VIA CJELI
COMPLANATA, DETECTA SALUTIS
IMPEDIMENTA,
ET METHODIIS EADEM
SUPERANDI,
Jtalicč primum edita
aR.P. JOAN. P1NAMONTI
Soc. j E S U.
Deitt latini edita/\
Ab alio ejufdem Soc.Si^t^
Oblata in Xeniumv^*f 0
IW"
Majore Alma SodaiMje^
Sub titulo & tutela
Bcatiflimx MARIiE Virginis
Gloriold in coelos Affumptas
ln Archi- Ducali & Academico
Soc. JESU Collegio Labaci ere&s, &r confirmata.
Anno 4 partu Virginis M. DCC. XXXII. Ab crccia Congregatione. CXXVI.
~ L~A B A C I,
Typis, Adami Friderici Rcichhardc.
' ^ • &
U
. :
k
■ i yr<-
... <j ,r. -
<
■"	P t , • i *	.	i; - f
■■ ». Sta .	-	■	j	>	<	-
t.	i
H' IM A i	,	‘	"i-lVlcr/d
, ■ j jjiijft --o *r' • r» i	*i	; i - o
c.'-':'	'	‘
i' d ’ O 4 51 fr ”	I .	-i *	*3Q£
.> lu-AV. j . . -Tj •
.:\>a .m fin-:.-	;	?.•;	,s	—>=.a
0A
' O^oSžf»
REVERENDISSIMO,
PERILLUSTRI,
/I c
CLARISSIMO DOMINO, DOMINO
JOANNI j a c o b o
SCHILLING.
Sacro-Sančtse Theologias
Dočtori , Protonotario Apoftolico, Ca-
thedialis Ecckfise Labacenfis, Canonico.
Nec non per Dioecefim La-
baccnlem
VICARIO GENERALI.
Domino,	Domino
no, ac MaecenatiJuo Gratio-Jijjimo*
REVEREND fSSIME,
PERILLUSTRIS, AC
C L A^IS S1AIE
Domine, Domine. WWjMB lam Caeli complanatam
dum Sodalitas noltra in com-mune omnium Ipirituale bo-num offerre in ftrenam con-ftitueret, cujus potiffimum nominf, ac honori partum hunc aureum confecraret, diu, multdmquc folicita fiu&uabat. Non enim eodem idnere Mariani clientes gradiuntur ad aftra. Hinc opus erat Viro, qui Giean-t£eis paflibus , quam Complanatam exhibemus , Viam Ca'i magna ex parte jam decur-rifTet, cufus proin veftigij* infiftere reliqua Sodalium turba non tam invitaretur , quam traheretur. Hunc in Te reperimus REVERENDISSIME , PERILLUSTRIS, ac CLARISSIME DOMINE, DOMINE, Qui lon-giffi no temporis tra&u & coetum hunc Marianum Affumpr* in Caelum Virginis exor-ms, & herois virtutibus in fiuporem &ad-mirarionem adducis.	Im-
Impedimenta folutis generofo aufu jam olim removifti, dum ftudijs navans operam , nunquam fatis depraedicandam Vita Ecclefid-fiic* militi»m es amplexus, itqueafo ea nullius Syrcnis , nullius Dalila? blandicijs Te removeri es paflus. Nimirum jam tunc divina: Sapientiae amor arcem pedoris Tuiinfe-dit penitus, Religio occupavit. Quem Te-{ cum č pulvere Scholaftico in patriam cum infigni dodrina & eruditione adduxifti pra*. cipviarum virtutum comitatum , continuis auxifti incrementis. Si de dodtrina eft fer-mol Ea inTe non modo AA.LL. & Philo-fophiar, (ed & fuprema SS. Theologis Laurea eft condecorata. De eruditione fi qua-ras ? Viva es liibliotheca , & totius Alma Dioecelis Labacenfis , notitias Ecclefiafticas promptuarium. Si de prudentia, arduisque in negotijs difeernendi fapientia? Jam inde a Ce fijjimo <ic everendijjimo S. l{. /. Principe eCa-miubui Ae Caunii., etiam ejusdem Celfiffimi Succeffores Ordinarij in quartum luftrum in Te Vicarium Generalem habent Vigilantifc finium. Imponunt nempe humeris Tuis,, licet relučtantis, in gregem dominicum partem lolicitudinis, ut quem lpfi nancifeun-tur Amoninum confiliorum , Patrem Provincia habeat, & fecundum a Paftore Principe Modeuitorem.
Quid , quod & in Te verificetur illud P/almiftae: Milericordia & veritas obviave-
runc
runt (ibi: juftitia 8? pax ofculat® funt ? Pf. %4-v. 11. Primam depracdicant pauperes , Ot-pharii , viduse, Reiigiotae familise, & imprimis Capucinorum illa, cujus Patres congregatos totiusCapituli Provincialis temporeTu iolus nuper liberaliflimž fuftencifti, Quas-rentibus, ad Te confluentibus, veritatem exhibes: juftitiamlirigantibus:diffidentibus pacem.
Religionem in DEUM , & fuperos ? fa« lutis animarum, & divinae glorise Zelum ar-dentiffimum , quo fex luftris Parceciam Crainburgenfem Paftoroptimusadminiftras? Affabilem comitatem morum fuavi eum gravitate conjund'tam( qua omnium amorem ac venerationem Tibi concilias ) in medium adducam ? Offert (efumma temperantia : ea fe fiftit rr>odeftia,magnique Tui animi demif-fio, qu3, qtias alij avidi venantur, Tu ultro oblatas infulas, ac Diceceies recufas. Narrabit hsec alijs regionibus Tui nominis fama : (era narrabit hujus Provinciae pofteri-tas , atque in coelo Ecclefiaftieo Te primae magnitudinis fidus venerabitur.
Vides REVERENDISSIME, FFRIL-LUSTRiS , ac CLARISSIME DOMINE , DOMINE MOECENAS ! quam g<ganta;rs paffibus Vi*m Cah & Tibi complanaveris Ipfe, & decurreris. ? Hsc itaque nulli alteri dedicanda erae, quam Tibi, in quem omnium
So.
Sodalium oeuli refpieere poterant, cujus exemplum omnium veftigia imitari. Demum munificentix Tuas amplitudinem, qui vota noftra praevenire dignatus es , gratd anim6, sternaque memoria recolet
REVERENDISSIMA, PERILLUSTRIS* ac CLARISSIMA DOMINATIONIS TUA.
DevinQiffima
Major Academica Sodalitas Labacenfis.
* ' V f' -	II
I II
. S?	■*	•:	s-«!:),!
.
.•'iLu;	:	■.
.w fi	*
Introduflio Authoris.
UNum ex maximis beneficiis , quae nobis humana in carne DEUS exhibuit, fuitiflud, qubd illa, quse multifariam invia falutis fe fe nobis opponunt , impedimenta removerit. Iftud eft , quod tanto jam ante tempore divino edočtus {piritu praedixerat Ifaias Propheta, ubi DEIIM, cum in huncmun« dum defcenderet, vias afoeras complanaturum, & finuofis an-fračlibus impeditas effečturum dire&as edixit: Erunt "prava in diretta, & afpera invias planas. If. 44. Duplici autem medio tam infigne nobis beneficium praeftare voluit Redemptor Optimus. Inprimis divina fua do-6trina, fand-ifllmlsque exemplis h^cipfa falutis impedimenta nobis detegendo: dein divina fra
gratia , qub certius illa devinceremus, debiles noftras vires fuf-fulciendo. Haec proinde tam benevola, atqne ad falutem no-ftram tam proficua Ainabiliffi-mi Servatoris Noftri intentio, ut effečtum fortiretur, exiguus ift-hic, quem manu tenes, libellus confcriptus eft; continens materiam, quae Chriftianorum ne-ceffitatibus videtur omnium ma-ximb accomodata j quam proin, Ut inprsefentiarum clarfc pertrahemus, unamquamque Lectionem in tria punčta dividemus. In I. impedimenti cujusque naturam 5 in 2. damnum, quod affert falutij in 3. remedium exponemus, quo abillo liberare, fi velis, te facile poflis. Boni fiiperi dent & VELLE & PERFICERE.
LE-
«««
9>? ^ v i&
LECTIO L DE impedimento;
jQuod affert fdutinoftrs. Languor in fidtt
I quis litem haberet in judicio,’ d cujus decifione , fpc omni ulterio. _____ ris appellationis adempta , omne» fu* fortunae, honor, fama, ipia denique vita dependeret, indubitatum omnino eft, quin talis extremas tum corporis tum animi vires« omnesque facultates in id unum folertiflimd impenderet , nullumque remedium , iitut difficillimum, dummodo ad procurandum felicem tantae tei eventum fore idoneumii» deret, intentatum relinqueret, ut vi&oriam reportaret. Et tamen, quid foret lis ejus* modi, nifijocus quidam puerilis, ficum illa comparetur, qua omnis homo Chriftiaiius ia vita praefenti conftanter vivit implicitus; ubi duas inter aeternitates pofitus, de caufs fuse exitu femper pendet incertus, & ignorat, an poft mortem habiturus fit in DEO Patrem mifericordiarum, quiipfum aeterna felicitate fit donaturus in coelo; an vcrd juftitiae Vindicem, qui perpetuis eum fuppliciis fit crucia» A	tu«
torns m inferno ? hoc tamen non obflante, communiter apud homines non modd tantam oon videmus folicitndinem, ut cauiam hanc omnium longdgraviffimam ad felicem exitum p.< ducant, fedč contrario cernimus potius, eos nova (ibiipfisidentidem, & nova ponere obftacula, quae ranti momenti vt&oriam ut plurimhm impediant, ac fi ultro in ruinam properarent. Quapropter, cum in libellis Xeniorum id pra?cipu£ tradetur , ut fecu-tam reddere animae noftrae falutem poflimus ; 0011 videtur utilior pro DD. Sodalium lečho-Deinveniri poffe materia, quiim (i ilia impedimenta in medium afferamus, quae noftrae faluti potiffimum adveriantur, quaeque reliquorum omnium, & ipfius quoque lunt radix peccati , quod impedimentorum omnium e& maximum. De hac proinde materia in praefem tarum tra&abimus, eamque claritatis, & tsedij levandi gratia in tria femper pun-da dividemus. In i. impedimenti naturam; in 2. damna ex illo emergentia; in %. remedium , quo removere illud poterimus, ob oculos ponemus. Primum locum illi concedamus, quod reliqua omnia poftfe trahit, Se eft Languor infide.
Fides efl virtus, qus partim refidet in in« telledu, quifuperno iilufharus lumine veritatibus a DEO nobis revelatis firmiflimd af. feautur j paium etiam voiuautem afficit,
qua
quo & ipfa ccelefti colluftratione excitata in-tellečlum inclinat, eidemqueafTenfum firmif. (imuni, iisipfisrebus propterfupremam DEI revelantis authoritatem prasftandum, imperat. Unde fidei debilitas duplici ex radice enafcitur; una in eo polita eft, quddintelle-dus cum ipfa mylteria .revelata, tum etiam credendi motiva tantum obiter apprehendat; altera vero in hoc, qudd voluntas erga eadem parum afficiatur, nec, ut ea penetret, multum curet. Videbis quandoque ex Chri-(lianis non paucos, quos potitis nafcendi conditio, quam bona volnntas fidelibus adjunxit. Sunt fideles, quia per Baptifmum ingredi funt Ecclefiam: de caatero autem tam parum fciunt de illis prorogativis, quibus Religio noftra fupra omnes alias fe&as altiflimd eminet * tam parum vito fu® rationem dobrino Evangelico dogmatis conformant, ut vix ullo ex capite diftinguere ab infidelibus queas.' Quis tu hic, aut quoji quis hic ? Ifaias Propheta exclamat, qualidicat: tu quis es, qui, ut ita loquar, unico tantummodo pede in Sanda flas Ecclelia, nec aliud quidquam in te exhibes veri Chrifliani proter inane illius nomen? jure igitur merito, diminutam ede multorum fidelium fidem , lamentari cura Regio Propheta podumus : Diminuta funt veritates i filiis hominum. Pf. 11. ed quod quam plurimi, tametfi credant propofua fibi my-A %	fle-
fleria, credant fideuk|»e adtooblcura.ram-que parum dono intellrfius illuftrata, ut ea ferme ratione illius veritates attingant, qua coecusille homines vidit: Video homines veiut arbores ambulantes. Mare 8- DtlJ^, quina-fcitur inftabulo, ut rerum humanarum eoa. temptum nos edoceat; DEU5», qui triginta vitarfu® annos m paupercula fabri lignar ijcffi-Cina exigit, ut ad humilitatem nfrs erudiar; DbUS, qui omnes Paleftmae regiones nudipes peragrat, ut viam adeo^um nobis oflen« «Idtj DEUS» qui, ut peccatum deflriiat, m Cruce acerbillimam obire mortem non dubitat ; nihtl admirationis in eorum cordibus excitat : & qui Senecam admirantur, quod Hhi-lofophiae placita di&ando». mortem oppetierit» qui notam illam Trajani charitatem, qua proprium diadema conficiendis falcus, ad obligandas vulneratorum militum plagas impendi voluit, ftupenteshifpiciunt; fineuilo quafi (en(uper(i(tunt, fi alnflima (acri Evan« gelij dogmata percipiunt; fi Filium DEI, ut animarum noftrarum vulnera pet lanarer acer, biffin is quibusque tormentis mnocentifli, Damiu m carnem obttilifTe intelli»i>nt. Di-wwuta funt veritateS i filiis hominum. Simili tn >do, & hic quidem multo adhuc amplius» deficere fidem deprehendimus, prout hscef-fe debet non (olum regnla credendi, fed etiam operandi: ilii eum ipfi > qui Chriftum JE-
SUM
SUM m revelatis nobis niyfteriis Magiftrmn ag lolcunt, baudquaquam leilli in fuaviven« dimethodofubjkiunt: & quando ex infallibili Oivmi Servatoris ore intdligunt, beatos efle illos, qui ipfiis amore perfecutiooes patiuntur; illos, qniipfiusamorepaopcrtare® ampleduntur ♦ illos, qui ipfius amore deliciis ahftmein; qui ipfms amore injurias con-donant; his omnibus, aliisque fiuultbuslan« fiionsv»r®re}»’j|isluo inco.de rcfiftunt, di-cc <do} haec omnia quidem vera tffe fecundum Dttlvf, non airem fecundum mun» dum; & hacram vefma diftin&ione lufficien-ter (e omnibus Incarnar® Sapientiae rarinnibu* refpondiffe arbitrantur; unde illorum fides fi. tnilis eft argento vivo, quod ubique aurrna Ic qnitur» praeterquam in igne, ita illorum fi« des Divim M igiftri authoritatem fequitur, quamdiu ha?c authontas eorum paffionibus non advertatur j tecus fi contingat, ptounus deftituunr.
DE DAMNO,
Quodfaturi mftrtt affert hujusmodi fides,
QUis pro dignitate jam explicet omnia iHa mala, qo^exfatali hac(catutigine. fidei nimirum debilitate, in populum Chrtftia. num emanant. Poteft cum veritate dici nullum efle malorum genus, quod non ex hoc A 3	ion-
fonte defcendat; eataque caufam effe praeci puam , ob quam innumerabiles anims sternis inferorum fuppliciismancipentur. Quia nullus inteUigit, in aeternum fer ibunt, inquit Huflsus Princeps S. Job. c. 4. v. 20, ubi illud ]>rsecipud advertas, velim , quod non dicat: peribunt in seternum, quia non credunt, fed quia non intelligunt: Quia nullus inteUigit.. Ita pariter miferandi illi peccatores, qui coa&i funt in inferno confiteri infaniam fuam ; Nos infenfati&c.noTi ideo in lamenta erumpunt, quod non crediderint; fed quod non bene intellexerint; Solintclligentia non ortus ejl nobis* Sup. j\ 6. Verum ut magis ad particularia de-fcendamus \ omnia illa mala, in quae Chri. ftianum populum fidei debilitas propellit, ad duo reduci capita poflunt, nempe lucrum cef-fans, & damnum emergens« Ad hoc denique languida fides deducit, ut omnem virtutem amittamus, & in omne fcelus miferd proruamus.
Primo igitur defeQus fidei Chriftiano po-pulo pretiofiflimum illum virtutum omnium aufert thefaurum, qui eundem primis Eccle-fiae temporibus adeo divitem reddebar. Hu» justhefauri magnitudo aliqua ratione ex magnitudine Charitatis colligi poteft , quae ut-pote virtutum omnium Regina omnem reliquarum apparatum poft fe trahit. Chariras ergo, qua Chriftiani tunc temporis in DEUM
ferebantur , adcd erat incenfa , ur, tefte Tertulliano , tantus illorum, qui crudeliffi-n>is tyrannorum tormentis fefe ultro offer« rent, numerusreperiretur, ut Antonius Afiae Proeon/u!, &Tyberianus Paleftinae Gubernator Adriano & Trajano perfcriptis litteris denunciarenr, fetantam non potuifle carmfi-cum invenire copiam, quae tot Chriftianis, qui ultro ad fupplicia accurrerent > occidendis fufficeret: Patro hsc ipia Charitas eo ufque etiasn e ga proximum afcendebat, ut S. Cie-ipensfuo tempore ex Chriftianis non paucos, fenovifletettetur, qui fortunis fuis omnibus in pauperes diftributis, tandem venumdare femetipfos, & duriflimam fubire lervitutem non dubitarent, uthacfalrein ratione aequi« rerent, quo proximi neceflitatibus fubveni« rent. Nunc autem talia Charitatis prodigia inter Chnftianosquis facild reperiat ? & quam tandem iftud prascipuč ob rationem , nifi ob fidei debilitatem ? Arborem quandam fuis frondibus fpolia; re/arciet brevi iterum exarmatus truncus illatum fibi damnum, & amputati ramufculi vivaciori , quam unquam alias virore efflorefeent: at vero radicem luc-cide, aut fubtrado naturali vigore illius vires enerva; poft brevem temporis lapfum ramiti« mulcumftirpe exarefeent. Jamverd, quod radixtftarbori, hocipfumeft anim® Fidesj hsc prmeipium eft vit£ illius; iisccft» q"$
A 4	ani-
animam frugiferam efficit, eidem que a limen, ta fubminiftrat. Unde & (radix immortalitatis nuncupatur s Scire juftitiam virtutem tuam radix ejl immortalitatis, Sap. 15. 3. Quare, fi vivit Chriftianus homo, de fide vivit: Jujius autem meus ex fide vivit. Rom. 1. 17, Si adversus eum inferorum poteftas infurgat, fi. de fe defendit * Cuirefi/iite fortes in fide. i.Pet. 5, Si infelici laplu DEI gratia excidat, fides eum mediante poenitentia in priorem Divin» amicitias gradum reftituit: Fide purificans cor-daeorum. A£b. ij.unoverbo, Fides fcecun-diffima illa eft radix, ex qua omnes, quot, quot Chriftianam exornare animam poflunt, virtutes progignuntur. Minijirate in fide ve~ firavirtutem, inquit S. Petrus, in virtute au* ttm fcientiam, in fcientia abjlinentiam, in až>-fiinentia patientiam, in patientia pietatem , in pietate amoremfiaternitatis, in amore fraterni. tatis charitatem. 2. Pet. I. hanc igitur radicem qui detruncat »aut enervat virtutem > nec f rudium foiummodo, fcd folia etiam » externam fcilicctChrifiiani hominis formam, de. perdit.
Magnum equidem malum cft lucrum hoc cefians, & tanto, de quo hucufque diflerui-mus, bono privari; (cd pland exiguum dici poteft, ficum altero, longč adhuc majore, nempe damno pofitivo, quod exinde quoque lelultat , conferatur. Apoftolorum
Prin-
_______________«8C	9 M» __________________
Fnnceps S. Petrus, cum fuper pelagi Sudus incedens, mergi inciperet, totam culpam in ventos referebat: Videns ventum validum ti~ muit. Matth* 14. at Chriftus Dominus fluctuantem ejus fidem incufavit: Modica fidei, quaredubit&fii? Simili prorfus ratione exChri-ftianis plerique unicam profligat® fuae vitae caufam aut tentationis vehementiam , aut fragilitatem obtendunt; reipla autem, fi fta-tfis tam lamentabilis originem inveftigare penitius voluerimus, languentem ,&pene emortuam eorum fidem efle tot peccatorum, in quae quotidie prolabuntur , caufam, deprehendemus, fine qua nunquam eos in tam miferabilem pertrahere peccati fervitutem veterator ftygius ulla ratione valeret. Falco aperto in aere enutritus, ad agendas tam nobiles prffidas a natura eflformatus, tanta praeditus fortitudine, tam generofa indole infttu-ftus, nunquid fe alligari perticae pateretur ? nunquid fuos intra laqueos, abfquc eo, quod unquam difrumpere rentarec, tanta patientia perfifterer, nifi prius utrumque fibi ofefiw gari oculum fuftinuiflet? Quomodo fieti pof-let, ut Chriftianus > cui in comperta efty quodlibet peccatum injuriam efle, Supremae-Numinis Majeftati illatam, adeoqne omnium malorum longd maximum; ut Chriftianus* qui fatetur, & indubia fide pro certiflimo tenet , Verbum Incarnatum crucis mortem A 5	fub?
to
fubiiffe, ut moriendo peccatum emundocli. minaret, quod idem eft ac dicere j Unigenitum DEI Filium, ut abominandum illud mon-ilrum, peccatum fcilicet, dcftrueret, quafi Semetipfum dcftruxifle , quando mmirom unionem, quae pretiofiffimam illius animam inter & corpus Sacratiffimum intercefferat, incredibili tormentorum atrocitate in cruce violenter difruropi pentiifit, atque per tres integros dies ceflavit a nobilidimis operationibus illiusvita, humanafimul, a divina,cujus vel momentum unicum omnium reliquatum creaturarum vitam valore fuperabat; quomodo, inquam, poffibile foret, urChri-ftianus, qui vi iua fidei obftringitur, potius mille vitas profundere, quam vei minimam de hifce veritatibus dubitationem admittere, tam prspofteram fibi peccati ideam in praxi formaret? multi etenim illud ut levitatem juvenilem, alij ut fragilitatem quandam, quae facili veniam mereatur, alij denique ut r"m nullius penitus momenti, peccatum fi bi imaginantur, Et non modo pro nihilo habent, lethiferum ipfi icelus perpetrare, aut in illo patrando etiam alios adjuvare, fed fapenu-meroinde ludendi & jocandi fumuntoccafio-netn j Imd ed ulque deveniunt, ut peccafie etiam gloria fibi ducant; quafieos criminum etiam magis pudendorum macula pretiofio-res efficcrcnt, quemadmodum matmomm
II	)8»
maculae eorundem elegantiam juxta ac pretium ut plurimum adaugent. Ilii autem, qui eo perverfitatis non progrediuntur, nihilomi* nus tam parum quoque peccati malitiS percelluntur, ut contraftam hanc peftem per menfes complures fine ulia folicitudine in anima circumferant; culpam interea culpa accumulantes, donccappropiuquante aliqua fo* lennitate facra, illud tandem deponere ex-homologefi decernant. Et lic ilii ipfi» qui induci nullatenus poflent, ut cum lacertula eodem in lefto vel node unica dormirent, per longam non raro vitas fu* partem peccati virus circumferre animo non formidant, nihil-que timoris inde perfentifcunt. Et ifti funt filijlucis, ut©mnesfideles Apoftolus appellat ! Ifti funt difcipuli Verbi Incarnati ! Ifts funt fiiij San&orum, hajredes tot millionuna San&orum Martyrum, qui nos prscefferunt s & vitam cum (anguine inter tormenta varia & atroci (fima profuderunt, ne peccatum etiam infpeciemexcufabile, quale fuiflet, ore fo-lummodo negare fidem, retinere autem corde, unquam admitterent? Ita omnino eft; omnium iftorum caufa eft debilitas noftrae fidei; quae appropinquare nos facit infauftis illis temporibus , de quibus Amabilifiimus Redemptor edixit, fequafi dubitare, anve-niens in terram fidem tot cruciatibus plantatam , & Divino fuo fanguine rigatam, etiam.
cuaa
12	Ver**
nnm eflet rcpctcunis: Filius hominis veniens, putas inveniet fidem in terra ? Luc ig. v. g. Verum intereaquam exoptata daemoni in hoc turbido ptfcandi occafio aperitur i Chriftia-nus hac ratione quafim infidelem transmutatur, Haec tam imperfe&a & fupetficialis rerum divinarum cognitio cum non magis ad opeiandum impellit, quam ii omnino nihil cognolceret: & quemadmodum S. Augufti-nus advertit, tametfi clatiffima lux fideles circumflet, nifi oculos aperire velint, ut videant, parim» a paganis differunt, qui inte«*; nebris coni morantur. Quid prodeft Jiulto ha-iere divitias, cum Japientiam emere non ppflit ? Prov. 17. v. 16 Quid proddt ipfis habere thefaurum aded prctiolum, qualis ell fides Chriftiana, fipaftmoduai abfcondunt eum, aut in terram defodiunt,,'nec illius ope aeternam fibi vitam comparare ftudent l
Ullum ne autem mal# tam defperato in-
veniri remedium poliit ? potelt cnimve-ro > dummodo ille, qui inflatum tam miie-rabilem deiapfum fe efle dignoverit, ferio il-luu adh.bere voluerit. Pnm6 tgitur & ante o * n ia continuis precibus divinam exorare CitAucutiam r.ecelium erit, ut grande boc fi-
REMEDIUM
Ad tollendum hec impedimentum.  
dei
ii	l
de donum nobis de coelo largiatur : Adauge woiisfdem: rogare infuper Spiritum S. ut pras« ter donum fidei, nobis in S. Baptilmatis lava, crocommunicatum, donum quoqueintelle. dius infundat, quod nos divina myfteria in* telligere , & penetrarecum claritate edoceat. Videte, quomodo hac in re Vir fecundum cor DEI Rex David fe geflerit; Hic quan. quam tanta divinitus luce illuflratus, nihilo« minus novum in omnibus ferč fuis Pfalmisi DEO lumen pofcebat. Similes voseffecredite coeco illi, quem Chriftus Dominus pro. pe civitatem Jericho fanavir; hic, quantumvis, utpote mendicus, rebus multis indige« ret, nihil tamen a Redemptore nifi vifum pe« tebat: Quid tibi ‘vis faciam ? Domine , ut vi. deam. Luc. i8. Hocfolum fufficiet, &erit loco omnium , fiimpofierum coccusamplius non fuero. Equidem non d^co, ut folatn hanc gratiam Benignifiimum Numen flagitetis , hoc tantummodo dico, ut hanc pras omnibus flagitetis, ut fuperno lumine intel. le&um veftrum copiosd illuflrct, quo clarius veritates per fidem revelatas penetretis; hac enim gratia omnes reliquas fine dubio fecum • traher. Si hujusmodi preces veflrs humili excorde procedant, quo vos indignos fateamini, quos DEUS exaudiat; fi infuper pre. cibus veftris conflandam junxeritis, pro indubitato habete, operae vos pretium relatu.
s« i4 ym*'
ros ab illo Domino, qui hunc in finem de ccelo defcendit, ut vos d tenebris liberaret:
Qui eripuit nos depotejiate tenebrarum. Coli, i. 13.
Caeterum jam diximus, debilitatem fidei partire ab intelle&u parum divinas veritates cognofcente; partim a voluntate non eo, quo deberet, affe&ueasdem profequente provenire. Atque ideo, ut huic malo medelam afferamus, curandum eftfummopere, ut cor noftrum ccelefti robore firmetur, & mentis noftras tenebrae difpellantur. Quapropter miliffimum utique foret, fi Chriftiani omnes ad rerum illarum, quae ad falvandam animam pertinent ,con(idetationem diligenter incumberent : ficut enim fol falutari fuo influxu ad confervandam corporis fanitatem plurimum confert,ita pia rerum illarum meditatio omnia bona io animam importaret; inconcuffa enim fua Divino oraculo ftat veritas, quo dicitur: Cogitatum babe inpraceptis DEI, & in manda* tis ejus maxime ajfiduus ejlo, ipfe dabit tibi cor, Eccl. 6. Verum quia non omnes ad hoc funthabiles, utfibiiolis relidi, absque alio * adminiculo valeant meditari, medium magis univerfale erit legere cum attentione & reflexione pios ejusmodi libros, qui San&iffimae noftree fidei myfteria explanant. Dixi; legere cum attentione & reflexione : nam qui granum finapis integram deglutiverit, tam
. Pa'
is
parum ex to acrimoniae, qulm ex granulo ar^ae (entiet; at vero 6 dentibuslentd ma-flicando contriverit, tantam exilio prodire virtutem advertet, qua? copiofas etiam ex oculis protrudere lacrymas queat. Profe&d res cft , quae jute meritiflimo quemvis fum. n>o horrore perftringar, ficonfideret, quam exiuuanj Chnftiam deJESII ( hnfto habeant notitiam; quam parum fetanc, quam rudera habeant 'deam deimmenfa silius Majeftate & Potentia,de praeclarsillis praerogativis, prop. ter quas, ut non modd ei k toto genere humano ferviatur, verum etiam, ut ab omnium cordibus inrenfiffimd diligatur, innumeris utique ex titulis promeretur i ipfe namque omnis noftrae felicitatis cauta eft, arque origo, utpote qui nos & infinitis malis libera» vit, & infinita infuper nobis bona contulit •,& haec quidem non Colum praepotenti Tuo Pa-frocinioatque Authoritatc; fed acerbiffimis luis cruciatibus, imdipfa etiam morte, quam amore noftri fuftinuit, longd acerbiffima. Jam vero de divino hoc objedo Chriftiani communiter quidlciunt? & tamen hoc unicum illorum deberet efle (ludium, juxta illud , quod dicebat Apoftolus : Non judicavi mt aliquidfcircy nifiJESUM Chrijlum, & hune Crucifixum, i Cor. 2. Tantum de Chfifto fciunt , quantum lufficit, ut Sacro > Sando iplius nomine ad perjum*& bla/phemias abu-
taa*
tantur. Sed quid hoc mirum , fi a nemine unquam his de rebus inftruantur? Solennio-resfeftivitates, quas referendis divinae Bonitati gratiis, & divinis fhyfteriis addifcendis deberent impendere, illi propemodum uni-verlas ad litandum liberiiis genio, ad captanda mundana folatia, ad explendam gulam, & majorem veftimentorum luxum, atque uti-nam non etiam ad impudentiorem Supremae Majeftatis, quam tum maxim£ colere deberent, offenfionem impendunt. Unde autem, amabo, fi omnes undique claufae fine feneftraj, fuperna? lucis radius fubintret ? Quapropter confiliomeo acquiefcite, factis, que in libris auxilium quaerite, & intra brevem temporis lapfum vix non palpabilem in animo veftro mutationem advertetis. De illis autem vobis libris profpicite, qui praeci-pučad hunc finem conducunt; cujusmodi forent ad intelligenda Redemptionis noftrae my-fteria, Opera P. Ludovici Granatenfis , & fpecialiter hujus Introductio ad Symbolum fidei : Opera P. Joannis Nierembergij, praefertim jpfius Cattchifmus, Divini Amoris Prodigia. Ad dignofeendasautem veritates, juxta quas vitae veftrae rationem ordinetis, Opera P. Pauli Segneri, praecipuč illius Homo Chriftianus, & fimiles. Confultum infuper erit , antequam libricujusquam ele&ionemfaciatis, uc ne erretis, in re taitti momenti Confeflarij
confilium exquirere. Certiffimum omnino eft, multos nos hodie San&os fuper altaria venerari, qui infignem fuam , qua niodd fplendefcunt, fan&itatem a le&ione, .pij cu. jusdam libri aufpicarifunt; quales funt S. Au-guftinus, S. Ignatius Loiola, S. Joan. Columbinus, & alij plures. Venim fine comparatione pl ures sternis modo inferorum fup-pliciis excruciantur, qui, fi fuum quoque pio« rum librorum le&ioni tem pus tribuiflent,haud dubič a via Tua mala converfi ad Dominum, perpetuis modo Beatorum gaudiis ccelefti in Paradifo perfruerentur. Divina Bonitas par-tim minis, partim beneficiis nos ad fe pertrahere conatur; 8c poftquam naturam humanam aflumpfit, duobus his mediis tertium» illudque efficaciffimum, fan&iffima nimirum fua exempla adjunxit. Verum hoc totum quid prodeft, fi vos ad illa ne quidem unquam animum advertatis, aut illa nunquam afpe&u dignemini ? Quid utilitatis affert aa-vigantibus mappa, fi eandem fempcr Nauclerus complicatam retinet, & nunquam explicat? Lingula magnetica quid juvat, fi perpetuo claufa teneatur? at vero, dicetis mihi forfan, de idis cogitandi, aut eadem legendi vos tempus deficere: hoc fi ita fe habet, poterit meliori jure robis illud refponderi, quod a Diogene refponfum eft illi, qui interroganti, curFhilofophisnoa ftuderet? dc-
B	fe*
mm is )<&$*
fečtum temporis obtendebat, nempe; Quid igitur vivis ? ut quid igitur, non dicam in terra, fed in feliciffimo S. Matris Ecclefias gremio hjaefitatis fi ne tantum quidem lucrari vos pofleotij arbitramini, utneceflaria (alutis remedia condifcatis ? abunde vobis utique tempus fufficit, uc perluftrandis ludicris comoediis» inanibus novis, libellis non nifi figmenta, & vanas ineptias venditantibus, at-quc utinam non etiam ut plurimum periculo, fis, &iatente animarum pede infe&is non raro integras dies no&esque tribuatis $ & tantum obtinere otij non valeatis, ut legendo piolibello, qui viam ad coeleftem Paradifum vobiscomuionltret, veftramque vobis, qua DEO obftringimini, obligationem in memo-r riam revocet, unam alteram ve fubinde horu-Jae partem concedatis ? conquerimini poft« jnodum, & crebris fufpiriisingemifcitis,qudd affingentes continuo in cordibus veftris pra« vas cogitationes vos impugnent; fed cur non bonas menti cogitationes inieritis, quae malis locum & palmam in corde praeripiant ? herbae perniciofse, lolia, & Zizania fponte na« fcuntur: at vero herba» falubres & pretiofaa non nifi poft longam culturam, & conflantem agricolas induftriam fuccrefcunt. illud autem in dies fingulos legendum fuicipietis, quod confcientias veftrae Arbitro opportunum eflc videbitur; ubi praprim is caveatis, oportet,
ter, iit ne ocuiis nimium properantibus affi-gnatam materiam percurrendo, potius curio-fitatem veflraro, quam pafcere animam quaeratis: nunquam enim cibus, fifeftinatd& integer devoretur, nutritionem promovet; fed tunc folummodo fuum corpori augmentum ad/icit, ubi lentč mafticatus in flcmachum demittitur. Denique, antequam le&ioni initium dabitis, & fimul poftquam eidem finem imponetis,fubmiffiffimis precibus DEUM compellate, ut veritatem hanc , quam hic ante oculos veftros ponere dignatus eft, al-tiffimč quoque veftris cordibus velit infcribe-re.
Alter defe&us, fcilicet exiguus erga myfte-ria a Deo nobis revelata voluntatis affečtus, ex . quo, uti jam diximus, debilitas fidei quoque enafcitur, per hbc tollitur, fi voluntati illa motiva, quae ad credendum nos impellant, proponantur; motiva, inquam, tam potentia , & usque adeo clara, ut nimium credibilia Propheta Regius appellarit: Teflimonia tua credibiliafa&a funt nimis, Pf, 42. Quafi diceret ; teflimonia tua Domine, longd magis ma-nifefta funt, quam nos ipfi prudenter expo-fcere potuiffemus, ut libenter fančfce fidei no« ftrumintelle&umfubjiceremus ; quippe, etfi arcana illa, qu® credimus, fint obfcura; nihilominus tamen evidentes funt rationes, qu« nobis perfuadcnt, ut efle divina credamus, B a	Ve.
Verum quia abire per fingulas, res forer, quas intra tam anguftos, quales hic nobis praefcri-pfimus, conftringi terminos non poflet,unam iolumroo'do, quae tamen fitloco omnium,in praefentiarum exponam; in tali namque fa&o confiftit, quod nemo quispiam revocare ia dubium poffit, nifi emotae omnino mentis ex. titerit.
Ex omnibus hiftoriis indubitatum eft, qudd, antequam Evangelicae veritatis oriri lux inr. peret, totus mundus idolis divinos honores detulerit; illam partem, quam populus Hebraeus incolebat,!? excipiamus, tota terra lce-leratis vičfimis, templis facrilcgis, & adulterinis diis referta erat. In omnibus creaturis, incipiendo ab iis, quas Omnipotens Conditor longius a terris remotas in coelo collocavit, nimirum fole, luna, ftellis &c. usque ad viliffima animalia, utiferpentes, crocodillos &c. a variis nationibus, non folhm barbaris, fed etiam cultioribus Divinitas adorabatur; Sc quod longd adhuc erat deterius, ipfis etiam hominum fceleribus fubefle Divinitatem credebant, ipfa patrata a mortalibus fiagitia divina myfteria reputabant. Haec qui vel a longž trahere in dubium tentaret, luculenter land, fe nunquam antiquorum Hiftoricorum monumenta, illdsque libros, qui infeliciflima illa tempora defcnbunt, inlpexiffe monftrarer. Unde fi Fides vivendi juxta & operandi fit re-
gula, G infuper fides tunc temporis eo usque fuerit impia, ut magis fcelefta reperiri in ter. ris non poflet, pronum erit conjicere, vitam quoque ftiifle usque adeo flagitiofam, eo usque morraiium malitiam afceodifle, ut magis abominanda inveniri inter homines non valerer. Ecce autem! cum in tam miferando fta-tu pofitus eflet mundus pene univerfus,Chri-ftus Dominus fubvertere, atque eliminare idololatriam , & ex illius ruderibus excitare Religionem Chriftianam incipiebat. Atque ut evidens, & luce clarius evadat, illum effe i (loram omnium Authorem, haec tria confi-derare capita fufficier : primo y magnitudinem operis ; 2. impedimenta , quae eidem obftabant; 3. inftrumenta, quibus id effecit* Magnitudo operis ex debellata? idololatriae, quae ultra duoannorum millia in mundo regnabat, antiquitate clariffi	elueefeit {
apparetinfuper ex ejusdem amplitudine, ut-pote in quam populi jam univerfi, & omnes omnium fere hominum ordines confpirabant; ita quidem , ut pauci illi, nempe Pfyilofo-phi, qui iJIius falfitatem agnofeebant, aequum efle dicerent, ut omnes fefe quoad externam vivendi rationem , in acceptata fupcrftitione populo conformarent. Jam vero quis non videt, quantae difficultatis opus extiterit, venenatam hanc plantam extirpare, quae fuas radices, altiffimč infixas, per totum terra.
B 3	rutn
•€^M( 22 )S§&&
rum orbem diffudeiat; cjn® pravis paffioni-busfomenca, omnibusflagitiispabuluca lub. miniftrabat; quam potentiffimi Principes igne &ferro, litterati & Dolores calamo propu- * gnabant, & in cufusquafi gremio univerlum genus humanum pacatiflimdquiefcebat. Haec difficultas ex eo quoque crevit quam maxim£, quod fimul atque hanc plantam extirpare aggrederetur , eodem in loco Chriflianam plantare Religionem inciperet, quod idemeit di., cere, ac plantare Religionem, qu$ res difficillimas, & ab humanis fenfibas remotiffimas credendas proponit inrellečhii, & rerum difficillimarum amorem impera: voluntati: quas docet, hofhinem , in quem tam forum Ec-clefiafticum, q^ara profanum mortis in infami crucis patibulo duos inter latrones fubeun-dffitulitfententiam, efleverum DEUM, natum ex Virgine; propriis viribus furrexifle a mortuis ; quadam die fibi foli nota denuo venturum in magna majeftate, ftridliffimam-queabomnibushominibus rationem exa<3u-tum, ubi omnibus momento č morte refu-fcitatis, eadem, qu£ in vita habebant, cor- • pora reftituet, quamvis igne, ferarum dentibus, aut temporis diuturnitate dudum con-fumpta fuerint. Ha2C&fimiliamyfteria,qu$ non modd illiterats plebis, led dodtiffimo-ium etiam quorumvis hominum capacitatem tam altč cranfcendunt, credcnda proponun-
tur: myfteriorum fublimitati, praeceptorum, qu$ obfetvanda pnefcribuntur, arduitas cor-re/pondet: nempe , continuo femetipfum odio perfequi iit inimicum ; iilatas fibi injurias benevolo amoris affečtu compenfare; pro perfequentibus fe fuppliees ad Coelum voces & manus extollere; maxillam dexteram per-cutienti, immoto, pacatoque animo etiam finiftram porrigere; potius milie inortes perpeti, quam veifcmel plena voluntate in pravam cogitationem confentire; intimas, oc-cultiffimasque confcientise fu® latebras, noxas lingulas, eas etiam, quas in lucem protrahere innata verecundia fummopere per* horrefcit, Sacerdoti aperire; & denique fidem habere tam cooftantem ac firmam , ut paratus fis , potius relinquere uxorem, de-fererefilios, & Amicos, privari omnibus fortunis, imo inter fuccenfos rogos, inter ferarum dentes, inter flagella & equuleos, inter omnis generis crudeliflima tormenta ipfam quoque vitam ponere, quam tantummodo unicam fidei veritatem vel ore etiam, nedum corde abnegare. Esc ejusmodi tam fubli-misdo&rina, quae quidem nobis quotidiano ufu, & longa confuetudine amoena & facilis efficitur, quam difficilis ab initio, & afpera apparuerit non folum populo inculto, & ig. noranti, fed multo magis Do&oribus omni litteratura praefulgentibus, facundiffimis Ora.
B 4	to»
toribus, acunffimis Philolophis , prudentif. fimi' Senatoribus , naluciffimis Politicis, 8i genti tatn perditž deliciis & voluptatibus dedit® , tam proclivi ad obfequendum indomitis futs paflionibus, tam afluet® nihil aliud , quam quod externi fenfus manifeftant, credere , nulloque altiore quam van®glori® mo-tivo operari?
Sed forfan unanimis omnium magnorum Principum confenfus in eo confpiravit, ut Evangelij do&rinam tanquam veram reciperent ? Verum enim vero hoc ipfum eft illud» quod hoc opus viribus humanis efle majus, adedque divinum fecundo loco apertiflimš commonftrat j quia nempe licet orbis univer-fus communi rabie contra Sanfiam Evangeli-C® veritatis lucem infurgens, in primo eandem exortu extinguere moliretur, omnes tamen illius quanti demum cunque conatus in ▼anum recidere. Per trecentorum fermž annorum fpatium omnes vix non Romanorum Imperatores omniin loco novam hanc Legem perfequebantur modis usque aded indignis» tamque immani crudelitate» ut potius infernalis» quam humana videretur: ftrage infuper tanta, ut Propheta Regius numerum Martyrum fuper numerum arenarum multiplicatum afleveret : Dinumerabo eos , & fuper arenam multiplicabuntur. Pf. i^g. hoc folum dixifle fufficiat, quod Diocletiano rerum potieme,
Chri-
Chriftianos pro libiru occidendi, fuis eosdem bonis fpoliandi, eosque quafi perverfiflimos humani generis hoftes, & omnium, privatarum non minus, quam publicarum, calamitatum autbores traQandi, libera cuivis facultas concederetur. Ad crudelitatis immanitatem fraudes, & calumnia: addebantur , quibus Chnflianos iit facrilegos, ut coeli inimicos denigrabant. Fraudibus fplendida promifla jun-gebanrur: hominibusadultis,&rnaturisquE-ftuofa officia & dignitates; junioribus delicias & voluptates; Virginibus magnificas nuptias, & Auguftos thalamos; praetextatisetiamnum puerulis blanditias & illecebras offerebant, & tamen his omnibus nihil morantibus SanSa veftra Religio nunquam feliciori fucceflu pro. pagabatur, quam cum crudeliffimis fraudum machinis, atrociffimis perfecutionum procellis quateretur; atque adeo vitas metereChti-ftianorum, nihil erat aliud, quam eorundem fanguine ulterius femper Sandiiffimam Chrifli fidem diffeminare. Ita longč omnium Perfe-cutorum crudeliflimus,& Sanguifugaomnium maxime! infatiabilis Diocletianus cum incredi-li fua confufione Sacrofanflam Chrifti crucem ab omnibus nationibus adoraram videre debuit; & quod omnium maximi ipfius rabiem irritabat, adorari eandem videre d.ebuit a magna aulae propris parte, a Serena Conjuge, iSufannaNepte, a Claudio |& Maximino t’a-B 5	truis,
________________gggr	2^	__________
truis , a Cajo & Sabino Nepotibus, a Seba-ftiano fuae Cuftodiae, & Caftulo Anlaj Prasfe-flo, a Gorgonio & Dorothed iuis Cubiculariis; atque ab his Palatij fui partem non exiguam commutari in Ecclefiam confpiciebat, in qua Religionis illius devoriffimd vacarent exercitiis, quam infelix ifthic Imperator in-ternecina humani generis ftrage cogitabat ex-tinguere.
An clariora adhuc argumenta requiritis, ex quibus Chriftianam fidem opus efle DEI Omnipotentis dignofcatis, cum illa etiam, quae ad eam fubvertendam, eliminandamque penitus adhibebantur, tantum ad eandem dilatandam adjumenti conferant ? Id tamen adhuc fupereft, ut nimirum inftrumentorum quoque, quibus opus tam admirabile perfecit , conditionem confideremus. Duodecim Pifcatores, & pauci alij illis fimiles pauperculi, ignorantes, timidi, ex natione ubivis gentium odiofiffima oriundi , utentes lingua, qua nullibi nifi in Judaa intelligebatur, totum inter fe terrarum orbem dividunt, & intra paucorum annorum decurfumeundem totum Chrifto fubjiciunt. Si Evangelicae Legis Praedicatores omnigenas fcientias apparatu exculti, fi Romana fimul &'graeca inftrufti fuifient eloquentia; fi quingenta armatorum piillia, ut msgnusolim Alexander, in aciem eduxiflentj fi populos amplis ptomifficpnibns
4£B( 27 )S*-
ad fe invitaffent, ut quondam Rex Cyrus, qui tefte Plutarcho fuis fequacibus, fi po/Te-diflent villam, integrum pagum, fi pagum, integram civitatem, fi civitatem , integram illis provinciam promittebat; tamen adhuc ingens prodigium extitiflet, inventas efle toc gentes omnis conditionis & fexus, omnis aetatis & profeffionis j quas talibus pollicitationibus allečlže , mutata, in qua educata; fuiflent, majorum fuornmreligione, novam vita etiam & fanguine propugnarent. 14$c autem, fi ita fe habemt, agedum, quantum jam erit prodigium, fi haec omnia obtinuere homines omnibus humanis talentis penitus defUtuti, & qui praeter crucem & dolores externis fenfibus nihil promittebant, Tota illa, quanta quanta demum fuerit Socratis & Platonis Sapientia evincere tantum non po. tuit, ut vel hominem unicum ab adoratione daemonis abftraheret, Jofephus cum omni fua, qua tantum pollebat, fapicncia, cum plena fua, qua Jigypto praeerat poteftate ne quidem valuit efficere, ut vel unica in regno illo familia ab idololatria ad veri Numinis cui. tum tranfiret. Moyfes mirabilis ille Ifraelita-rum Dux tam ftupendis adjutus prodigiis, quem norant tam conflanti cum DEO uti familiaritate, continere in vera fidecommiflum fibipopulum ica non potuit, ut vitulo ex auro conlato genua noa curvarent, eundemque
tan-
tanquam DEUM non adorarent: & duode. cim Pifcdtores eliminareexorr.ni terrarum orbe idololatriam, atque hujus ruinis imponere potuerunt religionem, hominum fe'n(ibus& paffionibus adeo contrariam > eorundem in-teile&us capacitatem tam alcd excedentem , eorum vivendi confuetudini ufque adeo repugnantem ; & hoc quidem potuerint, quin DEUS manum fuam acpotentiam eorum adjungat conatibus? En vobis, qui ad credendum miracula expofcitis, miraculum omnibus miraculismajus &praftantius: Mundum idololatram ad verum fupremi Numinis cultum converfum ,• &converfum quidem repugnantibus Politicis, reclamantibus Philofo-phis, frementibus Principibus, ad arma con-clamante toto inferno» & igne ferroque in novam religionem debacchante, ut fua ean. dem in origine fuffocaret, qus tamen his omnibus nihil obftantibusintra paucorum Iu-ftrorum decurfum per omnes totius terne provincias inftrumentis ad tanti moliminis opus prorfus ineptis propagata eft, ut eo nempe manifeftius appareret, illius archite-ftumeffeDEUM, quifuis in operibus nullius indigeat adjumento.
Illud quoque jam ulterius ponderandum venit, novam identidem huic veritati in dies lingulos lucem a conflantia accedere, quaea-demipfa fides, abApoftolis, & jaeditanti-
bus
#®( 29 )8P»	_________
■	    “.......... ~..1 ■■	T»"—
bus iftisabiplo Chnfto plantata, perfede-cim jam lazcula perdurat. Credit illos ipfas articulos, profitetur eadem myfteria, illud ipfuro Ecclefiae Caput, & fupremum Chrifti in terris Vicarium fummum Pontificem agno-fcit, illum ipfum divinarum gratiarum influxum recipit, eademipfa difpenfat Sacramenta, illosipfosSanftosprogenerat, & eadem prorfus, qua olim methodo, inter populos idololatras fe propagat. Ettametfi omni ex latere, &fsculisomnibus novae identidem fe-Qae , qua? junQis eam viribus oppugnarunt, ex orco prodierint, quid denique lucri reportarunt? confumpto robore femetipfas de-ftruxerunt & etiamnum deftruunt, aquarum in morem, quas frufhaneo impetu in fc opulos illiduntur , dum interea firma & fui fecu-ra Catholica fubfiftit Religio, adeo ut omnis inferorum poteftas nunquam praevalitura fit adverfus eam.
Quapropter maturo judicio, & squa bi-lancehaec omnia rationum momenta ponderate, &intellednsveftri convincere pertinaciam , & voluntatis inclinare duritiem gaudete, ut tandem efle veriffima confiteatur, qus aterna nobis Veritas revelavit. Prompto animo vos illis fubjicite, qus docet illa religio, quas tam illuftres veritatis radios aperta ia fronte exhibet, ut fi per impoffibile falfa foret, DEUS ipfe noftrse deceptioni« Author
c«-
exifteret, necjufto a nobis judicio exigere pcenas valeret, utpotequieam utveriflimam credendo fumma cum prudentia operati fuif-femus.
Ultimo denique illud quoque curandum fummopere, ut fides ficiliuftrara & roborata in opera noftra influat: Id, quod folertiffi-me facere homines San£H affolent, qui di-cuntut ex fide vivere; nunquam enim animo quidquam ftatuunt, quod non ex fidei dogmatis deducant. Quid juvat gladium optimum ex latere fufpenfum fecum circumferre, fi femper in vagina reconditus delitefcat ? oportet fidem habere in aftu, non tantummodo in habitu, ut loqui folemus. S. Serapion monachus, cum fepius, ubi tunicam ibam pauperi dono dedifTet, feminudus in publico appareret, & ab obviis , a quonam veftibus fpohatus effet , interrogaretur, Sacrum Evangelij Codicem , quem femper fub axilla circumferebat, protraxit ; & hic, in-quiebat, elt latro ille, qui me, uti videtis, veftimento Ipoliavit. O! quam feliciter etiam vos, fi non veliibus, certe mille rebus fuperfluis Sacrum hoc Evaugelium exfpolia« ret, fi familiari illius ufu veftram animare, at-quefuccendere fidem ftuderetis: San&i per fidem vicerunt regna. Hebr. 11, v, 33. Verum enim vero, fi fumma eft infamia ut divinam »oa credere religionem , innumerabilium
Martyrum languine , aluflimis innumerabilium Sancior n ni virtutibus, innumerabilibus Dodorum calamis, innumerabilium prodigiorum , imo iplorum etiam daemonum con-feffione confirmatam; quanta erit dementia , credere, efledivinam, & tamen ita vivere, ac fi foret meriflima fabula ?
LECTIO II.
DE IMPEDIMENTO,
Jguod affert Saluti nimia fiducia, quam multi in Confeffione reponunt,
UNdenam, amabo, provenire credamus, quod homo, quem fuis in negotiis Temper proniorem ad metum & folicitudinem, quamfpem atque fiduciam cernimus, in iis, qus fulutem animas concernunt, tanto magis in fpem , quam timorem inclinet? certč non aliam iftud obrationem contingit, nili quod exiguum fax falutis amorem in corde foveat; atqueaded non timet, quia non diligit, Ubique Chriftianam inter gentem reperire eft homines, qui iniquitatem ficutaquam hauriunt, eoquodcontinuo dicant: Conjitelor: Et ubi poftmodum haufta liberaliter iniquitate fe totos inebriarunt, nulla exinde folicitudme eam ob rationem anguntur, quia dicunt: Confefi fusfum, 0! prajumptio nequijjitna unde crea-
ta es cooperire aridam malitia. Eccl. 34. v. 3* O! Sceleftiffima praefumptio, quae crimini, has mundum univerfum im ples, quo tandem ex fundo prognata esinfaufta foboles! certd nonexalio, quam inferno. Nunquid igitur aequiffimum omnino eft, ut rurfusad aeternas, ex quibus prodierat, tenebras repellatur, ne novisidentidemChriftianos involvere fraudibus perfeveret ? in id unum proinde fequente in le&ione colliniabimus, ut bonum tam exi« mium obtineamus.
, Profedo nemo ufpiam mercatorem ufquc adeo infans mentis invenerit, qui merces fuas nulla urgente neceffitatein tumultuantis pelagi flučtus projiceret, hac fola fpe fubni-xus , quod denuo poflet ex profundo maris finu expifeari. Et tanta nihilominus Chri» ftianorum multitudo reperitur, quae fuani innoccntiam, gratiamque divinam, hoe eft, donum illud inaeftimabile, quopretiofius vel ipfa etiam immenfa aeterni Numinis munifi-centiaelargirihicnobisnon poteft, ultro abjiciunt, huic folummodo fpei vefanž inniten-tes, quod ccelcftes has divitias per Sacram Confefiionem facili rurfum negotio valeant recuperare: Sponte lefe duriffimae daemonis fervituti mancipant, eo quod facile fibifore confidant, illius catenas pro libitu fuo dis-rumpere, & denup in hfcertatem elu&ariFi-liotum DEI: Lata facie hofti infernali obviam
viam proccdunt, clavim anims: Ivas mana praeferentes ; quia indubitato fibi perhiadeEt, eandem illuni fine mora redditurum, quan-docunque demum fibi denuo repofcere libuerit, Ec quidem ex una parte nihil res ifthaec in me movet admirationis» cum novus non fit error ifte inter Filios hominum ; prima namque hsec fuerat in mundo tentatio, qua deceptor ftygius Protoparenti noftrae, ut po. fitum fibi a DEO prsceptum transgrederetur, fupremam hujus Bonitatem exaggerando per-luafitr Nequaquam moriemini. Gen.3. Facite, quidquid jam vobis coilibitum fuerit, nihil exinde vobis eveniet mali; DEI Bonitas cfi: infinita. Ipfemet etiam Adamus, qui juxta Apoftolum non fuerat fedu&us ficut mulier, nihilominus tamen focius cflh fua: Confortis in comedendo pomo vetito voluit, quia culpam, licet in fe graviffimam , venialem efle exiftimavit, juxta phtafin S ^ugufti. nii. n.inGen. idefttalem, quamfacildfibi Benigniflimus Conditor condonaret: qnod Divo etiam Thomas placuit, Adam peccavit cogitans de divina mifericordia. 2. 2. Q. 163.a«
4.	Adara Creatoris fui mandato non obedi, vit, eo quod crederet, haud quaquam illius mifcricordiam tantis hoc peccatum luppliciis C3ftigaturam, quanta DEUS minatus fuerat. Et quid multis? Etiam tum tentator ftygius, cum eo temeritatis procederet} ut cumChri-C	fio
fto Domino in deferto jejunantc congredi au-derec, potiffimam ius fiduciae partem, qua vičforiam (perabat, in hocarmorum gcnere, quo toties jam felici adeo exitu pugn&rat, re-politam habuit. Unde fuadebat amabiiiflimo Servatori, exalto praecipitem fe ageret, indubia hac fpe fretus, advolaturos č veftigio Angelico« Spiritus, qui divino ad id negotij imperio deftinati fuis eundem manibus fufti-nerent: Mitte te deorfum fcriptum eji enim ; quia. Angelis fuis mandavit de te, & in manibus tollent te,ne forte offendas ad lapidem pedem tuum, Matt 4. Non eft proinde, cur multa nos admiratio teneat, fi inter Chriftianos tam frequens eft ifta tentatio \ quos continuo infernalis inimicus folicitat, ut in omnis generis fe fcelera praecipitent, primoque peccato centom alia adjungant, (ola infanahac praefum-ptione ere&i, Confeffarios quafi Angelos pacis facra fua abfolutione impedituros, quo minus hi lapfus cum irreparabili aeternae falutis damno conjungantur. Hoc eft, quod admi-lemur, nimirum, quod Chriftiani fraudem tam apertam non agnofeant, pariterque ita lint ingrati, ut inftar venenofi napelli, quo magis coelefti divinarum gratiarum rore afpcr-guntur, ed majus femper fuo veneno augmentum adjiciant, hacque ratione efficiant, Utpreriofiffimus Chrifti Domini fanguis, qui veluti balneumeffedeberet, quo omnia pec-
ca-
4mc 35
Cata (offocentur, illis potius, ut ita dicam, ad eadem riganda, atque augenda deferviac. Nunquid autem hoc eft falutis noftrse reme-diutn in diaboli triumphum commutare? Quemadmodum S. Ambr. 1.2. depotnit. deplorat his verbis: Remedium nojlrumjit ipft diabolo triumphus. Verum videamus jam damnum, quo femeupfos hacprsefumptionc afficiunt.
ex hac pr&fumpttone mnjcuntur.
Erum quis jam tantum fibi inefle virium
atque facundis confidat, ut inexplicabile illud damnum, quod animas faluti affere ifthaec prsfumptio, pro rei dignitate delcri-bat? crediderim ego, majorem reproborum Chriftianorum partem debere huic praefum-ptionixternamfuam damnationem > quse pe. detentim, & veluti per pafliis illos ad horrendum infernalis abyffi ptsecipitium promovit; periere enim, quia licet peccantibus praeparatum efle ignem fempiternumpredidčre, tamen ita hberč in fcelera proruebant, ac fi hunc ipfum Jgnem merum figmentum reputarent? quippe facillimum fibi-fingebant efle in promptu remedium, fcilicet commifla flagitia in confeflione Saccrdoti recenferc, & cum in-jun&a abillo leviflima poenitentia difcedere, qua pera&a jam omne teiolvifle debitum pu-
DAMNA,
«8C 36
tabant. Ec ptimusquidem ad exitium pafltis eft multitudo peccatorum, juvenis ille cum dolore utcunque fufficiente peccata confitetur, atque etiam diebusaliquot tentationibus fortiter refiftit. Sed ubi vel femel relapfus eft, mox plena paffionibus frcena relaxat, & non jam lento pede per (celera ambulat, fed concitatis pafiibus viam inquitatis decurrit. Jam vero quis tot lapfuum inire numerum valeat ? totidem funt miferandi cafus, quot funt con. tumacis carnis incentiva; imo aufim dicere, quot ferčfiintcordis affečius, & animi cogitationes. Verum tam amplae multitudinis planiorem non nihil computum faciamus. Multi ex iftis peccatoribus, qui tam facilem fibi confeflionis beneficio veniam promittunt, quotidie, ut parum dicam , faltem decem peccata gravia committunt, partim datis fcan-dalis, & cogitationibus, partim iniquis fer-monibus, vetitis oblectationibus , & operibus malis: Hocpofito, peccatorum ab uno folo patratorum numerus intra menfem ultra trecenta, 8i intra annum ultra tria millia afeen-dit; atque adeo unus illorum hominum intra unius anni decurfum pluribus, quam ter mille, vicibus inferni fores pulfat; & difficile credere vobis jam accidat, quin illas aperiri tandem aliquando Divina Juftitia , eosdem-que in abyffum illam praecipitari permittat? hoc ipfum profe&d eft, quod ipfamec illis
per
per Jeremiam Prophetam graviffimis /and ver* bis comminatur: Curationum utilitas non ejitihi ; plaga inimicipercujfite, cajligationecrudeli, propter multitudinem iniquitatis tua, Jer. 30* v, 12. Attento animo hasc verba ponderate. Non dicit Dominus: quia fanati non eftis: fed quia nihil ex hac cura , imo exmultisfi-mul curationibus nihil utilitatis recepiftis: Curationum utilitas non eft tibi; utpote qui non una tantummodo, fed multis omnjno vicu bus faluberrimum poenitentiae lavacrum ingredi eftis; & tamen hoc falutare lavacrum, quod peccatis venenum efledebuifTet, propter malitiam veftram nova fomenta illis fup-peditavit; quia nempe in corde teftro dixi-llis : Si pecco , fufficit confiteri; $r fi una vice peccavi j jam ejl peragenda confejfio : Sapius igitur peccare jam potero, at que omnia fimul una. confejjlone delere. Quapropter curationum utilitas non efi tibi. Emolumentum, quod ve-ftris ex confeffionibus reportatis, eft , line numero peccata peccatis accumulare absque eo, quod unquam advertatis, hanc ipfam multitudinem in profundum inferni vos de. mergere, atque efficere, ut Divina illa Maje-ftas absque ulla vobifeum mifericordia procedat cajligatione crudeli, &veluti inimicum per-fequatur, qui tanto velit efle adverfus Dominum fuum infolentior, quanto ille erga fe tue-A 3	xi£
rit indulgentior Plaga inimicipercuffi te pro. fter multitudinem iniquitatis tu a,
alter paffus eft horum iplorum enormitas peccatorum, quae ideo tam liberd committuntur, quod (pes confeflionis animos addat. Confitebor, inquiunt hi [celerati: fed fpe fua falluntur mileri ; cum DEUS tanta enormitate irritatus, »Itera mente repofita eorundem fcelera retineat, ut fuo tempore jufta ultione profequatur. Profunde peccaverunt , inquit Oleas Propheta, hoc eft , ia profundum iniquitatis, & in turpiffimum peccatorum ccenum fe immerferunt. Profunde feccaverunt: ecce culpam.' fed ecce quoque poenam ftatitn adjun&am! Recordabitur ini, quit at is eorum, ir vi fit abit peccata eorum, DEUS, videns, luos fideles qui effe deberent gens fan&a, turpitudine fcelerum ipfos etiam infideles exfuperare, (čaue in illarum , quas vel ipfa bruta animantia averfantur, voluptatum luto volutare, tantam impietatem obli-vifei nequit, recordabitur peccata eorum i Sed promeritis tandem fuppliciis ulcifcitur:	vi~
fitabit iniquitates eorum-
Ultimus denique paffus, per quem infelix ifthaec prafumptio tot animas ad interitum perducit, eft nimia fecuritas poft pera&um peccatum. Impius, cum in profundum venerit peccatorum , contemnit. Prov. 1 g. nifi «juod aliqui ex peccatoribus adhuc ulterius
39 ys»
procedere videantur, cum perpetrata crimina non folum contemnant, ied in iis etiam plurimum fibi complaceant, atque exultent, jroo & peccaffe fibi gloriae ducant: Latantur, cum male fecerint, & exuitant in rebus pe (fimis, Prov. 2, Peccatum fuum quafi Sodoma pradica-zerunt. Ifa. 53.
Verum qua ratione eoufque perverfitatis queant devenire, quin Chriftians , quam quidem profiterrfe dicunt, fidei renuntient? prodigij fpeciem praebet, qudd reperire fit vel unum, qui, etfifciat, peccatumcertiffimam animae mortem, & mortem quidem feropi-ternam in igne inexringuibili fuftinendum afferre , tamen illud committere non perhor-lefcat, Poteji aliquis gujlare , quod gufiatum affert mortem ? Job, 6. v. 6* Et tamen innumeros reperireeft, quinon guttatim tantum fotbillant, fed pleno gutture venenatum calicem fimul exhauriunt, quin unquam aut fa-tietatem aut naufeam perfentifcant; & haec omnia tandem, quia dicunt: Conflebimur. Unde evenire illud deprehendimus, quod S. Ambrofius pronuntiavit •• Facilitas venia in• centivum f rabet delinquendi. Hoc eft damnum illud: quod faluti animae infert peccandi temeritas, fundata in fpe peragendae confeflio« nis, quandocunquelibuerit: eonempeChri-ftianumperducit, ut, poftquam vitam hanc inter enormia quaevis fcelera transegit, ad C 4	alia«
 	40 )ŠP»   __________
aliam ioter cruddiffimaqusevis tormenta exi« gendam eum tandem deducat, jam ad re-media tranfeamus.
REMEDIUM
Ad cur undam tam fatuam temeritatem.
BOnus es tu, & in Bonitate doce me jujlifica-thnes tuas. Pfal. 118. Hsec eft oratio, quam laepius ex toto cordis affe&u ad cadum cum P.ialte Regio evibrare debes, tanquam primum hujus , quam hucufque deteftati lu-mus , praefumptionis remedium : O ! Domine DEUS meus! tu Bonus es, imo ipfa Bonitas, Bonus es tu i fac igitur qusfo, ut me hsecipfa tua Bonitas obfervareiacratiffima tua prrecepta edoceat: In Bonitate tua doce me jujiijicationes tuas. Hoc eft, quod dulcifli-mus Servator a te exigit, quando tanta erga te benignitate utitur, cum tanta patientia te ad confeffionem & Poenitentiam exlpe&at, quando peccatorum veniam tibi indulget ♦ hoc quaerit: ut ab iplo bonus efle ddeas. Quid igitur eundem irritare non times, fi tam protervd illius confilia invertas* ut, quantd majorem ille erga te oftendat amorem , tanto in ipfum magis efle velis injurius ? Nunyuid redditur pro bono malum? Jerem. IS- v 20, Ex quo tempore hsc lex in cordibus hominum eft promulgata, quod beneficia , quo
ma-
magi» infignia funt, eo fint monftrofioribus offenfiscompenfanda? fi non credis DEI Bonitatem , & peccati malitiam contrarietate infinita, efientiali, irrecqnciliabili fibi invicem opponi, DEUM efle DEIIM non credis. Quodfi autem hoc credas, quid aliud eft, velieucDivinaipfiusBonitas.motivuro tibi fit edendi in lucem tam atrocem hujus ipfius Bonitatis inimicum , quam armare quafi DEUM contra DEUM, atque efficere, ut DEI mifericordia, cum ejusdem juftitia quafi praelio contendat.
Secundum remedium erit, ipfam mali radicem aggredi, Totum malum duplici ex ignorantia nafcitur; ex una enim parte ignorant, quidnam reipfa fit confeflio; ecce! primam: ex altera parte non fciunt, quales illa in nobis effe&us producat; ecce! fecundaro; Jam vero hanc utramque ignorantiam ex peccatorum cordibus tollere, erit eorum medicina.
Primo igitur, qui adeo temer£ fub fpe peragendae confeffionis in peccata praecipitant, quidnam fit propriž confiteri , communiter ignorant. Imaginari fibi videntur, confiteri noneffealiud, quamcommifla fcelera fideliter in aures facerdotis deponere, ifsque ac» curatO expofitis ex integro confe&um efle negotium. Atqueadeo tota illorum diligentia in eo defudat, ut exačlč perpetrata crimina in C 5	me-
tnemoriam revocent, & tota eorundem foli-cirudopoft peraftam confeflionem in eo vertitur , quod timeant, ne cujusquam fortž fuerint (celeris obliti. At verd, fi fola haec diligentia ad inftaurandam cum DEO pacem fufficeret, Via Cceli contra, quam S. Evan-geliumteftatur,_ non modo non angufta, fed aro pliflima quamvis platea fpatiofior exifteret. Et quas tandem magna difficultas fit, delicia noftra confeflario recenfere, poftquam ad hoc faciendum a primis jam unguiculis fuimus afluefadi ? Hac profefto ratione peccatorum fceleratiffimi, qui pudendis fuis flagitiis gloriantur , eademque tanquam liberales facetias, incomilitonumfuorum circulis absque ullo pudore referunt, omnium optime ad confitendum eflent difpofiri • & confiteri, foret negotium , quod totum labiis conficeretur, effetque potius memoris, quam, cordis exoneratio. Igitur confiteri proprič eft, ad DEUM fe convertere. Atque ideo, tam-etfi hajc peccatorum manifeftatio adhoc, ut facerdosab iis te poflit abfolvere, requiratur; hasc tamen fola haud quaquam fufficit; 'fed infuperneceflarium eft, contriti animi dolor accedat, tribus hifce conditionibus veftitus; prima, ut fit Supernaturalis > fecunda, ut fic Jummui; tertia, ut fi t efficax. Ex tribus hif-ce conditionibus, fi vel unica poenitentiae tuae deficiat) conteffio tua ficulis erit confeflioni
Sao-
Saulis, Judse, & Antiochi, qui quidem de-li&a fua agr.orunt, eorundcmque fe coram DEO reos confeffi funt; neutiquam tamen illorum veniam obtinuerunt; quia fuerunt poe-nitentes lingua folum non corde. Et hinc, cum tantum noftra interfit prsdiftas condi, tionesadimplere, quantum intereft lapfuum noftrorum a DEO veniam impetrare , illas in praefente lečtione explicare , aut faitern fin-gillatim in memoriam revocare oportebitl Dolor itaque ad confeffionem requifitus debet efTc efficax, hocefttalis, ut vi illius para, tus fit poenitens, potiiis carere bonis creatis omnibus, & onerari omnibus malis, quam ullo unquam tempore & occafione divinam Majeftatem amplius offendere; ficut honefta quasdam matrona, cui firmiffimd fixum, ra» tilmque eft, nullo unquam tempore, nulla occafione datam fuo conjugi fidem violare. Deinde dolor hic debet efferummus; quippe tam ille dolor, quo ad detefiandum pecca« tum ex amore DEI movemur, & contritio vocatur; quam alter, quo movemur ad ah, ominandum peccata; quia funt malum ani. nae, eamque ccelefti paradyfo privatam ater, nis fuppliciis obnoxiam efficiunt, atque ar. que attritio appellatur; uterque , inquam, dolor lethiferum crimen appretiativč fuper omnia mala debet deteftari; id eft, tanto cumvjgore, ut anima vihujusmodi a&fls po.
tiuj
<m( 44 )8fe*
tiuseligeretomnia tnala, quae vitari peccari, do valerent j tametfi amittere fortunas, privari fama & honoribus, imo ipfa etiam fpolia-ri vita oporteret; quam ullius amplius gravioris peccati ream fe facere. Et quamquam necefie non fit in hac comparatione ad partij culariadefcendere; neceflarium tamen omni-" noeft, utDEUS, qui profunda cordium intuetur, perfpiciat, qnod Divinam fuamamicitiam , legemquein eadem cum creaturis ve-luti bilance pofitam, rebus creatis omnibus tua in aeftimatione prsferas. Ultima denique doloris conditio eft, ut fit fupernaturalis, tam ratione principi;, ex quo procedit, quo Kque eft gratia DEI, quam ratione motivi, qudd effe debet nobis per fidem manifefta-tum. Adeoquefiquis confitetur, quin ejusmodi dolorem , qualem hucufque defcripfi-mus, fuo in corde eliciat, peračta eonfeffio-ne cum omnibus fuis peccatis domum revertitur: &perfuaderefibi, fe beneconteflumef-fe, ad hoc quidem prodeft, ut S, Euchari-ftiarn percipiendo, Sacrilegium non committat , nequaquam autem impedit, quo minus; fi forte hoc in ftatu eum mori contingat , poenis asternis adjudicetur. Fingite, facerdotem quendam, cum infantem baptizaret, liquoris colore deceptum aquae loco, vinum album afFudiftc: poflet equidem hic error, quem bona fide commiferat, facerdoti
ad fui excuiationem fervire , iflud tamen haud quaquam efficere valeret > ut infans revera baptizatus evaderet, eo qudd parteseffentia-les & neceflarias Sacramenti, cujusmodi foret in prafenti cafu aqua naturalis, quas eft materia baptifmi, fupplere bona fides non queat. Agedum , hunc cafum jam tibi ap. plica j confidera , quod , quemadmodum aqua naturalis materia eft baptifmi; ita materia poenitentias Sacramenti eft animi noftri contritio j & hincetiamfitufimul&confcien-tiae tuae arbiter dolorem tuum fincerum juxta, & numeris omnibusabfolutum exiftimetis, fi tamen DEUS contrarium videat, idem te-cumerit, quod foret, fi baptizatus non fuif-fes. Nifi fmitentiam egeritis , omnes fimul feribitis Luc. 13. iniquit Dominus: tam enim neceflarius eft ad delenda, qua; baptizati contraximus , peccata a£tualia baptifmus pceni-tentis; quam adextinguendum originale neceflarius eft baptifmus aquse. His omnibus poficis, qu® funt indubitata, confidera ob-fecro, an vel probabile videri queat, illum, qui adeo liberd in peccata proruit, dicens identidem: confitebor > absque hoc jam confiteri ofortet} verum habere de fuis deličtisdolo-tem, nimirum talem, qualem ha&enus de-fcripfimus? mihi manifeftum videtur, quod non; hoc enim dicendo apertd demonftrat, quod ne quidem illius neceflitatem agnofeat;
fe«
#Z&( 4* 583*
fecus profe&d non leve emoti cerebri indicium praeberet; cumhocidem foret ac dicere; patrabojam hoc malum, & poftmodum id ipfum fuper omnia mala deteftabor, dole-boquc , quod fecerim : hac modo culpa meam animam confpurcabo, & poftmodum Optabo, hanc maculam omni, qui per venas currit, fufo ianguine , poffe abluere. Vides, opinor, neminem, nifi hominem capitis vertigine haud parum laborantem ita fecum poffe ddeurrere. Etplanč, tuipfefidlf-fuadere alicui quidquam intendis, itaeum adhortaris: cavefis, ne tui te poftmodum fafti pceniteat. Er ille, fi initi confilij poenitudinem (uum pofteafubituram effe animum prx-videret, procul dubio ab iihos exeeutione abftineret. Quodfiiftud, quod dixi merito dubitandi anlam tibi praebeat, an in fimilibus cafibns vel dolorem etiam levem habeas; judica, an perfuadere tibi valeas , te habere dolorem illum fummum, qui te penitus mutec in alium, & toto corde ad DEUM convertat; qui fit in comparatione omnis alterius doloris, ficut ma,re fluviis comparatum : Magna velut mare contritio tua. Thren. 2. Ulterius audiviffi, contritionem debere procedere ex gratia DEI, rftiusque donum cxiftere. Si proinde DEI donum eft contritio, donum gratis datum fit oportet, & quidem tale, quod non cuivis anims t concedatur : fecus
enim
cnun Ipeciale donum nonforet. Bon um in-fupercft, expretiofiffimis, quae ab inexhau. fto illo gratiarum fonte DEO adnospoflunc defcendere ,* beneficium Divinas Bonitatis fpecialiffimum ; opus divinae omnipotentis maximum, ita quidem ; ut, Halium mundum totum aureum, aliud ccelum totum adamantinum procrearet, & utrumque arbitrio tuodominioque penitus relinqueret, infinitd tibi minus daturus effet, quam fi verae contritionis ačhim concederet. An autem jam probabile tibi videtur, DEUM tam promptd, & quolibet momento, quo tibi libuerit, hanc gratiam ufque aded pretiofam elargiturum? hancgratiam, quam tot negat mortalibus ia lua cordis duritie dereličtis ? hancgratiam, quam ut obtinerent Sandi, tam diuturnas, afperasqueegerunt poenitentias, tam copio. fas lacrymas profuderunt; & ad quam recipiendam tot fe meditationibus difpofuerunt ?
S.	Carolus fiorromsus fingulis annis confef-fione generali animum expiabar, atque ut (in. cerum DEO fa&orum fuorum dolorem impetraret , in Sacra folitudine per plures feptima-nas fpiritualibus exercitiis (e praeparabat5 die autem, qua confeffionem peragebat, o&o integras horas eliciendis perfefta? contritionis a&ibus, fundendisquc ad coelum pto obtinendo tam pretiofo dono precibus impendebat: &tuquifor(anhcfterna adhuc luce novis
vis te fcclerum (ordibus contannnafti j hodic ftatim, absque eo, quod de peccati gravirate vix quidquam cogites, absque eo , quod fupremam ofFenfi Numinis Majeftatem, Im-menfamque Ejusdem Bonitatem confideres, absque eo, quod vel librum, qui de hujusmodi materiis differat, infpieias ; hoc folo contentus, quod prajreritas vitse crimina in memoriam revoces, & ad facerdotis aures delaturus accurras, tibi videris miraculum vers poenitentias; nou obftante, qudd tam gravia ftent contra caufam ruam praejudicia, umquc graves fuppetant rationes credendi te quidem vas cordis lavifle exterius , interius vero adhucdum plenum effe iniquitate.
Verum etiam illud evenire concedamus, quod, uteveniat, tam difficile eflehucufque diximus, quod nimirum ille, qui pro nihlio peccatum reputat, quando committit, tam facilč illud fuper omnia mala deteftetur,cjuan-dodeferreadfacrum tribunal cogitat; altera tamen adhuc coecorum iftorum hominum ignorantia circa confeffionis effe&us remanet explicanda. Sibiipfis perfuadent, commilfa a le deličla poftquam femel confeffario fune expofita , poft datam abfolutionem , non magis peccatori nocere, quam fi nunquam fuilfentcommiifa: ita, utiftarum animarum qualibet, quae ŽS. Petro obmille turpitudi« nes toties repetitasfus lota in volutabro luti ap-
pellatur, a facerdotis pedibus recedat, ac (i fcmperagnus fine macula exotiflet. Sedcmtn, haud quaquam res ita fe habet: qucmadmo-dum enim baptifmus, tametfi originali labe animam abluat, concupifcentiam tamen, aliosquehujus ipfius peccati effedtjs non tollit; ira coofefliontč peta fla equidem excorde culpam expellit, nullatenus tamen ordi-narid faltem, ab omnibus, quae fecum ifta advexerat, maiis Uberat; eo quod nec ab omni poena noftris transgrcfliombus debita immunes nospraeftet, nec omnes pravorum habituum vires, Jicčt aliquantulum imminuat , penitus infringat. £t hoc ctiamnum explanandum fupereft.
frimo igitur, poli confefiionetn etiam ritd faflam multa adhuc poena remanet five in hoc mundo aufteritates inter & aifiifliones; five ibi in igne purgante iuftincnda. Divma enim juftitia, fi cum culpa sternam quoque poenam condonat, non ita condonat, ut non aliquam laltcm, prout squiffimum eft, fa-tisraflionero expoicat. Ob quam caufam S. Job. omnes fuas operationes pertimefeebat, verebar omnia opera mea. Noverat nimirum , nullatenus DEUM totum peccatori debitum facild dimittere * Sciens, qutid non parceres dt* linquenti, c. 9. v 28. tonfeflionero itaque perages, uti fperas, & forian eam perages bonam 3 led juftam quoque de peccatis pce-D	ni*
50 m?»
nitentiam ages, non levem folumrnodo illam, quam confefTariusinjunxerit, fedaliam jnfuper, eamque longž graviffiraam, quam DEUS ipfe tibi imponet, immiffis morbis, litibus , jačtura fortunarum , morte praepropera, quae te, aut tibi cariffimos abripiet, quemadmodum Regi Davidi evenifle compertum eft, cui dimiflb gemino adulterij & ho-micidij crimine, affli&iones tamen ingentes imtnifit, quales fuerant inopinatus filij interitus. & Abfalonis juxta ac totius Regni concitata rebellio. Quodfi autem debitas criminibus poenas in hac vita non expofcat, haud dubič in altera in horrendi illius ignis fornace repetet, ficuttrepetiifle ab illo mfilite Thomas Gantipratanus teftatur, qui, cum elicita quidem prius vera contritione, fed multis etiam-num debitis gravatus č vivis exceffiflet, fum-ms poftmodum confolationis loco habuit, quod fperare liceret, acerbiffimas fuaspoenas cum fine mundi habituras. L. 2. c. 51. p. 4.
Etiftudquidem, quodhucufquediximus, minus adhuc eft: magis me terrent infelices aliae, quae poft peccatum in confeffioneetiam ritd perada dioiiffum remanent, reliquia, quas inter praecipui fe offert parvus habitus, qui a peccaris generatur. Mortuus eji Pater, inquit Ecclefiafticus, & quaft non eji mortuus i ftmilem enim reliquit pofife.c. 30. Haec verba aptiffimč applicari peccato poffunt, quod,
etiam-
etiam fi poft finccram confeflionem penitus moriatur, ita tamen fe habere videtur, quafi mortuum non eflet, quia fupcrftitem reliquit malam confuetudinem , quam non incon« grud infauftum a cius pecaminofi partum nuncupemus , utpotequee ab illo generata ad id tendit, ut nova identidem peccata pariendd, illius propagationem perpetuo continuet. Pravusifthichabitus, acfatalisifta difpofitio nova femper inanimanoftrapro peccatorum« quaj committuntur menfura, incrementa accipit , & majoribus femper animae falutem pe« riculis exponit. Quod autem nova ei conti. quo augmenta adjiciantur, praeter alias ratio« nesipfa fides Sacris ex Paginis frequentiffimd manifeftat, Sic in Proverbiis dicitur abire peccator poft voluptates prohibitas bovis in morem, hoc eft tardž & curo repugnantia: [equitur eam quafi bos* Paulo poft veto fequi eas faltitando dicitur infolefeentis agnelli in-ftar: quaji Agnus lafciviens, Et tandem, ve-lociflimovolacuinfequi, ficutvolucris, quae concitatis pennis praedae inhiat: velut fi avis fefliuat. Pfalmo autem 108. sterna Veritas per os Prophetas aflerit, peccatorem fe maledica iniquitate veftire: induit maleAiEiionem ficut vtfiimentum: Poftmodum vero het ip(a iniquitas contra&o habitu, & repentis identidem a&ibus femper ulterius ad interiora penetrat, ficuti aqua hauftu accepta in intima fe Da	ic
fevifcera infinuat: ficut aqua in interiora ejus, & tandem veluti oleum ipias etiam offium medullas pervadit; & ficut oleum in ojfiiusejus» Pfalm. 7. habetur, peccatum ab initioveluc inimicum nos perfequi; perferuntur inimicus animam meam: ftatim deinde Subjungitur, quod nos ferociter comprehendat, atquein terram proftratos conculcct: comprehendat Š* conculcet in terra vitam meam i & denique m pulverem nos redigat ventorum impetu didi-pandum: <&" gloriam meam in pulverem deducat. His, aliisque fimilibus loquendi formulis docere nos vult Divinus Spiritus, animam quo liberius fe fe in peccandi licentiam effundit, eo longius a falutis fuas femita recedere ; arque a peccatoribus non ea ratione eamperdi, qua pretiofus annulus, qui eo in loco jacet immotus, in quo cecidit. Sed ficut ftolida ovis, quae quo longius progreditur} eo longius fuo a paftore recedit; erravi, ficut ovis, ejuA periit. Pfal. ii8. Et tamen infani ifti perinde efle fibi perfuadent, live unum, five centum peccata comittant, absque eo , quod unquam cogitent, peccata peccatis agglomerandd, pejorefe femper anima? fuse falutem in ftatu collocare; cum hoc modo magis femper, magisque mentis oculi excaecentur , cor magis induretur, onus identidem magis aggravetur, majus in momenta ferd robur iuccrcfcat tcntatiombus,
qui- ,
«sc 53 'm»
quibus impugnantur, č contrario vires ad vincendum neceflariae in dies decrefcant.
Quare fi deinceps fortd contingat, ut veterator ftygius in peccati cujusdam te praecipitare profandum contendat, cave neipfe-met ca/um tuum vefane promoveas dicendo j confitetor, fed potius in vincibili fcuto animum robora , fic tecum ipfo dicendo : quis fcit, an confcflurus fimbene? quis novit, an non hocfortd peccatum (it ultimum, cujus divina Bonitas mihi concedere veniam velit ? quis certum me reddit, quod mihi daturus fit DEUSdonum illud poenitentia?, quod innu-meris aliis denegavit mihi fimilibus peccatori, bus, qui modo in rogo infernali torquentur ♦ illud donum, pro quo obtinendo taro ardentibus ad coelum votis fufpirat S. Mater noftra Bcclefia Catholica? ut ad veram fmitenttant tios perducere digneris, Quis fcit, an fi vivere absque DEItimbreafluevero, nonfenfimme daturus fit in reprobum fenfum; & tandem devolvi ad impoenitentiam finalem patiatur? Sapiens cor, & intelligibile ai/linet (e i peccatis» Eccl, 2, v.32, hoc proprid eft efle fapientem, fapiens cor, negotium iuae aeternitatis tam ma-nifefto periculo non exponere , quale eft in co, ne fortš infru&uofa confeflio peragatur ; & cfctn tus falutis fpem fortiffimo alligare funi valeas , čdebilimarcidoque funiculo non fu-fpendere, quopoftmodum in fruftra abeun-D 3	tc
te in fempirerni ignis profundum prscipiteris. Hdc eft intelligere , quanti momenti res fic peccatum, quid rei fit veta confeffio, quasnam difpoficiones requirat, quos in nobis ef-fettus producat; nempe abftinere a peccatis« Sapiens cor, & inttUigibile afyline&it feci peccatis atqui econtrainiquitatem non mafticatam de« vorat, edquddfperet, fuo tempore eam de. nuo poffe evomere, luculentiflimum fuse dementias argumentum praebet, cum ultrd admittat malum quoddam infinitum; fimiilque fibi promittat illud, quod in fola DEI manu pofitumeft, tempus nimirum poenitendi, & opportunum ad agendam dignam poenitentiam auxilium; quafi vero DEllS maximus non eflet, fummeque tremendus» atque io exequenda vindi&a potentiffimtis peccato, rum omnium inimicus, & ille, qui omnem iniquitatem infinito odio perfequatur.
QuodfiinfortunioIapfus fis in peccatum» noli, qusfo» in hoc luto animam deinde tuam volutare, fedpotiusad DEUM tecon. verte, & humili aflmu veniam flagita; ne tempus futurae confeflionis expedia , verum quam citiffimd, multis ilsque* quantum fieri poteft, intenfifiimis contritionis aQibus te inter & DEUM feliciffimam pacem redintegrare fatage. Nonne haec Temeritas eft p!a-nž intolerabilis, quod, cum quovis momen-td avocari ex hac vita poffis, vel per momen.
tum
tum unicum vivere in peccato mortali audeas? id eft , quod fuper horribilem malorum omnium abyffum , fcilicet infernum haereas fuipenfue e tenuilfimo filo, quale eft vita haec mortalis? Ettamen ia difcriminis plena hac ftatione non per unicum tantummodo mo-mentum, fed per menfes etiam complures perfiftis, & inde te eripere differs, ufque dum aut Pafchatis, aut Natalis Domini feftiva fo-lennitas appropinquat ? Atque interea tam fecurč & rifui & fomno indulges, quafi exanimem truncum offendifles, qui impa&as fibi injurias non perfentifceret, nec brachium haberet, qqo tuam tandem fnfolentiam ulcifca-tur. Ante annos non aded multos juvenis quidam illiciti amoris vinculis implicitus profligatae famae fimul & vitae foetninam perditd deperibat. Acerbč propterea & a Patre, i cognatis, & a confeflatio reptehenfus. tandem ftatuit, perexa&am 1 tota vita exhomo-logefin daemonis fe fe pedicis explicare. Igitur peccatorum fuorumfummam foliciti collegam in fchedula annotavit; verum tam re-raiffum fuo examini dolorem fubjunxit, ut» cum Sacrum Judicem acceffurus fcelefti pro-ftibuli fores tranfiret, induci fe pateretur, ut prius adhuc, quam templum fubiret, in illius aedes intraret, novam hanc culpam fimul cum antiquis Sančfum poftea ad tribunal delaturus. Verum enim Verd, cum jam jam in D 4	eo
eoefier, ut fceleratae lua paffioni habenas laxaret, infperatd juvenis alius iftius corrivalis f n pervenit, qui repentč ačlus io furias, ftri. &6queineum irruens gladio, uno i&u con. foffura ad aeterna ablegavit. Invenere deinde, qui msfti cadaveris veftes excuflerant, fchedulam illam, quam eum in finem prspa. raverar, ut ex ea peccatorum fu orum catalogum confeflario recitaret. Age jam, fi fimi-Fis effesmiferando huic juveni in peccandi te. meritatefubfpe facilis venis; nunquid fimi, lis quoque efle aliquando poffes in perferenda poena ? Profe&d malum eft aded terribile damnari; ut ex innumeris cafibus* qui quotidie ferč eveniunt, vel unicus extrerno nos omnes horrore concutere, & noftram peccandi libidinem refrienare penitus deberet.
LECTIO III.
DE IMPEDIMENTO,
Quod affertfaluti noftra parum curare peccata luxuria.
GRavis omnino ponderatio eftS. Thoma?, cum obfervat, qudd Mundi Magifter S. Paulus de nullo alio vitio nos admoneat, ut ne feducinos patiamur, quam ubi de peccato luxurias loquitur. Sic ad Corinthios feribens, ne patiamini , inquit, a paffione
ve-
vcftra vos decipi; fed pro certo habete, illum, quem libido poflederit, Regnum DBI non pofieffurum : Nolite errare, wcquefornica-rij, n eque adulteri, neque molles regnum DEI fo$idebuntt i.Cor, 6. v. 9. Id ipfumin Epi-ftola ad Galatas repetit; nolite vosmetipfos decipere j nemini fas eft cum DEO nugari: quod feminaverit homo, illud & metet: Nolite errare: DEUS non irridetur: qu& femina-verit homo, hac & metet} quoniam qui [emi-*nat in carne Jua, de carne metet corruptionem ; qui autem feminat in fpiritu, defpiritu metet vi. tam aterrnm, Gal. 6. vt g. Idem & quidem apertiflimd Ephefiisincutcans, altiffime, ait, hancveritatem animisveftrisimprimite, & ne patiamini vana vos garrulirate feduci; nullus fornicarius, aut immundus hasres eft regni JESU Chriftil hoc enim fcitote intelligentes , quSd omnisfornicator, aut immundus, non ha• bet hereditatem in fygnaChriJli & DEI: nemo vos feducat inanibus verbis. Hunc in modum, inquit S. Thomas, Apoftolus loquitur, admonendo nos femper, ut ne feduci nos patiamur, quando agit de abominando luxurias peccato: Notandum, quSd in vitiis carnalibus foliim docuit vitare feduBionem •* quia h primo mundi exordio homines excogitare rationes conabantur, quibus quali balfamo fuje cama-litatis putredinem illinerent: quia a principio, ut hominespojfent libere frui concupifcentiis, co,
D j	gi.
gitaverunt Invenire rationes, qudd fornicationes % & hujusmodi venerea non ejfent peccata. S. Tb. in c 5. Eph. Lee, 3. Jara vero , cum praeunte Evangelij luce tam palpabiles tenebra:, ut licita effe lafciviae peccata reputentur, habere locum ampl &s non po(Iint,aile-viare faltem eorum gravitatem fatagunt, & peccata hujusmodi levis effe momenti, facilis venis, atque exiguum anima: damnum inferre fibi perfuadent. Id proinde agemus in prsfenti leftione, ut errorem hunc, qui alveum aperit innumerabilium fcelerum torrenti, qui homines innumeros fecum ad inferos devolvit, absquelarva, prout eft in fe ipfo, afpe&ui proponamus , oftendendo primo damnum, quod affert faluti; & deinde remedium, quqabeodem liberaripoffimus.
DAMNUM,
Quod infertfaiuti non curare peccata luxuria
LOquendo absque ulla paffione, negari non poteft, hominem lafcivum, tametfi aliena non auferat, tametfi a detradionibus & blafphemiis abftineat, fpečtatis folis luxurias peccatis, magnum efle peccatorem , atque in manifefto sternue damnationis diferi-rmne verfari. Ut viam aperias cognofcendae huic veritati, revoca in memoriam finem Jarofonis lu&uofiffimum, cujus commilera-
tio.
tione, qui non tangitur , humanum fe cor non habere apertč commonftrat. Juvenis fuis parentibus rl DEO per miraculum promit ftfs; inter Nazarenos DEO dedicatus, I DEO in liberatorem populi fui eledfus, poft-quani admirabili robore leonem infruftadiC-cerpferat, poftquam fola a fini maxilla integrum proftrarat exercitum, poftquam funes & nervos veluti araneas telam difruperat, tandem proditus a perfida foemina, comprehen-fus a Philiftaeis , ab iisdem crudeliter excaeca-tus, veluti jumentum ad trahendam molam afinariam adhibitus, tandem alta ruina, quam fuis ipfe manibus fibi injecerat, oppreffus vitam terminavit. In ifto cafu aded lacrymabi-li nihil jam aliud eftmagis funeftum, quam quod imago fit infauftiffimas fortis plurimorum Chriftianorum, qui inter fanfti Baptismatis miracula in finu S. Matris Ecclefiae renati, ele&i, ut & ipfi ad fan&itatem pertingerent, poftquam eorum fides primis innocen-tiaeanms aborcoimpugnata, femper invidia
Eerftitit: tandem in pradam cedunt perfidae uicDalite, atque omni exarmati fortitudine, omni libertate, omni gloria fpoliati eo deveniunt, ut vivere vitam incipiant bcftiis potius qusiro hominibus dignam : ipfamque infelicem hanc vitam fuis pailionibus excaecati morte tetminent infeliciffima, & tandem praealto innumerabilium peccatorum pondere op-
preffiab imaginariis fenfuum fuorum voluptatibus ad vera, iempiternaque tormenta, in inferni abyffo fubeunda, in momento defcen-dant: ducunt in bonis dies fuos, & ia functo ad inferna def :eadunt. Job. 11. v, 12.
Verum, ut magis in particulari compara« tionem inftituamus inter miferiam Samfonis, quae eft figura, & miferiam lafcivorum, quae eft figuratum, tresinfelicitatis gradus in mife-roSamfone obfervetis velim; fuifleligatum, fuifle excaecatum, fuifle oppreffum. Jam cum infelicitate luxurioforum conferte.
Imprimis luxuriofi tot carenis ligati funt, quot funt peccata, quorum fe reos fecerunt, & per illa non hominum barbatorum, fed ipfius dsemonis mancipia funt effečfi. Ut autem, qu^m magna fit probrofae hujus captivi, tatis calamitas, intelligamus, pravi habitus violentiam obfervemus necelfum eft. Qui di. xit, confuetudinem effe alteram naturam, parum dixit; videmus enim, ipsa natura effe potentiorem, utpotequatn corrigit & vincit. Quaenam res magis eft contraria naturae, quam venenum? & tamen fcimus aliquos, qui, cum paulatim illi fumendo aflueviflent, tandem absque ullo damno veneno vefceban-tur. Praeter alios refert Rodiginus de quadam puella, quae cum primd parum aliquid de araneis manducare afliievifler, inde ad cibos jna&is venenatos progrcfia eft, & quamvis adeo
ve-
ei
veneno fcateret, ut vel fola Taliva alios inficeret, nihilominus ipfa ex nutrimento aliis tam nocivo alebatur & vires confervabat. Videtis proinde 9 quantum confuetudo valeat) cum ipfam naturam fuperet, atque exinde jam concludite, quanto pltis tunc valitura fir, quando naturas non modd non opponitur, verum cum illa etiam confpirat. Qui tantum habet roboris, ut lapidem, quamvis innato pondere reludiantem in altum projiciat; quanto magis eidem deorfum jaciendo fufficiet, quo ex naturali propenfione jam tendit? hic igitur habitusexfeadedrobuftus, fuam in vitiis fortitudinem duplicat, ut corruptae nan . rae impetum lequatur: £x nullo autem potentius, majusque virium fuarum augmentum recipit, quim ex vitio luxuriae; atque aded credi non poteft, quamarftis animam vinculis conftringat, quam diram in eandem tyran-nidem exerceat. Ad efFormandum enim habitum omniex parte roboratum haec duo plurimum conferunt, nempe multitudo aduum peccaminnlorum, & intenfio, qua eliciuntur; haecautemiplafunt, quaein peccatis luxuriae magis, quam in ullis aliis reperiuntur. £t quantum quidem ad intentionem attinet, fcire convenit, quod operationes deliciofae fempcr majore cum intenfione fiant, quam aliae: Et has iplas inter operationes etiam il* Is fint intentiores, qua ad cadum pertinent;
prx-
#*gf 62
prscipuč verd illae, quas natura ad propagandam fpeciem ordinavit; atque adeo unicus ejusmodi ačtus tanta fit cum intentione, ut aliquando fefolojad conftituendum habitum poflit iufEcere. Si leo humanum fanguinem femel guftavit, tanta feniper illius cupidine exardelcit, ut vix amplius valeat manfuefien, Stipfi illius nutricij, quando cum illo tra&an-dum , in fummo vitae periculo verfentur. Hasc eft conditio habitus luxuriae poft primum peccatum , quod in hoc genere committitur: Unde colligere jam licet, quantum futurum fit illius robur, poftquam impurorum a&uum numerus auflus fuerit fine numero; id eft, poftquam leo ifte a primis unguiculis ad edendam hominum ftragem aftuetus, tam diuturno tempore tam grato pabulo fua vifcera exfaria-vit ? Dixi ; numerus fine numero ; quia hic efttitulus, quem S. Petrus luxuriae attribuit; Incejjabiiis delifti 2. Pet. 2. Multi tam cito peccare incipiunt, ut malitiam bibifle cum lačle videantur j Erraverunt ai utero. Pfal. 52. Germen illud, quod capra impurae dentibus arrolum eft , nunquam amplius virefeet : Ejusdem protfus nature communiter eft germen innocentias; pofitoenim in infantia tam fcelefto principio, animi puritas femel ab impura libidine arrofa nunquam amplius reflo-refeit. Et hmc petverfam infantiam fubfc-qmtur deterior .pueritia; tua!» pueritiae fuc-
ce-
ccditpcffima juventus, parique palTu omnis reliqua aetas procedit, in qua flamma hscin-fernalis non nifi cum vita extinguitur, faculae indar atra ex pice confe&ae, quae ardere non ceflat) donec penitus fuerit ab igne confum-pta* OJjfa ejus replebuntur vitiis adolefcenti* ejus, & cum eo in pulvere dormient; inqnitS. Job. 20. v. 11. Tam diu peccatum non derelinquunt, donec a peccato ipfi non defe-rantur. Adde, quod iliorum peccata certis Malabriae frudibus fint fimilia , qui quidem exterius intuentibus fimplices videntur; ac vero 6 interiora eotundem vifcera aperiantur, alijinfuper aliiquefru&us magno numero re-periuntur. Simili prorfus ratione in illo pec. cato, quod hominesluxuriofi vocant peccatum unicum, quantam aliorum multitudinem DEUS inveniet, ubi interiora illius vifcera juftus Judex exačtiffimž in judicio perferu-tabitur! quot prava defideria, quot verba impura ad hanc illamve /educendam , quot machinationes, quotgre/Tus & femiras, quot honoraria, quot fraudes deprehendet! utju-ltam (ummam horum colligamus, turmatun iftud genus peccatorum menfuremus opor* tet, ficuti olim Xerxes milites numerabat, eo quod fingulatim eorundem iniri numerus non poffit. Quisnam autem capere fufficien-ter jam valeat robur fcelefti illius habitus, qui uo vafta a&uum peccaminoforuio» totie»
repetitorum, & ufque adeo intentorum mul« titudine conflatur ? & bine quoque qms comprehendere jam poffit,quam ar&is ligatus vinculis teneatur miferabilis luxuriofiis t Duo nos gd peccatum folicitant, natura & habitus, cjutu duo conjuncla robujiijjimam faciunt concupifeen-<mw, Aug. 1.85.1.9.6§.
Priusquam autem ulterius progrediamur, confiderare vos velim palmare mendacium , uno & fibimetipfis& aliis imponunt, cum lua peccata fragilitatem appellant. Nefcio fanč , an vel ipfe mendaciorum parens diabolos proferre in medium tam enorme mendacium non erubefeeret; iftudautem, fi fottčSc cor ve. ftrum feduxtflet, ut žmedio tollatur, in publicam apertanuque lucem protrahatur necef-furneft, tefpasinftar, qusenififub terra vivere non poteft, Primo itaque magna culpa eft Čhriftiani, etiam quod fragilis fit. Fecijlt mala, & potidjli, ait Dominus apuAjenm. c. 3. v. Ab infidelibus itaque in judicio rationem exiget, quod peccaverint, £ Chriftianis autem non iolum quod peccaverint, fed quod peccare etiam potuerint. Gratia in lacro baptilmatis lavacro fuam tein tutelam ac velut in manus recepit ; praeivit te in a&ionibus tuis; in hisipfis conftanter fideliterque te comitata eft acfublecura, nt omniex parte defenderet; & fragilem te jam effe dicas? unatn iblam Communionem Sacram ad hoc Jfuffke-
X9
re ajebat S. Maria Magdalena de Pazzis, ut quisad excelfum fančhtatis gradum aicendat; & tu toties hoc pane vitae refečtus tot ies in Sacra Confeflione sd verius infernum ccelefti robore confortatus es; & tanta nihilominus tibi fragilitas infit, ut nemine etiam impellen« te concidas? Cogita jam, quid refponfurus iis: Fragilitas erit illud, quod vel maximd coiam diftridto Judice reum te faciet. Proinde Icire te oportet, qui ex habitu peccat, haud quaquam ex fragilitate, fed malitia peccare , ut docet Magiftrorum Magifter Angelicus Thomas* peccat enim cum plena ele&io-ne, cum plena deliberatione ex parte intellectus, & cum plena inclinatione ex partevo-luntatis, & cum judicio flabili ; unde /uo etiam peccatodelečlatur. Si famulorum aliquis in apparanda menla unum fcyphum quotidie aut plures etiam diffringeret & poftmo-dum feexcufare niteretur dicendo; fcyphos ex vitro elfe conflatos; an excufatonemhanc ut juftam admitteres ? prtecipuč vero, fi non folum cautius impofterum eos tra&aret, fed potius occafionem alios identidem frangendi ftudiosd inquireret $ ixsque confraftis inrifus & plaufuserumperet, cafumque feftivd aliis Ž familia recenferet ? Et tamen hoc totum um-bra tantummodo eft illius , quod fuis in peccatis facit homo luxuriofus; & poftmodum fragilitate fe excufare nititur. Vix unicum E	etiam
M
etiam peccatum, pro fragilitate haberi po. teft; & tu vitam , quas ab initio ufque ad finem fpurciiiis plena eft, fragilitatem cenferi vis!
V erum ut ad intentum noftrum redeamus; Ecce! hominem lafcivum velut Samfoneui ligatum, fed funibus fine comparatione fortioribus, pravinimuum habitus, innumera* bili gravifliinorura criminum multitudine ro-borati, atque per hoc ad extremam miferiam reda&um. Praefertim, cum longo tempore inhoctam lamentabili ftatu vivendo eo uique devolvatur, ut cum Sam fone non modoocu. lorum ufum, fedipfosetiam oculos infeliciC fim*a coecitate deperdat. CertiflSmum eft, vi* tia omnia eclypfin quandam rationis in anima efficere: Verum libido ecfypfis eft toralis, hsc enim ( quae Angelica eft divi Thomae do-&rina ) nulla in re fecundum rationis judicium procedit; & ubi iracundia, fi ei non obediat, at eam laltem aufcultat, libido etiam eamaufcultarerecufat. Ira Rex David, poft-quam in fe ipfo funeftos iftos lafciviae effedius expertus erat, brevibus hifce verbis eosdem Vivaci (fi mž defcribit: comprehenderunt me ini-quitates mea, & non potui, ut viderem ffal. $9. comprehenderunt me iniquitates mea: ecce! per« verfi luxuriae habitus ligamina! i$*non potui % ut viderem : ecce! luduofain caecitatem I ob quam non dicit fe non vidiffe; led nec videre
quidem potuifle; per abominandum enim hocvitium ufque eo devenit hominis anima) ur quafi omnem rerum divinarum fidero amit-tat, talemque vivere vitam incipiat, ac fi pro fe necinfernus, necparadyfusexifteret. For-nicatio, & vinum, & ebrietas auferunt cor« 0(e. 4, v. 11. Et quanto demum tempore Da-videm putatis poftcdmmiflum adulteriumex-fpedafle, donec denuo ad cor rediret? in (celere petftitit ad annum circiter; & haud dubič adhuc diutius in illo perfeveraflet, nili DEUS per alium Prophetam amiffos oculos in fuum, ut ita loquar, locum ipfi repofuiflet« O Rem planč horrificam! homo fecundum cor DEI efformatus, homo cceleftibus deliciis afluetus, myfteriorum divinitatis ocultif-fimorum Secretarius, vix huic luto luxuriae pedem infigit, 8c omnem virtutum vigorem amittit, dereliquit me virtus mea $ tantasque tenebras menti inducit, ut impendentem fuo capiti Divinas juftitisgladium non modo non viaeat, (ed ne videre quidem valeat; non tui,, ut viderem i ac fi DEUM non amplius agnofceret. Inde jam concludas velim, fi unicum luxuriae peccatum ed ccecitatis Prophetam deducit, qui tanto tempore vivere vitam aflueverat humana altiorem, quousque tandem cascitatis luxuriofos promovebit innumerabilis turpiffimorum criminum multitudo, quibus ab annis teneris ad extremam £ a	ufquc
*mc 68
uique canitiem omnes iuos dies contaminant;
Denique Samfon , poftquam in vinculis amiferat libertatem j poftquam infuper non vifum tantummodo, fedipfos etiam oculos perdiderat, fub alta , quam ipfe fibi fuper-injecit, ruina oppreflus interiit, Hociplum etiam luxuriofis obtingit, hoc tamen difcri-mine, quod Samfon oppreffus de fuis hofti- jj bus gloriose triumpbarit; luxuriofi vero aeternum in infernali abyffo deemonibus trium, phumadornent. Itaque in quid tandem definit vita inter fcelera transa&a, nifi in mor. tem peccatoris j hoc eft, longd peffimam, per quam fimul & temporalia amittuntur Sc sterna; & incurritur miferia, immenfa in poenarum multitudine , & infinita infua du-iatione ! mors peccatorum pejjima. Pfal. jj. qui cum diuturno morbo ludantur, juxta medicorum aphorifmum inhyeme decedunt: qui morbis diuturnis laborant, moriuntur tempori lyemis. Certum eft, hoc ipfum communiter luxuriofis evenire, utpote qui per totam quafi vitam infirmi, & novis identidem, usque fem per pericuiofioribus fimptomatis eo reducuntur, utexcedere vita debeant tempore hyemis, congelata; ob gratiae auxiliorum paucitatem, queis toties infelices ifti in. dignos fe reddidere , congelatae turbine ten-tauonum vebetnentifiiaiarura, quibus mate.
liam
nam (imul & robur tot, tannsque fuis excef-libus fuppeditarunt, congelatas denique ob inveteratam jam voluntatis pigritiam ad aggredit ndum bonum, & dereftandas efficacirer ptohibitas voluptates. Et hoc quidem fi ad extrema reda&is tempus non defiitad componendas animaerationes; ’& fi mors non ott-fcurafui adventus indicia praemittat, curfo-ris in morem, qui inflare cornu aflolet, an-tequamtad hofpitium pertingat; judica jam, quid tum denique contingat, ubi morslatro-msinftar luper venit, nihil de ea cogitantibus vel quod veniat improviso, vel quod gravitas morbi , temporalium negotiorum compofi-tio, fpes recuperanda valetudinis omnes ad lucrandam aeternitatem refiduas temporis reliquias his miferis auferat; unde absque eo, quod gloriari pofllnt, fe in vita fua prseterira vel per menfem continuum DE! legeon obler-vafle, unico quafifaltu a fuis fceleribus tran-feuntad tribunal infinitae juftitiae, quse &Bo-nitatem DEI, St peccata hominum; fua beneficia , & noftram ingratitudinem jufta in fta-tera appendit, & in utrisque videt abyflum fine termino.
Ex hoc, quod hačfcnusdiSum eft, facili negotio duplicem potes veritatem eruere; prima e rt ; luxurio/um hominem absque dubio efle magnum peccatorem, tum ob criminum multitucjinem, tum ob ingentem, qua com-E 3	mit.
mittuntur, malitiam* dum denique ob ipfo-rum jftorum (celerum enormitatem; quse, cum juxta dočtrinam S.Thoma?, fintoppofi-ta bonovitae hominis nafeituri, poft homicidium ex iis, quae contra proximum committuntur , funt omnium graviffima ; praeterquam quod fpeciaiem fecum afferant defor. nutarem propter injuftitiam, aliasque fummas abominationis circumftantias , quibuscum faepenumero conjunguntur. Altera deinde veritas, quas hujus ftatus miferiam immensum adauget, eft, quod homo laicivusnon modo /emper fit magnus peccator; fed infupec talis, qui raro evadat feno poenitens; cum €0 inducere animum non valeat, ut peccatorum fuorum malitiam , cum eorum ile in con-feffioneaccufat, efficaci odio deteftetur; malitiam autem non odivit. Pfal, 3y. quamdiu apo-ftema non eft maturum, acutiffiaus doloribus lancinat ; ubi vero maturuit, putndaque fanie refertum eft, nihil amplius exinde doloris fentitur. Ita omnino ie res habet cum iis, qui peccandi habitum contraxerunt, uti non obfcurd ex eo licet concludere , quod nullum arripiantremedium, quo fanitati re-fhtuantur ; quod fugiant confeflarios, qui fuas turpitudines reprehendant; &femper illos mutent, donec ex iis aliquem reperiant , qui ut ita dicam cancro aqua rofacea medeatur. quodoaoi clarius defideras iqdicium,
quod
quod vulnus nullum tibi doiorem afferat, quam fi illud necfalciisobliges ; nec uilum ei emplaftrum applices, & in dies Ungulos chirurgum permutes ? quisnam autem ftatum excogitet magis miierandum, quam (it illius, qui adeo pacatč illa in ftatione quiefeit, quue tam facild mutari poteft in praecipitium fem-puernum ? Quidmijerius mijero, nonmiferan-tefeipjum? Dicebat S. Auguftinus, Si mife-riam tuam non agnofeas; fi periculum damnationis non apprehendas ; fi nullam illud evadendi follicitudinemadhibeas; quid aliud jam dici poteft, nifi ad illud profundum jant te dcfcendiflc, ex quo longius progredi non poffis, nifi infernum fubeas; quodque non efialiud,’ quam peccaticontemptus. Impius cum inprofundum venerit peccatorum, contemnit. Prov. 18. v. 8. Unicum remedium abolendi peccatum, eft illud fummo dolore de-teftari; qua autem illud ratione fummo dolore deteftaberis , fi apprehendas ut fragilitatem , iit jocum, ut malum nullius prorfui momenti ?
REMEDIUM
Ad tsilendum hoc impedimentum.
LOquendo jam dc remediis, primum fit femperex omnibus oportet devota oratio, qua lucem a Patre Luminum fubnmfb £ 4	cor-
cordeflagitemus, uteapraslucentehujusaia-limagnmidinem plend cognofcere, atqueita ab iilo liberari valeamus, tojiqmm oftmdijii mihi, percuffi femur mmm c. 31. v. 19. ad DEU M ajebat Jereraias Propheta, quoaduf-que enim divina Clementia vitiorum noftro-nrn» turpitudinem nobis non ob oculos ponic illius praecipuč , quod adeo a voluptuofis amatur , nempe luxurias, nulla unquam ra. tione ad illiusdeteftationem ac fugam pereno- • vemur. Confidera, quid evenerit S. Maris Magdalenae. Haec , priusquam fuperno ift-hoc lumine fuerat illuftrata , inter fcelera ex* uitans, fua feprofligatae viese licentia beatam credebat; at vero, ubi primus divinae coilu-ftrationis radius in illius fefe animum infude-derat • Ut cognovit i Tantam in fe conformi-tatem confpiciebat, utlepofito omni alio re-fpe&uadamabiliffimiRedemptoris pedes accurrerit , in aliena domo, publico in convi. vio, praelentibus protervd irridentibus, uber, rimis diffluere lacrymis inceperit, nec prius flere, quam vivere cefsarit, etiamfi fe fe jan» femi-Beatam videret; utpote quae faepius de die exfpelunca fua Maflilienfi Angelorum manibus ad audiendam coeleftium concentuum fuavitatem elevabatur; quafi in paradyfum, ex qua aeterna lege profčriptie funt, introducere lacrymas tentaret. Atque haec erat illa luX) qus ian&os movebat, ut a vicio adeo
ab-
abominando tantopere abhorrerent. Vel unica foeda ejusmodi cogitatio, cum vigilantem San&i Francilci Xaverij aggredi animuoi non auderet, eundem fopore oppreflum oppugnare tentavit, tantoque Vitum fan&um horrore concuffit, ut circa praecordia vena rumperetur. Pari horrore perftrifta eft S. Franciica Romana, quae cum. meretricis cu. jusdem sedes tranfiiflet, idqueab aliis relcivif-fet, repente deliquio oppreffa in terram concidit, Simili quoque horrore contremuit Beata Maria Ognatenfis , quae, ubi locum quendam iftorum fcelerum iordibus commaculatum pertranfiflet, nihil prius capere quietis potuit, quam novacula fibi radi utriusque pedis plantas curaflet, quas peftifero luxuriae infe&as fuifle pedore exiftimabat. Nibii proinde aliud eft, nifimiferandacaecitas huic vitiotam propria, qua abominandas has ipur-citiasautexcufabiles, aut etiam tam acceptas tibi efficit; fecus profečld tua immunditia jequd tuis, atque oculis divinis execrabilis appareret: Immunditia tua execrabilis, Ezecb. 24. v. 15.
Secundum remedium eft, peccatorum hujusmodi tam turpium feriemtamdiu continuatam per aliquod tempus interrumpere; quemadmodum enim illi, qui ex terrae vifce-ribus fulphur (olent effodere, quamdiu fuo labori infiftunt, nihil inde faetoris advertunt j E s	a?
at vero, ubi peraliquod tempus abhoc labore recedunt, fcetorem denuo ientire inci. piunt; ita pariter anima, qua inter luxuriae peccata qnafi fenfum perdiderat vitij illius , quod vel ipfi daemoni ftocnachum movet, fi per aliquod tempus ab illofeabftiaet, rurlum fentire ejusdem abominationem incipit. Verum enicivero hoc opus hic labor, dices mi-hi i haec ipfa fumtna eft difficultas , hanc fe-riern refecare , continuatam hanc catenam abrumpere, pravum hunc habitum fuperare« Jtafančeft; &ided, ut hoc remedium magis in partiaulariexplicemus, imaginemur nobis aliquem, qui hujus viti; habitum contraxit, fimilem e(Te triginta annorum languido, quem Redemptor fanitati reftituit & ex methodo, qua Chriftus m illo curando ufus eft, cura» tionistua» modum dilce.
Primo igitur Redemptor ex hoc tanti tem. porisinfirmo, anfanusfieri optaret, quaefi-vit? Vis favus jieri ? Joan 5. v. 6. Hic nam-queprimusad fanitatem gradus eft, ut revera ianusefle defideres, illi vagabundi, quicuin vulneribus, quae vel natura , vel ars inflixit, a pia aliorum commiferatione pingues elee-mofynas elicientes circumvagantur,fi, an fanari £ plagis fuit defiderarent, interrogarentur ; haud dubidfine mora refponderent; fe id minimč dcfiderare; purulenta enim bxc vuiuera mfi forent, unde viverent, nefci-
rent.
renr. Hoc ipfum peccatoribus contingit contratto luxuriae habitu: Nihil enim magis horreicunr, quam omnino iordidis luis deliciis privari; ideft, timent, neiplorumvulnera curentur. Ita omnium nomine de fe confitetur S. Auguftinus : TUmebam, ne mt eitš fanares; illius loco, quod exoptarem , ut tu O Domine tanquam cceleftis medicus a meo ulcere fanares; timebam fanari; & ipfa vita intolerabilis mihi videbatur, fi cito fani-tas mihi redderetur. Tu proinde fi animas tuae falutiste cura tangit, vehementiffimura in corde defiderium excita, ut a pefte ufque adeo fatali cito re liberum videas, confidera, in eo teftatu verfari, quo miferior reperiri in terra non valeat; qui non eft alius , quam circumferre fecum habitum illius vitij, quod fuis turpitudinibus tot hodie animas in infernum praecipitat, quod olim dcemones in eundem fuo faftu fuperbia deturbavit : Exceptis parvulis pauci ex adultis propter carnis vitiumfaU vantur ; graviter fcripfitS. Remigius.
Deinde dixit Chriftus Dominus illi languido ad pifcinam , utž lečio fuo furgeret: Sur-ge, atque hic fecundus eft pafius, quem fa-ceredebes, utad obtinendam fanitatem propius accedas; nempe furgendum a periculola illa converfatione , a noxiorum illorum librorum leaione, ab otio quo totos dies tranfi-gis, a fociorum iliorum contubernio, qui
slin«
linguam bis carnalem in ore recondunt, &uf-que adeo foetidam , ut vel ipfum etism aerem inficiat. Vellefanari, & non fugere ha?c& fimilia alia concupifcer.tiaj incentiva, idem foret, ac velle fankatem illaeiam, & non velle exuere veftes peftifera iue infečtas, Luxuria eftquaedam peftis; &ideo contra illam adhiberi prsefentius remrdium non poteft, quam feparatio. III® cantelas , quaj aliis temporibus crudelitatem Isperent, communis peftilenti® tempore funt quaedam necefB-tas. Hocnififiat, deliciolum obje&um no» ftros ad fe fenfus attrahit♦ nec aliud quidquam , quam pratentis voluptatis illecebras cogitare nos patitur; quemadmodum ille, quimenfajaffidet diverfo ferculorum genere copiosd inftručtee, ad nihil aliud, quam ciborum delicias animum advertit, & facile fui, quo jejunare ftatuerat, propofiti oblivifcitur ; quod neutiquam memoria excidiflet, fi men-fae frugali affediflet: Qui amat fericulum, peribit in illo. Eccl. 3. v. 27,
Tertio iuffit Dominus languidum illum, le-dum fuum levare, & humeris fuis imponere: Tolle grabatum tuum. Grabatum hoc eft corpus tuum, quod quidem animae non ad capiendam in co quietem, fed ad malorum fuoruro fomentum defervit; atqueadeo San. ftae mortificationisoperibus coercendumeft, fi ui votis fit fanitatem recuperare. Occafio «	eft
eft Mater, quse luxuriam parturit5 intemperantia verd eft nutrix, quae maledičlam hanc prolem propitiaro la£te educat & (uftentat. Refert S. Auguftinus , multos fuo tempore non foliim ex viris robuftioribus, ied delica-tonbus etiam puellis duos tresve dies jejunos exegifle; & hodie etiam diebus ab Ecclefoe prsefcriptis vanis prastexribusa lege jejunijfe pafllra eximunt; & fiqusdem aliquandohuic fe fe praecepto lubjiciunt, tantis fuum jejunium gulae cupediis penmfcent, ut cum eo-dem S, Auguftino dici queat: Hocnonejifu-fcipere abjlmtntiam j fed mutare luxuriam: Iftud profero non eft agere poenitentiam, fed mu. tare voiuptates; & irritare potius appetitum, quam affligere. Unde mirum non eft, fi olim tot candidae columba in Ecclcfise vinea extitetint, quae fuo eandem nitore exorna-tent, quot hodie animalia immunda in ea re-periuntur, quae eandem confpurcant ac va-ftant. £tperfe<36, qua ratioaeignis extin-guatur, cui tot identidem ligna injiciuntur, quot funt deliciae, quas inter vita tranfigitur? Vis ut indomita concupifcentiae beftia non recalcitret , & inlatiabilem illius ventrem le&if. limo conftanter pabuld infarcis? Putasne, preciofum caftitatis thefaurum cuftodire te pofleabsque eo, quod corpus aliquo afperi-tatis genere caftiges, cum absque illius cafti-gatione Apoftolus cum omnibus fuis fudori-
bus,
bus, curo omnibus luis peregrinationibus, cuui omnibus fuis praedicationibus , cum omnibus fuis naufragiis, & cum omnibus Apoftolatus fui laboribus ne quidem fal vari fe poffe confideret ? cajligo corpus meum, & in firvitutem redigo ,• ne cum aliis pradicaverim , ipfe reprobus efficiar, i. Cor, 9. v. 26, Magna itaque eft luxurioforum hominum ignorantia; primo quidem , quia fibi perfuadent, qudd tam facili negotio pervenire ad asternam falutem valeant, per hoc nempe folum, (1 femel in anno peccatorum fuorum numerum ineant, atque eorum fummam ad pedes confeflarij provoluti frigida eidem menre exponant; deinde vero, quia fe aliquando fore caftosexiftimant, quin relaxationum fua-rumdelicias, &effceminatae vitae commoda feponant! Sapientia non invenitur in terra fettt-viter viventium. Job. 2,8. v. 13. Ita Divina Sapientia nos docet. Quando herbas odoriferas aut nafci, aut crelcerc in foetidis paludi« bus inveneris, tunc quoque Iperare potes ca. ftitatemaliaque donacceltftia reperiri in animo, qui totus quantus inquirendis deliciis non dicam tantum fenfualibus, fed etiam fenfilibus infudat. Statue igitur cum confi-lio confeflarij adhibere jejunium aliquod, ab-ftinentiam & corporis mortificationem, affigendo illud, aut aliquam falrem eidem commoditatem fubtrahendo, uc hac ratione
pre.
preciofiflimumiftud puritatis lilium quafi fe-peincludas, quod, mfiinter fpmasinveoiri non poceft,
Uluroum denique hujus languidi fanitatis complementum extitit, quod Dominus et dixerit, ut ambularet: Ambula.. Id ipfuoi quoque tus erit fanitatis complementum) fa« cere progreffum, & ulterius femper in via bona procedere. Ratio, ob quam ita faciiča propofito defeifeas , eft ifta ♦ quia nempe, cum confiteris, vitare quidem peccata, non autem peragere opera bona ad evitandum re-laplum neceflaria proponis, his operibus ad oppugnandos pravos habitus gratiam aequi, res magis fingularem ,DEI infuper proteQic. nem magis fpecialem , qua contra illorum violentiam defendaris: id , quod fequenti« bus verbis S. Mater Ecdefia nobis infinu3t: Vt bonis operibus inhdrentes, tua femper merta* mur proteBione defendi. Statue itaque pia cuidam congregationi adfcribi,jde facro quodam libro tibi profpice, bonum confdfa-rium elige; adPotentiflimum divinae Matris patrociniumconfuge, prasftando eidem diebus lingulis aliquod obfequium, aut Illius Officium aut Rofarium recitando; ante omnia vero fummopere tibi cordi Iit, San&iffima Sacramenta frequentare; nam, ficutiapes, eo quod meilefe nutriant, longčdiutius, quam reliqua infe&a vitam luam protrahunt; ita,
fi fspios ifthocccelefti meile, Sacra nimirum Communione animam pafcas, illud obtinebis: ut vitam nunquam interruptam vivas, nunc quidem vitam gratis; pauld pdft autem glorias fempiterns. Atque hasc remedia fi cautd ac diligenter adhibueris, integram Sanitatem recipies: Adeo ut gloriari de te quoque poffit coeleftis Medicas verbis illis ; Totum hominem fanum feci,
LECTIO IV.
DE IMPEDIMENTO,
fjhtod affert faluti fuperbia,
INter omnes febres periculofiflima eft febris maligna; utpote quae inimicus eft naturas occultus (imul & formidabilis. Ita quoque inter vitia omnia, qua: Tunc anima febres, periculofiflimum eft fuperbia; quia quo ma-jusaffertfuamalignitate nocumentum, tanto magis eft abfcondita illi, qui eadem eft in-fečtus. Cogitate, an ex mundanis reperire (it quenquam, qui confcientiae (ibi ducat, quod fuperbia intumefcat ? ufque adeo fe vano tumore ingurgitant, ut eodem fe etiam veluti coronare praefumant; unde jam du-dum illis Ifaias Propheta maledixit: Vacoro~ n<n fuperbia: ebriis Ephraim c. 28. v. Credunt, quod hoc fit alere generoios Spiritus; quod
_ «dgf 81 )gfc»_________________________________
fit nobilium partes adimplere, quod fitfan-guinem juxta, ac familiam honore afficere; nulli unquam cedere, fe fcmper luaquefola fupec omnia extollere. Quapropter utiliffi-ma erit prasfeus lečiio. fi & hujus motbi malignitatem ob oculos ponet, & illo laborantibus opportunum remediufh fubminiftrabit.
Quid igitur eft fuperbia, quam in prsfen-tiarumcondemnare aggredimur? eft inordinatum propriae excellentis defiderium, quo homo plurisfeaeftimat, quam revera eft, & ita quoque sftimariab aliis defiderat. Proinde homo fuperbus nihil magni facit, nifi fe-ipfum; nihil confiderat prster feipfum , 8e araneae in morem in telae luae centro fe collocat, ac omnes fuas cogitationes, quafi totidem fila ad fe folum dirigit. Quodfi quos habeat fuae poteftati fubje&os, eandem in illos quafi io jumenta exercet j illos, qui non funt fubditi, tračtat veluti mancipia; cum confanguineis agit, acfi ne quidem unquam noviflet; cum civibus, quafi forent extranei: famulis projumentis utitur , incjuit Philo , ingenuis pro mancipiis, cognatis pro alienis, eu vibuspro externis. L.deCbar. verum vivacioribus adhuc coloribus fuperbi hominis conditionem Divina nobis Scriptura depingit, ubi Regis Nabuchodonoforis fenfus exponit. In Aula Babylonis deambulabat: refponditque Rex & ait: nonne hae ejt Babylon magna, auam ego F	adi*
aedificavi in Damum Begni, in robore fortitudinis mea., Š" in gloria decoris mei ? Dan. 4, v. 17. Ifthaecfuperbi hujus Regisfua in Aula deambulatio , illam complacentiam denotat, quam quivis fuperbus habet de feipfo: jaftantiam illam de ingenij fpi prasftantia, de amoena cum aliis agendi dexteritate, de fua in loquendo facundia , de divitiis, de nobilitate, imo & de veftium eleganda de quibus infolen-tius, quam pavoob plumarum fuarum pulchritudinem intumefeit; deambulabat in Aula. Deinde poftquam adeo femetipfum admiratus fuerat Nabuchodonofor , alia infu-per illius animum admiratio fubiit, nempe, cur non & alij quoque pari ratione fe Regem admirabundi fufpicerent; &ided, quafi di-fputaret cum illis, absque eo, qudd interrogatus fuiffet, refpondit: an non mea eft grandis haec civitas Babylonia! an non talis eft, cui fimilem nemo ufpiam in toto Orbe reperiat! Rejpondityue Rex, &ait: nonne bac eji Babylon magna i ita prorfus homo fuperbus haud quaquam contentus eft eo, quod fe ipfum aeftimer; vult praeterea aeftimati 3c admirationi effealiis omnibus, illosque inter adverfarios numerat, qui admirari fe fe, & magni facere detre&ant. Simili modo omne illud, quantumcunque fit exiguum , quod de qualicunque praerogativae genere poffidet, ipfi magnum videtur ,• quemadmodum fo-
mnian-
tnnianti accidit, qui,fi parum aliquid phlegmatis gutturi adhasreat, integro mellis favd demulciri, & fi paucse fudoris ftilise ipfum hume&ent, totus fubmergi aquarum flu&i-bus fibi videtur. Verum hic nondum infa-nias finis: Nabuchodonofor non folummo-do verum amplificat, Verum de illo etiam gloriatur, qudd mamfefto falfum efle novit, ciim civitatem Babylonicam te sedificafle affirmet ; quam tantummodo ampliorem reddiderat, utpote jam dudum abalio, nimirum Be!o extrudam. Simili prorfus ratione fu« perbi fačtorumfuorum narrationi non folum inulta grandia, &fplendida, led aperta infu-per mendacia immifcent, utpote qui hunc illum ve a fe deviftum gloriabundi ja&itant, cum tamen ipfi vičtoriam ceflerint, atque adeo fuum opprobrium, in fuse laudis materiam convertere nituntur. Denique, quod ultimum Nabuchodonoforis ftultitia? complementum addidit, fuit iflud, qudff grande hoc opus, quod fomniarat, lux fortitudini, imo fortitudini fua fortitudinis, & gloris fuas gloriae adfcriberet: quam ego adipcau in robore fortitudinis me a , & in gloria decoris mei. Ita quoque fuperbi; tametfi nou eo ulque perveniant, ut fpeculativč fuorum fe bonorum authores reputent, quafi omnia ipforum meritis debita, & non tanquam eleemofyna 2 Supremo Domino forent concefla, tametfi, F 2	in-
inquam, ad errorem hunc lpeculativum non pertingant , ( fic enim forent hasretici) tamen in hunc ipfumpračlicd impingunt, c&m fe ita sftiment, ac fi tales exifterent, & ut tales etiam tra&ariab aliis defiderent, unde, quamvis non verbis, faltem operibus dicunt, qudd fortitudo fuae fortitudinis, hoc eft, extraordinaria fua induflria totum effecerit: in robore fortitudinis w, & in gloria decoris mei.
Sed enim, hoc totum potius fu perbi hominis phrenefis, quam grave Chriftianas animae damnum tibi videbitur -3 fed erras vehementer, fi ita judicas.
DAMNUM,
*j)uod faluli affert Juperbia.
NEmo damni, quod animas infert fuper-bia , gravitatem fatis poteft explicarc. Ut aliquid laitem de illa dicamus, adverte, in hoc mundo malorum omnium fummum efle pec&tum; & bonorum omnium funj-tnum efle gratiam divinam, jam vero fuper-bia ad omnes peccati fpecies nos difponit, & omnibus gratias fpeciebus fe opponit, & ideo, quonam alio majore nos afficere damno queat ?
Igitur ad omnis generis fcelera difponir. Duplici modo fuperbia cor noftrum poteft inficere, nimirum uique adeo crefcendo, uc
tol-
tollat ex illo omnem iubje6\ionem DEO debitam , & inhoccafujam clar£patefcit,quod hominem in Daemonem permutaret, foret« que quemadmodum S. Thomas 2. 2, q. 162, a. 6. appellat, peccatorum omnium gravidi« mum. Autpoteft etiam fieri, ut eo ufque illius malitia nonafcendat, uti ordinaridcontingit; & in hoc cafu etiamfi fit culpa tantummodo venialis, facild tamen hominem in omnis generis flagitia prscipit-n; illud enim evenire in praxi advertimus, quod fieri a fer-pente conipicimus; qui ubi in locum aliquem capite intravit, cum toto poftmodum reliquo corpore fubfequitur ; ita prorfus, ubi fuperbi® vitium hominis animum ingreffum eft , facilč , quidquid iniquitatis adhuc reli. quumeft, fuccedit: hanc certe! ob rationem Ecclefiafticus, tnittum, inquit, omnispecca-tiejifuper&ia: qui tenuerit illam, adimplebitur maledictis, c. 20 & fanefateamur neceffum eft, hoc vitium efle majus, quam omnia alia, cum DEUS in iftius poenam & correčhonem permittat, utbomofuperbia infeftus inpeccata alia labatur; fecus profcfto haud quaquam DEUS boni medici partes impleret, qui ad curandum malum minus, malum majus permitteret. Illud autem veritati confonum ef-fe ex duplici peccatorum fpecie delumi poteft, quas mundum univerfum inficiunt, & funt haerefis atque luxuria. Ad luxuriam quod F 3	at-
attinet, fatis fit dicere , quod intolerabili Anu-Chrifti fuperbiae Propheta Daniel ftatimq lafcivi® infolentiam fubjungat: DEUM Pa•*! trum fuorum non rtputabit: ecce! (uperbiffi-rnuffl! & erit in concupifcentiis f&minarum: ecce luxuriofiffimum! & quafiin profundaim, puritatis mephyti fepultum; non enim tam impuritas in iplo, quam ipfe in impuriffimo hoc eseno immerfus eft totus, ut fic nobis connexio, & quaficonjunčtio, detegeretur, quas impuritatem inter & fuperbia intercedit. Id iplum de altero illo majore peccato fen* tite, quod eft haerefis. Circumferte pauli, fper oculos veftros per orbem Chriftianum , &tot, tamque diverfas fe&as, quse ferpen., tuminftarmutuisfe te invicem morfibus lace« rant, per eundem difperfas contemplamini; jam icitote inquit S. Auguftinus, quod, li» cettam nutnerofa, &aded divetfimode tna-> culata fit venenata ifthaec progenies, unam tamen eandemque Matrem agnofeat, Icilicee fuperbiam. Diverjis locisJunt diverjk harefes} fed una mater fuperbia omnes genuit. Lib. de 1'aji, A Simone Mago, qui primus fueratha?refiar* cha, uiqueadAnti Chriftum, quierit ulti-» mus, perluftratjs omnibus hiftoriis, verius motivum non reperies, quod ad excogitan, dostot impioserroreseosimpulit, quam fu« perbam illam pertinaciam ac arrogantiam, qua contra Catholicam Ecclefiam infunexerunt,
Et
Et quid multis ? tanta fibi invicem Chriftiana fides & fupetbia contranetate opponuntur, ut eodem fimul in animo nequaquam ftara poffe videantur. Unde ;ncamata DEi fapien-tiaPharifaeis deerat, quod tribuendo fibi invicem humanam gloriam » eamque acceptando, incapaces fe efficerent verae fidei. Quo-modo vos poteftis credere, cjui gloriam ah invicem accipitis& gloriam , aum a [olo DEO ejly non naritis ? Joan. j-. Ex quibus vetbis colligere licet, quodfi acceptare folummodo vanam glociam introducendae in animam fidei obftaculum quali inluperabile opponit; quantum denique eidem impedimentum obječtu-rumfit, qusrere hunc honorem in omnibus, & paratum effe conculcare DEI legem, perdere animam, fubire infernum , ut ne vel unica hujus fumi mica amittatur, quemadmodum quotidie tot nobiles faciunt, parati femper ad offerendum, & acceptandum Duellum} quia fecus fi facerent, ut ajunt, honoris fuija&uram paterentur.
Ecce igitur! ad quale praecipitium perducere te valeat /uperbia: primo omnis generis fordibfis totam animam opplebit; & deinde, quemadmodum a ftomacho noxiis humoribus fcatente faspenumero capitis vertigines proveniunt; ita a confcientia fceieribus plena ejusmodi infide vacillatio orietur, qua in dubium trahi incipiant ipfa fidei fundamenta, F 4	&
& qua co ufque deveniri poteft, ut coelum fu mul & infernus merifliroa fabula reputetur. Hoc totum longe adhuc manifeftius apparet, fi quis il am contrsrietatem confideret, qua fuperbia grati» opponitur. Scire enim oportet, quod ex nobismetipfis ne tantum quidem virium habeamus, iit vel unicam ,qusB noftrs falutis initium exiftat, ducere cogitationem valeamus; fed neceflarium omnino (it, ut ad illam concipiendam fua nos gtatiž Divina Bonitas roboret, & conforter. Judica jam exinde, quam neceffaria futura fic hsEC ipfa gratia ad falutis noftrae opus complendum, fi illius affiftentia ad formandam mente etiam tenuem delineationem itaindi-fpenfabiliter requiratur; fi iolis noftri arbitrij viribus cogitare bonum non valeamus, qua tandem ratione his ipfis illud perficiemus,peccatum fupet omnia mala deteftando, & DEUM fuper omnia bonaamando, quod tamen facere ad falvandam animam eft fummd neceflarium ? Jam hoc gratiae divin® auxilium ad confequendam vitam sternam aded neceflarium aut negabit tibi divina juftitia in poenam fuperbise, aut tam parce concedet, Ut ad eidem cooperandum animum non inducas, & poenitendi gratia aut omnino deerit , aut tibi in vita, vel etiam morte tam lan-guiddafliftet, ut tua pigritia optatum exinde reportare frudum non fciat, Bene proinde
«SC 89
intelligamus oportet hanc veritatem , gra. tiam nempe Chrilhanam, gratiam e fle humilitans, non folum , fi illius principium, quod eftfandtu crux, perquam Chriftus jESUShu-miliandofe ufquead mortem tam grande nobis donum promeritus eft; verum etiam fi il-lliuseftedlusfpcdtemus, qui omnes tendunt ad humiliandum hominem, ut DEO gloria tribuatur, ad humiliandum intelle&um, ue in obfequium fidei, fe captivet, ad humi, liandam voluntatem , ut virtutibus reliquis locus paretur. Quapropter fi fpiritus tuus coram DEO humilis non fuerit, nunquam coeleftibus hifce divina; gratise lymphis irrigabitur, quae ab excelfis fuperborum montibus in lubjedtas humilium valles defluunt, ea«t demque omnis boni affluentia foecundant. Quae Sandi Auguftini dodirina eft.
Haec ipfa contrarietas fuperbiam inter & gratiam magis adhuc ex eo elucefcit, quod non modo donis coeleftibus aditum in animam praeludat, antequam illam fubeanr; verum illa etiam expellat, poftquam jam fuerant ingrefla, ita, ut, qui paulo ante propter bonorum operum multitudinem, virtu-tumque varietatem ditiflimus erat coram DEO, fi inordinata? fui ipfiusaeftimationi locum concedat, ad extremam ftatim pauperiem redadus, miferrimus efficiatur. Ille ego quondam ofulentus, repente contritus fum. Job. 1* F 5	«'•i;*
v, 13, Quemadmodum evenire columba conipicimus, qua , cum adfolis radios ob fuum candorem, & fplendentetn plumarum fuarum varietatem feiplam luperbč circumfpi. cit, improviso fupervenientis accipitris unguibus in pradam cedit: Gaudentem in ipfa gloria rapit. Plin. Lib.io,c,3&. Confiderate, qnidnam fuerit aliquando Graecia: celebre illud fandlitatis,fapientiffi, & fidei theatrum, in quo vel ipfa etiam deferta hominibus fan-&is erant repleta! jam verd tota eft mera infidelitas , mera ignorantia & impuritas ; & iftud quidem non aliam profe&d ob ratio- j nem, quam in poenam fuperbiae , propter quam elegit DEUS potius tolerare populos ii-Jps /purciffima Machometis lege, quam fu-perbia contaminatos. Unde, fi non omne in te rationis lumen extin&um eft, Divini Spiritusconfiliumaccipe, &executionimanda : fuperbiam nunquam in tuo fenfu, aut in tuo verbo dominari permittas. Noli unquam permittere, ut vel interius in corde aut deforis jn operibus tuis tibi fuperbia dominetur, quia ex maledi&o hoc vitio omnefemper, quod unquam mundum afflixit, tam culpae, quam poenas malum enatum eft: In ipfa enim initium fumpfit omnis perditio Tob, 4. in loco a deo lubrico, non alius lapfum devitandi modus fu-pereft , quam ut humi jaceas. Qui fedet in terra) noti habet > unde cadat.
RE-
REMEDIUM
Quo fitperbix malo medeamur*
VErum, quodnam remedium inveniamus contra iliud vitium , quod , quanto Sequius primo intuitu videtur, ut longtfljmd abfit a paupertate noftra , tanto firmiorem obnaturas noftra corruptelam vifceribus no-ftrisfedemfixit, fimiilque pauperes noseffi. Cit& fuperbos, & folls luiorij inftar, quanto magis omnibono vacuos, tanto magis tu. niidos. Hic, quia fuperbia foret omnit m maxima j fi quis propriis iujs viribfis, fuain,. duftriSfuatn fe curare poffe fupetbiam crederet, ea propter primum erit remedium ad DEUM recurrere, eundemque cum Davide liumili animo rogare, ut impediat, ne un-quam maledtQa haae peftis in anima noftra pedem figat ; Non veniat mihi pes fu per hi ce. /JjW* jj-. Dicitur fuperbia unicum folummodo pedem habere: Pes[uperbifi: Quia eft mon-ftrum; deinde, quia fuperbus in fe uno omnem fiduciam collocat, & totus fibimet. ipfi innititur; denique, quia ficut debili fulcro fubnixus, facile in omne aliud vitium pro-labitur, ut fupraoftendimus: Ibi ceciderunt% qui operantur iniquitatem, Ecce , primum lapfam! Et fi divino adjuti favore ex illo re,
fur*
furgunt, 3 rnaio poftmodum in pejus reci-, dunt J Expulfifunt, necpotuerunt jiare.
Secundum remedium ell ipfam mali radicem tollere. Superbia partim intellečtum in-ficit mundanorum, qui (e magnifaciunt; partim voluntatem , quamagnifieri, &ideo honorari abaliis dcfiderant; atque ad imitationem fuperbiffimi illius Simonis Magi ipfi quoque ja3itant: Se ejfe aliquid magnuw. AB.8. Superbias igitur malo ut medeamur, voluntatem fimul & intelleftum curemus neceflum eft. Jam, intelle&uscuratur, fi common-ftretur homini, quidnam fitipfe maximd coram DEO , & curia illius Ccelefti; & quidnam fit illa gloria, quam contra omnem ju-ftiriam vendicarefibi contendit.
Mundi gloria nihil eft aliud, quam fru&us quidam vetitus, qui non nutrit hominem, fed veneno inficit. Supremus rerum Conditor DEUS fecit quandam veluti partitionem, & infinita benignitate hominibus omnium bonorum operum utilitatem conceffit, omnem autem honorem fibi foli refervavit: Gloria in AltiJJimis DEO, & in terra pax hominibus: Atque adeo ufurpare velle hanc gloriam foli DEO debitam , violatas Divinae Majefta-tis veluti crimen quoddam eft, & quod proinde in graviflimum illius, qui tantum facinus attentat, damnum redundat: Vdt, ciint ienedi-teerint vobis homines ! Luc. 6. Vae illi, qui
mun-
mundanum honorem mendicat , & magni fieri ab hominibus quasrit; quia hocconfe-qui, grande pro illo infortunium. Ad detrimentum, quod haec gloria fecum affert, ipfius vanitas accedir. Vana namque eft illa quinquefaltem excapitibus, qua; non abs re erit, fi unum poft alterum exponamus. Primo igitur vana eft in feipfa, utpote, quae nihil addere tibi poteft, nihil demere; Si ego glorifico meipfum , gloria mea nikil ejl. Jo. 8, inquiebat Chriftus Dominus ad Judsos, quo indicare voluit; fi ego, in quantum fum homo, operum meorum gloriam, loco illius, quod totam tribuerem DEO, mihi adfcribe-rem, gloria mea nihil foret. Atque exinde jam conclude, quanto adhuc magis vana ex-titura fit illa gloria , illeapplaufus, quemalij homines procurare fibi adeo folicitč contendunt. Secundo eft vana ifthasc gloria ex parte iliorum, qui eandem tibi attribuunt, qui, fitenonnifi quoad fpeciem externam agno, fcunt, quam aliam tibi accipere laudem pok. iunt, quam qualis fepulchro dealbato tribueretur, cujus quis titulos, & inferiptionem extolleret, quin interea ad putredinem interius ftabulantem fe refle&erer. Tertid eft vana mundi gloria, fi locum confideremus, in quoea confertur, & eft humilis haec noftra terra. Vel obiter iftam cum coelo compara; nonne deprehendes mundum hunc noftrum,
non
non mfi nniaspunčli magnitudinem adaequare? j^ni ia hoc punfto iiiam regionem invenias, in qua gloiiam quaeris, quae profeSd punfto adhuciorsgžminorexiftet. Ex mille nullionibus hominum, qui facild totum globum terraqueum incolunt, vix centenos, qui teagnofeant, reperientur, & ex his centenis» vix decem numerari poterunt, qui revera ex corde teaeftiment; Unde in angulo univerfi tam exiguo tanta aviditate hanc ipfam aeftima-tionem quaerere, quid tandem eft aliud, quam infantis inftar cicindelam praetervolantem in-fequend6 feipfum perdere! Quarto vana eft humana gloria ratione temporis, quo durat. Tota noftra vita cum aeternitate collata bre» vioreft, quam unicus arteriae pulfus , quam unicus ni&us oculi: & fieri jam queat, ut homo prudens ad confequendam hominum aeltimationem momentaneam, manifefto fe periculo exponat opprobrij fenipiterni? Denique longd magis, qnam ullo alio ex capite vanus eft mundanus honor, fi res illas ipe-ftemus, quas mundus laudare & extollere fo-let, JEftimat te , fi pulchro indutus veftitu incedis ; Sed hic honor veftimento debetur & vermibus, qui illud elaborarunt. Etdem quanto nitidius, quamtufpkndidmsque fuis plumis exornatus pavo ingreditur , quanto amoenius flo?campi fna varieuteafpicientium oculis blanditur ? arftimac te mundus proptet
no-
nobilitatem; fed quodnam ad iliam conie-quendam merituaicontuliftl ? &fane, quantumcunque illa nobilitas bonum txiftat, Majorum tuorum eft meritum. Laudat te propter divitias ; fed DEUS noverit, quantas in illis accumulandis commiflie fintmjuftitia?; 8t DEUS quoque jam noverit; quam longd difficiliorem hse tibi eoeliviam efficiant, quam paupertas reddidiflct. Laudibfis te effert propter pulchritudinem; fed »qu£ ita laudare ob candorem poffet acervum ftercorum nivibus cooperturo. Anteomnia autem confidera, in quem paucos intra dies illa finem definat: Cum moreretur homo, hareditabit ferpentes & iefiiaSy & vermes, Eccl. io.c. ij. Sepulchrum aperi, & rei hujus veritatem oculis perfpicies. Hac ratione honori larva detrahitur, qui, tametfi cor ex capitibus nihil fit, tamen ftul-torutn oculis utbonum fumroum apparet. Et hic quidem eft minor titulus, qui fuperbi hominis faftum deprimat; atque ideo , poft. quam jamconfideravimus, quidnam fit humana gloria; ad confiderandum, quidnam fit homo, qui eamdefiderat, te accinge. Si iftud ex Propheta qusras refpondebit, om-nemhominem, id eft, non modo ab/e&utn rufticolam , qui ligone terram fodit , fed quemvis ex maximis Regibus, qui mundo dominantur, fihomoeft, eflenihilum debilitate, & impotentia, ignorantia & malitia
ve.
vefiitum. Univerja vanitas, omnis homo vi* *uens. Pfal. 30. Et hsec eft illa pon,pa, qua-cun) quoad naturam tu quoque in Divina: Ma« jeftatis confpe&u appares. Quodfi autera vivis in peccato mortali conditurus, nihilum esipfonihilopejus: divini honoris latro es, proditor infinita illius Majeftatis , condemnatus ad ignem inferni, & ad reddendam in tormentis lempiternis, quamfupremo coeli Monarchs denegafti, fubmiffionem. Hac eft conditio, hic ftatus, in quo te univerfa cceleftis Aulaconfiderat; & in hoc flatu multum a te peti videtur, fi, ut fis humilis, ut fuperbam fcontem demittas, totamque DEO fuam gloriam relinquas, ateexigatur? tan-tumne tibi erit animi, ut cum Immenia illa Majeftate te (compares, & ad defendendam fuperbiam tuam illa DFI verba ufurpes : gloriam meam alteri non dabo? Jfa. 42. Gloriam aliquam, quae vere tua fit, monftra, & poft-ir.edu m tibi caufam adjudicabo.
Poftquam hac via intelle&uin errorem fuum dedocuimus, ad curandam voluntatem tranleamus oportet, ab hoc quoque fuperbiam dilpellendo. Etiftud obtinebimus, ii praeter illa damna . quae iupenus tanquam č luperbiaprognata retulimus, illi ob oculos ponamus damnorum omnium poffibilium longč maximum , quod eft aeternum damnari. Tollenda itaque elt tandem aliquando lfthaec
in-
incantatio, qu£corveflrutn malčfa/cinatum rennet: inteliigere tandem aliquando oportet; absque humilitate Chriftiano fpes ialu-tis non eft.* ni fit efficiamini ficut parvuli, non intrabitis in regnum calorum. Alalth. 18, Ob-ferva, qudd Chriftus Dominus iliis ipsis ter. minis, quibusneceflitatem pcemtentiffiatque baptilmi declarat , neceflitatem quoque humilitatis declaret : nift poenitentiam ege- • ritis, fimul omnes peribitis. Luc. 13. ni fi quis re~ natus fuerit ex aqua & Spiritu Sancio non potejl introire in Regnum DEI. Jo. 3 Quapropter, fi una eademque lingua Verbi Incarnati iisdem prorfus loquendi formulis neceflitatem unamficutalteram, pcemtentiae &baptilma-tisex una, humilitatis ex parte altera nobis mamfeftat, dicamus neceflum erit, sequ^ad obtinendam sternam falutem Chriftianatn humilitatem requiri, atque baptiimus fimul & poenitentia requiratur. Atque iftud quidem ufque adeo eft indubitatum, ut luper* biam fignum evidens reprobationis, humilitatem verd fignum evidens pra;deftinatioms Sandi efle pronuntient. Evidentijfimum reproborum fignum eji juperbia. inquit \ Grego, rius, & contra humilitas e/eBorum. L. 34 Mof. c. 2,1. Atque adeo infernus plenus efle fuper-bis dici poteft , quemadn-odum llaias Pro* pheta nobis teftatur, qui, ubi dixerat, m-G	fer-
fernurnfauces fuas find termino aperuifle, aperuit os fuum absque ullo termino , protinus fubjungit: & defendent fortes ejus ^ & fubii-mes, gloriosique ejus ad eum. c, 14, certum igitur eft, fuperbiam vexillum efle Luciferi: ipft eft Rex ftuper univtrfos filiosfu per bi a , & ideo, quemadmodum ille omnium reproborum eft caput, ita hsc fignum eft omnium maximd •vifibile aeternae reprobationis, fimulque impedimentum , quod omnium fortiffimč no-ftrse fe le faluti opponit.
S. Lidwina a DEO mundo propofita eft tanquam miraculum patientiae in lege gratiae, quemadmodum olim propofitus erat mundo' San&us Job tanquam patientiae miraculum in lege naturae. Per triginta & oflto annos paupere in Ieftulo decumbebat tantis infirmitatibus affli&a, ut viderentur ad eam excruciandam morbi omnes maximd fibi invicem con-trarij confpirafte; Illa nihilominus tanta animi generofttate, laetitia tanta toleravit, ut undique ad iftud prodigium videndum, & fan. darum illius orationum auxilium obtinendum homines concnrrercnt. Iter alios, qui ad hanc Virginem confluxerant, fuit facerdos aliquis Canonicus, qui magnis precibus Sandam obteftabatur, eam fibi a DEO gratiam obtineret, ut maximum, quod in animo fuo leperiretur, falutis aeterna impedimentum auffeietur. Fectc Virgo, quod rogata erat,
tua-
magna devotione : & ecce! repenti Canonicus profunda vocis raucedine laborare incipit, qui ad illud usque tempus voce utebatur i adeo fingulari, ut ip/e folus ( ut loqui (ole-! mus) chorum fuo cantu dirigeret. Facilčex ' hac metamorphofi advertit; quod, cum in voce fuaadeofuavi nimium fibi complacerer, vana hac complacentia grande obtinendae fuae faluti obftacuium ponerer. Ex hac hiftoria falutaria documenta deprome, &confidera, quod fi vanitas primo intuitu vix non innocens adeo impeditam atque difficilem falucis viam huic facerdoti reddiderit; quanto magis difficilem effe&urus fit faftus mundanus, 8c diabolica illa fuperbia, qua tantus mortalium numerused usque progreditur, ut de peccati* etiam glorientur, non timere excommunicationes fibi honoti ducant, illosquc, qui peccare pertimsfcunt, tanquam fimpliees contemnant, & probrosis di&eriis laceflantf Adeoque, fifapis, adreipfum mentis oculos refleftc, & interiora fimo 1 ac exteriora folerti oculo perluftra, & fi quoddam in iis fnperbi« veftigium reperias, fine mora exinde penitus extermina. Noli contemnere quemquam, quis enim fcit, an non ille, qui modo peccator e(t, paulo poft ficut bonus latro ex hac vita fanftus emigraturus fit; tu verd fi nunc bonus fis, tandem cum Juda exitu infelice vitam fis finiturus, Cave, ne pauperes, atque famu-G *	os
losduriushabeas. Pauperes perfonam Chri-fti repraefentant; famuli vero forfitan in no-viflimo die judices tui, aut in ccdefti gloria ; longč te fuperiores futuri funt. Noli ftolidd de tua tibi nobilitate de ingenio, &muIto minus de bonis operibus complacere. Modi-cum iilud, quod habes tuum non eft; & tarn-etfi etiam ruumforet, adeo eft exiguam, torque malis commixtum, ut propterea cryftas attollere jidem foret, ac fi nigerrimus Ethyops ; pro miraculo albedinis fe venditaret, ed quod albicantes poft labia dentes reconderet. Noli te iplutn encomiis ornare; nec prima ubivis fubfellia pren(are : noli nimium tuis viribus confidere; neque omnibus te gravioribus negotiis immifee, quia, quod hominum oculis altum & (ublime apparet, abominabile eft coram DEO. Quod hominibus altum eft, abomi-watioeft ante DEUM. Luc>i6.c>is. unoverbo,, omnem aliam culpam in animo tuo patientius tolerabit DEUS, quam fuperbiam , utpote contra: quam offenfivč & defenfivd, ita utdi-cam, tota fortitudine potenti® fuae praeliatur; DEUS fuperbis refijlit. Jacob. 4. Et hoc quidem usque adeo, ut majorem timendi caufam habeat juftusiuperbus, quam peccator humilis i Viditlt hominem Japientem fibi videri ? magis illofptmhabebit infepienf.Prov, z6. Etquoniam haec primo intuitu peregrina tibi videbuntur, candera ad coercendam fuperbiam methodum
ulur-
ufurpa, quam adhibendam efleajunt, ut ferociens taurus manfuefcat, quem ideo longo tempore ficui alligatum retinent. Alliga cor tuum aded fuperbum San£hflim$CruciDomi-ni Noftri JESU Chrifti; lege, & diu multum-<]ue,quaj Amabiliflimus Servator fuainPaflio-ne fubiit,opprobria & humiliationes meditare, & hac ratione miniis difficile tibi erit,cervicem lubmittere. Quod fi autem flatus tui condi, tio exigat,ut nobiliore veftitu incedas,aliasquc excellentis praerogativas oftendas in publico, haec ipla neceffitas horrori tibi erit, facietque, ut humiliorem conditionem aliis invideas, eo animi fenfu, quo fandla Regina Efther prote-ftabatur,quod coronam fuo capiti impofitam cum averfionecordis, &ex mera neceflitate portaret; unde ad DEUM ajebat: 7'ufcisnecef-fitatem meam, quoA abomintr fignum gloria mete, quod eflfuper caput meum in diebus ojientationis mea. EJlher, 14,
LECTIO V.
DE IMPEDIMENTO,
guodfaluti affertur ab otio, & occupationi, bus fuperfluis,
DUo animalium genera olim in antiqua lege declarata fuerunt immunda : illa, qu« pedibus carebat; & illa, quas nimium G 3	mul-
_______________•44&X	i 02 )g§3fr______________
multos habebant ; quafi, ut aliqui meditantur, infirmare »obis DEUS voluiflct, duo hominum genera fihi placerc non poffe, illos nempe qui culpabili otio absque ulla honefta occupatione marcefcunt; & illos, qui nimium laborare volentes, cor fuummille negotiis implicant. Utrumqueigitur, magnum eft faluris confequendaj impedimentum, at-que aded de utroque neceffarium eft, ut hic aliquid dicam us, oftendendo damnum, quod infert animae, & methodum adhibendi remedium.
Quodnam majus multorum Chriftiano-rum eft negotium, quam otio indulgere ? obambulare plateas, milcere fermones de inutilibus novis, pr®tereuntium mores & ačHones, veftimenta & greflus carpere ; intrare templum , quia nelcitur, qua via alia tempus fallatur ; illi feptasteiiquis obligatum profiteri, qui magis inutiliter diem tranfigendi modum fuggeflerit, quam tum lucratos feefleexifti-mant, quando eandem absque eo, quod advertant , penitus deperdunt. E contrario videbis alios, qui tanto fe fe occupationum cumulo onerant, ut iisdem corporis vires atterant, fpiritum opprimant, & quandoque vitam abbrevient, quin interea fuas animae vel modicam quietem indulgeant. Jam, etiamfi utrumque hoc vitium adeo fit frequens apud Chnftianos, quotusquisque tamen cft, qui
dam-
damnum confideret, quod noftras/alutis ne* gotium exinde patiatur ?
DAMNUM,
£>uod afferunt anima bxc duo impedimenta.
SI de otio loquamur, Spiritus Sančtus paucis fyliabis totum exprimit: multam malitiam docuit otiofitas. Eccl. 33. v, 29. vita otiola ad omne genus malitis homines informavit ; ita, ut vocabulum multam idem fignificet, acfidixiflet, omnem. Fingite proin, d$mo-nem in hoc mundo malitis fcholam aperuif-fe, cumque videret, tot le&ionibus unoeo-demque tempore in hac Ichola tradendis fe non fufficere, otium tanquam magiftrum fe-cundarium fubftituifle, quoadjuvante intentum perficeret. In hac igitur fchola omnia flagitia docentur, & addifcuntur fine labore, & addifcuntur a quolibet; quo enisa quis eft ineptior, eo aptior hic dilcipulus agnofci-tur ad faciendum profectum multam malitiam docuit otiofetat. Hic difcitur peccare cogita, tionibus; defiderare fcilicet corde, quod mandari effe&ui opere non poteft : defideria occidunt pigrum: tota die concuptfcit&de fiderat. Frov.iuv.if. Aliquando fcelus fa&onon exequitur; eo quod ad illius executionem quasdam moleftia requiratur j loco hujus au.
G 4	tem
««C *°4 Jac-
tem plenas defiderns luis habenas relaxat; ut find ullo labore quaquaverfuui per diem totum difcurrant, Atque ideo, fi Iolae cogitationes vanae tanto animam malo afficiant, ut Propheta propterea totus cohorrefcat, Vd qui cogitatis inutile ! Mich. z. v. i. judicate, quantum illatura fit malum integra pravorum defideriorum turma, quae continuo otiolorum corda pererrat ? cogitationibus verba fuccedunt & murmurationes; otiofus enim quo magis eft incurius in rebus propriis; eo curiofior eft in perveftigandis fadtis alienis: & quo majorem fentit 10 operando difficultatem, eo majorem habet facilitarem in loquendo, utpore, quod absque labore ab-folvitur j unde torum illius negotium eft aliorum famam arrodere, & cum hocdiem concludit : hoc opus eorum, qui detrahunt mihi, Pfalm, 108. Quodfi aliquandoa murmurationibus ceflent otiofi, ideo faciunt, ut fermo-nesobfcoenos interferant, qui tandem Chri-ftiani hominis linguam Doemoni confecrant, quae tamen ex omnibus noftris membris primum extitit, quod fupremo Numini iacri Baptifmatisfale dedicaretur, & qu$ fapiffi-me Divinas Euchariftiae contačhi honoratur. Nihilominus hanc tam mald otiofi impen. dunt, Nequc tamen hoc multum curant, quia has linguae fu$ Ipurcitias acutis, aequi-vocisque loquendi formulis cooperiunt, id
eft,
«sr io?
cft, audientibus venenuai in cratere melle oppleto offerunt, illudque in fui obtendere excufationetn contendunt, quolongdadhuc magis reos le reddunt. Quisquis proinde inimicus eft laboris, necefleeft, ut fit amans deliciarum, & quod propterea non fit contentus, nifi iisdem indifcriminatim fivelicitie fintfiveillicitaž, perfruatur; unde illud contingit juxta antiquum proverbium , quod nempe nihil facere, fecum trahat omne malum facere: nihil agendo difcunt homines male facere. Aqua, quas ftagnac, brevi compu. trefcit; aer, qui non movetur, brevi inficitur; otiofus exercitus brevi inteftinas ad turbas concitatur : & quemadmodum otium quinque iniquis civitatibus, tefte Ezechiele Propheta, omnia flagitia fuggeffit; ita eodem modo Chriftianis fuggent , fimulque eos ufque adeo eftoeminatos efficit, ut ad primam virtutis difficultatem defpondeant animum, ad primam tentationem arma abji. ciant: & Leones timent non moddin fylvis, ubi habitant, verum etiam :n plateis, ubi nunquam reperiuntur: Leo ejl foris: in medio platearum occidendus fum. Prov, 22. v. 13, Id eft, timent fida pericula , & inanes umbras horrefcunt. Si S. Mater Eeclefia jejunium imperat, absque mora ad impetrandam di-jpenfationem feftinant; fi confeflarius pce. nitendam injungit vel parum aufteram, nue G y	ac
acceptare renuunt, aut peragere omittunt;j unoverbo, eo in ftatuiuam animam collo-eant, quem unicčhoftis infernalis defiderat, ut ftabilem in illa fuam figere fedem valeat. Invenit vacantem, d>“ ajfumitfeptem alios Spiritus fecum , nequioresfe, 0” intrantes habitant ibi. Matih. iz.
Verum fi tot malorum ferax eft otium, haud quaquam fant? fteriles, aut pauciorum feraces erunt occupationes fuperflus. Has funt illae fpinas, quae, uti aeterna Veritas te-ftatur, divinarum infpirationum fementem fuffocant, quia ut ne aliquid boni fiat, aut omnino impediunt, aut faltem ut malč fiat, efficiunt. Si adeunda eft Congregatio, fi audienda concio, fi legendos liber /piritualis, fi frequentanda Sacra Myfteria, nunquam ad ifta tempus luppetit: unum negotium alterj fuccedit, nec ex uno fele extricandi modus reper tur, quin quis fimul alteri implicetur; ficuti funis plurimis nodis illigatus, explicari nullatenus poteft. Et hac tandem arte diabolus fua fub tyrannide iilos continet, qui quidem illius aliquando effugere manus opta-rent, nullam autem ex illis elabendi viam inveniunt: illud ipfum namque cum iftis veterator ftygius facit, quod olim Ifraelitis, quando de luo, ut fupremo Numini in deferto fa-Ctificarent, ex asgypto abitu tra&abant, Rex Phatao fecerat; qui novis eosdem , & majo,
\ joribus laboribus ita oneravit, ut ne quidem bonum cogitandi, nedum opere iplo perfi-ciendi tempus haberent. Similem omnino in 1 modum temporales folicitudines , negotia, & occupationes tot fiunt laquei, qui hos mi-| feros forriffimo nexu terrae alligant, illorum.
| que cor, ficut hedera mille ramulculis arborem , comple&entes omne exinde devotionis alimentum exfugunt, eoque tandem deducunt, ut fine tanquam medio utantur, & mediiis tanquam fine fruantur; atque adeo veriffimum fiat illud Magni Auguftin effatum, quo dixit: utuntur DEO, fruuntur munJ.L L. 11. c. zy. de Civi. DEI.
Ubi autem occupationes fuperfluas totde-fettuum caufa nonexiftunt, nec itafibirem-pus omne vendicant, ut nihil omnino illius ad agendum bonum relinquant, tauien hoc ipfum bonum non alitet peragitur, quam ma-ld, venatores, etiam quando dormiunt, non quiefcere videntur, utpote qui aut feras diffugientes, aut alias appropiantes fomniant, ita ut corpus quidem in ledo recumbat,phan-tafia vero per fylvarum avia, deviaque diva-getur. Idem omnino ad tam varia diftra&is evenit: fiSacrofančto adftant Mifls Sacrificio, fifacraj Concioni interfunt, fi quandam fubindeorationem recitant, perpetuo vagatur animus diftraflus aut per hanc, quas ad faciendum lucrum le offert occafioneju, aut
per
per illam quae clabitur; corpus equidem eft in Ecclefia; animus vero per plateas fpatia-tur. Et creditis forfan, DEUM vobis m hoc tumultu fanttis fuis infpirationibus locuturum? quando vos amicorum alicui felicem rei cujusdam fucceflum enarratis , nifi utra-quevobis aure attendat, vel fi tum colloqui cum alio incipiat, non veftram modo narrationem , fed vel ipfa etiam verba abrumpitis:
&	exfpe&are audetis, DEUM vobis loqui ad cor perfeveraturum > fi centum occupationi, bus referti ad omnia potius alia, quam ad ipfius vocem attendatis? ubi auditus non ejl, non effundasfermonem.Ecd. 32. v, 3.
REMEDIUM
Ad curandum utrumque hoc impedimentum,
PRo utroque hoc vitio oiiolitatis & occupationum fuperfluarum, remedium eft, precibus a DEO impetrare lumen, quo illu-ftrante illum, ad quem conditusatquein hoc mundo pofitus es, finemagnofeas, qui non eft alius, quam cum concefla tibi a DEO gratia, quafi in quibusdam nundinis negotiari♦ negotiamini, dum venio. Luc. 19• v. ij. Quinam igitur ifthaec tandem funt tenebra:, cre. dere, te ideo hunc in mundum venifle, vel ut absque labore, languido in otioprasfens tempus difperdas, vei ut fortunam tuam ac
familiam mille artibus amplifices ? funimd proinde neceflarium eft , fupplicibus votis DEO te commendes, ut ccelefti lumine illu-ftratus finem tuum intelligas notum fac mihi Domine jinem meum, Pfa/m, 38, Et Beatum te! fi DEUS preces tuas axaudiat; & vae tibi! fi easdem rejiciat: intra dses perpaucos poft brevem fallacis otijfomnum, vacuis manibus evigilabis: cum dormierit, aperiet oculos, & nihil inveniet. Job, 27. v. 19. Si in alium finem » quam ad anima falutem multis occupationibus viresconfumpleris, illi pland fimiliseris, qui in circulo ambulat; nam abfoluto totius vitas curriculo, ne unum quidem pro aeternitate fecifle paflum te videbis m circuitu impij ambulant. Pjalm, 11,
Alterum remedium efi: ad ponderandum temporis valorein ferio animum applicare; Quis eft) qui pretium temporis ponat ? Dicebat Seneca, &utpote gentilis, tam parumintel-ligebat de natura, omnino nihil de gratia. Profe&d, fi cor.jun&a omnium, quotquot in mundoinvenireeft, oratorum facundiain eo defudaret, ut hujus thefauri, temporis nimirum pretium explicaret, quid aliud pof-fent, quam cum infantibus balbutire ? Imo etiam, fi omnes Angelici Spiritus linguas fuas coeleftes ad id negotij impenderent, ne ifti quidem dicere omnia valerent; cum tempus, quod divina Bonitas nobis ad lucrandum
ggac »o	_____
dutn coelum concedit, tantum vaiere dici poffit, quantum valet ipfe Paradyfus. Quid amplius? Si beati m bonorum fuorum pleni-tudine aliquod nobis bonum poflcnt invidere, non aliud certd, quam tempus inviderent; &, fi deemonibus ftatim poft patratum fuum peccatum indultum fuiffet illius vel momentum unicum, quo falutari dolore fuam delere culpam potuiffent, jam ne quidem unicum infernus deemonem haberet. Jam veroquem in finem credis, DEUM tam magnam incomparabilis hujus thefauri , temporis nimirum, partem tibi conceffifie, prse-cipuž poftquam tot peccatis eum ad juftam iracundiamprovocafti i prima vice, qua Le* gi Divin® rebellis contra IJ/ius Majeftatem impio aufu infurrexifti meritus fuifles, ut in ipfo flagitiocomprehenfumin momento, utolitli rebellibus Angelis fecerat, in orciabyffumte praecipitaret. Verum enimvero , dedit ei DE USlocumpmitentiaJoB 2,4. v. 23. Divina Bonitas non per pauca foiummodo momenta, fed per longum complurium annorum decurfum contiuuatum poenitentiae fpatiutn concedit. O! quam infigne hoc tandem donum cxtitic! at vero, quem in finem tibi conceflum ? certč non in alium, nifi ut de errore tuo agere poenitentiam, eundem elue-relachrymis, & bonis refarcire operibfis pof-fis ; Dedit ei locum j>mitentia. Ajunt Medici,
ci, ilium , qui venenum bibent, anulla re alia magis, quam a lomno cavere libi debere* Qui venena hauferunt, fomntj privandi. Galen.
l.	deantid. Ettu, qui non lolummodo Hillas aliquot, fed venenatum Babilonics meretricis poculum totum exhaufifti ftertendo in otio , quod adeo faluti tus praejudicat, totum tempus tranfigis ? Et fi fcelerum tuorum fummam aliquando confeflario aperuifti non major amplius animum tuum illorum cura remordet , quam ii nunquam a te commifla fuiftent. Hoc profečio eft in vanum accipere animam feu vitam fuam, ut inquit Propheta Pfal 23. Hoc eft efte inutilem fuper terram ( Pfalm, 13.) hoc eft non tantummodo efte ftuitum , led omnino ftultiftimum : Qui fe&atur otium , JtultiJJimus eft, Prov. jz, Pcteftne major reperiri dementia, quam thelaurum, qui aeftimari non poteft , tam incurio levique animo abjicere? An forfan ifthanc commoditatem femper duraturam exiftimas? Paululum dormies ^ paululum dormitabis , & veniet tibi pauperies, quafivir armatus. Prov, 6. Pars una vitae profunde in utramque aurem dormiendo , nempe malš vivendo peftumdatur; pars altera dormitando , nempe nihil boni faciendo negligitur • 8e ecce! fubito nil tale exfpedanti, veluthomo armis invincibilibus obarmatus, mors fuper-venir, & omni te tempore fpoliatumeouf-
quc
que paupertatis redigit, uc vel unicum illius momentum inftar pauperis elcemofynam mendicare necefle habeas, & ne hoc quidem obtinebis. Legimus de nobili quodam viro, qui multis annis Francilco Primo Franciae Regi fuerat a fecretis , quod ad morus dedu-čltis confinia praeteritam vitam amarifltmd planxerit, nihilque admittens folatij jam emortua pene voce identidem exclamant: An poffibilecft, qo6d cantum temponsinve-ncrim, ut expediendo Regis mei nomine litteras centum papyri Icapos confumerem; & tantum otij non repererim, ut feribendo con-feffionem generalem vel medium folium implerem quo anima;meae /alucem magis intuto reponerem ! In fimilia , & adhuc magis probrofa lamenta fub vitae finem tibi quoque erumpendum erit, fi tot annos nihil agendo transegeris & ne quidem exiguam indulti temporis partem eum in finem impenderis, uc animam tuam fecuro in (latu colloces. Agedum igitur, expergifeere tandem abhoc fomno ufque adeo noxio, & illud facito, quodfacere viatoraffolet, qui, ubičfomno, cui fubamoena cujusdam arboris umbra lndnl-ferat, expergefadtus focios fuos magnum interea vise fpatiumemenfos multum praecef-fifle advertit, paflus dupJicac, eosdemque rurfum aflequi toto anhelitu contendit. Tantum temporis jam perdidifti; nunc illud re-
cu-
_______________________n	3	»»__________________
cupera.jdi Ipatium & copia prasftoeft: Non quaji infipientes , fed iit japientes , redimentes tempus i quoniam dies mali funt. Eccl. f. v is. Tempusquod ibifupereft, incertum eft, & fempercrit breve; unde fi fapistam preciofe mercis reliquias veluti d naufragio ftudiosč coilige, & illud quod tibi fupererit, nolide-nuo adeo leviter in profundum projicere Uc autem ad praxin veniamus, cum confilioPa. tris Spiritualis tuas impofterum occupationes quas diebus fingulis, lingulis feptimanis, men-fibus , annis fingulis perficias, difponito. Statue e.g.quas quotidie pia devotionis opera peragenda e. g. recitare officium San&iffi-mas Virginis; adefle tremendo Miffe Sacrificio ; legere librum quendam fpiritualem; dare aliquid eleemofynaej nunquam exire domo, quin San&iffimum Sacramentum , aut Aram Divinaa Matris vifites? prasftate obfe-quium quoddam SS. Patronis, prsecipuč vero Angelo tuo cuftodi, & S. Jofepbo pro felici mortis hora impetranda. Singulis feptimanis die fefto femper aliquid confuetis tuis devotionibus adjungere: interefle concioni, recitare intra feptimanam Rofarium, in honorem Palfionis Dominicae die Veneris, aut die Sabbati in honorem Preciofifiimae Matris ab aliquo cibo abftinere. Singulis menfibus faltem femel faergj Menfae accumbere; & fi forte infeliciffimo cafuin grave peccatum pro-H	la-
lapfuseffes, etiam ante iliud tempus ad Sacrum tribuna! feftina; cx omnibus namque ftultitiis, quibus lafforare peccator poteff, fummaeft, credere infernum, & vel per momentum unicum in peccato vivere, hoc eft, in extremo margine tam horrendi pracipitij. Denique confulciffimum efi, quolibet anno computatis diligenter ab ultimo perafta ad praeiens ufque tempus commiffis peccatis, confeffione generali animam expiare, omnia., que tum temporalia, tum fpiritualia negotia ita exafte componere, ut mors , etfi etiam improviso adveniat, paratum offendat. Beatum te! fi cum Sandlo Job dicere poteris :
CunBis diebus, quibus nunc milito , expecio, donec veniat immutatio mea : vocabis me , tgorefpondebo tibi, Job. 14 v, 14,
Hoctotnm, quodhadtenusexpendimus, mederi quoque poterit illi vitio, quo quis totus mfuperfluasoccupationes effunditur; in. ter otiolum enim, & nimium occupatum iftud folurn diferimen intercedit , quod unus fui temporis divitias ftultd abjiciat; alter verd easdem in res nullius momenti, & ita loquendo ad finiendas aranearum telas expendar. Occupationes puerorum vocantur nuga, majorum [ nugae vocantur negotia. Aug. I. 1. conf c, 9. tu puerorum occupationes nugas vocas. Angeli coeleftes etiam grandia tua negotia nugas appellant. Verum, qui iupsrfluis lmmenus
ne-
negotiis vivit, praeter lftud remedium, tres inluper excefTus confideret oportet, quas ia illius occupationibus reperiri poffunt, eos-demque ex animo tollat; Primus excefTus eft in harum ipfarum occupationum quantitate; fecundus in qualitate; tertius in fine.
Primo igitur fieri poteft, ut Propheta de tuis quoque negotiis dicere queat, quodlua multitudine numerum ftellarum excedant: Plures fecifti negotiationes tuas, quam jiella fint culi. Nabum, 3. v. 16, neceflarium proinde eft, tuas occupationes utdiminuas, fi divi, nas gratias parare locum , atque per illam illuminari defideras ; qui minoratur aBu, fapitn» tiam percipiet, Eccl.js.v.iy Non dicit Spiritus Sandus, ad hoc, ut vera fapientia quae in DEI, & bonorum juxta, & malorum aeternorum cognitione confiftit, acquiratur, omne occupationum genus effe feponendum; fed dicit folummodo, quod minuendae fint, oui minoratur aBu, Decipitur profečld , qui exiftimat, quodftatusnobilium, Scdivitum a laborandi obligatione hominem eximat. Ipfum etiam coelum Empyreum fuum in res inferiores influxum praeftat, quia decens noa eft, ut ulla in toto univerfo creatura penitus otiofa inveniatur; ex altera vero parte, quaenam illa eft aliquorum prudentia, qui, ultra quam ipforum vires patiuntur, fe negotiis onerant? qua demum ratione fic mente Ha	fi-
firnul & corde levari ad coelum pofliint ? fi fond in varios rivulos divilo viam per plana aperias, quomodo defideras, ut in altum profiliat, fiatque fons aqua, falientis in vitam aUrnam? Si ipise etiam occupationes Sanfto. rum moderatč lunt affumendse, ut ne forfan, qui cuftodire alterum laborat, feipfum ne. gligat: f afuerunt me cujlodem in vineis i vineam meam non cttjiadivi, Cant, i. v.5. judica, quod cum moderamine afiumere negotia temporalia oporteat. Si fortd Procuratorem tuumdemolefta, quam in judicio habes, li-te cum ipfo tranaturus accedas, triftaris, fi aliis litigantium partibus ejusdem ob/ideri fores videas; quia nempe times, ne, cum tot fimulcaufisattendat, ventilandi tuam. eundem & facultas & tempus deftituat. O! quanto maiorem triftandi caufam habet ani. matua, cum mentem tuam tot cogitationi, bus, tot negotiis occupatam confiderat;3 fi videt, a te devotionis opera ad reliquarum occupationum finem refervari, necadeas nifi perfunčtorid peragendas tibi fpatium fuppe. tere ? quantum itineris conficere navis pote* xit, tanto pondere onerata ? fed forfitan ex. cufare errorem tuum contendis, tuasque occupationes non efle malas afleverabis? verum iftud non iufficit, fi funt nimia. Multaeex noftris infirmitatibus non ex corruptione, fed abundantia ianguinisoriuntur ; hscnamque
fa-
*®,c ir? "m*
facit, ut debita illius per venas ac membra circulatio, & neceflanum cordis refrigerium impediatur. Obferva proin, quxnam ex occupationibus tuis fint minus neceflariaj, & harumipfarutnpartem, aut'incujusdam So-cij, aut domeftici , aut confanguinei hume-rostransfer, fequere confilium, Moyfi alias tam fapienti & legislatori & Duci tam magni populi ab Jethro fuggeftuni: Ultra vires tuas tji hoc negotium •, [olus illud fuflinere non poteris z fluito labore consumeris. Exod. i2. nequehora tibi fupereft, quam quieti concedas, femper inter fpinas haeficas: araneas inftar temeti-pfum evjfceras, & ficutilla, ad inanem telam pertexendam multos oculos aperis:praemium unius laboris, eft labor alius priore major; confe&iunius laboris merces eft timor, ne fortč quemdam alium non perficias: fluito labore conjumeris.
Multo igitur adhuc vefanior effet alter ex-cefliis in qualitate occupationum. Multa funtnegotia, inquit S. Gregorius, quas tra-&ari absque peccato vix poffiint: Sunt pleraque negotia, qu& fine peccatis exhiberi aut vix, aut nullatenuspojfunt. Hom. 22. in Evang. At-que ideo, quanta eft ftultitia, hujusmodi fe fe negotiis implicare? pejus profe&ohoc foret, qu^m fi ad lucrandum pileum ipfutn caput diferimini objiceretur: Prascipuč, cum implicare fe rei cum peccandi periculo conne-H 3	x»,
XX; non raro fit ie(e implicare longas catenae inultorum peccatorum. Qui negotium fe-nielaggreffuseft, & veluti navim confcendit, ad pra?fixum porrum prevcnire omnibus modis contendit, & fi media hcita fufficientem efficaciam non habent, etiam illicita applicantur, & fiviaedire&as addefideratum non perducunt, etiam obliquas eliguntur: Si ex lite reportari qusefita viQoria non poteft, eo u/que protrahitur, donec advetfarius ob pecuniae defečtum eandem profequi defiftat: fi teftimonia vera non fuppetunt, falfa conquiruntur: fi judex allatas rationes in favorem tuum non intelligat, donis & muneribus in partes tuasinfleditur j & quia uno oculp terra fimul & coelum eodem rempore afpici non poflunt, oculus terras affigitur , & coelum nonconfideratur.
Denique ultimus occupationum exceflus efl in fine. Vera negotia funt illa, qu$ lunc fan&ificata Domino : Et erunt negotiationes ejus fanclificata Domino. If. 2,3. v. 13, Id,quod tunc contingit, ubi iisdem charitas&juftitia tanquam fcopus prsefigitur. Quapropter, quemadmodum pičlores omnia lua opera a capite incipiunt, atque ab hoc omnes totius imaginis menfuras , ac proportiones defu-munt ; ita tibi quoque faciendum : Ante omnia femper prae oculis anima & DEUS ver«, fetur : Quarite primnin regnum DEI, &jufti-
tiam ejus. Matt. 6. 11 bene fem per tua nego. tia fuccedent; quia fi temporalia non obt inebis, aeterna confequeris, meliiisque tibi eveniet, quam Saulo, quidum, ut voluntati Pa. tris obediret, afinas qnsereret, non afinas, fed regnum invenit. Cogita femper, quod unum folummodo in hac vita negotium ha. beas, quod negotij nomen promeretur,quod eft faivare animam. Huic te totum ita impendas neceflum eft, ut reliqua omnia tan-quam nihilum reputes, quemadmodum in emolumentum noftrum Apoftolus nosobte-ftatur : Rogamus vos, ut operam detis, ut quieti fit is, & ut ve/irum negotium agatis. i. Ibef. 4-Bcatum te, fiiftud negotium feliciter fucce-dat! infeiiciflTimum! fi m3ld mčietur, etiainfi tua interim indnftria totius mundi Dominium aquiretes ! Quid prodefi homini, fi mundum untverfitm lucretur, anima verdfu# detrimentum patiatur ? Luc. 8.
LECTIO VI.
DE IMPEDIMENTO,
£)uod faluti anima affert inordinatus amor voluptatum.
EX illiciis fuavioribus, ex violentiis amabilioribus, ex catenis gravioribus, qus cor humanum abripiunt, funt ilis, quas blan-
H 4	da
da eidem voluptas injicit. Quanta igitur ve-ritatis efficacia requiritur, ut, noxium effe demonftretur, quod tantopere placet ? Et tamen ita eft : (i dasmon toxicum (uurn ab-lynthio permixtum nobis offerret, utique qui biberent, non reperiret; at vero, cum fub meileabfconditum porrigat, infinitus prope-modum ftultorum illorum eft numerus, qui ad illius poculum concurrunt jpaucisque iliis, quE veneno lupernatant, dulcedinis guttulis ille&i, mortetn ridente ore imbibunt. Explicemus igitur, quantum animae nocumentum afferat ifthaec delicias procurandi aviditas, St eidem remedium praeferibamus.
Non loquor jam de monftrofa illa voluptatum fiti, qua? usque adeo mundum dementat, ut eas in (ordidiffimis etiam luxuria? cloacis pifcari non erubefeat. Perverfitas haec eft, quas feipfam fatis manifeftat, & nemo non videt, quod, ciim peccatum luxuriae fit illud, quod mentis noftrae oculos omnium maximi excscat, noftriimque cor omnium ar&if-fim£ rebus pra?lentibus alligat, illud quoque fit, quod omnium frequentiifim£ anima? no-ftra? falutem impedit; unde veriffimum effe apparetillud, qaod jam alibiaudivifti, S.Re-migtj efLtum , nimirum exceptis parvulis, propter hoc vitium, paucos ad paradyfi gloriam pertingere. Exceptis parvulis, propter tornis vitium ex adultis pauci falvantur. Impe-
*mc i2i
dimentum, quod »n praefenti le&ione mon-ftrandum tibiatquea te removendum fufcepi, eft tenor vitae mundanorum, pro quibus iex illa adeo univerfalis non videtur efle promulgata : homo natus ad laborem. Job. 5-. v. y Poft-quam fuper molliflimas plumas dormiendo magnam diei partem conlumpferunt, quod reliquum elt, conviviis, converfationibus, vifitationibus, muficas, luhii, comoediis, tripudiis , tranlcribunt, folicitd femper, quidquid deliciarum varia anni tempora varič illis offerunt, conquirentes. Nihilominus haec vita tot deliciis, tanto luxu, tanta vanitate* tot novis & femper ftudiofsus excogitatis fe recreandi inventionibus intertexta talis ipfis videtur, qua innocentiorin mundo duci non poffit, lllumque qui hanc condemnat, tan-quam hominem fylveftrem & qui vellet, fi poflet, civitates indeferta commutare, exfi-bilant.. Sed enim, iftornm verbis fi veritas confiet, Chriftum JESUVJ a vero aberrMe, Spiritum S. hallucmatum fuiffe necetfe eft, quifacrisin Paginis nos omnino contrarium docet. Ita enim per os Huffei Principis Divina ad nos veritas loquitur ; Infantes eorum txultant luftbus, tenent tympanum <& cytharam, & gaudent adfonitum organi, Ducunt in bonis dies fuos & in puncto ad inferna defeendunt. Job.
11.	v. 21. Recreant fe lufibus, exultant in concentibus muficis, perpetuas inter laetitias H 5	tcmv
4dsr 122
tempus prodigunt, & in i&u ocuii in ignem aeternum defcendunt. Hune ipfnm in modum per Ifaiam inquit: Cythara Jr lyra , Jr tympanum Jr tibia, Jr vinum in conviviis vc-Jiris: propterea dilatavit infernus animam fuatn, Jr aperuit os fuum absque ullo termino. 1J. Totum tempus iolis animi relaxationibus tribuitur, aledfoad menfatn, amenfaadcnn« verfanones , a converlatiombus ad theatra tranfitur, inter Isstitias ita concatenatas, ut veluti cotidem annuli una alteri inue&atur; & ideo infernus fauces luas, ad illos, quitanto quotidie numero illuc decidunt, excipiendos absque rermino diiatavit. Pari modo per os Propheta; Amos infelicem illorum, qui divitiis abundantes, nobilitate & honoribus inligues, auro byfioqnc induti, fuper-bis tn ledhs dormiunt, feledtioribus fe deliciis pafcunt, fuavillimo quovis genere muficae fe recieant, conditionem nobis infinuat, vat! qui opulenti ejiisinSion , optimates, capita populorum ingredientes pompatice domus Ifrael: qui dormitis in letlis eburneis i qui comeditis agnum de grege, & vitulos de medio armenti # qui canitis ad vocem Pfalterij, bibentes vinum in phialis, tr optimo unguento delibuti. Amos. 6, Et longd adhuc clarius Incarnata Sapientia, vae! vouis, inquit, O! divites hujus mundi ! qui in hac vita veftrani confolationem habetis; ve! vobis, qui omni voluptate vos
ia-
fatiatis; vae! vobis, qui modo inter riliis laetamini, va;! vobis, qui magni efhs in ore populi, & quorum fplendidam lortem aliorum modo invidia infečJatur: Veruntamen v a vobis divitibus, qui habetis con/olationem ve* Jlram: val vobis, qui fatur at i ejiis: val vobis , qui ridetis nunc: va! cum benedixerint vobis bomines. Luc. 6. Dicunt illi quidem: quid denique mali eft, laetitiis mentem exhilarare, omnem fefe oble&andi occafionetn conquirere , pretiofo veftium ornatu fplen-delcere, vitam inter laeta otia exigere ? luffi-cit, qudd non aliud aut injuftitiae, aut luxuriae peccatum confcifcamus: & tamen Chri-• ftus Dominus apertiffimd afleverat, hanc vivendi rationem difponere ad damnationem sternam, quod terribilis illa & toties repetita particula vae ! vae' fignificat j & in Lege Antiqua, quamvis multo imperfe&iore , , quatnfitLexChriftiana, Spiritus fanftusau, infernum ob fimilem vitae tenorem, os, fi-numquefuumapcruifie, ut locum concederet tot infanientibus, qui unico laetioris vitae momento aeternitatem fibi comparant tormentorum. Agedum autem , quem jam decipi credamus, an homines ejusmodi mundanos, an DEUM? illos mille vitiis excaeca-tos, an Incarnatam Sapientiam , quas de coe-
lo	defcendit, ut viam faiutis nos edoceret ? Tu faitein, oLe&or, quemadmodum per
X24
,      —
viam incedens, fi hujusmodi vox aures tuas perftringit; fifte, Jifle, quid periculi immineat, cogniturus, inverfa facie retrolpicis; ad illud modo, qnod audifti, confideran-* dum, atque ad ponderanda illa damna te paululum converte, qusexha&enusdefcri-pra vivendi methodo emergentia magis jam in fpecie exponam.
DAMNUM,
tyuod affertfalutiijihic inter de lici as vivendi modus.
COnfidera, quod Spiritus fan&us per Jo-bumnon dicat, quod ille, qui mundanis deliciis inhiat, in momento ad orcum praecipitetur , fed, quod illuc defcendat; ad inferna defcevdunt pededentim nempe , & quafi per gradus procedendo; ilia namque molliter vivendi ratio difpofitio quaedam eft ad omnis generis fcelera, & non parum opponitur cum Profeflioni hominis Chriftiani, tum fpei atque fiducias hominis prajdeftinati. Altd haec duo vocabula animo tuo imprime; in paucis enim fyllabis multa continent.
Inprimis homo Chriftianus vivere debet ex fide, juxta illud Apoftoli ad Rom. i.Juftus autem meus exfide vivit. Jam veto quae difpo« fuio excogitari queat fidei, quae tota fpiritua-liseft, magis contraria, quam vita quaeren-
ds in fenfibihbus hujus mundi bonis voiupta-ti femper intenta V Obfervat Tertullianus , nullum ex antiquis Philoiophis de fole ineptius locutum fuifle, quam Epicurum, cum majorem non effe putaret quam afpicientium oculis apparet, ampliiTimumque illud cor. pus, quod tot millenis vicibus totum terrarum globum magnitudine fua exfuperat, ac fi currus cujusdam rotam menfurandam prae manibus haberet, ad pedes menfuraret: Epicurus Solis orbem pedalem deprehendit. Id ipfum cum quadam proportione dici poteft de iftis terrenarum voluptatum idololatris, & Epicureis potius hominibus» quam Chriftianis: tam vilem habent bonorum sternorum $fti-mationem, tam humilem de fupremo Numine, immenfaejusdem Potentia, infinita Bonitate ac Juftitia ideam, ut miraculum videatur, fi in hujusmodi infumato capite fides non vacillet. Quemadmodum Chriftianus ex fide vivit, ita vivit quoque ex fpe & charitate; verum qualem in his mortalibus fpem invenies, qui tanta cupiditate in mundi delicias fe totos effundunt ? fi perpetuo vita prafente perfrui ipfis concederetur, prompta voluntate coelefti paradylo renuntiarent; ficut fatuae illas tribus, quse , ubi camporum cis Jordanem fitorum amoenitatem confpexerant, fua fe protinus terrae promiflie portione abdicarunt, Id ipfum de charitate tenendum,
quae
qu£ non nifi difficillimč inanimo deliciis dedito fuccenditur, ficutialigno viridi difficulter concipitur flamma. Prseterea: Profeffio hominisChriftiani profeffio eft militis; atque ideo, qusnain alia difpofitio magis eidem contraria excogitari poffit, quam mundans delicias, quae iftud fuum folenne tenent, quod fortiffimicujusqueanimum enervent? pluribus opus eft, quam prscisd oleum affundere, ut jufta gladio durities inducatur. Ex Chriftianis aliqui eo deveniunt, ut ad illos ab-flerrendos velfola difficultatis umbra fufficiat. Ad primam, quae poft peračtam exhomolo-gefin infurgit, tentationem a bono fuo pro-pofitorecedunt; eorumque propofitacomibus limacum funt fimiJIima, quas tefte Ari« ftotele armorum ne quidem nomen promerentur , utpote quas ad quemvis renmffimas cujusvis herbae atta&um Te retrahunt. Quid igitur prodeft dicere: habere fe opipare, dormire molliter, hilari animo laetis confortiis, tripudiis atque conviviis inrereffe, non eft peccatum? dabo, peccatum non fit, certd tamentdlequiddam eft,quod ad hocabsque dubio difponit, utingraviffirnorum fcelerum licentiam quis abeat, utnulli amplius tenta-tionirefiftat, ut nihil amplius de DEO, de rebus cceleftibus palato ejus «irrideat, ut pe-detentim in malorum profundum proruar, quemadmodum fapicntiffimo Regum Salo-
«C «7
momaccidit, qui ciim abimtio illis, quibus perfrui ličite poflet, oble&are fe deliciis con-ftituiffet, eo poftmodum ptogreflus tandem eft , ut inftolidiflimam idololatriam labere-tur. Igitur virili animo deliciis fe Chriftia-nus expediat, convenit, inquit Tertullianus; hae namque virtutem noftram effceminatam, ad fupportandum crucis onus, ad repellendos tentatoris ailultus inhabilem efficiunt: difcutienda funt delicia quarum mollitiefidei virtus effkminari potejl L. de cult.fam.
Haec ipfa vit$ adeo deliciarum ftudiofae mollities aequd contraria eft noftra? praedefti-nationisfpei,quam Profeffioni hominis Chri-lliani. Ratio eft manifefta; tota namque pra?deftinationis noftrae (pes fimilitudini, quam cum Chiifto JESU Praedeftinatorum Capite habemus, tanquam fundamento in. cumbit. Ita aUiore afflatus fpiritu credere nos docet Apoftolus, ciim ad Romanos fcri-bit: Quos pradtjlinavit conformes Jieri Imagini filii fui c. 8. v. 19. Jam vero Chrifti vitam perpetuo tresifti locijcomitabantur, paupertas fcilicet, dolor, contemptus, atque per hanc viam ille ad gloriam eluftatus eft : oportuit Chrifium pati, ita intrare in gloriam fuam. Quid igitur jam dicunt delicati ifti, qui veiad iolum poenitentiae ac mortificationis nomen cotis artubus contremifcunt ? an forfan aliud ipll tvaugelium repererunt? num io »llorutn
gra-
WBC »28 M**
gratiam alius de coelo redemptor defeendit, c*h coronando fe rosis conformare fe queant? an forfitan nova iisdem ad coelum via aperta eft? ita, ut, curo omnes illi, qui ad praefens ufque momentum in illud ingrefli funt, per inultas intrare tribulationes necefle habue-rint J Per multas tribulationes oportet nos intra• re in Regnum DEI y Aci. 14. ipfis per continuas deliciarum illecebras illuc pervenire conceda. tur; cumque pro aliis hucuique via, qus ad seternam patriam perducit, ar<3a extiterit: artfaejlvia, qua ducit ad vitam •, Matt.7. ipfis fpatiofior, quam ampla qusedam platea pa-tefcat. Brevi reflexione ad hanc rationem animum adverte, &non dubito, quin illius efficacia intelleftustuus fit convincendus.
Expertus id eft Valifoleti nobili Hifpanis civitate toparcha quidam genere non minus quam divitiis nobilis, & deliciarum lftarum ftudiofiffimus. Multa hic, &prxclara narrari audierat de infigni dobrina & landitate Patris Petri Fabri, quem inter primos, eos-quedile&iflimosfocios, in fundanda fua Religione S. Ignatius numerat. Impulfus proinde curiofitate potius rei veritatem £ proprio experimento nofcendi, quam alio motivo, occafionem, qua folus cum lolo colloqui poflec, captavit, proque anima fua falubre ab illo documentum popofcit. Cui Vir fan-&us, profundius, atque Nobilis credebat,
ipfius animum introfpiciens hsec folummodo verba loquebatur: Chrijiuspauf.tr, ir ego dives: Chrijius jejunus, 'ir ego plene fatiatus: Ckri-Jlus nudus, & ego Jplendide vejlitus : Chrijius in tormentis, & ego indelictis; & h6cdi6to conticuit. Alter , quemadmodum veritates iftas negare non poterat, ita easdem non nili triviales reputavit, Fabrique famam veroefle xnajorem intra femetipfuro conclufic. Pauci interea dies abierant, cum eoipfo tempore, quo pro more convivio accumbebat, verba non ita pridem a Fabro audita denuo in men-tem revocavit, atque tunc tandem nova luce ccelitus immifla animum coliuftrante illorum lenium penetravit, tamque clard latiffimam qme fuam inter & Sandhffimi Redemptoris vitam intercederet, diffimihtudinem,gravem-quequam ex hoc capite ammsefu$ falus pareretur, difficultatem dignovit, ut in copiofif«: limas repentd Iolutus lachrymas de menfa f ur-rexerit, in privato quodam cubiculo diutius fe fe lacrymarum pane cibaturus, atque commodius conceptum fuam vitam permutandi, debitamque deinceps poenitentiam perlol-vendi propofitum firmaturus. ( Bart, Ital, L. j.c. 18.)
Similis divinse colluftrationis radius pd in-telligendaroritd, quam legis veritatem, tibi quoque neceffarius foret, & tunc denique caperes, tanto te majorem, ut inquit S.
I	Gre-
Gregorms, timendi caufam habere, quo felicius per tranquilla navigare tibi videris. Admonemur munii prof per a metuere, & contra, omnem foculi felicitatem acrius vigilare, in Pfalm* yo. Caperes, magnum eflefupplicium poft sot commifla crimina nullo a DEO fupplicio caftigari; hoc namque eft illud, quod DEUS comminatur, ubifupremam in mortales iracundiam concepit: Non vifitabofuper filias ve-flras, cum fuerint fornicata. Of. 4. Caperes, non flagellari in hac vita cum hominibus, ef-femanifeftole exponere periculo flagellationis ajrernas in inferno lubeunda cum deemo-mbus qui in labore hominum non funt, in labore dtzmonum erunt: & qui cum hominibus non flagellantur, cum damonibusflagellabuntur. S. Eern. Jerm. 23. in fantič. Caperes, recipere bonum in vita fua, effe (ocium fe adjungere Epuloni in hoc mundo , cum evidenti difcnmine, ne quis eidem quoque focius adjungatur in igne sterno; qui enim iisdem cum illo deliciis pafeitur, non immeritd timere poteft, ne, quod illi diQum fuit, au« dire quoque & ipfc debeat: Fili, recordare, quia recepijli bona in vita tua. Luc. 16, Uno verbo, caperes, Regnum teeiorutn haud quaquam inerti otio, & deliciosč fallendi temporis ftud;6, fed generola fortitudine, 8c magnanima violentii obtineri: Regnum calo. rum vim patitur} &■ violenti rafiunt illud.Matt%
11.
<WS8( 131 )&&&
n. v. iz. Omnes halcc veritates in momento inteliigeres: at vero, ciimdenfiffimis carnalis fapientiaeimmerius fis tenebris tantum ab-eft. ut hujusmodi res obtenebrato intcUečtu affequaris, ut vel folij ra audire ilias tibi displiceat , illumque in corde tuo condemnes, qui easdem in animas tuae emolumentum ob oculos tibi ponere laborat. Verbum fapiens audivit luxuriofus, & difplicebit ei. Bccl. 21. v. 18. Abfit proinde ,m.<hi unquam amplius innocentia effe ejusmodi eble&amenra dicas; nam fi immoderata fint, five ratione temporis, quod illis impenditur, fi nempe integra iis dies tribuatur ? five ratione affe&us, quo iisdem animus affigitur, fi nempe propterea poenitentiae illum oblivio fubeat, fumročpro-feelo noxia funt, magnumque jam in vita praefenti malum continent, & longe! adhuc majus , imo omnium maximum minantur in futurum. *
S.Therefia in libro, cuiexobedientia vica: fusehiftoriam intulit, capite trigefimd fecun-.dorefert, quod, cum aliquando orationi vacaret , Diviniffimus Sponfus locum fibi quemdam in inferno oftenderit, in quem certi flimž praacepsabiiflet, fi continuare quasdam con-verfationes&amicitias perrexiflct, quae quidem ex le malas non erant ( ab his enim San-£taa primo fuae vitae exordio ^d ultimum uf-que halitum toto corde conftanter abhor-I 2	ruit;
ruit ) fcd vans, atque adco periculofe, nc j illius anitnum perverterent, eoque ienfim perducerent , ut a DEO defereretur. Jani vero libentifiimč ego refeirem ex re, quisquis tam avidč delicias fedhris , an tua oblečla-nienta, tua, quae aliis defers ,.obfequia, tu® converfationes, tua; vifitationes tanta cum innocentia tranfigantur , atque amicirise S.i Thcrefias, nondum quidem in excelfoperfe-čtioms gradu conftitutae, nullo tamen etiani in iilud «fque momentum, graviori fcelere depravats? & fiquidem tantum tibi infit audacis, ut tuasdelicias cum illius oble&atio-nibus comparare fufiineas, fcire jam pervelim, fi illius amicitižB cum certo sterns damnationis periculo conjundse fuerunt, quo fundamentotuas abeodem eximias pronunties? Pei lalute.m te tuam obtcftor, ne diutius te decipi patiaris a perfida hacJDalila tua fenfualitate. Si vitam vivere undequaque deliciis affluentem, grande malum efle jam nunc tibi non appareat, apparebit poft tempu* modicum: dum amantur vana, perpetrantur mala. Quiilludomne amplediitur, quod fim-plicitereft licitum, ineojameft, ut etiam illicita proxime exequatur; Sedit populus manducare , (T bibere, & Jurrexerunt ludere. Exod. 32. non finitur recreatio, quae in apertam non definat idololatriam. Quapropter firnHffi-&auni) multum de tuis commoditatibus rele-
candi, atque poenitentia;, qua; Chriftianae profeffioni adeo propria eft , ut totam viram noftram deberet componere, non penitus obiivdcendi propofitum concipe. Vita Chri-ftiam, inquit fančta Synodus Tridentina, eft continuata poenitentia. Non eft prohibi-bitom, fatigatum laboribus animum relaxare; Jed enim fcire oportet, haud quaquam fas efle ob oculos pofitam mellis portionem ex am piis patinis, aut exundante dexterae vola exlorbere (ed extremos lolummodo digitos intingere, & ejusdem exinde dulcedinem guttatim delibare. Oblečlamenta Chriftia-ncrum debentefleeorundem ftatuicotiienta-r.ea: rccreare fe pofliint, fed in Domino: recreare fe pofliint, fed fuo tempore, non die tota: recreare fe poflunt, verum ut majores ad fui mortificationem vires recipiant; quemadmodum arcus remittitur, ut majore poftmodum vigore fagittam excutiat.
Denique Cfanftus JESUS mortuus eft , ut populum formaret, qui per bonorum operam , non verd deliciarum veftigia ambularet : DeditJemetipfum pro nobis, ut mundaret fiii populum acctptabiltm fe&atorem bonorum cpzrum. Tit.z. 14. Nequc ideo tantummodo in terram e calo defcendit, ut nofter Redemptor, verum etiam ut & verbis & exemplis nofter quoqueMa^iflcrexifteret, aperte declarans eum , qui le fua cum cruce lequi recu-I 5	fcr,
fct j fuorum fidelium oec nomen, nec praemium promereri { Qui non accipit trucem fuum, & [equitur me, non eji me dignus, Matt, 10. v.
REMEDIUM
Ad tollendum hoc impedimentum.
VErum ad extirpandum humano ex animo affe&um, qui tara profundas a primis pueritiae annis in eo radices egit, nonpo. teft, nifi magna fortitudo fufficere; atque, quod inde fequitur, ad hanc obtinendam humilis & conflans oratio requiritur. Su-fpira etiam tu faspenumcro cum Ecclefiaftico ad Dominum DEUM ttfum: Aufer a me ven« iris concapifcentias ,• & anima irreverenti, & infrunita, ne tradas mt. c.i2.v,6. O! Domine! tolle exanimo meo hanc infatiabilem mundanarum deliciarum cupiditatem, & no-
li	me immani carnis meae tyrannidi fubjicere. Maxima , quam Divina tibi in hoc mundo infligere Judicia poteft, pcenaeft, tradere in manus carnalis cupiditatis tuae; quzirreverens vocatur, quia, ut fuum ip/a intentum confequatur, omnia jura Divina juxta atque humana fusquedeque habet;, vocatur infrunita , hoc eft infatiabilis & absque froeuo, quia id, quod illius defideria deberet faciare, atque extinguere, eadem excitat magis atque
inflammat. Crebris itaque lufpirus te Patri Ccelefti commenda , ut ab inimico rno omnium maximo, qui tuipfees, & propria tta voluntas, ac perverfa ifthaec ad delicias inclinatio, te iiberet. Quod vero ad tuam cooperationem attinet, tria mfuperremedia" tibifuppeditabo, quorum ope, fi ricdil/a adhibueris, robur lftud acquires.
Primum fit, mundanas delicias non £ fronte, fed a tergo afpicere; volo dicere : non confiderare quidnam pro praefenti offerant, fed earundem finem, praecipui pro mortisar-ticulo: Ne intuearis vinum, dum fplenduerit in vitro color ejus • ingreditur blande, Jed in no-•vijjtmo mordebit iit Coluber. Prov. 23. v. 31. Bella & jucunda jam apparet mundanorum vita ex eo ; quia continuis illecebris eorum fenfi-busblanditur; verum quanto tempore duraturam exiftimas? ecce! poft pauxillum temporis ad extrema dedu&us tremendas inter angultias jacebis, omnique jam dilapfa dulcedine nihil nifi acerbd pungentes aculei remanebunt, eo qudd inter vefanas ineptias, inter meras vanitates tempus perdideris, tan-tamilericordia tibia DEO eum in finem con-ceffum , ut felicitatem tibi comparares fem-piternam. Vitaprajfens, tunc dices, ideo mihi tantummodo data fuit, ut illa benč utendo futuram lucrarer ; & ego in quid eam impendi-9 creatus fum, ut omnipotenti DEO
l 4	fa*
136 MS®
•* ■ 11	-1	---—    ................  ■	111	—v
famularer, & mihi loli ha&enus lervm. Po. fitus fufli sn ho c mundo propter animaro, 8| non propter corpus; & vixi ha&enus ac fi immortalem non habuifiem, quam ialvare d<-berem j ac fi tantummodo ad hoc natus fuiT-fem j ut foetido corpori defervirem.
Mojrtes, ut ferpentem iri Virgam ftupen-dum illud tot prodigiorum inftrumentuin mutaret, aliud non egit, quam quodiilius extremitatem, uti DEUS ipfi mandaverat, dextera prehenderit: Extende manum tuam, & apprehende caudam ejus. Exod, 4.v, 4. Hoc ipfum tu quoque fac; mundanarum delica-aum caudam prehende, & qua? modo, eun tanquam finis a te amantur, venenatas infrar ’ viperee fatali toxico te inficiunt , generofo contemptu repudiatae.ad acquirendum omne bonuin tibi defervient. Pr$cipuč , fi pro. pinquae mortis confiderationi illud quoque adjunges, quod formidabilem ejusdem acerbitatem immensum adauget; fi nempe feve-riffimam illam rationem, quam poft perbre. vem temporis lapfum coram DivinoTribunali diftri&iffimo Judici redditurus es, animo tuo ferio propones. Audi, quem in modum de gtandi hoc negotio Rex Salomon nos admoneat, poftquam proprio experimento didicerat, quidnamprodeflettandem ,inomnisge-neris delicias totum cor fuum effundere: La~ Ure juvenis f & in ionofit cor tuum: ambula in
viis
viis cordis tui, in intuitu oculorum tuorum; frfcito, quod[>ro omnibus his adducet te Dominus in judicium. Ecclef. u, v. 9. O! quam amara itonia! perge litare genio, Isetare & exuk ta : da 1'enfibus , quidquid defiderant: Concede omnem re oblettandi gratia oculis tuis libertatem; fed fcias oportet, paulo pdft citandum te efle ad formidabile iilud Tribunal, coram quo etiam infigni San<fiiffionia praefulgentes, veftni cilicio, circumligati catenis, jejunio attriti omnibus artubus contremi-fcunt, atqueexinde, quid te futurum fit, di. judica, qui totus deliciis circumfinis.
Secundum remedium erit Sančiorum vitas perlegere. Quis explicare jam8f queat, quam magna ex iis emolumenta hauftura fit anima tua ! faltem duplicem exinde hanc utilitatem recipies, nimirum falubri inprirois pudore fuf-fundetur animus tuus , fi illotum rigorem cum vitae tuae mollitie conferas. Deinde čiua infuper pufillanimirateerigetur, qoo fiet, ut Sc ipfe ad audendum quidpiam, Chriftiani, quod portas, nomine, atqueiJla, qua aliquando illorum in Paradyfo focium te fore confidis, fpe dignum afiurgat. Sumus filij SanQorum, inquicbat olim bonus Senex Tobias, atque etiam nos vitam illam lempiter-nam exfpe&amus, quam DEUS luis fidelibus prsparavit: Filij SarMorum fumus, & vitam illam exjjj>e8amus, quam DEUS daturus cjl his, I5	”	f**
qui fidem fuam nunquam mutant ab to, Tob. i, v.is Qušm aequum proinde eft, ut, fiad fdem praemium aipiremus, per eandem cum ipfis viam ambulemus: quemadmodum magis imbellium cervorum vulgus facere aflolet, qui mare timentes transnatare; ubi quemdam robuftioris corporis infilire in aquam , atque praeire confpiciunt, absque difficultate eundem fequuntur. Iftud tam Iplendidum San-čtorum exemplum reliquis Chriltianis magnum addere animum deberet♦ led enim ij explodunt illud, & heroica Sandorum pietatis facinora fuifle exceflus opponunt. Ego vero nihil facrisin Paginis invenio, quod ve-firre huic aflerrioni pacrocinetur. Inter alios
S.Paulus expreise dicit, pudd corpus fuura caftigaverit, atque in fervitutcm rede*gerit, ut ne, cum aliis, falutem prasdicatet ,ipfe eadein excideret: Ca fligo corpus meum, in Jervitu-tem redigo, ne forte, cum aliis praedicaverim, ipfe reprobus efficiar, i. Cor. 9~ Nunquid igitur magna ccecitas eft. perfuadere fibi, nihil eorum, qnas Sandi aut fecerunt, aut paffi funt, ad conlequendam falutem nobis efle necefla-riumf &, fi Apoftolo ad hoc, ut ad gloriam eligeretur, fufficere non videbatur vita inter perfecntiones, inter captivitates &natifragia tranfadla, nifi aliasiafuper voluntarias poenitentias adjungeret, quo fundamento nobis fufficere vitam mollem & eficemiuatam, atque
que inter omnis generis delicias exa&am exi-ftimemus.
Cum ledione vitarum Sandorum conjungi debetledioPaflionisDominicse: Magna pro-fedo Chriftianorum inordinatio in eo eft, quod, cum Verbum Incarnatum in fefulcepe-rit omne genus maiorum, quorum capax erat DEUS, ut nobis procuraret omne genus bonorum , quorum capax erat homo, nihilominus tamen illi, tametfi hac omnia firroiffitna fide profiteantur, ne tantum quidemotijinveniant, quo Divinas Faffionis hiftoriam oculis perluftrent, cum tamen fatis fup&que tem poris reperiant, quo inania nova perlegant, quas per plateas circumferuntur. Alio-quin, fi facratiflimae Paflionis Ledioni frequenter temporis aliquid tribuerent, quomodo poffibile foret, ut ob vitam profeffioni, qua Redemptorem fuum fequi profitentur, adeo contrariam non erubefcerent ? Arca DEI, & IJrael, &Judahahitantinpapillionibus, fer Dominus meus Joab fuperfaciem terra monet, & ego ingrediar domum meam, ut comedam & bibam ? nonfaciam rem hanc, 2. Reg, 11, dicebat olim Urias , & absque dubio didurus effet quilibet, fi frequenter vitae tenorem, &acer-biffimae Chrifti Domini mortis hifloriam fuis oculis proponeret, qui tanta perpeti tormenta dignatus eft, non modd ut ab asterno nos
interitu vindicaret j verum etiam, licutdiximus j
mm
mus, ut landiffimonos iuo exemplo inllrue-ret.
Tertium ex hoc vita: genere, Chriftianse mortificationi nimium repugnante leleextri. candi remedium eft, incipere feipfum in rebus parvis vincerc. Quid deniquemagni eft, aliquoties convetfationis cujusdacn folatio, quadam curiofitate, delicatiori quodam ferculo fe privare? S. Francifcus Bor°ia adhuc-dum Gandias Dux • cum Imperatorem Caro-lumQuiotum ad venationum delicias comita. retur,ad jucundsflimism esrundem (peSacu-lum, quando nempe falcones ni eo jam erant, ut prsecipiri volatu in pr®dam irruerent, foos. oculos claudebat, & generofim hanc de fe ipfo vi&oriam in iacnficium fuprerno Nnmmi immolabat. Simile facrificium coelo offerebat Theodofius Junior Imperator, quando affifiere fpečtaculiscoadius, eadem in fuae virtutis triumphum convertebat, fuos oculos ibi dejiciendo, ubi conferta populi n- uititudo ob mirabilem rei exhibu® elegsntiam ad faciendos majores apolaulns voces elevabat. P. VincentiusCaraffa e Socictare 1ESLI, ad convivium invitatus, fnos cmt>quePat;oncs, uti folebatdicere,fccum invitabat,& unicuique illorum fuam potiionem leponebat, atque in illorum hdnorem praecipuam, meriorčm-que appofitorutn ferculorum partem in-a-čtaiu relinquebat. Hsc & fmiilia exempla
non
non in eremo tantummodo, led fpe&annbus Imperatorii Aula Proceribus, pubiidsquein conviviis, & ab hominibus nončtrivio folirni atque exinfima plebe oriundis, fcd delicatis, & generis profapia infignibus exhibita co te pertrahant, ut a minimis incipiensuiter;ores Temper in virtute progreffus facias, Expe-perientia Magiltra difces, quod, ficuti canes venatici etiamnum teneri ab initio apri occifi pellem perumefeunt, poftmodum vero, ubi adoleverint, inter fylvarura deferta etiam vivum provocant, audacibiisque in eundem dentibus infiliunt;ita&tu, ubi primum viam fpiritiisingrefTus fueris, in demittendo ocnlo difficultatem fis habiturus *• poftquam vero inajora virtus tua incrementa acceperit, quo majores vita Chriftiana difficultates oppofue-rit, eo generofiore animo iis obviam fis pro-ceflurus, utgloriofum de iisdem triumphum referas. At vero fine his principiis nunquam fohdumin virtute progreffum facies.* Sapientia non invenitur in terra fuaviter viventium. Job tf.v.i}. virtus inter delicias non reperi-tur; ficun herbas odoriferse in lolo nimium pingui non crefcunt. Imo non modo virtutem non acquires; fedne quidem tentationi-bus & peccatis refiftes: Si prtjies anima, tua concupifcentias ejus, faciet te in gaudium inimicis tuis. EccL iš.v.31. Si illud continuo refpi-tere j & fixiflimd contemplari volueris, quod
fen-
lentibus tuis blanditur j fi illud tanquam ope. randi regulam affum picris , quod carni tuas arridet, non multum temporis abibit, cum inimici tui tuo in interitu exultabunt, & ubi corpus tuum delicatč habueris, illius loco, quod rationi lubjeftum & obfequens vifurus fis , recalcitrare, & moleftiores identidem excitare turbas fenties: qui delicate nutrit fer-vum fuum, fentiet eum contumacem* Prov. 29, v. 11. Uno verbo , quemadmodum canis nullibi majus quam inter flores ‘fugientium ferarum veftigia amittendi periculum fubit; ita anima tua nullibi praifentius, quam in mediis mundanarum deliciarum illecebris a fine fuo aberrandi diferimen incurrit. Crede tantum firmiffimž, quod, cum in Evangeiio In-carnati Verbi Sapientia, omnibus fidelibus ad acquirendam coeleftem gloriam neceflarium effequotidie fuis humeris crucem imponere, tam aperti declaravit : Dicefat ad omnes: fi quis vult fojime venire, tollat crucemfuam quotidie omnino pro indubitruo tenendum fir} non aliam tibi animam tuam lalvandi viam fu. perefle , quam viam mortificationis , fecus profečto, eandeai nobis oftendere Amabilif-fimus Servator nullatenus omififlet, qui tanto cum amore feaobis praebere Ducem dignatus eft,
LE-
• LECTIO VII.
DE IMPEDIMENTO,
£)uod affert /duri inordinatus mor divitiarum.
D Has avaritiae fpecies diftinguic S. Thomas , unam contrariam juftitiže, & eft alteri auferre fuum; aliam contrariam libera-litati, 8c eft, nimis tenaciter retinere proprium* jam, nemo ignorat primam avaritiae fpeciem faluti efle oppofitam: Fures regnum T>Elnonpoffide&unt, z. Cor. 6, v io. At vero» quantum ad alteram attinet, pauci hoc fciunt, & multo mieusintelligere volunt, cametfi id ipfis apertč demonftretur. Et tamen, quidnam manifeftius in S.EvangeSio? nihil magis in Vharilseis reprehendebat Chtiftus Dominus, quam fupcrbiam, & avaritiam; fed quamnam ille avaritiam fuis in fermombus reprehendebat? certč non illam, quas ad alienum injuftas manusextendir, fed illam, quae fuutn cum nimia tenacitate poffidet, illud nimis ardenter dcfiderat, & nimia lolicitudine con« quirit. Ob id ipfum omnes fideles fuis ia Apoftolis mftru&urus ad eosdem ajebat: Vi. dete & cavete ab omni avaritia. Luc n v. /f. Attendite diligenter, & cum fingulari lolici-tudine vigilate, ut ab omni avanti« genere
vos
vos defendatis, ideft , non ab illa tantum^ quaecuminjuftmaconjun&aefi:, fedilla quo- j que, qviae nimium tenaciter bonis propriis ani-mum afixgtt; &b omni avaritia, Denique a quo alio vicio Duiciflimus R-edemptor occa, i fionem fumpfit admirandi» nobisque detegendi vim illam longč maximam, quam ad procludendam nobis Paradyfij3nuam habent bona temporalia, nifiabimmoderatoaffe&u, quo juvenis ille esetera tam innocens fuas in pofleffionesferebatur? quaxn difficile, quift-\ eunias habent, in Regnum DEI introibunt ! Marc. J ac. v, 23, quam difficile eft, ut illi, qui & multas fortunas poffidenr, & viciffim a fortunis multum poffidentur, vitam fempiternam con-fequantur! Jam verd, etiamfihsec fola Medi. ] cinoftriCceleftis verba abundantiffime fuffi-ciant, at ex iis hujus mali gravitatem digno-fcere, meritoque nobis effe fufpe&i pofle-mus, an non nos quoque morbo tam periculoso laboremus, nihilominus nihil abs re fa-čturum me puto, fi hoc ipfum magis minu-tim explicavero.
DAMNUM,
£)uod Affert faluti noflra hoc impedimentum,
Dlla? propofniones ex praxi mamfeftcE, ad explicandum grande hoc damnum mihi viam facieat: una «lt^ quod raro fecunda
da hsc (peciesavaritiae absque prima inveniatur : altera eft, qudd adhuc rarius fecunda haec avaritiae Ipecies cum aliis vitiis non fit eonjun&a: feu clarioribus terminis; quod immoderatus bonorum temporalium amor facillimi ad committendas multas injuftitias impellat, &fiquidem iftudnon eveniet, cer-td facild in omnis generis fcelera vos praecipi« tabit.
Has veritates ut intelligamus , primd ju-ftam de hujus pailionis violentia, & immanis quam in cor hominis femel pofleffiim exercet, tyrannide ideam snimd concipiamus. Docet S. Thomas, hoc vitium inter vitia merd fpiritualia, & vitia merčcarnalia efle medium ; adeoque hujus afFečtus& diabolici, & carnalis malitiam participat, fimilfsque eft globo č tormento bellico excudo, qui luam ad inferendas ftrages vim ac fortitudinem abigne fini ul, & fuo pondere accipit, Deinde occa-fiones exercendi adus hujus vitij funt multd frequentiores, qudm fint occafiones exercendi adus aliarum paflionum; atque adeo habitum longd lobuftiorem efFormant. N6n« ne videmus, quod multi fint, quemadmodum eos Propheta vocat, tovoluti argent$f Sofh. i. v. ii, perpetua ipforum occupatio eft, cum pecuniis negotiari, aut vendendo, auc emendo, autdando illas ad ufuram, aut accumulando? atque hoc ita quidem, ut, cum K	re*
reliqui inordinati affe&us deficiente aetate Sč ipfi deficiant, hic paria cum aetate incrementa iufcipiat; unde contingit, ut ille , cujus animum fatalis ilthaec tenacitas femel occupa, vent, finulis evadat pyramidibus , quae, quo altius in aera aflurgunt, eo acutiora in acumina definunt. Accedit, quodalia vitia homini bonum tantummodo particulare promittant , avaritia vero omne genus bonorum polliceatur; unde ingenerat amorem divitiarum taoquam boni cujusdam univerfalis , quod omnia reiiqu3 virtualiter in fecontineat, vi-resque habeat ad eadem procuranda fofficicn-tiffimas, atque adeo pronumeft, ut quis in easdem correipondenteaffečhi, & qui omnes alias cupiditates excedat, afficiatur. Denique, quod ultimum malo complementum adjicit, eftillud, quddnimirumiftudvitium ordinarii humano in animo occuitž delite-fcat, quifub larva prudentiae, quae docet removere difcrimina incurrendi paupertatem ; fub fchemate charitatis , quae exigat, ut Filiis, Domui, atque Familia? in futurum pro. videatur ; fub prstextu neceffitatis fui gradus confervandi fe feabfcondit; unde, quemadmodum ferpAites, qui quoad colorem terrae funtfimiliores , difficilius pro ferpentibus agnofcuntur; ita haec paffio, tanto non levium in fpeciem rationum apparatu veftita difficilius pro paflione habetur. Ex quibus
omnihu?
omnibus planč manifeftum efficitur, amorem divitiarum, acquirendi, retinendi, non perdendi, famem pihsquam caninam exifte-re, atqueadeo, quis facile tam efFroeni hujusmodi appetitui temperantis fines queat praefigere, ita, ut alicubi juftitia limites non transgrediatur? ita enim «ternae Veritatis Oraculum: qui aurum diligit non jujlificabiturt Eccl. ?. v. $. Et profefto , quis perfuadere fibipoffit, rem facilem efle, vivere fub affe-čMs ufque adeo violenti tyrannide, fui?qu* bonis efTe contentum, absque co, quod quis hinc inde in juftitiae leges impingat, atque alios impia fraude circumveniat ? absque eo, quod certis quibusdam vehementer allicientibus utatur opportunitatibus, in quibus non valeat homo injuftitiae convinci ? quomodo poffibile fit, ut animusinfatiabili divitias colligendi cupidine exaeftuet, & nihilominus in fuis negotiis praeferiptam a juftitis legibus menfuramobfervet? ut velit non modd co-piofis, fed exigui quoque intra temporis de-curfum affluere divitiis , & tamen non per viam aliam, nifi direčtam, quas naturaliter loquendo femper eft longior, incedat? miracula funt ifthaec, atque ideo raro inter homines reperiuntur : Quipofl aurum non abity fecit mirabilia invita fua. Eccl. 21. v. 9. Nihil magni eft, rivulum exiguum fuos intra terminos ita continere, ne eosdem fupergreflus K a	vi-
vicina camporum jugera devaftet ; at vtid, qu£oamars, qusnam vires rapidiffimo tor. renti littoribus coercendo fufficient, qui ex alto rupis vertice delcendens, tumido, mi-naciquealveo per plana ducurrit? Quifeflinat Ait ari, non erit innocens. Pro v. 2 8 • v. 20, Nihilominus verum effe concedamus, re. .periri magnum pecuniarum amorem, quem injuftma non comitetur \ demus , fandum Hieronymum per auxtfin dixifle: omnis dives iniquus, aut iniqui hares j ita ut invenire fit quenquam, qui aut multa corradat ipfe,aut inultacorrafaab aliis fuisin asdibus reperiar, quin quidnam exinde iniquitatis contraxerit: qua ratione animus, qui bonorum terreno, rum aviditate abripitur, ab aliis fe/e viriis defendet ? fi hoc ita facile foret, haud qua-quaracertS Apoftolus cupiditatem malorum omnium radicem appellaflet: radix omnium malorum ejicupiditas. 1. Tim.6. San&ifiimum, quo mundi Servator nobis praeluxit exemplum, & gratia, quam amariffimafua morte nobis promeruit, tota ad hoc folum ordina-tur, ut vivere nos doceat in humili pietate erga DEUM, in amote juftitia: erga proximum } in fobrietate erga nos ipfos: Erudiens Mos f utfoirie, jufie, &pic vivatt,us in hoc facul 0. Tit. 2. v■ ii, Atque benevola ha?c Verbi Incarnari intentio luum ut finem confeque-ietur, bonorum temporalium contemptum
tan«
ta i) qua m fundamentum lili f uppoluit; & ideo in omnibus fuis documentis primum , con-cionum luarum omninm prima fuit hoc: Bea~ ti pauperes. Luc, 5. v. 20. prirraque comminatio, quam in S. Evangelio legere eft, fuit illa, quam hujus mundi divitibus intentavit: Verumtamen va nobis divitibus : nempe , ut nos edoceret, quod, quemadmodum divitiarum contemptus folidiffimum effet Evan-gelicas do&rinaefundamentum ; ita immodica earundem cupiditas aries exifleret, qui excelfam hanc fabricam č fundamentis erueret, fuoque impetu fubrutam folo penitus adaquaret. Quapropter ecce ! id ! quod dici cum veritate poteft: immoderatus bonorum terrenorum amor, maximus eft Cbri-llians profeffionis inimicus, & fi fideles atr Apoftolofilijlucis nominantur, avaritiae fce-lere laborantes ad hanc ipfam oppoficionem denotandam £ Regio Pfalte tenebrofi hujus terrae nuncupantur: Repleti funt, qui obfcu-rati funt terra♦ Pfalm. yj. Prima Chriftiani hominis cogitatio debet efle de anima falute, quemadmodum fuaviflimus Redemptor nos admonet: Quaritcprimum Regnum DEI, Š* juftitiam ejus» Matt. 6. v. 33, at vero , ubi avaritia animum fubit, prima cogitatio ad accumulandas fortunas convertitur: occurrentia per annum fefta nihil penfi habentur, aut fo-lummodo ut occafiones maioris lucri confi.
K 3	de-
derantur, propter nundinas, & quia diebfis ieftis a pauperibus facilius obtinent, ut fifci absque mercede laborent, ita, ut diebusiftis iolennioribus, quas S, Mater Ecclefiaafuis fidelibus, confiderandis beneficiis divinis, reddendis Divino Numini gratiis, frequentando facra Myfteria confecrsri defiderat iftud hominum genus, longius quam unquam alias abfit a bonorum operum exercitio, copiofio-ribus, quam unquam alias mundanis nego, tiis occupetur. Age , de rei iftius veritate experientiam confule, & vide, an negare eam pofiis,imoipfarnetiam fidem interroga. Cre-disne, Chriftum Dominum unquam fallum dixiffe? Jam verdille ipfe clariffinm terminis afleveravit» neminem pofle uno eodem que tempore duobus hifce Dominis fervire, & DEO, & amoti pecuniarum: No» poteftisDEO fervire &Mctmona. Matt. 6. v, 24. An autem affirmare jam fuftinebis & tefolum illud effe« durum exiftimas; quod, ut a mortalium quopiam fiat, impoffibile efle aeterna Veritas pronuntiavit? Etquid pluribus opus? in an-tiqua jam Lege, in qua tamen in preemium promilfe erant, tantum nihilominus Regum fapientifiimo Salomoni thnorem incufferunt divitiae, ut Divinam Majeftatem hisce precibus fupplex obteftaretur: abfit, O! Domine! fuperfluasmihi divitias largiaris ; ne animus meus iisdem repletus ad negandam tibi
obe-
obediennam inducatur, audeatque dicere: non agnofcoalium dominom, nifi ine spfum: Divitias ne dederis mihi, ne forte fatiatus illiciar ad'negandum, fr dicam : quis eji Dominus? Irov. 20 v. 9.
Neque minus roboris habet avaritia ifthaec ad avertendum nos a noftris proximis, quam fcabeatadhoc, uta DEO nos (eparet. Volunt aliqui, divitias in Lingua L.atina fuutn »omen a dividendo traxiffe : divitia d divi• dsndo i nulla enim eft ex omnibus humani animi paffionibus, quas, tantarum in orbe ruinarum caufa exiftat, tantaque concitet diffi-dia, atque malediita haec augendarum optim cupiditas, utpote ratione cujus omnia litibus implentur, & non modo cum extraneis, fed aliquando cum iliis etiam, quos arfhffimo fanguinisnexutanquam fratres natura nobis conjunxit, accrriroč juxta & fcatidalose difce. ptatur. Atque adeo non panci , poftquam in unoeodemque unius ejusdeoique Parentis finu formati funt, poftquam unum id&nque lacexeodem materno pe&ore luxerunt, poft-quam diuturno tempore in una eademque domo conjundlis animis habitarunt, tandem, ubi ad dividendam hereditatem devenitur, ipforum quoque faspenumero animi dividuntur, &iaeum ufque diem continuata voluntatum conjun&io in odium & inimicitiam commutatur. Spiritus Chriftianorum totus K 4	eft
eft fpiritus benevolentiae & chantatis: exigit, ut omnibus, quantum quidem per vires no-ftraslicei, bencfaciamus; exigit, utomnes fincero amore diligamus ficuti nos iplos ,* & eoafFečtu prolequamur, quo Chriftus Dominus nos eft amplexatus ; at vero fpiritus avaritias eo nos impellit, ut omnia mentis no-ftra» cogitata in nos folos convertamus , ii unice curantes, ut nos lucrum reportemus, quidquid (it, an alij ad extremam pauperiem devolvantur. Qui mercator eft, vellet, omnia fimuinegotiafuas manus tranfirent; qui gs. neris nobilitate eminet, optaret, paupercu« li fame emorerentur, quoaltiori pretio fuos ipfe reditus pollet divendere j atque, utmeofa fua deliciolo ferculorum apparatu turge/cat, ut preciofa mobilia domeftici parietes, oper-ta cubicula exhibeant, ut ipli omni bonorum abundantia circumfluant j in ultimis curis reponunt expungere contra&a debita, fatis-facere piis legatis, numerare mercedem operariis, minime foliciti, fi interea miferi fu« per terram fua in indigentia, defun&orum manes in horrendis purgatorij flammis patiantur. V®! famulo iili, qui poculum diffregerit! haud quaquam fe amplius capit animus, dum lingua plus quam infernalis centum blafphemias uno halitu evomat. Quddfi autem filij in omnem profligatae vita? licentiam fc effundant, fi famuli injuflis praxibus utan-\	tur,
tur, dummodo Pater , aut Patetfamiiias indemnis lervetur, nihil mali reputatftr. Si dietotade anima ne quidem unica habearur cogitatio; (i tempus ad audiendum Sacrum non fuperetj fi ne quidem fpatium ad reci-tandas quasdam precariunculas fub vefperum fuppetat, nulla exinde cura mentis quietem turbat. Verum fi vicinus quatuor digitorum particulam de illorum confinibus Tuo adjicere fundo attentet, enimvero hoc tantum eft, ut fupportari non oporteat; confeftim intentantur lites, & armis etiam, fi opus fuerit, inimica defenfio praeparatur. Jufto longior exifteret, qui fatales avaritias effeSus omnes pro merito vellet deferibere; omnia ferč hujus mundi peccata recenfere neceflarium foret, utpote quae omnia eam tanquamfuam parentem aut nutricem refpiciunt ! unde fi ab Huflaeo Principe rationem quandam uni-verfalem petatis, cur peccatores in terra re. periantur: Quare impij vivunt ? fine!morare« fpondebit, iftud ex eo provenire, quia di. vitiae funt in mundo: Suhlevati funt, confor-tatique divitiis: Job. 11. v. 7. commoditates , quas divitiae fubminiftrant, latiffimam ipfis ad quaevis (celera viam aperiunt. Conclude ptoinde, immodicum hunc affe&um maximam elfe totius mundi Chriftiam inordinationem , quam omnia vitiorum genera aut parturiunt, aut comitantur ; ita , ut fi illa-K 5	ali-
-wsc i54
aliquando hominis animum fubintret, omnis exeo/alutem anima procurandi cura excludatur. Hoc ipfiflimum eft, quod Spiritus fanftus clariflimis terminis per os Sapientis enuntiat: Nihil iniquius, quam amare pecuniam ; hic enim animam fuam venalem habet. Ecel. io. v. 10. Pecuniarum namque cupidi-tasinhomineamorem erga animam fuam uf-queadeoextinguit, ut pto nihilo eandem divendere doemoni non dubitet. Alij peccatores animam fuam diabolo oppignorant , at. que aded facilius eft, ut aliquando iterum illius eandem t manibus vindicent; avari autem eamiplam nundinatori ftygio divendunt penitus,	contingit, ut per totam
fuam vitam nunquam amplius eandem redimant. Siillorum quispiam iniquum contra* ftummeat, quis unquam amplius dereflitu. tione cogitat ? tamdiu confeffarij mutuantur, donec exiliis reperiatur quispiam, qui illorum ad guftufn fententiam proferat, hicque folus tanquam verax & fincerus dilaudatur, reliqui autem omnes tanquam fcrupulofi con. temnuntur. Qoddfi tamen negari obligatio nonpoteft, pollicentur quidem reftituere debitum , fed nunquam reftituunt, totumque reftitutionis negotium hsredibus relinquunt; aut, fi ipfimet aliquando fuse obligationi faciant fatis, eo fere modo, quod debent, re-Gituuat, quo mare, quod, poftquam infi-
gnis
gnis magnitudinis naviro abforpfir ,nihil litto« ri .prater paucas tabulas fernilacerasreftituit. Hoc folo & unico, novpojfum, omnes fimul & femel obligationes exnnguuntur, absque eo, quod advertatur, quod , cum frequentius injuftd pofTefla reftituant pauperes, quam divites, reftttutiofaepiuscbavaritiam, quam impotentiam omittatur,
REMEDIUM
Ad tollendum hoc impedimentum,
PRimum contra hoc vitium adeo pertinax remedium in eo confiftit, ut inftanter Divinas bonirati te commendes, & profunda animi demiffionetu quoque cum Rege Davide ad coelum (ufpires : Inclina cor meum DEUS in tejlimcnia tua, & non in avaritiam. Ffalm, 118. Ol Domine DEUS meus 1 mutare digneris affe&um meum, eumque, qui ad prae-fens ufque momentum ad pecunias, ad divitias vitiose propendebat, ad fan&iffims Legis tuae amorem inclinare. Qoando hic coronatus Propheta Divinorum mandatorum obfervantiatn avaritias opponit, non modo fignificare nobis intendit, abavaritia uon raro totius legis transgreffionem fuam trahere originem, led infuper monitos nos cupit, quod, quantum noftra interfit illam plend obiervare, tantum noltra interfit ardentibus
yo-
votis DEUM obteftari, ut a maligna hac cupiditate liberos nos praeftet. Tam tenaciter tuo fcopuloadhaeret fpongia marina, ut, mfi in partes disrumpatur, ab eodem feparari nonpoflit; quodfi autem pauxillam oleiipfi affundatur, fuafponte fefolvit& feparat. Si divitiarum amor Chriftiani hominis animum aliquando plenž pofledit, fua a pofleffione non nifi folius mortis immiffa falce dejici amplius poteft : at vero 6 Divinas Clementis complaceat hujusmodi animo parum aliquid efficacioris gratia; inipergere, tum ecce! tota repente rerum facies mutatur & illud haberi pro lucro incipirur, quod ab initio detrimentum videbatur,
Alterum remedium eft divitias contemnere, ita, ut nihil unquaminvidiaeadmittamus erga illos, qui opibus abundant, led benevolo potius iisdem animo compatiamur; ut nullatenus eorum felicitatem extollentes, juxta ignorantis mundi confuetudinem beatos appellemus : Beatum dixerunt populum, sui hac funt. Pfalm 14. verum ut eosdem tan-quam in propinquiore amittenda falutis di-fcrimineverlantes intueamur, cum non im- . merito timeri queat, ne exiguum illud boni, quod faciunt, temporali hacprofperitate Divina iis Liberalitas compenfet, atque adeo quondam coram fupremo Tribunali audire oeccffe habeant horrendum illud: Recordare,
quitt
quia ncepijti bona in vita tua Luc.is. Magnanimus lfthic bonorum terrenorum contem. ptus fuit priinum illud lac, quo ab Apoftolis ab initio recčns nata Ecclefia nutriebatur * unde primi fideles non modd nihil tanquam pro. priuro poffidebant, verum etiam venditorum bonorum pretium ante Apoftolorum pedes deponebant, ut hac ratione indicarent, d veris Chriftianis pecunias & opes generosis proculcati pedibfis, non vero quemadmodum fili) tenebrarum & caecutientes mundi affectae folent, tanquam fummum bonum adorari debere: afferebant pretia eorum, qu& vendebant, d>* ponebant ante pedti Apoftolorum. AEt. 2. v. r. Itaque totum malum , quod di. vitia in te continent, non in earum poffeffio-ne lolum, fed in amore politum eft ; multi enim ex intimis DEI amicis multas opes pof-federunt, nemo autem illorum aut seftimavic unquam, aut amore dignas judicavit. Aliud eft venenum affervare in ciftaj aliud, illud in corde recondere: omnes pharmacopolae fuis in officinis habent rerum venenatarum fpc.A cies, quas eum in.finem alfervant, utdiver-fa poftmodum ex iis remedia conficiant; verum vae! illis, fi vel unica immixta /anguini eorundem per venas circuiret. Neceffariura proindeeft, exhisduobus alterutrum eligere, aut relinquere divitias ut DEO fervias, quod eft optimum; aut fiquidem illas retinere
re volueris, easdem tam patvi aftimare, nt nunquam five propter earum augmentum, fi-veiačturam , etfi mundum lucrari univerfum valeres, ad offendendum DEUM tuum te induci patiaris» Qui hdc modo dives eft, illum haud quaquam tangit Divina maledi&io; quemadmodum enim non omnes pauperes, fcd tantummodo pauperes fpiritu beati pronuntiantur; hoc eft illi, qui ex amore DEI pronihilo aaftimar.tbona temporalia poffide-re ; ita terrifica illa Redemptoris noftri male« di&io haudquaquamad omnes divites in ge-nerepertinet, fedad illos folummodo, qui illius loco , quod divitias in animsfua? emolumentum ufurpent, eandem divitiarum mancipium efficiunr. Nolite diligere mundum , nequeea, qua in mundo funt. i.Joan. i. v. if. Hoc eft mandatum, quod a Domino accepi, mus, nimirum, ut inordinatum ad bona temporalia affe&um exuamus, non vero, ut nihil eorum poflideamus. Verum eft, haud-quaquam ita facile effe, ut prima fronte videtur, interiftos fefeterminos continere; at-que infauftus illius juvenij, cujus fupra me. minimus, exitus jure merito non mediocri perftringere timore deberet illos, qui multis divitiis affluunt, etiamfifindculpa illas poffi-deant, obiervaratille in eamufque diem ra-r6 pietatis exemplo integrd DEI Legem, utx exeo colligere liccr, quod Chriftus Domi-
*ggC *59 nns eum oculo amorem tam tenerum fpiran-te refpexerit: JEfus autem intuitus eum, diit-xit eum, Mare. 10. & tamen S. Chryfoftomus damnatum effe exiftimar, eo quod divinae vocationi, quas ad omnia amore DE! relinquenda eum dirigebat, non correfponderit. Iftud faltem indubitatum eft , divitiarum , quas etiam find peccato poffidebat, multitudinem Salvatori noftro motivuin extitifle pro-nuntiandMerribilem illam fententiam: Facilius ejij camelum per for amen aciis tranfir ecquam divitem intrare in regnum DEI. ii>. v. 2f,
Verum quidfa&u opus erit, inquies, ufi generofo contemptu bona prsfentia abjiciamus, quae mundus pene univerfus tantopere defideratvkasftimat? optimus, meoquideni judicio, eo pertingendi modus eft, aliud, illudque preciofius bonum animo proponere. Quandoquidem, licuti homines, ubi femel frumentum invenerunt, facillime glandes» quibus tanquam cibo eledd in eam ufque diem fe nutriverant, reliquerunt; ita pariter hominis animus, oblato bono meliore» facili negoti6 bona minora contemnit. Jam vero bona maxima & omnium preciofiffima funt bona gratia 8r gloriae. Tota fphaera per-fečtionum naturas, nimirum fcientis, pulchritudinis , divitiarum , fanitatis , etiamfi in immenlum dilataretur , nihil aliud foret, quampunčtum unicum, fi cum Minima per-
fe&ione gratiae conferretur. Interroga ex Matbefeos peritis quempiam, an Iu perficies in infinitum multiplicata ad efFormandum corpus fufficiat ? refpondebit protinus , quod non. Ita omnia, fi pretium omne poffibile, quod in natura humana fimul atque Angelica fagaciffimus quisque intelledus deprehenderit, in infinitum multiplicetur, ne unius quidem gradus gratias divinae pretium poterit adsquare. Gratia eft donum , <$ao majus DEUS elargiri mortalibus nonpoteft; eft reflexus Lucis Increatas, quae DEUS eft , radius; eft vera hominem inter, & Divinam Ma-jeftatem amicitia ; eft participatio quaedam Divinitatis, vi cujus, quodm DEO eft per ef-fentiam, tanquam accidens noftram animam exornat. Quddfi autem tanta eft excellentia gratiae, qux tamen bonum tantummodo eft; vitae hujus mortalis; de excellentia gloria: quid dicendum erit, quae eft bonum fummum &infinitum vitae immortalis? hoc folum dicamus , quandoquidem illa omnes noftras cogitationes immensum traufcendit: Gloria Paradyfi tantum bonum eft, quantum eftipfe DF.US, qui contemplando feiplum abaeterno & infinite Beatus extitit; & ubi revelata facie adilliusafpečtum admifla fuerit anima, hanc ipfam panterinaeternum & lufinitč beatam ef- i ficiet. Hujusmodi funt bona illa ,qus Chri-ftiana fides nobis aperit j & promittit; & ni-
hiiominus bonis temporalibus toto afJečlu inhiamus , quae tamen viliffimam tantum bonorum creatorum partem conficiunt? illorum in gratiam jurgiis & litibfis contendimus, illorum causa iniana foiicitudineanimi juxta & corporis vires enervamus, cx illorum cupidine aeternam animze noftr$ falutem in dubio collocamus ? Imperatorum Japonise Primo-geniti ita educantur, ut crebra lpfis admonitione inculcetur, ne fuxs unquam pedibus terram contingant, fi mens eflet, in illius imperij throno tanta majeftate praefulgente quondam refidere; &Chriftiani, qui in DEI filios affumpti educantur cum fpe obtinendi fedem perpetuam in Throno Divino, atque regnandi cum D£0 in aeternum inter omnes poffibiles felicitates in Paradyfo; non modd affe&uum fuorum pedibus terram contingunt ; fed oculorum tenus in eandem fe fe immergunt i & bonorum fuorum temporalium ccecoanjore abrepti, toti in terram abeunt! fi terram amas, terra es, ut Magnum inquit Africanae Ecdefis Lumen S. Auguftmus. Imd eo deveniunt, ut non una duntaxat, fed tribus omnino vicibus terra efficiantur, quemadmodum eosHieremias Propheta appellat, cum dicit: Terra, terrajerra audifirmonem Do-mini. c. zz.v. 29.81 hoc quidem propterinfa-tiabilem cupiditatem , vi cujus hoc ferd folum curant in vita fua, ut miferabiles hujus mun-L	di
didivuias acquirant & poflideant, catumque jdduram non incurrant. Erige igirur, &de povo inflamma &fidem &fpemtuam, arque ubt virtutum iflarum dudu mundusalius adtd divitiis abundans, & tanta refertus beatitu-dinetibimonftratus fuerit, difficile non erit, totum illud, quod vides, toiumque illud, quod poffidere in hac lacrymarum valle po. tes, inftar ftercoris contemnere. Inenarrabile , ejuod credimus j immtnfum (fi, quod [feramus i non debet ergo vulgare ejfe, quod vivi* mus. ( Sixtus j. inBihiiot. P. l\ ) Relinquamus rerum iftarum asftunationem infidelibus, quorum infelix, & denfiOiaiiseirorum tenebris oppreflus adagnoicenda majora erigere fe le animus non poreftj nos vero Chriftia-nsE fidei lumine illuftrati, difcamus tandem aliquando terram, uti promeretur, pedibus proculcare: Intra in lutum , & calca. Nah. 3, v. 14.
Ultimum contra avaritiam remedium eft, ut, poftquam divitias generofo pioque contemptu defpeximus, easdem nobis in perpe. tuum conlervare ftudeamus , efficiendo nimirum , ut ad augendi fupremi Numinis gloriam deferviant. Hoc eft illud, quod Chri-ftus Dominus exprelsž fuoin Evangelionos docet, in quo, ubi dixerat, ut ne terrenis opibus cor apponeremus, utpote qua exfe ipfis deteduols lunt, mulrisque pereundi
difcriminibus lubjetla;, &finon abalio, cer-r£ab univerfaliiilo latrone, isimirum morte, auferenda: Nolite thefauriiatre vobis thefauros in terra , ubi dirugo, tinea demolitur j ubi 'fures effodiunt, & furantur. Matt. 9 c 19. ltatim fubjungit, ut easdem in coelo deponere ftudeamus, ubi in omneni aeternitatem indemnes confervantur: tuodum infuper addit , quo iftud dareeffe&ui valeamus, fi nempe pauperum manibus confignemus; Vendite, qu& pojfidetis, <&" date eleemofynam: facite vobis facculos, qui non veter afcunt; thejaurum non deficientem in edis, Luc. 12. v. 33. Unum ex maximis beneficiis, quae aeterni Patris Filius d coeio in terram defeendens nobis contulit, fuit hoc, quod infamem illum, quem vitium his ipfis bonis terrenis inufferat, chara&erem eradicant, cum fecretum quoddam nobis aperuerit ita praefentes divitias uiurpandi, uc ex veneno fiat remedium, & ex acerrimis fa-lutisnoftra hoftibusefficaciffinja evadantno-ftrse prffideftjnationis inftrumenra ; quando fcilicet eas expendimus in DEI cultum me-diante virtute religionis , vel in fubfidium pauperum mediante eleemofyna, Et loquendo de hac pofteriore, quae divitibus debet efle familiariflima, confidera , rem nullam exiftere, quam tanto cum rigore DEUS a divitibus exibat , atque charitatem erga egenos j & fimiliter nihil efle, quod iisdem L 2	DEUS
DEUS cum majote libertate remuneretur, quam hanc iplam charitatem. Et quantum quidem ad prireum attinet, non invenietis m toto Evangelio, quod Chriftus Dominus in ulla alia materia figmficantiu«. luam mentem aperuerit, velle fe huic ipfi liberalitatis, at«, que juftitis lu$ cffedlus commenfurare ; mi-fericordibus promittendo mifericordiam ; i crudelibus vero fevetitatem intentando, Quid <* potuit nobis majtfs Cbrijius edicere ? quomodo magis potuit tnifericordia nojlrat opera provocare? inquit S- Cyprianus L. de oper, &• Eleem. Non folumapendfe declarat Benigniffimus Servator , quod illud, quod in pauperes elargimur, tanquam perfonaj fues proprire oblatum velit acceptare, conftituens illos tanquam Eega-tos reprsefentantes fuam Majeftatem & tanquam creditores onmiutnobligationum, quibus ei obftringimur; fed eo infuper progreditur , ut totum genus humanum propter delicium iftud fundamentale, crudelitatem fci-licet erga indigentes vocet in judicium ; ita , cum in hoc ipfo judicio nullam de blasphe-iniis, nullam de perjuriis, nullam de homicidiis, nullam de adulteriis & furtis faciac mentionem, fed de eo folummodd, quod fuis in diftribuenda eleemofyna partibus defuerint, clareintelligerent, Chnftianiifthuc defe&um errorem effe coram oculi«. DEI non minus, quam omnia reliqua fcelera execra-
bilem. Et profeQo fi lententis contra divitem epulonem pronuntiatae motiva attentd aniiiiocoiifiderares, videres vel unicam, vel faltem primariam fuifte ipfius damnationis cauiam , quod leipfum omnis generis deliciis faginarit, dcoiitrario autem in pauperculum crudelitatem exercuerit. Certd , fi fančlo Evangelio negare fidem non velimus, farea-muroportet, quod multi absque numero ad aeterna fupplicia abesnt praecipites, quia debita in egenos charitate non utuntur; cum ex ipfius tupremi judicisore fciamus, quod iftud ddi&um in tremendo illo extremi Judicij die reproborum multitudini palmam exprobraturus fit, atque in eosdem ob hanc potius, quam ullam alum culpam aeterna damnatio» nisiententiam fulminaturus. Quapropter, fi non omne ui te extinSum eft rationis lumen, fi non plus am3re divitia«;, quam aeternam anitnse tuae falutem velis, iolicitd tibi quoad hanc partem provide. Attende diligenter, ad quam /ummam afeendant eiee-mofynsetuaead anniinitium ; praecipui vero illis annis, quibus obfterilitatemterrje majo-re^jauperes penuri3 premuntur; &vide, aa illud, quod in indigos diftribuis, & horum neceffitati,& redituum tuorum temporalium, quos Divina tibi Liberaiitas conceffit, multitudini fit proport onatum. Confilium quoque boni confeflaiij exquire, ut eo certior exi-L 3	itas,
fhs, te benc* & perfe&e hoc praeceptum adimplere , cujus obfervatio tanti tua intereft, quanti intereft benignam ohm coram Divino Tribunah fententiam obtinere. Imo, fata-geetiam, ut obligationum tuarum terminos excedas, ut fortunatiflimum eleeroofynario-rum referri innumerum merearis, quibus genus omne bonorum eft promiflum.
Profecto DEUS extremo cum rigore a divitibus exigit, utpiolubfidio pauperi fubve-niant; fed tanta quoque cum iiberalitatefe illud, quod in eorum gratiam expenderint iisdem redditurum promittit, ut determinare (jr planč difficilč, cuinam ex utrisque, an fcilicethuicliberalitati, an vero illi rigori pri-mse debeantur. Tota facra Scriptura hujusmodi promifsisplena eft, cum identidem m ca Dominus DEUS omnipotenti Verbo fuo certos efle jubeat, qnod benignos & liberales in egenosabomni malohberaturus, & omnibus viciffim bonis fit repleturus. Imprimis enim eosdem liberos fore a paupertate polii, cetur: Tota die miferetur, & commodat, & femen illius in ienediciione erit Pfalm 36. Filij illorum, qui continuo cum rerum penu*ia collučtantibus mifericordiS dudi compatiuntur, eorumque indigentiam oblata ftipe fub-levant. copiofa benedi£tione a Rege ccelo-lum repi buntur. Praefens ieroper in perfe-cuuombus, quibus forte exagitabuntur, au-
Xilium Ipondet. Eleemofyna ju per fcutum Po-iCKtif, & Juper la nceam adversus inimicum tuum fupnabit. Eccl 29, v. 16. Promittit infuper, qisdd eosvclitliberare amorte; IleemofynaJ »torteliberat. Tab. 4. Et, poftquan^ mortui fuerint, liberaturum feillosin divino judicio pollicetur: Beatus, qui intelllgit fuper egenum
&	pauperem, in dk mala liberabit eum Domi-kus. Pfalm, 40. Atque ut omnia paucis com-ple&ar, nullaeft mileriafiveinhac vita, five ia futura, contra quam eleemofyna non (it remedium lon^d potentiflimum : Conclude ekemofynam in finu pauperis, & k&c pro te exorabit ab omni malo. Eccl. 19. v. /j". Simili pror-fusranoiietleemofynam facientibus promittit omne bonum; & primo quidem illis fpon-detbona temporalia, gra^iffitms verbis eoa. teftans, eum, qui pauperum neceffitatetn fublevet, nunquam eo deventurum, ut fub-levari ab alus necefle habeat, ficuti viciffim ille, qui pauperes contemnit auxilium ipfius implorantes, eo redigetur, ut ad aliorum recurrere milericordiam , illorumque adjuva-ri auxilio compellatur: Qui dat pauperi •> non indigebit: qui defpiciet deprecantem , fujiinebii penuriam. Prev. 28.v. 27. Promittit quoque bona fpiritualia gratiffi: Qui [equitur mifericor-diam , inveniet vitam , juftitiam & gloriamt Prov 21. v. 21. Et quod adhuc plus eft; horum ipforumbonorum etiam perleveranuam L 4	pol,
pollicetur, quaeeftgratia omnium gratiarum maxima, beneficium maximum omnium beneficiorum : Eleemofyna gratiam hominis qua], pupillam confervabit Eccl. 17 v 10. 1’romic. tit pražtcritorum peccatorum veniam, & pras-lervanonem afuturis: Eleemofyna ab omni peccato Uberat. Tob.4. Promittit denique in fi-, ne vitam asternam in Paradyfo : Eleemofyni ejl, qu.tn facit invenire mi'feri cor diam , &• vitam aternam Tob. 4. Cogita itaque, obfecro, an m terra reperire fitftultitiam , quaj fimilii exiftat illi, qua avari divitcsinlaniunt, qui, cum pauxillo pecunia? omne genus bonorum temporalium juxta & aeternorum poflent fibi comparare, eligunt potius efle crudeles in fs-meripfos, urnemi/ericordes in pauperes exi-ftanr. Dicunt, aflervare fe luas divitias pro fuis neceffitatibus; fed enim, quasnam major neceffitas, quam ab omnibus tum hujus, tum alterius mundi malis fe liberare, atque SEternum inccelo pioemium lucrari? Nobilis quidam , eo quod S. Therefiaedomuusquan-dam ad fundandum Monafteriutn donaflet, motiens deinde poft duos menfes, cum confiteri non poflet, perfe&am a DEO contritionem, & quidem fi lpfius vita, quam eous-que vixerat, fpečletur planč prodigiofam in praemium &compenfationem accepit, atque ad gloriam emigravit fempiternam* ( L. Fundationum c, 15. j Militum aliquis, eo quod S.
Frau-
Francifco eleemofynam deduTec, admonitus abeodem fuit, ut find mora confdentis arbitrum quaereret, atque peračta exhomolo-gesi ad iter ieternitatis (epraspararet, qnod poft brevem temporis lapfum repentina morte fublatuseflet ingreflurus, uti revera etiam jnxta S, Bonaventura; teftimoomm evenit. Edic jam, ad quamnam neceffitatem majo-rem his alikque, quos afferre in medmm poflem, (ervtre iplorum diviti® voluiffent? hac profe&o ratione preciofum efficiebanr illud, qnod antea ne quidem hilum valuerat, firoulque in thefaurum perpetuum in coelo permutarunt illud, quo paucos intra dies eos in hac terra haud dubič mors fpoiiaflet, Age-dum paulo altius hazc omnia mentis tu$ oculis confidera , & non dubito, quin manife-fta eorundem veritate convi&us falubriora tandem ftatuas: Mitte panem tuum jupertr an. feunies aquas; quia poji tempora invenies illum, Ecci h.v. i. Non multum temporis prserer-ibit, cum tu quoque confiteberis, illud fo-lummodo&fuifle,&efle tuum,quod in fub. fidium pauperum expendifti: hachabeo, qua., cunque dedi, & totum illud, quod adhuc reliquum , ammiffum a te efle in seternum.
#
LE-
LECTIO VIII.
DE IMPEDIMENTO,
JOuod affert fduti dure cum proximo agendi ratio.
INteromnes Legislatores humanos ne quidem unicus reperitur, qui amorem proximi praeceperit, Solus DEUS extitit, qui aroabiliffimam hanc legem diligendi omnes homines homini prafcripfit, & hoc quidem tanta cum energia, ut hanc dile&ionem ipfi Sacrificio protulerit: Diligere proximum, fi-cutfeipjnm, majus efi omnibus holoc.iujlomatif>us & facrijiciis. Mure. 12. v. 23. Et ratio hujus erat; quia homo corrupta (iis naturas pondere ad ieipfum inclinatus, tantummodo fe-ipium diligit, parum interea foliatus, an etiam a!ij diligantur; cum tamen OEIIS, qui pro fuas Bonitatis exceflu , fummo homines tanquam fuas creaturas affeflu prolequitur, in i’.s amandis non velit effe folus; fed exigat inluper, ut quilibet tanquam frater diligatur ab omnibus, atque ut totus rnundusfecum ineoconfpiret, quod unicuique bene velit. Hasc lex amoris, lex ignis, fed coeleftis; Ignea Lex Deutr. 33. v. 2. primis Chriftianis tanto ierat in pretio, ut per hanc folam ab infidelibus (e Ic diftingiaerent; unde omnes fimul cor
unum
unum efle videbantur: Cor unum. rfSl.4,v.32, cui mmutiSima quavis divifio lethaiisaccidir. f^os autem ea vivimus tempora , de quibus lamentari cum Propheta debemus; quomodo obicuratum eft hoc aurum charitatis! & quomodo fiium fplendorem mutaviteommu-nitas fidelium! quomodo o&fcuratum ejl aurum; •mutatus cjl color optimus! Thren, 4, v. 1. Proximus tanquam extraneus > non veto ut fra. ter refpicitur; & ubi commodum proprium, atque naturalis propenfio lua cum face non praecedit, omnium cordatum erga feipla, tum erga alios intolerabili duritie congelata remanent, atque impietatis indicium mani-feftum oftendunt, quemadmodum Spiritus fandus nos admonet: vifcera impiorum crudelia, Prov. 12, v. 10. Haud quaquam proinde fadurummeabsreexiftitno , fi vindicare vos ab hoc errore adeo f unefto allatrem, often-dendo vobis & illius damna, & remedium.
Tria prtecepta poluit DEUS, & in quolibet ex histribus mandavit, ut proximum di-ligamus, & hujus ipfius amoris femper ampliorem menluraro affignavit. Prima Lex, fuit lex naturas omnium cordibus inlcripta, &in hac pro charitatis menlura ftatuebatur, ut ita trademus proximum, uti tradari ab siiis nos ipfi defideramus : Omnia, quacunque vultis, ut faciant vobis homines, & vos facite illis, Matt. 7. v. iz. Secunda Lex, fuit
feri-
fcripta Lex Moyfis ; & in ifta pofitum erat pro meofuracharitatis, dibgere proximum, ficut leipfum: Diliges proximum tuum ficut teipjum, Matt. n. v. 40, Tertia Lex eft Lex gratiae a Chnfto Domino promulgara, & inhaclege accrevit menfora charitatis absque menfura; cum Verbum fncarnatum illi pro regula iplummetfuum amorem prmpofuerit: Man. datum novum do vobis , ut diligatis invicem fi. cut & ego dilexi vos. Joa. 13. v. 34, Quam« obrem.fi ufque adeo cordi eftDEO amor proximi; fi fempermagishujusamorisfinesdiia-tavit; & fim novoteftamentoad ultimum usque terminum, atque ad usque non plus ultra eosdem extenderit, quanto, creditis, odio tam communem inrer Chrrftianos duritiem abominabitur ? iftud profedd non eft, habere in fe (pintum JEStl Chiifti, qui totus fuavitas eft^& dulcedo, Spiritus meus fuper mei dulcis: crov. 14. v.2,7. fed eft habere fpiri-tum infidelium *. Spiritus JEgypti in vificeribus ejus. Ifit, i9 v 3.
Atque ut magis ad fingularia veniamus, er-ga tria potiffimiim, ut egoquidem exiftimo, hominum genera Chriftiani luam hanc duritiem apertius oftendunt; nimirum erga inferiores; erga pauperes; erga illos, a quibus offenduntur.
Primo itaque duri funt erga inferiores, & pracipuč quidem erga famulos fuos; atque
ne-
netcff;rjum cft, ut divinum iliud Sapientis monitum ipfis in mentem revocetur, nefciii« cet tanquam Leo furote percitus iuisin sedibus commorentur : noli ejje in domo tuacjuaft Leoj evertens domejhcos tuos. Ec c!. 4. v. 2^. A ge jam, circahoc punčtumtemetipfum examina paululum, tuamque, quam in tra&andis famulis tuis tenes, methodum obferva, S. Martinus adhucdum Catechumenus fervum fuum ut fratrem humamffimc habuit. S. Ca-rolus Borromaeus, quando fuam Dioecefin vifitabat, ut famuli fui quietius dormirent, ad illos fub auroram excitandos ipfus fe offerebat; & fi fortč contingeret. ut eorum fta-tiones ante tempus tranfiret , laneo fufpen-foque pede ambulabat, ne fačlo tumultu quietem interturbaret. Imo etiam famuli Naamani Idololatrae eundem fuum Patrem appellabant, eo quod abeo non ut fervi, fcd "Ut filij haberentur; Pater, etfi rem grandem dixijjet tibi Vrofhtta, certe facere debueras, 4. Re13. Atqueideo, quam turpe,quam indecens jam foret, fi tu, qui Chnfiiano nomine gloriaris, nobilitatis tus gloriam in eo pofitamefTeputares, quod & verbis & fačlis operarios tuos, famulorumque tuorum gre-gestorqueas, ineosdemque insjore, quam incanes, aut equos rabie defevias ? Equis,fi curfu fatigatos vides, quiefeendi tempusde-fignas j eorundem fanitati adhibitis opportuni
nč remediis, cnaiffo b veniš noxio, aut/u. perabundante fanguinefolerter invigilas; ut conquifitis herbis refrigerentur, & nonnifi moderato labore onerentur, follicuč praecaves; O! quot famuli viverent contentififf. mi, fi pari lenitate, ficum fimili compaflio-ne a fuis Dominis tractarentur! Centurio ille, de quo S. Evangelium meminit tanto amore fervumfuura asgrotantem comple&e-batur, ut in perfona propria Redemptorem adierit & fubnufEffimis precibus, venire, & reddere ilium fanitati dignaretur, rogaverit; & ait (acer Textus, quod tanti eundem, at-quepreciofum thefaurum ae/limarit: Erat iUi p-eciofus, Lite. 7. v.z. Jam vero hodierno tempore in ver/;a eftalea, & ex Dominisnon pauci confeftim ilios Tuo čfamulitio dimittunt, quos aliquatentari sgtitudine advertunt; & ubi antiqui Chriftiani aegrotos etiam extraneos conquirebant, ut luas eosdem inaedes introducerent, usque Chriftiana chantate infervirent; hodierni Chnfiiani etiam dome. fticos ejiciunt. Ubi eft charitas ! ubi com-p-iflio! opprobria, injurias, duracaftigatio* & , cum Dominus DEUS in antiqua Lege du-ič haberi vel ipfa mancipia prohibuerit: ne affligas eum per potentiam : mei enim ftrvi funt. Lev.zy, tune male traftareChriftianumaudebis, quem facilč in ultimo judicij die te (upe-lioictn con/pjcies, Sc niutata IcenU, aflimi-
ptis-
ptisque veftimentis proprii;. tu ioferior, jlle vero& Princeps & Rex exiltet.
Major adhuc eft crudelitas, quae in pauperes exercetur, five compaffionem sisinii, five manusparcitatem attendamus. Etprofedo, 4iic elt fpiritus mundi proprius , nemini, prse-terqnam fibi (oli compati, nihil, mfiinterefle propf.um cordi habere, [ta divites illi tam acerbč a Propheta repiehenfi, adiftud tantummodo curas convertebant, ut luperbis conviviis, mollibus lettis , vinis preciosis, omnique unguentorum deiiciarumquegenere liium corpus delicatč molliierque haberetur j & propterea nullatenus unquam pauperculo compatiebantur: Ingredientespompa-tice domum Ifrael, qui dormitis in leBis eburneist & bibitis vinum in pbyalis, affluentes deliciis , <&" nihil patiebantur fuper contritione Jofepb. Amos 6. v. 6. Quodfi videant , audiantve alienae paupertatis milerias, impia illa , qua: olim fratricida Cainus effutierat, verba illorum quoque ex ore fonant; Nunquid cujlos fratris mei egofum ? Gen. 4. v. <?. Si nihii habent, nihil habeant per me licet; fi rerum penuriam patiuntur, patiantur per me licet; quis me ad ferendum ipfis auxilium obliget? nunquid panem domefticislubtraham, utex» traneos luftentem ? Tollam panes meos, quondam crudiffimus Nabal ajebat, tollam panes meos, & carnes, pecora , & dabo viris, quos
nejcio, undefmt? i Heg.zj.u. Itahodiedura non pauci non modo fuperbo fupercilid; verum etiam cum indignatione miferos a?pi. ciunt, ac fi diverfi generis hommes exifte-rent, alioque forent, qoam ipfi , ex limo Concreti: Sicut abominatio eftfuperbo humilis tasi fic execratio divitis pauper. Eccl. ij, c 24, Leo ccseteraferoeiffimum anima!, oblato pabulo fatiatus rabiem deponit, pacatu que incedit; iftivero, quanto copiofiusboois temporalibus infarti funt, eo truculentius ferociunt; nempe, quo remotiores a periculo ia has miferias labendi fe fe exifhmant, tantd minus ad iilis compatiendum inducunt animum , quos ia easdem jam recidiffe confpi-ciunt.
Quodfi proinde tam durus eft animus , quomodo poffibiie fit, ut non manus quoque fic cenaciflima. Dicit Atiftoteles , pinguiores minus effe facundos , eo quod onuiera cibum in alimentum proprium convertant; id ipfurn frequenter hic quoque contingit, ut di. tiores minus eleemotyaaj in pauperesdiftri-buant, quam illi,qui mediocrisfintfortuna*; quia omnia in proprium augmentum convertunt, ac fi foli proprid hanc terram incolerent i quemadmodum ipfis Propheta in faciem exprobrat: Nunquid habitabitis vos foli in medio terra? Ifa jw.4. An mundum in ve-itri tantummodo gratiam conditum tffe arbitra-
tramini? Atque ideo , quis fufficienter jam queat comprehendere, quantum ifthrec durities Chriftianae ProfelEonis fundamento contrarietur ? & tamen in hac fola tota temporum noftrorum perverfitas non terminatur, in quibus, qui aded durus, immitisque eft in pauperes, a quibus nihil unquam mali fuftinuit; quam durus erga illos exifter, a quibus qualicunque demum injuria fueritla-ceffitus!
Si Chriftianam communitatem luftrare ocul6 volueritis, ejusmodi delicatis hominibus plenam deprehendetis , qui minimam, quamvis injuriam gtaviflime fentiunt, concc-ptamque iracundiam quam diutiffimč confer-vant, & ob leviffimum quodvis damnum fu« perabundantem fatisfa&ionem depofcunt. Memoris proditum eft de infantulo quodam, quem natum fuiffe fine offibus ajunt, & aded tenerum, ut butyri inftar mollis exifteret; unde continuo, ne moreretur, in cubiculo, ubi continuus calor, retineri debebat,- quan-quara adhibitis etiam hisce induftnis vitam haberet florum, qui nafcunturlubauroram, iub vefperum autem rurfum denafeuntur. Ita prorlus fe habent multi ž Chriftianis, quili-cdt hastedes fint & nominis, & exemplorum San&orum illorum Martyrum qui crudelitatem tormentorum & immanem carnificum fuorura ferociam virili patientia fatigarunt} M	ni*
nihilominus ab illorura fa£Hs omnino degeneres, propter unicum verbulum, propter levem etiam jocum, propter unicum , qui fortefortuito proximi ore excidit, non nihil pungentem terminum , repente injuriofa er« ga offendentem erumpunt in di&eria, atque confeftim vindičtam meditantur. Non io« quimur hic de ilio hominum genere, qui pra»-ftare obedientiam mundo, & negare eandem Evangelio fibi gloriae ducunt; fed de illis jam loquimur, qui veros leeffeChriftianos profi. tentur; atque inter hos etiam quam paucos invenire eft, qui, poftquam nihil fe velle reddere mali offendeutibus affirmarunt, non ii« cere fibi arbitrentur, femper oblata quavis oc-cafione pro libitu eosdem reprehendere, gaudere eorundem infortuniis, atque ad iftorura afpedlum femetipfos confolari dicendo, quod lui locojuftam Divina Nemefis ab illisvindi-čtam popofcerit ? & vero, dummodo ilia iracundis flamma, quae tam fubuo faciieque Iliorum in cprdibus exardefeit, brevi iterum žkardere , & emittere fumum defifteret: fed enim, non raro evenire contrarium videmus; i cum tempus quod eorum mederi indignatione deberet, eandem magis exafperet, iraque vertatur in odium , quod ira quasdam eft inveterata. Divina Clementia veftrumanimum coftodiat, ut ne unquam fimili paffionearro-i | datur, eo quod, ficutiille, cui unquam ct oJ |
CO;
codillus fuos dentes infixit, fortd nunquam fanitatetn recuperabit: Quod dentibus laceravit, nunquamfanatur, (Plin.) Ifthtec averfio fempercumiisvivet &non morietur, ne qui« dem quando ipfi mortui fuerint; quia eandem filiis luis & confaugnineis pro hseredita« te reJinquent: ita, ut etiam ipfi cum indura< to corde in alterum mundum fint migraturi: Defcenderunt in profundum quaji lapis. Exod. 15.
DAMNUM,
cyued affert faluti tfth&c durities,
DAmnum iftud mamfeftd apparebit , fi irrefragabilem quandam Evangelij veri, tatem exponamus,- quae non eftalia, quam quddmenlura noftrae ntifericordis erga proximum, futura fit meniura mifericordiae DEI erga nos iptos. In omnibus aliis virtutibus fc nobis DEUS tanquam ideam proponit , 8c graviflimis verbis nobis inculcat: EjlotcfanBi, quia egofandusfum, Ltv. 19. v.z. Et Incarna-ta Sapientia magno quoq ie verborum pondere nos adhortatur Matt. 11. v lp.difciteUme^ quia mitisfum, & humilis corde. At vero ubi de mifencordia agirur, invertitur hic ordo, iir ait S. Petrus Chryfologus, ndsque ipios DEUS vult eflequafi prototypon, noftraque jnifericordiaHuam conformare ♦ Ordo invertitur t utDEU$f«3anojlra imitetur, Qua pro-M a	ptet
WB( igo j®»
ptermiChnftiane, pergit dicere Vir /ančtus, tu ipletibimenfura pofitusesDivinajin remi-lericordia : Homo, tutibi Mifericordia fadut esmenfura; & quantam defideras, ut in te DElls mifericordiam operetur, tanta tu modo piet3te in proximos utare, &eftofecurus: Quantum quaris Mifericordia, fac tantum j iti tee/l indulgentia jut j tutibi remijftonis auBoret conjlitutus Dubitas forfitan, annonperni-tniam haac dičia efle auXefin credere quis pof. fit? fed mentem adverte, &facilčfacri Evangelij Codex omne tibi dubium eximet: Dimittite , & dimittemini j date , dabitur vobis j eddem quippe menfurd ^ qua tnenft fueritis, remetietur vobis. Luc. 6. tr. 38. Quibusnam terminis magis fignificantibus verba fu a Divina roborare atnabiliflimus Redemptor potuiflet? quibusnam vocibus magis exprefsis iftam nobis manifeftare veritatem valuiflet ? Ignofcite, inquit Divinus Magifter, veniam date perfe-quentibusvos; &viaffim cgoveftra vobis debita condonabo; extendite manus ad fuble-vandam proximi miferiam , atque ad avertendam veftram ego meas extendam, & certi efto. te, Divinam meam Providentiam firmiffimd ftatuiffe in gubernandis hominibus eum in modum procedere, quem illi inter femetipfos obfervarint. Quapropter quid facere DEUM exiftimatis, quando permittit, ut aliqua vos quispiam injuria Jaceflat? lumcuutn vobis be-
«ej
neficium confert; quia fuas gratis davim vedriš manibus offert, & dicit: accipe ranrum de meo, quantum dare vis de tuo, SeremiflTo debiti a te concefla tuo proximo, fit remiflio debitorum tibi fa&a a tuo Domino. Et ru in« terea in lamenta erumpis, in iras & furores exfurgis, &acceptas injuriae gravitatem exaggeras, illius loco, quod ad tuam ignoran-tiam animum refle&as, dicasque: Quare cow* trijiatus incedo, dum affligit me inimicus ? Pfalmt 48, Cur mceftusingredior propter injurias, quibus affe&us lum , aut adhucdum afficior abadverfariomeo? fi bono pacatoque animo condonavero , nunquid fecurus fum , quod niea mihi peccata DEUS fit dimiffurus ? Ita planšeft; & tamen illius loco, quodoptatif-fimam hanc occafionem arripias , atque Divinas Mifericordue aerarium ingrediaris , pre-ciofiffitcosque exinde thefauros depromas, infana phrenefi , elavem , qusead hos tibi januam aperiret, abjicis. Verum ne hic quidem tuae dementia' finis; fed infuper dum Divina; tibimet pietatis portam obferas alteram illam ditttiftx juftitiae aperis, & provocato exindefcelerum tuorum Judice, illorum debitorum memoriam renovas , qua; haud dubid, fi tua infania abfuiflet, perpetuo in oblivionis profundo jacuiflent! Jam vero, an inimicorum aliquis tibi majus inferre damnum valeret, cum totus infernus tuam in perni-M 3	ciem
«BC 182 )%*&
ciem emiflostam magno te afficere nialo noa pofler? Qnid juvat, fi tuas plagas obliges dicendi , nihil te mali tuo adver/ario optate, (ed ei tantummodo loqui non velle ? bene habet* ecce! DEUS tibi paria rependit, non loqui vult amplius ad cor tuum, nec tuis precibus refpondere : DEUS conftituit tibi regulam in debitore tuo $ quod facies > ipfefaciet: ponderosi ait S. Auguftinus, ferm. 15. de Verbis Do-mini. Sed enim , ingratus eft, reponis mihi, infamis, & haudquaquam talis, qui veniam plenam mereatur; veium &tu quoque a DEO ingratus diceris , indignusque , cui plenam debitorum remiffionem largiatur. Si jgnofcoilii, fi amicis eundem oculis intuear, perget ille inimicos nutrire fpiritus, & im pada de novo injuria vulnus vulneri iuperad-det. Ita pariter dicet Dominus: fi veniam ei concedo, fi beneficia confero, mea bonitate , meis beneficiis tanqusm mali incentivo ad relapfum abutetur Eft intolerabilis, non poffuni amplius, non pofTunu ld ipfuoi DEUS quoque dicet, & jure quidem longd squiore, atque ob rationesinfinities graviores : Non poterat ultrh portare Dominus. Interit» commendabis te DEO tuo, & ille fuas aures occludet, ut tua lufpiria non audiat: confiteberis, fed confeflio tua ad confirmanda tua peccata, n on vero abolenda defcrviet; aufolverisa facerdote, qui cordis tui arcana
non
non introfpicit; haudquaquam autem fiipre-mus te pariter Judex ablolvet: Qui vindicari vult, a Domino inveniet vindtBam, & pecca. ttim illius fervans ferva&tt. Eccl. zS. v. 11. Ut quid igitur tot replicas ? ut quid tot rationes ? ut quid tot difficultates? vultisne DEI nui e-ricordiam ?fi non velitis, exaudiemini. Qyodfi autem anhelo eandem animo fulpiretis, proximo veftro cordis penetralia panditote, ma-trisque inftar cum illo agite, quse filiorum fuorum defe&us abfcondit, excuiat, iisdčrn-que animum addit, fa&as moltftias oblivifci-tur, bonum pro malo rependit: Te indicem facit DEUS tn condonatione tuorum criminum » fipr&ter veniam datam. etiam eum pro amico ha~ bebis, eodem modo DEUS erga te afficietur; Ita vobis facrofančlas Evangelij do&rina: fubni-Xus S. joannesChryfoftoraus promittit.
Poftquam hanc Divins Msfericotdiae regulam applicaftis veftras mifericordis erga illos, qui vos offendunt, eandem jam applicate ve-ftrae mifericordise erga egenos, quandoquidem DEUS eandem uttiusque habeat rationem : Koli avertere faciem tuam ab uUo paupere, ut non avertatur d te facies Domini. Tob.4. v. 7. Spiritus fandus eft , qui hic loquitur : non prascipit, ut omni pauperi eleemofynam porrigatis-, fieri namque poteft, utveflra vobis fortuna non permittat, ut toties manum ve-ftrara aperiatis; fed jubet, ut eorum miferiis M 4	be-
benevoloaffe£tu compatiamini, ut benigno) eosdem oculo afpiciatis, ut faltem verbis promptum ad ferendas fuppetias animum fpi-rantibus,eis folatium aipergatis, & DEUS hanc vobis charitatemcompenfabit, fed cum fcenore ipfius immenfae libertati conveniente; cum ibi efle avaritia non queat, ubi egeftasef-fe non poteft: Qui mifereturpauperis, beatus erit, l‘rov. 4. v. 11.
Denique hanc ipfam regulam cuilibet pro-ximoapplicate, quem fi benigne habueritis, benignd vos quoque benigniffimum Numen habebit. Nolite judicare, dr non judicabimini, nolite condemnare, & non condemnabimini. Luc. 6. v.3<s.apettč vobis dicit Judex vefter Divinus. Sicuti 6 contrario, fi erga proximum veftrum rigore utemini, nihil quoque ab ipfo hoc Judice, nifi rigorem exfpe&ate; ab aeterno quippe Decretorum Divinorum adamanti incifum eft, illum absque mifericor-dia judicatum iri, qui milericorsin proximos non extiterit: Judicium fine mi fer icor dia ei, qui nonfecerit mifericordiam. Jat.z.v. 13.
REMEDIUM
Ad tollendam hanc duritiem.
PRimum hic remedium , ficuti alibi, eft devota Oratio, qua fupplices ad DEUM recurratis, ut cor veftrum emolliat, debitam-
que
que erga proximos charitatem eiinftillet.Nul-! lum eft tam clarnm asternae Prsdeftmatioms fignuro , quam ifthaec teneritudo chantatis. Omnes pradeftinati^ Propheta filijolei nuncupantur : Filij olei , Zach, 4, v. 14. nempe propter illam compafiioneni , propter illam benevolentiam, propter iiiam benignitatem, quam in feipfis confervant, & fuo tempore erga aliorum miferiascommonftrant, E contrario illa cordis durities tum in verbis, tum in vultu oftenfa, & mundi afleclis adeo propria > charafterquidam eft oppidd manifeftus seternjg reprobationis : Cor durumhabebitmale in novijfmo. Eccl, 3. c, 27, Vos proinde, fi in votis vobis eft, veftram falutem in tuto reponere, inftanter ad Divinam Clementiam fufpirate, ut amoto corde faxeo, cor vobis carneum largiatur, illaque teneritudine ve-ftra mitefeere vifcera faciat, quae ipfius elefios a reprobis diftinguit: Induite vos, ftcuti elecii DEI i [anfti & dile&ivifcera mifericordia, benignitatem , humilitatem ; [upportantes invicem & donantes invicem, & donantes vobis, fi quis adversiisaliyuem babet querelam. Colof^.v. 12.
Secundum remedium eft, proximi infifte* re pedibus, ut folemus dicere: Intellige, qua, funt proximi tui, ex te ipfo, Eccl. 31. v. 1i. Con-fideraitaque, qudd,ficutitu modo Dominus es, & illi famuli; tudives, & ilii pauperculi; ita viciffim fieri potuiflet, ut illidiviths abun-M 5	da.
darent, teinterim cum paupertate ludante; utillihunc ipfum, quem tu modo tenes, dignitatis gradum occuparent, te interim ad ab-ječfcam famulorum conditionem deprels6; 8c {iquidem ita contigiffet, qua ratione, obfe. ero , tra&ari abaliis defiderares? an elato fu-percilio, & reprehenfionibas, an dira tyrannide ac repulfa; an vero omni genere beneficentia & charitatis ? Quam igitur ob rationem non tu quoque exinde cum proximo agendi methodum arripis, quam ramen non modd Chriftianafides, fed vel ipfa etiam natura te docet?
Tertium remedium erit, quod fequitur. Omnibus nobis in /aero Bjptifmate donum omnino infigne Divina Bonitas largitur, cum aniros noftrse habitus trium virtutum Theologicarum infundat, fidei . fpei , charitatis; vi quorum dein has i pias virtutes Divinas valeamus exercere: verum potior Chriftiano-rum pars h$c talenta otiofa retinet, & quandoque fubtanto vinorum cumulo fepelit, ut in medio tam grandis thelauri paupertate marcelcat: Tbefaurus invifus,qua utilitas? Eccl. 41. v. 17. Affuefce jam tam grande hoc capitale ritč impendere, & praecipuž quidem jn finem illum, quem in praefentiarum intento digito monftramus, quique non eft alius, quam bene tračtare proximum; quodurfiat, primo fidem applica. Fides te docebit in pro-
ximis tuis, & quidem ir» paupčribus longd vi-vaciffimd Chriftum J ESUM intueri. Duo hominum genera amabiliffimus Redemptor reliquit, qui fuam in mundo perfonam reprslen-tarent, fuperiores nimirum, & pauperes. De fu perioribus dixit: Qui vos audit, me audit,& qui vos[pernitmiJpernit, Lue, io. v. 16. Simili modo de pauperibus fuam mentem aperuit, atque edixit, tam bonum illud, quam malum, quo egeni afficiuntur, haud quaquam in iftis fubfiftere, led in propriam fuam perfonam redundare. Quod uni ex minimis meis fecijlis , mihi fecijlis. Matth. 2$. v. 40, Jam, Ut DEUM in fuperioribusagnofcamus, fuf-ficit fides communis; at vero, ut DEUM in pauperibus intueamur, fides felečta requiritur , quas štransverfo illos centones penetrer, quibus involuti ingrediuntur , atque fub iisdem latentem Numinis Majeftatem exhibeat: Beatus qui intelligit fuper egenum & pauperem, tjal. 40, Hžec fides effecit, ut Roberrus Fran-Cias Rex, quocunque five equo, five curru veftus proficifceretur, mille femper pauperibus ftipatus, eosdem fuam cuftodiam appellaret. Haec fides in caula fuit, quod Joan-nes Alexandri® Patriarcha mendicos , fuos Dominos nuncuparit. Haec fides eo deduxit S. Margarittam, & S Hedwigam , hanc Poloniae, illam Scotiae Reginam, ut proftra. tse in genua illis infer virent, pedum fordes ablue-
luerent, & putidiseorundem vulneribus he. roicum ofculum infigerent. Hsec fides S. Paulinum, S.Seraphionem, S. Petrum Telonarium eo permovit, ut feipfos in mancipia divenderent, quo per fe totos, & modo omnj pdffibili proximorum neceffiratibus fuccurre» rent: & hac fides, quia ufque adeo defecit noftris temporibus, 'deo plerumque pauperes find fubfidio, fioč folatio deftituuncur.
Secundd applica fpem. Aut renuntiemus S. BaptifmoneceflTura eft,& fidem divinis pro-miffionibus deaegemus, aut extremam no-ftram dementiam fateamur oportet, quod , cum proximis mifericordiam exhibendo adeo facili negotio asternam confequi lalutem pof. femus, hocipfum tamen exequinegligamus, noftri potius, quam aliorum mimici. Finge parumper animo, Divinam Bonitatem nitidam & cui nihil adhucdum infcnptum fit, chartam de coelo tibi porrigere, ac dicere: fcribe & nora in hoc folio, quidquid a me boni defideras, five deinde animam illud, five corpus concernat, & fidem meam divinam oppignero, quod conceflurus. fim certiffimd quantumcunque in illa petieris, dummodo animas tuae faluti non adverfetur: quid boni, amabo, coelefti huic folio infcripturus efies? Ecce autem ! nullosne pauperes & nudos tua in regione agnofcis? nullos famelicos, infirmos } captivos , ignorantes , ingratos
pr£
prae oculis habes ; omnes ifti funt quaedam charta, cui infcribere debes bonum illud, quod impetrare a DEO defideras, fublevando indigentiam, compatiendo eorundem mife. riisj illos vifitand6 atque inftruendo, tuam pro ipfis fidem oppignerando, greflus, verba , & quidquid ex opibus fuperfluuro eft in illorum emolumenta convertendo : & tu fatali fopore ligatus noxias hic moras ne&is, atque occafionem ad colligendos tibi thefauros perpetuos aded opportunam tranfire absque fručtu permittis ? Pudsne, te quidquam damni pafTurum, aut redigendum ad incitas, fi pauxillum terra; expendis, ut totum coelum acquiras? nimiumne tibi videtur, pauculos nummos erogare, uc regnum tibi fempiter-numcompares? an non fatis compenfatum fcfle arbitraris panis tui ftuftulum pofleffione bonorum omnium, quffivelipfe DEllS poffi-det ? num te magni quidpiampraeltare pauperi exiftimas; cum dare eidem eleemofynam proprii nihil (it aliud, quam dare illam tibi-metipfi? Audiconfilium S. Petri Chryfologi planč divinum , qui ita dicit; Da pauperi ter. ram, ut accipias calum ? da nummum, ut accipias regnum i dt. micam, ut accipias totum j dd pauperi, ut dos tibi, Serm. 8. Agedum igitur ambabus, iit dicere folemus , manibus tam falubreconfilium prehende; omni ftudi6 fa-tage, ut tantum benevolenu« atque auxiiij
pro-
prosimo tuo exhibeas, quantum tui tibi condicio flatus permittit; aflifte iis, atque eorundem operam tu6 fubfidio fuffulci, qui proximorum tuorum promovere commoda per-niifliones facras , aut alia pietatis exercitia contendunt; & fi aliter non potes, faitcm e longinquo tuis orationibus illos adjuva, quibus ferre auxilium praefentibus non potes, & fi aliquando fupremura ad Tribunal vocatus fueris, Divinaque Juftitia debitorum tuoruni folutionemexpofcerir, illa exhibe, quae pauperibus diftfibuifti, & Jalvuseris: Efto mife-ricors,	eris tu velut filius AltiJJitni obediens,
& mifereiitur tui magis, quam Mater. EccL 4. v. 11. Nifi Scriptura Divina intereat, tua perire caufa no?! poteft.
Ultimd tandem charitatem applica. Ex omnibus tuis propofitis ad falvsrsdaro animam ptimum iit oportet, amare DEUM fu-peromnia bona, sftimare fuper omnia bona Divinam ipfius amicitiam ; fummfique ftudid fan&iflimam ipfius Legem oblervare, ucipfi placeas. Ex omnibus mandatis Divinis hoc eft primum, vita & meritum omnium reliquorum , & fi huic quispiam obedienriam non prasftet , melius foret, fi non effet 8e nunquam fuiffet in hoc mundo : Maximum ac primum mandatum ; Diiigos Dominum DEUM tuum. Firma igitur tibi voluntas in-eft DEUM amandi i atque fi ita eft, hoc ipfo
etiam
etiam fixum tatumque amare proximum; duo namque ifthsc praecepta feparari fe nunquam, patiuntur; duoramifunt, fed qui ex unaea-demque radice aflurgunt; funt duo rivi, fed qui ex uno eodemque fonte defeendunt: dao funt ačhis, fed qui procedunt ex uno eodemque habitu, ex uno eodemque motivo charitatis,quffiamat DEUM propter feipfum, &amat proximum ex amore DEI. Hocman. datum habemus a DEO, ut, qui diligit DEUM3 diligat & fratrem fuum. i, Joa. 4. Fidelis Ipon-fa non luum tantummodo fponfum diligit, fed pariter illud diligit, quod ad ipfum pertinet ; amat ipfius famulos, amatipfius bona, & veladfolum imaginis ipfius alpečtum amore languefcit. Ita omnino anima , fi fidelis eft in amando DEO fuo, amat cum ipfo omnia, quaa ipfius funt, & fpeciali affečius teneritudine in proximum afficitur , qui eum confiderat non iolum tanquam opus Divinarum ipfius manuum , fed infuper etiam tanquam expreffam lui Creatoris imaginem, tanquam infignem gloriofi lui Redemptoris praedam, tanquam fpeculum animatum, ex quo Divinae Majeftati gloria per omnia faecula duratura fuccrefcet.
Quare, ut totum id, quod ha&enus in hoc ultimo remediodiximus, ad praxin deducamus : quandocunque tibi juvandi proximum tuum occafio offertur, apprehende illam tanquam
quam thefaurum , atquein fratrem tuum in-tuens, ecce! dictibimetipfi, ecce! Vicarium Chrifli Domini, Locumtenentcm Ipfius Ma-jeftatis , Ejusdem A&orem , Perfonam,cui ceffit DEUS omnes obligationes, quibus me obftri£him fibi habet Divina Juftitia propter mea peccata ; & omnes obligationes , quibus obftringor Divin® Mifericordise propter infinita beneficia quae aut hucusque jam prs. ftitit, aut praedanda mihi in perpetuum defi-gnavit. Deinde ut altius adhuc fuccenfi ardoris flamma exardefear, in mentem revoca magnifica DEI promifla ad illum fpe&antia, ; qui fratres fuos dilexerit; fiquidem bonum non eft, nec in terra, nec in cceio , nec in ! tempore , nec in seternitate , quod DEUS j milericordibus non promiferit. Pra: omnibus autem operationes tuas in commodum aliorum ponendas Divini amoris exercitio anima; gaude ex animo, quod DEO tuo fer-viendi in proximo , placendi tuo Creatori, ipfius in mifericordiam propenfilfimo genio opere mifericordise obviandi , Divinumque ejusdem guftum obleftandi nadius fis occa-fionem: hacrationenihil parvum, nihil vile in ačiionibus tuis apparebit, cum iisdem precium additurus fis, immenfum his tribus virtutibus, fidefcilicet, fpe, & charitate , quse uniunt nos DEO, fan&am efficiunt animam noftram >atque in hac terra ad vitam illam
lon-
longč fortunatiffimam nos difponunt, quas nunquam mortem vidtbit in coelo , ubi omnes nos invicem amaturi fumus fine fine, ubi omnes erimus cor unum & anima una m omnia fecula.
LECTIO IX.
DE IMPEDIMENTO,
Jj)uod affert faluti exiguus DEI timor. Avis onere fimul, & velo inftrufla fitt
neceffum eft ; hoc quidem, ut eo promptius luo in itinere promoveatur; 1II6 vero» ne ventorum impetu fubverla aquarum pro» cellis hauriatur. Ita omnino ie re habet cum anima noftra: fpeopus habet, urprogrediatur ; fpes namque initium eft fortitudinis ad Chriftianč vivendum adeo neceflaris; at uon minus timore inftručta fit oportet; urpote qui folus tantis in difcriminibus reddere fecu-ram poffit: Qui cavet laqueos, fecurus erit frovt ii, v. 15-. Quam igitur piaepofteram dicani illorum navigandi artem, qui peccatis immer-ficumfint, fola fpei anchora confifi emerfu-ros le confidunt, nulla timoris Domini habita ratione? ignorant ptofe<3d, quod Santti omnes adeo probč intellexerunt, mali nimirum hoc efle inventum aoemonis , qui venatorum fraudes imitatur, tutaque illis omnia
N
tam
ig-rarrrrn»-. i»mi . trn   ■mmmm, ■ —- .	, - ... ir.m—i 11 1«
tam diu promittit, dum veluti fcras lubdolž circumventos in mortem inducat : immittit fecuritatem, ut immittat perditionem. Qii;d mitu 115 igitur, tam multos naufragari quoti, die, nunc quidem incurrendo culpam; pau. 16 pdft autem, nifi timere Dominum didicerint, poenam fempiternam? Atque ideo, fi impedimenti hujus * nimia?inquam prsfiden-tias mala detegamus , quo aptis in tempore remediis ei occurramus, opera; nos precium fačturos exiflimo.
Duas autem hic timoris fpecies diftingul poffunt. Alius enim timor eft , qui ex ipe nafeitut, dum culpa ex metu poenas devita» cur; alius, quemcharitasgenerat) cum culpa propter feipfam > & pcena non nifi culpa; intuitu odio habetur. Primus timor incipientium, fecundus perfečtorum eft proprius. Mihi hic propofitum non eft de hoc fecundo, ied de primo illo, imo de eo potius timore loqui, qui mixtus quodammodo ex utroque» magis tamen ad primum accedit, & initialis appellatur.
Hoc jam pofito,qui orbis, qualis hodie eft, Chtiftiam faciem penitius nonnihil mentis lux oculis intuetur, fecumque perpendit» quam exiguum & pene nullum reperire fit timorem Domini, qui fieri poterit, ut, nifi ratione omni, aut fide fit deftitutus, toto ani-tno non cohonelcat, cum tantam ubique Ii-
berrimd peccandi licentiam videat,acfiDEO ad pungenda crimina nec facultas» nec brachium fu p pe ceret ? nunquid iis (e vivere temporibus fibi videbitur, qua? jam dudumdete-ftatuseft Huffeus Princcps? dum ita conqueritur : Quafi nihil pojjet facere Omnipotens, ajii« mahrnt eum. Job, 21. v. 1? Probrum.' heu! Regi Scenico, quanto plus honoris exhibe« tur, quam cceli terraeque Domino Immortali! & quanto minore libertate vilifilmum quemvis fervulum offendere fuftineret quispiam, qudmqua hodie DEUS Dominantium Dominus impetitur! Hoc (altem certiffimum eft, fi viiiffimusquispiam in hoc orbe homuncio offendatur* non eo eum ex capite ofFen. dii quia bonus eft; folus DEUS tam praefra-fta audaciH offenditur» quia ex infinita fua Bonitate veniam largitur •, & ideo tantum eorum invenire eft numerum * qui modis eundem adeo indignis tra&are non fubverentur, qnia Optimum > & fi injuriis afficitur, ad dandam veniam proptiffimum fibi imaginantur« Quid curat pars major mortalium etiam Chri-ftianorum , favent&nne fibi fuis in negotiis DEUM habeant, an adverfantem ? & quae tandem in plerisque magni timoris indicia notantur , fi graviflimis DEUM injuriis ad jnftara iracundum proyocSrint ? ridetur , ut priils, pacatd, quieteque fomnuscapitur, utpntis» & nihil, quam antea minus genio indulgetur, N 3	Cru»
Crudeles iilos Jolephi aegyptiaci fraties imitantur homines hujusmodi, qui (ut Gen, 37, legere eft) inftigante invidia demifso in puteum ut inibi fame periret, innocenti fraterculo, in eiusdem puteo confedere, &, quafi nihil mali feciffent, jucundis fefetpuiis refecerunt. Affero ego, faHara ifthancfecurita-tem, temerariam hanc jucunditatem cau/am fi non unicam, certd ^fle praecipuam , ob quam tanta Chriftianorum multitudo inferorum flammis adjudicetur: id quod plunbus s clanusque demonftratum eo,
DAMNUM,
£)uod oritur ex tali timoris Domini defc£htt
DAmna, quibus peffima hasc fecuritas ani. mastfficit, ad duo ptaecipuč capita reducuntur , qui peccator eft , mfi timorem Dommi didicerit, peccata non deferet. Qui juftus eft, absque timore fua in juftitia non perfeverabit. An plura dici valeant, & quae fortius ad hujus vitij deteftationem te permoveant ,qu£im fi dicatur, iliud aeternae tuae fa!u-tis & principio, &progreffui, & complemento d diametro opponi ?
Igitur incauta haec fecuritas (alutis principio adverfatur; quippe , qui peccator eft , fi-rž ifthoc timore peccator efie non definet: Spiritu S, apercd pronuntiante: Qui [me timore
•Q4W 197 DS»
Ul' 11....1 —■>■■■■ '	'	 —.......——m ■ ii—— .rmwi m
reejt, non poterit jujlificari. Eccl. i. v. 28. id# q uod & ratio mamrefta confirmat; agite enim, quo ex fonte hunc icacurire timoris defe&um exiftimatis ? fi S. Thomas credimus ( 2.2. .Q_, 126.a. i.) exluperbia fimul, & ftultitia na-jf< itur. Prima enim mald fecuros , nihilque fibi mtrurntes ufqueaded excoecat, ut infernum haudquaquam pro feefle paraturo exifti-ment, asflimant iemttipfos in corde fuo tan-quam rem nekio, cujus tandem precij, aeque adeo perfuadere fibi nuliatenus poflunt, DEUM ad perfona? fuae dignitatem nihil attendere tametfi intentata feveritate in alios utatur, in fe quoque admiffos exceffus aequali rigore vindicare: quisque feliciffimum illum fe fore autumat, cui (oli ex profligata acie fupetfliti recurrere domum, &nunciare ftragem licebit: Tanquam qui evaferit in die belli. Eccl. 40. Et etiarofi jam quafi penitus in ftygij illius Leonis faucibus haereant, quiete inibi , & absque ullotimotis motu morantur, quafi certiexifterent, inde fe absque ullo damno evafuros: Quomodo fi eruat Pajlorde ore Leonis duo crura, aut extremum auricula„ Amos 3. v. jz. Jam verd, quaenam difpofitio reperiri queat gratia divinae magis contraria, fine qua tamen impoffibile eft lalutis noftras opus inchoare ? Quiprtfumit, inquit Tertullianus , fuperMt: prafumptio inverecundia por• tioejl. (de cultufam.) Et hi montes fuperbš N 3	esu
#*B(
O. . > ■ »'-'«■ni-rrr, -rim« -  — -r..."     -- 'i »u l.l
capita attollentes, fceeundandos k crtdanr | ccelelbliquoreiltius gratiae, quae noti nifi humiles fe le demitrennum valles irrigare cen-fuevit ? non knt, mihi credite, non lunt ifti x quosbenevold DEUS oculo rdpicitj audite enim , Ad quem refficiam, nifi odpauperculum , & trementem ferm»ne$ meos ? If. 66. v. z.
Sed dementia quoque impedit, qod minus ad converfionem dilpofiti fini hujusmodi peccatores adeo temerarij. Stupidi lunt illotum populorum itiftar, de qnibus ait Ariftoteies C 3. Eth. 70 quod propter luam ftultitiaro nihil , ne quidem cadentia de coelo fulmina per-timefcant * propter fiultitiam nihil timent. Ita ifti imperterritd anim6 omnibus Divinae Jufti-tis fulminibus remerd obviam procedunt; Divina illa, qu$ abyflus lunt inlcrutabilis, ju« dicia oon metuunt; ad terrifica, quae in dies Divinam Juftitiam expofcere a peccatoribus conlpiciunt, fupplicia immoti penitus, ac fi innoceotiffimiforent, fubfiftunt; atquchaec omnia oh defečlum fensus &confiderationis: Sunt impij, ait Dominus per os Regis fapien-tiflimi, funt impij, quia ita fecuri funt, quaji juflorumfaBa habeant, fed fr hoc vanijfimum efi. fe judicio, Eccl. 18 v. 14. Qua igitur ratione £ via lua mala converti ad Dominum poterunt infenfati hujusmodi, cum Divina Clementia ad convertendos peccatores alio communiter medio uti non folcat, quam ut falubri hor-
r o-
fore lilorum corda concutiat , propinqua; mortis h«ram terribilem , rigorem Divini Judicij, poe iarum infernalium aeternitatem, aliasque hujusmodi veritates ob oculos ponendo, qua? loia? hadeuus induratos antea pocmrentium omnium animos ad fanioracon-fiiia, adlaluns lemiram reduxerunt? Timon vocamur, ait S, Bernardus, amore jujlificamur, Viddtine aliquando, quid fieri foleat, fi Princeps aliquis lolenni cum pompa quoddam templum ingreditur ? Priusquam ille ex Aula fua moveat, pracurrir, qui illo ipfo in templo preciofum lubiellium pr^paret; atque hoc judicium eft, ex quo brevi venturum principem omnes concludunt j feciis fi accidat, fi priih ejusmodi famulus templum non fubeat, nemo quisquam £ populo invenitur, qui venturum Principem fibi perfuadeat, Ec~ ce! hociplurnin cafu noftro contingit, timor praieedit amorem juftiti«, ut Dominum fer» vus: limor pr&cedit, [equitur jufiificatio; verba funt Dočtoris Melliflui.' Pro indubitato proinde habeto , haud quaquam priiis cordi peccatoris folem oriturum juftitiae, quam timoris aurora praecedent, Ita S, Auguftinus in iis obfervat, qui fuo tempore abjurati idololatria ad fidem Chriflianam rranfierunt, ra-riffimč, imo nunquam contigifle, ut alio mo-tivo, quam DEI timore moverentur: B^arijfu vic accidit, imd verd nunquam, ut quisquam
N *	w-
veniat volens jieri Chrijlianas, cjui non fit aliquo DEI timorepercttlfus. ( tr. 9. inEpiJl.Joan.) UC adfd jure «sentiifimo timor & giacia duo ge-melit queant appellari; Timor Domini cum fidelibus in vulva concreatusejl. Prov. 28, Quodfi tamen credere prajfuaspieris , incipere absque timore te pofle asternae tus falutis opus; quotandem fundamento perfuadere tibi poteris, teperfeverantemfuturum, atque illud ipfum falutis opus timore deftitutum ad perfectionem dedu&urum ? plurimum certč & fides repugnat & ratio. Quodfienim timor Domini fundamentum eft totius fpirituaiis sedtficij: Initium Sapientia timor Domini. Eccl. j,v. ič.manifeftum profe&d eft, fine illocx-celfe hujus fabricae non foium prima poni fundamenta , fed promoveri quoque, & ne-ceflaria ad perfeverantiam folidan firmitudine nonpoffe, Atque inde eft, quod, poftquam fapiens timorem initium fapientiae vocavit, eundem paulo poli coronam appellet: Coro-na fapientia timor Domini- Eccl. 22. timor quippe ad omnia utilis eft, dat principium virtutibus , iisdem perfeverantiam & perfe&ionem contribuit. Unde merito dixit Dodor Mellifluus : In veritate didici nihil &que efficax ad gratiam promerendam, retinendam, recuperandam, qudmfiin omni tempore inveniaris coram DEO, non altum fapere, fed timere. ( Serm, $4. in Cani) Manifefta hic infuper eft ratio; fi-
qui-
quidem qui umet, periculis fe fubtrahit: Qui timet, cavet, ne iterum peccet, ( Aug. tr. <?. in Epift. Jocis ) Etč contrario, qui vacuum hoc timore animum circumfert, in medio diicri-nmmm ambulat, & in omne genus peccatorum prolabendi prriculofe exponit: Quipr&-fumit, minus veretur, miniis prae avet, filis periclitatur. ( Tertul. de cultu f<sm. c.v.~) Videtis hoc claič in quadam civitate, quando terrae motu quaflatur, & quando terra prius commotarurlum quiefcit. Qiiamdiuhorrendum inter mugitum flučtuans terra moenibus juxta & hominibus interitum comminatur, nihil nifi orantium gemitus, nihil nifi fuppli-Cjm vota, nihil nifi poenitendum fingultus& lulpiria audiuntur; damnantur vifitationes, ceffant convivia & lufus, vitatur fufpeftacon-verlatio, otiola ambulatio in ftudium pietatis mutatur: quamprimum vetohorrifica terra fludtuatio fubfidet, quamprimum terroris plena periculi faciesevanefeit ex oculis, mutato repentč animo * abječhs pietatis officiis ad priort s perverfe naturae delicias denuo re-ditur. Simili prorfus ratione res fe habet in anima, dum fando quopiam amittendas fuas lalutis metu percellitur, abftračta fubito a mundanis deliciis, tota in eoeft, ut ad bonorum operum exercitia incumbat, & toto affe&u ad DEUM confugiat,juxta exemplum S. illius Regis, qui pro fui timoris menfura N 5	to-
toto corde ie DEO commendavit: Jofaphat auiem timore perterritus, totumfi contulit ad rogandum Dominum. 2. Paral. 20. Mirandum igitur non eft, canto inimicum infernalem Audio allaborare, ut falutaretn hunc timorem ex peccatorum cordibus expellat: quod & feliciter nimium ei fucceffit, cum primam noftraru Parentem primdia Paradyfo tenta-ret; protinus enim, ijtfuprldidumeft, timorem poenas ipfia fuo Creatore intentatas ex, animo luftulit: nequaquam moriemini: verum non eft: DEUS fummd bonus eft : ob rem tantillam haud quaquam vos damnabit 5 atque ita fubtra&o fundamento facili eam negotio proftravit. H®c igitur prscipua ars eft, qua ille adhibita Chriftianos ad lapfam inclinat, abiplorum cordibus timorem evellit , eademque ad nimiam praefidentiam accendit; nequaquam moriemini. Quis unquam Paradyfi gloriam ingrediatur, liChri-ftiani eo non pertingant ? plenus tnifericor. diarum eft DEUS; fi ad peccata hominum vellet refpicere, jam diu mundus non amplius exifteret: aut omnes falvabuntur, aut nullus. Et has, fimilesque ineptias, quas in-fani peccatores tanquam fubtiliffimaj (cientia; arcana (ufpiciunt, iisdem perfuadet alaftor fty^ius, ut credant, falutem confequi opus cflenullius laboris, nulliusfolicitudims, ut-pote quae fuo tempore ipia fit ultro obventu-
ra. At veto, quod roaium nimium quantum adauget, lftud eft , quod , quantum hoftis infernali« fandum in illis timorem imminuit, tanto majora timori mundano augmenta adjiciat, illi, inquam, timori, qui folum bonorum carnalium, & mundanarum voluptatum jafturam tanquara fuum obje-čžum refpicir; atqueaded ejusmodi hominum quuptam muho pius metuit, ne fuas» qua? in judicio ventilatur, caufae , quam ne animae fuaeja&uram patiatur; pius timet, fi Nobilis eft, nepun&um honoris, quam ne Paradyfigloriam amittat5 plus timet, fi ju-veniseft, obtutum illius, quam fibi delegit» luinus benevolum, quam tremendas DEI Omnipotentis minas peccatoribus intentatas pavefeat, quodipfifliroum olim in Paradyfo Protoparentem noitrum fecifle in comperto eft, qui patrato crimine fa&us DEI inimicus & totius humani generis parricida, non ob aliud timebat nugis, quam quod fe nudum videret.
REMEDIUM
Ad tollendum ifiud impedimentum,
PRimum remedium eft illud univetfale contra mala noftra omnia , nimirum humili , conftantique animo mediante oratione ad DEI Bonitatem confugete , atque ad S.
Da,
Davidisexemplutn falutarem hunc timorem inftantiflimisvousflagitare: Conjige timore tuo carnes meas, a mandatis enim tuis timui. Pfal, jiS. Geminas in verbis hifce pulcherrimis contentas veritates nota, quas cceca peccatorum iniania tam parum confiderat. Prima eft, quod piiflimus David, quo facHius DEUM in fua vota inflc&at, tanquam motu vumfuum timorem adducat: J mandatis tuis timui i nempe, ut inteliigant omnes, timorem Domini rem non efle nuliius momenti, nullius confiderationis; multd minus paflio-nemexiftere ( ut ita dicam; muliebrem, vi-roqueindignam; fedpotius donum DiviniC. finii illius Spiritus, quod miJlebenedi&ioni-biis animam replet, eamque ad gratiae Divinae , ccelefliumque infpirationum influxus aptiorem efficit. Decet proinde, ut quis-quemeliore, quofienpoteft, modoadtam grande donum recipiendum fe praeparet, ita, ut ipfe timor, timoris a DFO augmentum promereatur. Altera veritas eft, quod oporteat nullo unquam hujus timoris gradu nos efle contentos, fed conari continuo, ut nova identidem incrementa accipiat, atque in dies purior perfeftiorque evadat: Conjige timore tuo carnes meas, amandatis tuis timui. Non igitur tantummodo ad incipientespetti-net, timere Dominum, cum ipfimet etiam Sanfti > quo clariorem rerum aeternarum co-
gni.
gnitionem acquirunt, co majore circa felicem rerum fuarum fucceflum foiicitudine angantur: Homo fapiens in omnibus metuit. Eccl. S. v. 27. Homofapiens nihilnontiroet, ne-queunquam intuto verfari fe credit, donec in Paradyfi limine pedem pofuerit. Atque ha?cipfaetiam eftratio, ob quam Amabihffi. mus Redemptor nofter fuos inftruens difci-pulos, iterato ipfis Juftitias Divinae timoretn inculcavit: Timete eum , cjui, poflquam occiderit; habet potejiatem mittere in gehennam: ita dico vobis, hunc timete, Luc. 12. v. f. ac fi nunquam ea , qua par eft, ratione timeri valere t,
Secundum remedium hic quoqtie eft, uti in omnibus aliis, id agere prsprimis ut mali radixinnotelcat. Fatalis ifthsec peccatorum temeritas duplici plerumque ex ignorantia oritur, qua fit, ut infani ifti» quidnam revera fit DEImifericordia ,qmdve juftitia, ignorent. Primam ignorantiam jam olim acriter Apoftolus ipfis exprobravit, ubi dixit t Ignoras, quoniam Benignitas DEI adpmitentiam te adducit? ad‘tKom. 24. Alteram Ipfemet Servator Nofter in ultimo fuo fermone poft cce-nam clarioribus adhuc terminis expreffit, dicens : Faterjujie, mundus te non cognovit. Jfoan, 17 v.25. Utramque jam iftam ignorantiam hic accuratius exenteremus oportet, quo ta-cilius neceflarium ad utriusque corregionem remedium inveniamus.	Pri?
Prima igitur peccatorum ignorantia verfa-turcircaDEI roifericotdiam, circa quam in* primis non lciunt, quidnam proprid (it raife-ricordia Divina; deinde & numerum effc-čiuum ipfius, & denique finem propter quem operari confuevit, ignorant.
Illi) quorum lingua femper DEImiferlcor-diam preedicat, quippe ex liiius confideratio. ne amplam (ibi eandem liberius offendendi fingunt licentiam, plane, quid tei fit Divina imfericordia, ignorant. Qmppe ita eandem mente concipiunt, ut ad quamvis fcHerunt enormitatem persitus immobilis appareat ;at-que adeo, ficuti parum moveri credunt, fi iafernalis monftri peccati fcilicet mahtta im pe« *3tur; ita parum quoque illam urgere exifii. liiant, ut ftatuta eidem poena infligatur. Hi funt praepolleri malevolorum hominum conceptus longius a DEI cogitationibus, quins coelum a terra diftantes. Profeflo tametfi DEUS in omnibus fuis pertedhombus (it fum-rnč admirabilis, in nulla tamen ex omnibus magis videtur admirandus, quam tnfua patientia. Propter hanc videtur quafi (emet, ipfum obftupefcere, ciim dicit: Ego Dominus, & non mutor: fr vos nonejlis confumpti. M‘ich.3.7>, 6. An poflibile (it, ut Dominus cxiftam Majeftatis, & debitis fuppliciis necdum v^ftra fcelera caftigarimi Alios ornare bensficus, fublevaremiierorumcalamitates,
Ma-
Magnatum gloria cft, & cxcelfe iliorum con* ditionis effedus reputatur; at vero pacato animo illius fufferre infolentiam, qui eorundem voluntati nefarie reludatur, virtus efle videtur, quae cum fublimiadeo dignitatisfa-ftigio componi vixpolfit. Miratur etiam uum hodie mundus univerfus, dum cogitat, Philippum Secundum Hifpanise Regem , poft-quam mediam nodis partem iufomnis exegit fet, prolixiffimis ad Summum Pontificem propria manu exarandis litteris occupatus» ipsisque his litteris Secretarius ex incuria feri, ptorij pulveris loco atramentum infudiflet» ne minimo quidem commoti animi indicid oilenso aliud nihil dixiffe, quam ut novum folium porrigeret, quod ad feribendas de novo litteras deferviret. Judicajam, quanto adhuc maiore admiratione dignum hocfa-ftum exifteret, fi hocipfum ex inttituto, & data opera» fi frequentius, & quidem probč gnarus, exinde Majeftatem Regiam fummo. pere offenl umiri, famulus feciflet, & tamen omnes iftae circumdandae, tatnetfi in infinitum augerentur, ne quidem umbra forent illius injuris, quas fupremse Majeftati per peccatum irrogatur ; & ftupend* illius patientis» qua hoc ipfum peccatum a DEO toleratur. Omnia fand attributa Divina ad vindicandam illatam injuriam videntur infurgere, ut aded neceflarium omnino fit, ut mifericordia ne
tan- •
tandem cedere cogatur, quafi omnibus juxta Prophetae teftimonium viribu< obnitatur: Corroboravit mifericordiam juatn, Pfal. iiz. at-que non modo mirabilis patientiae, fed ex-celte etiam fortitudinis praebeat exemplum: patientiae quidem erga nos, qui impio aufu in Ipfius Majeftatis Thronum involamm; fortitudinis verd erga feipfum , qua noft/os ex* ceffus absque ultione fupportat ; Dominus patiens, & magnus fortitudine. Nah. 13. Patiens profedo, & ultra, quam credi poteft fortis, cum offenfam vel unicam absque vin* ditia patrari permittit; quantam igitur illam futuram efle patientiam atque fortitudinem credamus, qua peccata ferč innumera, a vi-Iiffimis ingratiflimisque terra vermiculis in ipfius conlpe&u impudentia mcoleiabili toties repetita (ine vindifta luppottat, & eo quidem ipfo tempote, quo vel unico nutu inlolentem peccantium audaciam atrocifiimis quibuslibet poenis poflet reprimere. Judicare proinde te velim, an altius etiamnum peccantium ignorantia queat aicendere, qui pro nihilo reputant ven-am luis Icelenbus impertitam ; pro nihilo milerationem , qua profunda eosdem d miferiannn abyflo ereptos in felicitatis ftatum DEI Clementia reponit.
Crefcit deinde hasc ignorantia ex eo, quia, quot denique vicibus DEUS ipfis fit vernam
con-
conceffurus, ignorant, Equidem infinita eft Bonitas illa, qua DEUS ad impertiendam veniam movetur, hanc tamen non nififinitis concedere vicibus decrevit: Omnia inmenfu-ra, & numero, & pondere difpofuijli Sap.iu v. 11. Supremus ille coeli terraque Dominus, qui vis ventorum ponit menluram, im* nienfumque pelagus ft is termir.iv circumfcri-bit, pravis quoque concupifcenti« noftr* motibus, noftrae peccandi iicenti® fuos terminos figit ; nam ad nos quoque iiiud perti-net: hucufque veni.es, non procedes amplius, Š" hic confringes tumentes fiuBus tuos, Job. 3$. In« dubitatum hoc eft , aitS, AuguftinuS) St fa-tis mamfefto S. Scriptura teftimonio comprobatum : Certum ejje peccatorum modum atqui tnenfuram DEI tpfius tejiimonio comprobatur,. (1. de vita Chr, ) Cogita itaque, an vel micam adhuc habeant iaitx rationis illi Chriftia-ni j qui novis in dies peccata peccatis accumulant unicd huicfpei innitentes, quddDEf mifericordia fit absque termino. Equidem veriffimum eft; Mifericordia Domiri fioem noa habet; finem xamen habent ejusdem mi« ferationes ; & cui tandem revelatum de cce* lo, quantum adhucdum iuperfit, duro illa« rurn numerus compleatur ? quo impleto lile ipfe DEUS, qui rantahucufque patientia tuam impudentiam fuftiouic, tolerare amplius non volet, ut alias ipfemettcftatut: Super tribus Q	Icu
fceitnbusDamafci &Juper quatuor non convertam eum. dmos i. v. f. Interea vefani peccatores absque ulla folicitudiae pergunt infru« fta difcindere preciofiffimam innocentiae fto-lam, rametfi JGSU Chrifti fanguine lotam, fpefreti certffima, protinus fe aliam, quan-docunque libuerit, novamque habituros« Novis identidem novi<que maculis fuam animam conlpurcant, eo quod ope facramen-torum nullo easdem le pofle cluere negotio confidant. In affurgentes tumultuantis pelagi procellas laetabundi infiiiunt, quia offerendam fibi tabulam credunt, qua apprehen-(a, queant incolumes fecura ad littora enatare. Verum enimverd, (i fuse interea malitiae menfura impleatur, quid ipfis futurum tum put s? Vide , ut tacitž, lentequc horologium procedat, atquepacatč, dum horae elapls terminum attingat , fuas rotas circumagat. Ad ubi ultimum labentis horae punitum deOgnat , tota repentč machina praecipitiin motueft, omnčsque rotat pen-dente retinaculo celerrimo impetu volvuntur. Ita fuo tempore fa&urus eft Dominus: Tacui, inquit per Ifaiam, femper filui, patiens fui, ut parturiens loquar, 1/, 41. v. 14, Id ipfum de gratiis quoque Divinis ad tuam con-verfionem adeo necelfariis teneto. Veriffi-mutu ommno eft, quod illas fuo in fonte, DEI nimirum bonitate, & JESli Chrifti meritis
abs-
absque termino finr, «c infinita } led ubi m rivos te fe diffundunt, finitas funt, pondus habent, & numerum. Omnia in numero, pondere, #* menfura Jifpofuijii. Quemad-ttioduin a vsriua, ita quoque prodigalitas cadere in DEUM non poteft. Atqueaded dona illa fua adeo preciofa, qua largiri nobis intendit, exadiiffinid numerat; &quiaccecus noneft, ied ipfa Sapientia infinita, illa ipfa munera accuratd ponderat; & quia denique inconfideratus non eft, fed lummd attentus in omnibus, eadem quoque non mfi menfu-rata diftribuit; atque iftorum omnium tandem ignorantia ccecos peccatores in omnia fcelera, Sc ipfam quoque damnationem sternam praecipitat.
Demum ultima circa DEI mifericordiatn ignorantia, circa ipfius finem verfatur, ex quo ad dandam nobis veniam, & deftruen-dum peccatum movetur; Ignoras, quia Benignitas DEI ad pmitentiam te adducit. Pecca» tum unicus eft, & fupremus Dfci inimicas; n?que aliam rem ullam Boniras DEI odio per-fequitur, nifi peccatum; & quidemjpecca-tum prascipud, tum etiam eum, qui illius reum fe fecit. Fixum propterea, ratumque habet luprema illa Majeftas, aut peccatum delere in peccatore, aut peccatorem in peccato ; unde in omnem, quo fandiflimum hocfuum Dccrctum exlequatur, occafionem 0 2	fO-
folerter invigilat. (Quippe, fi ad deftrutn-dum peccatum in peccatore decoelodefcen-dit tanqyam Redemptor; ad deftruendosm peccato peccatores poftmodum delcendet uc judex; & ficuti fummeadmirandum fe exhibuit in conferendis nobis beneficiis; ita quo« que in nobis caftigandis fe ftupendum dt mon-flrabit. Finis itaque , propter quem te DEUS exfpe&at, nequaquam eftifie» ut peccati unius terminus (it initium alterius, verum ut continuatam hucufque perfidiam » tantd majore pofthac fidelitate compenfes* Ita tertia vice , an fe amaret, Petrum interrogavit: Petre amas me? quia tertia ab illo vice paulo ante fuerat negatus, ut hac ratione tam ipfiPetro, quam aliis peccatoribus omnibus fieret mamfeftum, hoc fua fe patientia, fua longanimitate intendifle , ut admiffum pec* catum dignofetvore, eoquealtiore charitate compenfarent. Quare > cum bonus fit DEUS, ut eum timere addifcas , defiderat; DEUS enim bonus non foret, nifi odio malos infectaretur; Bonus cum fit, intelligere tecupitj tanto graviorem tuam culpam extitifle, cum pro favoribus, non nifi peccata perfidus redr didiffi; Bonus cum fit iftud praecipučcures» defiderar, ut fua in Bonitate, fuo in odio iplum imiteris, quo iniquitatum genus omne abominatur ; unde ex hoc quoque Capite cum timeas oportet, quia iuppoitat, quia
veniam concedit. Atque hic feliciffimus )IIe fruftuseft, quem exinde San&i in coelo hauriunt; unde, ut S. Joannes audivit, pleno chord conclamant; Quis non timebit te Domi, ne , quia Jolus pius es? Apoc. Jy. v. 4. Quis profundiflima fubniffione tuam Majeftatcm non remeatur, O ! Domine, quis (celerato te impetere opprobrio non formidabit, quia tambonus! Hic froftns eft, quemSanftiin hoc quoque mundo inde recipiunt: Quia Do* minuspatiensejl, ajebar]a&\t\\.inhocipfopani-teamus. Juditb. 8- Qudd tanta patientia in prasfens ulque momentum nos (»(linuerit> motivo nobis fit, quo fortiter ad eum tenerrimi amandum, &multdadhut magis ad timendum impellamur , ne novis exceflibus ipfius longanimitatem exacerbemus , cumque mutata in furorem patientia dudum promerita incutere fupplicia cogamus ; tradere fiqmdem veniam impertientem, plus eft quam tradere.
Primae huic peccatorum ignorantia? circa DElroifericordiam, altera illa circa ejusdem juftitiam refponder. Nefciunt, quid (it Di. vinajuftitia ; hujus effečtus ignorant; finem» quem (ms fibi in operationibus praefixit, non intelligunt.
Itaque, quid rei fit Divina Juftitia, mundus ignorat: Pater ju^e, munius ts non cognovit } Unde peccatores in tremenda illa judicij O 3	ho-
hora ab immenta hujus Juftitis multitudine hucufquetamdiu abfconditas iuperfufi, /umni o horrore concutientur; Revelabitur quaft «qua judicium, &Juflitia , quafi torrens fortist Amos, y. 14. Nunc equidem juftitia ut odium creaturae concipitur, atque adeo componi vix pofle cum Bonitate Divina putatur« Omnia reliqua DEJ attributa ut amabriia apprehenduntur , & amaturi DEUM peccatores videntur, qui fe meritis afficere fuppliciis aut non poflet, aut fi etiam poflet, non vellet. Iftaj funt tenebrae, in quibus fepulti jacent peccatores miferi, & maximum pietatis eft opus, eosdem in lucem educere. Divinus ille Rigor, odium non eft creaturarum ; fed amor eft bom, & omnis honeftati*; fere fi-cutinmuficoiileimpetus, quo cordam diflo-nam, poftquam aliquoties fruftra remifit,atque intendit, in partes disrumpit, amoreft harmoniae, cui iracundi® motus videtur. Repugnat infinitae DEI fan&itati, non fummo odio, perfequiiniquitatem, repugnat ipfius Sapientiae fummam peccati inordinationem permittere, quin intentato fupplicio ad ordinem creaturam exorbitantem reducat; arque ideo, cum peccator minis contrtnptisj iniu-perhabitxs beneficiis in culpa perfeveret, approperat , ut dičtum eft, Dominus dtftru-durus in peccato peccatorem, quandoquidem in feipfo peccator nolit deftrui peccatum.
Sum-
Summo igitur aequč, ac reliquas perfečhdu s, amore digmfiima eft DEI Juftitia, quae fi ipfi Lucifero, quanquam extremo eandem (uis in cruciatibus odio execrerur, videnda uti in fe eft exhiberetur, majori repentd in eandem, quam lemetipfum amore ardtlceret. gravifli-masqueeriam, quasabeafibi paratas perpetitur, poenas promptiffimd approbaret. Verum proinde eft, eandem Juftitiam non equidem nobis, fed tamen DEO eflV utiiiffimani, quippe quse fuam ei gloriam procurat, ablatum a peccatoribus honorem reftituit, res-que Creatoris rebus creaturarum omnibus infinitis gradibus magis asftimabiles potentilfi-defendit. Quinimo& hoccertiftimurn, eandem nobisquoqueprodefleplurimfim, fi non per viam fcelerum abeuntibus , falcem ftudia pietatis leQantibus; ita enim Lačhn-tius: Bonorum /alutem cujiod.it, qui malos fu. nit, L. de ira DEI e. 17. Vas, peccatoribus! fi nunquam DEUSoftenfo fuas juftitise rigore illos percelleret! qua enim ratione alias fuos errores agnofcerent, ut emendarent? Pejli-lenteflagellato, fiultus fapientior erit. Prov. 12. v.2f. Quaenam igitur infania eft , fingere DEUM ex parte duntaxat bonum exiftere; bonum fcilicet, folum bene faciendo, non vero bonum mala puniendo? genus iftud bonitatis in Rege apicularum vix tolerandum videtur, quem folum absque aculeo afinmant;
O 4	Su-
Supremum autem Regum omnium Regem, Potentifficnum exercituum Dominum inermem incedere, aut juvenum quorundam ia morem gladium ornamenti folummodo gratia ex latere fufpenfum geftare, quantum dedeceret, nemoeft, quinondifpiciar,
Porro ex eo etiam capite peccatorum igno. rantia augetur, quia, licet Divina: /eveniatis effečtui agnofcant, iisdem tamen poenas Ipirituaies , qua: tamen funt illius effeftus praecipui non accenlenr. Si DEUS quandam civitatem peftifera lue inficit, communis omnium gemitus infonat: DEUS nos cajligati quodfiautemjuftofuojudicio permittat, uc integra Provincia infami illa Luxuriae pefte corripiatur, ne unum quidem reperies, qui morbum huncanimse, illo, qui corpus pro-fternit, infinitiespeftilentiorem aliter apprehendat, quam iit malum levis momenti, ut paffionem juvenilem , quam ut exceflum ad vitam praefentem vivendam tantum non ne-ceflatium. Er tamen, ciim peccatum ačlua-le maximum ex omnibus, quod nobis accide-repoteft, malum extftat, quodnam denique gravius excogitari fupplicium queat, quam fi' Divina juflitia permittat, ut hoc ipfum peccatum in diesfingulos regni fui confinia latius excendat ? Interim DEUS ad iracundiam provocatus, juflo judicio gratiarum fuarum influxum retrahit, ab animo tot fcelenbus con-
fpur-
fpurcaro longiffimd dilcedit, unde remanet in lpiffifiimis tenebris veluti terraobfolisab. fentiam denfiffima nofle obtenebrata, con-Itrifla glacie, ob hyemis tevitiem infoecun-da; aflurguot novo cum robore pravi habitus, iutepefcit fidei ardor; & tamen extan» grandi ifthac ruina, quia fenfu externo non percipitur, ne minimus quidem formidinis motus fentitur; Nolite ( exclamare hic convenit cum S. Auguttino) nolite habere acutos ■paganorum t Chrifiianos oculos habete jnPfal y6. Attollite paulilper oculos , aut, ut melius loquar, eruitedfrontibusoculosgentiumin« fidelium3 quaj omnia fenfibus metiuntur; atque illorum locoChnftiano homine dignos fubftituite, qui omnia fidemetitur: & mox luce vobis clarius patelcet, univerlum terrarum orbem, ut divini plenus eft mifericor-dia; ita Divina quoque Juftitui plenum exi-ftere. Imo videbitis, hujus ipfius Juftitias effe&us, fi majores non fint effe&ibus mife-ricordise, eflefaltem magis umverlales, ut-pote qui ad plures fe homines extendant. Peccatorum permiflio, uti diximus, & animarum condemnatio primarij funt Divinae iracundiae effeflus j č contrario autem liberatio a peccato, & perpetua animarum falus praecipui Mifericordiae Divinae cffe&us fxiftunt, jam vero, qviam longe! major peccatorum, quam juftorum eft numerus? quantumrepro.
O 5	bo-
borum numerus, numerum eieftorum ex-cedit? Quis proinde non videt, Opera jufti-tis raultd Te extendere latifts, quam illa, quas a Milericordia procedunt ? Equidem extra omne dubium eft, hoc totum peccantium culpa accidere, nec in ullum fe unquam DEI iracundiam effundere, tn quem non prius p: o infinita fuailla Bonitate mille beneficia conferendo infuderit Mifericordia ; (ed & illud quoque certiflimum , scernum reproborum interitum, eoriiuique praecedentibus peccatis correfpondens fupplicidm , cum fubfe-quentium permiffione conjun&um , tanti ponderis mala exiftere, ut bonis omnibus, quae priusa Mifericordiareceperunt, ininfe« licium iftorum animabus ut p/urimum praevaleant. Qui igitur fieri poterit, ut talem tan-tumque DEUM , qui vel omnino nihil agendo, velfuos tantummodo favores tam mald de fe meritis negando, vel gratia fuaefolum auxilia fubtrahendoinfinities plus mali nobis poteft inferre, quam fi penitus ad nihilum nos redigeret, qui, inquam , fieri poterit, ut talem tantuajque DEUM non timeamus? Me ergo non timebitis, ait Domitius, G" k facit mea non dolc&itis ? Hier y. v. 22. Quomodo poffibilefit, ut homo, qui pauxillum eft pulveris, quem propriae fuas lacrymae coagulant, timore non minuatur, ubi confiderat, tam iin&am fibi DEO Judici reddendam dic ratio-
ti o o em de innumerabilibus injuriis, quibus infinitam affecit ipfius Majeftatem, qui & San-čritatis eft im menfa?, ut ab illis abhorreat, & Potentiaeimmenfaj, ut iiia juftis (tippliciis pro-fequatur.
Denique motiva nefcit peccator, finem-quenon wtelligit, quem fibi DEUS prasfigit juftitia? rigorem adhibendo; compenfare ni» mirum illata ab impiis, cum conceflafibili-bettate tam malž utuntur, glori® fuae damna intendit. Quando in peccatum confentiE homo, voluntatem propriam praefert, Divinam poftponit; erga (e ipfum ita fegerit, acfiipfeDEUSexifteret, fe totum fuae voluntatis centrum conftituendo : ž contrario DEUM itatračtat, ac fi ille creatura exifte-ret, volendo, ut quafi deferviat perverfis fuis defidetns. Quas confufio magis horribilis! quas perverfitasmonftrofa magis! Quapropter nifi peccator ipfe hanc confufionem opportune co.mponat poenitendo, fuperve-mens DEIjuftitia iilam componet puniendo: 'Reformabit peccati dedecus dedecore vindiSd > ait S. Auguftinus. Quid rei, amabo, infernum efle putatis? fi in ordine ad damnatos confi-deretur, efl Terra miferia & tenebrarum, ubi ■umbra mortis, «Jr* nullus ordo, fed femf itemus horror inhabitat. Job. 10. v. iz. Aft fi in ordine ad DEUM fpe&etur, Theatrum efl: magnificum pro iftius gloria excitatum; & quot.
quot
quot i • eo cuj sconque demunt fta us, t_on-dinomslexusque infelices niQrtalescon'inen-tur, tot luo, quo puniuntur, fnpplic o inii menlani extollunt Divini Numinis can£Hta. tem, praedicant Bonitatem , Sapientiam dilaudant, eidemque <uum honorem, quftn pr iis ptccwdo aefarig abflulcrant, glonofif. fima relhtutione refundunt. Peregrim m vobis videtur, qt.dd perpetuis vos DEUS ig ibus adjudicer, &quidita? Mirqmne vobis apparet, quod majoren» DEUSlyi,qi'am veliu honoris rationem Habeat ?p'us iua pras-cepta, quam veftra dehfta attendat ? & poft-quam vosapertjs oculis maio omnium malorum longe pefljix/6 vosmerip/os affsoft s peccatum perpetrando, ille, quod male ac pra » pofterčfa<Šum eft, corrigendum, & redn-ccndum tn ordinem fulcipiat promeritas pcenas immittendo ? Haud quaquam hccmirum Angelis accidit, neclan&is Paradyfi incolis, qui non tenebras ignorantia f quae vos circumdant, fed pleniffimam lucem inhabitant. Magna illi cum voluptate ifthsec de coelo f pe-čtecula intuentur , & mirifice honore oble-ftauturrefultanteexiisin fupremam Majcfta-tern , quam jundis laudibus extollunt uno ore Gnč fine cantantes : Alleluja : falus, gloria, (T virtus DEO nojlrocji, qui judicavit de meretrice magna j & iterum dixerunt: Alle-luja. Apoc. 19.
His
His igitur aeternae Ve itatis cognitionibus tuum ar,ituum imple; Jnftam Divinie Ma|e-ftaris Ideam concipe. Nunc (dicebat Vie qmdam Sandf itate eximius, morti vicinus. & landio Divinorum judiciorum horrore quafia. tus) nunc, DELIM fub rudi imagine pro modulo noftro nobis imaginamur, fed pauca poft momenta, G! quam diverfum intuebimur. Nunc igitur digna pcemtentiž praeterita deiiflaexpia, & mala, quae patrafti , to-rdem operibus bonis coropenfa ; quippe 0 debitum apud DJEUM contraxifti, expungendum illud eft, aut in hocmundo vera poenitentia, aut in altero pauld poft inflamma; medium non datur. Manum Omnipotentis nec vivus, nec defunUus effugiam, z- Mach, 6t Verumeft, timor(olus efte non debet, fed eundem cum (pe conjungamus oportet; haec enim eft voluntas Domini, qui ait per Prophetam Regium : 'beneplacitum rjfe Domino fu-per timentes eum, in his, ejui fpetant fuper Mtfericordia effs. Pfalm, 147, Sed facite, q uod Sančfus ille fa&urum (edixerat, nimirum, quodfidcemon in (calae iummitate confideret, fe ad ima delcenfurum, q: ddfi autem ad gradum infimum deemon dcfilitet, fe ad fupremum efte evolaturum. Nempe dicere voiebat, quodfialaftor ftygiustead nimiam elevare praefidentiamniteretur, timoris DEI, hujusque Judiciorum clavo , veteratoris le fe
co-
conatus repullorum, Quodfi autem d contrario in defperationis profundum conarerur agere praecipitem , fpei, Divina?que tniferi. cordias praefididfe muniturum. Inter principia converfionis etiam eft, in partem timoris inclinare ; quia , quemadmodum febres , qu® cum frigore incipiunt, intermittunt, fi-niunturque citius, quam illas, quaj initio fune calids, ita prorfus (e res habet cum febribt>s, quaed pravis paSionibus enatae animam infe-fiant: nifi timori locum concedant, medium quo ilias corrigas, non reperies, Quodfi juftam hujus timoris nofle menfuram tibi eft animus; accipe: tantum time, quantum ad cavenda peccata, ad exhibendam DEO in templis reverentiam, ad te eidem fepius commendandum, ad concipiendum erga fančlif-fimamVirginem , ad quam crebro devotč invocatam, ut infantulus pavidus ad matrem folet, magna fiducia confugias, tenerum af-fedum requiritur & fufGcit. Ejusmodi infu-per libros fpirituales frequenter perlege, qui Divini illius rigoris exempla ob oculos ponunt, utfacitCarthufianusdenoviffimis, P, Nierenbergius in fua trutina temporis & aeternitatis , ac hujusmodi: atque pro indubitato habeto, ftgnum certum efle tuas (alutis, fi crebris ejusmodi cogitationibus cor tuum occupaveris : id quod ipli Veritas aeternafud calculo confirmat; Cogitationes Jujlorum judi-
Qttt,
cia. Prov. iz. Et viciffim magnum aeternse tu* reprobationis indicium, pcenamque magnam reputa, fi timorem amiferis: xnagna ejh pozna peccati , timorem perdidiffe judicij. Aug, ferm. 30, de temp. Sechs proredo fiducia illa* quamipem appellas, manifeftatemeritaseft; quia cum timore non conjunda id promittit, quod nunquam pollicitus eft DEUS, videli, cet, ob tua delida nihil te fupplicij paliurum. Veiae fpei, & Chnftianaz fiduciae hoc proprium , ut, quemadmodum balfamum corpora a putredine, ita ilia animam a peccato prgefervet: Qui habet hanc fpem, fan&ificat /?* i.Joan. 3.
LECTIO ULTIMA,
DE BONO,
Jjh ad facere debet Chnfiianus, poflepuamft-lutis impedimenta removit.
MAndavitDEUS Jeremije Prophetae, ut deftrudd in populis, eradicatoque ma!6, in nsipfisbonum plantaret; Conftitui te fuper gentes, ut evellas, & dejlruas,	di-
fperdas , čr diffiprs, & eedifces, & plantes. Je-rem. i.v, jo. Simile quid divina tibi Majeftas imperat, quod in te ipfo exequaris ; atque ideo, poftquam memorata in procedentibus Lediombus, qus pratcipuč noftraetfaluti fe
op-
opponunt, impedimenta iuttulimus,«equum eft, ut ad illud bonum convertamur, quod facere nos oportet» ut vitam aeternam confe. quamur. Mihi illorum lententia prajplacet, qui totam Chnftiani hominis viram ad tria capita reducunt , tribus hisce verbis exprefla; fujUne, aljiine, age: explicemus ftnfum cu-jusvis particulae.
Sujiine. Abiit* uteredatis, Chriftianiho-minis virtutem mollem efle., atque effoetni-natam, totamque noftram pacem denique in eo politam efle, fi non habeamus, quocutn depugnemus. Multd adhuc abflt longius, ut tibi pertuadeas, quod, cum in propofitis hucusque Le&ionibus politas ab hoftibus tuis falutitusinfidiasdetexifti, hocipfo, omnes hi tui inimici aut penitus confe&i jam lint, aue falcem armafimut, & te etianinum expu-gnandi fpem amiferint, Aliud longe Divini Spiritus monitum nobis inculcat : Fili aece-tlen$ ad fervit utem DEit Jla injujlitia, & timore , & prdpara animam tuam ad tentationem. Ecel. i, v, 1. Tantum arma prajpara, atque ad fubeunda praelia te accinge, dimicaturus cum hoftibus tuis, quimajore, quam unquam alias in te furore exaeftuant, eoquod ipforum jam effugere manus decrevifti; Regem nimirum Pharaonem imitantur, qui quamprimum Ifraelitasluaelervitute elapfos efle refovit; Tulit J quii qui A in JEgypto cur-
ruum
ruum fuit, & Duces totius exercitus, &perfecu-tusejifilioilfrail, Exod.14. Adeoqueutiliffi. nmm ent, fi primo tuos inimicos atqueeo-rundem arma dignofcas, & deindc eos debel-iandimethodum addilcas. *
Primus tuus inimicus, ut nodi, eft mundus, & illius praecipua arma fent illa duo: mala exempla, quibus prasit, cmnesadamo-rem bonorum prslentium, & ad futurorum contemptum colliniantes. Secundus inimicus eft propria tua caro, qux eft inimicus do-mefticus, atque adeo magis metuendus, quia interius teoppugnat; &ipfins arma funt voluptatum fallacis, ac horror difficultatum, qua? in virtutum exercitio occurrunt. Ulti-musinimicus eft diabolus , qui fe cum omnibus aliis conjungit, fuamque fortitudinem ab illorum robore mutuat 5 ipfiusarmalunt vio» lentia&mfidi$; undefrequeotiffimč autdra» co, aut ferpens nuncupatur; Draco propter fortitudinem, ferpens propter aftutiam, qua anima noftraa falutem oppugnar. Verum magis ad Angularia delcendamus. Violentia & fortitudo doemonis, non confiftit in eo, quod vim inferat voluntati, utpote qua; fem-per libera eft, nec a toto fimul inferno cogi poteft ; fed in eo pofita eft, qudd phantafiam turpibus imaginibus accendat, & horrendis infidelitatis, atqueblafphcmiae tentationibus perturbet, in quibus, cum ij, qui experien-P	tiam
tiam non habent, fenium inter & confenfum diftinguere non poffint, perditos fe, atque ž DEO reprobatos exiftimant. Veruin non permiflumeftdoemoHi a DfcOadeo frequenter lfthoc armorujm genere nos impugnare, tantsque fortitudinis draconem induere: illud, quod ei frequentius eft conceflum, eft, ferpentem infidiis imitari, unoex fepremhis modis, quilequuntut.
Primus modus eft, ceflareper aliquod tempus ab omni tentatione, ut homo fe penitus lecurum exiftimet,fempčrque magis fui ipfius folicitudinem feponat; fiquidem nimia iecr-ritas, ut alibi diximus, parens eft negligen-ti*. Venator quandogue nihil ftrepicus excitat, fed tacitus quietusquefubfiftit, donec fera, cui infidiatur, confideatj hoc ubi fa-dum eft, tunc primum eandem exonerato iclopo profternit. Id ipfuin non raro faeit tentator ftygius: tacitus exfpe&at, absque eo, quod ulla unquam fuggeftione mala te perturbet, donec illi amicitiae, aliique illi periculo haereas implicitus, quamprimum autem tuum te oppignerSffeaffedum advertit, tunc primum fatalem fuam lagittam intorquet.
Secundus eft, majore impetu, & tnajore frequentiatentare illum, qui mutando vitam ipfius fe unguibus expedivit, quam tunc fece, rat, cum adhucdum per priorem depravatae vitae licentiam incederet. Neque mirandum
hoc eft. illius civitatis munimenta machinis non quatiuntur , quae ultro claves hoftium manibus offert, fed illius tantummodo , quae magnanima fortitudine fe defendit: Eos dtz-mon pulfare negligit, ait S. Gregorius, quos quieto jure pojfidcrefe fentit. L. 14. Moral. c.iz.
Terrius eff, a paucis initium ducere, ut viam fibi pandat ad obtinendum multum, imd etiam totum, fi dolus fuccedat. Diabolus, dicebat S. Francifcus , quandoque unicum folummodo capillum depofcit • veriim, vae tibi! fi vel hunc etiam concefleris ; ex eo namque denfiflimum funem ne&et, quo in. duriilimam abftrahet captivitatem. A Davide ab initio unicum tantummodo afpedtuni pofcebat, & quidem ita elonginquo, &pec accidens folum nonexinftitutoinUrias uxorem defigendum 5 poteratne minus quidpiam ab homine Sando, fecundum cor DEI effbr-mato, tam altis a coelo beneficiis ditato, tam mirabili Divinorum fecretorum notitia praedito exigere ? & tamen iftud exiguum deferviic tentatori ftygio, armamentarij i/itegri, ma-chinarumque loco , quibus Sančtum , quo forfan mundus tunc temporis majorem non habuit, fatali i&uprofterneret.
Quartus eft , perfuadere, ut in tentationi-bus aconfcientiae arbitro confilium non petatur, eidifmquehaBipfe tentationes non aperiantur, Ita facit, inquit S. Ignatius, homo P 2	per-
perverfus, qui puellam quandam incautam quffiritfeducere: ante omnia alia huic inculcat , ut ne iuis domeftieis de lermombus, alusque, qua; intei le trat figuntur, vel vetbu. Ium faciat. Quam ipiam quoque ob rationem poteftas doemonum, potcftas tenebrarum appellatur, quia , quamprimum in lucem protrahitur, omnem fuam vim amittit.
Quintus eft, perfuadere, ut jam confenfif-fe vos in peccatum credatis, tametfi fit falfiffi-jnum; utanimum delpondeatis, ab|edh'sque armis, oblu&ariatquerefifteredefiftatis. Si firmum habeas pravis cogitationibus nunquam confentiendipropofitumi fi fepius fixo in DEUM animo contra importunas inferni tentationes protefteris ; fi fepius Divino prsfidiotuam animam commendes; fi arbitraris, te plena voluntate, & apettis oculis nunquam tale peccatum commiffurum, ma-£te animo efto, quia figna hac funt fatis ma-nifefta non amiflae, fed relatse vi&oria?. Abbas Ifidorus dixerat aliquando: quadraginta circumvoluti funt anni, ex quo cum certo quodam vitio continua pugna luGatns lum , femper tamen mea ex parte vi&oria ftetit Ve-liim non ita facile fft, nolle tenrationum fen-fum a confenfu difcernere ; unde deceptor ftygius ifthoc infidiarumgenere ab incipientibus magnum lucrum reportat, mfi diligenter fibi ipfis attendant, & expertorum ctnfiliis «equiefeant.	Sex«
Sextus eft, perfuadere tibi, fi aliquando cecideris, ceflaturam efle tentationem, & finiendum praelium. Mendacium manifeftum! quanquam non paucos feducat; certiflimum namque eft , crefcere in nobis habitum bonum, fi impiis fuggeftionibus refiftamus* contra verti augeri inclinationem perverfam, novumque identidem effrceni paffioni robur fnperaddi, fi iisdem confenfum prasftemusj atque ideo psttfacere aditum uni peccato non eft aliud, quam multis portam aperire: Peccatum peccavit JeruJulem , inquit Propheta ;pro-pterea tn\i<\bilis fa&a eji Tren.S. quafi diceret: quia lemel peccato fuccubuir , ufque flded ipfius vires infrada? funt, ut iterum iterum-qMelaberetur. Poftquam Leofemel fangui-nem guftavit, fem per magis eundem cicuran« di difficultas luccrefcit.
Septimus eft, perfuadere, pugnam ad u!» timum ufque vits tus halitum duraturam, imo fermč in momenta fore difficiliorem. Et tamen prorfusoppofirum contingit, DEUS apertd pollicetur , du&urum fe animam per /ernitas virtutum, in quibus, fuperatis primis d fficultatibus , nihil amplius anguftiarum, nihil offendiculorum fit inventura: Dacam te per femitas aquitatis, quas , cum ingrejjus fueris , non arBaiuntur grejjus tui i & currens non habebis offendiculum. Prov. 4. Quando domare equum incipis, hauddubič rideres illum, P 3	qui
qui diceret tibi, lpium hunc equum femper fore ferociorem, tuisquedu&ibusminusob-ftquentem , eo qudd in comperto habeas, eundem, ubi primi furoris impetus deferbuerit, adeo ad tuum arbitrium flexilem futurum, atque manfuetum, ut cum gaudio manfurusfit capiftrum, ultrdobleqtuoios pedes ad fcholasfua; regulas fublaturus, atque ad ehm regendum vel fola virgulae umbra fit fuffečfura. Ita fe res habet cum corpore no-ftro, quod edomatur tandem, atque fub obedientiam redigitur, pofiquam primas fu. rias, quies in prima vitas mutatione oblučfa-batuf, lubmifit. Peccatores £ contrario, femper majores in vita fua difficultates experiuntur, atque ipforum femitas femper fiunt magis labonofs , quia crelcentibus eorum peccatis crefcunt quoque timores futurorum, & praslentium remorfus ; unde quo longius in iniquitate progrediuntur, eo magis fati, gantur : Lajfliti fumus in via iniquitatis. Sap. 5-, Ecce! habes jam ob oculos inimicos tuos, & omnia ipforum arma magis formidanda: an ad eorum fortč confpe&um cohorrefcis ?non ita homines fančfi fecerunt, qui potius fuper-abundabantgaudio, propter infigoia emolu-menta, quas in iis pro anima fua confpicie-banf, unde S. Jacobus: Omne gaudium exijii-mate, fratres mei, cum in tentationes varias incideritis t c, i, v, 2. Emolumenta ilia ad duo
re-
reduci capita potiunt, nempe ; quod tenta* tiones & ad exuendum veterem hominem , induendum novum nosjuvem plurimum. in-primis tentationes parvos anuni motus fortif-fimč reprimunt, Si ferae in Africa invenirent, quod comederent, biberentve pro fuo libitu, domari nuJIo unquam tempore valerent: £t vero fitibundum palatum, & eluriens Horna* chus jdeo illarum ferociam comprimit, ut a venatoribus fatigatae ad obedientiam compellantur. Vas! nobis! fi indomitis animi no-ftri paffiombus omnia pro iplarum votis concederentur : quis unquam illis edomandis, & maxime quis domanda luperbiae fufficeret ? Facild utique credete potes, quddfi tentatio tam prscell® iančiitatis Viro, qnaiis fuit gentium Apoftolus , adeo fuetat neceffaria , uc ob fuam virtutem, & propter fuas revelationes tumido luperbiae vento non inflaretur, quanto magis neceffaria futura fit nobis, qui lumusarundines , ad quasagitandas quilibet luperbiae flatus fufficir. Per tentationes Divina Bonitas nosadle revocat, fi ab illa perfidi receflerimus: ea ratione, qua tumultuantis pelagi tempeftas fugitivum Jonam ad obedientiam reduxit: Implefacks eorum ignominia , fr cjii&rent nomen tuum, 'Domine. Pfai. Zz. Er pariter, fi aliquando rediimus , efficit, ut nunquam amplius inde recedamus : Bonum mibi} quia humiliajii me, ut difeam jujl/fcatio-P 4	»es
vestuas. PJa/.uS Per hoc, quod terror incudatur infantibus, efficitur, ut fortius matrum fuarum finui fe adftringant, indeque di-fcedere magis pertimefcant, Simili prorfus modo tentationes homini novo fortitudinem conferunt. Quanto durius ^Egyptij populum Hebrsum affligebant, tanto magis ille crefce-bat, tanto amphus illius fe fe multitudo explicabat , id ipfum cibi quoque eveniet; (i tuas tentationes fuperare noveris, crefcere te facient in virtute. Crefcet tua fides, fi infernalis deceptor fuis illam mendaciis exagitaverit* Crefcet tua caftitas , fi imputis phantafmatis fuerit impugnata. Crelcet tua charitas , fi varis amaritudiaes tuum animum excrucnl-rint: arqueadeo tandem doemones , quiten-tationibus fuis te oppugnant, tanquam apes te circumdabunt: circumdederunt me ficut apes. Pfal.117. Quia, ficuti apes, dum fuo te aculeo lasdunt , levi, modicumque dolorem ferente i&u te lancinant fibi vero ipfis mortiferam plagam infligunt. Videfis itaque > absque tentationibus te nunquam virtutem obtenturum, aut ialtem h^nc nunquam ad gradum quemdam excelfum afcenfurum. Vae auro ! fi ignis non foret: Quid timet ignem » fi aurum es ? inquit S. Auguftinus, Traft j-. dediverfts; & ideo , illius loco, quod fupe fluo timore tgrpefcamus. id unice jam agamus oportet, ut ex iis frufium referendi
me-
methodum arripiamus, gloriolam in hac pugna vi&oriam reportandd.
Ut in aliis praeliis viftoria obtineatur, ars fimul & fortitudo requiritur : at verd, fi £ magnis Heroibus dimicetur, utraque fimul conjungitur« & in proeliis fpiritualibus cum fecuritate vinci cur.
Jam, quod in noftro cafuad fortitudinem attinet,.ea, ut nofti non in brachio, fed in animo & corde rtfidet. Inprimis firmiffimum animo propofitum concipe nunquam credeu-di inimicis tuis in perpetuum : non credas, inquit Dominus, inimico tuo in aternum. Eccl.
12.	v. 10. Si caro tua promitis voluptatum illecebris te alliciat; propofitis infiiperabili. bus difficultatum montibus terrere te contendat, profundi animo tuo infixam hanc veri* tatem teneas neceffum eft, quod illi montes fint vanae nebulae, inanis fit & brevis voluptatum dulcedo , (ordida, & vix brutis animantibus digna» Non credas inimico tuo in ater-num. Si mundus fuis maximis, nihil aliud praeter bona praefentia fpe&antibus, aut alie, rum tibi fimilium, diverfam a tua vivendi ra-tionemfequentiumexempl6 avertere te avia rečta laboret, firmiffima indubiaque fide credas opuseft, hasemundi axiomata leges efle inimici fupremi Numinis , praecepta cujus-quarn infani, in omnibus Incarnats Sapientiae oppofitas ; Leges cujusdam facro auathema-P 5	te
te percuffi, & a lančbffimis JESU Chrifti orationibus exclufi * eumque, qui ad illorum normam vitam iuam inftitust, certiflime fuani inianiaro in omnem aeternitatem deploraturum. Et quantum ad exempla pertinet, fi Ele&orum exiguus, ingens d contrario reproborum eft numerus ; per fe manifeftum eft , quod cum paucis, &non cum multis vi-vere debeamus, fiquidem accenieti .ele&is, non vero reprobis velimus. Non credas inimico tuo maternum* Multo minus fidem adhibere doemom debes, qui eft hoftis quidam implacabilis , inimicas aeternus, qui tantum tibi vulc mali, quantum ejusdem vult ipfi DEO. Etideo, quaecunque demum &qna-licunque importunitate tibi fuggeflerit, pari femper conflantia illius molimina irride, im-motoque femper animo iis magnanima repnl-fa obfifte. Quid mali unquam ab ipfo metuas, fi mali cjuidqaam inferre poteft nemini, nifi volenti ? Non vincit, ait S, Bernardus , nifi Dolentem. Petierat aliquando ab Athenienfi-bus Philippus Macedoniae Rex, ut fuo exercitui per (uas regiones tranfitum concederent ; illi vero reTponfionis loco qnoddam folium remisere , a capite ad calcem ufque oppletum tribus hifce folis, fed cubitalibus litteris; NON. Simile quoddam Non tu quoque omnibus tentationibus reponas
opor.
oportu, & quanticunque dilcriminis proe-liuro exuterit, tua exparte visoria ftabit.
Quamquam hajc fortitudo non hoc foium requirat, ut ad malum peliicientibus inimicis generolum lftnd non opponss, fed infuper etiam hoc exigat, ut multos aftus contrarios elicias. Si caro tua prohibita? vohiptatis illecebras tibi proponat, proniptiflima voluntate proteftare , quddfi hoc momento omnibus Salomonis gaudendi deliciis tibi copia fieret, te libentiflirof: iilas omnes Chrifto Domino pro te cruci affixo in facnficium efle libatu rum. Contra mundum proteftare , rametfi omne^ reliqui homines ipfius leges amplexuri, luamque illis vitam conformaturi eflent,nun-quam te aliis, quam DEI tui prsceptis obe-dienuam praeftiturum. Si diabolus te in fide teniaverit , proteftare , paratum te efle, fidem tuam ipfo etiam fangu.ne fnbfcribere, quemadmodum S, Petrus Martyr fecerat, qui lethah vulnere percuffus fanguine ex eo pro-rumpente, priusquam fandam fuam animam efflaret , terrae hoc verbum infcripfit: Credo. Si te in diffidentiam ac pufiilanimimem ten-tet impellere, proteftare eunt S. Jobo,te, etiamfiDEUS cum dextera gladio obarmata obvius tibi procederet, quafi cor tuum transfixurus , firmiffime nihilominus in eo fperatu-rum: Etiam Ii occiderit me, in ipfo [peraio, Job.
13,	c, jj-.atquefimili ratione reliquis omnibus
dubnli tentationibus obfifte. Hoc eft d®, monera illo ipio, quem noftram in perniciem tetenderat, laqueo im plicare: In laqueo ijlo, quem abfconderunt, comprebenfus ejl pes eorum, ffal. 9- Hoc eft tanquam Arcam Noeticarn teftuantibus aquarum flu&ibus attolli, non fubmergi ; hoc eft ex glacie in Chryftallum converti; Eglacie ChryfiaBus evafi.
Cum fortitudine deinde conjungenda eft ars; qu®primo in eo coofiftit, quod ftatira principiis refiftamus, In principio tentatio-nis firmo robore pollet anima, & debilitare inimicus torpefcit, tuas negligentia vires enervas; inimico autem interea propter hoc vi&ori® initium fortitudo fuecrelcit. Longd difficilius eft confertas hoftium turmas repellere, quando fuum vexillum oppugnat® civitatis moenibus jam infixerunt, quam fuerat ante eosdem impedire, ut nc unquaru edus-que pertingerent: Beatus ( verba funt Pfaltis Regij) beatus , qui tenebit, fr allidet parvulos tuos ad petram. Pfa/. jjtf.quafi dicat: quamprimum cxfurgere in animo tuo motum Divin® Legi contrarium advertis, noli exfpedhre, ufquedum adolefcat, led adhucdum infantulum magnanimi refiftendo manu comprehende, protinusque aftu quodam oppofito maledidam hanc fobolem petr® allide; & tum vocare beatum te poteris propter fpem fecuram obtinendi coronam lempitemam:
Bea-
Beatus, qui tenebit, &" allidet parvulos tuos ai fetram. Altqui funt , qui hib initium infau. ftohuic partui blandiuntur, & quid mirum , fi pcftmodum triumpho ducantur, ubi inimici adoleverint: incipitur cum tentatione mi. fcerifermocinatio , & non ablolvitur tra&a-tio , donec deditio concludatur.
Verua» hžec nondum tota ars eft ad hanc pugnam requifita: illud, quod plurimum ad. fert emolumenti, eft ndffe commendare fe Domino DEO, & noftr® debilitati abeodem fuppetias impetrare. Hoc erat monitum, quod difcipuloruoi fuorum animis altiffirrž impreflum cupiebat magnus ille DEI fervus, &(piritus Magifterjoannes Avila: tentatioad te, folebatdicere: «zSr*tuadDEUM. Jmdhoc eft monitum ab ipfomundi Redemptore,qui utique authorttatis eft omni exceptione ma. joris, nobis reli&um: vigilate j & toto corde vos ad DEUM convertite, fi vincendi tenta, tionem vobis eft animus: Vigilate & orate, ut non intretis in tentationem, Matt. 16, quod ipfe-metopere ipfo etiam fecit nonexneceffitate > fed nobis pro exemplo, ad initium prsecipud facratiflimaj (us paffionis. Similiter fialmi, qui tam apertd nos viam falutis edocent, ple. ni funt fupplicibus votis iterato ad DEUM pro impetrando auxilio emifsis,& decantatis eidem pro illo obtento laudum pra?comis. Ad hanc normam tua arma inftiuas oportet; 81
tunc
tunctentatioemolumento tibi erit, non damno : Faciet cum tentatione proventum. 1. Cor. 10 tuaque propofita fimilia erunt partubus fru gidiffimo hyemis tempore prognatis, qui, ut Mediciajunt, fummo vigore, & vivaciffimis fpiritibusa natura ioftruuntur.
Verum non fufficit effe fortem in fuftinen-do : fed major quandoque ad abftinendom fortitudo requiritur :	^ aijiine. Iftud
abftinere , quod fecundo locoadnofbamfa-lutem in tuto reponendam effe neceffanura diximus, non iftud tantummodo denotat > qudd abftinere debeamus abillo, quod ma-nifefte effe peccatum dignofetmus; hoc namque fupponitur, firmiffimd fixum tibi effe, ra-tumque, mille vitas profundere potius, quam Divina amicitia excidere. Itaque abftinere idem hic eft, atque fpoliare fe rebus illis omnibus, quae, tametfiex natura fua'gtaviter illi« citae non fint, ad peccatum tamen occafio-nem & viam aperiunt. Et quia ia hac mate* ria te vellem quam optimč effe inftru&um , fuppone, objeda deliciofa duobus pracipud modis nos ad peccandum pertrahere: aliquando frequenter nos ad lapfum inducunt, quando tali periculo nos exponimus \ aliquando rarius. Si frequenter ad peccatum nos impellunt, occafio proxima vocantur; 8c neceflari6 fugienda funt neceflitate prascepti. Quodfi autem rard ad flagitium nos pertrahunt,
ŠŽ&C 239
U.I.—.J-I I..PI I 'l'H » ■■■!■■.— ■ — '.   —■ ". »'■«»«KI
hunt, autadillud remotdfolummododiipo-nunt, occafiones remot® appellantur, qua-rum fugam non equidem fupremi Legislatoris mandatum imperat; prudentia tamen, & bon» in rebus anim® regiminis regula quam maxime commendat. Supponamus itaque, ab aliquo tempore peccaminofa te auadam amicitia illaqueatum vixifle; ita quidem, ut frequentando quamdam converfationem ; commercium quoddam aut per litteras, aut munufcula, autvifitariones continuando fae» pius in grave quoddam peccatum prolapfus fueris: jam ccnfcienti® tu® direčtor haud dubie circa hanc obligationem te benč inftru-xerit, vi cujus obftri&us es, utnunquam am-pliushuic te difcrimini exponas : unde nihil aliud hic mihi faciendum jam fupereft, nifi ut eam ipiam inftrufiionem denuo in memoriam tibi revocem , admonendo te, illud ipfum praeceptum, quod ad vitandum peccatum te obligat, obligare te etiam, ut illas cedes non amplius aut faltem nonfolus accedas, ut a fi-milibusepiftohs, afimilibusmunulculis mittendis abftineas; cum illa ipfa Lex,qu® prohibet peccatum , etiam proximum peccandi periculum prohibeat.
Quodfi laqueus occafionis ita foret a necef-fitateconftri&us, ut eundem disruropere tibi nioraliter foret impoflibile , etiam his circumflandis , quae find dubio in (latu infeliciflimo
te collocarent, confeffariustuus jam explica, vene tibi obligationem tollendi externa? illius occafionis periculum per a&us tuos internos; hoceft, per recurfum frequentiorem ad Dominum, per frequentiorem Sacramentorum ufum, & per majorem bonorum operum multitudinem ; quemadmodum, qui viam mutare lubricam non poteft baculo innititur, ut lapfum devitet; & ficuti, qui venenatae viperae amputare caput non poteft, (altem den-tet evellit. In his veritatibus te bene inftru-&um crediderim, quia ad bonam confeflio-nem requiruntur; & vae tibi! fi hac in parte tuum propofirum claudicaret! nam fanitas tua aut apparens tantummodo foret, aut brevis Qua relinquuntur in morbis, recidivas fatere confueverunt. Ifthae antiqui erga pecca« tum affeftus reliquiae brevi te iterum inicelus impellerent. Et quid tunc prodeflet fperare, tenon relapfurum ? temeritas haec eft, non fpes; cum illi innitatur, quod DEUS nunquam promifit, DEUM nempe fuo illi additurum auxilio, qui voluntarii fe periculo exponit: cum tamen 6 contrario temerariis ejusmodi hominibus non obfcurč lapfum praedixerit : Qui amat periculum. peribit in illo. Eccl. 3. v. 27 & aperti fit proteftatus, nihil fe cum ipfis commiferatioms habiturum: Quismife-rebitur incantatori H ferpentepercujfo, & omni, ilii his} qui appropriant bejtiis ? Eccl, 12, v. 12.
Ve-
Verum enim vero, haec non eitlis, quam credere quis poflit, conlcientiae tu$ arbitrum non decifam reliquifle. Ad illud igitur progrediamur , que d dicendum adhuc remanet, ad illas nimirum occ fiones, quas remotas appellant, quia raro ad peccandum nos inducunt, & tantummodo longd animam ad la-plutn difponunt. Quemadmodum foflores, qui in obfidione cnjusdam civitatis non dimicant, non injiciunt ignes, non occidunt, fed viam aperiunt exercitui, quipoftmodum ho-ftes oppugnat, ferrd profternit , & inječHs ignibus omnium a?des exurit. Remotas hu-jusmodi peccandi occationes funt, lufus, libri non inhonefti quidem, fed profani, viti-tationes, convivia, nimium fupe.bus & affe-ftatus veftium luxus, & ali* relaxationes, quas fupra reprehendimus. Sed praeter haec circa duopraecipud te cuperem cautiflimum, utab utroque abftineas , fcilicet circa libertatem a^hciendi, & circa libertatem converfan-di.
Quid putas effe oculos, quos fub fronte collocatos circumfers ? funt infideles duo proditores, qui cum hoftibus noftris colludunt, qui frequenter eorum manibus nosin-ferunt: Speciem mulieris aliena multi admiratij reprobi faBi funt, Eccl. 9 v. u.
Multi, cum mulieris non fuae faciem contemplarentur , & animam & lalutem amife-0	Q	runt;
runt; non quidem lempereo ftatim momento , quo oculus m vultum defigebatur, fed fuc-ceffii-e 81 pededentim: vifumt ait Glofla,ye-quitur cogitatio s cogitationem deleBatio, deleSa-tionem confenjus, confenjum opus, opus confue-turio , confuetudinem necejfitas, necejfitatem de-Jperatio, defpera tionem damnatio. Jca illud > quod initio fuit tenuis quidam vapor d terra in altum alcendens, inde poft modicum temporis in pluviam iolutum rurfum decidit, deinde induratur in glaciem, & denique in lapidem mutatur. Credisne, San&os , nifi hoc fspius contingeret, adeo folicitos in oculo, ruin fuorum cuftodia extituros fuifle? B. Alo-yfius Gonzaga ne quidem in Sereniffimse Tuae Parentis faciem unquam conjicere oculosau-debat. S. Hugo Epifcopus, quibus ratione fui efficij roultitariam agere cnm proximis obligabatur, ne quidem femel afpicere cujus-quam fceminas vultum fuftinuitj & S. Thomas Aquinas, etiam fi aDEOca(btatis*dono fuifiet munitus, extremo femper ftudio foemi-narum afpedum tanquam faciem bafilifcifugiebat. Verum dices mihi, qua ratione pof. fibile fit, vivere in mundo, converfari , & agere cum mulieribus, & nunquam in eas obtutum defigere ? nunqmd autem relata fupe» rus Spiritus fandi verba ponderafti, quibus multos fieri reprobos a{Terit,non quia mulieres obiter alpicmnc, (ed quia illas ex infti-
tu-
orne 243 yas*
tuto contempiantur, ejtundenique pulchritudinem admirantur? Speciem mulieris aliena multi admirati^ reprobi faili funt. Ntceffa-rium itaque eft, ut periculofum quoddam obječtum in oculos incurrit, eosdem ab illo protinus avertere, & nullatenus in eo defige« re. Ex omnibus animalibus, quas aquam bibunt ex Nilo, (oli canes a crocodillo fecuri funt; quia bibunt:, & fugiunt • ad hoc cum animalia reliqua non advertant, faspe croco» dillorum dentibus in predam cedunt.
Altera oceafio, quam declinarc debes, ut devotionem conferves, eft libertas in conversando. Non loquor tantummodo de illis converfadonibus, quae funtpervetfe & fcan-dalofae, in quibus illi focij, qui venenum hau-fcrunt, facilč etiam aliis venenato fuo illud halitu afflant: Corrumpunt bonos mores colloquia prava. j. Cor„ 15. de illis etiam loquor,quae libere non funt, fed nimium diuturnae Qua ratione bona confervare anims propofita poteris, fi diem integram in circulis exigas? fornax , cujus oftiolum non clauditur, fuum calorem non fetvat. Paululum recedere ab hominum tumultu, aliquantulum linguae indicere filentium, parumper fecedere in folitu-dinem opus erit, fi defideras, ut DEUS ad cor tibi loquatur. Ducam eam in folitudinem fc loquar ad cor ejus. Of 1, c. 14 Primum* circa quod natura in efformando fcetu in ute.
ro materno latente occupatur, eft, quod cuticulas illas elaboret, intra quas eundem circumvolvat. Ex primis tuis propofitis fi*, certum quoddam intra diem tempus (eligere, quo tecum folo, & cum DEO agas, examinando tuam conlciennam, commendando re Superis , librum quendam /pirirualem legen. do. Sed enim, comilitones tui illudent tibi, 81 tanqaam exoticum ac melancholicum exftbilabunt? Simili ratione & Noemum , & Arcam, quam fabricabat in eandem (e inclu-■furus, fcelerati foci) explodebant; verum ubi aperiri cocperunt cataraftae cceli, &tota terra inundari diluvio, tota contentione ia eadem habere locum anhelabant,& vano ululatu inutiles voces attollentes, fublatis in coelum manibus ingrediendi licentiam truftra fla« gitatunt.
Ultimo denique ad perfeverandum in via falutis neceflarium eft , ut ad bonorum operum exercitium incumbamus: fuftim , abfii-m, age. Via, quae non frequentatur, brevi fylvefcit; aqua, quaeftagnac: fe ipfam corrumpit; enfis, qui non ufurpatur , feipfum rubigine inficit; inftrumentum , quod non tradatur, feipfum cordis exarmat; domus, quas non incolitur, per feipfam collabitur. Hocipfum quoque animse tus continget, mfi eandem bonorum operum ftudio fuffulcias , ut per iona opera tertum vejbam
©0.
•vocationem Š* eleBionem faciatis; hac enim facientes non peccabitis aliquando, 2 P, 1. Cura, & perfeverantiam tuam in bono, illiusque Decreti, quod Divina Providentia de tuafalute concepit, executionem impetrare tam conflanti multorum bonorum operum exercitio, ut nunquam dicas; fufficit, Magis fatagite. Non quidem , quafi donum perfeveranti« promereri condignd bonis operibus pofler; fic enrm gratia non foret: fedquia confuevis Divina Bonitas, iliis majoribus auxiliis aflifte-re, qui majore cum fervore operantur, illi* que gratiam quandam magis fpecialem impertire, qmgratiae jim d^tae rdpondet: ut bonis operibus tnbarendo tua femper virtutis mertamur prote&ione defendi £ Orat fer. 6. Heb. 1. Quadr ) Unde coniultiffimum erit, quorundam bonorum operum, quae exerceri ab te poffint» •fele&um facere, tuumque rogare contefla-xium, utilia ipfa tibi pro poenitentia injungat , ut omni via tuam pigritiam excutias, ipfisquetuisoperibus majus meritum adjungas.
At vero cujus generis opera illa efle oportet ,qua? tantum tibi bonum obtineant? Jam fcis, triplicem efle obligationem noftram, erga DEUM, erga proximum, erga nos ipfos. Jam vero , quantum ad nos iplos attuvet, quandam poenitentiam etiam exteriorem ; quandam abttinentiam, quoddam jejunium ,
V g, 3	9uan-
quandam dilciplinam , aut quoddam aliud afflictionis genus adhibeamus oportet, quod vitiofos habitus infringat, & bona noftra pro-pofita neceflario faepe'incingat: ubi non ejife-f es, diripietur pojpjfio, Eccl, 36 v.iy. Ita pariter aliquod exercitium charitacis- erga proximum requiritur, nimirum , tir vifitemus cum infirmum , aut indigenti fubveniamus, auc compatiamur affličlo, aut errantem excufe» mus, aut, (1 aliter non poffimus, falcem no-ftas precibus adjuvemus , aut in dočtrina Chnftiana ipfiusdomefticos inftruamus, auc cum amoreeosdem corrigamus Prae omnibus autem illud (labiliendum firmiflimč, quod praedare DEO debemus; nempe, ut quid-piam č fančiiffima Domini Paflione medite, mur, ut Divina ipfius beneficia grata memori! recolamus, ut aliquibus fančHffimam Virginem obfequiis veneremur, quibusdam de-* votionibus San&orum patrocinium invocemus, vifitemus devotdquasdamEcdefias, & tremendo Miflas Sacrificio affiftamus. Specialiter autem ad illa duo intentum habeamus oculum oportet , quae ad bene vivendum omnium maximd conferunt , fcilicet ad frequentem Sacramentorum ufum, & ad Orationem.
Loquend6 de frequenti Sacramentorum ufu; quemadmodum DEUSohmin Parady. fo terreftri arborem vitae plantavit, ut homines
nes ex ca comedentes morte non moreren« tur; ita in horto Ecclefias aliam quandam vi-t£ arborem iKa finž comparatione aeftimabi-liorem plantavit, quae efltDi vina Euthariftia, ut aniais per gratiam reparatas amplius mortem non viderent. Sicuti autem ad confer-vandam vit3m corporalem non fuffeciffet aliquoties duntaxat intra annum ex arbore vita: fručlusmanducare, fedneceflariumfuifler, ut quis iisdem fe frequentius reficeret; ira pariter ad confervendam vitam fpiritualem non fufficir 1'emel, cum centies deberemus, ad recipiendam DEUM Euchanfticum accedere; fed frequenter facrse huic menfe accumbendum , quoties nempe ftatus noftri conditio patitur, & quoties noftro confeflario videbitur. Propria edo&us experientia advertes, quam prodigiofifint effečtus Divini hujus ci-b«, faepius, & cum praeparatione debita accepti. Lepores in alpibus altiffimis albi funt coloris, quia ferč continuo inter nives habitantes , frequenter ex iis fe nutriunt: Multas volucres in Molucis ne quidem mortusedii-folvuntur & computrefcunt, quia ordinarij aromaticis illius regionis frugibus fe fuften-tant. Unde inimicus infernalis tantos conatus adhibet, utacoelefti hoc nutrimento nobis abftinentiam perfuadeat; quo nimirum ab omnibus fimul bonis impeditos uno i&u ita debilitet, ut etiam absque pugna trium-}	pho»
ph6 nos ducat. Similequidpiam ut faceret, fi absque magno labore fubjugare Bethuliam defideraret, Holoferni fuadebatur, ut nirni-rum priaio aqua; du&us, qui aquam ad civitatem devehebant, fuccideret; deinde illam ipfam aquam alio averteret, ne ad exftrudos circum Bethuliam fontes pofiet pertingere.
Ultimum remedium tam potens, ac qnod-vis atque ad obtinendam in bono conftan-tiam, neceflarium eft devota oratio, tam illa, in qua pia confideracione Divina Myfteria contemplamur; quam altera, in qua Divini Numinis auxilium flagitamus. DEUSin pluribus Scriptura; loc*s; fed praecipuč per £c-cleficifticum nobis iflam conflandam pollicetur, fi frequenter fan&iffimam ipfios legem, & veritates m ea nobis revelatas meditati fuerimus*. Cogitatum babe in praeceptis VEI, frin mandatis iilius maximeajjlduus ejto j dt* ipfe da-bittibicor. Eccl.6 c.g7 Occupa cogitationes tuas in contemplanda Lege Domini, & conflanti meditatione fondiffima ipfius mandata atqueMyfteria ruminare, & ipfe cor tibi largietur Divina fortitudine plenum ad omnes difficultates devincendas. Et alio in loco adhuc apertius , memorare , inquit Dominus, novijfima tua, &1 in aeternum non peccabis. Eccl. 7. c. 40.. Ratio autem eft; quia diabolus non habet aliud medium , nos ad confenfum peccato prsftandunj inducendi, quam fi propo-
fitis , oblatisque obječlis prohibitis noftras paffiones exciter; ita ut turbata rano fibi per-luadeat, perdere DEUM fibiefle proficuum > ut fibi ipfi in hac occafione queat latisfaccre.
Jam veritatum aeternarum confideratio horribilem fraudem detegitin hujusmodi ten-tartone latentem; atque adeo voluntatem roborat, ut firmiffimum nunquam conlen-tiendtpropofitum concipiat, & potius mortem eligat, quam peccatum admittat: Nfi e?uod L x tua meditatio mea efi, tunr, forte periif. jem in humilitate mea. Cfal. u3. Faciix negotio me irruens tentatioiubruiffet, nifimelan-£ta meditatio fuftentaflet.
Altera Orationis pars, in qua DEI auxilium petimus, ad perfeverantiam adhucmigis ne-cefTaiia eft , ita quippe neceffaria eft , atque gratia ipfa. Ratio hujus eft, quia, poftquam DEUS nos prima fua gratia praevenit, ordina, rie non pergit continuare fuum auxilium , ni-fi denovoiilud efflagitemus, atque cum fide, humilitate, & perleverantia in noftris precibus ad eum recurramus. Hinc nullus eft peccatorum , qui, etfi omni alia gratia deftitua-tur, femper etiam lfta, qua DEO commen, dare fe poffit, gratia deficiat} & fimiliter nullus eft peccatorum, qui, fi cum humilitare, cum fiducia atqueconftanria ad DEUM confugerit, exaudiendus non fit, & in ftatura bonum reponendus 4 quia Divina Bonitas \	^	ora-
orationem effe voluic medium quoddam uni. verfale, quod Divinas fuaj Providentis decretorum exccutionem impetraret, quod omnibus noftris infirmitatibus mederetur, quod omne nobis a coelo bonum obtineret Proinde , ut ad praxin veniamus, noli unquam per. timefcere qualemcunque tentationem j noli terreri tuis peccatis, nec pravis habitibus inde contraSis; fed ftatue, ardeutioribus lem-per ad DEUM precibus fufpirare , & eftedtura fentiesSu&ditus ejlo Domino, & ora eum, & ipfefaciet. Pfal. 36. Clama ad coelum fub auroram, quamprimum excitatus e fomno Je-fiumdeferis, clama fub vefperum, ubi lečto te credis, interdiu, ubiEcclefiam intras; humilia ad DEUM vota evibra non modo in ten-tatione, fed ad primum flatim tentationu pulfiim fufpira ad Dominum in profperitate, & affli&ione; uno verbo, femper fupplici. bus coelum votis pulfa, ut ipfe mundi Servator te docet: oportet femper orare, non dejicere. Luc. 18. & videbis , quod tua: orationi Divina fefe junQura fir Mifericordia j Afcen-iit oratio, fr defcendit DEI mijeratio. Ita tc-fte Cafliano fuain eremo antiqui Monachi fa. ciebant: perpetuo ex ipforum ore hsc verba fonabant: DEUSin adjutorium meum intende. Cum his diem incipiebant; cum his eandem quoque terminabant; ha?c in omnibus fuis orationibus repetebant, & in illo momento,
quo
quo lomno lolvcbantur, in ilia prorumpebant i quia, cum Divinum auxilium fibifem. per effe neceflarium agnofcerent, fciebanc quoque nuiiuni effe ad illud impetrandum efficacius remedium , quam continuis ad coelum precibus fulpirare, Speciali autem dili. gentižin tempio lub facrolančto Miflk facii-ficio DEO te commenda ; hoc namque proprie tempus eft Divinarum mifericordiarum» in quo orationes noftr® nunquam latura; fune repulfam, quia conjunds funt cum precibus & meritis noftri Redemptoris, qui ad obtinendum nobis omne bonum sterno Patri in Sacrificium offertur: adeoque ut omnia pau-ciscondudam ; in faciendo, quodpotes } & in petendo illo, quod non potes, pofita erit tua perleverantia, uti dicit S. Auguftinus, & S. Synodus Tridentina confirmat: DEUSim-pojfiiilia non jubet; fed iuiendo admonet, cere quod poffis, <&■ petere, quod non
INDEX LECTIONUM.
I. im pedi »nent um i,fidei debilitat. p, j. Damr* hujus debilitatis, j\ Ejusdem remedia. iz
II. Impedimentum z. peccandi libertasfub fpe obtinendi veniam lemficiS Confejfiovis. 3 1. Hu-jus damna, jf. Ejusdem remedia.	40
III- Impedimentum 3, parum curare peccata luxuria,- <$6. Hujus damna. 5?. Ejusdem remedia.	71
3V. Impedimentum 4■ fup’rbia. 80.	Hujus
damna. 84. Ejusdem remedia.	91
V- Impedimentum $. otium , & occupationes fuperflud. joi. Damna ex iis emergentia. 103. Remedia.	10$
VI. Impedimentum i quod faluti anima offert inordinatus amor voluptatum 119- Damnum^ quod affert faluti ijlhic inter delicias vivendi modus. 114. Ejusdem Remedium.	134
VII. Impedimentum, quod offert Jaluti inordinatus amor divitiarum. 145. Damnum en hoc impedimento. 144 . Remedium. i$f
VIII. Impedimentum, quod affert faluii dure cum proximo agendi ratio 170 Damnum /7-UaS.179. Remedium contra <Uam. 184
IX. Impedimentum, quod affert faluti exiguus DEI timor, 193. Damnum. 196. Remedium.	10}
X. Bonum, quod facere debet Chrijiianus, pojl-quam Jalutis impedimenta removit. Z23
FINIS.
‘‘"'v
tS* '
1
-n