383,384 . 3g} 147. Iberi. 364. Iberia. 41, Iconoclaltac. 47 , 52 , fj. lconoclaitarum Hxrxfis» 1, 47 , fl. Iconomachi. 47 , 49. Idaum. 43. leliza Niifenfis. 149. leliza nobil. Bofnens. Tvarki Conj. 393. Iellah. 219, 223 , 33). leremias. 342. Ierico 73. Ieflovo. 369. Iguibegus. 334. S, Ignatius Conftant. Patriar. *, 2 , f0 , 51 » 52 , 54 , ff , 6S , 78, 79 421 , 422 , 424, 426. Ikakus -Turcarum D. 393. Iilokinuin. 30 , 41 f. Illyricuiu. 6 , 19 , 26 , 27, 32 , 40 , 42, ad 4f , 47 , 48,49, f* fj, 6i , 110 T 364. Illyrii. 363. Imaus. 4. Imota. 273 , 392. India. 4. Innocentius I. P. 44, 48. Inuocentius III. P. 68 , 69 , ad 71 1*4 , If7, 1*0. ad 174 , *38 375,379, 380, 428. Innocentius IV. P. 202 , 376 , 386 , Innocentius VI. P. 274, 2^7,281, »83, 23S, ad 295 , 304 , ad 333 , 436 , ad 438. Innocentius VII. P. 360. Inlcripuo Cyriiiica. 21 f. Interregnum. 57. loannes Aenus. 7*. Ioannes Albenlis E. 174. Ioannes Anconitanus E. 104. Ioannes Apocriliarius. 29. Ioannes A. E. 46 , 75 , 80. loannes Aflanes Bulg. I. ify, rg6. loannes Auranx Prior. 348, 393. loannes Bapc. Scalabrinus. 198. Ioannes Bacazes Ct. I. 1S0, ad ig2. Ioannes Bladisiavus. 69 , 71 , 80, S9 * 99 , 124. loannes- Boriizlb. 3"*2. loannes Bofanchich. 331. Ioannes Cancacuzcou*. G. I. 270 , 273 , 297 , 300, 30+, 307 , 3^8 , 3-7, 3*8- loannes Capellanus. 70. Ioannes Capiftranus. 3*6 , 362, 363 416, 418. Ioannes Carvajallo Card. L. A. 36$, 402 , 408 , 417 , 438. Ioannes Caltnoci Scanderbegi fil. 368-Ioannes Columna Card. 181. Ioannes Comnenus A. E. 73 , 1*9 Ioannes Comnenus Lazorum R. 227 Ioannes Coinnenus G. I. 73 , 334, 3p, Ioannes Covaciiich Vajvoda. 40?. Ioannes Cuinanus BoU E. 383. Ioannes de Cafjemano L. A. 164, ad 170, 379 , ad 381. Taon* i n d e x ii. t( toannes de 6rez. 236. Ioannes de Monclin. 236. [oanncs de Rhcno. O. F. M. 311. (oannes de Scepuiio Transylv. Vojvoda. 416. joannes Defp. Sceph. Caeci Hi. 370,371, 37*i 439- ^ loannes Dioclienfis. A. E. 168. Ioannes Duclini Catari E. 169. Ioannes XII. Conitant. Pacriar. a®8. Ioannes Dux. 107, 199, aoo. Ioannes Forminus A. J£. 104, iof. Ioannes Frakvorum. R. 273, 276. Ioannes Germanus Macuuiaruia Stru- dor. 3J4. loannes Gondola. 341. loannes Gradenicus D, Venet. 304» ioannes Gregorii Cieci fil. 368. Ioannes GurLiielmui» de Mautredis. 295*. loannes Henrici IV. Goritiie Com. fii. 369. loannes Hervoja. 396, 398. loannes Horvach Clirobacia:. B. 393. Ioannes Hunyades 349 ,ad 377 , 351, 416. . Ioannes Juitinianus. 46, 3J4. Ioannes Lacupenus. A. t. 7f. ioannes Machvx Metrop. 405". Ioannes Marnavicius. 399. 402. ioannes Maroch Machvx B. 338. loannes Michauiis Bulg. I. iu. 26$ , 366. loannes Olearius. 406. loannes O. S. B. 177. Joannes O. S. D. 259. loannes Palatologus. 470, 473, 497, 306, 308 ,309,315, , 320 , 333-loannes Paiatologus. Vi. G. I. 236, 3621 437* toanne» Panphyperfehaftus. 26f» loannes Polacinenlis. E. 168. loannes Pozza. 254. loannes IV. P. 22, 23, 24. Ioannes VII. P. 347, 359- Ioannes VIII. P. 52,60, ad j 74, 8o> 103, 44f» . Ioannes X. P. 26, 81, ioi ♦ ad 107,425. loannes XI. P. 108 , 433. Ioannes XXII. P. 224, 231, 24f , ad 248 , 2J2 ,-257, ad 261, 389, 390 , 435» loannes XXIII. P. 360. loannes Rauenatenfas A. E. 24, 40» loannes Sebaftocrator 447. loannes Skacich Vajvoda. 409.. loannes Theffalise. Princ. 204. Ioannes Theuconicus E. ex 0. Praed. 383. loannes Trani E. H4. Ioannes Unclis. S. R. 321, ad 326. loannes Vukafmi fil. 324. loannes Zimifce. 69, 7f, 80, 94 > 100 k 159. loaniche. A. E. , & Patriar. 187, 289 » Ionium. 270. Iornandes. 10 , ii, i4 , 44. Iofephus Conftanc. Patriar, 362» Iofcphus Diaci. E. 38f , 401. Iofephus Pauli Defp. fil. 363. Iosle. 18. Irene Augufta.47,195.,22^,230,437, afo* lrene Lazari Defp. fil. 379 , 363, Irmes. 346. Irvanograd. 338. Ilacbegus. 342 , 347, 416. Ilacius Coinnenus. G. I. II5, 143. Ifacius II. G. I. 147 , If4, ad 15-7. Iiacus G. I. 342 , 343. Kaias Hieromonachus. 346. Kcum. 43. Iskra. ii. 333. Kter. 12, 13, Iii, 270, 296 , 376» lftria* 32 , 37 , ad 40 , 111 , 297. Iftrus. 42. Italia. 3 , 10 , 47, 49 , 179. Ithagun. f. Iuras Illych. 267. Iuftiniana 4f, ad 48 , f 1 , 72. lultinianus I. G. Imp. n , 14, 13 > 45 , 64 , 71, 74. Iuftinunus. II. G. Imp. 22. Iuftinus. G. Imp. 13. Ivaniiius Draginae junioris fil. i3f , 139 , 142 , 377-Ivanopolja. 368. Iztok. 148. K. I9o* 270,281, 389 , 438» Inaunina. 499» ICanchulikak. 147. Karavid. 267. Katunar. 337. Kelmekum- 309. Keve arx. 173. Kluciium. 413. Knenus. 87. Koncha. 369. Koifarichi. 327» Kolfniza. 369. Kovinum 359. Krajnanus. Kralyevze. 219. Krafemere Terpimere fil. 2f, Krefevum. 373 , 381, 3g4l Kriavaria. 357. Kribafa. 32. Kris - Caganus. 13. Krufevaz. 3J2. Krufedol, 371. Kucheva. 219. Kupinik. 3J7 > 370 tfu Kyr - Alexius. 135. Kyr-Helena. 214 , 21 f» Kyr-Sava. 177. i8f» Pppppp2 r- It i n d e x ii L L. 'abinezft, 19. Lajuin. 14). Labus. 33. Lacapenus Rom. Impi 74 , ad 80, zd 88 , zog , IS9. Lacrcnna. 131, 132. 1-aczko Moidavorum. D. 3C9. Ladislaus BaiLradus Yaia. Princ. 314 , ad 319. Ladialaus Lihiriacus. 39 Ladislaus ds U/ljk. B. 41$. » Ladislaus G.:ra Nicolai til. 3 Ladulaus Ioann. Hunijdis hl. 3fr , 357 369 , 417-Ladisiaus More de Chio!.a. 415. Ladislaus Neapolicanu» Caroli parvi fil. 394 > 396 , 327-Ladisiaus polthumus. feu Uladislaus. I. H. R- 3f° » 3'f , 357 , 361 , 416. Laaisiaiib II. BcUe II. fi|. H, K. 141 , 374- I.ad s.aus IV. Chun, H. II. -203 , 210 , » ^ "9,ad , »375»'387,388, 4^, ladisiaii» bzih-yi. 357. LadisLui Tranfylv. Vajv. 22f, 226. 244 , 453 , -54* Lal:s.avus. 37. Lagulta. 230! Laia Schacliines Muratia D. 330. Lapus. O. S. U. 239. Laurencius Bos. E. 384. Laurencius de Ujlak Nicolai fil. 4rc . 4i6, 417. Laveria. 302. Lazarus Brankovich. Vuki fil. 33f. Lazarus Georgii Defp. fil. 345,348, 3fo, „ 358, 359, 363 , ad 37^ Laza.us M. Knezius. 354. Lazarus I. Greblanovich, Com. , & S. Defp. 302 , 303 , 3o5, 303 , 319 , 320 , 324, ad 335 , 342 , ad 344 , 39^, 437. Lizarus II. * Defp. 324, 328, 333, 337, » 344 , 438 , 439. * ediauenfis K. 219. Legeih Cidomiri nochus. 89 , 96. -jta. Lencodocla. 18. ' Leo Acridanus. iI2 ad II9 Leo Allatius. 78. 9 ' 43 ' 4 Leo Apocrifiarius. 29 I eo A. E. 7^ , go, ' . J-eo Arincnus. 47. Le0 Bungus. A. E. Lco Cardinalis S. Cruci» 71, m l7r Leo Chazarus, 47. ' ' '3 ' 7S' Le0 Ilaurus. 47 49 . ^o Preneftinus. E. 104. Leo Kabduchus. gy. Leo Kuchenorum D. 221. Leo Sapiens. 2, 7, , aJ 73 } 85, iot. ' Leo II. P. 45, 47, 43, 108. Leo IX. P. 113. Leonardus Auleris Com. ij5. Leonardus Tocco Cephaloniic Com. 353, Leoncia A. E. 158. Leontius Balbific E. 159 , 423. Lcfnez. 19 , 53. Levcle. 145. Liburnia. 37, 40. Lica. 32. Licinius E. 107. Licinius I. 3, 4 , 139. Liega. 3. Lim fl. 91, 100. Liplian. 145. Lippoa Comir. 322. Liflus. 9, 43. Liturgia. 30, 103, 10? , 114. Ljubumirij. 139. Ljubomirus Rnlfijt Zup. 135, 139, ip. Ljucomirus Kalfijc Zup. 9) , ioo , J. Ljutovid Chelmi Princ. i35, 141. Lobelius. 17. Locris. 124. Logoi heta. 270. Lomniza. 271. Longobardi. 3, n. Longobardia fg. Lotharius. 33, Lubclia Cachjrinx , & Steph, Thomiflevich fil. 414. Lucabere. 18. Lucius. 8 , 22. Ludovicus Bavarus. 249. Ludovicus. Cjrd. Ludnvicus Frai.c Com. 236. Ludovicus Francorum R. 414. Ludovicus Pius 3y , 3g." Ludovicus I. H. R.' } 28t> at! ipr , 293» 196. 298 , 304, ad 317 , 322, T ad 328, 391, ad 39y. Ludovicus II. H. R. 4x5. Ludovicus II. Fr. R. f9 Luipoldus Aultiia: D. 249. '' Luitprandus L. R. 223, Lukj. i39, 143. ' Lupus. viJe Vukus. 363. M. M acarius Achrida:. A. E. Macedonia. 5,9 , 13 , 27 . 32 41 , . 45, 4*. 47, 48,55, 32, 243,271, 296 , 364. Macfovia. 200, 2ot. Macfva. 210 , 219 , ad 222 , 254, 32S , ™J17> 375 , 387 , 417- Madafbercus. E. L. A. 87, i©7. Maeotis. 6 , 14. Magdalena Ladisl. More Conj. 415. Maho- INDEX n. jylahometes I. Bajazetis fil. 333, 33j } Matrimonia inter Latin., & Serbl. prohi- ad 341* bita. 244. Mahometes II. 352, ad 361 , 367, 368 , Matthaos Canucuzeni Iokn. filg S73, 300, 3& > 38f, 393, 407 , 4*3 , 3®1- 417, ad 411. Matthaeus Genadius E. 117. Manichxi. 310,311,404, ad 407, 409, ad Matthseus Monachus. 326. ' 412. Matthxus Trenchinieniis. 244. Mantua. 409 , 411. Matthxus Zrieva. 254. Manuel Cantacuzenus. 273. Mauririus. II, 13. Manuel G. 1. 135 , 141 , ad 144, 148 , Maximus Monachils prius Georgius didus. 157 Manuel I. Patriar. iga, 183. Manuel II. Patriar. i8a. M.tra Lazaritil. 327, 328, 333» ad 336, 34i. Maraua H. 352. Marcimus S. Metrop. 405. Marcomir Brankovich , Poduiniae Vajvoda. 409. Marcus. 131, 136. Marcus Aiexandrix Patriar. 433. Marcus Jaksich. 371. Mircus Kra.yevich Vukafini fil. 324. Maicus Kukani, 235 , 237* Marcus Scutarcniis. E. 276. Mare Adriaticum. 6 , 13, 18« Mare Balthicum. 6. Maria Comnena. 157. Maria Geoigii Deip. fil. 343 , 347 , 352 9 358, 3*8. Maru loannis Defp. fil. 372. Maria Ioannis Palxologi hi. 315. Miiii loannis P^niii^elebaiii riJ. 265. Maria Lazari De!p. fii 359 , 3*7 , 4*4-Maria Lazari S. R. fii. 328. JViaria Ludovici I. H. K. ril. 393,394* Maria Manuelis fil. 157. Maria Palxologa loan. Caefaris fil. 255. Maria Steph. V. Ii. R. fil 253. Mariza H. 320. Marinus A. D. Antibar. 207, 212, 214. Marinus A. E. 61. Marinus , D. 49 , 65. Marinns O. S. B. 157. .Marinus O. S. Fr. 205 , 20«. Marinus P. 64, «8, 71, 7*, 80-Maruius Refti. 341. Marinus Saracca. 199. Marion. 43-Marmaen. 8«, 87* Marna. 319. Marniaua. 319. Martianopolis 42. Martinus Abbas. 23 , 24 , 2f. Martinus Antibaren A. E, 232. Martinus e Francia 25. Martinus P. V. 3^°' Maffiliani. 159- „ Mathias H. R. 35i 359 , . 3*8' aa 370, 410 1 3,1 4i4 , 417 ,4»<>-Maticus Toiacius Co.n, Kevienfis. 345» Matis Felda. 219- , , ' Matko Talvejus Sclavoniae B. 348- Q ^ ^ ^ q q 371,439-Mechiiaus Nemanis frater. 14S. Mechinetes Europae Beglerbegus 359, 413, Medon. 145. Megyretus. 19, 53. Meleda, Mcleta lmp. 19, 157, 420. MeSfit. 3. Meificani. 3. Meiphia 133. Meiunum. 23«. Menidbegus. 41«. Mcntulus Mulatius. 247, Mefembria. 300, 353. Meith. 34S. Metanaita:. 78. S. Mechodius, 2,30, 55, ad 59 , 66 , 74, ad 78,80,103 , 105, 4", 4^4, ad 426. Methodius Confiant. Patriar. 28, 29, 47 , Methodius E. 178 , 183 , 434- Michaei Amoxieniis Ba 242, 250, 254, 161, 316. Michaei Steno Sibenici D. 398. Michael Stva/imiri fratr. Bulg. I. 317,31$. Michael Summa Scopicnf» A. E. 264. Michael Szilagyi 357. Michael 14 1 N D E X fl. Mlchael III. I. 29■ , 48, f2> ft. Michael Venec. D. if 332 , ad 336. Miliza Lazari Defp. fil. 379, $6$. Miliza Vratki fii. if4-Miliza Vukazini fil. 312, 324, ad Millieua Lazari fil. 327 , 334, 33?. Miloz Kobilich. 327 , 331 , 332. Milos Ledenich. 297. Miiutinus Vrofius. II. Steph. fil. I9y, ai 401 , 208, «4 , 2if, 218, ad 23T, 04? , ad 2fo , 2f2, ad 2f7 , 161 , ad 26f , 388,429,430, 434, 43f , 438- Mirche Valchiae Vojvoda. 336 , 339. Mirko Vajvoda. 297. Miroblavus Bosna: B. 387. Mirosiavus Della: fil. 140', 142, 161, 3*%. Miroslavus Hvalimiri fij. 98. Miroslauus Steph. Lini firat. 389. Mislauus 37. Mitislaus Leonis frat. 221. Miadinus Bofn. B. 231, 24f , 248, 37f 388, 38?.. Mlauu n. 371 Mocrifich. i8. Mocrus. l8 , 19. Moefi. 42. MoeU 13, 40, 42, ad 48 , Sf > tftf * 82, iii , 427. Moldaui. 327. Moidauia. 316. MomciJo. 409. MomciUus Thomanovich VfTorse B. 409. Moneta Regis SclauoniK. 192, 193. Moneta Karuli Rcgis. 193. Monopia. 43. Morabus. n. ?g , 86 , If2, 369. Moraui. $6. Morau-a. ft, 7f,78, 79, 80 , 92, i8f , 424. Moraviza. j^f. Molcouia. 201. Mo.« Mja2at,!S fiL 333 ' ad 338- Moles Monachus. 326. Muchlo. 17.. Mundu». ii. Muntimerus. 83 , 84 , 8f , $0. Murac Dragoman. 334. Murat Suiun. 319, ad Multaia. 341-. Muiiilmani. 330. Mygdonia. 302, 316. Na N. Szol&s. 41 f. Naifius. 43. fcarentx. i8, ja , <&, 82 , ifr , iffc, Narencani. f3 , ff , f8 ,19, 66, 44g. Narentanorum baptifmus. 59. Narencum. f 3 , 66 , 392. Narona. 392. Natalis Dulcinenfis E. 168. Nacalis Nonenfis E. 408. fclationale Concilium Spalati. 104, t^f» Neda Siinonidis tiU 224, 2f2, 2ff,Wr ad 267. ' Keemefion. J\j6. Nelipenfes Croatix Comites. 394. Neman I. Draginx fenior fil." 13* , ^ U9, , ifi, ifS, 1^8, 161; 424 , 428. Neman II. 148 , 149 , ifi. Neman Crapaius. 191. Nemanes Scepanus. 4. Nemania Stirps. 4, 138 , 139, itf^ 421. Keinaniorum StetKma. 149, ttf. Nerodimie. 299 , 303. Neltegius. 278. Nefum. 2fo. Nevefina. ijfc, Niagul Valachix Princ. 371» Nicxa 47 , 178) ad 183, I9t. Nicephorus «elp. 300, 30!, Nicephorus Pacriar. 14. Nicecas. I» Nicetas Oribha f2. Nicecas Pedioratus ii4. Mico Monachus. 325* Nicodemus A. E. 2ff. NicolauS I P 29, 48, 49, ff, fa ft 67, 72 , 242 , 42f ,431 4,2. Nicoiaus III. P. 203. ' J Nicolaus IV. P. io3) i0f > ad 214 ,uS, vv . ' » 231 > 238, 242, 152 Nicolaus V. P. 361 , 406, 40?. Nicolaus ab Ujlak Bofn. H. 414, a:1 41 f, 420. ' * ' * Nicolaus Altortianovich Valievi Vajv. 40,'. Nicolaus AJtomanus. 302,314, 326,324, $2f , 392. Nicolaus Bolnx D. 382. Nicolaus Buchia-. 270 , 273 , 2ff , 27K. Nicolaus Diaconus. 117. Nicolaus Firmanus. 288. Nicolaus Gara Macsvx B. uein H. Pabti* nus. 327 j 344. Nicolaus Harfevich. 320. Nicolaus Iacobus Tella. 407. Nicolaus Konth H. Palat. 306. Micolaus Modrufienfis E. L. A. 41*. Nicolaui Myfticus. ioi , nc. Nicolaus Oitienfis. L. A. 232. Ni-o- lttDEX H Vicolatfs Wo^anelli. 199. * Kicolaus Sibenicenfis. 408. Nicolaus Strigdnienfis A. E. "308. Nicolaus Zupanus. 296. Nicopolis. 42, <*5, 334., 339, ^6, Nilus Doxopater. Iio. Nina. 32. Ninoslaus Bof. B. 37* > tyfc Niffa. 145 , *d IS2, 156 , 219 i Milta:a. 148. 224. Nitria. 78. Noga Tartarorum Chan. rSo4. Nona. 32. Noricum. 43. Novx. 42. Noviodunuth. Novoberdum. 324-, 343 /348 35& Novum. '273, 392. Nugrado. 18. Nyilas. 34& O; 0, 'bbiehum. t^y. Obrad Ceonich. apf. Ocbrida. 296. Odryfii. 327. Odylius. 42. Oglieia Defp. 31&. Oichiniumh 9. Olezar. Oiiuerius S. Defp. '283. Opsara. ?8. Or Caganus. ifc Orchanes Turc. Imp. Organa. 14. Origo Serblorum. 3 , 4* Orontius. 18. Oroiius. S. R. j. 196, '249. Oroiius III. S. R. 258, 260, ^ Oroiius IV, S. R. 293 , 298 299, 304. Oriaua. 349.1 Orthomarcus. 4^. Olior. 346. Ottoja Chriftich. SbC ft. 37f , 393) 394 > ad 399. Oftrogothi. H. Oftroiius, 10 , ad 12. Oftroviza. 348, 393'» 3'97. Oftroz. 19. Otho Boh. R. 494 j -88. Ottocarus Boh. R. 209,221, 3^5 »3$?» Ottogora fL J. Ottogori. Ovcfe - Poiye.2f& P, D I adulachus. 347* Pagani. 18, 39, Pagania. 7 tg, 3«i35i «*» 8? , , 93- &e. Pagamnus Dulcinenfis E. 407. Paiecha. 121 \ 124. Paiimirus S. R. 89 > , 99. Paimanius Teutonicus. 283. Pannonia. II, i9, 19 , > 4&> 43 v . 57 > 75 » 82. Pannonii. 42. Pantalia. 43. Panydum. 3^5". Papa Bofnas. 3'gi , Papa Sueti. 29. Papicius mons. 1'fO. Parathalailia. 32. Parchevius. 302. Parchia Dabilli* filitfs. 592. * Paromilad* Parvos Draginsc feii. Ifil. ttf. ParVoslaous Tihomili fil. vL Pafabegus, 34.1. Pafchaiis Relti. 340. -Patarena toeiis. tft > Y 405 > 439-Pttareni; 378 , ad 384> 38*, 39*,$94> -402, 403 , 408. Patra. <6"f. Patrtmonia S. Pdtri. !tl9. •tauliciani. i f9. Paulimirus. 30, £8 > *d 94, 9f , loo •, I02, 426. Paulus -Anconitanus E. 6f, Psrtilus Birinius. 27% Pauius Brani fil. 86, 93. Paulus Brimi -Marchio. 340) 345. Paulus Chupor. 398. Paulus Cubretich ■Zvorniki Vajv. <40J * 409. Paulus Culifich. 392. Paulus "de Briberro t)al. rCrba. ft. '2IO > 230 264 , 375 , 388. Paulus Dtocletanus. 45. Pauius Gregorii Cveci fil. 363. Paulus Materango. 246 , 247. , Pauius SoiaVonia: B- 4/4. Paulus li. P. 4f'2 i 414, 4I> Paulus Smyrnenlis A. E. 307. Paulus Troiius. 354. Pebica. 267. Pechia. 162 , I78) ad tfcl J, S96, Peczer. 346" Pejaffovus Michaelis R. fi!. 136. Peiagonia, 266. pcloponefus. tli , 224 , 33^ PeVegrinus E. 396. Periclizes Muftaia. 339. fceriitetin. 359. jPerperum Moneta. it6> > t»eriae I3. Pefcnta. 32. q q fj ir Pefen- I N D E X II. 1'cterrivc. 346. Petricha, 299, 303. PetrisJaus S. R. 89 , 97, 9j, leg. Pctrouze. 21,9. Petrus Antiochenus E. 117. Petrus Aragonius O. S. Fr. 390. Pctrus Card. 127 , 130. Petrus Chulmix. iya. Petrus Covachich , Pougna Vajv. 409. Petrus de l.una Anti - P. 360, 398. Pctrus Dioclienlis, & Antib. A. e. iao, 126 , 127 , i3I, i3a , Petrus Diues. 236. Petrus Drivafteiuis E. 168 169 Pecrus H- R. 367. Petrus Karagich Scopienfis A. e, 264. Pecrus L. A. «2 , 6f , 43<5. Petrus Paulovich Vajv. 405^ S. Pctrus l. P. 433. Petrus Saux E. 213. Petrus Scutarenfis E. 168. Petrus Siculus. 159. Petrus Simonis fil. S. R. 69 , ad 71 84, 86, 92 ,93. 7 » Petrus Suacicnfis E. 313. * Pctrus Thomafinus PaCtcnfis E. 277, -Ro 282, 284, 287, ad 290', 293! 295, 304. ' Petrus Vajv. 333. Fhxrx. 269 , 29« , 300 , 303 , 306 , 319, 320. » 3 j , i , Phalunercs. fg , 50 , Phara. 19. Pharus lns. 406. Philippopol«.^,47 , Ifi , IOt Ift 5 Philippus A. e. 7f. rhilippus Firmanuin E. L. A. 201 Philippus Francia: R. 22r. Philippus Mediolan. D. 3tf0 PhUip4„Vx„e„ti„„r3t>-S35)S4fj rhilot. 203. Phoca. 13. Photius. 1,2 t i-i .. „ Sss fli' Pi&avum. 239. Pignia. 100.' ' Tilota. i4f. Pincius Princ. 9*. Pinus. 33 Podgoria. 89, 98« Podrima, Podrimia. I4f , 599. Poena Principem fufferentis. 107. Poeonia. 266. Polatina. 121. Polatuip. 232. Polonia. 322. Pomoraui». 145-. Pontus Euxinus. 41. Porga. 17 , 24 , 25 , 31 , 32. Porinus. 31 , 37 , 38. Porphyrogcnitus. 8, 13 , ad , 19, J3, ad 56, III. &c. Pofega Comic. 222. Pofonium. 244. Prxhalis. 45 , 45 , 53 , 66. Prjcbulus S. Cxlar. 283. Prx-judiciurn. 2. Prxslava. 99 , 109 , 309. Prxualis. 9, 12, 13, i8 , 42, 43,48, <>5, 82, 111, 124 Prxualitanum Regnum. 8, ad 12,1 5 ,42 P«ga. 358- Prealimpus Thefialix Prxf. 300. Prxchvala. 85. Prcdilauus Steph. I. fil. Saba II. d.clus. 191, 199, 218. Prehmirus S. R. §9 , 92 , ad 100 , to^ , Prehamus Bulg. Imp. 69, 71 , 72 } 85' Prefthlauus. 88. Piialupus. 296. Pribazius Lazari Pater. 328. PribelUabus. 84 , 85. PribillJauus. 35 , 3« , 38 , 39. Pnlaz. 328. Prihshxa. 297 , 324. Primislauus Urolii fil. Zupan. 137 , 140, 141. Prinus MonS. 373. Prifrend. i84, 18> , 229, 263 , 269. „ *73, 324, 35*. Priftina. 143, i98, ^ f ^ , 329, 333 409» 424-Proconefus. tif. Procopius. Io, ti , 12. Propontis. 110 , 361. Profegoes. 3f , 39 , fg< Protogenes A. E. 7f , 78. Prufa. 332. Ptolomxus Sxculi ll. Scriptor. 4, f, 6. &c.' r * » >> Q. Pius II. p. 'o. x3f. PJeba. 32. ■ » 324» Plochnik.' ,2o Piinius. Plovidno. 337. ^uadi. 78. Wuatuor Patriar. r88. «uatuor Reges iniqui. 16 , 5t. «uatuor Vukafini fil. 324. «umtjue fratrum Minorum Marljium. _ 3^4- Suinque Lazari fiJix. 327. ' R I N D R. Rabna 145. Racfa. I93. 194. Radeltum. 320. Radich Bobovaz PrseF. 413. Radigradus. IOO. Radimirus Radmirus. 1®, 12 > 16. Radivoi Jabianovich. Jaicae B. 409, 414. Radivojus' Jaicae B. 40. Radivojus 'Vladimirovich CUrix Com. 405, 409. Rodogxltus Bof. B. Rodosiabus. 3f. RAdoslaus. 9t 131 , 134 424. Hadoslaus Kuflite. K. 201. Radoslavus. 35, ad 39, 89. Radoslaus D.aguix jun» fil. 135, 138 , 139. > 377- Ridoslavus 1'aulovich. 414. Radoslavus Sicpham fil. 176 , 179, 180. 191, ad 197 , aio. Radulus Valachix Princ. Ragufa , liagulium. 23 , 5 a > fg ,90 > 9f , 99, 123, 12?, 128> ad 137, 143, 273 , 30*, 3*o > 340 > 3** > 3*8 , 37?> 378 , 389 , 394 > 40* > 407 > 414« Ragulini. f8-Rukos. 372, 41*. Rama. 141 , 203 , 374. Rauina Kadoslai fiJ. 134« Kaoffru. 297. Raofsiau Lcdenich. 297. Rasbivojus. , 36. Rafcix iniigne. tpft Ralcus Nemanis. fii. 147. ad 149. Rafcus Steph. II. fil. 151. Raie. 43 , 82 , 83. ' Ralfj. 184- liailia. 29 , 35 > $4 > 55 i > r4* > 14? » > 157 > ad I5i > 169 > 245 , 256, 437. Raftoza. 18-RaUlium. IS- Ravaniza. 33® >. 333 > 34* » 348-Raziaria. 43 , 82. lleace. 206. Rekeuska. 145. Religiohis Chriitianae primrodii apud Se^ blorum. 6. Religio Serblorum. 40. Remefiana. 43. Reifana fl. 333-Rha fl. Rhegium. 6f. RhodOpe. 42, 316, Rhofma. i8f. Rifena. 18-Roasaulieh. 334. Robertus de Bairulo. 255. Robertus Gvitcardi Sicil. R. ex il Rodp. 333. Rogerius Siciliae. R. 132. 333. Roma. i , 6 > 7 , 19 , 23, 24, ad 47 > 37 > »d 47 , f5, f7, 5i, 69, 80, 128, 232, 317, 318 , 3*8 > 4«>3, 418 , 43° > 434 > 435. Romana Sedes. 2,6,7, 27 , 34, 61, 70 , 162 , 163 , 170 j 175 , 211. Romania. 187 > 207, 302, 309, 324, 349. Romani. 5, 7, U , 23,2?, 35 » 39- &c. Romanus, B. R. 69 , 95. Romanus Patriar. 27, 40 , ad 55,69, 71, 81 83 > I0®, *°3- Romauus. II. X24. Roia. 52. Kofius Urus. 198 , 200, 201. Rudmk. 271, 358. Rufus. 41, 44. Rugerius de Invilia. 256. Rugii. 5. Rugovo» 263. Rusna Stepbani Dufiani fi. 273» Rufli. 69. RuilU 41. Ill , 201 , 354. s. S* Saba prlus Rafcus didtus. 149, 15-3,1 jg , 152,175, ad 187*190,191,196,197, 325,428 , ad 430 , 434-Saba IV. 289 , 290. Sabari. 5. Sabinus Canufinus. II. Sala 5, 389- Salankamein. 346. Sale. 373 , 399. Salenes. 19 , 53» Salona , 14, 15, *2 4 29, Saionitanus. io. Samo. 21, Samuel Bulg. I. 69 , ad 71 , 95 , ad 99, 119, 124. Sandales Bof. Vajv. 397 , 398. Sandales Chranich Chelrni Vajv. 327- ,338, Sangiagbegus. 341. Sanna h, 413. Sarabus fl- 4. Saraceni. 52 54, 58, 62, 65, 89» Saracia. 347. Sarajum. 373 , 383-Saramirus. 20. Sardica. 43, 78-Sarmatae. 363. Sarmatia. 5. Sathaniel. 160. Satimirus. 20» 21 , 25 , ad 29 s 31 , 35 , Sava. 212. Saverftia Angelina Steph. CocCi Conj. 358, 370» Rrrrrr Savia. 18 1 N D E X fl. Savia. 42 4$ , Savus. 6, 79, 92, US , If* , 193 » 219 , 270 , 27», 343 , 357 , 37°, 373 , 384-Saxones I06. Scanderbegus. 3fo , 3fr , 361 , 3*2 , 369 , 408. Scarduna. 273 , 349. Scardus Mons. 9, 82. Sciarenik. 303. Sclavi. 3 , 3f , 61, 81 , 89 , Sclavonn. 22 , 122 , 193 , 3*4 > 373 , 383 , 437. , , Sclavi niie nummus. 193 , ad 196. Sclavorum Reges. 193, ad 19$. Scorda. 9, 43,4*, «1 , 232. Scopia, rf2, 2 f-Segligonum. 266 , 298. Selimirus. 10 , 12 , 20. Selybria. 337. 3^3. Sem - Antini roontes. 4. Semendria. 347. 348, 3fl , 3f2, 412, 416. Semlinum. 3f<5. Senx. 411. Senco Madieni fii. 392. Senderovia 3 , ad 3^9. Sera. 3. Seralium. 384. Serbia. 121. Serbli. 1,2, 3 , 4. &c. Serblia. 3, 6. 19 , 22 , 26, 29 , 30, 33. 49, f2 , ad 66, 82, 83, 122, ifi , &c. Serdar. 197. Seres. 202 , 26f , 319. Sereth. 289. Sergius. 62 , 79. Senes Archi • Epiicoporum Bulgarix. 78 , . 79' Series Serblix Regum. 37 , 38. Servia. 4, 18 , 40 , 67 , 87 , 203. &c. Servix Synodus. 436 , 437. Scrvus. f. Severinus. P. 22. Sgurus iyy. Sibenicum. 273 , 393. Sicilu. 66, 360. Sidraga. 32. Sigismundus H. R. 334, 33* , 34r, ad . 345, 348 , 3*0 , 38* , 393, 41 *. Sigismundus Stcph. Thomi Bol. R fil 4*9, 420. ' ' Siman Bafia. 197. Simeon Bulg. I. 69, 70, 81 , 85 , ad 87 , 92 , ad 9f , ioi, 102, 107, 124. Simeon O. S. B^ned. 1*7. Siineon S. 11. 423. viJt Stephaaus Su meon. Simeon Steph. Coeci fil. 26% , ad 268. Sirneon Sce >h. Ne;njnes M hmcIijs. 147 149, 153 , 175 , 17*, 181, i83 ' 4*8- Simeon Stephani P.iter S. R. ifo , ad 1 f 2 , 162 , 170. Simeon Stephani Vrofii III. frat. 289 ad 302 , 307. Simon Asceta. 321. Simon Subdiaconus L. A. 164 , ad 170. Simon Zjchlumix E. 169. Simomdes Andronici II Imp. fil. 21 j 223 , ad 231 , 24/5, 2J0, 253 l ad 2ff. Simonis Pocra. 321 , 326. Siinplicius P. 48. Sinanbeg. 346. Sinanbeglerbeg. 346. Singidonum. 43. Sipontum. 23 , 93. Siricius. 44, 48* Sirok Dragmx fen fil. 13$. Siiinanus Michacli» Bjlg. Iinp. fil. 265 , 3°9- Silmanus Scraz:miri frac. Bulg. 1.95,315,3x6. Sicniza. 332 , 336 Siva. 97. Sixcus III. P. 4f , 48. Sixcus IV. P- 418, 419. Skofnf. 267. Slava Vulaici fil. 303. Slavani. Slavi. 4. ad 12, 21. Slavini. 4. Slobeni. 4. Smederova. 219. Smilza Bulg. I,np. 2ff. 26J. Smvrna. 271. Solimannus Bajazetis fil. 333 , ad 337. Solimannus Orchani fil. 272, 273. Soliinannus Turcarum Imp. 372, 41 f. Sonluk. 219. Sophia. 229, 231 , , 3^6 , 3n. Sopota. 196 , 157 , 2ir, 2if, 216. \ sorabi. 3,4, 6. Sorbia. 145*. Spalatenfis. 20 , 21 , 3 Spalatum. 23 , 29, ad 104, 379, 38i , o 393,39* , 397 , 42*. Spreza. H. 373. Srebernikum. 306, 340, 343 , 344. Stagnum. f. 18. Stagnum , & Ponta. 274. Stavani. f. Stepco Dalm. tCroa. B 210, 37f 388. Stephanus Boislavus. 99, 119. Stepha. I N D E X n. 19 Stephanus Bofnae B. 272 , ad 273 , 3-M. Stephanus Boina:. E. O. s. F. 38f, 406-Stephanus Bol. Princ. Thoma; lt. fil. 358 , 359, 367. Stephanus Budenns Eccl. Prsepofitus. 202. Stephanus Chnttich Thomae fil. 407,' 4> 438-Stephanus Cidcmici fil. 83 , 97 f Stephanus Comts. 131. S. Stephanus Conlunc. Patriar. 1. Stephanus Coflanch Herzeg S. Sao'*. 409 410,418- ' Stcphanus Cauacia VukafG fil. 39^ } 42I< Stephanus Catiotnanus Boi. b. 375' 3^7' 395- Stephanus Crefimiri II. fil. 37^ Stephanus Crifpus Diaceniib E. Stephanus Dabilia BoL R 3^3. Stephanus Dragutinus. S. h. 209 210 214, 318 , ad 229, 234, '245. ' Stephanus Dulianus S, Jl.)U I. ig? 195 , 255 , 391/43* , »<* 437- Stephanus Dubanus Stephani S. R., Sl I. Cccci fil. 264 , ad 267, 269, ad 277 , 383 , 386 , ad 390, 397 , ad 259, 304, au 307, 317, aa 33o , 336, ad 338. StepHanus ex V ojacia nothus Bof. R. 412, 416. Stephanus Gejza: II. H. R. frat. 157. Stephanus Gtorgii Delp. fil. 345 , 348 , 358, 359 , 363 , , ad 370. Stephanus Hertzeg. 416. Scephanus Hiapavi. 199. Stephanus Jaalanovich Bof. R. 576,389. Stepbanus Jaklich. 371 , 373. Stephanus Lazari fil. 327 , 333 , ad 344, 395- Stephanus Linus Bof. B, 376 , 389, ad 391- Steplunus Loliontzy. 393. Stephanus Maramonte. 339. Stephanus Mazarecha Vajv. 340. Stephanus Milutini nothus Vrofius III. vulgo Dechanenfis Csecus. 334, 345, 246, 2?3, ad 357 , 363, ad 368 , 375 , 438-S. Stephanus I. H. R. 367. Scephanus II- H. R. 141. Stephanus III. H. R. 374. ■ Stephanus IV. H, R. 374. Stephanus V. H. R 309 , 321, ad 33 j , 338 , 244, 354 , 2f f , 375 , 387. Stephanus I. Neman Deflx til. 136', ad ifi , 157, 1*9, 170 , 387 , 388. . , Stephanus II. Nemanis fil. 147, ad if 1, 162. Stephanus III. Stephani II. fil. Primocoro-oacus S. R. 149 , ad iff, 162, ad i«7 , 176, 178, 182, ad 187, W ad 197 , 198. Scephanus Nemanes Tihomili fil. 3 , 139, S. Scephanus Proco - Marcyr. 198 , 199. Stephanus Presbyter. 139 , 140. Stephanus S. Sabae D. 407.' Stephanus Serv. Delp. 324 , 327 , 335, ad 341. Stephanus Simeon diftus Steph. I. Nemanis fil. 1 fo, IJI. 162, 163, 178, J97 , 192. Stephanus Simeonisfil. 170, ad 174, 210, 218, 228, 429 , 433 , 43*. Stephanus Siuionis tu. 302. Stephanus btanich Piiij>uiuiaz Vajv. 409. Stephaiius Stephani I. tii. 191, 197. Sicphanus Stephani Toinall.i hl. 376, 393. Siephanus Ihom. Chiutich Boli L. 402,^1! 414 , 419 , 420. Siephauus Toinahus Bof. R. 375, 393 ? btcphanus Tvartki I. frac. 395. Scephanus Tvartkus II. Bol, K. 401, ad 403. Scephanus Vrolius I. (eu Vrefis Ciapali hl. S. R. 191 , 198 199 , "Oi , ad 203, 2otf,»d 210, 214, 216 , 2rg, 222, 429, 438. Scephanus Violii nl. S. R. 203, 205 , 208, 209 , 214. Stephaaus Vlaikovich Vfforse B. 40?. St-cphanus Volkani hl. 154. iff , 163. Stephanus Zagrabit.n/;s E. 291. Stilianus mons. 339. Stolak. 338. Scralimiius J?ulg, Princ. , & I- 309/314, 31*, 393-Scraliinirus S. Princ. 312 , 313. Scraiimirus Tihomili fil. 3, 139. Strentani. 39. Stritnon nunc Strutn fi. 335 , 369. Stroemerus. 83 , 84, 90-Strumniza. 369. Studenizu. 147 , if3 , 17^ , 184. Suacu. 14^, 169. Suacum. 121, 169 , 232. Sudini. f. Svobeni. 4. Surbii. 31. Sufiza. 330. Sufmanus. Bulg. I. 337 , 338 , 331. 339. Suteska. 396, 412. Sutiska. 373. Svatopluchus. J9. Svechan. 367. Suec;a. 360. Sveladus. 10, 13, 89, 96. Svetimirus. 20. Svetislaus Bulg. I. 221, 2f f , 26f. Svecolicus. 34 , ad 36, 40, 102. Svetopelechus. 28. Svetoradus. 3y , s.d 39. Svevi. 6. Rrrrrr 2 Svlve- 20 1 N D E X fl. » Sylvefter Budux E. Sylvefter Monachus. 326. Sylvefter S. R. 89, 9«, 98 > Syracufe. 65. Syrgianes. D. 271 Syri. 346. Syrmis. 45. Syrmium. 187 , 19«, 200 , 219 , 254 , 34« , 357 , 358 ,37* > 439-Szenc - Kndrod. 345. Szenc • Kiraly. 346. Szenc - Pccer. 345. Szerdahely. 345. T. Tamcrlanes Sulc. 327 , 333. Tamircanus Tartarorum Pnnc. 334, ad 337-Tamilch 3fp. Tamislaus ChrObatix Princ» 103 , 105. Tanais. 14. Ta Sapiaci. 73. Taurunum. 79. Taurus mons. 5. Taxilli. 33. Tebrica. 179, Tehomilus. 4. Temanum. 334. Temelia. 372. Tcmecvin. 416. Terbunia. 7 , 18, 33 t 53 1 58 , 66, 90, 91 , 98. Terbuniotx. 39 , f6. Terbunium. 18. Ternobum. 9f. Ternova. 140, 141 , rga , i96 , 2or. J ernovo. 3 56. Terpimmere. 25. Terpimirus I. 24 , 25 , 38 , 60. ierraRegis^teph.223 ,2*5,271 302,327, lerter Bulg. I. 227 , 228 , 255. letragamia. ioi. Tetrangurium. f8. Theobaidus L. A. 378. Theodittus prius Dragutinus dictus. 220, 22 6. Theoczak. 345. Theodora. 4T. Theodora Andronici II. fif. 225. Theodora jun. Andronici Soror, 26< , 2 66. Theodora StePh. Cceci fil. 168. J heodorus. 230. Theodorus Antiochenus rrxful. ic9. Iheodorus Cariftus. 374! Theod0rus Lafcarjs , ad Iheodorus Mufacius. 24T. Theodorus Nicaese I. 200. Theodorus Padiata. 143. Theodorus Paugna Metropolita. 405. Theodorus Serbienfis. E. 168, Theodorus Sigrizes. , 87. Theodolius Nonenfis. E. 61 , Theodofius Polati E. 169. Theodoiius' II. fmp. 6. 9 , 44 , 303. Theodulus A. E. 75. TheopUanes Monjchus. 326. Theophiladus Conftant. A. E. 73 ,a* 78, 102 , 108 , 117 , 433 , 434- Theophilus. 47. Theophonus Pechinx Patriar. 405. Theffalia. 6 , 13 , 18 , 4*, 43,47, 48, 51 , 66 , 73, 147, 2-0, 324. Theifelonica. 44 , 45 , $5 , 73, i45,2iS, 230 > *37, . 271, 335 , 343. Thifla Varfan. 346. Thomas Archi - Diaconus. 22. Thomas BoC R. 359, 3*3 , 385-Thomas Cantacuzcnus. 348 , 378. Thomas Chriftich Bof. R. 402 , 403, 404, 438- Thomas de Luzach. 396. Thomas de Vojno. 297. Thomas Paljeologus. 350 , 3^8. Thomas Pharenlis E. L. A. 401 , ad 413- Thomas Stephanus Chriftich BoC R. 409, 419 , ad 421. Thratia. 13 , 32 , 41 , 42, 14-5, 270 , 296, 309, 3*4 ,35«, 3*4- Thur. 346. Tiberiopolis. 73. Tiburius. 13 , 42. Tibifcus fi. 348. Tientizium. 327. Tihomilus Bela: Vros fil. 91, 99, 100 , 139. Tihomilus Stephani I. Nemanis fil. 149 , 151. Timbre. 18 5- Tiiimirus. 85 , 89 , »d 94 , 108 , 374.. Ticia Infuia. 345. Tolimirus 35 , 36. Tomis. 42. Tomislaus. 36, 37. Tomislavus. 35, 36, 37. Topliza. 147,185. Torobum. 359. Toroncai. 346. Totila. 10 , II , 12. Tragurium. 273 , 379, 393. Tnnfylvama. 244 , 391 , 4,5. . Trapezum. 227. Traviiium. H , 295. Traunik. 373. Trebina. 89, 9* , 99 , 13*, 14*, Hf. 16I , 272 , 325 , 391. Trepzia. 220. Triballi. 202 , 227 , 331 , 353, ad 3*5, 401 , 406. Tribunia. 18 , 32, 82, 121 , 151, 161, Inbunius Ragulie A. E, 144. Trica. 295. Tricornium. 43. TrirtO. I N D E X II. 21 Trinobum I89."1 Triphon Michaelis, 235 , »37. Tropus. 42. Trosmis 42. Tuchel. 139, Tuga. 17. Tugimirus. S. R. 89,96, ad 98, 108. Turcia. 31. Tvardoslaus. 3f, ad 37, Tvarckus I. Bof. & Rafs. R. 315, 326, 3V , 33° , 332, 340, 343 , 374, 37« , 39» , »d 396 , 421. Tuartkus II. B. R. 375, 393, ad 40J, 418. Tvarckus .Vladislai fil. 391, 393. Tzeheltlabus. 84, 87, 88. ioo, Tzena 32. Tzenzina. 32. Tzernabusce. 53. Xzuzemirus, 58, 91. Urofius Urofii I. fil. S. R. 203 , 204 , 20? , 374. Urfius Fatriciacus. 93. Ufiza. 325. Uffora. 37i, 389 , J92, J9J, 399,4°u Uflbra n. j7j. Utoniza. 18 f. Utriguri. 5. V. u. u. V. 'glieza Ceonich. 271. 297, ad 302, 319, 320 , 327, 328, Ujlakiorum gentilitium Infigne. 415. Ujtalu 346. Uiadislaus Bof. E. 169. Uladislaus Dragutini hl. 219, 224, ad 226, 230, 244 , ad 246 , 252, ad 255. Uladisiaus Jagello Polon. R. 361. Uiadislaus *Lokcekus Polon R. 249,399* Uladislaus II. H. R. 193, 349, 35° , 360 , 361 , 371 , 372, 38*-Uladislaus S. R. 182, 196, 197-Uladislaus Steph. Lini trac. 391, 392. Ulpiana. 43. Ulricus IIL Caslejse Com. 343 , 3fi, 357- 3*3 • 3*9 , 417-Unavu. 202. Unglefis. 296. Urbanus II. P. 132 , 133. Urbanus V. P. 304, 308, 3" » ad 3*8, 392, 39?. Urbanus VI. P. 3*0, 395« Urbica. 338- Ureiis Urofii fil. 139 , ad 141. Uriza 196, 200. Urolius jun. Zupan. IJ7« Urofius I. S. R. 198 , ad 201, 209 , 221 , 2}i ,234 , ad 250,256, 575, Urofius U. Dragucini frat. 229, 231,263 f 4?5,4J6 v , Urofius S. III R. 255,266, 263 ,4? 5,43& Urolius IV. Steph. Bufiani fil. S. R., & Imp. 186 , 269 , ad 27 J, 276, 290, 295, ad J07, 308, JI 325 , ad J28, 391 , 4?7 , 4?9-Urofius RafK« Zupan. ijf, ad 137,141, adingus. jo6. Valachi. j6j. Valachia. jl6. Valcon Comit. 222. Valdenfcs. 159. Valdeuina. 32. Valemirus Jamomctovich Rafci* , Vajv 1405. Valentinianus Imp. joj. Valeria 42. Veierianus. > 42. Valievum. 405. Valpercus Aquilcjenfis. 6i. Vandali 6. Vardarus fi. 263. Varua. 331 , jjf , 349, j6l. Varus. j. Varvarus, 3. Vaticanum, 248- Vazul Vazulx fil. 221. Vechinus. 7f , ad 7#. Vegenye. 346. VencesJaus Boh. K. 194, 25j , 288-Venceslaua Vidua. 148. Venedx , Venedi , Veneti. J , 4, 5, 2r , 59, 235 , 241, 27i , 29i, 29,-, 339, j6o, J97. Venetiae. 26. Verbas fl. 373 , 414. Verbolfana, 373. Verdnik. 333. Vereuze Comit. 222. VexiliumD. Petri. fi26 , 128, 138, ^35, 240, AOS , 421, 4J 5. Vezehni. 129. Vidinum. 219, J09, 314, 334, 3^2. Vienna. 357. Vigilius P. 45, 71, 242, 4JI-Vilagofvar. 346. Villacum. j85-Villanus. 306. VillemirusVladoinirovich CrefovienfisF. 404. Viminacium. 43. Vindi, 4. Vindius. 4, Vinidi. 21. Viona. 3. Viftula. 6. Vicaniza. 237. Vitomirus. Lazari D. 329. Vicovezius Eques Jioh. 369. Vitus Bobali. 254. Vladimirus. 35, ad 36, 69. 142. S sssss Vladi 22 1 N D E X fl. VJadimirus Draginx jun. fil. 137, ad 143, 2f2, i6r , 423 , 4if. Vladimirus Michaciis K. fil.69 ,154,13S. Vladimirus. S. R. 89 , 97 , ad 99,108 , 109 , 4»J-Vladimirus Viidimiri fil. 154, ijf. Vladislaus. 3 6. Vladislavus Sceph. Lini frac. 389-Vladislavus. 3 f. VJadislavus Steph. I. fil. 191, 192,19J, 197, 210. Vlafich. 302. Vlackus Hrana Chelini Vajv. 393. Voihna Ca:/ar. 297, 302 , 316, Voilavus Ca:lar. 302, ad 304, 314, Voislau de Votno. 297. Volcanus Nemanis ril. 147, ad 149. Volcanus, S. R. l}6, 427. Yolcanus Sceph. hac. S. R. 149, ad ijf, 162, ad 165,170, ad 178, I82 , 190, 3^8 , 37f , 37S, 379-Volcus Steph. II. ril. iji. Volga. 6. Vragachenifh i8f. Vracisiavia. 417. Vratkus Demetrii fil. 1^4 , 328. Vuichius Vladislai fil. 391 , 39J. Vukalinus Ceonich S. R. 297 , 299, ad 304 , 306, 316, ad 324 , 32S , 329, Vukalinus Tyrannus S. K. 1S6. Vuk Dabifiia: ril. 392. Vuk Cirebiianovich Liuna Com. 490- Vukmanus Crobacia B. 412. Vukmirus 374. Vukofava Lazari fil. 327. Vukosava Tuarcki 11. Mater. 393. Vukafa Vefelichich novi Caltri Prxi: 409. Vukus Rcankovich. 302, 324 , ad 3^8 mr , 332, ad 337. Vukus Ciregorii Coeci fij, 353. Vukus Lazari fij, 357, 328 , 333 , 337. Vuiodanus. 10 , 12, 13. Vuiadislaus Vukich Ralc. Vajv. 409. \ ulaicus Valachiju Princ. 304 , 317. Vulatko Vukovich. 332. Vulkuif Elcazarus Rrauci fil. 296. Vurania. 135". z. rL Ziacharias Pribefilabi fil. 8* , 87, 53. Zachluini. 7, 18, 39, 58. Zachlumia. 4, 18, 32, 33» f 3 , 66 122 , Uf, ifl, I8f. Zagarlatu. 14*. Z^goria. 324. Zagrabia. 291 , 293. Zaldapa. 42. Zarand 346. Zarchus. 296. Zariza Milucini fil. 22fa 227, 236," 2J-2f2. Zarko Merehch 32f. Zarkus. 302. Zavida Tihomili fil. 4. 139. Zenca. 89 - 98, 131 , 13*, 142, «d i4f , if8 , 161, 184 1 199, 2Cr , . 274 , 302 , 312, , 328, 339 , 3¥> , 361 , 377-Zcntina. 16, 18 , 31 , atl 33-Zeclebe. iS- Zibisclaus, Bofnoi R. 37f , 3S2, ad 3S4, 38*, 387-Zogariyi. 263. Zolnik. 34*-Zolnok. 346. Zonaras. 41. Zofimus. 44. Zrep - La/.ari D. 329. Zuinbi. 263. Zupania. 18, 32. Zupanus. 8 , 35 , f7* Zvaniinirus. 20, 21. Zvezdodrag. 148. Zvieci/a alias Hciena. 394. Zvornik. 40f, 417. ERRATA. ERRATA. CORRIGE, PRJkFeiTl0. Col. 4. lin. 7. fiile pro fide. Col. 6. liu. 2 6. po/l %-ecem proprium addes tnagis. CONSPECTUSPag.l. 1. 6. CONSILIUM - CONCILIUM. p. II. I. 1. pofl in cMe • Albariam & p. III. 1. 21. Conftantinopolitani • Conftantinopolitanx. p. VI. 1, 12. Poftquam - Poft quein 1. 24. ejmdem , iisdcin. p. Vil. 1. 12. Sffculi IX. - XI. 1. 24. MCLL. - MCLI • P. IX. 1. 1 s» 1- anno MCXCl. - 1. anno MCXC. i. 26. religionein - in Kclicionein. ibid, lnquiritur adde: 111 p. XIIL 1. 1. MCCCXII. - MCCCXIII, 1. 3i. ainiffic - emifli. COLLOQUIORUM. Pag. a. Lin. 19. commemorati - coromemorafti. p. 3> j. a6t opuil -popuii. 1. 38. Poiybus . Poiyhius. p. 9. i. 10. fec - fed. p. 10. 1- 3. Totiie • Tutihi. ], 2. Geraiii L. - GelafiiI.p. 12.1. 20. Oftrolo «Oftroilo. p. 14.!. 22. iolonam-Salonam. 1. 2g. tetrarum • terra- ___ 1 - __..1..__ _ ./ 1........... ................& 1. .. 1 .. .1—■ /. rececieret. i. 28. preceilionis - procefltonis. • p. 1. 29. Afluri •'cefluri. p. 56. 1. pen. Tz. - T. a-p,6j. 1.14. emandeveritii- emendnveritis. 1. 7. Hulgarie.t - Iiulgaris. p.ti.l. 1 y.Gracoiuni - Greecorum. p. 86, j. 3 fabtlito • jwjtieuto. p. 88.1. 35. Diocieta* - Diocleates. p. 8jJ» »7- t.iasiavi - Ciasiavi. 1. 30. gen« tium'-geni:um. p. 93. 1. 20. ift» -aftas. 1. 39-Dundulus - Dandulus. p. 95. 1- 34. feudam - fmiduin. p. 98. i. 17.dic -diu. p. 106. 1.4. inftaliata - inlbilata. p. log. 1. ult-regnabatis regnabat is p. ni. 1. 31. Buhariijuc - Bulgariaequc. I. 37. quod quoad. p ,113. i. 22. Sacrifiiii-Sacrificii- p. 11 g. 1- ifi. «. hum - ciium. p. 121. i. II. ccdejiatn adde cum. i. uit. Torueo-Tomce p. 126. 1. 14- Gregoriam. G/e« geriurn. p. 128. 1.3»- Matello-Martello. p. 229.1. 2. ut - aut. I.41. mfignavit -infignivir. p. 131. 1. 7. XXWL - XXVL( reftius XVI.) p. 136. 1. p.»o, Defrac Defl*. p. 145- L '9- 5cii* • biciiiae. . m toar%. Friderlcns - Fridericum. p. 147. 1. »5 nerfus-rurfus. 1. 26. autcrator - auclocrator. p. 4x1.9. iViftca * ISiflWa. p. feq. 491 -149. p. ijo. 1. 26. EDOClAM - LUDOCIAM. p. 154. 1. 31. Caio , Joannes- Calo luaimes. p. ieq. 154. - 15J. p. 165. 1. 1. Innocentini - lnndcentii. p. feq. ija. - 166. p. 173. acgufloiu - augultam. p. ieq. 168. - 174. p. 176.1. 24. cathedram - in vathedram. p iSjj. i. pen. Pa-leogus - Paleologus. p. 204. 1. 33. atient-aciem. p.213. 1. 18.dignarimur-dignaremur, p, 215.1 a8. tempore - teinporis. p. 217. 1. 6. transiatas - transi.ua. p. 221. 1. 3. ob.atus - oblatas. InMnr. 1. 2. verior-veriora. p. 231. i. 33. plemfiimc - pianillime. 1. 39,-2321.- 1321. p 232. ]. 1C, inventa-invito. p. 234. 1. 2. poiicitims -implicitos. p. 244.1. 21. tuodis - modo. p. 2 54.1.31. iautornrn - fsutortm. p. 3$S. J. 10. cmjugicoujuugi. p. 260.I.30. ADIUV ET ■ ADIUVLT, E1. p. 263. I. 33. adiro- edito. I.41. Ibinotos • ieinotus. p. 264. 1. 39. vobis - votis. 1. 41. Cantacuzem• Caniaiuzeno. p. 26j. 1. 8. hymeudo - hyinenaeo. p. 270. 1. 23. pouit - potnit. p. 273. 1. 20. pofl & adde fub. 1. 24 are-aere. 1. 35. amiflia - admiHus. p. 277. 1. ao. pcrturbahant -proturbabant. p, 284- I. 30.. BALSAM ■ FALSAM. poft p. 290. Mar. 391. -291. 1. I. editus. additus. 1. 7. in - deleatur. p. 311.1. 13. r>IES< __ __ 1__/7. /_ A .. •• /.<• «t mWA m Pinilllll _ ■.. « 1 >l 1 m .. ^ faitiliaciam p 380- 1. 31. paft Articults ,adde: quos ad ipfius Joannis exliortationcm illi, p. 381. 1 2« -jentrum - vtucrunt Ma*rg. I. 13. Anconicus -Aconcius Pi 38:. 1- 17. Befnenfeui - Bofnenfem. p. 1« 16 Laereticot - baereticis. p. 385* K a7. orpmiat .Arvutina*. p. 386. 1. 4. tenor tenere. I.42. Caftr» .modain -& caftra quaedam. p. 392.1. »8. profitentur- prohteretur. p. 397.1. 2. feret - ierret, p. 400.1.13. fratre-ira£fe,; p ,05 1. 13 Piuceruoru» - Piucernarum. p. 410. 1. 8. fulicarent • fuicirent. p. 411,1, r. cor-cor. vi " j *, canoraphium - cenotaphium. p- 422« I. Mioque deleatur. p. 428- I. K, deletasque - dc-lctaMwV P 429. 1 3o. erat - deieatur. p. 43« 1. 27. aute e& adde: lu.idatus. P< 434. 1.3'. metus- nutnf. 0 1 1 Mare XII - XIII. In fequentibu» paginis male repetuntur Numeri 437. 4"^. P. XT,I.L « «nfi4 .'coaficit p XVII 1.16. fiiialibus - fiiiabus. p. XX. 1, 3\ fitu - fita. P. XXU. !■ 24. Ste-X7%ba»o KXnll. 1.3«. transalpiam ■ tratisalpiuam. n X*\' 14.. *+m - K.W P.XXVni, 1 7 claufarutu - cUufuram. 1. 26. Opbara « Opsara. 1. 30. lerlunnue Tcrbmmtae. xTuiuonttae TtrUo.. '■Jj. J vvv I. 20. ScUborum - Sclavoruin. 1- 39. ex reliqui • es reliqnis. p. XXXII. m Map. TT ,0- 6 7 8 9 1. 4 five-five. 1. J. &-eft. 1. 1 j. laflen - lacW,/ p. XXXIII. 1- 15. Vhaoum Tbartim 1 22 Serviae -Servia. p XXXV. 1. 44- Toro Foro, p. XXXVI. I. 4. Cbebena Chlelc, ri T Serblis. p. XXXVIII, 1. 7. benefici. - beneficii. p. XXXIX 1. 7. Tnen. - Fureni. 1. ter-eVrcitu l 3i. capU,- copias. 1.3«- conjic cntes/.^onjicientes, p. XL. 1. 24. Lesnek.Lesue*. ,1 1^5. Oracra- C,ucra. 1. 26. Melaunta Mtlezenta. 8. e*er XUI WYLVANIA. Alariij- iuj -{[ w-fuinji uim Kddc, ditercuiea \Sardica. v D A^riA V Jsmia Boinum ■ o X^tatunSSl Eiiitia js/ A Cattttui pChimera § AcarnaniO' I jfchoK^. Jsmia Bovium 1|§&_ .0 \Qarcjo mmoiJV Eiiitia js/ A