KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
UPRAVA ZA ZAŠTITU
KLASA 12 (1)
INDUSTRIJSKE SVOJINE
IZDAN 1 DECEMBRA 1935
PATENTNI SPIS BR. 11881
Dr. Ing. Krczil Franz, Aussig a. E., Č. S. R.
Postupak za dobivanje i regeneraciju aktivnog ugljena.
Prijava od 8 decembra 1932.	Važi od 1 decembra 1934,
Traženo pravo prvenstva od 4 januara 1932 (C. S. R.)
Poznata je upotreba za zagrijavanje prostorja za aktiviranje aktivirajućih gasova, kao vodene pate, ugljične kiseline itd. odn. njihove smjese, koji se rabe kod aktiviranja nepougljene ili prije pougljene organske substance bilo kojeg porijekla.
Kod postupaka za aktiviranje, kod kojih se dovađanje tvari za aktiviziranje i aktivirajućih gasova izvodi po principu protu-strujanja, smanjuje se svakako ogrevna vrijednost gasova za zagrijavanje, koji rezultiraju kod aktiviranja, ako se oni sprovađaju kroz čitavu visinu ili dužinu materijala za aktiviranje, radi vode, koja je u njemu kemijski ili adsorptivno vezana. Stvaranjem vodene pare ne smanjuje se samo znatno temperatura ogrevnih gasova, nego stvorena vodena para razrijeđu|e ogrevne gasove i sama troši toplinu kod izgaranja gasova.
Da se izbjtgnu ovi nedostatci, prešlo se na aktiviranje u dva stepena, pa se u prvom stepenu materijal za aktiviranje oslobađao od vode, dok se u drugom stepenu obrađivao aktivirajućim gasovima primarni materijal, koji je bio doveden na temperaturi reakcije. Na ovaj način uspijeva potpuno odjeljivanje vodene pare, koja je nastala kod sušenja materijala za aktiviranje, te ogrevnih gasova samo onda, ako se oba postupka izvedu u dvama odjeljenim prostorima, dakle diskuntinuirano. Međutim to zahtjeva komplicirani način rada i komplicirani sistem, peći.
Radi toga se nastojalo, da se ovo dijeljenje vodene pare, koja potječe iz sirovog materijala, i ogrevnih gasova, koji djeluju kod aktiviranja, provede također kod kontinuiranog radnog postupka i to tako, da se na primjer okomito smješteni ogrevni prostor razdijelio u dva dijela smještanjem dvaju odvodnih rovova u raznim visinama ili razmacima u ogrevnom prostoru. Prvi od ovih rovova za odvađanje bio je smješten u gornjem dijelu prostora za aktiviranje te je služio za odvajanje vodene pare, koja se stvarala kod zagrijavanja primarnog materijala, dok je drugi odvodni rov bio smješten u samovoljno odabranoj udaljenosti od prvoga, na dublje položenom mjestu ogrevne prostorije, radi odstranjivanja stvorenih ogrevnih gasova.
Ovakim smještanjem dvaju odvodnih rovova mislilo se, da je postignuto potpuno dijeljenje ogrevnih gasova od vodene pare, te prema tome potpuno dobivanje ogrevnih gasova. Međutim takvo odjeljivanje kod kontinuiranog radnog postupka nije moguće također ni onda, kad stalno pridolazi m ite-rijal istoga sastava, t. j. istog sadržaja vode, k aktiviranju. Već prema temperaturi ogrev-nog prostora, koja često koleba, vršiće se odvodnjivanje u raznim visinama tog prostora, tako da će se odvoditi ili vodena para sa ogrevnim gasovima, ili obratno ogrevni
Din. 10 —
gasovi sa vodenom parom. Na svaki način rezultira pogoršanje ekonomije topline.
Ovaj gubitak na ogrevnim gasovima odn. umanjenje njihove ogrevne vrijednosti nastupa kod ovoga radnog postupka stalno, ako je čovjek prisiljen a to je redovan slučaj kod manje proizvodnje aktivnog ugljena da prerađuje materijal sa različitom sadrži-nom vode odn. materijal raznog podrijetla. Ovđe se također uz konstantno držanje fempernture peći ne oslobodi sirovi materijal potpuno od vode unutar dijela ogrevnog prostora, koji je predviđen za sušenje, ako je taj materi al bogatiji vodom, i to radi jedamput danog razmaka između odvodnog rova za vodenu paru i rova za ogrevne gasove, pa će dakle ogrevni gasovi odvoditi sa sobom još i vodenu paru, ili će pak kod preradbe sirovine sa manje vode biti sušenje završeno unutar jedne kraće zone, pa će se strujanjem stvorene vodene pare odvući jedan dio ogrevnih gasova i tako oteti upotrebi za zagrijavanje sistema peći.
Kod ovoga načina rada imamo također daljne nedostatke. Ođvođnjivanje odn. dovađanje na temperaturu sirovog materijala izvodi se isključivo toplinom isijavanja stijena ogrevnog prostora. Radi loštg vođenja topline, naročito već pougljenjenog materijala zbiva se ođvođnjivanje mnogo sporije i radi toga zahtjeva znatan dio, obično ‘Д do V;i čitavog ogrevnog prostora, uslijed čega postaje znatno manji kapacitet aktiviranja ukupnog ogrevnog prostora.
Iz ovih opisanih nedostataka slijedi samo po sebi, da se ovim odjeljivanjem gasova ne uklanjaju mane postupka, koji je u početku opisan, nego još dalje rezultiraju nedostatci, koji utiču na ekonomiju topline.
Odstranjivanje tih nedostataka moguće je istom predložećim pronalaskom. Kod postupka sa aktiviranjem gasovima, koji radi na principu protustrujanja, sprovađaju se prema pronalasku aktivirajući gasovi odn. ogrevni gasovi, koji n st .ju u toku djelovanja ovih na primarni materijal, na poznati način kroz čitavu dužinu ili visinu ogrevnog prostora. Ovi ogrevni gasovi, koji već prema sadržaju vode primarnog materijala sadrže vodenu paru, predanu kod njegovog odvodnjivanja, ne upotrebljavaju se kao takovi direktno za zagrijavanje ogrevnog prostora, nego istom nakon što su se proveli kroz jedan sloj od psijanog ugljena. Ovakim vođenjem odvodnih gasova prema pronalasku dovedu se ovi
1.	na potrebnu visoku temperaturu i 2. postizava se da vodena para odvodnih gasova stupa u reakciju sa usijanim organskim materijalom uz stvaranje vodenog gasa. Ovakim dakle vođenjem odvodnih gasova prema pronalasku pretvara se njihov štetni sastav na vodenoj pari u vrijedni ogrevni gas.
Ovako predhodno obrađeni ogrevni gasovi odvađaju se u ogrevne kanale i tu izgaraju sa znakom radi zagrijavanja ogrevnog prostora.
Prema pronalasku nije ipak neophodno potrebno, da se ovi odvodni gasovi prova-đaju kroz poseban za tu svrhu predviđeni generator, koji ima ugljeni sloj, nego se oni mogu radi pretvaranja niihove vodene pare uvađati također u dodatno ognjište, ako takvo postoji. Radi postignuća tehničkih prednosti iskoriščav; njem ove zamisli prolaska ne smiju se u ovom slučaju kao do sad voditi odvodni gasovi u prostor iznad usijanog ugljenog sloja, nego se sprovađaju toliko duboko kroz usijani ugljeni sloj, da se vodena para kod sprovađanja kroz materijal, koji sadrži ugljik, bestraga pretvori u gas unutar vremena, koje stoji na raspolaganju kod sprovađanja. U mnogo slučajeva nije svakako potrebno, da se odvodni gasovi sprovedu kroz čitav usijani ugljeni sloj, nego je dovolino, da se odvodni gasovi iz prostora za aktiviranje uvedu sa strane u najvruću zonu generatora ili dodatnog ognjišta, gdje se momentano obavlja pretvaranje vodene pa u vodeni gas.
Postupak predlež čeg pronalaska može se sa naročitom prednošću provesti na taj način, da se svi, kod rada po principu protustrujanja dobiveni odvodni gasovi jedne ili više prostorija za aktiviranje, uvađaju u neki drugi prostor za aktiviranje. Pri tom se može uvađanje plinova, koji sadrže kisik za potpuno ili djelomično izgaranje odvodnih gasova iz prvoga ili prvih ogrevnih prosto* rija ili pak nakon dodatka gasa za aktiviranje, vršiti na ulaznoj ili izlaznoj strani materijala za aktiviranje, ali također i na nekom drugom po volji izabranom mjestu drugoga ogrevnog prostora, pri čem se ukupnim odvodnim gasovima pridodaju još dodatni akti-virajtći gasovi ili oni, koji sadrže kisik, ili se pak uvađanje vrši samo na odrtđenim mjestima. Također se mogu odvodni gasovi jednoga ili više ogrevnih prostora uvađati u više ogrevnih prostora.
Postupak predležećeg pronalaska može se također i tako provesti, da se odvodni gasovi jednoga odn. viže ogrevnih prostora uvađaju u jedan ili više ogrevnih prostora, u kojima materijal za aktiviranje i gasovi teku u istom smjeru. U ovome slučaju sei uvađaju odvodni gasovi potpuno ili djelomično ispod otvora za punjenje ogrevnog prostora.
Uvađanjem odvodnih gasova jednoga ili više ogrevnih prostora u jedan ili više drugih ogrevnih prostora postizava se, da se kod odvodnjivanja materijala za aktiviran e napadajuća vodena para može upotrebiti ujedno za aktiviranje. Radi toga je samo
potrebno, da se u taj ili u te ogrevne prostore nadodaju još množine aktivirajućeg gasa, koje manjkaju.
Izvede ii se vođenje odvodnih gasova tako, da se oni vode iz ogrevnog prostora, koji radi na principu protustrujanja, u prostor, koji radi po principu paralelnog strujanja, tada se mogu odvodni gasovi iz ovoga posljednjeg direktno voditi u ogrevne kanale sistema peći i tamo sa zrakom sagorjeti, pošto oni sada ne sadržavaju više vodene pare. Ako se naprotiv vode odvodni gasovi ogrevnog prostora, koji radi sa protustruja-njem, opet u takav jedan prostor, to se moraju na koncu odvodni gasovi, koji iz ovoga izlaze, odvađati u ogrevni prostor sa paralelnim strujanjem ili pak u generator.
Odvodni gasovi mogu se voditi ili pomoću naravne promaje sistema peći ili pak pomoću drugih poznatih pomagala, kao tlačnih odnosno vlačnih.
Predležećim pronalaskom se daleko bolje iskorišćava prostor za aktiviranje nego dosad. Kod aktiviranja dobiveni reakcioni gasovi oplakuju sirovi materijal, koji se uvađa u prostor za aktiviranje, tako da se ovaj izvanredno brzo dovede na temperaturu aktiviranja pomoću isijavane topline ogrevnog prostora i pomoću toplih gasova. Pošto se kod aktiviranja napadni gasovi vode prema predležećem pronalasku preko usijanog ugljenog sloja radi pretvaranja njihovog sadržaja vodene para, to se za aktiviranje mogu upotrebiti daleko veće količine aktivirajućih gasova, tako da se pretičak gasa, na pr. vodene pare jednog ogrevnog
prostora može upotrebiti za aktiviranje materijala, koji se nalazi u nekom drugom ogrevnom prostoru.
Patentni zahtevi:
1.	Postupak za aktiviranje ili regene-raciju organske nepougljene ili prije poug-Ijene substance ili istrošenog aktivnog ugljena, naznačen time, što se kod rada po principu protustrujanja dobiveni odvodni gasovi ne upotrebljavaju direktno kao ogrevni gasovi, nego istom nakon što su prevedene preko jednog usijanog ugljenog sloja.
2.	Postupak po zahtjevu 1, naznačen time, što se odvodni gasovi vode u usijanu zonu ugljena ili koksa dodatnog ognjišta sistema peći.
3.	Postupak po zahtjevu 1, naznačen time, što se odvodni gasovi jednoga ili više prostora za aktiviranje, koji rade na principu protustrujanja, odvode u jedan ili više ogrev-nih prostora, koji rade na principu istosmjernog strujanja ili protustrujanja, na jednom ili više mjesta sa ili bez dodatnih gasova, koji sadrže kisik, koji je potreban za djelomično ili potpuno sagorjevanje o-grevnih gasava.
4.	Postupak po zahtjevu 1 do 3, naznačen upotrebom pretička na aktivirajućem gasu u prvom ili prvim ogrevnim prostorima, koji se upotrebi u drugom ili drugim ogrevnim prostorima za aktiviranje materijala, koji se tamo nalazi.


















.

.
*
, i