Karcdaa in •■ivtuitMa« kaftfaiui v Ljubija«. 138745 D. ZEGERI BERNARDI 7AN-ESPEN Cihbcrrimi Juiisconsulti Lovanicnsis IVS ECCLESIASTICVM IN EPITOMEN REDACTVM AC SVBJVNCTIS BREVIBVS SENTENTIIS, ATQVE ARGVMENTIS STVDII PATRISTICI INSTRVCTVM A Plurimutn Reverendo, Religiofiflimo atque Eximio D P. BENEDICTO OBERHAVSER, I. V .D. Reverendissimi ac Celsissimi S. R. I. Principis ac Archiepiscopi Salisburgensis Consiliario ecclesiastico. P A R S T E R T I A. Editio nouijjlma it covrtRa. CILLEJAE, apud Franciscum Josephum Jenko. M D C C X C V. 138745 BENEVOLO LECTORL P JL ars tertia et quarta contment ea, quae clariffimusD. Van - Efpen fcripfit de bo- nis, et Judiciis ecclefiaiticis. In- tegrum ergo Iiujus Aučloris Jus ecclefia- ilicuni ell quatuor partibus nune excufis, modo undequaque perfečto, comprehen- fum. Quinimo Epitomator, ut opus iftud fieret omnibus numeris abfolutum, non- nulla fupplevit ex Fleurianis Juriš eccle- fiaftici inilitutionibus. Aft ubi funt noviffima Pontificum De- creta, et Principum Statuta, quibus hoc opus fupplendum promittebat circumvo- lans folium, quo illius editio annuntiaba- tur? Quod fuit promilfum, id et fuit ad- impletum, et fides »Ijberata. Epitomator non quidem fuo linic hompendio inferuit talia Decreta/ et Statuta expreffis nomi- nibus Pontificum, et Principum: in obviis tanien locis, uti eruditus Leftor facile perfpiciet, indicavit noviffimos moreš, qui fenfim invalefcunt, praxin, quae vi- gere incipit, leges, juxta quas nune vi- vere oportet. Nil ergo omiffum, quod ad ecclefialticam Jurisprudentiam conducere poffet. Compendium iftud eft, ut reapfe tale fit, non patitur Integra et operofa addu- cere Statuta etc. D. Van-Efpen fuanio- numenta, quae fparfun citavit, infpeciali tračlatu collegit. Idem fieri potell, fi alia iftius Auftoris opera, quae in epitomen redigenda adhuc reftant, puhlicam lucern afpicient, ubi haec Statuta in unum tra- člatum collečta perlegere dabitur. Interim vale. -—--. - ■ ,x*‘ * • PROEMIUM.%. VAN - ESPENII Commentavius in Canonicum n o- vissimum animadverfionibus ad fiatum Germaniae accommodatus. Gum jam hujus operiš index fub prelo fudaret, et propediem puhlicam lucern effet afpečturus, in ma¬ miš meas venit guoddam opufcnlum: cui titulus : Pan - Efpenii Zegeri Bernardi Presbjteri jf. V. D. SS. Canonum Profefforis in Academia Lovanimji Com- ■mentarius in Jus Canonicum. noviffimum animad¬ verfionibus ad fiatum Germaniae accommodatus.Quem- nam fcopum fibi praefixerit Auftor harum animad- verfionum, indicat titulus. Modus, quo totum o- pufculum adornavit, erat hic. Praeprimis integrum Van - Efpenii Commentarium in Jus Canonicum ■noviffimum fideli manu , quantum per temporisan- guftias defumere potni, defcripfit, et quidem, ut ajunt, de verbo ad verbum. Praemiffis fingulis iftius Commentarii Paragraphis fubjunxit fuas animad- verfiones, quae an praeferiptum fcopum attigerint, aliis dijudicandum relinquo. Animadverfionum ifta- rum dare juvat fynopfin per modum Proemii bre- vidimam, retentis plerumque Au&oris etiam ver- bis. Additio haec non difplicebit Epitomatori ju- - ris hujus eccleliaftici, neque Au&ori animadver- ftonum illarum , minus Leftori. Epitomatoris opus praeclarum appofitis his animadverfionibus nec mu- tatur, neque interpollatur, fed magis illuftratur, et ad ftatum Gennaniae accommodatur. Au&orAnim- adverfionum in puhlicam lucern eas edidit, ut prod- ellent orbi litterato, quem finem eo melius affe- quentur, fi in fynopfin contrattae p'luribus innote- fcant. Animadverfiones non abs re auguror profu- turas Leftori, cui facilis, et expedita aperitur via, planiorem Juriš ecclefiaftici noviffimi praefertim germanici notitiam acquirendi. •— ( 8 ) “ De 3*ar. Juri Canonico , feu ecclefiaftico nomjjimo in ge- eccftf.no- nere quidera omnia ilia paffimadfcribi folent, quae viff. difciplinam ecclefiafticam vel puhlicam , vel pri- vatam, tam res, quam perfonas ecclefiafticas, aut proceffum judiciorum concernunt, et poft evulga- tas Decretalium, ac Canonom CollečHones Corpo- ri canonico infertas auftoritate puhlica emanarunt. Inter has colleftiones tempore poftrema eft illa fub nomine Extrciva,giintium communium edita, cui inferta legitur Conftitutio Sixti IV. anno 1483. pro- mulgata: unde cum alia recentior Decretalis in Colleftionibus corpori canonico inclufus non occur- rat, juri ecclefiaftico novifllmo adfcribuntur ea o- mnia, quae poft illud tempus Pontifices in materia ecclefiaftica five per modum Conftitutionis, five fub nomine Bullae, aut Brevis, vel motu proprio, aut interrogati, feu interpellati ediderunt, vel re- fponderunt. De ^ur. Praeter illa omnibus nationibus communia in ecrfej. no- Germania fpeciatim juri ecclefiaftico novijjimo ad- vif) Germ, numerantur (1) aučtoritas, et tifus juriš ecclefiafti- ci (2) Concilia generalia, et particularia Germa- niae (3 ) Concordata Nationis germanicae (4) Con- iiitutiones germanici Imperii generatim (5) Prae- rogativae,. feu libertates Ecclefiarum germanica- rum. Dcufu. Qnod ad ufum, et au&oritatem Decreti Gra¬ fi auet, Hani in Germania fpeftat, adiiotandum id venit. Dec,ret. Dum Decretum hoc ex -Conciliorum Canonibus, Grnt. in Bullis, et Pontificum Decretis, Patrom fententiis, German, praeclariffimis Imperatorum, et Beguni Conftitu- tionibus conflatum , atque in Ordinationibus Im¬ perii germanici fub Friderico II. anno 1236. et Ru- dolpho anno 1281. emanatis, aliisque Sanftionibus ‘ Imperii publicis corroboratum fit, nec non difci¬ plinam veteris Ecclefiae , et primaevum illius fy- ftema omnium optime exhibeat, vere digniffimum elc, ,ut ufui Germaniae, praeprimis deficientibus propriis Diaecefium Statutis, Juriš ad inftar fub- fidiarii, inferviat. Habet quoque iftud Gratiani Decretum fingularem ufum , auftoritatem , et ae- ftimationem apud Proteftantes, prout conftat ex teftimoniis Strickii, Matthaei Pfaffii, Speneri etc. et praefertim Boehmeri in Praef. ad tit. de conftit. §. 21. Germauis quoque non eft rejicienda fenten- tia , quae Decreto Gratiani vim legalem tantum- modoper averfionem tribuit. Sunt enim plures tex- “• ( 9 ) — tus fpurii, vel certe fufpefti ex Decreto hoc de- fumpti, et in Decretales Gregorji IX. relati, nec non in praxi in viin legis affumpti, adeo, ut ad hujusmodi Canones haudfecus, quam ad genuinos, finceros, et authenticos, provocari foleat. Inter caufas, ob quas Jus canonicum in Ger- De cnuf. maniae terris eo citius fuerat receptum, Au&or recept. Principiorum ^uvis ecclefiaflici puhlici Catholicorum ^ur. Cah- ad ftatum Germaniae accommodatorum Cap. in Germ. 12. primario affignare contendit multitudinem Cle- ricormn, et Monachorutn, qui ob Laicorum infci- tiani adhibeantur a Principibus ad negotia publica, privataque. Fors melius quis diceret, Juriš cano- nici receptionem iti Germania fuiffe promotam ex eo , quod Saeculo XI. et XII. quo Jus civile, et Canonicum in Scholis tradi caepit, procefTus judi- ciarius in tribunalibus ecclefiafticis ad normam ju¬ riš civilis et in Gertnania paffim introdučtus fuerit, cum antea per faecula decem, quod maximam fal- tem Ecclefiae occidentalis partem, fimplex Judi- ciorum eccleflaiticorum forma fuerit, et caufae eccleflafticae fine ftrepitu forenfi, et proceffu for- mulario ab Epifcopis tanquam arbitris fuerint di- fcuffae. Primus, qui legi tur Bullas Pontificias extra cor- T)e collcfi. pus juriš canonici vagantos collegiife, fuit Petrus Bullar. Matthaei Jehts Lugdunenfis, cujus colleftio anno I49C prodiit fub hoc titulo : Collečiio confiitutionum, et Bullarum pofl SEXTUM, CLEMENTINAS ET EX rRAVAGANTES usque in hodiernum di- em. Colleftio haec difta fuit feptimus ZJecretalium, et d^vifa in V. libros : libri vero in titulos, inter quos quidam reperiuntur in antiquioribus Colle- ttionibus ignoti. Circa idem tempus Laertius Che- rubinus pleniorem , ac ampliorem colleftionein con- fecit ex omnibus Bullis, e> Conftitutionibus, quas reperire potuit, a tempore Leonis I. usque ad Six- ti V. Pontificatum fecundum ordinem temporum diftributis, inditoque Bullarii titulo, illara fub au- fpiciis Sixti V. 1588. evulgavit. Bulhriura iftud plurimis Pauli V. Gregorii XV. Urbani Vlil, etln- nocentii X. Bullis et aliorum Pontificum praece- dentium antea omilfis Conftitutionibus fuit au- ftum, et ab Angelo Maria Cherubino Monacho caffinenfi Laertii filio typis Romanis in quatuor tomis anno 1633. publicatum fub nomine Magni Bullarii Bomani. Quatuor illis tomis adje&us eft Itn auR. Bullar. — ( 10 ) — quintus cura P. Augeli a Lantufca, et P. Joannis Pauli a Roma Ord. Min. S. Francifci Strift. Observ., in quo continentur reliquae Urbani VIII. et Inno- centii X. Bullae in priori torno defideratae, iteni Conftitutiones Alexandri VII. Clementis IX. et Cle- mentis X. Quarta Bullarii editio prodiit anno 1727. quae conftat tomis majoribus o rt o, vel potius qua- tuordecim, et incipit a Leone I: usque ad Bene- diftum XIII. Anno 1749. nova Bullarii editio fa- ita eft, quae cum fupplementis fe ad novemdecim tomos in folio extendit, fub titulo : Bullarium ma- gnum a beato Leom magno usjue ad S. D JV. Be- nediftum XIV. Luxenburgi. Praeter Bullarium iftud magnum habemus etiam ColIečHonem operum, Bullarum, et Brevium Clementis XI. 1729. edi- tam fub titulo : Clemmtis XI. Pontificis M. opera, fcilicet epiftolae, Brevia fele&iora, et Bullarium. Benedictus quoque XIV. Pontifes M. fuas Confti¬ tutiones fucceflive imprimi typis curavit, easque more antiquo Dočtoribus Bononieniibus infcripiit. Juxta commuuem Dočtorum opinionem omnes Bullae, quae, anteguam erant in Bullarium rela- tae, per viam legis univerfalis editae, ae legitime publicatae, etacceptatae fuerant, vim legis, quam olim estra Bullarium habuerunt, etiam hodie Bul- lario inclufae retinent, nifi vel lege pofteriori , vel contraria confnetudine fuerint abrogatae. Id quoque certum apud juriš canonici peritos habe- tur, quod, ut Bulla Pontificia fidem faciat in ju- dicio , five pro legefufpiciatur, debeat anteomnia conftare authentice in forma probante, hanc Bul- lam re ipfa a Pontifice emanaffe. Porro Bullarum Collertiones non. poflunt ipfismet Bullis in fe con- teutis dare au&oritatem puhlicam , praeter eam , quam hae Bullae per fe, et citra infertionem in has Collečlioues habent: eum enim iftarum Col- leftionum Aučtores nulla publica aucloritate effent inftrutli, fed duntaxat privato ftudio, et opera Decretales alibi a fe repertas in unum collegerint, plenam fidem et puhlicam autboritateni nee fuis Collectionibus, nec Bullis ibi contentis dare po- tuerunt. Interea fides pro Bullis in Bullario con¬ tentis femper firma manet, nifi jufta, et fufficiens adfit de illarum aučloritate dubitandi, vel contra- dicendi ratio, cujus probatio illi, qui fidem im- pugnare praefumeret, de contrario injungenda fo- ret, inquit Cl, Zallvvein 'Tom. It, q. 3, c. 3. S> — ( IT ) — Quod, fi aliquis errorem docere, et authentiam Bullae impugnare vellet, fine dubio audiendus fit, vel maxime autem fimilinm Bullarum aučloritas elidi poifit, fiquis oftenderet, eas nuntjuam legi- tinie fuiffe promulgatas, vel non receptas vel ufu Contrario abrogatas. Indubitati apud Germanos quoque juriš eft, De requif. Bullas, et conftitutiones Pontificias pro iis terris adoblig. non obligare, quibus non per expreflam Pontificis Bullae declarationem datae, et ubi non legali modo pub- Pontif. licatae fuerunt. Sunt, qui ejusmodi publicationem ad obligationem producendam eflentialiter non re- quirunt, putantes fufficere publicationem Komac faftam. Alii contrarium probant ex Juftiniani No- vellaVI. Item Conciliis Arelatenfi I. et Sardicen- fi, quae fuos Canones ad Rom. Pontifices Sylve- ftrum, ac Julium miferunt, ut eos in Provinciis publicari curarent. Synodus quoque Lateranenfis fub Innocentio III. fuam de medicis conftitutionem c. 13. de Poen. et Kemill. relatam tune obligare voluit, poftquam per Praelatos locorum fuerit pub- licata. Exllat demum noviffimum exemplum in Bul- la fuppreffiouis Ordinis jefuitici, quae antequam legaliter Epifcopis, et Germaniae Principibus in- notuerat, executioni non fuit mandata. Ut pro ditionibus Belgii, et vicinarum regio- De /’/ >- num Bullae Pontificum, Brevia, Decreta, alteri- cit.reg. tisve nominis diplomata vim legis adipifcantur, circa'■ re- Efpenius requirit, omnia illorum genera prius ju- C ept. B'il re Placiti regii effe recognofcenda, disquirenda, in Ger- et approbanda Ut dignofcatur, quid circa reče- man. ptionem Bullarum in terris Germaniae moriš fit genuinam dabimus definitionem libertatum Eccle- fiae Germanicae, quae deferibuntur, ut immunita- tes intuitu Romani Pontificis, et Curiac Romanae partim in ufu juriš aAtigiii, et novi, ac noviffimi univevfalis, et particularis, prout contrapojiti De- cretis Pontificum, aut nunquam receptis, aut po- ftea ferendis, partim in pačtis, et conventionibus fundatae, et quibusdam Eccleftis particularibus cum Ecclejia Romana tanquam centra unitatis mutuacon- Jilio - - communicantibus competentes. Germaniea- rum igitur Ecclefiarum Jibertates refpiciunt tripli- cem inter Pontifices, Impeiatores, et Ecclefiarum Praefules nexum, qui justa regulas juriš naturalis, divini, et humani interpretandus erit, unde liber- tates Ecclefiarum germanicarum fequentes patinn* ( 12 ) — tur reflexiones. i. Juxta libertatem Ecclefiae ger- manicae non eft in ufu diretfe refragari Bullis, et Conftitutionibus a fumma Sediš ordinatis. 2. Ea enim inter germanicas Ecclefias, et Pontificem Ro- manum intercedit firmiter ftabiiita tinio, quae Ger- manos fecuros reddit, Pontificem jura , privilegia et confuetudines oinnium germanicarum Ecclefia- rum falvas, et intaftas confervare, et Concordatis Nationis germanicae non contravenire. 3. Sin an¬ teni de acceptatione Bullae Pontificiae, quae mo- ribus , et confuetudinibus Germaniae non apta , ant ex aliis circumftantiis, et nonnunquam politi- cis rationibus non accommoda videtur, agitur, tune Epifcopi, et Principes laici Germaniae Bul- latn quidem debita cum reveren ia recipiunt, fum- mo tamen Pontifici, fervata reverentia, et fub- miflione, inconvenientiam tamdiu mutuis confiliis remonftrant, doneč exinde aut mutatio infequatur, ant obligatio vel direfte, vel per indire&uni fol- vatur. Sic plurimae Bullae per oblivionem, aut ufutn contrarium in defuetudinem abiiffe videntur, maxime quatenus paenas dičiant, prout telmur Zallwein Princip. Juri Ecclef. cap. 5. §. 1. 4. Ad quod plurimum conducit, quod attendantur Jura Ecclefiarum Germaniae particularia, et praecipue Synodorum nationalium , et provincialium Cano- nes, qui, fi longo ufu, obfervantia, et confuetu- dine fuerint roborati, omni jure Pontificum Bullis, et Decretis, veluti innocuae libertates in ufu ju¬ riš particularis, debito cum refpečlu opponi pof- funt praefertim. 5. Cum Concordata, ut patta , et foedera inter furnmos Pontifices, et Nationem germanicam inita eam obligationem ex jure natu¬ rah, et divino fortiantur, ut fumma Sedeš per no¬ va Decreta, praefertim fi fint pafta publica pro ialute Ecclefiae, aut Reipublicae inita, tam facile contravenire non poflit. 6. Proin libertates Eccle¬ fiarum Germaniae eo certius cuftodiuntur, cumE- pifcopi Germaniae inftmul principatus faeculares regant, ipfique id , quod ditionibus fubditis con- venit, perbene dignofcant, et eo magis perveni- re, et contraria avertere valeant. 7. Si Bulla, vel Decretum Pontificium bonum notabile politi- cum concernit, tune fit, ut etiam civilis potefta- 1 is afleufus merito requiratur. g. Solummodo civilis Poteliatis moderata cognitio cirea Bullas, etCon- Ititutiones admittitur, quando materiam politicam, — ( 13 ) aut cum ea cannesam oro objedo habent, nam et in eo cafu raro dicipoterit, quod aliqua Bulla, vel Decretum omnibus Provinciis totius Chrifliani orbis fit accommodjtum, et non pro diverfitate Na- tionum mutationem patiatur. Per ejusmodi ufum moderatum libertatum germanicarum circa reče- ptionem Bullarum, et Decretorum nullo modo con- trariatur aučtoritati fummi Pontificis, quia tam a Principibus ecclefiafticis, quam faecularibus femper reverentia, et obedientia pro comite habetur, Unice adhuc reftat differere, quemnam Bulla in De Bulla Coena Domini in Germania habeat ufum, et au- in coena ftoritatem, cum Efpenius huic Bullae pro terris Domini. Belgii, et Galliae omnem vigoiem fimpliciter adi- mit, quia ibidem, nec admiffa, nec unquam pu- blicata fuit. Quod ad hujus Bullae in Germaniae Provinciis aučloritatem attiuet, illa in omnibus locis, ubi pubiicata, et acceptata fuit, eandem , quam caeterae Bullae, et Decreta Pontificia , li¬ ri eni, et auftoritateni praefefert: ratio vero illius non - ufus jn certis articulis neutiquam confiftit in defpeftu, fed in vera Politia, cum fingnlis Ger¬ maniae Provinciis, earumque legibus, confuetudi- nibus, moribus , genio, et ingenio non fit accom- moda, in multis objedis contradicat Concordatis Nationis Germanicae, et in nonnullis locis etiam Politiam faecularem, quam in Germania Proceres laici fibi vendicant, vehementer attingat, quocirca libevtates Ecclefiarum Germaniae per indireftum quodammodo impugnantur. Hujus Bullae publica- tioni jam dicitur Rudolphus H. Inip. anno 15S6. ftrenue fe oppofuifle, Auguft, Imperatrix, et Regi¬ na Maria Therefia per edičlum de 10. Oftob.1766. ufum hujus Bullae in Provinciis Lombardije inter- dixit, quod exemplum etiam alii Status faeculares fecutifunt. Iinmo etiam Romae jam a tempore Cle- nientis XIV. ab annuali hujus Bullae publicatione defiftitur. Regulas Cancellariae in Germania defcribimus, jj t Rte et agnofcimus, ut Conflitutiones pontificias a quo- Cuncellar. vis Bontifice ad initium fui regiminis praefcriptas, vro uj - u quae normam, et ordincm, potijjimum Cancellariae Q ennan ^ipoftolicae, res beneficiales, refignationes, et difpen- 1 fationes concernunt. Pro ufu Germaniae ferviunt fequentia. I) Exfpirant hae regulae unacum quo- vis Pontifice. 2 ) Et hinc Sede vacante non obli- gant falteni extra Curiam. 3 ) Quapropter ordina- — ( 14 ) — tii Collatores polfunt conferre beneficia, qtiae vi regularum funt Pontilici refervata. 4) Iftas regu* las folent Pontifices neo - elefti polt unum, alte- rumve tjiem de novo reaflumere, et prout libuerit, reftringere, limitare, augere, et nriltiplicare. 5) Praefumunt adeo legalem infinuationem in Ger- mania. 6) Ubi nun obligant, nifi a die rite, et legaliterfatlaeinfinuationis, et 7) in quantum funt • receptae, et promnlgatae, quamvis Romae jus lo- cale faciant., aut 8) in quantum non contrarian- tur obfervantiae locorum, aut juribus particulari- bus, et Concordatis Nationis germanicae. 9 ) Po- tiffimum vero ftriugunt Germanos agentes in Cu- ria Romana 10) hinc etiam earum in Germaniae Provinciis circa numerum diverfimodtis eft ufus, immo II) quaedam regulae, utlegespatriae, per- petuantur, et de jure conftanter, uti in Gallia re- I cipiuntur potiflimum , quae ad fraudes in benefi- ; ciorum provifionibus occurrentes amoliendas infer- viutit. Haec funt generaliora capita, in quibus re¬ gularum Cancellariae ufus pro terris Germaniae j confiftit. Dt Concil. Efpenius memorat difficultates circa publicatio- T id in ' nem et P er eam qu°dammodo receptionem Con- German. dlii Tridentini quoad articulos difciplinae in Bel- gio, et Gallia ortas. Recepturo tandem et in Bel« gio fuit etiam in materia difciplinae, feu reforma- tionis, falvis tamen reftrietionibus, praecipue jura regia , et regiorum Confiliorum, ac Magiftratuum, nec non privilegia , et confuetudines, regimen po- liticum , et externuin harum Provinciarum concer- nentibus. In Gallia plures funt ordinationes regiae, quibus praecipua Concilii Tridentini Decreta Di¬ fciplinae probanturj nulla tameti illius Concilii fa- čta mentione, eoquod regii Magittratus noluerint Concilium iftud in materia difciplinae agnofcere. In pluribus quoque Galliae Conciliis vix non ple- raque illius concilii Decreta circa reformationem fuerunt admiffa, quatenas non derogant libertati- bus gallicanis. In Germania cum Praelati et Prin- cipes catholici Decreta Concilii Tridentini rece- perint, illud ibi uti in univerfa Ecclefia catholica jus novum ftatuit. Germani fere circa Decreta re- formatoria eundem modum, quem Galli, aliaeque Nationes catholicae, fecuti funt, ea tantummodo recipiendo, in quantum concordatis Nationis, aut libertatibus Eccleliarum germanicarum non adver- fantur. Quinimo ipfi etiam Proteftantes quaedam capi ta Concilii Tridentini libeuter agnofcunt, et ftatim recurrunt ad ea, fi ipfos inter, et Catholi- cos ratione Decimarum , Juriš Patronatus, aut re¬ citiram ecclefiafticorum lis moveatur. Cafus dubios in materia reformationis obfervantes decidit Con- gregatro fpeciatim defuper ereftš, ita tamen, ut inconfulto Pontifice nulla fieret declaratio : Dogma- tica vero illi foli fint refervata. Germani quidam Jureconfulti in materia circa fponfalia clandeftina imprudenter provocant in decidendo ad regulam , utrum in loco, ubi quaeftio oritur, Concilium Tri¬ dentinum fit receptum. Namiftud Concilium equi- dein matrimonia clandeftina d^claravit invalida, non autem ex eo evertit per indireftuni 'etiam va- liditatem fponfalium clandeftinortum, fed haec re- liquit intacla et juxta difpofitionem juriš cotnmu- nis , unde certum eft, ifthaec effe valida , et fer- vari debere. Cur autem circa clandeftina fponfalia nonnunquam alia expofitio , vel interpretatio re- quiratur, provenit ex diverfis tum caufarum, tum perfonarum , et nonnunquatn locorum circumftan- tiis. Decretum Concilii Tridentini circa annuam, De vel faltem triennalem Synodi provincialis celebra- nad Ger- tionem Seif. XXIV. cap. 2. de Reform, in Germa- mun. nia ftiičliffimae erat obfervantiae, ita, ut, quae ad materiam difciplinae ecclefiafticae reftauralidam, et confervandam requiruntur, fedulo provifum fu- erit. Probant illud partiin Concilia Germaniae pro- vincialia, et Synodi Diaecefanae poft Concilium Tridentinum celebratae, partim Ordinationes, Mandata, et Conftitutiones fynodales. Haecomnia Concilia provincialia, et Synodi habuerunt pro bali Concilium Tridentinum. Decreta in iftis Sy- nodis ad ecclefiafticam difciplinam reftaurandam, ac fultiendam edita merito ut notabilis moderni juriš ecclefiaftici portio reputanda funt, utpote e quibus optima difciplinae ecclefiafticae norma prae- fenti Ecclefiae ftatui accommodata hauriri poteft, quapropter et merito expendenda per eos, quibus cura confervandae, aut reftaurandae difciplinae in- cumbit. Non tamen Synodorum provincialium ob- ligapfii autloritas ultra Provinciarum fingullft-um refpetlive fines fe extendit, neque diaecefanarum extra fines fingularum refpečlive Diaecefium. Cu- rarunt nonnunquam Synodi, fua Decreta firmari Di collečt. Concil. auftoritate regia, praefertim fi bona temporalia attingerent, aut faltein externam difciplinam aLai- cis obfervandam, Hifce Decretis Laici difficulter fe fubniitterent, nifi aučloritas regia accederet. Quinimo Magiftratus' regii publicationein l’ynoda- liumDecretorum in fimili materia fine praevio con- fenfu fuo vix permitterent, timentes, nerum diftriftuin, quem nune Diaecejin dicimus. iaecefis anteni pro diftriftu plurium Provinciarum ecclefiafticarum aecipiebatur etc. Unde opus eft, ut ftudium juriš a titulis de verborum Jignificatione inchoetur, et legantur virorum eruditorum obfer- vationes, notae, vel GloiTarja, quibus obfcurorum. — ( 22 ) — aut obfoletorum verborum, faepius in Decretalibus occurrentium , fignificationes exponunt. Regulae Praemiflis fubfidiis addere juvat regulas, ex qui- vro affea. bus potiflimum menfuranda eft Canonum aučtori- Can.not. tas. i) Ad fontes originarios, nempe ad Conditores Canonum eft recurrendum. 2) Canones Conciliorum, tam generalium, quam particularium in vim legis univerfalis adprobatorum, et receptorum,, ut et Pontificum, dummodo in vim legis emanaverint, ac fufficienter promulgati, et recepti fuerint, ha- bent auftoritatem legalem prouniverfo orbecatho- lico. 3. Canones Synodorum particularium pollent au&oritate pro fuis Ecclefiis , pro quibus condeban- tur. 4) Canones improprietates, quales vocantur fententiae SS. Patrum, vel etiam aliorum Dočtorum in Corpus juriš relatae, vel Canones omnino ex fontibus incertis, fiippofititiis, etfpuriis deprompti, per fe aučloritatera non habent, mfi vel per rela- tionem in corpus, vel ex ufu, et praxi accepe- rint. His regulis unanimis Dočtorum orthodoxorum aflenfus affiftit. De De- Efpenius Decretalium Interpretes in tres dividit creial. claffes. Prima compleftitur eos, qui. explanationi Interpret. Juriš canonici, et Decretalium intermifcentEccle- liae difciplinam ex SS. Canonibus, et fančtis Patri- bus hauftam , ac infuper ex Decretalium fontibus, atque hiftoriis genuinum earum fenfum defumunt. Interpretes hi funt eruditione, atque utilitate prae- cipui. Secunda claflis comprehendit illos juriš ca¬ nonici , aut ecclefiaftici Scriptores, qui juri com- muni non tantum aliquid de priftina difciplina im- mifcent, fed infuper juspatrium, et confuetudina- rium adjiciunt, illudque variis tribunalium , prae- cipue regiorum fententiis, ac decifionibus confir- mant. Tertid clafiis continet illos , qui omnino ipfis Decretalibus, five juri canonico fcripto inhaerent, nec nifi raro ex ipfis Decretalium primis fontibus, vel hiftoriis fenfum Decretalium quaerunt, velin- veftigant. Hujus generis famofiflimi funt, qui vul- go Gloftbgraphi dicuntur, eoquod ad fingula Ca- pitula fuas Gloflas, five breves adnotationes, aut expofitiones appofuerint. In Germanianoftra novif- fimi Juriš canonici Scriptores Decretalium ordinem nullatenus fequuntur. Juri canonico hiftoriam, et jus publicum ecclefiafticumimmifcent: introdučlip- nes vero, et Praecognita folum compendio exhi- bent. Študent quoque pro focis Germatuae eo ma- — ( 23 ) — gis infervire, cum plurimuin de Provinciarum , in qua unusquisque horum Aučtorum fcripfit, ufu , obrervantia, confuetudinibus, et juribus fingulari- bus immifceant. Elpenius facit quasdam refiexiones in Decreta- Rtflex. lium Commentatores, quas hic apponere noti in- in Deirct. congruum duco. i) Cum omnes Corporis canouici cominmt. partes potiffimum forenfia profequantur, et pro de- cidendis caufis judicialibus promulgatae fint, adeo- que et ipfimet Decretalium Commentarii praecipue circa judicialia, ac forenfia occupentur, fuadeudum Clericis, ut illorinn lečHoni adjungant leftionem SS. Scripturae SS. Patruin etc. ut non plane aridi, totique forenfeš, ac veri fpiritus ecclefiaftici ex- pertes reddantur. 2) Commentatores hi dumpotif- Jimuin circa judicialia, et forenfia occupantur, non fatis diftinqiiunt inter forum internum, ec exter- nuni, 1'aepius ličita pronuntiantes, quae quidemin foro fori impugnari, aut irritari negueunt: at in foro poli, feu in foro confcientiae faepius illicita funt, Sic inftitutio in favorem, feu gratjficationem unius ex duobus praefentatis, fi is alias eft capax, pro foro fori impugnari nequit. Aft in foro poli, feu confcientiae nullus gratificationi locus eft. 3) Decretaliuip Interpretes, tuni materiain beneficio- nun unice fere confiderant in ordine ad judicium forenfe, beneficia potiffunum attendunt quoad tem- poralia, de quibus pene folis moventur lites, quaft prinium, ac principale in beneficiis effet ipfum temporale: ideo nonnunquani de beneficiis non fecus, ac de re aliqua profana, et temporali, ra- tiocinantur. Sic docent, quod in permutatione be- neficiorum, fi unum praeponderat alteri, ratione inaequalitatis frufitumn pinquiori beneficio pofiit imponi peniio. Item beneficia non fat confiderant tanquam minifteriaEcclefiae, quaeClericos ad la- borandum, et militandum in militia Clirifti adftrin- gunt. Unde ea oninia, quae Clerici acquirunt alia ratione, quam refpečhi beiieficiorum, veluti ce- lebrando, concionando , confeifiones audiendo , Vicariae temporali deferviendo, aut alias fiiniles aftiones fpirituales exercendo, reputant inter pro- pria Clericorum bona cfda.fi - patrimonalia, adeo, ut de iis, quidquid volunt, donare, teftari etc« poffint. 4)Laxiorum Theologorum opinionem fe- cuti tradunt nonnulli praefatorum Commentatorum, quodinpraxi, fi utringue fint dubiae multorum — ( 24 ) — fententiae, liceat fequi utramlibet pro libitu, ae fi Jus danim eflet. Per hauc fententiam aperiuntur peflimae laxitatis portae. Videtidum ergo potius, ut in dubiis fententiis tutior, et probabilior fem- pea eligatur opinio, nec non inter Jurispruden- tiam ecclefiallico - juridicam, et politicam caute difcernatur, et utraque ad fa&a emergentiae fedu- Jo applicetur : per illam utpote docemur, qua arte aftiones noftrae fecundum leges juriš ecclefiaftici jufta interpretatione ad cafus obvios fint applican- dae: per hanc autein inftruitnur, quoniodo actio- nes juftae falvis legibus juriš, et juftitiae in utili- tatem Reipublicae ecclefiafticae dirigantur. Haec funt, quae ex praenominato opufculo de- fumenda, feu potius transferibenda duxi. Pertra- ftavit in eo Auižor animadverfionum graviflimas materias , fed eas non juxta ipfarum dignitatetn ex- planavit. Quid ergo miruni, fi et in hacnoftrafy- nopfi, in qua illius Auftoris fententiis pene ad o- tnnia verba inhaefi, plura defiderentur. Juvat in- terim haec tetigifle, ut Leftoris intellečtus excite- tur ad ea magis disquirenda, quae Germaniae ufl- bus hae in re conveniunt. D. VAN-ESPEN IVS ECCLESIASTICVM. P ARS III. DE BONIS E C C L E SIA S TICI S. T I T V L V S I. De BeneficiiS' CAPVT I. Dc Origine, et Nai-Ura Benefitiorum. -i^oftris moribus multiplex reli- gionis officium incumbit Parochis, quia titulo ipfius beneficii, quod poffident, tenenturad Sacrorum adminiftrationem, et celebrationem in fuis Ecclefiis. Be- neficium enim datur propter officium. c. 15. de Refcr. in 6. 2. Beneficij nomen ex jure feudali transfcribere placuit. Jure novo prae- tendit Innocentius II. Papam, veluti ju¬ re feudi, omnium Beneficiorum eccle- iiaftafticorum Dominum, aut Aučtorem — ( 26 ) — Tc™ 1 '«; e ^ e * C° n fi a t:> inguit, Romam eJJeMe- Art. 12, tropolin orbis; inde recipiuntur di- §■7- gnitates ecclefiafticae per gratiam, et licentiam Romani Pontificis; veluti jure feudi. 3. Primis faeculis et ipfi Clerici ex bonis Eccleliae vivebant. Bona erant communia, guorum difpenfatio ex nu- tji Epifcopi fiebat inter pauperes, et Clericos. Fuere Clerici non pauci, gui extra communitatem vixerant, vel guod uxores effent for ti ti, vel aliis de caufis. His ftipendia vel hebdomadatim, vel menftrue, aut in pecunia numerata, ant in certa ciborum portione, guaepro- inde inftar erogationum militarintn Prae- benda dicitnr, fuppeditabantur. Hujus generis ftipendia pro navata opera ange¬ li, rninui, lupprimive poterant. Non- nulli Ecclefiae Miniftri, gui ex bonis il- lis alendi aegue fuiffent, ut tamen po- pulo exemplum praeberent, jure luo faepe neglefto,pauperibus cunčla admen- fi, vel ex fuo patrimonio, vel ex labo- remanuum, exemplo S.Pauli, etprae- cepto Canonum vitam fuftentarunt. Re- fert nonnullas veteresauftoritates Jiujus argumentiGratianus. c. 25. etpaffim XII. q.\. 4- In hac difciplina abfoluta admini- ftrationis poteftas penes Epilcopum fuit. Quum umen Epifcoporum nonnulli fua aučloritate non raro abuterentur, con- “ ( 27 ) — fultius vifum fuit, eorum arbitrium ad operam Oeconomorum reftringere, ut teftes fuae adminiftrationis haberent. c. 2-r. et 22. X7I. q. 7. S- In Occidental! Ecclefia faeculoV. mos invaluit, quod tres aut quatuor par- tes fierent, quarum primaEpifcopo, et ejus familiae ad hofpitalitatem exhiben- dam reiičla eft. Secunda pars Clero : tertia vero pauperibus, etdemumquar- ta fabricaeadignataeft. Haecdivifio non fuit determinado certorum fundorum ■> fed nuda redituum aflignatio, qiiae pro re nata mutari potuit. c. 23. et 26. XII. q.z. 6. Inter ea faecula nonnunquam Epi- fcopi Clericis, qui vitam ruri in officio ecclefiaftico exegerunt, fundos, et fun¬ dorum proventusallignarunt, quibusfru- erentur, quousque fpiritum ducerent. Poft obitum enim ad Ecclefiam revoca- bantur illi agri, ut nullum jus in eos fi- bi fucceffor arrogare potuerit. c. 32. XII. q. 2. c. 61. XI 7 !. q. 1. 7. Quum haec oeconomiamoremRo- manorum, quo quid fimile in praemiis militum, quae beneficia vocabantur, eft obfervatum, aemulari videretur, laben-, tibus faeculis eo paHim deventum eft , ut finguli Ecclefiarum Rečiores tum ob- lationum, tum et Fundorum reditusil- lius loči, cui praeerant, nancifceren- tur, de quibus nemini hominum ratio- Cone. Colon. Tit. 9. c.-3. — ( 28 ) — nem reddere tenebantur. Novo jure hu- jusmodi reditus officio ecclefiaftico jun- čhis, beneficium dici caepit. Pline Be¬ neficium ecclefiafticum definitur, quod fit j us perpetuum percipiendorum fru- čhitim ex bonis ecclefiafticis acquifiti ti¬ tuli propter officium fpirituale auftori- tate Epifcopi conftitutum. Ait Anno i$49- Synodus Colonienfis: Quia, uti divini juriš eft, ut, qui fervit alta¬ ri, de altari vivat, ita nec bono ju¬ re is, quinon fervit altari, de altari vivit: ficut fiipendium non debetur, nifi militandi. 8. Quippe jure novarum Decretaliuni jus hoc, quod antehac nonnifi precarium fuit, ad folum ufumfruftum, guamdiu Polleffor viveret, reftričlum, perpetu¬ um evafit, guod ad inftar feudi velut reale, ad qnemque tituli Pofleirorem tranliret: unde axioma ortum dixit; vi tituli jus haberi guaefitum ad fručlusec- clefiafticos percipiendos. ^drg. c. 1. de Decim. in 6. 3. Superell tamen ex veteri jure, quodBeneficium ecclefiafticum haud cen- featur, nifi ut tale aučloritate Epifcopi fuerit inftitutum. Veteri more nemo Clericus fiebat, nifi fimul ab Epifcopo certae Ecclefiae minifterio adfcribere- tur, relatus in catalogum ecclefiafticum, ut ex illa Ecclefia, cui miniftrabat, ra- —— ( 29 ) tam oblationem ad vicae fubfidium me- reretur. 10. Juxta modernam difciplinam re- ditus per eredionem beneficii audori- tate Epilcopi ipfi titulo ita uniuntur, ut . ipfe Benficiatus, quisquis lit, vigore iplius tituli j us percipiendi illos proven- tus, durante fua vita, confequatur propter facrum Minifterium. Hinc fupereft et ho- die illa tixa, perpetuaque obfervantia , ut, cum quis alicui Ecclefiae, veluti titulo, legitima audoritate, et voca- tione adfcriptus eft, in ea peromnem vitam fubfiftere debeat ? fuis muneri- bus fundurus. Trid.Jeff. 23. c. 16. 11. Novo jure ad exemplum feudi Cap. 2. diverfa Benficiorum divifto innotuit. Pri- ^ n e it D *" mis Ecclefiae faeculis per folam ordina- Perfonat. tionemClerici diverfis muneribus eccle- fiafticis applicabantur, ut illa ipfa offi- cia ipfis Ordinibus cohaerere cenleren- tur. Sic etperiplam ordinationemquis- que jus percipiendi proventus ecclefia- fticos nadus eft. Omnis enim praero- gativa reliqua ftetit a dignitate, et prio- ritate Ordinum. 12. Quousque in Ecclefiis Cathedra- libus, Collegiatisqueconvidus commu- nis placuit, diverfa in eis otiicia eranc fimplicia munia, etminifteria, quae a Superioribus pro arbitrio committeban- tur, et adimebantur. At deferta vita — ( go ) — communi haecin beneficia, et denique in Dignitates degenerarunt. 13. Hoc aufpicio 1'uccellit, et in aliis Ecclefiis, quod quibusdam beneficiis vel ex confuetudine, vel ex inftitutione guaedam praeeminentiaobtingeret, quia beneficia leparatim a collatione Ordi- num conferri caeperant. 14. Hac occafione Dignitates, etPer- fonatus inclaruerunt. Dignitates diftae funt illa Beneficia, guibus guaedamprae- eminentia vi fuae adminillrationis , leu jurisdičtionis cohaeret. Perfonatuscom- muniter a Canoniflis dicitur, quaedam praerogativa in Ecclefia fine jurisdičHo- ne adminiftrationeve. Labente faeculo XI- nonnulli Clerici Ecclefiarum Perfo- nae dici confueverunt, qui EcclefiasPa- rochiales nafti, earum curam Vicariis reliquerant, itatamen, ut fibi titulum, procul ab oflicio, aliosque nonnullos proventus, atque certam praerogati- vam in illis Ecclefiis refervarent. 1 v. Reliquis argumentis novi juriš non infreguens eil, quod Dignitates, et Per- fonatus pro fynonimis nabeantur. c. 8. de Conftit. c. 8- de Rejcr. Alibi tamen Dignitates a Perlbnatibus dare diftin- guuntur. c. 28. de Praeb. c. n. de Re~ Jer. in 6. 16. Noftris moribusdiverfa eftEccle- fiarum conliietndo. Ouaedam enim be¬ neficia in una Ecclefia Dignitates, aut — ( ji ) — Perfonatus cenfentur» quae iu alia Ec- clelia pro fimplici beneficio, aut officio reputantur. * Guippe dubium haud eft , confuetudinem, aut inftitutionem cu- jusque Ecclefiae iu eo argumento fpe- ctandam eife. Jura honorifica, quae hodie quodammodo indicia funt Dignitatum, plerumque confiftunt in loco honorabi- liore Chori, praecedentia in proceffio- nibus, etreliquis conventibus publicis, atque aliquando in veftium quadam di- ftinčtione. 17. Exortis tantis titulis Dignitatum s. Bern, evenit, quod multi externum potius fplendorem fečlarentur, quam rem pen- en ' c ’ farent, Ait S. Bernardus: Gravaripro- fecto metuerent, nec cum tanto labo- re, et periculo quarumlibet affecta- rent infulas dignitatum. Nune vero ■> qziia fola attenditur gloria 9 et non poena, purum e(J'e Clericum erubef;i- tur in Ecclefia; feque viles aeftimant, et^ngloriost qui quocunque in eminen- tiori loco non fuerint fublimati. Quid verius? Meditantibus (Dignitates) ho- nores blandiuntur, J’ed onera penfan- tibus taedio funt, atque formidini. Non užitem omnes capiunt hoc verbum. 18. Quid clariusDecreto ConciliiTri- Trid.feff. dentini? Cum dignitates, inquit, in 24> c * IJ ’ Ecclefiis, praejertim Cathedralibzis ad confervandam; augendamque ecclefia- fticam diJciplinafK fuerint infiitutae, ( 32 ) — ut qui eas obtinerent, pietate praecel- lerent, aliisque exemplo ejjent, atque Epijcopos opera, et officio juvarent: merito, qui ad eas vocantur, taleseffe debent, qui fuo muneri re/pondere poffint etc. 19. Hinc in ftylo Curiae Dignitates vulgari nomine benenciorum haud con- tinentur. Sic Refcriptum, pro beneficio curato, e« quocunque alio obtentum , non fuffragatnr pro obtinenda dignitate, nifi illa qualitas exprimatur. Ar g c. 16. de Praeb. in 6. 20. Eft quoque juxta ftylum Curiae differentia inter Dignitates, quia aliae majores, et principales; reliquae mino- res, et inferiores cenlentur. Majores refpečhi Ecclefiarum Cathedralium, et Metropolitanarum illae dicuntur, quae in his Ecclefiis poft Epiicopalem, Ar- ci’iepifcopalemque funt primae; uti Ar- chidiaconatus, ant alibi Archipresbyte-i ratus. Quippe cujusque Ecclefiae lp£- ftanda eft confuetudo. 21. Principales dicuntur in Ecclefiis Collegiatis, quae funt in illis Ecclefiis primae, ut in ea Eccleiia major digui- tashaud fit, fpečlata icilicet loči con- fuetudine. Alibi enim Decanatus, alibi Praepolitura principalis Dignitas habe- tur. Oportet ergo et hanc qualitatein pro refcripto exprimi. 22. Re- — C 33 ) — 22. Reliquo jure beneficia dividun- cap. j. tur in faecularia, et Regularia. Nam et ipfa officia clauftralia, quae olim mera saecui* officia, et fimplicia minifteria erant, caeperunt fenfim, et fuccellive in titu- los beneficiorum, et dignitatum erigi , quia Regulares ad fuučliones hierarchi- cas caeperant affumi. 23. Beneficia ergo regularia hodi e cen- fentur, quae Religiofis addičia funt, aut per Regulares adminiftrantur. Contin- git autem pluribus titulis, quod benefi¬ cia Regularibus addicantur. Et quidem vel ex vi inftitutionis, feu ipfa condi- tione, et natura beneficiorum, eoquod ipfaRegularium difciplinam, etregimen fpecfent; hujusmodi beneficia funt Ab- batiae, Prioratus etc. Aliquando bene- ficium eft regulare ex fpeciali fundatio- ne: quia Fundator diferte ftatuit, ut beneficium per Regularem regeretur, Denique beneficium faeculare evadit Re¬ gulare praefcriptione, Ji tanto tempore (utpote per quadraginta annos) ab uno, vel pluribus Religiojis extitit conti- nue, et pacifice gubernatum, ut prae- fcriptio legitima fit completa. Refert. c. 5. de Praeb. in 6. 24. Juxta Glodam ad praefcriptionem pioir. requiritur, ut Beneficium illud tanto lbl> tempore continue, ac pacifice perunum, pluresve Regulares fuerit poHeflum, et tanquam beneficium regulare ipfis Re- (■'an-Ejpcn F.ccl. P. III. C — ( 34 ) — gularibus in titulum beneficij collatum. Quippe fi ipfis Regularibus lili (let colla¬ tum ex difpenfatione tanquam laeculare, autforlan ob defečtumfaeculariumcom- mendatum; haec, quantumvis longilli- mi temporis poffellio non fufficeret ad immutandam naturam beneficij. 25. Beneficiumlaecularedicitur, quod Clericis laecularibus ert addičhim, quia vel curam populi fpečlat, vel ad olli- cium eccleliafticum refertur. Juxta ln- terpretes omne beneficium ex primae- va fua inftitutione praefumitur faecula- re, nifi quoad Capellas in Monafteriis fundatas. Hae enim praefumuntur Re- gulares, nifi per laeculares teneri con- fueverint. 26. Hae occafione fixa efi regula, Be- neficia faecularia Clericis laecularibus ? regularia Regularibus efie conferenda. e. s. et, 32. de Praeb. in 6. Praecipit Clemens V., ut Diaecefani negligenti- am Praelatorum in conferendis bendi« ciis fuppleant, Prioratus, Ecclefiasi Adminifi/rationes ■> et Beneficia hujus- modi, illa videlicet, quae confueve- runt per saeculares Clericos puberna- rit saecularibus Clericis: Aliavero, qziae religiosis duntaxat committifunt folita, vel conferri, religiosis Mona- fieriorum, quorum Praelati hujusmo- di negligentes fuerint, conferendo- Ref. Clem. un. defuppl. Negi, Praelat» — ( 35 ) “ 27- Hoc exemplo ftatuit Concilium Trid - feff - Tridentinutn: Regularia beneficia in I4 - c,1 °- titulum Regularibus profeflis provide- ri confueta, cum per obitum , autre- jignationem, vel alias illa in titulum obtinentis vacare contigerit, Religio- fis tantum illius Ordinis, vel Us, qui habitum omnino fufcipere, et profef- fionenfemitteri teneantur, etnon aliis, ne vefiem lino , lanaque contextam in- duant, conferantur. 28. Hodie diftinguunt dno gen e ra re- gularium beneficiorum; utpoteilla, quae adminiftrationem, ant regimen regu- lare fpeftant, veluti Abbatiae, Priora- tus etc. Quippe haec aliis conferri ne- queunt, nifi profeGis. Sic alibi Conci- seir. 25. lium dicit, quod confidat, Pontificem p* ^ esuI * pro fua pietate, et prudentia curatu- rum, ut, quae impofterum vacabunt (id eft, Abbaciae, Prioratus, Praepo- fiturae, quae iuos conventus habent) nonnifi regularibus fpePtatae virtutis, et fančlitatis conferantur. Ait enim Pontifex, quod in Magiflratum ajfu- mi non debeat, qui formam difcipuli non affump/it, nec fit praeficiendus, qui fubelfe non novit. Refert. c. 49. de Elett. 29. Refert Fagnanus Ann. 1 $85. fa- eram Congregationem decidifle, pofle etiam ordinarioš Collatores portiones c 2 Fagn. ad c. 5. de Stat, Mo¬ li ach. Cone, Chalced, c, 4- - ( 36 ) — monachales, et canonicales, etfimilia beneficia Regularibus provideri confue- ta, nedum ejus Ordinis profeffis, led et Saecularibus, quihabitum fufcipere, etprofeffionem emittere teneantur, con* ferre. 30. duajitum ad beneficia faecularia, fi quidem cura deftituantur, v. g. Ca- nonicatus, Capellanias, aliaque his fi- milia, Regulares fine difpenfatione Pa- pae obtinere nequeunt. c. 9. de Regul. et late Fagnanus. 31. Sed quid? An beneficia curata Regularibus fine difpenfatione conferri queunt ? Juxta Innocentii III. refcri- ptum per antiquos Canoiies etiam Mo¬ nachi poffunt ad Ecclefiarum paraeci- alium regimen in Presbyteros ordina- ri. Refert, c. $. de Stat. Monach. 32. Utrum olim Monachi in Presby- \ teros ad regimen populi alfumpti defi- nerent elfe Monachi, non ita conftabat. Ex fententia Chalcedonenfis Concilii Monachi eft, quietem amplecti, jeju- nio, et orationi tantummodo vacare, nec ecclefiafticis, nec faecularibus ne- gotiis fe ingerere, ant communicare. 33. Alt quidquid fit, certum habetur, quod labentibus faeculis Monachi etiam. ad curam animarum, et funčtionesHie- rarchicas, falvo Monachatu applicaren- tur de Abbatis confenfu, fi faltem eis — ( 37 ) — alins focius cohabitaret. Arg. c. 2. et f. de Stat. Monach. 34. Concilium Proviuciale Camera- £ 01,c - cenfe Ann. 1 $ 6 $. abhincdeclarat: Quot- de Minift. quot habent curata beneficia unitafuis Ecci. c.6. Ecclefiis, utCapitula, etAbbates,non prius committant Paflores Regulares iisdem beneficiis curatis, quam prae- fentati Or dinar io fuefiint, et ab co accepti; quoniam populus ejus curae commendatus efl , a quo iidem ReSto- res potefiatem, quam curam anima- rum vocant, accipient, nec poffintAb- bates, aut Capitula admijjbs, et ap- probatos ab Ordinario ReEtores revo- care, nifi confenjerit Epifcopus: et iidem ReEtores conftituti mandatis E- pifcoporum omnino pareant, ab iisque corrigantur, fiquid deliquerint. 35. Supereft vnlgaris divifio, quaBe- Cap. 4. neficia curata a fimplicibus beneficiis di- curat.^ ftinquuiitur. Beneficia curata dicuntur, fimpiic. quae vi ipfius tituli curam animarum in ordine ad forum internum per admini- ftrationem Sacrorum, et Sacramento- rum ordinariatu commendant, etcon- tinent. Enimvero illa beneficia, quae curam animarum in ordine ad forum ex- ternum per diftriftionem, etabfolutio- nem cenlurarum exhibent, improprie noftro ufu beneficia curata vocantur. 36. Speftat beneficia curata in ordine ad forum internum illud Decretum Con- — ( 38 ) — cilii Lateranenfis, quod praecipit, ut cum fit ar s artium regimen animarum, Epifcopi promovendos in Sacerdotes diligenter infiruant, et informent, vel per feipfos, vel per idoneos viros fli¬ per divinis officiis, et ecclefiaflicis Sa- cramentis, qualiter ea rite valeant celebrare. Refert. c. 14. deJEtat. et Oualit. et Ord. praefic. Ttid. feff. 37. QuiduberiusDecretoConcilii Tri- 23. c. 1. d ent i n i a( j explicanda beneficia curata ? Praecepto divino, inquit, mandatum eft omnibus, quibus cura animarum commijfa eft, oves fuas agnofcere, pro his facrificium offerre, verbique divini praedicatione, Sacramentorum admi- nifiratione, ac bonorum omnium ope- rumexemplo, pauperum, aliarumque miferabilium Perfonarum curampater- nam gerere, et in caetera omnia pa- ftoralia munera incumbere. 38. Reliqua beneficia, quaenecinfo- ro exteriore, nec in foro interiore, ut- pote quia grege, et plebe propria ca- rent, in quam illa officia exerceant, curam ullam, ant adminiftrationem ha- bent, beneficia fimplicia appellantur. c. 38* de Praeb. et ibi interp. 39. Hoc fenfu et Canonicatus Cathe- dralium, Collegiatarumque Ecclefiaruni inter beneficia fimplicia recenleijtur: quamqnamin materia odiofa Canonica¬ tus Cathedrales propter luam emineu- — ( 39 ) — tiam a vulgari namero, etnominebene- ticiorum fimplicium difcernantur. Quippe novo jure quafi Dignitatibus propterea comparantur. c. n. deRefcr. in 6. et ibi Interp. 40. Sat vulgariter fimplicibus bene- ficiis annumerantur Capellaniae, et Ca- pellae tam in Ecclefiis Cathedralibus, et Collegiatis, quam in particularibus lo¬ čiš, Sacellis, et Oratoriis fundatae. In llylo Curiae Capellaniae a Capellis di- ftinquuntur. Nam Capellam vocant, quando eft corpus per le, ac quaedam Ecclefia per fe: tune enim litterae diri- guntur ad Rečlorem illius Ecclefiae: H vero Altare, vel Sacellum fit in aliqua Ecclefia, tune Capellania dicitur, et vocari folet perpetua, infcribiturque Re- feriptum tali N. perpetuo Capellano. 41. Capellae, quatenuspeculiaresEc- clefiae, feu domeftica Oratoria, medio aevo in Palatiis Principum, et Regum effulferant, quae inde Capellae Palati- nae dici confueverant. His plerumque feleftus Clerus praeerat, ut in aedibus regiis divinum offieium perfolveret, cui Principes cum fuis Familiis pollent, fo- lerentque affiftere. Hic Clerus dičhis eft Palatinus, feu Regius. 42. Hoc exeiiiplo caeperant et alii li- deles ad honorem alicujus Sančti ex- truere aediculas, five Oratoria; idquQ fubinde feparatim ab Ecclefia Parochia- Capit. Hb.5. C. 182. — ( 40 ) — li, vel Cathedrali, Collegiatave; etiam fubinde dote pro Šacerdote, et fabrica, aliisquead Miflarum celebrationem, a- liaque divina officia peragenda neceffa- riis» affignata. Haec Oratoria Capellae? poftmodumque Sacella dicebantur, et Presbyteri iis praepofiti Capellani, vel Sacellani. 43. Qui infufficientes ad extruendum hujusmodi Sacellum feparatum cum con- gruente dote erant, caeperant in Ec- clefiis majoribus, Cathedralibus, Colle- giatis, vel Parochialibus aediculas quas- dam laterales, vel etiam altaria quae- damin honorem hujus, illiusve Sančlij vel in memoriam cujusdam myflerii ? miraculi, beneficiique erigere, eisque annečlere annuos proventus pro Preš- byteris, qui his aediculis» vel altari- bus praeeffent. 44. In Capitularibus Regum Franco- rum vetus Decretum relucet: Ne Ca- pellae in nofiro Palatio, vel alicubi fi¬ ne permiflu Epifcopi, in cujus eft Pa- rochia, 'fiant. Hinc omnia illa Sacella ubique Epifcopi confenfu conftručta 9 e- jusque aučioritate in titulam benefieii erečla reperiuntur. Si aliunde laici ali- quas Miffas, etiam cum onere funčtio- nes Hierarchicas obeundi, fundaverint?. hae tamen fundationes aučioritate Epi¬ fcopi in titulam benefieii erečlae non fueiintj nequaquam beneficia reputan- — (40 — tur, fed bona laicalia cenfentur, quae, praeterita Epifcopi inftitutione, vel ad tempus, vel in perpetuum, fecundum tenorem fundationis cum onere impofi- to, Presby tero a Fundatoribus, eorum- que haeredibus conferri, adimique poi- funt. 45. Auftoritate Epifcoporum Sacel- lorum, Altariumque numerus crevit et in Ecclefiis Cathedralibus, Collegiatis- que. Quippe crediderunt eorum Funda- tores, hoc inftitutum, et augmenturn non pariim ad decorem Domus Dei, et cultum divini officii facere, quia hi Ca- pellani non tantnm Altaribus, et Sacel- lis praeefle, fed et una cum Canonicis diurno, nofturnoque officio adefle ex lege fundationis tenebantur. Ait Mola- Mciau.de nus: Nullatunc crat difiinctio, (quo- usque vetus difciplina Canonicorum vi- * ’ gebat) Canonicorum a Sacellanis ■> ne- que nomine, neque funčtione. Auftis proventibus Canonicorum Sacellani ve- luti minores Sacerdotes et famuli illo- rum fpeftari caeperunt. Hinc illorum Capellanorum nomen viluit, ut, irru- ente morum remiffione, illud officium tenuioris, et vilioris conditionis Cleri- cis faepius obtingere videretur, qui, quod dolendum, faepe etiam fordido, ac mercenario plane modo divina offi- cia frequentant; Sacra, quafi pro fti- pendio celebranda, unde vivant, con- Grac. Ca- td. IX. an. 24. — ( 42 ) — quirunt, feu verius emendicant; etex- tra tempus officii divini cum mašimo fcandalo populi, et Cleri opprobrio 0- tium, aliague vitia, quae otium confe- quuntur, feftantur. Quidaequiushorum Sacellanorum, aut et Mercenariorum alibi reform atione, etreftričdionePPrae* ftat enim paucos, et bonos, dignosju- ftoftipendio, quam multos, etmalos per quaeftum alere miniftros Ecclefiae. c. 14. de /Etat, et Qual. et Or d. prae- fie. 46. Corruptis faeculis remiffio difci- plinae et in illa beneiicia fimplicia pe- netravit, quae in Parochialibus Eccle- fiis, aut in aliis Oratoriis ad nudura of- ficium celebrandi Miffas redačla funt. Veteri more Miffa divini officii celebra- tionem, Evangeliique praedicationem complečiebatur. Invaleicentibus Miffis privatis fundatio, et obligatio Miffas celebrandi ad frequentiam limplicis fa- crificii, praeteritis aliis veteris Miflae funčHonibus, recidit, Atgue hac occa- lione creditum eft, pofle illius benefi- cii Poffeirorem fuae obligationi fatisfa- cere, fi eas Miffas faceret per alium Sa- cerdotem jufto ftipendio celebrari. Haec ergo beneiicia tum a perfonali refiden- tia esempta, tum fere ab omni officio loluta antonoraaftice beneiicia fimplicia dici caeperant. In Concilio Tridentino Oratores Galliae horum beneficioruffl ( 43 ) abolitionem, aut redučHonern? refor- mationemque expofuerunt. Cumque, inquiunt, plura fini beneficia, inqui- bus centra beneficiorum omnium infti- tutionem invaluit depravata confue- tudo, ut, quieapoffident,nullote~ ncantur cocionandi, Sacramenta ad- tninifirandi, aut alio onere ecclefiafii- co, Epijcopus cum confilio Capituli bis beneficiis curam aliquam fpiritua- lem imponat, aut, fiutilius videatur, ca beneficia vicinioribus Parochialibus Ecclefiis uniat: beneficium enim fine, officio eff"e neque debet, neque pot eft. 47. Synodus Tridentinaunionem’hu- Tnd.feir. jusmodi beneficiorum tum ad tubleva- 13. men tenuiorum Parochialium EccleCa- c< e i’ s 23 ' rum, tum ad Seminariorum ereftionem, seff.24. tum ad augendas tenues Praebendas in 5 Č. 17. Ecclefiis Cathedralitms, et Collegiatis, tum ad alterius beneficii, quod alendo Clerico impar eft, fupplementum Epi- fcopo cum confenfu Capituli commen- dat, exceptis beneficiis Regularibus. 48. De caetero dubium non eft, quin Ecclefiae, et Fundatorum ea intentio fit, ut et ea beneficia conferantur iis, qui fe tanquam miniftros Ecclefiae ex- hibeant, quia ab omni ratione cujus- cunque dilciplinae alieniflimum foret, proventus ecclefiafticos otio confumi. Patroni ergo, et Collatores aeque in his, ac in aliis beneficiis invjgilare de- ~ ( 44 ) — bent, ut ea hujusmodi Clericis obtin- gant, de quibus verifimilis faltem fpes fit, quod operam fuam utiliter Eccle- fiae inipendant, ut digni fint, qui de proventibus Ecclefiae vi vant. # 49. (n cultiore morum doftrina quid exploratius, quam hanc dignitatem nul- libi firmius, quam per virtutem humi- litatis Clero conciliari ? Ecce ait difer- Matth.11. te DominusinEvangelio: Difcite a me, v ’ 29, quia mitis fum, et humilis corde. Jux- s. Aug. ta S. Augtiftinum: Non fe exifiimetpo- Ep. iop. teflate dominante; fed charitate fer- p’ft G p ff ' V ^ enie f e ^ cem ’ Ex fententia S. Grego- c a 6> ’ ' 2 ' rii: Cuncti, qui praejunt, non inf e poteflatem debent Ordinis, fed aeqw- litatem penfare conditionis: ne prae- effe hominibus gaudeant , fed prodejfe- s.Vtofp. Inquit S. Profper: Hi funt, qui non vh5’von- am biendo, fed fpiritualiter vivendo tempf. Sacerdotium meruerunt: quique non bb. 2. c.2. favoris humani fuffragio , fed divino munere fublimati, nihil fibi de prae~ fiantia fui principatus , aut abundantia proventus applaudunt, quos non in- flammat honor acceptus, fed exercet tabor impofitus. Qui non excellentiatn fuam cogitant proveEii, fed far cinam. Nec gloriantur de officii dignitate, fed fudant potiur conftituti fub onerc. ^•?- ern č. Quid falubrius monito S. Bernardi? Vi- ji!,, j. guanter, inquit, dtjcerne, qualis ex te, et qualis fis dono Dei, et non fit — ( 4S ) ~~ in fpiritu tno dolus. Erit autem, ubi fideliter partiens, tuatibi, et, quae funt- Del, Deo fine fraude refigv.es. Ex'te mala, bona a Domino. Enjnftae hutnilitatis rationes. T I T V L V S II. De aetate, et gualitate Beneficiando- rum. C A P V T I. Di yE t at e p r a ef c r i p t a. 1. In vigore, et flore cultioris vete- ris difciplinae benelicia ipfi Grdini co- haerebant, ut ipfa ordinatio inftar col- lationis eflet. Hac occatione ajebat S. Leo: /ftiid eft cito mantis imponere , nifi ante maturitatem aetatis, ante tempus examinis, ante meritum tabo¬ riš, ante experientiam difciplinae Sa- cerdotalem honorem tribuere non pro- batisl Refert. c. 5. §.2. D. 61. 2. Quum labentibus faeculis invaluif- fet, quod beneticiorum collationes ab ordinationum fufceptione divellerentur, non raro frequens fuit, guod IpretisOr- dinibus pueri, et adolelbentuli benefi- ciis, et dignitatibus inhiarent. Guere- s. Bern, batur S. Bernardus: Scholares pueri, et ep - 48, imptiberes adolefcentuli ob Janguinis — ( 46 ) dignitatem promoventur ad ecclefafti- cas dignitates, et de fub ferulatrans- feruntur ad principandum Presbyte- ris: laetiores interini-, quod virgas evaferint quam quod meruerint prin- cipatum: nec tam illis blanditur ad* eptum, quam ademptum magifterium. 3. Inde a faeculo X. inftaurata eft re¬ gala, ut nullus Epifcopus in Ecclefia Jua, niji Diaconus fit, Archidiaconum inftituere, nec Archipresbyterum, aut JDecanum, niji Presbyteri fnt, ordi- nare praefumat. Hoc esemplo ftatuit in Concilio Romano InnocentiusIL Pro- hibemus autem, ne adolefcentibus ■> vel infra facros Ordines confiitutis, fedqui prudentia, et merito vitaecla- refcunt; praediSti honores concedan- tur. Supereft utraque Decretalis. c. 1. et 3. D. 60. 4. Saeculo X([. quafi pro lege inole- vit, beneficia, taraetli majora, conce- di poffe illis, qui faltem infra tempus legitimum praefcriptum ordinem fufci- perent. Hac occafione Dignitatibus, ec curis certam aetatem praeiigere placuit? ne pueri, ant alii, qui ob defečtumae- tatis intra longum tempus Ordinibus il¬ lis initiari non poflent, obreperent. In Concilio Lateranenli III. decretum eft, ut nullus in Epifcopum eligatur, niji quijam trigefm u m a etati s annum com- plete exegerit.— Inferiora etiam mi- — ( 47 ) ” nifteria, utpote Decanatum, et Archi- diaconatumi etalia? quae curam ani- marum in foro externo habent anexam, nullus omnino fulcipiat, fed nec Paro- chialis Ecclefiae regimen, utpote curam. animarum pro foro interno? nifi qui jam vigefimum quintum annum aeta¬ tis ? 'ut infra annum Presbyteratu ini- tiari pollit, attigerit, et Jcientia, et moribus commendandus exifiat. Cum a utem ajjumptus fuerit, Ji Archidia- conus in Diaconum ■> et TJ ec anus ■> et reliqui admoniti, non fuerint praefi- xo a Canonibus tempore in Presbpte- ros ordinati; et ab ijlo removeantur officio, et aliis confcratur, qui pojjint, et velint illud convenienter implere. Ecce primum Decretum, quod nonhul- lis beneficiis independenter ab Ordini- bus, certos aetatis annos praefcripfit. Inde cenfent Interpretes, eum, quiper difpenfationem ante legitimos annos Presbyter ordinatus eft, non pode ad beneficium curatum promoveri, nifi vi¬ gefimum quintum aetatis annum inchoa- verit. c. 6. de EleEt. et ibi Interp. $. SynodusTridentinahoc.Deeretum Trid. r e fubeft. Alt S. Synodus: M caetera. autem Dignitates, et Perfonatus, qui bus animarum cura nulla fubeft, tun in Collegiatis, tum et praelertim inCa thedralibus Ecclefiis, Clerici alioquii idonei, et vigefimis fecundis anni. non minores, utpote quos completo habere oportet, adfcribantur. 7. Quid de Capellaniis, etaliis bene Tnd. feir. fimplicibus? S. Synodus decernit 2 “' c ’ ’ ut nullus pr ima tonfura initiatus' aut etiam in minoribus Ordinibus con ftitutus, ant e decimum quartum an- num (falteminchoatum) beneficium ob- tinere pojfit. 8". Quid de Canonicatibus Collegiata- rum Ecclefiarum ? Cenfentur hi ex fuo genere finiplicia beneficia, nifi his vel ex fundatione, vel alio titulo cohaereat oflicium vel Miffas, vel Epiftolam, vel Evangelium cantandi: tune enim illos ea aetate recipi oportet, ut infra annuni praeferipto Grdine donari gueant. h> Trid. feir. q n it S. Synodus: Quocunque ii privft Z2 ' c ' 4 - legio, exemptione, praerogativa, ge- neris nobilitate fint infigniti, tcnentui'> jufto impedimento ceffante, infra ati‘ num Ordines recipere requifitos. 9- De Canonicatibus Cathedralibus fta- a\id. feir. tuit Concilium: Ut in omnibus Cathe‘ 24 ’ c ’ 1 *‘ dralibus Ecclefiis omnes Canonidatus, ac - ( 49 ) ~ ac portiones habeant annexum Ordi¬ nem Presbyterii, Diaconatus, vel Sub- diaconatus. Epifcopus autem cum con- filio Capituli defignet, ac difiribuat, prout viderit expedire, quibus quis- que Ordo ex facris impofterum anne- xus ejfie debeat. Canonicatus 5 aliaeque Praebendae Cathedrales ex fuo genere beneficiafimpliciacenfentur, ut pollan- num decimum guartum conferri gueant. Si autem, et poftquam Epifcopus cum Confilio Capituli fingulis Ordinem fa- crum praefcripferit, oportet ea eifeae- tate candidatos, ut infra praefcriptum tempus illum Ordinem fufcipere gue¬ ant. jo. Gregorius IX. ad Argentinenfem Epifcopum hanc rationem, quod pueri non debeant reputari idonei, praefcri- pfit: Cum illi Jint in Ecclefia idonei reputandi, qui fervire poffunt, et vo- lunt in Ecclefia. Ref. c. 35. dePraeb. 11. Sic et Synodus Tridentina exea Ibi - ratione, quod Dignitates in Ecdefiis praefertim Cathedralibus ad confervan- dam, augendamque difciplinam eccle- fiafticam fuilTent inftitutae, ait, illos, <|ui ad eas vocantur, efle deberetales, qui fuo muneri refpondere pollint. Et quidinde? Nemo igitur , inquit, dein- ceps ad Dignitates quascunque, qui- bus animarum cura fubeft, promovea- t^an-E^tn 7. Eccl. 1”. Hi. D S. Bern, in vit. S. Malaeh. afiiim- ptum. — ( 70 ) — ittr, nifi qui faltem vigejimum quin- tum Juae aetatis annum attigerit. 12. Veteri more lat frequens fuit, quod Epileopi pueros Toniura, aliove minore Ordine donarent, ut eo fufce- pto munere ex bonis Ecclefiae viverent. Supereft in Cathedralibus, Collegiatis- que Ecclefiis frequens ufus, quodpueri 5 quos pueros Chori dicunt, ad funčlio- iies Pfalmodiae, aliorumque minorutn Ordinum affumantur, alendi ex Hipen- diis ecclefiafticis. Haud tatnen indehaec ftipendia jure beneficiorum cenfentur? quia perpetua non funt, nec in titulum perpetuum ab Epifcopo erefla cernun- tur. Si tamen erigerentur, nihil(fup* polita lege pofitiva) obftaret, morige- ros, et bonae indolis, expeftationisque pueros, tametfi decimis quartis annis minores, ad ea affumi. 13. Supereft et locus jufta difpenfa- tioni pro defečtu aetatis. S. Bernardus refert, B. Malachiam ante completain aetatem, eo aevo praefcriptam, inDia- conum, Presbyterumque fnilFe ordina- tum. Inqua, inquit, ejus utraque or* dinationet fiquid praeter Canonun formam proceftfe videtur, ut ver e vi" detur-, donandum tum zelo ordinat tis, tum meritis ordinati. Ego vero illud nec in SanSto redarguendumi nec ufurpandum confulo ei, qui Jan- ctus non fuerit. Pyrrhus Corrad. in Prax» difpenf. lib.4, c. 2. — ( $1 ) — ' 14. Noftris moribus invaluit, quod tum ad Ordines, tum ad beneficia et- iam fimplicia difpenfatio fuper defečtum aetatisrefervetur Papae. JuxtaPragma- ticos tamen hodie Papa fuper defečtum aetatis nunquam, aut raro difpenfat, nifi fimul et Provifio beneficij ab eo pe- tatur, ratione cujus, ait Pyrrhus Cor- radus, folvuntur jura camerae Apojlo- licae confueta: undefi hujusmodi fru- Stus toeneficii excedant valorem 24. Ducatorum cturi de Camera, folven- da etiam erit Annata Annatifiis; per- inde, ac fi beneficii hujusmodi colla- tiofpe&aret /impliciter cid Papam. Non enim poterit hoc čaju beneficium con^ ferri per Ordinarium, et difpenfatio peti ad partem a Papa-, fed utrumque fcilicet, et provifionem, et difpenfa- tionem unico contextu, unica fuppli- catione, et unica Bulla concedit Papa» 1$. Poftquam provifionem beneficio- Ca P- 2-. rum ab Ordinum collatione novo jure Benefic 1 ”* divellere placuit, neceffe vifum eft, ut annex.’ ipfis beneficiis quidam major, aut mi- nor Ordo annečteretur, cujus funčtio- nibus Clerici proventus illos ecclefiafti- cos mereri poffent, et deberent. 16. Juxta modernam illam difcipli- nam Ordo beneficio annexus interdum aftudicitur; interdum habitu, et poten- tia; utpote, ut infra legkimum tempus s 2 — ( $2 ) — fufcipiatur. Si enim verba fundationis exprimunt, ut praefentandus, vel in- ftituendus lit aftualiter hoc, illoveOr- dine infignicus; aut praecipiunt, utprae- fentetur, inftituaturque Sacerdos; aut vetant, ne benelicium alteri, quamSa- cerdoti conferatur, tune Ordo benefi- cio annexus ačhi cenfetur, quia ipla ver¬ ba ačlum praeljentationis, collationis, aut inftitutionis ipeftant. Si vero verba referantur ad funčtiones, et exercitium beneficii, annexio Ordinis cenfetur fa- čta refpeftu aptitudinis, ut is, qui re- cipit benelicium, infra tempus praeicri- ptum recipiat hunc, illumve Ordinem« 17. Enexempla! Praecipit Synodus Tridentina, ut in omnibus Cathedrali- bus Ecclefiis omnes Canonicarus, ac portiones habeant annexum Ordinem fa- crum; prout Epifcopo cum Confilio Ca- pituli expedire videbitur. Si ergo his Canonieatibus Epifcopus Ordines anne- xuerit, hi tantum aptitudine annexivi- Tri3 ) — ptione, praerogativa, generis nobili- tate fint inf gniti, teneantur jufto im- pedimento ceffante, infra annum Or- dines fufcipere requifitos. 18. Guantum ad Capellanias, aliaque beneficia Cathedralium, Collegiatarum- que Ecclefiarum ■> quae ad Miffas dicen- das adftringuntur, diftinguit Fagnanus, Fagn. ad inter illa beneficia, quae fpečlant fole- ^ e 4 )e' t ^ 0 mne officium, MilFasgue conventuales, et Quai.‘ et ifta, quae Miffas privatas exigunt. Sic priora cenfet elFe ex fuogenereSa- cerdotalia , ut nemini conferri queant, nifi fit in aptitudine fufcipiendi infra le- gitimum tempus Ordinem Presbytera- tus, quia officium divinum oportet per impleri. Reliqua autem beneficia, quae Miffius privatas duntaxat praefcri- bunt, beneficia fimplicia habentur, ut fimplici Clerico conferri queant, quia illas MilFas ex recepta praxi per alium poteft facere celebrari. Videtur tamen id a mente Fundatorum, et legibusEc- clefiae valde alienum: Quippe haud da- tur beneficium quodcunque, nifipropter perfonale officium. c. 15. deReJir.inG. 19. Statuit Concilium Lateranenfe III.: fialFumptus Archidiaconus in Diaconum, et Decanus, aliicjue admoniti, noh fu- erint praefixo a Canonibus tempore in Presbyteros ordinati, ab ifto remove- antur officio, et aliis conferantur. Quid — ( S4 ) — clarius? Etliis tantum aptitudine Ordo annexus eft? c. 7. §. 2. de Elect. cap. 3. 20. Quod ergoillud eft tempusaCa- porere 1 -' nonibus praefixum, intra quod recipere cip. ord. praefcriptum Ordinem oportet ? Decer- nit Concilium Lugdunenfe: Intra an¬ num a fibi commijfi regiminis tempore numerandum, fe faciat ad Sacerdo- tium promoveri. Refert, c. 14. de E- leči. in 6. 21. In Concilio Viennenfi ftatiitum eft, utii, qui Dignitates, Perfona- tus, officia, vel Praebendas, quibus certi Ordines funt annexi, pacifice nune obtinent in Cathedralibus, vel Collegiatis faecularibus, vel regula- ribus EcclefiiSf vel obtinuerint infit- turum, ad ejusmodi Ordines fe pro¬ moveri faciant intra annum. Refert« Clem. 2. de /Etat, et Qual. Trid. feff. 22. Sic etConcilium Tridentinumde- 32. c. 4. ciarat,, utii, qui— quaelibet alia be- neficia in diclis Ecclefiis obtinent, aut impoficrum obtinebunt, quibus onera varia funt annexa — quocunque ii privilegio, exemptione, praerogativa> generis nobilitate fint inf gniti, tene- antmi, juflo impedimento cejfante in¬ fra annum Ordines recipere requifi- tos. 23. Confultus eft Bonifacius Vlil., unde ille annus computandus fit? Hinc refcripfic: Jnnus anteni hujusmodi ~ ) — a tempore lilo incaepit, quo ipfius Ec- clefiae regimen commiffum eft, et paci- ficam ejus poffefftonem habuifti, vel per te fietit, quo minus haberes eandem, nifi promoveri, jufio impedimento de- tcntus, intra tempus hujusmodi ne- quivifii. Refert. c. 3>. de EleSt. in 6. 24. Si obtinens officium Parochiale intra annum acquifitae pacilicae poffef- fionis ad Sacerdotium promotus non fu- erit, Ecclefia fibi commiffa iplb jure pri- vatus declaratur, tametfi monitus haud fuerit. Et decernit Bonifacius VIII. , ut nec ipfi ea vice iterato id beneficium conferri podit, c. 35. ibi. Hinc annoil- lo, cellante legitimo impedimento , elapfo provifus quidem ipfo titulo be- neficii excidit: pofieifione tamen dejici non poteft, nifi citatus, et auditus ; non quidem, ficutajunt, ut privetur, led Rebuff. utfciatur, an vere privatus fit, quia deP -aeb potuit fubeffe legitimum impedimen- in 6. ' tum, quod eum a poena privationis ex- cufat. 2^. Haec poena privationis ipfo jure fpeftat Eccefias Parochiales, et Prio- ratus Conventuales. Inquit Clemens V.: ^ui autem Prioratus iflos habuerint, intra annum computandum a tempore collationis ■> J'eu commiffionis fibi fa- ctae de eis, et poffeffionis eorum ad- eptae—fefaciant ad fiacerdotium pro¬ moveri. Ouod fi cefiante rationabili — ( 0 ) — caufa non fecerint, eoipfo, nulla et* iam monitione praemijja, praedictis Prioratibus fint privati, qui ipfis iter- um ea vice nullatenus conferantur. Refert. Clem.i. §.7. de Stat, Monach. 26. Quid ergo de fručtibus perceptis elapfianni? Declarat Bonifacius Vlil.: fi promoveri ad Sacerdotinm non inten- dens paraecialem receperit Eccleliam» ut fručtus per annum ex ea percipiat, ipfam poftmodum dimilFurus, tenebitur ad reftitutionem, cum eos receperit fraudulenter, nifi mutata voluntatepro- motus fuerit. Enrationem generalen), quae pro omni beneficio, Ordinem re- quirente, facit ad extundendam fraudu- lentae perceptionis reftitutionem! Ho- die in Curia Romana ftylus inolevit exi- gendi juramentum a petente beneficium, quod illud non accipiat aninio dimitten- di. c. 3s. deElect. in 6. 27. Statutum Concilii Lugdunenfis, in ordine ad poenam privationis iplb ju¬ re, reftrinxit Bonifacius VIII. ad pro-* prias Ecclefias Parochiales, utab eo ri- gore eximeret Ecclefiarum Collegiata- rum Reftores, etfi alias Parochiales ex- titerint,- quia in eis antiqua jura potius fervari debere cenluit; utpote ut ela- pfo anno non iint privati, nifi moniti recipere praefcriptum Ordinem negle- xerint, quia illae Eccleliae non cenlen- tur fimpliciter Parochiales. c. 22. ibi.in6> —■ ( S7 ) — 28« Ex Decreto Bonifacii V Ul. pote- rat Epifcopus cum obtinente Parophia- lem Eccleliam difpenfare, ut per fepten- nium litterarum ftudiis inliftens, pro- moveri minime teneretur, nifi, ut in¬ fra annuin Ordinem Subdiacouatus fu- feiperet. c. 34. de EleSt. in 6. 29. Synodus Tridentina facultates de Tnd. feir. non promovendo, praeterguam in ca- 71 e ' 121 fibus ajureexpreffis conceffas, ad unum tantum annuin reduxit. (ude hoc De¬ creto fublatam effe facultatem conce- dendi ratione ftudii difpenfatipnetn ad leptennium juxta Barbofam decidit S. Barbof. Congregatio. pa r o® e ’ 30. GregoriusXIU. abhinc, veteribus Privilegiis abolitis, declaravit, quod hi, qui ad beneficia, curam animarum habentia, nominatifuerint, non ad- mittantur, nifipriusab Ordinariolo- coruin, praevio examine, absque con- curfu faciendo, fuerint approbati: quodque in eis perfonaliter refidere teneantur, nec fe eo nomine excufare poffint, quod in diciis Univerfitate, tt Facultate artium fcholares fmt, feu docentes, aut Magiftri. 31- In Gallia Regiae leges de Anno 1742. vetant impofterum cuiguam Pa- rochiam, aut aliud beneficiutn curatuni conferri, nifi 2$. annorum fit, et Pres- byter. InguitLudovicusXV.: Foulons, et nous plait, que nul Eccl'efiafiique — ( $8 ) — hepuijfe etrepourvu dorenavant, d’wu cure, ouautrebenefice d Charge d'ames, foitfur la Praefentation des Patrons, foit envertu de fes degres, foit a quel- que autre titre, ou par quelque colla- tuer, qne ce foit, s’ il n’ a atteint Vage de 2$. ans accomplis; fante de quoi, voulons, quaefans avoir egard aux provifons obtenues, qui feront regardees, comme nulles, et de nul effet, foit en jugemus, ouautrement, la dite cure, ou le dit benefice, foient cenfes vacans, et impetrables etc. cap. 4. 32. Superfuntetaliaequalitates, quae De fcient. adimpetrandum beneficium praeicriptae quah U Be- ^ unt * Harutn prima eft jufta fcientia fui nefic. officii. AitS. Leo: Si in laicis vixto- lerabilis videtur infcitia: quanto ma- gis in Us, qui praefunt, nec excufa- tipne digna eft, nec venia? Ref. c, 3. D. 38. Trid.feir. 33« Ait Synodiis Tridentina: Cum 24. c. 12. Dignitates in Ecclefiis Cathedralibus praefertim ad confervandam, augen- damque ecclefiafifam difciplinam fu- erint infiitutae, ut, qui eas obtine- rent, pietate praecellerent, aliisque exemplo effent, atque Epifcopos opere, et officio juvarent. Nemo igitur dein- ceps ad 'Dignitates quoscunque, qui- bus animarum cura fubefi, promovea’ tur, ni/i — in clericali Ordine verfa* tus doclrina adfuum munus exequen- — ( $9 ) “ dum neceffaria, ac morum integritate commendetur. 34. In tantadiverfitate beneficiorum, quid aeguius, quam ut diverfi. gradus icientiarum diftinquantur? Juxta De- cretum Conciln Tridentini: Qjucunqite J, nd c - f ® ff ' pollhae ad Ecclefias Cathedrales erit affumendus, fcientia ejusmodipolleat, ut muneris fibi injungendi neceffitati poflit fatisfacere. — Ideoque anteain Uuiverfitate fludiorum Magifler, fve Doctor, aut Licentiatus in facra Theo- logia, vel jure Cimonico merito fit promotus, aut puhlico Accademiae te- flimonio idoneus ad alios docendos oftendatur. Ergo ex lententia Petri ^r. Tliolofani, mnltum nocet, quod Pro- ]n, 1O jg.' parum ti- R epubl, moratae confcientiae, et nonconfide- c< 9 * rant-, quale arcadium pecus introdu- cant Ecclefiis, et Jubfeliis, ad gratiam faepe gradus profanis concedentes: nec confiderant, fe reddituros ratio- nem coram Deo, et hominibus detan- ta in probandis ftudiis negligentia. 3$. Ex reliquisDecretisEcclefiaefpe- ftat fcientia ecclefiaftica fidei dogmata, legem dominicam, et Scripturam fa- cram, Canones Conciliorum, et Sacra- mentorum ritus. Licet hauc compara- re, non vana profanorum lečlione, non temeraria Myfteriorum perfcrutatione, non fubtili difputationum ambage 5 fed — ( 6o ) — ftudio fanfto, etoratione. InquitS.Ber- s. nem. nardus: Utilis proinde leetio, utilis ernc inj 0 e j}, , f ec i inu it,o magis unčtio necejfaria: quippe quae fola decet o- mnibus. 36. Sunt et aliae nonnullae gualicates vel ex privilegio, aut confuetudine re- gnij Ecclefiaeve, aut ex fpeciali bene- ficii fundatione requilitae. Sic alibi o- mnia beneficia regni Regnicolis refervan- tur: ad quaedam nonnifi Canoniei ad- mittuntur: faepefundatioiris leges prae- cipiunt, ut jlla beneficia coj.ifanquineis Fuudatorum tribnantur, quae iftde et beneficia patrimoniaiia vocautur. Procul dubio omnes et hae leges laluberrimae funt, in quantum particulari delečlui habiliorum Perfonarum confulunt. #31. Quid funeftius Ecclefiae, quam imperfečtiores, et indigniores in bene¬ ficia ecclefiaftica, praeterito jufto dele- s. chryf.’ ftu, penetrare? Ait S. Chryfoflomus: Lceid. Undenam, quaefol exiftimas, tam mul- c. 10. tas in Ecclefiis turbas nafti? Equi- dem non aliunde opinor, quam ex An- tifiitum elečtionibus cafu potius, ac tem er e, quam diligenter, atque accu- s. g eiar. ra f e facEis. Ex fententia S. Gelafii: qui^ art Epifc. utique convenientia Ecclefiae minifieri^ Luc. reparaiidafunt, non inconvenientilus meritis ingerenda? neper occeifionem—; vitia potius divinis cultibus intulifi judicemur, non legitimne familiae Do- ( 6i ) m'ni computemur procurajfe compen dia. Juxta S.Leonem millb delečtumi- s \ Leo niltrorum magis habilium non eft hoc adEpUc. confulere populiš, fed nocer e; necprae- Afric. ftare regimen, Jed augere difcrimen. * * c ' 1 ' Gtueritur Ann. 1536. Coneilium Colo- cone, nienfe: Quia ejusmodi oftium , perju- CoJon. ftum deleftum provifionum, diligenter 11 c,r cuftoditum non eft, faEtum eft, uttan- ta mala, quae fentimus, agminatim in Ecclefiam Dei irruperint. IH T V L V S III. De Pluralitate Beneficiorum. c a p v t 1. De Rationibus, guibus vetatur Pluralitas Beneficiorum. 1. Ait SynodusChalcedonenfis: Non licet Clerico in duarum civitatum Ec- clefiis eodem tempore in Catalogum referri, et in ea, in qua principio or- dinatus eft, et in ea, ad quam tan- quam majorem confugit, propter ma¬ gnete gloriae cupiditatem: eos autem, qui hoc facitmt, propriae Ecclefiae re- ftitui, in qua ab initio ordinati funt; ut Ulic folum miniftrent. — Eos azi- tem, qui aufi fuerint poft magnae hu- jus Synodi definitionem aliquid eorum, — ( 62 ) — quae funt pr o hihita, facere, fiatuitS. Synodus proprio gradu dejicere. Re- fert fragmentum Gratianus c. z. XXI. c i’ ’• .... Cone. Ni- a. Conciln Nicaeni II. tale eft Deere- tuni: Clericus ab hoc deinceps tempere in duabus Ecclejiis non collocetur. En ratioiies: Negotiationis enim, ettur- pis lucri proprium efi, et ab eccle/iafti- ca confuetudine alienum. ^bipfaenitn Domini voce audivimus, non poffe quempiam duobus Dominis fervire: vel enim unum odio habebit, etaltef- um diliget, vel unum ampleEletur, et alterum negliget; unusqufsque ei'- go fecundum diEtum dpoftolieum in eo, in quo vocatus eft, debet manere, et in una Ecclefid affidere. (hiaeenimpro- pter turpe lucrum funt in ecclefiafli- cis negotiis, ea a Deo funt aliena. Sed (juid, an non excufat paupertas pro- ventuum? Nam ettunc Iconoclaftarum furor bona ecclefiaftica valde imminuit? SubditConcilium: M hujus autem vi¬ ta e ufum funt diverfa fiudia: ex iis er go, fquixvelit, ea, quae funt cof- pori necejfaria, comparet. Dixit enitn ' Apofiolus: ufuimeo, etiis, qui me- cum funt fubminiftraverunt mantis meae. 3. RefertGratianus fentehtiam S. Gre- gorii, qui juxta relationem Joannis Dia- coni dicere folebat: fingula juriš ec- — ( 63 ) — clefiaflici officia fingulis quibusque per- fonis fingulatim committi debere, quia Jictit in uno corpore multa membra habemus, omnia autem membra non eundem afilum habent: Ita in Ecclefiae corpore, fecundum veridicam Pauli fententiam, in uno, eodetnque/piritu alii conferendum eft hoc officium, alii committendum eft illud: neque enim quantumlibet exercitatae perfonae, u- no tempore duarum rerum officia com- mittenda funt. Haec leguntur c. i. D. 89- et ibi Corr. Rom. 4. Novo jure pronuntiat AIexaud. III.: Iftud effe omni rationi contrarium, ut unus Clericus in una, vel diverfis Ec~ clefiis plures dignitates, vel Perfona- tus obtineat. Etguare? Quum, inquit, fingula officia in Ecclefiis affiduitatem exigant perfonarum. Refert. c. 13. de Praeb. 5. Conqueritur COnciliumLateranen- fe, quod nonnulli modum avaritiae non ponentes Dignitates diverfas ec- defiafiicas, et plures Ecclefas paras- ciales, contra SS. Canonum inftituta, nitantur accipere >• ut, cum unum of- ficium vix implere fufficiant, flipendia fibi vindicent plurimorum: ne id de caetero fiat, difiriSte prohibemus. Le- c. 3. de Cleric. non refid. 6. Bonifacius VIII. confuetudinem, quae alicubi jnolevit, quod Canonici - ( 64 — duos Perfonatus, aut dtias Dignitates, velPraepofituras, feu adminiftrationes, aut duo officia etc. obtinerent, corrii- ptslam declaravit. Cumjacris fit, in- quit, inimica Canonibus, et de ambi- tionis radice procejferit — cim unum officium vix digne valeat aliquis adim- plere. Refert. c. i. de Confuet. in 6. 7. Quid funeftius reliquis corrupte- lis, quas Joannes XXII.recenfet ex plu- ralitate beneiiciorurq fubnatas? Iuquit juter caetera: Habentibus 'ipfa (plura benelieia) paratur vagandi materin; divini cultus minuuntur. HofpitaUtaf in ipfis beneficiis debita non Jervatur- Supereft querelarum feries Extrav. 4 de Praeb. int. Com. 8. Inter articulos, (juosOratores Gal- HaeConcilioTridentino pro reformatio- ne obtulerunt, vigefimus quartus hic eft: Unum tantum beneficium uni con- feratur, fublata (quod attinet plura- litatem) compatibiliiim, et incodipati‘ bilium beneficiorum differentia, quai diflinčiio, ut et nova, et antiquisDl’ cretis incognita, ita Ecclefiae Catho- hcae magnam calamitatem attulit. 9. Praevaluit tamen remiffio difcipb- . nae. Synodus Nicaena II. propter ho- minuro iuopiam duas jungiEcclefiaspet' mifit. In lis autem, inquit, quae tra funt, locis propter hominum in- opiain — ( 6S ) — opiam permittatur. Senfus Canonis eft, quod unus, idemque Sacerdos duabus vicinis Ecclefiis , quae extra civitatem funt, defervire podit, dum ea eft ho- minum. in iis Ecclefiis inopia, ut fingulae fingulos Sacerdotes habere nequeant, quo cafu, ut hominum illorum neceffi- tati, quantum podibile eft, fuccurra- tur, permittitur, ut idem Sacerdos duabus Ecclefiis vicinis miniftret. 10. In Concilio Emeriteriu Ann. 666. Decreti hic tenor eft: In Parochiis multae funt Ecclefiae conftitutae, quae a fidelibus faStae , ant par um, aut nihil de rebus habere videntur: facer- dotali er go Decreto Presbytero uni plures extant commijfae: unde caven- dum eft, ne occurrente paupertate, ordo ibidemnon impleatur Alijfae. Ab- fit, ut vel hoc exemplum fuffragetur recentioribeneficiorum p]uralitati. Agi- tur hic de Ecclefiis in eadem Parochia pafum, vel nihil fundatis, in quibus Miffae per certos dies celebrari debeant; ideoque incongruum haud habebatur, uni Sacerdoti earum Miffarum celebra- tionem urgente praefertim illarum.Ec- clefiarum paupertate, committi. Hoc follicite Canon cavet, ut Presbyter ille juxta mandatum Epifcopi in iis Ecclefiis Miffarum folemnia congruo tempore perfolvat. tin-iEfp tn P, III. E Synod. Puif. c. 49. - ( 66 ) - v ir. Sequioremufum, vel obtentum, qui tune forte glifcebat, Ann. 829- i’ e - preffit Synodus Parifienfis. Sinit, in- quit, wiicuique civitati convenit pro- prium habere Epifcopum, it a etunam- quainque Bafilicam , Deo dicatam, de- cet, et oportet proprium habere Pres- Injterum. Avaritia fone, quae eft ido- lorum fervitus, quod non fine magno pudore profequimur, quosdam inva- fit Presbyceros, fuisque retina culi s adeo vinxit, captivosque effecit, ut inflar caecorum effecli, nefciant, quo e ant, nefciantque, quid efje, vel quid ageredebeant. Hi namqueignibusava? ritiae aefiuantes, facerdotalisque Di- gnitatis immemores, curam Bafilica- rum, in quibus pr o moti funt, pofi- ponentes, datis quibusdam Xeniis , aut pollicitis non folum a Clericis, venim etiam a laicis alias Bafilicas con- tra fas ad Chrifii famulatum peragen- dum fufcipiunt. Et quo exitio ? Rili' gio Chrifliana obfufcatur, et facerdo- tališ or do confunditur, immo avari' tia Sacerdotum a fubditis denotatur, locaque Deo dicata cultu fibi debito privantur, et animarum pericula ge' nerantur. 12. Corruptis foeculis prae multitu- dine delinquentium abufus fere omnetn niedelam alieubi refpuit. Refcripfit Ate' xander 1(1. ad Genuenfem Archiepilco- — ( 67 ) — pum: Cumnon ignores-, quodunaEc- clefia unius debeat ejje Sacerdotis, mi- rabile gerimus et indignum, quod uni Perjbnae locum in pluribus Ecclejiis veliš concederci vel in Epijcopatu tuo inducere confuetudinem Ecclefiae Gal- licanae: quae, cum unum ad plurare- cipiat beneficia-, contra SS. Canonum inflituta, non appfobatur a nobis, licet non poflit prae multitudine de- linquentium emendari. Refert. c. i$. integr. leči, de Praeb. 13. In religuis novi juriš argumentis fat freguens locus fupereft, guo illaplu- ralitas beneficiorum damnatur, tamet.fi prae multitudine delinquentium emen¬ dari penitus, vel abrogarinegueat. Cum multa perpatientiam tolerentur, quae, fi dedujta fuerint in judicium, exi- gente jufiitia non debeant tolerari. Ifaec efl fententia Innocentii c. 18. ibi, 14. Quum hoc moderamine propter praefumptiones, et guorundam cupidi- tates nullus hačlenus, aut rarus de prae- difto ftatuto fruftus proyeniret!> pro- Jiuntiavit InnocentiusIII.: ut, quicun- que receperit aliquod beneficium, ha- bens curam animarum annexam-> fi prius tale beneficium obtinebat, c o /it jure ipfo privatus: et-> Ji forte illud retinere contenderit, alio etiam fpo- lietur etc, Hoc idem in Perfonatibus E 2 ( 63 ) decernimus obfervandum: addentes, ut in eadem Ecclefia nullus plures Di- gnitates, Perfonatusve habere prae- fumat, etiamfi curarn nonhabeantani- niarum. Refert. c. 28. d. t. 15. Huic tamen Pontifici tribnitufj quod primus Sedi Apoftolicae liberca- tem, et facultatem difpenfandi fliper pluralitate beneficiorum refervaverit, 16. Difpenfationes freguentiores Jo- annesXXH. refecandas, aut moderan- das cenfuit. Nositaque-> inquit, tol malis, tantisque difcriminibus occur- rere cupientes omn.es-> et fingulas Di¬ fpenfationes fuper receptione, ac rt; tentione Dignitatum, Perfonatuunb Officiorum, Prioratuum, beneficioritni- quibus fit animarum curn an- nexa, fub quacunque forma, veles- prejfione verborum a nobis, vel diciisi antecefforibus concejfas — deliberaticr ne fuper koc cum fratribus nofiris ha' bita 'diligenti, deipforum confilio, et ex certa nojlra fcientia in forma fub- fcripta duximus taliter moderanda^ Supereft integra lečtio Extrav. 4. Praeb. int. Com. 17* Sed nec hoc moderamine reftifl' gui malem potuit. luvaluit illud novi 3 titulis Commendarum, et Unionufli- Olim vacante aliqua Ecclefia, cui bello-rum, aliarumque calamitatumtefli' peftatem provideri de Paltore non — ( 69 ) — tim poterat, interdum vicino Padovi alteri commendabatur, ut ejus čuvam gereret, doneč ei de proprio Paftore pvovidevi polfet. Vetus exemplum non abfimile eft illi provifioni, qua hodie defervitura committitur. Comrnenda e- nim nonnifi neceffitatem, utilitatemque Ecclefiae fpečlabat. c. 3, AA1. q. 1. 18. Progrellu tempovis Comrnenda-' tarii varios titulos obtenderunt, utfru- čtus Ecclefiarum occupavent; et, ut tanto diutius occupave poffent, vavia impedimenta injecerunt, ne illi Eccle- iiae de pvopvio Padove pvovidevi polfet. Huic fraudi ut occurreretur, novo jute datutum eft, ut Comrnenda ultra lex menfes non duvaret. c. 15. de EleČt. in 6. >9* Superfuic, quod Commendatarii, qui fruftus Ecclefiarum ambiebant, fu- pev hoc difpenfationem a Sede Apofto- lica variis artibus extorquerent, ut ea mediante non tantum ad vitam, fed et- iam cum pleno jure percipiendi fru&us, iiibtračlis duntaxat impendiis Vicavii, Commendas plurium -Ecclefiarum con- feftarentur, freti illo exemplo juvis, quod a pluralitate beneficiorum excufa- rentur, qui unara Eccleliam intitula- tam, alteram commendatam, utpote ad tempus? haberent. c. $4. de Elect. 20. Adeo hac interpretatione , quae temporales commendas in perpetuas — ( ?o ) — convertit, regula juriš everfr videba- synod. tur, SynodusLondinenfis de Ann. 1268« Londm. ^iferte conqueritur: (juidam rationis c ‘ 3I ' expertes, vel regulas juriš contemnen- tes, dum ad plurium Ecclejiarum oc* cupationem velamen aliud non haben- tes, quomodo ditari feflinant, vacan- tes Ecclejias fibi commendari procu- rant, ampleSientes £furis verba, non fenfum, quod aliquando permittit, unam habere Ecclejiam intitulatam, alteram commendatam. Et cum juxta fanum intelle&tum, propter neceffita- tem, vel utilitatem vacantis Ecclefiae, jus commendationis non tam prat’ ceptive, quam permiffive fuerit intro* duStum i ipfi ad cupiditatis juae lu- crum omnia convertentes, in ipjdrum Ecclefiarum diffipationem, non folum n- nam, jed plures recipiuntcommendatas. 21. Tam infelici omiue praevaluit et fequior interpretatio iilius regulae, <]ua pluralitas benehciorutn excufatur in illis Ecctefiis, quarum una ab altera per u- nionem dependet. cit. c. $4. de Elečt. 22. Quidni duae Ecclefiae vicinae, quae ob devaftadonem, vel aliani oc- cafionem duosPresbyteros alere neque- unt, neque duos ob iticolarum paucita- tem requirunt, uniri poflent, ut per modam unius uai conferantur. En ve- tus exemplutn. c. 2. §. 2. D. 70. — ( 7i ) — 2j. Abfitvero, ut večeri illo exem- plo excufari poffent feguiores uniones ad vicam, guibus , neglefta omni ne- cefficate, vel utilitate Ecclefiarum, plu- res Ecclefiae, guaudogue et remotiffi- mae, et opulemiffimae uniri caeperant in favorem Perlonae, eousgue, quous- queipla viveret. Praelati pro arciculis Reformationis Tridencinae a Paulo III. delečti exclamabant: Quid de unioni- bus beneficiorum ad vitam unius, ne fcilicet obflet tila beneficiorum plura- litas ad obtinenda incompatibilia, no- mine efi, nifi mera fraus legis? 24. In Concilio Tridentino praecipu- Ca H 1 ,^ (i us erat Epifcopus Claromotenlis, Gui- Dectet. * lielmus de Pračo, qui iu Congregatio- ne mox poft feilionem iecundam habita, ad abolendam omnem pluralitatem be¬ neficiorum Patres provocavit. Primo, ajebat, tollatur ab omnibus beneficio¬ rum et maxime Epifcopatuum plura- litas funditus. Quod ita necefidrium cenfeoi inqtiiebat, ut optem memoriam illius pluralitatis oblivione fempiter- na deleri, tanquam avaritiae Clerica- lis (ob quam tam male audit Ordo Sa- cerdotum) primogenitam, et omnium malorum lemam. Hanc iententiam et alii Patres fuam fecere, quae tamen multis rigidior videbatur. 2$. Hac occafione Concilium Triden- Trid.feff. tinum varia edidit Decreta. Sanxit pri- c- — ( 72 ) — rno: Ut nemo, quacunque etiam di- gnitate,gradu, aut praeeminentiaprac- fulgens, plures Metropolitanas, feu Cathedrales Ecclefias in titulum, fiyi commendam, aut alio quovis nomine — recipere, et fimul retinere praefu- mat. Trid.ibi. 26. Et inferius: Quicunque de cae- c - 4« ter o plura tur ata, aut alias incom- patibilia beneficia ecclefiaflica, fivepef viarn unionis ad vitam, feu commen- dae perpetuae, aut alio quocunque nomine, aut titulo, contra formati SS. Canonum ■ — recipere, ac fimul re¬ tinere praefumpferit, beueficiis ipfis — ipjbjure, etiam praefentis Canonis vigore, privatus*exiftat. Haec Deere- ta beneficiorum incompatibilium plura- litatem fpečtant. c' iV*"' 2 7’ dereliguis? Mandat S. Sy- 2-.. c- . UOf } us i n quibuscunque perfonis, quo> cmque titulo, etiamfi Cardinalatus fulgeant honore, obfervari, utimpo- fierum unum tantum beneficium eccle- fiafiicum fingulis conferatur. Ouod quidem, fi ad vitam ejus, cui confef' frur, honefie fuflentandam non juffi' ciat, liceat nihilominus aliud fimple x fufficiens, dummodo utrumque perfo- nalem refidentiam non requirat, eidem conferri. Haecque non modo ad Ca- thedraler Ecclefias, fed etiam ad a1i n omnia beneficia, tam faecularia, qw^ — ( 73 ) ~ Regularia, quaecunque etiam commen- data pertineant, cujuscunque tituli •> ac qualitatis exifiant. 28. Ecce hoc Decreto diferte exci- piuntur beneficia fimplicia, veluti in- compatibilia, quae perfonalem refiden- tiam reguirunt, idgue vel ratione cu- rae animarum, vel ratione fervitii. Ka¬ tione curae animarum cenfetur incom- patibile beheficium , et illud, cui anne- xum eft onus adjuvandi Paftorem in cu- ra animarum; aut alendi Vicarium amo- vibilem, per quem cura animarum fo- ret exercenda. Ratione fervitii cenfeu- tur incompatibiles Canonicatus non mo¬ do cum beneficio curato, fed etiam a- liis Canonicatibus Cathedralium, Colle- giatarumgue Ecclefianam , quia propter iervitium perfonalem refidentiam exi- gunt. Trid. feff. 24. c. 12. 29. Seguiore interpretatione nonnul- lorum invaluit, guod hodie diftinguant inter refidentiam praecifam, et fimpli- cem nec non illam, quae caufativa di- citur. Vocatur refidentia fimplex, et praecifa, quae requiritur fub poenapri- vationis tituli. Refidentia caufativa au- dit, quae fpeftat privationem nudani fru&uunb fiquis refidentiam negligat. Inde communis praxis declarat, quoad incompatibilitatem beneiiciorum fimpli- cium infpiciendam effe refidentiam prae¬ cifam. Quid alienius a mente Fundato- Henric. Cnikius Rure- mond. Epi fc, ad C Jer. — ( 74 ) — rum, Canonibusque Ecclefiae hac vel excuiatione, vel diftinčtione ? Guippe iniguum eft, eum retinere benelicium, qui illi defervire non intendit, tametfi aliquando fruftibus carere velit, quia guodvis benelicium perfonale fervicium ex luo genere, et inftituto reguirit. 30. Concilium Tridentinum diferte diftiuguit inter benelicium, quod guis obtinet, nimirum id, quod fufficiens eft, et guod alendo Clerico infufficiens eft. Si enim benelicium adeptum fuffi- ciens eft, locus haud eft fecundo acgui- rendo, guantumvis hocfimplex, et ab omni lege refidentiae liberum fit. Si ve¬ ro primum ad vitam ejus, cui confef- tur, infufficiens eft, tune liceat ei aliud fimplex benelicium, a perfonali reli* dentia exemptum, conferre. Hodie h« occalionefat freguens eft, guod cujus- gue confcientiae relinquatur, ut aefti- met fufficientiam, infufficientiamqu e fui beneficii. Gueritur Ruremondetifiu’ 11 Antiftes: Sujlentationem Jui, quam^ Clericis omnibus, ipfisque etiam Epi' fcopis, ex Tridentini Concilii fenten' tia, oportet effe frugedem, hofpitofr tatis, et beneficentiae velamine, i^ 1 volunt effe magnificam, vitae huj^ 5 impendia nonpro necefftate, aut to, quod naturae fatis effe queat (qii^ 1 parvo eft contenta') fed pr o affe^ privato^ et habendi libidlne nietienteS’ et ex cujusque beneficii acceftione pro- ventu auSto, aliquid etiam ad farni- liae Jplendorem-, ad veftium luxum, ad praediorum, aliarumque five fixarumy jive mobilium rerum proventum acce- dere volunt: et ut in plures benefici efte poffint, aut adfui nominis memo- riam celebrandam opulentas erigere fundationes, domum domo, et agrum agro e beneficiorum proventibus Jem- per conjungentes; et hoc fatis ej]'e ar- bitrantur ad pMiandam-> aut exeu- fandam inexplebilem avaritiam fuam, Ji huncfibi fcopum propofttumhabeant. 31. Quid his obtentibus, aut arcibus alienius a Decreto Tridentino ? Enini- vero Concilium Tridentinum priori be- neficio, quod vere infufficiens eft ad vv tam ejus honefte fuftentandam, nonni- fi unum beneficium adjungi, pro replen- da infufficientia, concedit. Declarat S. Carolus in Concilio Mediolanenfi. V.: Cone. Id ita locum habeat-, ut ne tamen eo ^ Ie p io! ’ praetextu, caufave vitae honefte fu- ftentandae plura, quam duo beneficia ^® a e , nef * ftmplicia uni, eidemque conferri liceat. attin? 32. In religuis Concilium Tridenti¬ num eo Decreto, quod declaravit in- compatibilia plura beneficia cujuscunque conditionis, aut qualitatis, quorum u- trumque perfonalem refidentiam requi- rit, praecipue refpexifie cenfetur ad im- polfibilitatem fatisfaciendi oneribus u- ') ***** triusgue beneficij: inde enim illa im- poffibilitas refultat ex reguifita perfo« nali refidentia. Cum igitur illa impoffi- bilitas onerum, quae utrigue beneficio inhaerent, faepeceffet, fi beneficia fint in eadem Ecclefia, guibus officia diver- fiordinis, et generis incumbunt , etiam illa incompatibilitas eorum beneljcio- rum, quae inde difformia dicuntur, cef- fare cenfetur. Sic S. Congregatio deci- dille refertur, quod Concilium confue- tudini, quae permittitin eadem Eccle¬ fia Dignitates cum Canonicatibus tene- ri, haud derogaverit. Et vero fat vul- garis hodie eft confuetudo, quod bene- ficium curatum, ant etiam Dignitas cuffl Canonicatu in eadem Ecclefia retinea- tur; immo in aliguibus Ecclefiis Digni' tates conferri non poffunt, nifi Canoni- cis, ita, ut nulla dilpenfatione eapro pter opus lit. 33. Quid, fi Canonicatus fitipfi pi- gnitati annexus, ita, ut ipfa Dignita 5 nullos habeat proventus praeter prae- bendam; an cum hoc Canonicatu, ai> nexaque Dignitate alia difibrmis Digp' tas in eadem Ecclefia citra difpenlatio' nem obtineri poteft. Et vero, fi CaiJO' nicatus Dignitati per viam fupprefiion’ 3 cohaereat, tune revera, fupprellb titu* lo Canonicatus, nonnifi fimplex DigJ 11 ' tas fupereft, ut cum hac Dignitate ali uS Canonicatus fine ulla difpenlatione cofi' — ( 77 > ~ jungi poflit; non autem alia Dignitas, quia pluralitas Dignitatum in Ecclefia eadem vetatur, cui hačtenus conluetu- do haud derogavit. c. 28. de Praeb. . 34. Si autem Canonicatus per unio- nem cohaereat, ut polfeffor et Canoni- cus fit, et in Dignitate conftitutus lit, 11011 poterit in eadem Ecclefia alium Ca- nonicatum, ant Dignitatem line difpen- fatione S. Sediš, vigore cujusdam con- fuetudiais, quae corruptela declaratur; obtinere. c. i. de Conjuet. in 6. 3$. Hodie duplexincompatibilitasbe- Cap. 4. neficiorum diftinguitur. Incompatibilia ^ e e n efj’n- primi generis dicuntur, inter quae in- compaub. tercedit tanta incompatibilitas, ut ob- f P ec * tenta pacifica pofleflione fecundi primum ipfo jure vacet. Explicant hanc incom- patibilitatem auftoricate novi juriš [n- terpretes in beneficiis curatis, Dignita- tibus, et Perfonatibus, five in una, fi- ve in diverfis Ecclefiis. c. 28. dePraeb. Tum et in beneficiis fimplicibus in ea¬ dem Ecclefia uniformibus, id eft, quo- rum utrumque ad eundem finem, et munus fub eodem tečlo eft inftirutum, etfi refidentiam non requirant in uni¬ formibus ti tuliš, c. 9. de Coneeft. Praeb. 36. Incompatibilia fecundi generis vo- cantur, quae limul retineri non poffunt, etfi per affecutionem pacificam fecundi primum ipso jure non vacet. Hujus- modi cenfentur duo Canonicatus, aut Gsrc. de ]'eaef. P. 2. C. 5. — ( 78 ) — duae Capellaniae, aut Canonicatus et Dignitas, vel beneficium curatutn in diverfis Ecclefiis. 37. Cenfent et hodie poft Concilium Tridentinum ftiperefte utrique incompa* tibiiitati locum, ad eum eftečtum, ut incompatibilia primi generis iplo jure> alia vero feu lecundi generis per len- tentiam judicis vacent. Atque ita a £S. Congregatione refponlgm fuiffe faepius referunt. • j 38. Incompatihilitas in ordine ad va- cationem beneficii prioris inducitur per aftecutionem pacificae poffeffionis al- terius beneficii incompatibilis. Non er- go 1'ufficit lecundi collatio, vel accepta* tio; led requiricur ejus pacifica poffef- fio, aut faltem quod penes eum fteterit, quo minus eam acceperit. Clem. 6. dl Praeb. et alibi. 39. Quandoquidem nullum tempus in jure praefixum eft, intra quod Benefi- eiatus teneatur realem, et corporalem beneficii poHeifionem accipere: ideirco communi interpretum fententia, et pra- xj receptum eft, ob acceptum benefi- ciuin fecundum non induci vacatione® primi, ante adeptam ejus corporalem pofleffionem, tametfi per ipfum Bene* ficiatum ftetiffet, polleffionem corpu- raleni lecundi acci pere: enim vero ajunt, illatn claufulam, quaJoannesXXll.de' clarat, beneficium vacare, fi per Be- ~ ( 79 ) — neficiatum fteterit, quo minus pacifi¬ cam poffejfionem habeat, referendum efle, non ad poffeflionem, led ad vo- cem pacificam, et per eum ilet, quo minus haec poflCeffio lit pacifica, quia vel litem linxit, vel alias fraudes lup- polnit. Extrav. 4. de Praeb. int. Com. 40. Hinc concluditur, quod demum inducatur vacatio primi per affecutionera lecundi, fiallecutio, et.pofleffio lecun- di fit pacifica, non folum de fafto, led etiamdejure; id eft, non litigiofa, led absque omni controverlia judiciali, ex- trajudicialigue. Gluippe ante adeptam pof- fellionem pacificam Beneficiatus nullos proventus potell ipfius beneficii perci- pere, ut inde videatur ante captatn pofleffionem benelicium perfefte non habere. 41. [11 nlii Galliae, neglefta priva- tionis poena, vetus optio viget. Refcri- pfit Alexander lil., quod Epifcopo H- ceatt habentes plures Ecclefias, quae ex una non pendent, appellationepofi- pofita cogere ad unam ipfarum, quam maluerint, dimittendam. Refert. c.4. de Adat. et Qual. 42. Inde, quemadmodum privatio pri¬ mi beneficii per alFecutionera lecundi non inducitur, nifi polt adeptam pacificam hujus pofleffionem; ita nec neceffitas optionis indufta cenfetur, nifi polt pa¬ cificam aflecutionem lecundi. Et vero. Journal, des Au- diences Tom. 4. lib. 4. c. 6, 5. De di- fpenf. Pap, — ( 80 ) — quia in Gallia nemo propriae pacificus Poffeffor, nifi poft annalem pacificam potleffionem cenfetur, hinc provifus de duobus beneficiis incompatibilibus ha« bet annum, et diem adjaciendam fuam optionem, ita, ut, fi fit pacificus Pof- feffor, poffit unum ex duobus dimit- tere ad manus Collatoris ordinarii. 43. Et nelocus fraudifit, Ann. i6§i. Regio edifto cautum eft: ut cum unii eidemque perfonae collata funt dtio beneficia curata, aut Canonicatus, ant Dignitas, et beneficium curatum, duo alia beneficia incompatibilia, fit lis, five pacificus Pofefor fit, pff vifus non gaudebit frumbzis, nifi^’ Hus beneficii, in quo aclualiter ftfi debit, et fervitium per fe exfolvd' Quodquefručiusalterius beneficii, etiam utriusque, fiin neutro reftdi' rit, et praefiiterit fervitium per ff ’• impendentur in folutionem Vlcarifi aut Ficariorum, quifervitium praefi' terint, velinreparationes, ornaind 1 ' ta, aliumque ufum Ecclefiae ipfius neficii; idque juxta ordinationem t' pifcopi diaecefani. 44; Supereft frequentior ufus incop' patibilium beneficiorum per difpenfati°' nes Papales. Ita enim Innocentius I’j! pronuntht: Circa fublimes tamen, 1 Htteratas Perfonas, quae majork beni' — ( 8i ) — beneficiis funt honnrandae, cum ratio pojlulaverit, per Sedem slpojlolicam poterit difpenjari. Ref. c. 28. de Praeb. 45. Praecipit Bonifacius Vlil. •> ut in fhpplica utriusque beneficii qualitas di- ferte exprimatur. Non potefi, iiiquit, difpenfatio fuper pluralitate benefi- ciorum concejfa, impetranti prodejfe , qui aliquod quantumcunque modicum beneficium fubticuit in eadem. Etvero; lllud Apojtolicae Sediš indultum, ut quis dno beneficia curam animarum habentia, Ji alias canonice eidem con- ferantur, poffit recipere, acfimul re- tinere, intelligitur de duobus primis beneficiiSf quae cum cura poji diStum indultum obtinere contingit eundem. Ita diferte refcripfit Papa. c. 21. de Praeb. in 6. 46. Decreto Gregorii X.: Ordinarii locorum fubditos Juos, plures Digni- tates, vel Ecclejias, quibus animarum cura imminet ■> obtinentes, fen Perfo- natum, aut Dignitutem cum alio be- neficio, cui fimilis cura ejl annexa, di- ftricte compellant, difpenfationes, au- Etoritate quarum hujusmodi Ecclejips, 1 Perfonatus, feu Dignitates canonice | tenere fe afferunt, intra tempus pr o faPti qualitate ipjorum Ordinariorum ,[ moderandum arbitrio, exhibere. Quod j fiforte-, jiifio impedimento cefjante 5 r rt n-£Ji)en Eccl. P. III. F ’ ( 82 ) — nullam difpenfationem intraidemtem- puscontigerit exhiberi; Ecclefiae bene- ficia, Perjbnatus, fen Dignitates, quae fine difpenfiatione aliqua eo ipjo illicite detineri confiabit, per eos, ad quos eorum collatio pertinet, Ubere perfonis idoneis conferantup. Refert. c. 2. de Offic. Ordin. in 6. feff - 47. Hoc exemplo et Concilium Tri- dentinum mandat: Ut Ordinarii loco- rum quoscunque plura čuvata, aut alias incompatibilia beneficia obtinen- tes, difpenfationes fuas exhibere di- flricte compellant; et alias procedant juxta conftitutioriem Gregorii, in gl’ nerali Concilio Lugdunenfi II. editam- 48. Et quis, gnaefo! finis, aut effe- čtus eft hujus exhibidoniš? Ait Ponti- fex: Si difpenfatio exhibita fufficiens evidenter appareat, exhibens neqvo- quam in beneficiis hujusmodi^ q'iiai canonice obtinet, molefietur. Gnider- go ■> fi evidenter infufficiens appareat ? Procul duhio rejicienda eft, ut ei nec iuffragetur regula Caneellariae de trieiv nali poffeffione, eoguod haec poHeflio ahufum non abftergat. Quid vero, fid e fufficientia difpenfationis dubitetur? 0' portet deluper S. Sedem eonfulere, cu- jus. eft aeflimare, qnem modiim efl e velit fui beneficii. c. 3. de Offic. Ord- in 6. ( 83 ) 49* In analyfi ati Conftitutionem Gre¬ gorji X. in Concilio Lugdunenfi editam, contendit Weymefius, quod PoffeHb- WejMiwf* res incompatibilium beneficiorum non n ‘ tantum difpeiifationum luarum litteras, led et pcdleHionum titulos ipfis Ordina- riis exhibere teneantur. Cum Ordina¬ rij,, inquit, rečte judicare vix pofiint de difpenfationibus, nifi fimul etiam videant titulos, quorum vigore plu* ra beneficia incompatibilia pofiidentur — adeo, ut titulorum exhibitio cen- featur de fubfiantia ab~tus, et absque illa non intelligantur Beneficiati fatis- feciffe fuis Ordinariis, etiamfimaxi- me affirment) Jejufie, et canonice pof* fidere -• quia tituli neceffario exhiberi debent, et in Jcriptis probari, nec fufficiunt teflium dieta, quod feriptu- ram titulorum ipfi viderint: neque et¬ iam de eo folo dijpiciendum efi, an ti- tulus aliquisfubfit, fed etiam, an bo¬ nus, et validus; quod nonnifi ex ejus infpeStione cognofci pote.fi> So. Relcripfit Alexander IH. cuidam Ordinario: Bi mandatum noflrum fu- per alicujus provifione receperis, qui aliud beneficium habeat, de quo valeat commode Jufientari — fi non poteftei fine fcandulo providerij aequanimiter fuftinemus, fi pr o eo mandatum 110- ftrum non duxeris exequendum, Ref« c. 6. de Praeb, F a — ( 84 ) — $i. Hac occafione invaluit alibi, quod litterae difpenfationis fuper pluralitate beneficiorum executionem habere ne- queant, nifi praehabito Principis placi- to: noti folent enim fimiies difpenla- tiones e Curia Romana emanentes in executionem deduci, fi appareat, illas line fcandalo, aliisque incommodis exe- cutioni mandati non polle. Neque enim litterae placiti fuper Amili difpenfatione dari folent, nifi prius auditis Ordinarij«, e guibus fi intelligant, eam difpenfatio- nem fine fcandalo, aliisgue incommo¬ dis executioni mandati non polle, ant id aliunde confiliis regiis notum fit, Plaeitum haud facile concedetur: folum enim fcandalum, quod praevidetur ex- oriturum ex litterarum Apoftolicarutn executione, juftam, et fufficientem cau- fam effe negandi Plaeitum, certum eft> S 2. Veteriexemplo S.Ludovicus nul* li habenti beneficium indulfit alterutn conferri, nifi priore dimilfo. Si Princi- pes fančlum hunc Regem aemularentur, vix dnbium, quin infuis ditionibus ma- gna ex parte hunc abufum eliminarent; praeferthn, fi fuper litteris difpenfa- tionum in Curia Romana obtentis, lit- teras placiti concedi vetarent, faltem et 5 ’ ^per.pluralitate majorum beneficiorum : is. vel niti manifefta elfet, aut rite proba- tetur fufficiens ratio difpenfationis. - ( 8$ — Novit Deus, quam freguentes, et varias ineat hypocrifis vias, et ar- tes, obtinendi dilpenfationes Pontificias. s. Bern Queritur S Bernardus: Malum in corde ep ’ 7 ' conceperunt, opere tamen aufi non funt implere, nifi cum licentia. Concepe- •runt dolorem , fed non pepererunt ini- quitatem, doneč iniquo Papa conce- ptui praebuijfet ajfenfum — quod ta¬ men SS. fectjfe Pontificem nequaquam crediderim, nifi aut circumventum mendacio, aut importnnitate victum. & 54. Hinc in morali dočlrina.degene- ris Cleri hypocrifi quid exitiofws? Ait S. Auguft.: Simulata innocentia non eft ?. Aug. innocentia: fimulata aequitas non eft inP1 ’ 6l * aequitqs, fed duplex iniquitas, quia et iniquitas eft, etfimulatio. Juxtafen- tentiam S. Chryibftomi: Nulla res fic exterminat bonum, ficut bonum fimu- oper/im- latum. Nammanifeftum malum; quafi perf. malum cavetur: malum autem fubfpe- cie boni celatum, quafi bonum fufcipi- tur. Ecce inquit S. Anibrofius: Bonis s. Ambr. artibus, et fine er o propofito nitendum ad honorem arbitror, maxime eccle- c. 24. fiaftieum — ad omnia abundat animi direSta fimplicitas, fatisque fe ipfa commendat. Ablit, ut hypocrifi locus fit fupplicationibus, et excufationibus ? Quid B. Laurentii Juftiniani querelagra- B-Laur. vius? Sunt, inquit, viri fubdoli, ma- de litia pleni, dolo afiuti, Miniftri di conn. c. 20. S. Bern, (upr. ~ ( 86 ) ~ boli f iniquitatis Magiftri, femperpra¬ va mendacia componentes, hypocrifai jub tegmine fančlitatis tegentes, quo- rum perditio fejlinat, et confujiopro- pe e ji. (JuaeJlum pietatem putant, ho- minibus pldcere anhelant. Honores, Dignitates, et ecclejiafiica omni cum fludio quaeritant beneficia. Quis ab hy- pocrifi excufaretartes, et moreš eorutib qui difpenfationes ad excufandas excu- fationes tam paffim obtendunt? No« fatis, inquit S. Bernardus, de propria caufa confidentes, remorfaSi ac re- mordentes confcientias Apoflolica co- nati efiis delinire licentia: frivoluin jatis remedium, quod non eftaliudi nifi more Protoplafiorum, cauteriatis confcientiis texere perizomata, videli- cet ad velamentum, non ad medica- mentum. dpojlolicam, inquiunt, ličen- tiam quaefivimus, impetravimus. liti¬ nam non licentiam quaefii[fetiš f Jed confilium; id efl, non ut liceret, fed an liceret? Unde tamen quaerebcrtis licentiam ? ut liceret, quod non lice- ( 87 ) T I T V L V S IV. De Ordinaria Beneficiorum Provijione* CAPVT i. D e $«r e Epi f čopi. 1. Quousque Ordinationi collatiobe- neficii cohaefit, folus Epifcopus per fu- amDiaecefin collator ornnium benefi¬ ciorum fuit, quia Epifcopus folus et Col¬ lator ornnium Ordinum fuit; atque iti hac difciplina fere usque ad faeculumXL ftetimus. 2. Fuit tamen vetus mos, quod E- pifcopi, ut fecurius in eleftione mini- ilrorum procederent, confilium fuiCle- riadhibere, populique teftimonium de Ordinandorum moribus, etconverfatio- ne exqfirere tenerentur. Juxta Decre- tum Concilii Carthaginenfis IV. Epi- Conc y fcopus fine confilio Clericorumfuorum Clericos non ordinet; ita, utcivium conniventiam, et tefiimonium quae- rat. 3. Novo jure, quod ab Ordinatione collationem beneficiorum, titulo feudi disjunxit, veteris juriš Epifcopalis fu- perfunt illa veftigia, quod Epifcopi fit, eos examinare, etprobare, qui adbe- neficia ab aliis nominantur; ejus fit, eos et inftituere, et curam animapum, — ( 88 ) — fi tale Tit beneficium, committere.. Re- fcripfit Alexander IH,, confuetudinem pravam effe, quod Clerici ecclefiajlica beneficia fine confenfu Epifcopi Diaece- fani •> vel Officialium fuorum recipi- unt; minus, quam decet, cogitantes, quomodo id a Patrum fanSiorum eft inftitutionibus alienum, et ecclefiafii- cae contrarium honefiati. Refert. c. 3« de Infiit. 4. Ad exemplum veteris Cleri ftic- cellit, quod Epilcopus et novo jure in 'inftitutione Miniftrorum, collationeque beneficiorum aliguando confilium Capi; tuli Cathddralis, quod Senatus Epifcopi cenfetur, expetere teneatur. Eft et A- lexandri III. illud Decretum, quod A- poftolica aučloritate prohibet, ne Epi- fcopus Abbates, vel Abba.tiflas, vel alias perfonas ecclefiafticas fine^flerifib vel confilio Canonicorum fuorum infti- tuere, vel deftituere praefumat. c. 4. de his, quae fiunt a Praelat. 5. Guantum ad Praebendas Cathedra- les hodie fupereft freguentius, quodeo- rum Canonicorum elečbio ad Epifcopunh et Capitulum fpeftet. Sed non ubigue eodem modo. In aliguibus Ecclefiis E- pifcopi fuffragium aequivalet votis to- tius Čapituli, ut Epifcopus fingulariter, Capitulum vero collegialiter fuffragium ferat. Hinc alibi ufus invaluit, quod hujusmodi juriš exercitium divideretuf ( 89 ) ~~ per alternativam, feu per menfes, et tempera, ut guilibet nomine confortis totum jus absque hac difcrepantia exer- ceat. Plerumque haec eleftio commu- nis eftEpifcopo, etCapitulo, foletgue Epifcopus tanquam caput Capituli pro- ponere, et concludere, ut ei nonnifi in paritate votum decifivum fit; nifi a- liunde ei et votum abfolutum compe- tat. Meminit Pontifex alterius confue- tudinis, quod Epifcopus Capitulo non- nunquam interveniat, utCanonicus, ut ei proinde aliud votum non fit, quanr alterius Canonici. c. 15. de Conceff. Praeb. 6. Exortis recentioribus exemptioni- bus Capitulorum Epifcopus ab eleftione Canonicorum, quam totam Capitulum 1'uam fecit, exclufus eft. Innocent. IH. ethanc confiietudinem allegat, probat- que. c. 31. de EleSt. Econtra in nonnullis aliis Ecclefiis foli Epifcopo jus eft, conferendi Prae- bendas Cathedrales, ut in hac eleftione nec ad confenfum, nec ad Confilium Capituli adftringatur. 8. Guantum ad Ecclefias collegiatas jure communi eorum Canonicorum ele- ftio fpeftare videtur ad Capitulum una cum Decano, aut illo, qui Capitulo praefidet. Quum vero plures earum ali- quando fuere regulares, eleftio Cano¬ nicorum in multis illarum manfit apuft — ( 90 ) — folum Praepofitum, tanguam gui tem¬ pere regularitatis erat Caput Congrega- tionis, idgue ad normam regulae mo- nafticae S. Benedičti, et canonicae S. Chrodegangi. 9. Dignitates tam in Eccleliis Cathe- dralibus, guam Collegiatis, quae ipfuni Capituliregimen, ac difciplinam cano- nicam fpe&ant, ad elečtionem Capitu- li ordinarie fpectant, nifi guod hodie fere primae Dignitates in Collegiatis, et majores poft Poutificalem in Cathe- dralibus nominationi Regiae, ant indul- to Pontificio alieubi fint lubječtae. In Concordatis Germaniae tamen et hae il- lis accenfentur, quibus jure ordinario providetur. Reliquae Dignitates in Ca- thedralibus, quae ad regimen Hierar- chium referuntur; uti funt Archidiaco- natus, Archipresbyteratus, ad folius E- pilcopi collationem plerumguepertinent- 10. Coliatio beneficiorum, quousque Ordinationi cohaefit, ačfus ordinis vide- batur. Novo j ure vero, ačiusjurisdičlio- nis cenfetur. Vetat tamen Bonifacius VIII. Sede vacante Capitulum, ne libe- ras collationes Epifcopi li bi arroget. c. un< Ne Sed. Lacani, in 6. TheM Ut ’ IX ’ & e f ert Cabalfutius, guoad cura- p°ai. ta beneficia poffe Capitulum Sede vacan- J” r -^an. te faltem in Francis providere Parochi- is, conferendo eas potius in titulum? quam commendam. In Belgio paffin 1 — ( 91 ) — Capitula Cathedralia Sede vacante infli- tuunt concurfum ad replendas Ecclefias Parochiales, five ad Epifcopi, five ad aliorum Patronorum, Collatorumque ecclefiafticorum difpofitionem fpeftan- tes. 12. Collatio? proprie difta, commu- c »p- *■ niter definitur, quod fit afiignatio, fen p^'' 13 ' 1 conceffio beneficii vacantis facla ab eo, qui poteftatem habet. Haec q uidem, fi fit folo jure Collatoris, ut non reftrin- gatur ad aliquatn perfonam nominatam, et praefentatam, proprje collatio, ve- luti libera dicittir, Ghiippe fi fiat alicuj perfonae quafi ex necelfitate praefenta- tionis, inftitutio, aut collatio necelTa- ria appellatur. 13. Collatio libera differt ab elečtio- ne, etpraefentatione, quod, poftquam acceptata fuit, etiam ante adeptampof- fellionem jus in re tribuat. Quippe per elečtionem ■> pt praelentationem etiam acceptam nihil plus acquiritur, quajn jus ad rem. c. 17. de Prpeb. in 6. 14. Collatio alia eft verbalis, alia realist illatitulum, haec pofleffionetn fpeftat. Prior diverfisnominibns in jure novarum Decretalium infiguitur: modo enim vocatio, alibi donatio, denique provifio appellatur. c. 6. Praeb. et alibi. Juxta receptum ftjlum collatio fieri, aut probari nequit, niii per litte« — ( 92 ) — ras patentes in forma confueta expedi- Fieur. tas. His teftatur Collator, quod proprio c"motu, fola perfpečta hominis habilita- te, et merito procefferit; nec mentio lit petitionis, vel intercellionis, quae difciplinae adverfaretur, cujus externam fpeciem fervare laboramus. Si vero collatio coafta lit, quia vel nominatio- ni Patroni debita eft, et hoc exprimen- dum eft: caeterum Collator et hanc perlbnam fatis exploraffe cenfetur. . 16. In ipfis litteris.oportet abhincex> primi Ecclefiam, in qua beneficium eft fitum, ipfumgue modum, quoillud be¬ neficium eft vacuum. His fubjiciendae funt ad calcem fubfcriptiones duoruffl teftium fide dignorum, quas infequitur fubfignatio Notariorum duorum, autSe- cretarii, et diei, qua fa^ta collatio eft, annotatio. Dies maximi momenti eft in conceflionibus, quae non raro ex jure praeventionis pendent. In provifioiiibus Romanis necelle eft, ut dies illa conve- ceif ’-o"’ n ’ at cum re gula Cancellariae, quae eft ’ 0 ’ de veri/imili notitia.- !?• Concurrentibus dliabus collationi- bus., ex data (id eft, die adlcripta) de validitate fubinde cognofci debet. Si ab eodem duae collationes faftae; nec de prioritate conftet, neutra valet. Si a duobus fačtae fint collationes duobus, is prior eft, qui poffidet. Si neutereft m pofteflione, collatio Pontificia prae- — ( 93 ) -r fertur provifioni Ordinarij, c. 31. de Praeb. in 6. 18. Collatio faepe reftričta eft ad ele- £ a P«3- čtionem, quae perlonam, cm confe- rendum eft beneficium, Collatori defi- gnat. Elečtionis nomen dupliciter fumi- tur; utpote vel fpecialiter, prout a re- liquis modis provilionum diftinguitur, vel generaliter, prout eteosmodos, veltiti praefentatiortes, nominationes , quatenusetipfaedelečtumperfonae con- notant, complečtitur. 19. Elečtio proprie dičta eft defigna- tio perlbnae ad certum beneficium plu- rium fuffragiis collegialiter, Capitulari- terque fačta. Eft et hujus duplex fpe- cies: alia enim eft elečtio confirmativa, alia elečtio collativa. Eftutriusquegran- dis diflerentia. In elečlione enim con¬ firmativa oportet lervare praefcriptam formam. In Gallia regias nominationes admittit ■> praeventionem autem Ponti- ficiam ibi excludit etc. 20. Nihilominus utrique elečtioni multa fuperfunt communia: imprimis, fi elečtio ad Capitulum fpečtat, foli ii fuffragium habere poffunt, et vocandi funt, qui Capitulum conftituunt, feu vere de Capitulo funt, nifi ex fpeciali confuetudine, fundatione, aut Privile- gio, vel praefcriptione extranei, utpo¬ te non Capitulares, ad elečtionem vo- ~ ( 94 ) — eandi forent. c. 3. de Cauf. Poff. et Propr. 21. Ad eleftionem nemo vel Capi- tularium, vel extraneorum admitten- dus eft 9 tametfi id ab eis aliis efletcon- ceffum j nifi faltem, et ad minus in Gr¬ dine Subdiaconatus fit conftitutus per Clem. 2. de PEtat. et Qual. 22. Qui jurefuffragii gaudent, vocan- di funt per figna folita, five campanae, five vivae vocis, fi praefentes fint 5, ab- fentes vero per litteras, et Nuntios, fi in Provincia fint. c. 35. de EleCt. Ab- fentium citatio facienda eft fingulariteu fi fciatur, ubidegant, etcomtnode, et fine periculo fieri poffit, per litteras 1 autNuntium, nifi de confuetudine ali- ter fervetur. Gluod finefciatur, ubicoin* morentur, citatio facienda eft per edi- ftum publicum in Ecclefia, vel ubi fo- liti funt commorari etc. 23. Si vocati intra terminum praefi- xum 5 modo competens fit, non vene- rint, non funt de caetero expečtandb poteritque iis abfentibus ad elečtione® a praefentibus, tametfi pauciores fint i procedi; nifi absque periculo, et in- comtnodo expečfari polfent abfenteb qui aliqua caufa neceliaria, vel utili vicinia detinentur. c. 18. et 19. deEleft‘ 24. Concilium Lateranenfe IV. peni- tus interdixit, ne quis in eleStionis gotio Procuratorem conflituat, nijif^ ( 9V ) abfensin loco-> de quo debeat evocarf juftoque impedimento detentus venire uon pojit-, fuper quo, Ji opus fuerit, fidem faciat jur im ento, et tune, fi voluerit, uni committat de ipfo Capi- tulo vicem Juam. Refert. c. 42. §. 1« de EleEt. 2f. Justa Conftitutionem Bonifacij VIII. nedum uni, fed et pluribus vices fuas abfens, legitimo detentus impedi¬ mento 5 committere poteftj itatamen? ut cuigue in Iblidum ea commiffio fiat. Si nullusipforumin Iblidum fueri t conftitu- tus, ipforum aliguis non debet admitti. Mandatuni abfentisfuicipere nullus Capi- tularium cogitur, nec extraneus Procura- tor invito Capitulo obtrudi poteft. Ait Pontifex: Cum unus eft Procurator ex Capitularibus fimpliciter conftitutus, Ji is uuum JiiOi alterum domini Jui no- mine-> in ferutinio nominandum duxe- rit, nihilagit, niji de certa eligenda perfona Jibi Dominus /pedale dederit mandatum; tune enim in illam ejus, et in aliam fuo nomine ličite poterit con- fentire. Hic eft tenor c. 46. deEleČt.inG. 26. Nonnullibi tamen diverfa confue- tudo viget, ut abfentes nec vocandi, ne expečtandi fint. Ait Pontifex: Cum in Ecclefiis Canonicorum Praebenda- rum, vel beneficiorum collatio Capitu- lariter eft facienda, abfentes Canonici funt vocandi; niji conjuetudo habeatt — ( 96 } — eos ad talia non vocari. Reiert. c. 33- de Praeb. in 6. 27. Meminit Gregorius IX. veteris confuetudinis in Ecclefiis Galliae, quod oporceret de toto regno Galiiae abfen- tes vocari: haecubique fere defiit, ad- eo, ut non vocentur, niti. qui funt in civitate, vel oppido, ubi Capitulum congregatur. c. 55. de E leči. etibi In- ter p. 28. Si unus ex Eleftoribus five prae- fentibus, five abfentibus, qui vocaride- buit, praeteritus elt, de contemptu a- gere poteft ad refcindeudam eleftionem, tametfi miauimis fuilfet, nili pofteaamo- re pacis tacite, vel exprelfe confentire? ant acquiefcere velit. c. 28. ibi. 29. Vota ipla eleftionis in communi Congregatione conferenda, et colligen- da, ubi praeientes adfint omnes Elečto- res, funt, quia non valet, nififitcoffl- muni ter cele brata. Nam ea, quae fiunt ab aliqua Univerfitate, nomineUniver- fitatis debent fieri per congregatos in U- num. c. 55. de Eleffi. 30. Abhinc collata vota numerantun ut a pluralitate fuffragiorum, firefpe- čtu totius Capituli majora fint, conclu- datur, tametli alii fint, qui diffe*-.tiant, vel contradicant. c. 36. d. t. 31. Paffim invaluit confuetudo; quod, praeterita veteri collatione z^ 1 ad — ( 97 ) — ad zelum, meriti ad meritum, fola ra- tio ineatur numeri ad numerum, ut plu- rimae lites, et oppofitiones refecen- tur. PraefcripfitPontifex quondam hanc formam in ele&ionibus Monialium. c. 43. de EleEt. in 6. 32. Meminit alibi Bonifacius veteris ftatuti, ant confuetudinis, cujus vigore hodie pallim in Cathedralibus Ecclefiis receptom eft, ut Praebendae, aliave inferiora beneficia, quae ad eleftionem, collationemque fpeftant Capituli, per Hebdomadarium, feu Turnarium, ut vocant, conferantur, feu quod is, in cujus hebdomadabeneficium vacare con- tingit, urnim praefentet Capitulo, cui tanquam a toto Capitulo elečfo, bene- ficium conferatur. c. 41. de Praeb.inč. et ibi Gloff. 33. Inelečlionibusconfirmativis, quae Cap. 4. fpečlantprovilioncm Ecclefiarum vidua- Reforma tarum, triplex forma praefcripta eft, Eled ' utpote per compromilfum, per infpira- tionem quafi divinam, et fcrutinium. c. 42. de Elect. 34. Per £ompromiflum dicitur fieri eleftio, quandoeligendi poteftas unani- mi confenfu Elečtorura committitur ali- quibus viris idoneis, ut vice omnium provideant Ecclefiae viduatae de Pafto- CompromiHarii nihil agunt, fi ter- minos mandati exprelfe vel tacite; v.g. y. Ectl. P. lil. G — ( 98 ) — eligendo indignum, excefferint. c. 37. de Elect. in 6. 3$. Quot debeant effe Compromiffa- rii, quasve qualitates habere, in jure expreffiim haud eft. Etenim et in unum compromitti poteft. c. 8. de EleEt. Po¬ teft et compromitti in plures tum Ca- pitulares, tum estraneos. c. 21. ibi. . 36. Altera forma eft per quafiinfpi- rationem. In antiquitate celebrantur plures elečliones, veluti S. Ambrofii, S. Nicolai, S. Severini per veram infpi- rationem Spiritus S. fakta e, quia coni- mirni fuffragio, et ab omnibus concor- diter, quafi divini fpiritus motu, nullo dilcrepante, absque ullo praevio trakta¬ tu elečti funt. Dicitur eločtio quafi pet infpirationem Spiritus lančti celebrari? fi praevio traktatu praemillb, aliisgue folemnitatibus lervatis Elečtofes unani- miter in unum conientiant. c. 42. dl Elečt. 37- Tertia forma eleklionis per fcru- tinium his verbis exprimitur: Praefen- tibus omnibus, quidebent, etvolunt, et poffunt commode interese, aflumati' tur ires de Collegio fide digni, qui fe' crete, et figillatim vota cunEtoru^ diligenter ex'quirant, et in fcriptisred- aSta mox publicent in communi — is 'collatione habita eligatur, in oinnes, vel major, et Janior par s pituli confenferit. Refert. ibi. — ( 99 ) — 38. Quantum ad Scrutatores oportet, eos efle tres, et ex iplo Collegio, ut- pote ex iis, qui jus eligendi vel jure, vel privilegio, et confuetudine habent, quia et hi, in ordine ad aftum elečtio- nis, de Capitulo cenfentur. In elečlio- nibus Regularibus et frequens eft, quod illi Scrutatores ab Ordinario nominen- tur. 39. Scrutatorum ,eft, vota elečtorum fecrete, id eft, feorfim ab aliis, exqui- rerej ut ficquisque liberius votumiu- um exprimere valeat, et velperfche- dulam, vel per vivam vocem, ut aliquis Scrutatorum nomen elečli fcripto exci- piat. 40. Enimvero et figillatini quisqub Elečtorum ad deponendumvotum advo- candus eft, ut vitetur omnis confufio- Ergo bini, et terni fimul admitti non polfent, nec vel ultimus, velunusprae- teriri, aut contemni. 41. Singulorum votaoportet elTe cer- ta, et ablbluta. Rejiciuntur enim vota conditionalia, alternativa, et iucerta, ut pro non adječlis habeantur. Si intetf fchedulas quaedam appareat alba, tuuc et ea abjefta, ac fi non ellet, caeterae numerantur. c. 2. de EleSi. in 6. 42. Votis in fcripturam a Notario , yel Tabellione redačiis, ea publicantur in conununi, non exprimendo, in quo- G a — ( TOO ) —• rum favorem data funt, vel quot ex E- Ipftoribus in eam perfonam confenfe- rint, led tantum explicando numerum eorum, gui vota tulenint. Nam abhinc nulli variare licet. c. $8- de Elect. 48- Ait Pontifex: Ut is collatione habita eligatur, in quem omnes, vel major, et fanior pars, relative ad-to- tum Capitulum, confenferit. Defiit illa, collatio zeli ad zeium, meritigue ad meritum, ut hodie fola illa numeri ad numerum comparatio fuperlit, quia vo¬ ta oportet efle lecreta. 43. Hac collatione abfoluta Praefes ?.b Elečtoribus petit: Placetne vobis eleEtionem publicari? R.efpondentibus illis: Placet. Nomine omnium dicit: talem eligo, eleftum^ue pronuntiot et in communi coram vobis promulgo. His formulis in Germania fere folus lo- cus eft, guia ex Concordato Germaniae Capitulis Elečlionis jus tum in Cathe- dralibus, tum in Regularibus Ecclefiis refervatur, quo aliae nationes excide- runt. cap r,. 44. Juxta Decretum Concilii Latera- Devo|? nenfis IV. Ultra tres menfes Cathc- dralis-, vel regularis Ecclefia non va- cet Praelato, intra quos ( jilfio imp^ dimento ceffdnte) Ji eleUbio celebratf non fuerit, qui eligere debuerunti eligendi poteflate ea vice careant, ~ ( IOI ) — ipfa eligeudi potejlas ad eum-> quipro- ximo praeejfe dignofcitur, devolvatur. Refert- c. 41. de Elect. 45. In inferioribus beneficiis Conci- linni Lateranenfe III. femeftre praefcri- pfit: Cum Praebendas ecclefiafiicasffeu quaelibet officia in aliqua Ecclefia va- care contigerit, — intra fex menfes perfonis, quae digne adminiftrare va- leant, conferantur: fi autem Epifco- pus, ubiad eum (collatio independen- ter a Capitulo) fpečiat, conferre diflu- lerit, per Capitulum ordinetur. Quod- fi ad Capitulumphvative pertinuerit, et infra praefcriptum terminum hoc non fecerit, Epifcopus fecundum De- wn cum religiojbrum virorum ccmfi- lio hoc exeqziatur (tametfi folus Turna- rius in culpa fuerit) vel fi omnes forte (quia communis eft collatio Epilcopi» Capituligue) neglexerint, Metropoli- tanus de ipfis fecundum Deum absque aliorztm contradiSiione difponat. Re- fert. c. 2. de Conceff. Praeb. 46. Setneftre autem hoc, intra quod provifio beneficiorum ex Decreto Con- cilii Lateranenfis fieri debet, non iim- pliciter a die vacationis ipforum benefi- ciorum; fed a die notitiae computan- duni eft. c. ibi. 47. Sicut jufta ignorantia, ita et a- liud guodvis impedimentum juriš, fa- ftive jus devolutionis tollit. Sic [11110- — -( 102 ) — centius III. refcripfit, fufpenfionem E*, pilcopi in fex illis menfibus nullatenus computari; cum tila Lateranenfts Con- cilii Conftitutio contra negligentes tantum fuerit promulgata. Ref. ibi.. 48. Sex menfibus a notitia vacationis elapfis, ni juftum impedimentum pro- betur, Collatores, et Eleftores ea vice jure providendi beneficio exciderunt; adeo guidem, ut infpefta juriš difpofi- tione, ipfa collatio, aut elečtio poft lapfum fex menfium fit nulla. Non enim omnibus placet, Gloflae, aliorumque nonnullorum Interpretum fententia, gui alferunt, moram purgari in eleftionibus, nifi ultro Superior connivere velit. c. de Suppl. Negi. 49. Poft lapfum fex menfium collatio ab inferiore devolvitur ad immediatum ejus Supet-iorem, utpote illum, in cu- jus diaecefi iitum eft beneficium, quod confereudumperjusdevolutionis hic, et nune eft, quianeglečlumfuerat. c. ^.ibL $0. Si autem et ipfe Epifcopus ne- gligensfuerit tantotempore, devolvitur provftio ad Archiepifcopum, et ab hoc ad Primatem, fi alieubi eft, ethinc ad ipfum Pontificem. c. $. d. t. 51. Guoad Exemptos devolutio im«’ mediate fit ad Pontificem, utpote ex- emptorum immediatum Superioren^ Juxca Decretum Concilii Vienneiifis, fi Praelad regulares Prioratus, Ecclefias, — ( 103 ) — adminiftrationes, aut quaevis alia bene- fteia ■> ad eorum collationem fpečlantia, Hitra tempus, a Concilio Lateranenfi praelcriptum, conferre negligant — Di- aecefani locorum in non exemptis fua , in exemptis vero Apoftolica aučlorita- te negligentiam fuper hoc fuppleant eo- rundem. Clem. un. de Suppl. Negi, Prad. $2. Praecipit tamen ConciliumDiae- cefanis locorum , ut , fupplendo negli¬ gentiam Praelatorum ■> conferant bene- ficia, fervata eorum coiiditione, etgua- litate; illa videlicet, quae confueve- runt per faeculares Clericos gubernari, faecularibus Clericis: alia vero, quae duntaxat Religiofis committi funt folita, vel conferri, Religiofis Monafteriorum, quorum Praelatinegligentesfuerint, con- ferendo, guia juxta receptam regulam devolutio fit cum qualitatibus, etPer- Jbnis-, quae inprima erant collatione. Nam ipfe Superior, quantum fupplen- do negligentiam intrat in jus inferioris Collatoris, et eodem jure, iisdemque legibus uti debet, ibi. S 3. Huic regulae et juftus locus eft in devolutione ex eleftione indigni. Bo- nifacius Vlil, provifiones Cathedralium S. Sedi refervavit, fiEleftores in hm- jusniodi Ecclefiis vel ipfo jure, cum e- ligunt fcienter indignum, vel per fen- teutiam, cum formam traditam in Con-? — ( W4 ) — cilio generali non obfervant, eligendi poteftate privantur. c. i g. de Sleci, in 6. univ. Pa- Querebatur Ann. if 17. Univer- Appei. fitas Parifienfis: Quod faepe Dignita- tes, ac beneficia nobilia, el opulentio- ra perfonis conferentur incognitis, et indignis, quae minime refidebant. Praevalente remillione dilcipli' nae', quid in morum dočhina confultius, quam SS. Patrum fententias centra ele- čtionesindignorum relegere? Enfenten- t' m ele ?d ^ am Caeleftini: Qui non per Jingu- Epifc. la Jttpendta, merito virtutum crevent, Gali. c. 3. ad emeritnm ftipendii ordinetn non po- teft_ pervenire. Solum Sacerdotlum in- terifta, rogo, vili-us eft, quod facilius tribuitur, cum difficilius impleatur. In* g’, L 8 eo - ‘l uit S. Leo: Si ad honores mundi fini ad Epiic. fuffragio temporis, fine merito laboris A*, c. i. indignum efi pervenire, et notari am- bitus foleni, quos exploratae probi- tatis documenta non adjuvant; quam diligenr .* et quam prudens habenda eft difpenfatio divinorum munerum, et caelefiium dignitatum? Ne in aliquo Npojlolica, et Canonica Decreta vio- lentur, et his Ecclefia Domini regen- da credatur, qui legitimarum infiitu- tionum nefcii, e totius humilitatis ignari, non ab i ifimis fiumere incre- mentum, fed a Jiimmis volmt habere Naz. re? ’ P r ^ c ipium. Juxta S. Gregorium Na^« Orat. i. efi; qui veritatispropugnatoreti ■ — ( iov ) — unius dieculae, veluti e luto ftatuam Jingit? lllum inquam, qui cum Ange- lis fiabit, cum Archangelis glorifica- bit, cum Chrifio facerdotio fungetur , ut, quod majus eji, dicam, qui Deus erit, aliosque Deos efficiet. Quid ver- bis S. Chryfoftomi gravius? Per quam s.Ghrvr. enim, inquit, ineptum, et abfurdum j n °Epift‘ e/ž, Ji, cum emptitium fervum intro- i> adTi- ducimus domurn, non prius illi aliquid motl1, c-s - domeflicac fuppellectilis tradimus, quam longo experimento Jententiaefu- ae, atque voluntatis plurima indicia dederit, in Ecclefia Dei non utaturea- dem diligentia. Caeterum novitium ad- huc in primo confiituimus ordine, an- tequain fidei fuae, atqtie vitae dederit documenta. TIT VLVS. V. De Concurfu ad Parochiales Ecclefias. CAPVT i. Exp!icatio Tridtntini Dtcržli, i. Concilium Tridentipum, ut, mif- Trid.ieir. fis inco^nitis, et indignis, jufto dele- 24 - c - iS - ftui habiliorum, et probatiorum Miui- ftrorum confuleret, alicnbi liatuit, ut, cum Parochialis Ecclefiae vacatio — ( ]uomodocunque contigerit, etiamji Ecclejia Parochialis refervata, velaf- — ( io6 ) — fecta fuerit generaliter, vel fpeciali- ter — debeat Epifcopus ftatim habita hotitia vacantis Ecclefitie, fi opus fu¬ erit, idoneum Plcarium — conflitue- re. — Porro Epifcopus, et quijus Pa- tronatus habet, intra decem dies, vel aliud tempus ab Epifcopo praefcrjben- dum, idoneos aliquot Clericos ad re- gendam Ecclefiam, coram deputandis Examinatoribus nominet. Liberum fit autem et aliis, qui aliquos ad id aptos noverint, eorum nomina deferre, ut pojfit poflea de cujusUbet aetate, mo- ribus, et fufficientia fieridiligens in- quifitio. Et fi Epifcopo, aut Sinodo Provindali pro regionis more videbi- tur magis expedire, per ediEtum et- lam publicum vocentur, qui volent examinari. 2. Hinc patet, Concilium nonnifi in iubfidium, fi Epifcopo, aut'Synodo Provindali pro regionis more magd expedire videbitur, conceffifle, ut per edičtum etiam publicum vocentur, qu> volent examinari; utpote quibus tuni per externae, tum internae vocationis figna aliunde conftat, fe a Deo ad cu- ram animarum vocatos. 3. Abhinc edičtum ita affigendumelb ut finis illius obtineatur; id eft, ut per illud vocentur omnes, qui examinii e fiftere volent. Undearbitrio EpifcopO' xum reličhim eft, locum, et tempu 8 ’ — ( 107 ) quo comparendutn fit ad examen, praa- figere. Sic faepe ufus habet, quod edi- dum Epifcopi ad fcholas publicas mitta- tur, ut hoc pafto ad notitiam Clerico- rum ibidem ftudentium pervenire queat, quoniam faepe et multo fecurius a pio, dočlo, et zelofo Praefide vocationem fuam difcere poflunt, quam ab Epifcopo ipfo, cui plerumque eorum vita, et converfatio minus perfpečta eft. 4. S.Carolus in Concilio Mediolanen- fi I. ftatuit, ut cutn primum Epifcopus Parochialem Ecclefiam vacare cogno- verit, intra triduum ad Cathedralis, et vacantis Ecclefiae jamiam publicum edičtum per totos decem dies, vel a- liud longius tempus, ejusdem Epifco¬ pi arbitrio , propofitum ejfe jiibeat, Enimvero et ita Synodus Tridentina ex- preffit, tametfi Pius V, fingulari Condi- Plus v. tutione vetuerit prorogationem ultra a- lios decem dies. Bulla enim Pii V. ubi- Ron” ' que recepta, faltem quoad hoc puu- ttum, haud eft, quia Concilii Decre- tum, prout fonat, praeferre alibi pla- cet. 5. Concilii Decretum, prout fonat, cap. 2. ampliirimum, in ordine ad Parochiales Ecclefias eft. Entenorem: Cum Paro- conciirfi chialis’ Ecclefiae vacatio, etiamfi cura esempt. Ecclefiae alteri, vel Epifcopo incum- bere dicatur, etperunum, velplures ■^dmiuiflretitr, etiam in Ecclefiis patri- Piti s V. 1 ul’. 46. in Buli. Rom. — ( 108 ) — monialibus, feu receptivis nuncupa- tis, in quibus confuevit Epifcoptis uni, vel pluribus curam animarum dare, quos omnes ad infra fcriptum examen teneri mandat, per obitum, vel refgnationem, etiarn in Curia, feu aliter, quomodocunque contigerit, etiamfi ipfa Parochialls Ecclefia rejef- vata, vel affecla fuerit generaliter, vel fpecialiter, etiam vigore indul- ti in favorem S. R. E. Cardinalium, feu ^bbatum, vel Capitulorum etc. 6. Invaluit tamen alicubi fequiorein- terpretatione, quod a concurfu exim- antur Parochiae, quarum cura fpečlat adEcclefiam collegiatam, ita, utidof-. ficium exerceatur per Canonicos, aut Hebdomadarios, vel alios Clericos ad nutura amovibiles. Hoc exemplo et re¬ ceptura efc, concurfum non habere lo- cum, fi cura fit penes Capitulum, aut Monallerium, aut aliquamDignitateni, tametfi officium ftet penes Vicarium ad nutum amovibilem. Recentior Confti' tutio Pii a concurfu abfolvit et Vicaria? per-petuas, quae tamen alibi concurfu’ fubjiciuntur, quia Vicariae perpetuae inftar beneficiorum cenfentur. ’ | 7- Si Ecclefia Parochialis annexa fit Dignitati accefforie, ita, utipfeDigni' tatem obtinens per fe exerceat curarn animarum , a concurfu eximitur, qu’ a tune potius conferri Diguitas, quamEc- — ( 109 ) - clefia Parochialis videtur: fi autem Pa- rochiae ipli fit Canonicatus, aut aliud beneficium via fuppreffionis, vel accef- fionis unitum dubitari nequit, vacante Ecclefia Parochiali locum elfe concur¬ fui , quia tune Parochia fupereft in fuo integro , ac naturali fiatu. 8. Guantum ad Ecclefias Patrimonia- les concurfui ita locus eft, ut tameii qualitati beneficiorum non derogetur. Hinc, fi plures quidem fe examiui fi- ftant, praeferendus caeteris paribusille eft, qui praefcriptam gualitatem v.g. cognationis habeat. Id ipfum et locum habet in Parochiis, quae graduatis, ac nominatis Academicis debentur. 9. Ufu invaluit, quod et Parochiae, quae per refignationem in favorem, vel per permutationem conferuntur, a con¬ curfu excufentur, guia proprie vacare non cenfentur. 10. Gnid de Ecclefiis juriš Patrona- tus ? Concurfui locus eft, fi jusPatrona- tus fit ecclefiafticum: fi vero id jus fit laicum, a concurfu excufatur. Si alter- nativum fit, pro turno ecclefiaftico con¬ curfui fubjicitur, pro turno laicali a con¬ curfu eximitur. Quid , fi mixtum fit, et fimultaneum? Juxta declarationes Cardinalium concurfu opus eft, etfipro duabus partibus pertineat ad laicum. Alibi tamen pro jure Patronatus mixti concurfus exulat, quia Tridentinum De- — ( IIO ) •— cretum nonnifi cum illa claufula admif- fum eft: Salvo jure Patronatus Regii, ejusque Pafallorum. 11. Praecipit Concilium Tridentinum: ut transadio conftituto tempore con- curfus, omnes, qui defcripti fuerunt, examinentur ab Epifcopo, five eoim- pedito, ab ejus Vičar io Generali , at- que ab aliis Examinatoribus, toonpaii' cioribus, quam tribus. 12. Epifcopi eft, examini perfeipfuni adefte et praefidere, quia de caufaium- mi momenti, utpote cura animarum a* gitur. Abfit, ut Epifcopus ab ea prae- lentia, et affiftentia obtentu cujusvis alterius negotii excufari poflet. Quid e- nim illa guercla S. Bernardi funeftius? Optimi-f inquit, videlicet aeftimatorti rerum, quimagnam deminimis, paf' vam, vel nullam de maximis curiM gerunt. Sed, ut liquido datur intelli' gi, patientius ferimus Chrifti jaCiu- ram, quam noflram. 13. Si legitime tamen per graviore 5 caufas impeditus eft Epifcopus, examefl coram ejus Vicario generali peragefl’ dum eft, alfiftentibus aliis Examinato- ribus, non paucioribus, quam tribus- lnquit S. Synodus: Examinatores au- Diaecefana Sy' ejus Vicario w minus fex proponantur, qui SynoaO fatisfaciant, et ab ca probentur. tem fingulis annis in nodo ab Emfcorio, vel — ( III ) — venienteque vacatioue cujuslibet Ec- clefiae, tres ex illis eligat Epijcopus $ qui cum eo examen perficiant, indeque fuccedente alia vacatioue, dut eosdem, autalios tres, quos maluerit, ex prae- diStis illis fex eligat. Enimvero quot- annis Synodum diaecefanam haben, S. Tri moribus, doktrina, pndcntia, et^ liis rebus ad vacantem Ecclefiam g’ 1 ' bernandam opportunis. Quantum ab- errant ab hoc Decreto illi, qui omne examen pro concurfu ad quaeftione s guasdam, ant dilputatioues fcholae re* duciint. 18* Statuit S. Carolus inConcilioM. e ' diolanenfi, ut, cum initur examen Hus, cui in curam certa Ecclefia P a ' rochialis tradenda eft, videant anH Examinatores, qui, qualis, et qticu l> numerojus popvdiis fit, cujus chialem curationem is fufcipiet. re Jane diligenter explorata, in mine, quod inibunt, Jibi proponati accurati — (.113 ) — accurate perfpicere, an ad eam curam gerendam fufcipiendamve idoneus o- mnino Ule. fit. Ergo non vacat corrupte- la, quod concurlus ad vacantiam plu* rium Ecclefiarum refervetur. 19. En articulos, ad quos S. Carolus examen revocat. Sunt horum alii gene- rales, qui Candidatorum totum vitae ftatum, ec genus fpeftant. Hinc incer alia queri vult: an in orationis lančlae ftudio, ufuque verfatus? Quibus medi- tationibus inftruftus? Qui orandi mo¬ dus, quique illius fruftus, et profeftus? Quae Regulae praeparationis ad oratio- nem etc. 20. Speciali examine quaeri oportet. An fermones contexere, habereve fci- ant? An quos habuerint? Unde bos fumpferint? quam illis contexendis, confcribendisque rationem adhibuerint ? Et.vero, fiquos apudfeconfcriptos tune habeant; eos oftendant, actradant. An in eo genere aliquid£x tempore poffint, et tune brevi fermone periculum fiat, quantum concionando valeant? An alias unquam curam animarum gefferint, et ubi, et cur inde difcefferinc? An intel- ligant, quanti illud fit, curam anima¬ rum gerere; quae partes, et virtutes illae iint, quibus bonum, acvigilantem animarum Curatorem praeditum efie o- portet? Eccl. P. III, H Cap. 4. De Re- nunt. et Kleč}. Dign. ( II4 ) — 21. AitConciliumTridentinum: Per- acto examine renuntientur ■> quotcun- que ab his (Examinatoribus) idoneiju- dicati fuerint, aetate, inoribus, do- Strina, prudentia, et aliis rebus ad vaeantem Ecclefiam gubernandam op- portunis. Si hiter Examinatores 11011 conveniat de idoneitate, inidoneitate- que aliguorum, a pluralitace luffragio- rum concludicur; aut, fi vota fine pa- ria, vel fingularia, accedere poteritE; pilcopus, aut Vicarius Generalis, qui examini praeeft. Oportetenim acceflid- nem fieri in ipfomet examine, efrcorafli hsdem Examinatoribus fimnl congrega- tis. Sic S. Congregatio decid.it, examffl efl'e faciendum coram Epifcopo, vel t- jus Vicario absque eorum voto decifr vo; et tantum eos poffe accedere-) vota fintparia, vel fingularia. 22. Praecipitur Examinatoribus .i’ e ' ferre 11011 tantum dedočbiiia, led etjle caeteris dotibus, ,quod examinati fint abiolute idonei ad regendam vacanteff Ecclefiam. Inde refolvit S. Congreg 2 ' tio, Decreto Tridentino non ej]'e fiati 5 ' faČtum per relationes Eraminatoru^ quorum aliqui renuntiaverunt, exa- .minatum idoneum ejfie quoad litterat^' ram; quoad reliqua dicentes, on^ 5 ejfie Epificopi. 23. Supereft abhinc, quod exhis(^ ] Examinatoribus tanguam idoneis 5C ' — (11$) — nuntiatis) Epifcopus eum eligat, quem caeteris Hingis idoneum judicaverit, ut praeelečtioni dignioris locusfit. Quip- pe a peccato mortali excufaii non pof- fet Epifcopus, nili, quem digniorem , etEccleliae niagis utilem, non q uidem pfecibus, vel humano aflečbu, vel am- bientium fuggeftionibus fed eorum exi- gentibus meritis ipfe judicaverit, prae- fici diligenter curaverit. 23. In Curia locus eit appellationi, pius v. nili Epifcopus digniorem praefecerit. 33 ' Declarat Pius V.: Polumus, et decer- in Buli, nimus, quod fi Epifcopus minus habi- Rom - lem, poflhabitis magis idoneis elegerit; poffunt ii, qui rejeSti fuerint, a ma¬ la eleStione hujusmodi ad Metropoli- tanum, vel fi ipfe Metropolitanus, aut exemptus fuerit eligens, a d vici- niorem Ordinarium, utinoftrum, et Sediš hujusmodi delegatum, aut alias ad ipfam Sedem dpoflolicam appellare, ad effeftum devolutivum, ac praeele- Stum ad novum examen cor.am ipfo 'ap- pellatioiiis judice, et ejus examinato- r ib us pr ov o car e etc. 24. Refert tamen Faguanus, novum examen non decerni niti dato aliquo fu- mo irrationabilitatis, et malae praeele- ftionis. Hinc S. Congregatio cenfuit, concurfum novum ih, urbe inflituen- dum, ubi Orator de veritate narra- H 3 — ( Il6 ) — tor um dederit fumum; id eft-> poli- quam per atteftationes extrajudiciales, vel alia uniformia documenta, de hujus- modi Jufpicione, et gravamine aliqua- lem fecerit fidem, ut fit probabilis ■> et fufficiens caufa eum excu/andi a ea* lumnia. Alibi tamen omriis appellatio ea occafione exulat, ut lites minuan- tur. Concilium enim Tfidentinum fini' pliciter reliquitEpifcopi judicio, ut eum eligat, quem caeteris magis idoneum ipfe judicaverit. Reftringiturtamen haec Epifcopi libertas ad eos , qui examine peračio idonei ab Examinatoribus aeta- te, moribus etc. renuhtiati fuerint. Trid.fefr. 2< >' Ulterius ftatuit Coucilium, lit 24. c. ig. UH., quem Epifcopus caeteris, quos Examinatores idoneos* ad tegeridam va* cantem Ecclefiam renuntiaverint, di- gniorem judicaverit, et non altericob latio Ecclefiae quae a concurfu eximuntur: ne alias defectu Sacerdotis, et defervitoris, fi' ve Vicarii populus Sacramentorum ulth aliisque falutis mediis deftituatur. 32. Inde et Epifcopi eft, congruam ex fruftibus beneficij portionem Vicario illi affignare, tametfi aliis jus fit, pro- ventus vacantis beneficij percipiendi- Quippe illud jus non intelligitur, ntf dedučtis oneribus, inter quae congrua portio , Vicario , vel Defervitori prae- ftanda , jufte computatur, quia, qui al¬ tan fervit, et de altari alendus eft- 3 3- J uxta Tridentinum Decretum Vi- carius ita conftitutus onera ipfiusEccle- — ( 119 ) — fiae vacantis interim fufting^t. Formula confueta haec onera ita explicat: Te Ticarium ipfius Ecclefiae S. N. confii- tuimus, et deputamus 9 cum auStori- tate Mijjas ■> et alia divina officia cele- brandi-, Sacramenta adminiftrandi , et alias functiones ecclefiajiicas obeun- di, ad quae tenetur 9 et quae quili- bet animarum ReEior, et adminiftra- tor praeftare, et obire folet. • 34. Hoc tenore tranfeunt in Vicari- um, quem et Defervitorem dicunt, quaeque onera Pailoralia, ut praeftet omnia, quaeipfe Parochus pro admini- ftranda čara animarum praeftare debe- ret. Enimvero fi illi Beneiicio alia jura aliis titulis cohaereant; utpote, quod Parochus, vel Plebanus inEcclefia Col- legiata, vel Cathedrali habeat locum inter Canonicos, haec in Vicarium 11011 cadunt, qnia inter fuirčHones Paftora- les recenferi haud iblent. *3V. In morum doftrina ad calcem hujus tituli quid tam facit, quam inter currentes, et renuenteslaudareobedien- tes? Ait B..Auguftinus: Siquam ope- s. Aug. ram vefiram mater Ecclefia defiderave- e n- 1 8- rit 9 nec elatione avida fujcipiatis, wec blandienti defidia refpuatis: Jed miti corde obtemparetis Deo; nec ve~ firum otium necejjitatibus Ecclefiae praeponatis: cui parturienti fi nulli boni minifirare velent 9 quoniodo na~ — ( 120 ) — Jc er e mini, non inveniretis. Juxta S. s. fereg. Gregorium. Inter haec quid fequen- m. 1 c 9. dum, tenendum efl, nifi, ut, virtutibus pollens, coaftus ad regi- men veniat, virtutibus vacuus nec co- s. Cypr. ačtus accedat. Refert S. Cyprianus de ep - 52, S. Cornelio: Epijcopatum nec pofiu- lavit, necvoluit, Jed pro pudorevir- ginalis confcientiae fuae, et pro hu- militate ingenitae jibi, et cufloditae verecundiae, non, ut quidam, vim- fecit, ut Epifcopus fieret, Jed ipfevim paffus efl, ut Epijcopatum coačtusre- s. Gau- ciperet. En S. Gaudentii verba: Impa- Brix^ rem, inquit, me vefiro defiderio pef term. 16. omnia Jentiens, onus ifiud totis viri- bus conatus fum declinare: fed B.Pa' ter Ambrojius, caeterique Fenerandi Antifiites, tales ad me epiftolas cum ve- ftra legatione miferunt, ut Jine da- mno animae meae ultra jam rejijleft Paulin, in non vakrem. Telle Paulino B. Ambro- Anibrof. ^ 1US produPtus itaque, et addu&us c. 3. Mediolanum, cum intelligeret citrafi Dei voluntatem, nec fe diutius pojjt rejijlere etc. ( 121 ) T I T V L V S VI. De Refervationibus Apofiolicis. CAPVT i. Or igo, tl Progreffus Mandatorum, rt Refevvatio- nuni, i. Liter haecfaeculainvalueruntpro- vifiones Papales. Principio Papa Cleri- cos Roma venientes, vel meritis gra- ves folum commendavit Praelatis. Quum vero his religione quadam infita femel, atque iteruni Epifcopi gratificarentur» commendationes freguentari caeperant, et nonnunquam fusque, deque habe- bantur. Hac occafione precibus addeban- tur mandata; Monitoriis enim (itapri- mas litteras vocant) jungebantur prae- ceptoriae, quas excipiebant executoria- les, in eum effeftum, ut delegatus Ju- dex Ordinariatu cenfuris adigeret ad conferendum homini Roma miffo bene- ficium a Papa concefliim, aut ipfe de- putatus Executor, Ordinario tergiver- fante, id conferret. a. Harum litterarum monitoriarum » praeceptoriarum, et executoriarum fre- <]. ue ns mentio in Decretalibus novi ju¬ riš occurrit. Quippe faepe uno tenore jungebantur exemplo juriš civilis, quo aliguando Praetor pro conditione cau- — ( 122 ) — fae, temporis, autPerfonae per com- pendium edičta ita moderabatur, ut fta- tim Peremptorium, quod appellant u- num pro omnibus, daret. Vide c. 30, 37> 38, 40. et paffim. de Refcript. 3. Aufpicio his mandatis prohteban- tur Poncifices, fe viris litteratis, et a- liunde non habentibps, unde viverent, providere velle. Refcripfit Lucius III.: quod fi ille, pro quo fcriptum eft, be- neneium ecclefiafticum, unde honefle valeat fuftentari, habeat, cujusinman- dato mentio non fit, Ordinarius illi de beneficio providere non teneatur. c. 6. de Praeb. 4. Hinc haee mandata dari in form? pauperum, vel in forma, proutincipit Decretalis Innocentii LIL Cum fecun- dum Jpoftolum , vel in forma commii’ ni dicebantur, quia defečbuiluftentatio- nis confultum ibant; qui enim altari fer- vit, de altari et vivere debet. Videc- 27. de Refcript. c. 13. de JEtat. d (fual. Ordin. 5. Speftabant haecrefcriptaexfpefla; tivas, quibus Papa fpem dabat obtinendi beneficium, quandocunque in certaEo clefia vacaverit. Dicebantur et mandata de providendo, quibus Papa quondai» claufulam: Nifi de mandato nofiro efi’ dem Ecclefia foret in alterius recepti 0 ' ne granata , inlerebat. Quia tune teni' poris Pontirices plus, quam ono ma n ' — ( 123 ) — dato, vitalna durante, eandemEccle- liam gravare haud folebant. c. 2, 30 et 38. de Refcript- integr. Lect. 6. Recentius fucceflere relervationes, perquas declarabant Pontibces, lequi- busdam beneliciis providere velle, ut limul Capitulo elečtionem, vel Colla- tori collationem prohiberent. Hoc mo¬ do caepit Clemens IV. refervare beiie- ficia in curia vacantia; atque haec re- lervatio dicitur in corpore juriš daufa: Refertur enim c. 2. de Praebend. in 6. 7. In Extravagantibus frequentior lo- cus eft Papalium refervationum. Boni- faciusVIII. eandem refervationem in- ftauravitc. 1. Inftauravit et Clemens V. c. 3. Inftauravit, ampliavitque eam Jo- annes XXII. c. 4. Atque iiide Pontifex a 1 pedali refervatione tranfiit ad gene- ralem, quam ampliavit BenediftusXH. c. 13. de Praeb. in Extrav. Com. 8. Concilium Balileenfe tandem o- Cone. Ba- mnes refervationes expunxit. Ipfas o- fefl ; mnes, inquic, tam generales, quam^ J ' c ' ' fpeciales (refervationem) de quibus- cunque Ecclefiis, fen beneficiis, qui- bus tam per elePiionem, quam colla¬ tionem , aut aliam difpofitionem pro- videri folet, five per Extravagantes-> regimen , et execrabilis, five per Regulas Cancellariae, aut alias Apo- ftolicasconjiitutionesintrodu8ias,haec Stfnodus abolet, ftatuens, ut de cae- Cap. 2. De Tit. Pap. Prae- tens. — ( 124 ) “ teto nequaquam fiant, refervationi- bus in Corpore juriš claufis, et his, quas in terris Romanae Ecclefiae ra- tione direEti, ant utilis dominii media- te, vel immediate Jubjectis fieri conti- gerit, duntaxat exceptis. <). Adoptarunt tamGalli, quam Ger¬ mani Decretum iftud, illi quidem in Con ven tu Bi turi centi: ifti vero in Con- ventu Moguntino: aft non adeo diuam- bo eidem inhaeferunt. Succeflereutritn- que concordata, quae certis modiiica- tionibusillasj aliasque refervationes re- ftituerunt. 10. Decretales, qnae Papam abfolu- tam plenitudinem poteftatis fupra Cano- nes attribuunt, etiam harum referva- tionum jus firmarunt. Hinc eniminfcho- lis audiebatur veluti axioma, quod Pa- pa per univerfum orbem omnium bene- iiciorum, utpote feudorum, Dominus eflet. Sie Clemens V. refervaturus fuae difpofitioni Ecclefiam Senonenfem, prae- fatur: 'quod imminente fibi Ecclefiarum omnium follicitudine generali circa H' las falutaris providentiae fludium pit refervationes adhibere ipfum conveniat' n. Per ejusmodi refervationes ftu* debant Pontifices Principibus nonnun- quam gratiticari, dum illorum familia* res ad refervatas Ecclefias promove- rent. Clemens V. Philippo Pnlchro re- fcripfit, quod cenfuiflet hac vice Eccle- ■— ( 12?) —• fiam Senonenfem di/pojitioni Sediš A- pofiolicae refervandam, ut per Pontifi cem illi Metropoli provideretur de per fona, quaefuis (Regiis) defideriis grate foret, et de qua fiduciam gereretple- niorem. 12. Pailim tamen et poft Concordata increvit onerelarum numerus? eoguod faepe Penonae minus dignae in beneficia etiam majora intruderentur. Hac occa- fione Principes nonnunquam edičtis pu- blicis vetarunt: ne exequendis ullis lit- teris expeftativis, aut refervativis, pro- cellibus, fententiis executorialibus, aut ullis Bullis, aut provifionibus Apoftoli- cis fuper beneficiis in his Provinciis fitis, locus eflet, priusquam diftae Bnllae, et provifiones Apoftolicae vifae effent in fupremo Senatu Regio, atque litterae patentes confenfu Regis pro earum exe- cutione expeditae fuiffient. 13. Tridentinis Patribus vifum eft, Expečlativas-> et Refervationes elfe ex- pungendas. NarratPallavicinus, Bartho- lomaeumdeMartyribus, AntiftitemBra- carenfem prae caeteris adverfus eas acri- us peroraffe. Id, inguit, quod in di- cenda fententia maxime notabile audi- tum efl, acris reprehenfio fuit •> qua invečtus ed in mandata providendi in forma pauperum, ficut dicebantur. In proventibus ecclefiaflicis difiribuendis fpeftandam eff? doctrinam, et virtutem 3 ECap. s. Cone. Trid. De- cret. adv. Expefl:. et Refer. Pallavic, Hift Cone. Trid. L 23. c.7; — ( 126 ) — non paupertatemc.-cum oporteat con- fuleremuneribus,non hominibus; egen- tibus fubveniendum effe per eleemofi- nas, non per facerdotia. Trid.feff. l 4* His , aliisque inftantiis excitata «4- c. 19. S.Synodus decernit, Mandata de pro- videndo, etgratias, quae expeSiativc dicuntur, nemini amplius, etiam Col- legiis, Univerfitatibus, Senatibus, ct aliis fingularibus perfonis, etian Jub nomine Indulti, aut ad eertam j'wn- mam, vel alio quovis colore concedi, nec haEienus conceffis cuiquan uti H- cere. Sed nec Refervationes mentales, nec aliae quaecunque gratiae ad vaca- tura, nec indulta ad alienas Ecclefias, vel Monafteria alicui, etiam ex S. R.E- Cardinalibus concedantur, et hat-tenus conceffa abrogata effe cenjeantur. 1V. Hoc Decreto conftat, omnia tolli mandata de providendo, Expečlativas 5 etgratias quascunque ad vacatura, quae olim a Pontificeimpetrari folebant de be- neficiis , quae ad collationem , vel pr°' viflonem Epilcoporum , Capitulorunn ant aliorum inferiorum Collatorum fp e ' ftabant. Sublatae funt et Refervationes mentales, quibus Papa refervabat, vel in genere, vel in fpecie per Bullam, vel Breve beneficium , ut Perlbnae gratae ? quam, utpote in mente, doneč vacatu- ra apparuilfet, retentam non exprimebab provideret. Ideo enim dicebatur niefl' - ( i=7 ) - tališ, quafi, quoad provifionem Perfo- nae, in mente redenta. Ghiando anteni vacabat beneficium, maiidabat fieri pro¬ vifionem alicui fub data Refervationis, vel antea, vel polt, ut fibi placebat. 16. Expunftishis, aliisque vagisgra- tiis, quibus Pontilices paflim jus reliquo- rum Collatorum imminuiile, vel ever- tiffe videbantur, ConciliumTridentinum intaftas illasRefervationes relig uille cen- fetur, qnas Pontilices per Concordata, ant alio juriš titulo legitime in diverfis Ecclefiis nafti funt. 17. Inter bas prima occurrit, quae c ap , 4- fpeftat beneficia in curia vacantia. Sta- De kefer- tuit Clemens IV, ut Ecclefias, Digni- tates, Perjonatus, et beneficia, quae cur, va- apud Sedem Apoflolicam deinceps vaca- cant > re contigerit, aliquis praeter Romanum Pontificem, quacunquefit fuper hoc au~ Eioritate munitus, fivejure ordinari¬ at potefiatis ipforum eleftio, provifio, feu collatio ad eum pertineat, five lit- teras Jiiper aliquorum provijione ge- nerales, vel etiam fpeciales, fubgua- cunqueformaverborum receperit, (nifi ' f i fit fuper conferendis eisdem in Curia Romana vucantibus fpecialis, ac ex- prcffa ab ipfo S. S. Pontifice autloritas attributa) conferre alicui, vel aliqui- bus non praefumat. Quum enim hafte- nus Papa per Ordinarios, qui Procura- tores in Curia, ut mox vacantiaibi bene- ( 128 ) “ ficia conferrent, habebant, faepe prae- veniretur, confultius vilum eft elemen¬ ti I V, ea S. Sedi refervare, ut nemo alius, nifi expreflam horum conferendo- rum auftoritatem ab ipfo Papa načlusei- fet, eorum collationem arrogare pollet. c. 2. cle Praeb. in 6. i8- Declarat Bonifacius VIII., Deere- tum Clementis IV. locum,habere inbe- neficiis, quae Legati, ant Nuntii Sediš A- portolicae, velguivis alii ad Romanam Curiam. venientes, vel etiamrecedentes ab illa habere nolcuntur, li eos in locis vicinis ipfi Curiae mori contigerit; quemadmodum fi in loco, ubi eadem Curia refidet, morerentur — loca vero intelliguntur vidna eidem Curiae in praemijjis, quae remota ultra dud dietas legales •— aloco, ubimoratui' ipfa Curia, non exifiunt. Rertringitof ergo haecRefervatioad beneficiaperobi- tum vacantia, dummodo in illadiftan- tia, -etiamfi ad Curiam erat reverfuruS’ domicilium, feu domus propria non exi' ftat. Ceffaret enim et tune reiervatio 34. ibi. 19. De his autem beneficiis in Cim 2 vacantibus fpondet Pontife^.intra m en ' lem a die vacationis providere, ita, !,t elapfo eo tempore, veluti fublata refe r ' vatione, collatio ad Ordinarium revef' tatur. c. 3. de Praeb. in 6. 20. — ( 129 ) — 20. Haec refervatio fola cenfetur in corpore juriš claufa, guam et Concilium Balileenfe, et Concordatum Galliaein- tegram religuit, guia minus odiofa reli- guis refervationibus habetur. Id illita- men cum religuis refervationibus com- muneeft, guodad beneiicia juriš Patro- natus laici non porrigatur. 21. Ubi ufus eft Regularnm Cancella- riae, diftingui folet inter beueficia in Cu¬ ria vacantia, et illa beneficia, guae va- cant apud Sedem Apoftolicam. Vacatio enim in Curia eft eorum, gui in Curia Romana, vel intraduasdietasdecendunt; vacatio autem apud Sedem Apoftolicam eft omnium beneficiorum fummo Pon- tifici refervatorum perregulasCancella- riae aut alias ApoftolicasConftitutiones. In Galliaautem, et Germania haec di- ftinčlio exigui eft momenti. 22. Jure novo jaftat Bonifacius VIII, c omues Ecclefias per orbem diffufas ad De'reiiq. Romanam Ecclefiam pertinere. Inde Rerervat " enimab Innocentio II. Ann. 1139.inCon- cilio Lateranenfi evulgatum eft, Romam effe Metropolin orbis; unde reciphm- tur diguitates ecclefiafiicae per gratiam et licentiam Romani Pontificir-, veluti jnre feudi. Procul Dubio hanc fenten- tiam ex Decretalibus, gvae Papam o- mniumgraduum, etbenehciorum aučto- rem proclamant, recipimus. c. i o. de Pri¬ vil. in g. ^n-Ef ven y.Eccl.P.in, i Reg.Cail- cel. I. — ( 130 ) — sg. Hocpraejudicio juxta Clementem V. ecclefiarum, Perfonatuum, Digni- tat um j aliorumtjue beneficiorum ecck- Jiajlicoruni plena, et libera difpofitio^ ex Juae potefiatis plenitudine acTPapam nofcitur pertinere. Refert. Clem. 1. Ut Lit. pend. 24. His , aliisque rationibus fucceffu temporis increvit numerus refervatio- num Papalium. Jačtabant paffim Pontifi- ces, le per has perfonis bene meritis, et pauperibus providere intendere. 2$. In Extravagantibuš fuperfunt _rc- fervationes Joannis XXII. et Benedifti XII. quas inde nonnulli et claulas in cof- pore juriš cenient. Alii vero eas a reiei'- vationibus in corpore juriš claufis diftin- guunt,tum, quia ex origine iiiaadvi- tam iftornm Pondticnm ipfae reftringe- bantur, tum, quia Ext"avagantes, i ;1 quibus hae exhibentur, ad Corpus Juriš communis? prout receptura eft, haud pei'* tinent. 26. Hae tamen refervadones Extra- vagantium perpetuae evafere, poftquaiu in Regulas Cancellariae, et in Concorda- ta Germaniae tranfierunt. Inftaurat Re¬ gala Cancellariae refervadones Benedi¬ kti XII, quibus Papae provilioni vindi- cantur beneficia vacantia per affecudo’ nem quorumcunque aliorum beneficio¬ rum a Sede Apoftolica obtentam: ite® beneficia, quae ad Epifcopatus proniob — ( I3i ) — aučboritate Apoftolica fuae promotionis tempore obtinebant. Item beneficiaRo- manorunlquorundam Officialium, qui in Estra vagante exprimuntur. Innocentius VIII. reiervationem extendit et ad illa beneficia, quae dičti Officiales tempore fui officii obtinebant, etli tempore mor- tis elle Officiales defiiffient. 27. ftec tamen his vel additionibus, vel et aliis appendicibus alibi locus eft, quia relervationes odiufae cenfentur. Germani, qui et ipfi Extravagantem Be¬ nedikti XII. in fuaConcordata receperunt, infiftunt modilicationibus in veteri pačbo expreffis. 28. Juxta Pragmaticos refervatio Ex- travagantis JoannisXX[I., quaeS. Sedi vindicat provifionem beneficiorum, ob retentionem alterius beneficii incompa- tibilis vacantium, paffim ab ufu receffit, tametfi eam tum Regula Cancellariae, tum Concordatum Germaniae inftauret. 29. Regula altera Cancellariae decla- rat omnes Ecclefias, etiam Patriarcha- les, Primatiales, Archiepifcopales, Epi- leopales, nec non Monafteria virorum, valorem 200. florenorum auri communi exiftimatione excedentia, quotiescun- que uti voluerit, fefervationi S. Sediš lubjacere. Šed huic Regulae nec in Gal- nec in Germania locus eft. Gluippe ConcordatumGalliae provifionem harum Ecclefiarumnominationi Regiae, etCon- 1 % Cap. 6. De odo Menf. Relervat. Reg. . Canc. g. — ( 132 ) — cordatum Gerraaniae elečiioni Capitulo- rum vindicat. 30. Pius V. anno tertio fui regiminis huic Regulae aliam relervationem adje- citdignitatum,beneficiorumqueomniuni ad eollationem, praefentationem, ele- čtionem, etquamcunque aliam difpofi- tionem Patriarcharum, Primatum, Ar- chiepifcoporum, Epifcoporum , necnon Abbatum, ac aliorum quorumcunque Collatorum , et Collatricum, faeculari- um, et Regularium quompdolibet perti- nentium, quaepofiillorum obitum, aut Ecclefiarzim, feu Monajleriorum , vel aliarum Dignitatum fuarum dimifo- nem, feu amiffionem, vel privationenh feu translationem, vel alias quomodo- cunqtie vacaverint, usque a d provifio- nem Succefforum ad e as dem Ecclefi^ etc. Nec tamen in Gallia, necin Germa- iiia locus eft huic refervationi. Quin imm° et in Belgio locus eft juri communb quod beneficia, ad liberam Epifcoporun’ collationem Ipečlantia, fi Sede vacante contingat vacare, futuro Epifcopo refer- ventur. 31. Supereft in regulis Cancellaria 6 relervatio ofto menfium, quae his verbis exprimitur : Cupietis idem D. N. pauperibus Clericis, et alias bene vie- rttis per/bnis providere, omnia benefi" cia ecclefiaftica cum cura, et fine | Jaecularia, et quorumvis Or dimim — ( 133 ) — gularia, qualitercunque qualificata, et ubicunque exijlentia, in jingulis £fanu- arii, Februarji, Aprilis, Maji, £fulii, Augufti, OFtobris, et Novembris men- Jibus, ufque ad Juae voluntatis bene- placitum extra Romanam Curiam alias, quam per refignationem , quocunque modo vacatnra, ad collationem, pro- vifionem, praefentationem, eleFtionem, etquamvis aliam difpofitionem quorum- cunque Collatorum, et Collatricum fae- cularium, et quorumvis Ordinum re- gularium (non tamen S. R. E. Cardina- lium, aut aliorum, jub concordatis in- ter Sedem Apojlolicam, et alios initis, et p er eos, qui illa acceptare^ et obfer- vare debuerant, acceptatis, et objerva- tis, quae laedere non intendit, compre- henjorum) quomodolibet pertinentia, difpojitioni fuae generaliter refervavii etc. * 32. Menfes, cjuorum meminit regula, eomputantur, prout jacent, per totum anni circuitum, five quilibet menfis ha- beat 30. dies, five plus, five minus. Quo fit menfis Apoftolicus incipiat, et definat juxta computum civilem in dimidia no- fte ultimi diei, et ex ille dimidia nofte impofterum incipiat menfis Ordinarii, duretque usque ad dimidiam nočtem ul¬ timi diei illius menfis. Proinde guando Epifcopns confert beneficium vacans ad finem, vel initium lili menfis, in illaul- — C 134 ) - tima nofte, quae dat finem menfi Or¬ dinarij , ec iniciutn Apoftolico, vel e con vtrlo, confulte faciet, quod ante collationem faciat examinari teftes ds hora, et punčto obicus ultimi Poireffo* ris, et in ipfo collationis inftrumento annotet, ut lic evitentur, quantum polfibile eft, lices fuper tempere raca- tionis. Si dubium fuperfit, pro Pollef- fore praefumendum eft : fi neuter fit Polleifor, pro Ordinario pronuntianduni eft, quia pro eo jus commune facit. Si agitur de probanda vacatione in certo menfe ad effečhim refervationis, tune, fepofitis particularibus circumftantiis> probatio debet efte plena, et conclii' dens. Sic S. Rota decidit, quod feffi- per impetrans teneatur plene, et con- cludenter probare narrativam vacatio- pis, in qua principaliter le fundat aJ inducendam refervationem. Beneficij vacans per mortem Beneficiati in men¬ fe Ordinarij manet ad provifionem Of- dinarii, etiamfi vacatio duraverit us- que ad menfem Apoftolicum ; guetfl- admodum beneficium, cujus vacatio coucigit in menfe Apoftolico, mane'- refervacum, licet vacatio protrahatuf ad menfem Ordinarii. 33. Quum Papa declarat, eam reler¬ vationem očto menfium ad fuae v0 ‘ luntatis beneplacitum reftringi, reče* pta eft feutentia, eam mortuo Pap a — ( 13$ ) — Sedeque vacante exfpirare, tum ex na¬ tura Regularum Cancellariae, guodde- funčto Papa ceftent, tum ex jure com- muni, quod haneclaufulam ad dies vitae, quibus Papa fupereft, revocat. c. d& kejcr. in 6. 34. A refervatione excipit et Papa beneficia ad collationem Cardinalium •> aut aliorum fub Concordatis inter Se¬ dem ^poftolicam, et quoscunque alios initis, etpereos, qui eaacceptare, et obfervure debuerant, acceptatis, et objervatis, quae laedere non inten- dit) comprehenforum JpeFiantia. Inde in imperio Germaniae nullus locus eft refervationi ofto menfium. 35« Superfunt alia beneficia,qtiae alibi ab hac refervatione eximuntur. In Ec- clefiis Parochialibus Concilium Tridenti- num haucrefervationemexpunxiffe cen- fetur. Dignitates praefertim elečlivas paffira praxis ab hac refervatione abfol- vit. Beneficia Patronatus laici, autmix- ti, aut et ecclefiallici ex titulo Funda- tionis et dotationis a refervatione ofte menfium confuetudo Hifpaniae excufat. Beneficia patrimonialia, autcerto gene- ri hominum allignata plerumque refer- vationem recufant. Juxta nonnullos In- terpretes beneficia fimplicia, quolibet menfe ab Ordinario eonferri folent, et poiliinti quod intelligendnm eft de be- — ( 136 ) — neAcr.s quaeant6nomaftice fimpliciavo- cantur; ut funt Capellaniae. 3i. In reliquis comprehendit Reguh beneticia, non tantum per mortem, led quocunque modo vacantia, modo reve- ra tamen vacent- Excipit ramen modum per refignarionem: unde Interpretes am- pliant illum modum per refignationem, ut non tantum refignatio in favorem, ant perrautationis gratia, fed et fimplex dimillio beneficii, veluti fimplex refi¬ gnatio j illo modo comprehendatur, quia refervationes odiofae habentur,ut exceptionis favorabilis fit interpretatio. De P Aker 36. Huic Regulae fubdit Papa: Infn- na'. r ' P er SanEiitas fua ad gratificandum Pa- triarchis, drchlepifcopis, et Epifco- pis intenta, et ipfis, quamdiu apud Eccleficis, aut diaecefes fuas vere, tt perfonaliter (namfičtae refideutiae pri- vilegium hoc haud indulgetur) refedc- rint duntaxat, de omnibus, et quibus- cunque beneficiis ecclefiafiicis cum cura, et jine cura, faecularibus, etregula- ribus, ad liberam ipforum duntaxat, non autem aliorum cum eis dijpo/itio- nem, feu praejentationem, velelectio- nem, nec etiam cum conjilio, vel con- fenfu, vel interventu CapitzUorutn, : vel aliorum, (vel alias pertinentibus ) 'i quae antea in menfibus Februarii, prilis^ $unii, Augujli, Odtobris, — ( T37 ) — Decembris extra Curiam ipjam vacare contigerit (dummodo alias difpoptio- ni Apoftohcae rejervata, “vel affecta non fuerint) libere dijponeridi facul- tatem conceflit etc. lili vero ■> qui gra- tiam alternativae praediEtae accepta- re voluerint, acceptationem hujusmo- di per litteras patentes, manu pro- pria Jubfcriptas, Juoque figillo mu- nitas, et in fua quisque civitate, vel diaeceji datas, declarare- et litteras ipfas ad Datarium SanČtitatis fuae huc transmittere teneantur, quibus ab eoreceptis, et rečognitis ■> ac in libro ad id deputato regiflratis, tune de¬ ni um •> et non antea t uti incipiant gra- tia JupradiSta. 37* Refert Gonzalez formulam acce- Gonra- ptatt nis, eo tenore: Nos N. Dei-> et Apofiolicae Sediš gratia Epifcopus N., celi - .’ volentes obfervare regulam refervato- G,off - 6i - riam menfium Apofiolicorum SS. Do- UUM ' 33> mini N., nec non frui beneficio s et gratia alternativae Epifcopis, apud EcclefiaSi mit Diaeccjes fuas vere , et perfonaliter refidentibus per eandem regulam conceffae. Proinde humiliter, et debita cum reverentia, ac omni me- Uore modo, quo poffumus, et debe- Ubenter praefatam alternativae gratiam acceptamus t ac eautivelle declaramus, in cujus acceptationis, et — ( 138 ) — declarationis fidem, praefentes paten* tes litteras per noftrum Secretarium, et Notarium Jcriptas, noftra manu propria fubfignatas, figilique nojlri impre/frone foliti muniri faciamus etc. Stipat has Secretarius ea formula: Et quia ego N. aucioritate ApoflolicaNo- tarius, et Secretarius Pr aed. R.R. Do¬ mini mei drchiepifcopi difitas paten- tes litteras manu propria fcripfi, et omnibus Jupra diclis, una cum diEtis tefiibus interfui: Ideo hoc praefens publicum fidei, ac tejlimonii inflru- tnentum fignavi, et fubfcripfi meis fo- litis, et confuetis figno, et fubfcri- ptione, in praemifforum fidem. 38. Hefcribit,poftguam fopplices litte¬ ras has recognovit, et prebavit Datarius? in haec verba: Nos N. S.S, D. N. Da- tarius, notum facimus omnibus, et fingulis, ad quos fpeEiat, qualitef pro parte R.R. in Chrifto Patris D. N Epijcopi N. praejentatae, et recogni- taefuerunt litterae acceptationis gra- tiae alternativne menfium, Praefuli' bus apud Ecclefias, aut Diaecefes Jii' as vere, et perfonaliter refidentibus, ab eodem S. S. D. N. Papa conceffae. E 1 quorum fidem praefentes litteras met- nu propria fubfcripfimus, et figiH° noftro munivimus, et in eodem libso regiflrari fecimus etc. — ( 139 ) — 39' Abhinctenore regulae alternativa reftringitur ad Patriarchas, Arclriepi- fcopos, et Epifcopos, ut inferiores Col- latores fibi nullum jus viudicare queant. Epifcopis fuffragatur, quando, etquam- diu apudfuas Ecclefias vere, et perfo- naliter refident. In Britania tamen le- gitima abfentia excufat. Denique alter¬ nativa complečlitur beneficia, quae ad liberam collationem Epifcoporum, inde- pendenter a confenfu, vel Confilio Ca- pituli, aut interventu alterius fpeftant. Hinc forfan contigit, quod Epifcopi in provifione benehciorum confiiium Ca- pituli adhibere defierint, ut alternativa gaudere poiiint. Oportet hanc veluti gratiam ab eis pbftulari, et acceptari. Quo facto eam repudiare non poffunt, tametfi ad refervationem očto menfium redire vellent, nifi difpenfationem im- petraverint, quia acceptatio alternati- vae eft quaedam menfium commutatio, quae inftar pačti, et concordati cenfe- tur. 40. InConcordatisGermaniae uberior cone, eft alternativae interpretatio. Spondet Ge A rn ’- Papa, quod quamcunque aliam rejer- ! 5 ' vationem, gratiam expe6tativam, atit quamvis aliam difpojitionem, jubqua- cunque verborum forma, per eum, ejus auftoritaiefačtam, non im- pediat, quo minus de illis- c um va- cabunt de menfibus Fcbruarii., Apri- — ( 140 ) — /ij, £ftinii, Augufti, Octobrir, etTfe- cembris, Ubere dijponatur per illos, ad quos collatio, provifo, praefenta- tio, elečtio, aut alia quaevis difpofi- tio pertinebit. Refervationibus aliis, aut promiffis, uc difpojitionibus au- Ploritate ejusdem D. N. Papae faStis, vel faciendis non obftantibus quibus- cunque. Quoties vero aliquo vacante beneficlo de menfibus jfanuarii, Mar- tii, Maji, £fuiii, Septembris, et No- vembris fpecialiter difpoftioni Apo- fiolicae Sediš refervatis, non appa- ruerit infra tres menfes a die notat vacationis in loco beneficij , quod a- licui de illo Apojlolica auEioritate fu- erit provifum, extunc i etnonantea, OrdinariuSi velalius, ad quem illius difpofitio pertinebit, de illo Ubere di- fponat. 41. In Provinciis, ubi inter Sedem Apoftolicam, et Ordinarios menfes ; divififunt, jus praeventionis abolituni cenfetur. Quippe per illam menfium 0- čto, aut fex divifionem Papa tacite ve- teri illi juri renuntialfe quoad religuos menfes exiftimatur. Inde juxta Pragma- ticos 5 hodie nunquam confert Papa H- lis locis per praeventionem, debetque Datarius refpondere: adeat Ordina- rium. 42- Juriš praeventionisprimus memi' , nit Clemens IV. eo Decreto» quo de- — ( i4i ) — cidit, quod juxta antiquam confuetudi- nem Ecclefiarum, Perfouatuum, Di- guitatum, aliorumque beneficiorum ec- clefiafticorum? veluti Feudorum, ple- nariadifpoiitio ad Romanom Pontificem? utpote Ordinarium Ordinariorum nofcatur pertinere, ita quodipfa, cum vacant, poteft de jure conferre. c. 2. de Praeb. in 6. 43. Hocexemplo Bonifacius Vlil, re- fcripfit, quod fliper beneficio, diverfis peribnis eodem die a Sede Apoftolica ■> ejusve Legato, et Ordinario collato, fpečtandafit prior collatio: fi de eanon couftet, pro Poffeffore ftandum: fi ne- uter poHidet, praeferendus eft, cui Se¬ deš Apoftolica > aut ejus Legatus con- tulit; utpote propter conferencis am- pliorem praerogativam. c. 3. ibi. 44. Hac occafione glifeentibus fraudi- bus, quibus praeventiones Papales ob- tinebantur, obtendebanturque, Joan- nes XXII. regulam de verifimili notitia evulgavit, quae hodie eo tenore expri- mitur: Item voluit, et ordinavit, quod Re?. omnes gratiae, quas de quibusvis be- Canc- 3 °* neficiis ecclejiafiicis, cum cura> et fi¬ ne cura, Jdecularibus, et regulari- per obitum quarwncunque per- fonarum vacantibus, in anten (gunm- vis motu proprio) fecerit, nullius ro- boris, vel momenti fint; nifi pofi (ve- rum, et ačlualem) obitum, ct antQ • — ( 142 ) — Datam gratiarum hujusmodi tantum temporis (aeguo arbitrio judicis) efflu- xerit, quod interim vacationes (pro diverfa locorum diftantia) ipfae de lo¬ čiš, in quibus praediČtae perjbnae de- ceflerint, ad notitiam ejusdem D. N- verijimiliterpotuerint perveniffe. Haec regula quidem juxta litteram Icripta eft de provilione Papae; ob naturalen) ta- men aeguitatem, ’et honeftatem in Gal- lia extenditur non tantum ad Legatum Papae, led et ordinarios Collatores, ut praeceps curfus, quem ambitiofum vo- cant, etprohis provilionibus cohibea- tur. cone.Ba- 45. Concilium Bafileenfe, abrogatis i-ecr^ 1 ' Expečtacivis, et refervationibus Papali- bus, Jus praeventionis Papae fervavit: Neque etiam collationes, inquit, praeventionem fiendas, intendit i^‘ pedire. 46. Galli Germanique tune Concilio fupplicandum cenfuere, ut jus Praeven- Frifing. tionis poft femeftre protraheretur. Sy- c. 25.’ nodusFrifing./\nu, 1440.flatuic: Suppli' ceturS. Concilio (Bafileenfi) ut declaf^' re dignetur, quod vigore horum Decte- torum non intenderittollere inferiori' bus Collatoribus ordinariis temp llS Concilii Lateranenjis, quodque antt ipfais lapfum non habeat locum pt^' ventio. Haec, receptis Concordatis Gef ~~ ( ^43 ) ~ maniae, per alternativam menfium in imperio hodie peuitus fublata ceuietur, et expunfta. 47. Concordatum Galliae diferte Pon- tilici jus praeventionis refervat, quod Mandat tamen hodie diverfim limitaut, uthaud Apoft. admittatur in beneliciis Juriš Patrona- tus laici; excludatur in dignitatibus ele- ftivis titulo fundationis, praefertim lai- calis,- negligatur rebus non integris, utpote fi fuperveneritj poftquam ordi- narius Collator fines canonicae inftitu- tionis.. vel leviffime attigerit; inver- tatur, fi dubiutn (it, quis prius contu- lerit; anPapa, an Ordinarius ? (n Gal¬ ija enim praefertur collatio Ordinarij contia*Decretum. c. 31. dePraeb. in 6. ^48. In Concilio Tridentino fulcitata eft caufa, ut praeventiones, referva- tiones, reliquaeque provifiones Papa- rum abolerentur, aut minuerentur. Sta- tuit jam olim Concilium Aurelianenfe L: Cone Au- Cuique Epifcopo, cuitotius diaecefis Tei - c ' animae committuntur, relinquendas effe beneficiorum collationes. Ait S. Gregorins: Si qua unicuique Epijcopo jurisdiftio non fervatur, quid aliud agitur, nifi ut per nos, per quos ec- defiufticus cuftodiri Ule ordo debuit, confundatur. Refert c. 39. in fin. XI. H' 1. Refcripfitinde S. Pontifex ad Cie- s. Greg, 1'umMediolaiienfem: Qiiiaantiquaede~ e P- ad aT Uberationis meae inte-ntio, ad fiijci- 1 e * — ( 144 ) — pienda Paftoralis curae onera 9 pro nullius unquam mifceri perjbna, ora- tionibus projequor vefiram eleStionem, ut omnipotens Deus, qui futurorum actuum noflrorum femper eftpraefcim talem vobis Paftorem praebeat, in cu- jus lingua, et moribus exhortationis divinae Pafcua valeatis invenire. Quid s. Pern. elegantius cvili S. Bernardi ? Si juflitiai deciam. jus cuique fervure fuum, auferrt cuiquam fua jufio quomodo poterii convenirt? Erras, fi-> ut fumrnamitn et jolam inftitutam a Deo veftram d- pojlolicam potefiatem exijiimas, TIT VLVS. VII. De 'Provifionibus dpofioliciS' capvt i. Di Provipohi in Forma digtium, et in Forma gratiofa. i. Superfunt noftris faeculis provifiones Papales, quae juxta ftylum Curiae du- plici formula expediri folent. Hanin * 1 2 frequentior eft, faltein quod ad provi- fionem de beneficiis curatis, in forma dignum, ita difta, quia Bulla his ver- bis incipit: dignum arbitramur. 2. Hae proviiiones fere ad mandata de providendo recidnnt. Papa enim t‘ e ' rnittit fuppliGRntem ad Ordinarium ? ut t ti — ( 14$ ) — ei de beneficio provideat, fi praevio examine eum idoneum reperit. Man- damus, inquit, quatenus, fi poji di- ligentem examinationem dictum N, ad obtinendum benefitium N. idoneum effe repererisi fuper quo confcientiam tu- am oneramus, eidem N. diEium bene- ficium auStoritate apofiolica conferas. 3. Evidenshinc eft, provifionem non haberi immediate a Papa, led obtineri debere ab Ordinario, cui ea conditio- ne committitur provifio, fi jufto exa- mine eum idoneum repererit. Unde in- ferunt, fupplicantem, ante obtentam collationem abOrdinario, nec polleflio- nem capere pofle beneficii, nec benefi- cium refignare, quia nullum adhuc ti¬ tulam beneficii načtus eft. 4. Hae litterae vulgo vifa appellan- tur. In ufii Galliae, fi has litteras Or- dinarius recufet, ad immediatos Supe- riores gradatim appellari poteft. Haec enim cognitio, quae fpečlat habilitatem Preciftae, ad fuuftiones Hierarchicas, maxime in curatis beneticiis, jurisdičtio- nis ordinariae cenfetur effe, ut Sedeva- cante ibi in Capitulum, et ejus Vica- rium tranfeat.' Haec taraen confuetudo Galliae adverfatur ftylo Romanae Cu- Hae, quae in executione hujus provifio- nis Ordinarium procedere auftoritate delegata, ut diferte formula exprimit, praetendit. Hinč nec folet tališ provifio 7. Eccl. P III, K — ( 146 ) ■— Sede vacante ad Capitulum, aut ejus Vi- earium dingi , fed ad viciniorem Epi- fcopum, ejusve Vicarium. 5. Hodie ex ftylo Curiae Romanae šluplex forma dignum diftinguitur, Una vocatur forma dignum antiqua; alte- ra forma dignum noviffima dicitur, qua expediuntur provifiones de beneliciis Se¬ di Apoftolicae reiervatis; praeferibuii- tur Executori triginta dies, intra quqs provifionem facere tenetur; alias ad vi¬ ciniorem Suffraganeum recurrendi fa- cultas conceditur. 6. Si Ordinarius examine fafto, Pre- ciftam idoneum comperit, tune, cjuafi conditione impleta, ad provifionem au- čloritate Apoftolica procedit, bendi- ciumque confert ea formula: AuStori- tate Apoftolica conferimus, et de ilio etiam providemus- 7. Ordinarius hic reputandus eft Epi- fcopus •> ejusve Vicarius generalis loči, in quo benehcium eft fitum ? etiamfi ef- fet unitum Monafterio, aut Capitulo exempto. In Gallia, fi provifio in forma dignum, alteri, quam Ordinario commK- teretur, tanquam abufiva rejiceretur, nifi Ordinarius ellet fufpečhis, aut legitima eaufa fubelfet,q u od Ordinario non vider e * turcommittenda: tune enim, Ordinario neglečto, Metropolitae committi poH’et» 8. Paflim invaluit, quod Epifcopus examen alteri committere podit, juxta un. de teftib. Opus tamen eft, ut — ( 147 ) — talibus deleget examen, guorum judi- cio de idoneitate fupplicantis jufte ac- auiefcere liceat, quia Papa fuper eo con* fcientiam Ordinarii exprefle onerat. Abfit, ut levius Examinatoribus fidem habere queat Ordinarius! quid falubri- us, quam ut ipfe Ordinarius, praefer- tim ubi de beneficiis curatis agitur, examini adefle veliet? 9. Si vero Papa praevie per teftimo- nium Ordinarii de capacitate Oratoris fat fit inltruftus, litterae expediri fo- lent in forma Gratiofa, quia Papa finc- ullacommiffione alterius exatninisipfum beneficium confert, cum expreflione, quod diSius Orator teftimonio Ordi¬ narii fui de vita, moribus, et idonei¬ tate commendetur. 10. Litterae proviGonis in forma gra- tiofa diriguntur ad ipfum fupplicantem , cui et infcribuntur, tituiusgue beneficii, quod jam per provifionem Apoftolicam adeptus Orator fupponitur, exprimitur. Juxta Signaturam Papae inde Bulla ex- tenditur: Pitat, et tnorum honeftas 9 aliaque laudabilia probitatis, et virtu- tum merita nor inducunt, ut /pedali- biir favoribusproj’equamur: cum ita- que beneficium etc. Si Orator fit Do- &or, aut Eicentiatus in aliqua faculta- te, tuncincipit: Litterarumfcientia, vitae, et mor um honeftas etc. Si no- bilis: Nobilitas generis: H Regularis; K 1 — ( 148 ) “ Religionis zelus, vita e merita etc. Abhinc narratur qualitas beneficij, mo¬ dus vacationis aliaegue a’dduntur clau- fulae, quibus denicme fubjicitur provi- iio hac forma: aucloritate .rfpofiolica tibi N. conferimus et providemus. n. Abhinc nominatur Executor, vel unus, velplures, quatenus ipfe, vel duo, ant unus eorum per fe, velalium, velalios, ipium Preciftam perfe, vel fuum Procuratorem in corporalem pob ieflionem aučloritate Apoftolica indu- cant, et defendant induftum. Juxtafty- lurn Curiae Executores oportet elle in dignitate conftitutos- folentqde elfe Of- ficiales Epifcopi, modo fint princi; a les, non foranei. 12. Quum tamen nonnulli ad evitan- dum Examen Ordinarij, provifionem in forma gratiofa ibllicitare, ant exhibitis falfit tellimoniis, ant certe talibus, quae intuitu aliorum beneficiorum, vel tem¬ pere, quo ejosmodi teftimonium Ora- tor merebatur, data fuerant, autinter* dum aliorum Ordinariorum teftimoniis? quatn locorum, in quibus beneficia fita erant, impetraffe videbantur, idcirco ad querelas Epifcoporum in Gallia Re- giis edičlis cautum fuit, nullum vigore provilionis in forma Gratiofa admitp polfe ad poffelFionem beneficii, cui cura animarum incumbit, nifi praevieexame« Ordinarij fubeat, lub poena nullitatis« — ( 149 ) ~ Negue in Belgio, vel alibi facile guis- guam ad poHeffionem beneficii curati li¬ ne examine Ordinarii vigore provifionis in forma Gratiofa admitti folet, quia exploratum eft, guammultismodisPon- tifici, in remotis agenti, imponi poffit. 13. In beneficiis religuis fimplicibus, guae nullam curam animarum habent, non difficulter recipitur provilio in for¬ ma Gratiofa, guia examen circa pro- vifionem in beneficiis fimplicibus de ido- neitate, aliisgue gualitatibus pene de- fiit, ut ad beneficia fimplicia fatis ido- nei credantur, qui faltem Ordine funt initiati. 14. InprovifionibusRomanisfreguen- Cap. 2. tantur diverfae formulae ad fupplendos De re * lieiečtus, gui in priraa provifione irre- clauf. pferunt, ut priorem provifionem confir- ment, et, in guantum opus eft, refor- ment. Dicitur inde forma novae pro¬ vifionis; atgue fi nova provifio petatur ad confirmandam priorem provifionem Papae, oportet omnes defečhis expri- mere priofts, ob guos nova provifio pe- titur; guia, nili nominatim referuntur, nova provifio non conceditur, fupponi- tur enim prior provifio Papae valida. Si autem prior provifio ab Ordinario fuerit fačia, fufficit, quod in fupplica generatim exponatur claufula: Czim ex certis caufis de primae provifionis vi- ribus haefitetur, guia Papae eft, de- — ( I?O > — fečhis inferiorum Collatorum laltem ad cautelam fupplere. Haec nova provifio a d diem ipfius expeditionis reftringitur. Mam fi interim Jus aliquod tertio fue- rit quaefitum, inutilis erit provifio. Re- fcribit exprelfe Papa: Dummodo tempe¬ re datae praefentium non fit in eo (be- neficio) alicui fpecialiter jus quaefi- tum. i$. Siguis metuat, aut fufpiceturj priraam Papae provifionem ex aliqua cavfa impugnari poffe, peti folet refcri- ptu: Perinde valere, ut fcilicet periode valeat, ac fi tempore impetrationis va- lida fuifiet. Oportet autem in fupplica exprimere omnes defeftus, quia gratia perinde valere ex ftylo Curiae non fup- plet praeter id, quod eft in fupplica* Nec haec Juri tertii praejudicat; atque eatenus effečlus hujus refcripti non re- trotrahitur ad datam primae provifionis* Quid brevius? Hoc refcripto: perimP valere tolluntur impedimenta, in fup¬ plica exprefla, quae pendent ex nutu Papae aut Legati. Nam fi collatio fit iiulla defe&u mandati ad refignandum ? novo mandato opus eft; fi juri tertii de- rogat, inutilis eft claufula: fi collatio fit contra bonos moreš, puhlicam di- fciplinam, Concordata, Conftitutiones, Regias, Statuta, Confuetudines Eccle- fiarum folemniter appiobatas, litterae — ( Ifl ) — perinde valere nec in Gallia? nec in Germania admittuntur. 16. lnftylo Curiae gratia Papae pri- mo fafta, fi poftea fuerit revocata? re- ftituitur per refcriptum, quod vocant: Perinde, et etiam valere, ut gratia re- vocata ad priftinum vigorem reducatur, et reftituatur. Hujus refcripti in Gallia, et alibi nullus e 11 ufus, quia pro regulg receptum eft, Papam non polfe gratiam a fe femel conceffam revocare. 17. Supereft refcriptum? quod vo¬ cant: Rationi congruit. Spečbat hoc gratias ab Antecellbribus impetratas, quae propter velociorem obitum expe- diri non poterant. Refcribit Papa: Ra¬ tioni congruit, et honeflati, ut ea, quae de Romani Pontificis gratia fen benignitate, in profequendo jufta de- ■fideria petentium, procejferant, licet ejus fuperveniente obitu, Apofiolicae Juper illis litterae non fuerint confe- ctae, fuum plenum conjequantur effe- cium. Regala Cancellariae hoc refcripto medetur Coli defeftui expeditionis, et probationis gratiae, non modo ab ante- ceffore immediato? fed et mediato fa- cbae. Ne autem, inquit refcriptum, pro eo, quod fuper collatione, et pro- uifione beneficii, fuperveniente obitu, dpoftolicae litterae confeEtae non fu¬ erint, collationir, et provifionis fru- fireris effeŠiu, volumus, et au^lori- — ( I$2 ) — tat e Jpoftolica decernimus, quod col- latio ■> et provifio praediftae perinde a dičta die valeant etc. Hujus gratiae in Gallia, et alibi rarior eft ufus, quia beneficiorum falterti tninorum poffeffio accipi folet vigore folius Signaturam fine litteris, vel Bullis in forma expe- ditis. tap. j. 18. In ufu Galliae hodie et ipfa clau- Defignat. f Q i a tnotuproprio negligitur, quiacom* pertum eft, illam claufulam motu pro- prio tranfiiffe in ftyli formulam. Memi- nit veteris formulae Bonifacius Vlil« c t 23. de Praeb. in 6. 19. Hodie ergo omnes ‘provifiones Romanae, praeterita illa claufula mo¬ tna proprii, cenfentur datae ad peritio- nem partis: Itaenim et plerumgue ex- pediuntur, ut in ipfis litteris exprima- tur. Provifum pro tali beneficio fuppli- caffe, Pontificemque annuilfe. 20. Pontificis gratia refertur ad fup- plicam, feu illa, quaePontifici funtex- popta, unde haec vera efle oportet ? quia jure Decretalium omnibus Pontifi; ciis referiptis tacita illa conditio: preces veritate nitantur, ineft. c.> de Refcr. in 6. 2i..Poftquam Papa fupplicae annuitj conficitur quaedam minuta, velutiPro- tocollum ipfarum litterarum, quae ex ftylq Curiae fignatura dicitur. Haec eft brevis fcriptura, qua partis fupplicatio j — ( H3 ) et Pontificis conceffio refertur. Papae conlenfus exprimitur, fi ipfe fignat, per formulam: Fiat, ut petitur. Si per Delegatum fignat, fubfcribitur: Con- ceffum, ut petitur, in praefentiaD-N- Papae- Juxta regulam Cancellariae, fi R ®s*£ fin : duo barum formularum refcripta in ea- ce dem data concurrunt, praefertur figna- tura: fiat, ut petitur, alteri per for¬ mulam: conceffum. 22. Indepatet, quodper ipfam figna- turamgratiacompleta fit, verumtamen de ftylo Curiae, quoad exercitiumGra- tiae, five illius probationem, et cano- nizationem, opus eft expeditione Bul- larum, quia executor non aliter gratiam effečhii dare pot,eft, quam expeditis Bullis: cum demum ab illis poteftas Executoris, et probatio gratiae depen- deat. In regulis Cancellariae haec legun- Reg.Can- tur: Cum ante confefitionem littera- celi.,27. rum fBullarum) gratia Apoflolica, quoad effečtum probationis, et execu- tionis, fitinformis, voluit, ftatuit, et ordinavit idem Dominus Noji er, quod ^udices in Romana Curia, et ex- tra eam pro tempore exiflentes, etiam- fi fint S. R. E. Cardinales, caufarum Palatii ^poflolici Auditores, vel qui- cunquealii, nonjuxta fupplicaticmum fignaturam fuper quibnsvis impetra- tionibus (nifi in difta Curia duntaxat fint commijjiones, jujiitiam concernen- — ( i$4 > — tes per placet, vel per S.R.E. Pici- cellarium juxta facultatem fuper hoc fibi conceffam fignatae) fed juxta lit- terarum fuper eisdem impetrationibus, et concejfionibus confeEtarum tenorefr et formiisjudicare debeant. Decernens irritum etc. 23. Juxta Interpretes tamen fupereft fignaturae aliquoties plena fides; utpote fi litterae a fignatura tanquam fua mi¬ nuta difcrepent, aut caufa circumftan- tias gratiae Ipečlet, aut fignatura fuerit per librum regiftri probata, aut aliis adminiculis; v. g. fide, et teftitnonio menfulariorum expertorum fulcita. f- Gallia, fi Bullas obftante legitimo i®- pedimento belli, autalterius calamits* tis, non licet obtinere, impetrari pof- funt litterae Regiae, ut liceat approbaf« per experientes diftam fignaturam, e £ verificari. Etvero, fi impedimentu® notorium eft, nec his litteris opus eft- 24. Poftquatn Provifiones Pontificiae faftae funt frequentiores ob refignatio' nes in favorem, penliones, nec no« praeventiones fn omni genere vacatio' nis, vifae funt Bullae expeditae inPef' gameno, et plumbo figillatae nimis di- ipendiofae refpečtu minorum beneficij' rum, ideoque iududa eft praxis acci- piendi poffeffionem vigore fimpliciu 1 ’ 1 fignaturarum, quae funtipfarum Buli 3 ' minutae 9 quia Bullarum necelih' —- ( ) — tem refervare ad provifionem Epifcopa- tuum, Abbatiarum, aliorumque majo- rum beneficiorum, q.uibus quis caput lit cujusdam Corporis ecclefiaftici, libuit. Eft hic ufus Galliae. . 2$. Adevitandas religuasfraudes edi- xit Ann. 1667. Rex, ne ulla fides habea- tur fignaturis, Bullis, aliisque expeditio- nibus Romanis, niti duorum Expeditio.- nariorum, feu Bancquariorum certifica- tione ad calcem Originalis adfcriptamu- nitae fuerint. En formulam! Nos infra fcripti Confi tiar ii RegiiBancquarii, ex- peditionarii Curiae Romanae, commo- rantes in hac civitate Parifienfi, no- tumfacimns omnibus, quorum interefi, hancfignaturam ejfelegitimam, veram, et originalem etc. 26. In Belgio ? aliisque Provinciis la- cusett Regulae Cancellsriae, ut fme lit- teris, in forma expeditis, pofieffio bene- ficii vigoreprovifionis Romanae obtineri nonfoleat. Quidquid tamenfit, id reli- quumeft, quod oporteat utrimque eas- dem claufulas verificari? quia fignatura omnia breviter continet, quae in Bullis, ex fignatura tamquam minuta confieien- dis, latius exponuntur. 27. Signatura cum illis elaufulis ple- cap. 4. rumque in trespartes dividitur, quarum Primaipfamfupplicam. quaeinde corpus bgBat * fgiiaturae dicitur, exhibet; alteraPapae a *nutum refert^ tertia diCpofitionem, et — ( 10 ) — conceffionemPapae explicat, exprimen- do fingillatim, quaePapapriore parteper formulam: fiat, utpetitur: fimplicitef conceffit. 28. Prima pars fignaturae, ut dičlum eft, exhibetfupplicam. Oportetin ea tum nomen, tum diaecefin Preciftae, tum lo- cum,qualitates,nomenque beaeficii,mo- dumque vacationis exprimere. Et fi aliud aliunde Orator habeat beneficiuni, oportet illud exprimere. Provifio enim Apoftolica foret nulla, fi beneficiuni quantumvisexiguum, anteobtentum ta- ceretur. Neque hic defeftus fuppleretur, etfi Provifus vellet illud beneficiuni fia- tim dimitere. c. 23. de Praeb. in 6. 29. lubeneficiiscuratis, quae fpeftant curam populi, exprimenda efi et peritia Keg.can- patrii idioma tis. Juxta regulamCancel- ceii. io. lariae: Quod ficontingatipfum (Papani) , alicui perfonae de Parochiali Ecclefi de qualitatibus illo- rum, videlicet, an dignitates, perfona- tus, vel officia fint, eisque immineat cura animarum 9 et ad illa confueve- rint quipef electionemaffwmi,mentiofi¬ at; alias gratiaedefuperfačtae fintnul- lae-. Et fi qualitates hujusmodi affirma- tive-> velconditionaliter non expriman- tur, negativa exprej]e defuper fiat in beneficiis, quae tales qualitates,vel ex eis aliquas confueverint habere. 31. Deftylo Curiae exprimendus eft R e? . et valor beneficij. In Regulis Cancella- Can«. riae decernitur, quod in gratiis, quas vaFon” 1 * quibtisvis perfonis de beneficiis vacan- beneč tibus, feu certo modo vacaturis fieri contigerit, illorum-, et aliorum quo- r utficunque beneficiorum, quae diiclae Perfonae tune obtinuerint, feu de qui- bus. eis fuerit provifum, vel conceffum, v el mandatum provideri, verus annuus valor per marchas argenti, aut Ster- Hngorum, vel libras Turonenfium par- — ( I$S ) — vorum 9 feu Florenos atiri, aut Unca- tos, aut uncias auri, feu aliam mone¬ tarna fecundum communem aefiimatio- nem exprimatur > nifi perfonae praidi- Štae beneficia, quaetunc obtinuerint, aut in quibus 9 vel ad quaejuseis coni- petit, juxta ipfarum oblationes, aut alias dimittere teneantur* Jlioquin gratiae praedictae fini nullae etc. Pie' rique exiftimant, hancregulam adacqui- rendas Annatas natam elle. Hinc uluin¬ valide, quod Proviiio non expediatun nifi his folutis, aut fufficienti cautione data. 32. Nomen Aunatae, quatenus fpe- čtat fruftus primi anni vacantium bene- ficiorum, nomen eft generis, quod in [V- fpecies dividitur. Annata, veluti prinis fpecies proprie dičla, eft dimidia par* veri valoris amini fručluum beneficio- rum vacantium Epifcopatibus, et Abba- tiis Confiftorialibus inferiornim Haecfo- li Pontifici relinquitur. Altera fpecies communefervitium dicitur, quaeeit cer- taquautitaspro quolibetEpifcopatu, vel Abbatia Coniiftoriali fecundum antiquain taxamfolvenda. Hujus dimidium tribui- turPapae:reliquum interCardinales prae* fentes dividitur. Tertia fpecies confift# in minutis fervitiis, quae funt quinq # ue portiunculae, eaeque fecundum portio* nem taxae fručtuum Epifcopatus, vel Abbatiae inter certos Papae miniftros? — ( et Officiales diftribuuntur. Quarta fpeci- es Ouindennium appellatur, qiiia de quin- decim in guindecim annos pro beneficiis perpetuo unitis exigitur ab iis, in quo- rum favorem talia beneficia funt unita. Praelulit annatis JoannesXXIl. Extrav, n. de Praeb. int. Com. Durante fchis- mate Bonifacius IX. Ann. 1392. dem um earum ufum vulgarem et perpetuum red- didit. Narrat Platina de eodem Papa Bo- nifacio: Annatarum ufum Beneficiis ec- tir. clefiafiicis primusimpofuit, hac condi- tione, ut, qui beneficium confe.queretuf a Sede Apoftolica, dimidium annui provintns fifco Apoftolico perfolveret. 33. Aliguando lat acerbe difputatum firit, an Annatae vitio fitnoniae vacafent» quia veluti pretia provifionum prope fpe- ftabantur, eoguod Bullae obtineri non polFent, nifi illis folntispecuniis, autcau- tione expofita? SncceHu temporis defei’ buit tam durum argumentira, q uia Con- cordata Germaniae diferte Annatas ado- ptarunt. Galli hodie eas per modam do¬ ni gratuiti, quod de eonfenfu Regis ex libera praefulum voluntate Pontifici con- ceditur, explicant. Quid brevius, guam quod eas et titulo, exemploque Laudemii homagiique excul'areut, illulh - arentque Noftri, quia Beneficia eccleliaftica inttar feudi novo jure cenfentur. Hinc enim Boehm. et fit, quod Germani Proteftantes aima- i- tas, quas p ro majoribus beaeficiis Papae ^'46.”' — ( 160 ) — negaveruntj principibusfaecularibusfol* vant. 34. Concordata Germaniae ab Anna- tis difpenlant beneficia, quorum annui proventus valofem 24. Florenorum air ri deCamera non excedunt. Hinchodie pro omnibus inferioribus beneticiis, etfi pinquiffimis, invaluit formula: (Puod illorum proventus valorem annuum 24. Ducatorum auri de Camera non exu- dat. Nec unquam enim examen, aut in- quifitio circa proventus beneficiorum in ordine ad veritatem hujus expreflionis fit, ut vigore Concordatorum evitetut folutio Annataein Curia. 3$. Quantum ad Epilcopatus, et Ab' batias Confiftoriales vigore Concordato- rum Germauiae debentur Annatae; ni- hilominus verus eorum valor, qui nune fecundum eorum communem aeftimati- onemeft, nonexprimitur: fedfecunduffl antiquam taxam Cancellariae Romanae, quae femper retinetur, praeftari folet. 36. In tenore litterarum lupplicart veluti fecunda pars, fignatura feguitun quae fubinde ponitur ab iplb Pontifice fub formula: Fiat, utpetitur, cum ap- pofitione primae litteraenominis baptis- malisv. g.fiat-, ut petitur A Aliquando fignatura ponitur per Commilfarium Po'!' tiiicis fub hac forma: conceffum, ut pd 1 ' tur in praefentia S. D. N. P. cum app 0 ' fitione fui nominis. Bullae eodem modo confi- — ( l6l ) — conficiuntur, five fub hac, five fub illa formula fignatura fuerit polita. Hac oc- catione aliquando ad Signaturam eft re- currendum, ut fciatur, qua forma fuerit exprelfa. 37. Hodiernae Bullae provifionum Romanarum fcatent claufulis, condicio- nibus, derogationibus,abfolutionibusqtie, quibus lit, utfaepe earum defečtu refcri- pta Apoftolica in periculum veniant, ni- fi novis provifionibus per claufulas: Per- inde valere, vel perinde etiam valere 9 aliisque limilibus cautelis reftituantur, aut fuffulciantur. Veteres Poncilicum provifiones aeque, acOrdinariorumalio- rum fimpiices fuere, ita, utinDecreta- libus Gregorii harum claufularum,aut for- mularum haud veftigium oecurrat. 38. Tertia pars fignaturae, veluticon- Cap. 5. clufio Papalis refcripti incipere folet ab cIauf - hac claufula: Et cum abfolutione a'cen- lg, ”“ Juriš. Haecin Bulla ita explicatur: Te a quibusvis excommunicationis, fn- JpenJtonis ■> et interdiEii, aliisque eccle- fiajiicis fententiis, cenfuris et poenis, a jure, vel homine^ quavis occafione, vel cuujd latis, fiquibus quomodoli- bet innodatzis ezijtis, harum ferie ab- folventes, et abfolutum fore confentes a jl effeSium praejentium duntqxat con- f e quorum ne¬ utri jus aliguod competit, ut conlequen-< ter lupplicans poffit mereri litteras , Ji neutri, guibus mandatur fupplicanti pro- videridiconftiterit, neutri collitigantium jus aliquod elfe. Siautempluresiintcol- licigatores, quam duo, tune expediun- tur litteraej, fi nulli: eadem iu reliquis cum praecendentibus forma. luterdum autem ipfelupplicans eft unuscollitigan« tium, petitquein locura furrogari col- Htigatoris;'/ alterijus non competat. fBaufiila cum gratificatione opportuna lupponit,plureseifeconcurrentesindata, ut hoc cafu Papa velit Provifo gratifica- q»atenus aliis praeferatur. Per claufulam anteferri conlequitur Preci- praerogativam ■> ut prioribus in data t j — ( 164 ) — praeferatnr. Hae claufulae, veluti de itylo Curiae in Gallia, alibigue negli- guntur 9 praeterunturgue. 42. Subinde apppnuntur claufulae de- rogatoriae Regularutn Cancellame v. g. de Infirmis refignantibus> de verijimili notitia. Actum liibditur: Cum deroga- tione Juriš Patronatus, /quod Jit 9 ci¬ fra tamen illius approbationem (quia Papa per hanc provifionem non intendit illud approbare, fi non lit, ant aliuiide coram Ordinario verificari negueat) vi- delicet fi laicorum tantum, etiam nobi- Hum et illujlrium (Regum et Ducunfi eisijue ex dotatione, vel fundationt competat, pro mediate^ alias , feu fi litigiojum , vel devolutum fit, in totum. 43. HaecclaiifuIanecefTario exprimen- da eft, fi beneiicium fit juriš Patronatus laici: fi enim non exprimeretur, provi- fio cenferetur liibreptitia, eoguod Papa nunguam derogare foleat Juri Patrona¬ tus laicorum. Hinc in lignatura ad finem claufulae iubjicitur. Et de conjenfu Pf' troni, Jeu Patronorum. Si plures funt Patroni, petitur, concediturgue deroga- tio faltem pro medietate , videlicet, gratia, fi medietas Patronorum confenti- at, habeat effeftum, guia dilfentientibu 5 Patronis, neguein unamPerlbnam faltem pro maj ore par te confentientibus, Ordi- narii, Papaegueeltdecifio. Et hoc? fi J uS — ( ) — Patronatus laicum fitex fundatione, vel dotatione. Guippe, li jus Patronatus lai- cum foret ex privilegio, ve] alio titu¬ lo, vel non ellet laicorum duntaxat, vel lit litigiofum, vel per negligentiam Pa- tronorum devolutum, praetendit Papa ei in totum derogare, ut gratia effeftui detur. In Gallia tamen , et alibi nullus eft ufus harum claufularum. 44. In fignatura polt has claufulas po- nitur: ^cftatutorum primo diclornm, caeterorumque omnium quomodolibet contrariorum latiffimein litteris exten- dendorum: haec claufula continet dero- gationem ftatutorum, confuetudinum > privilegiorum, aliorumquejurium, quae poflent provifionis effečtum impedire. Guia tamen haec claufula gerieralis eft, haud porrigitur ad ftatuta , privilegia, aliaque jura folemniter approbata, et fi porrigeretur, appellari in Gallia, ali- bique poffet ab abufu. Quippe Principi- bus curae eft , hujusmodi jura, et ftatu¬ ta Integra fervare. 4t. Si provilio fit expedienda in for¬ ma dignum, poft praediftas claufulas po- nitur: committatur. HocpraecipiturOf- hcialibus Curiae, ut expediant litteras vel in forma dlgnum antiqzia , vel no- viflima-, prout materia exigit, ejusque executio Ordinario, vel alteri jutta fty- luni pro exigentia caufae committatur. — ( i66 ) - 46. Haec forma continet claufulam, quae in ipfis litteris, licet in fignatura non appareat, exprimi debet: Dummo- do tempore datae praefentium non Jit fpecialiter alteri jus quaefitum. Regu- canc. 18. j ae Caucellariae: Ds non tollendo jus quaefitun, hic eft tenor: ne per va- 'rias, quae pro commiffionibus, man- datis, et declarationibus habendis in caufis plerumque fiunt, fuggeftiones ■ juftitia poflponatur ■> idem D. N. de- claravit, et decrevit, fuae intentionis fore, quod, deinceps per quamcunque Signaturam, feu conceflionem, ant gra- tiam vel litteras Apoftolicas pro com- tnifjlonibus, j'en mandatis, ant decla- rctionibus hujusmodi, etiamfi motu proprioi ex certa fcientia, ac etiam ant e motam litem, a SanČtitate fim emanaverint, vel de hujus mandata faciendas, nullijus fibi quaefitum quo- modolibet tollatur- 47. Cum igitur Papa non velit pet fuam provifionem tollere jus alteri quo- mndolibet ouaefitum, feguitur altera claufula: vocatis, qni fuerint vocan- di; ut nimirum^ognofcat, an jus alte¬ ri guomodolibet fit guaefituro, direčte, vel indirečle, guamvis minimum, a«' teguam provifionem faciat, vel provi- fum in polfelfionem inducat. Veruni hae claufulae, aliaeguae connexae; v.g- amoto qnolibet illicito detentorej qui- — ( 167 > — bus Commiflario, vel Exeeutori cogni- tio five in pollelforio, five in petitorio tribuitur, inGallia, et alibi prope fine effeftu funt» quia controverfiae fuper polfellbrio in caufa beneficiali deciden- da e 11 coram Senatu Regio: idque Tem¬ per in litteris Placeti exprimitur; in pe¬ titorio autem coram Judice ordinario, aut Judicibus fynodalibus delegatis in partibus; idque poftquam pofiefibrium plene fuerit evacuatum. 48. Hae praecipuae funt claufulae, qua provifionibus Romanis inferi con- fueverunt, aut et pro appofitis haben- tur 5 etfi non exprimantur. Signaturae aeque, ac litterae clauduntur per appo- iitionem Datae. Primo folet parva Da¬ ta poni, quae dein extenditur. Gallipe- culiare fibi privilegium circa parvam Datam vindicant. 49. Paffim in regnis Galliae, Hifpa- cap. 6. niae, et alibi invaluit, quod litterae De Pia- Papales cujuscunque argumenti execu- tioni dari vetentur, niti prius in tribu¬ nali Regio fuerint revifae, approbatae- que. In Belgio Ann. 1574. promulgavit Philippus 11. Rex Hifpaniarum, ne quis Bullas, gratias, proviliones, indulta, aliaque mandata ex urbe Roma, aut a Legatis Pontificiis profefta, perBelgium e *eeutioni mandare audeat, nifi prius comprobata fuerint, vel in fanftioriCon- fidorio, vel in Concilio Brabantiae, fub ~ C 168 ) — poena profcriptionis, et publicationis bonorum in coiftumaces. $o. Hae regiae cautelae neceHariae videbantur, poftguam ex nonnullisPon- tificum Legatorumque conceffionibus turbae in Provinciis liibnatae credeban- tur. Hinc inolevit, quod Bullae ac di¬ plomata Pontificis revideri debeant ab iis, qui fupremae jurisdičtioni vice Re- gia praefunt, ut cognofcant, an nihil contineant, aut admixtum habeant quod Rempnblicamlaederepoffit. En omnem ufum Placeti Regii. Hine moriš eft, quod libelli fup; plices pro itnpetrandis litteris Placeti fuper Bullis Romanis communicencur Procuratori Regio, leti Officio Fifcali; utpote cujus partes funt, nomineRegis invigilare, ne quid admittatur, quod Rempublicam turbare, vei laedere pof- fet. Audito hoc officio Fifcali tum Se- natus examinat, an Placetum fit an- nuendum, an denegandum? fi nihil fib. quod juiibus Regiis deroget, aut con- ihetudines, et jurainfringat, executiq- nem decernit: li autem aliguid praedi- ftorum merito fufpicetur? Placetumde- negat, aut differt, quousque propius de fenlu Bullae, rerum circumftantiis, sc mente Pontificis conftiterit. S2. Placetum Reginin eo moderami- ne confulit integrirati Jurium publico- rum. duippe ftatum tum Eccleliaruin > — ( 16y ) — tum Provinciarum publicum fpeftat. In Germania explicat id genus ProtečHo- nis Regiae latius Capitulatio Caefarea. xrv. $3. Siquis privatorum per executio- nem Bullae jus fuum laedi exiftimat, huic Placetum Regium liaud obftat, quin jus funm corarn legitimo fuperiore pof- iitprofequi: folet enim ipfis litterisPIa- četi Regii faepe adjici illa finalis clau- fula: Salvo jure par tis, quae oppo- nere poterit, quidquid opponendum judicaverit, Seuatus Brabantiae hanc cautelam Placeto Regio fubjicit: quod fi occafione hujus provifionis quaeftio incidat, ea inftituenda, et agitanda efl in poffeirorio quidem coramipfo Sena- tu Brabantiae; inpetitorioautem corarn judice ecclefiadico competente, in Bra- bantia relidente. Et fi ejuaeftio perap- pellationem ad Curiam Romanam foret devoluta , tune ea corarn judicibus De- legatis, et competentibus, atque ibi- dem iu Brabantia refidentibus profequen- da eri c. 54. Saepe et litteris Placeti Regii a- liae claufulae per modum refiričlionis, e t modincationis inferibuntur: Edifto Caroli V. praeceptum eft, litteras Pla¬ ceti non concedi in Belgio fuper privi- legio non refidendi in beneficiis curatis, nec fuper difpenfatione in aetate, ant jmperitia idiomatis; vel coliceffione Co- — ( 179 ) — adjutoriae Pr ae bend aru m* alioruiugue fimplicium beneficiorum. Generaliter ergo concluderefas eft, quc>d in faciertdis provifionibus ju- fta moderatio fit adhibenda. Ouerebacur ^. C s' a r . yf ’ S. Chryfoftomus: Id unum non ceni, JpeEtant, quod Jolum fpectandum fo- lib.s.c. i. nempe animi virtutem; Jed aliae funt caufae, quibus honores concili- antur; v. g. hic, quod genere claro natus fit: — lile, quod opibus abun- det: — alius, quod ab adverfarlU ad nos confugerit: alius fibi genere propinquum necejfarium, alius adula- torem caeteris anteponere mavult; non eft, qui eum, qui idoneusfit,Jpi‘ Stare velit, autanimi partes explora- fii iraf r ’ cwret. Juxta S. Hieronymum: Cer- nimus plurimos hanc rem beneficiun arbitrarium facere, ut non quaerant eos in Ecclefiae columnas erigere, quos plus eognofeunt Ecclefiae prodejfe, feJ quos vel ipfi amant, vel quorum funt s Rern °bfequiis deliniti, vel pr o quibus Mu- de c o rn - jorum quis rogaverit. Ait S. Bernar¬ di. iib. i. dus; Nunquid hac Ule Apbftolus fer- c ’ 4 ' vitute hominibus inferviebat in acqur fitione turpis quaeftus? Ntinquid emn de toto orbe confluebant ambitiofi^ avari, fimoniaci, faerilegi, conciibi- narii, inceftnofi, et quaeque hujusmo¬ di monftra hominum, ut ipfius dp°" Jiolica auSioritate vel obtinerent bo- — ( 171 ) — nores ecclefaflicos, vel retinerent. Ah- fit tanta indifcretio ? Gnid aequius reli- quo monito S. Patris? -dlitis pro alio, Lib.iv. alius et for te pro fe rogat. Pro quo c -4. rogaris, fit fufpečius. (juiipfe rogat pro fe, jam judicatus efi; nec interefi per Je, m per aliiim quis roget, TIT VLVS. VIII. De '$ur e Patronat u s< capvt 1. De 01'igjne ^uris P+tvonrtus 1. Supereft plenior fupplieationum ufus in Ecclefiis Juiis Patronatus) quod in Oriente perOratoria privata caepit. Ur- gebat S. Chryfoftomus Magnaces, ut in s. chrjrfj praediis fuis Ecclefias, id ert, Oratoria erigerent, adfcituri Clericum ad Sacra hom ‘ Ič ’ quotidiana facienda. Ideooro, inquit, et fupplico, et gratiam puto, imvno et legempono, utnullus, qui habetvil- lam, appareat car ere Esclefia. En prj- nia veftigia Patronatus laici in Oriente. 2. In Occidente Conciliutn Arauiica- n “m jus Patronatus 'ecclefiaftici expli- c .’Jo/ e at. Siquis 9 ait, Epijcoporum in alie- n pe civitatis territorio Ecclejiani aedi- ^re difponit, vel pro fundi Jut ne~ gotio, vel eccleftafiica utilitate, vel l jri> qnaciiii jue fua oportunitate, praa- — ( 172 ) — miffa licentia aedificandi, quia liot prohibere votumncfas eft 9 non prat- fumat dedicationem, quae lili omni- modis refervatur, in cujus territorio Ecclejia affurgit, aedificatori Epifcopo refervata hdc gratia, ut, quos defidt, rat in re fua Clericos videre, ipfos ordinet is, cujus territorium efi 9 vel> fi ordinati jam fint, ipfos hab ere ac- quiejcat. Et omnis Ecclefiae ipfus or- dinatio ad eum, in cujus civitatis ter¬ ritorio Ecclefia furrexerit 9 pertinebit- 3. Quum in Oriehte nonnunguam E- pifcopi votis Patronorum. deefleht? aut et Patroni indebita jura fibi arrugarent: Juftinianus jus Patronatu« laieum iu rnoderattis eft, ut Fundatoribus, eo- rumgue haeredibus jus praefentaudi, no- miuandique Miniftros, adminiftratores, et praefečlos eorum loconim integruffl effetj refervata Epifcopi diaecefani au- čloritate, eos jufto examine probandE ordinandigue. En hujus argumenti De- creta. L. 46. C. de Epifc, et Cler. Nov> 57. c. 2. Nov. i$3. c. 18. 4. Hoc exemplo et in Occidente jus Cone. a, Patronatus laieum invaluit. StatuitCou* e el s . c ’ 4 ‘ cilium Arelatenie VI.: Ut laici Prestop ter os absque judicio proprii Epifcop 1 non ejiciant de Ecclefiis 9 nec alios piittere praefumant. Ut Laici omnin^ a Presbpteris non audeant munera exi" gere. propter commendationem Ecclf, fiae. Reječtis his corruptelis dečernit Synodus Pariiienfis VI.: Si Laicus ido- neum, utilemque Clericum obtulerit 9 r ° nulla qualibet occafione ab Epifcopo fine certa ratione repellatur; et, Ji rejiciendus eft, diligens examinatio, et evidens ratio, ne fcandalum gene- retur, manifefium faciat. $. Juxta Decretum Concilii Toleta- niIX.: guamdiu Fundatores Ecclefia- rum, utpote Patronij in hac vita fli¬ perftites extiterint; pr o eisdem ločiš curam permittantur habere follicitam, et follicitudinem ferre praecipuam; at- que Refiiores idoneos in iisdem Bafili- cis iidem ipfi offer ant Epifcopis ordi- nandos. Quod fi tales forfan non in- veniantur ab eis 9 tune quos Epifco- pus loči probaverit Deo placitos, Jd- cris cultibus inflituat, cum eorum con- niventia iervituros. Refert. e. 32.XFT. 6. Aučtis boms ecclefiafticis et aliae Ecclefiae aliis Patronis pro tutela prio- rum proventuum egere videbantur. Sub initium iaeculi VI. Patres Afričani in Concilio Carthaginenfi nomine omnium Provinciarimi a gloriofiffimis Imperato- ribus petendum cenfuere 5 utdentfa- cultatem defenfores cbnflituendi fcho- lafiicos, qui in aFtu funt, vel in mu- n ere defenfonis cauf irum: ut, more ^cerdotum Provinciae, iidem ipfi, Mirae. Cod. Ptar. l)o- »it.c.95. gob. 1. 2, Tit. 42. c 5i qui defenfionem Ecclcfiarutn fujcept- rini, habeant facultatem pro negotiis Ecclefiarum, quoties neceflitas pofiu- laverit, vel ad obfifiendum obrepenti- bus, vel ad necejjdria Juggerenda, ingredi judicum Secretaria. En Patro- nos caufarum, quia a Clericis, et Epi- fcopis alienum exiftimflbatur, pro re¬ bus temporalibus in judicio ftare. Su- pereft fragmentum c. 10. XXIII. q- 7. Succeffu temporis hi Patroni cau¬ farum Advocati* Vicedcmini, Defen- Ibres et Cuftodes difti funt. Quippe no« amplius ex fcholafticisj veluti Caufidi' ci, led ex potentibus, et Optimatibus TL. Lon» veluti Judices elečti funt. Juxta leges rob. 1.2. £ on g o bardorum omnibus Epifcopisi Abbatibus >, cunEtoque Clero omnino pr a ecipitur, Eicedo mi nos Pr a epofitos, Xdvocatos>> five Defenfores bonos bere, non cndeles, nec cupidos, noti perjuros, non faljltatem amantes, fed Deum timentes, et in omnibus jujlito am facientes. 8- Erat horum Advocatorum? tu 111 infeftationes, et irreptiones extraneas armis repellere, tum Ecclefiis ipfi s / earumgue colonis, et fubdjtis jus di- cere; hec porro gratias haec judi* cia , quae placita dicebantut, tene- re videbantur, fed certa jura affigna^ habebant. Refert Miraeus chartatn Con- radi [mp. qua Ailn. 1145, tertia pa fS bannorum? fen mulčtaruin Advocnto relinquitur: Tertiam pecumae parteift in talibus generalibus placitis acqui- fitae recipiet Advocat/us* 9« Plerumque ipfi Fundatores Advo- catum nominabant- aut ab Imperatore pctebant. Ilinc ia illa charta Conradus haec verba facit: Nojirae difcretionis efi, legaliter providere tam legitimum Monachis Advocatum,qui potius prod- effe noveriti quam obeffe, poti tis at- lodium tueri, quam vajiare. 10. Incerhaec, quia Eeclefiarum ali- quando banna, ec territoria magis dif- fufa erantj Advocatis et jus fuit» ad- vocatias illas aliis in beneticium, feu feudum concedendi. Supereft apud Mi i. raeum in diplomatibus Belgicis exem- c ‘ 35 ' plum Baldnini Comitis Flandriae, qui Advocatiam Abbatiae Eiharnenfis fibi ita retinuit, ut tamen Subadvocatum fecerit Arnulphum de Aldenarda : Cui, inquit, injungimus, fupplere vicem nojirif in parvis tantum negotiis, nobis majora refervantes. n. Irruentibus hac occafione eorru- Ptelis, necellarium videbatuc hasSubad- yocatias ad unam rellringere, ejusque juradefiiiire. Otho [. eaconditioneLam- o , h T bertumComitem Lovanienferrij Mona- diplom, fterii Gemblacenfis Advocacum dedič, Ut nunquam in Advocacia Gemblacenfi, praeter unum Subadvocatum habeat. IVrirae. fupr. c. 101. — ( 176 ) — Turn praecepit, ut Subadvocatus i; villis, ad Abbatiam pertinentibus nihil aliud juriš habeat, nifi perfin gulos annos de unaquaque dorno de nariurn unum, Gallinam unam, et a venae fextarium unum. 12. Novo jure meminic Lucius diver forom titulorum, quit>us nonnulli in Ad- vocacias, ef Subadvocatias obrepferantj ut ifidebitas exaftiones libi arrogarepof- fent. Quid aequius, quam quod Ponti- fex eos ad antiquos, et moderacos re- ditus, a locorum Epifcopis inftitutos, per cenliiram ecclefiafticam reftrinxe- rit? c. 23. de ofur. Patr. 13. Defperatis tam aequis remediis conlultiffimum fuperfuit, arbitrium feli- geiidi Advocatum ipiis Eccleiiis addi- cere. In notitia Eccleliarutn Belgicaruffl extat inftrumentum donationis, qu° Comes Boloniae Collegio Canonicorum LenlenGum in Arthefia liberam potefia- tem concedit ajjumendi, quetncunqW voluerint Advocatum, qui tamdiui et non ulterius eorum rebus, vel co- rum caufis praefit, qUamdiu eis pl^ cuerit. 14. Miflis abhinc qua pretio, precibus veteribus Advocatis, res ad fupremos Principes, veluti ProcuratO' res, et Defenfores recidit. Godofredus Barbatus, Lotharingiae, et Brabant’ ae i — ( 177 ) — Dux montem S. Guilberti Ann. 1123. eo immunitatis privilegio donat: Uno ■> incpiit, me excepto, nullusibi quidquam Cod pi- juriš haberet', Bdvocatum nullum •> nifi g - - me, JuJciperet. Per Bbbatem, et me, Ji cap" a -s. nece/Jitas exigeret-> componenda compo- ‘ nerentur, corrigenda corrigerentur. , r Explicat Carolus V. vetus id pri¬ vilegiran Ducis Brabantiae: quod ab o- mni aevo Dux Brabantiae fuit tutor, et'proteCtor omnium Monajleriorum^ et locorum piorum, et bonorum eorum in Bfabantia, et per diPtum Fenato- rem (utpote fupremum Praefeftum fyl- varum) ea defendit, ac protexiti et ideci idem Venator omnes injuriantes ejus punire potejt, et de omnibus deliSiis in Adonafteriis ab aliquibus eo venien- tibus commiffis cognofcere ■> et punire exclujb loči ordinario Ojficiario, qui nequidem-> ad effeftum muJčtarum, per praeventionem.punire potejl. Haec Ju- risdičtio Praefečbo lakiram ea occaiione olim obtigille cenfetur, quod primi Mo- naehi, ec Regiilares in iylvis; et rure habitate coniuevillent, ut femoti a kre¬ pita iaeculari divinis contemplationibus uberius vacarent. 16. Hismillis, Jus Patronatus vulga- Cap 2. re diftinguitur in eccleliafticum, et lai- ®pj ar ; ur c ym. Statuit Coneilium Conftantinopo- Patr’ J litanum IV: Si Epijcopus conviPlus Juerit conflruxij]'e Monajlerium de redi- ^an-Ej-jnn y. Eccl. P.IIT. M — 078) — tibus ecclefidfticis •> tradat ipfum eidm Ecclefiae Monafterium. Si vero de pro- priis rebus, aut aliis quibusdam con- veutionibus, habeat-id fecundumpro- priam poteftatem , et voluntatem, o- mni vitafua, etpofifinem vitae dimittat, et conferat hoc, quibuscunque volueriti non tamen Jdeculare diverforium fiat 17. Noftris moribus jus Patrouatus laicum cenfetur, quod ratione patrimo- nii tenetur, five a laico, fivea Clerico. Ecclefiafticum enim titulo beneficij, fr ve Ecclefiae competere debet. Negue refert, quod primitus ex patrimonio or- tum , poftea quovis modo, teftameiitoi ant donatione in Ecclefiam, vel Capitu- lumjegulare, faeculareque translatu® ftierit, ut dignitati, vel beneficio, y e * Ecclefiae perpetuo cohaereat; abhinc euim ecclefiafticum incipit. C. w ,! ' de ^ur. Patr. in 6. 18. Interdum contingit, ut idenib 6 ' neficium fit Juriš Patrouatus laici, et ec_' clefiaftici. Et fiquidem id jus eft divi' fum>i feu alternativam , pro turno lai c0 laicum; pro turno ecolefiaftico ecclefi«' fticum reputatur: fi vero id jus fit finW' taneum, Jus Patrouatus mixtum app 6 *' latur, tanquam ex duobus compofitu* 1 ]’ Recepta tune eft regula, quod jura utri- usque invicem communicentuij ut ip e ' fteturunius, et alterius conditio , q ua . e favorabilior eft, guia propter comiuun 1 ' onem non privil egiatus fortitur naturam privilegiati. Et huic praerogativae locus eft, etfi inter Patronos ecclefiafticos vel unus foret laicus, et vice verfa. Arg. cit. cap. in 6. 19. Sed quo refertur Jus Patrouatus Confraternitatunllaicorum,JEdituorum, Ecclefiarum, Univerfitatumque ftudio- rum? Laicum effe plerique pronuntiant, tametfi haec collegia ipeciali cuidamEc- clefiae adhaereant,- fpečlantur enim haec corpora magis ut laica, quam ut eccie- fiaftica. 20. Alibi Jus Patrouatus in reale, et perfonale dividitur. Jus Patrouatus rea¬ le caepit ex Oratoriis, quae Magnates in fuis praediis ad ufum familiae extruxe- rant. Succeffu temporishaecOratoriain Parochias, aliaque beneficia, etipfa Ca- pitula Canonicorum luccreverunt, in quaeindefupereft Jus veteris Patrouatus. 21. Jus Patrouatus perfonale a reali diflinguitur, quod hoc praedio, ant fun- doitainhaereat, ut in quemque poilef- forem illius rei tranfeat; perfonale vero inhaeredes transmittatur. Perfonale e- nim inftar crediti, reale ad eremplum fervitutis aeftimatur. Ar g. c. 7. de gfur. Patr. 22. Jus Patrouatus fundatione ipfo ju¬ re conftituitur, fi modo vera fit, utpote tališ, quae et fufficientem dotationem tribuit. Nam jure Canonum fundatio re- M 2 Cap. 3. De modo acqtiir. et prob. Jus l’s- 11 on. —— ( Igo ) requirit juftam dotem. Refcripfit Cie- mens III. (jno d fi aliquis Ecclefiam cun ajfenfu Diaecefani (cujus eft neceffarias impenfas pro lutninaribus, pro cuftodiaj et niiiriftrorum flipendiis praevie a Fun- datore exigere) conjlruxit, ex eo Patronatus acquirit. Refert c. 7$. dl fifur. Patr. integr. leči. 23. Si ergocouftet, aliquem effeFun- datorem, vel Fundatoris haeredem, ipfi JusPatronatusadjudicabitur; eoqucdfun- datio lecum trahat J us Patronatus; ideo- que Fundaturi praefumatur refervatunb nifi contrarium quodammodo oftendatufi utpote, quod Fundator, ejusque baere- des J ure Patronatus hačtenus ufi non fiub ut fuccelFu temporis illud jus remifrf 6 videti queant. c. 41. de Teftib. Trid. feir. 24. Statuit Cunciliurn Tridentinuffl; 14-c. 12. q U od nemo, etiam cujusvis dignitid' 5 ecelefiaflicae, vel faeculdris, quacwipi l ratione, nifi Ecclefiam, beneficium, oid Cajjellam de novo fundaverit per alfig' nationem juftae dotis, et conftrtixif^ feu jam ereEiam, quae tamen fine fin ficienti dotefuerit, de juis propriis, patrimonialibus bonis competentef taverit, '^us Patronatus impetra)'^ aut obtinere pofit, aut debeat. 2$. Ablitinde, quodomnisconftručh ( ’’ seff. 25. vel dotatio titulum praebeat jurišPatfO' c - 9- natus! Inquit S. Synodus: Patronat^ quicunque in Ecclefiis, et quibusc' ll,n ' — ( igr ) — que aliis beneficiis, etiam dignitatibus antea liberis, acquifiti a quadraginta annis citra, et infuturum acquirendi, feuex augmento dotis, feu ex nova con- Jlructione, vel alta Jimili cauja, etiam aučioritate Sediš Apoflolicae, ab iisdem Ordinariis, uti delegatis, ut fupra, qui nullius inhis facultatibus,Mitpri- vilegiis impediantur, diligentercogno- fcantur; et quos nonrepererint ob ma- xime evidenten Ecclefiae, vel beneficij, feu dignitatisneceffttfitenAegitime con- fiitutos elfe, in totum revocent. 26. Enimvero Patronos a reliquis be- nefaftoribus, qui quidquam vel in ftru- čturam, vel in dotom contulerint, opor- tet diftinguere. Abfit, quod his benefa- ftoribus Epifcopus quoddam jus in prae- judicium Patroni, niti ejus accelleritcon- lenlus, concedere podit. Si tamen de do- tanda Ecclefia interpellatus, officium re- culet, non apparet, cur Epifcopus Jus Patronatus alteri, qui dotem, vel aug- mentum dotis ea conditione offerre ve- lit, fponderenon pollet, faltem ut una cum Fundatore concurrat, fi neceflitas, aut evidens Ecclefiae utilitas dotem, aut ejus augmencum requirat, eague haberi nequeat, nifi eam offerenti Jus Patrona¬ tus annuat. Quia enim fnndatio dotem tequirit, cenfetur dotans quodammodo iundatione partem ferre. Conftručlio quipp e fme dote ad exhibendum cultum Trid. iupr. Ibi. — ( 182 ) — divinum prope inutilis, aut exigui effe- čhis eft. Quid ergo? fi unus aream, fun- dumgue praebet, alter expenlas flručlu- rae confert: tertiusdotemoffert?omnes in folidum Jus Patronatus aHequuntur. 27. Novi juriš argumentis Jus Patre- »atus ex titulo praeferiptionis obtineri poteft. Si tamen agatur de praefcriptio- ne Juriš Patronatus, praeiertim laicalis adverfus Ecclefiam liberam , exigitur tanti temporis pofleffio, cujus memoria in contrariurn non exiftat, quia juscotn- mune ei refragatur. Ar g. c. 1. deRefcr in 6. 28. Juxta Tridentinum Decretum: Titulus jjuris Patronatus fit ex fun- datione, vel dotatione-, qui ex autheV' ticis documentis, aut aliis jure reguj-- tis oftendatur: five etiam ex multipli^' tis praefmtationibus per antiquiffiinu^ temporis curfum, qui hominum memO’ riam excedat. Quia Concilium numeruffl multiplicatarum praefentationum non expreffit, cenfent tres praefentatioi’ eS reguiri, fufficereque. Arg. c. 3. de cauj- Pojej', et Propr. 29. Aic praeterea Synodus Tridenti- na: In iis perfonis, J'eu Communitati' bus, vel Vniverfitatibus, in quibus A jas plerumque ex ufurpatione potili quaefitum praejumi folet, pleniof ■> exaŠtior probatio ad docendiim veruj 1 titulum reguiratur: nec immemortol^ — < 183 > — temp oris probatio aliter eis fuffrage- tur, quam Ji, praeter reliqua ad eam necejfaria, praefentationes, etiam con* tinuatae non minori faltem, quam qua- draginta annorum Jpatio, quarum o- mnes effeftum fortitae Jint, authenticis fcripturis probentur. 30. En religuum Decretum: Reliqui Patronatus omnes in beneficiis, tam faecularibus, quam Regularibus, feu Parochialibus, vel dignitatibus, aut quibuscunque aliis benejiciis, in Cathe- dr ali, vel Collegiata Ecclefia: feufacul- tates, et privilegia conceffa tam in vim Patronatus, quam alio quocunque jure nominandi, eligendi, praefentandi ad ea, cum pacant (exceptis Patronatibus Juper Cathedralibus Ecclejiis compe- tentibus, et exceptis aliis, quae ad Im¬ perator eni, tet Reges, fcu regna pojji- dentes, aliosque jiiblimes, ac fupremos Princi pes, juraimperii in dominiis fuis habentes, pertinent, et quaein f'avo- rem Jiudiorum generalium concejja funt) in totum prorfus abrogata, et irrita, cum quafi pojfeffione inde fecuta (tam ad poffefforium, quam petitorium) intelligantur, beiieficiaque hujusmodi, tanquam libera , a fuis Collatoribus conferantur; ac provijiones hujusmo¬ di plenum effeSlnm.confequantur. 31. In Gallia tamen, Belgio, que Provinciis veteris juriš ufus fuper- — ( 184 ) — eft pro Patronatu laico, quia Tridenti- num Decretum receptom non eft, nifi expreiFa illa claufula: Salvo jure Pa¬ tronatus laici. (nde polfelfio immemo- rialis pro titulo ipib habetur, probatio- que juriš Patronatus eadem forma, qua aliorum probatio juriura admittitur, at- que* poffeflbrium adjudicatur poffidenti, live ei, gui in guafi poffeflione eft. Con" feguenterpraefentatos a Polfellore prae- fertur ei, gui eft a proprietario prae- fentatos juxta Cap. 19. de £fur. Patr. 32. Religuo ufu adverfus Jus Patrg- natus laicum triginta annis praefcribi- tur: defiderantur vero guadraginta an- ui, fi de praefcriptione Patronatus ec- clefiaftici agatur. Aučtus eftammerus Patronatuum ecclefiafticorura, poftquam Laici, gui inde a faeculo IX. Ecclefias pleno arbitrio ufurparunt, ut pro libicu Clericos inftituerent, deftituerentgue, cotnpulfi funt, Clericos, quos praefics- re volebant, Epifcopo praefentare. E' nimvero ea occafione plerigue Dynafta- rum eas Ecclefias, guas in feudum re- ceperant, Canonicis, et Monachis re- linguere eo jure, guo potiti funt, vo- luerunt. Inde enim illud Jus Patrona¬ tus, quod origine fua laicum erat, ec- elefiafticum eife caepit. Refert Gratia- nus vetus Concilii Cabillonenlis Decre¬ tum c. 38. X/ 7 /. q. '7. — ( 18) ) — 33- Jus novumetPapae privilegium vindicat, concedendi Jus Patronatu?■> quia eum Ordinarium Ordinariorum ex Decretalibus effe probat. Vernm his praetenfionibus, quatenus praejudicio effent liberis collationibus Ordinario¬ rum , refragantur Galli, et Germani, (juibus perfuafum eft, Pontificis pote- ftatem, juxta iterata Decreta Concilii Cf,|?c - Conftantienfis, et Balileenfis, reftringi ad Canonum obfervantiam. et v. 34. Orane Jus Patronatu? ecclefiafti- eum reale eft; officio enim, dignitati, 11. et in> beneficioque iuhaeret, ut ad guemcun- 4- que poflellbrem illius tituli tranfeat. pa^on' 3 ‘ Guippe feparatim ab ipfo beneficio trans- ferri non poteft, nifi adhibitis folemni- tatibus, quae ad alienationem rerum, juriijmque ecclefiafticorum requiruntur. 3$. Jus Patronatu« etlaicuminquem- que Poffefforem illius fundi, cui Patro- natus inhaeret, tranfit. Hinc jure novo Hofpitalarii, emptofeudo: Jus Patro- natus acquifiiire dicuntur, quia illi feudo adhaeret. c. 13. de £fur. Patr. 36. Declaravit Alexander III. prae- fentationem Clerici, vigore juriš Pa¬ tronatu? annexi cuidam villae* compe- tiillemiliti, fi conftiterit, villam illam fuille militi illia Monafterio, cui domini- um illius fuudi competebat, datam ad ^nnam, id eft, adlongum tempus elo- — ( 186 ) — eatam; guia dominium utile confecu- tus cenfetur. Enim vero tum temporis fat frequenter Monafteria laicis praedia ad firmam, utpote ad longiflimum tem- pus, elocabant, uteorum, guipertam diuturnam poffeifionem dominio učili frui permittebantur, gratiam, et pa- trocinium mererentur. c. ibi. Bonae fidei Pofieffor et ipfe in ju¬ re praefentandi potior fuperveniente do¬ mino habetur, eoguod Pofieffor B. F. vi utilis dominii irrevocabiliter fruftus con- fumptos fuos facit, fi ex eis fačlus non fit locupletior. c. 19. d. t. 38. Sed gnid? An in creditorem, eni fundus pignori datus eit, jus Patro- $yi»d. natus tranfit ? Decidit Aon. 1420. Sy- nodus Salisburgenfis: Ad omwumqu0‘ que dubitationem, five quaefiionisma f teriam amputandam ftatuimus, ut fr quis praedium fuum , cui jus attinfr Patronatus, cuiquam obligaverit i fi " difiincle, jus praefentandi apudipfM* obligantem refideat. Cum tale jus fiimari non poflit, ac in fortetnHi* queat computari. 39. (n religuis jure decifum efts non poffe jus Patronatus feparatim a fundo, eni veluti fervitus inhaeret, diitrahi ’ ant pretium fundi, caufa inhaerentu juriš Patronatu?, augeri. c, 16. de^- Patr. — ( 187 ) ~ 40. Jus Patronatus perfonale, quia veluti creditum cenfetur, tranlit ad hae- redes, five ex teftamento, five ab in- teftato. kaque haeredes omnes in foli- dum ad praefentationem concurrunt; ita tamen, ut ipfa praefentatio, veluti unica, liomine omnium fiat. c. 1. ibi. 41. Si plures fuerint Patroni, omnes haeredes unum tantum fulfragium, qua- le et defunftus habui-t, habebunt. In- quit Papa: Ut er go facilius providea- tur Ecclefiis, non inconveniens repu- tamus, Patronos ipjbs, et haeredes inter fe Ubere pojje convenire de Re-r ctore ab eis alternis vicibus praefen- tando. Defert. Clem. 2. de fifur.Patr. 42. Praefentandi hic modus, utpote alternis vici ms, hodie turnus vocatur, qui duplex eft. Aliquando enim nomi- ne proprio competit, ita, ut in eoaftu alter Patronus nullas partes habeat. A- liquandovero dividitur, ita quidem, ut unus nomine omnium nominet. In An- Guli, glia Ann. 1227. convenit inter Abba- Thorn. in tem S. Auguftini Cantuarienfis , et Ba- clir01! * ronesregni, ut, quotiescunque Eccle- fia N. vacaveric, Abbas, et Conven- tus S. Augujlini Cantuarienfis una vi¬ ce ■> Ubere pr o fua voluntate confer- rent Ecclefiaui praenominatam, cui valuerint, et Barones alia vice pro voluntate fua. Praefentabunt autem Abbas, et ConvenUts per littcras fa- ( i88 ) Cap. g. Pe Prae- tent. eientes mentionem de £fure Baronum S. et Barones fimiliter de S. praefen- tabunt per litteras facientes mentio¬ nem de ^ure Abbatis. 43. In Gallia Jus Patronatus praefer- tim laicale, tanguara temporale •> et patrimoniale habetur; ut receptura fit, quod ficut de tempcralibus laici non fint coram Judice ecclefiaftico' conve- niendi, ita nec de Jure Patronatus lai- co vel in petitorio, vel in Pollellorio Judex eccleliafticus ccgnofčere poffitj licet Decretum AIexandri IH. diferte refragetur. c. 3. de £fudic. 44. Juriš Patronatusfreguentiorprae- rogativa in jure praefentandi elucet. Veteri more 5 quo Ordinationi titulns beneficii adhaefit, Patronus Clericuni obtulic ordinandum, fi idoneum Epilco- pus comprobailet. c. 32. XP 7 1. q. 7. 4$. Poftnuam invaluit, quod provi- fio beneficii ab ordinatione ieparetur, Jus Patroni ad praefentationem recidib ut Epifcopus eum in beneficio, velut Miniftrum Ecclefiae inftituat. Inguij Gratiauus : Habet Patronus jus provi- Bendi, confulendi-, et Sacerdotes veniendi, utpote ad praefentationis el' feftum. Gr at. ad c. 30. X Z 7 /. q- 7- 46. Officium Epifcopi vfb oblatunu praefentaturaque a Patrono Clericuni ’ fi idoneus appareat, admittere. Inqu’ c CenciIiumToletanumIX.: Quodfifp^ tis ejusdem (Ecclefiae) fundatoribus <> JieČtores ibidcm praefumpferit Epifco- pus ordinare, et Ordinationem fuam irritam effe noverit, st a d verecun- diam finim alios in eorum točo (gpuos iidem ipfi Fundatores condignos ele- gerint) or dinar i. Refert. c. ga. XFL. 0-7. ... ... 47. Novo jure inde haec infhtutione- cellaria dicitur, quia ei* quem Patro- nus nominavit, necellario beneficium conferri debet, nifi praefentatus abfo- lute inidoneus appareat. Ar g. c. 1. de Praeb. in 6. et alibi. 48. Synodus Romana tura fub Euge- syno intra tres menses non fu- trit definitum. 50. Quum nonnulli Codices tribus il- lis menlibus guatuor fubftituiffent, in- terpretatione recepimus, Patrono iai- co guatuor Menfes ad praefentationein effe reličlos. Nam et in Decretalibus Gregorii IX. lečiio guatuormenfiumfub- flituta appatet. c. 3. de Zfiur. Patr. V1. Hac interpretatione fuccrevit dif- ferentia inter Patronatum laicum, et ecclefiafticum, cui fex menfes relingue- re placuit, guia Pacronatus eccleliafli- cus jure eujusdam Collatoris cenfetur: atque inde de Patronatu eccleliaftico ex- plicare libuit Decretum Alexandri Hb c, 22. ihi. 52. Hanc difFerentiart) alterutrius Pa* trouatus pofthac prebavit Bonifac. Vili¬ ce Decreto, quo declaravit, guod fe- metlre competat etiam Ecclefiae, vel Monafterio; veluti Patrono ecclefiafti' co, cui a laico Juriš Patronatus celilo fačta eft. c. un. de ^ur. Patr. in 6. V3. Succrevit et aiia differentia. Con- fultus eft Lucius II(.: fi Patronus Clefi- cum idoneum Epifcopo praefentaverit’ et poftmodum, priore non revocato, alium aeque idoneum poftulaverit ’ !1 eadem Ecclefia admitci; quis eorutnal' teri praeferendus lit ? Reicripfit Politi' fex : ^udicio Epijčopi credimus red n - ^lendtim, fi laicus fuerit, cui j l{S — ( I 4. 'de ^ur. Patr. Aft olim et laicus, fi indignum praefentaffet, ea vice jure prae¬ fentandi excidit Nov. 123. c. 18. S 6. Si laicus infra quadrimeftre , Ec¬ clefiafticus infra femeftre ab habita no- titia vacationis nemiiiem praefentave- rit; Epifcopus illud beneficiran jure Or- dinario, quia ea vice liberum apparet beneficium, confert. Siccenfent, va- lidam etle, et praeterica praefentatione Patroni ■> cmlatioirem Epifcopi, fi Pa¬ tronus acgtriefcere velit, quia collatio proprio jure , non jure devoluto ■> Epi¬ fcopi eft. 57. Patronus praefentare dicitur, guando Clericum Epifcopo, vel alteri collatori inftituendum , vel ordinanduin exhibet. Jure novo alicubi invaluit con- fuetudo, quod a d Ecclefias, in qwbus Collegiajus praejentationis haberc no Jcuntur 5 eorum slbbates^ autperft aut p er litteras perjonas idoneas fr pij topo diaecefano praejentent. Ref. c. 6. de kis, quat fiunt a Prad. $8. Haec confuetudo kodie fere ge* neralis eft, quod nulla praefentatio, ni- fi per lineras admittauir, debentgue lit' terae prdelentacionis in forma authen* tiča, non fecus ac litterae collationis expediri. In Gallia RegioEdifto cautum eft, ut litterae praelentationis expedi- antur a Notario Regio Apoftolico. 58« Praefentatio, utcunque expedita> non cenfetur perfečla, nili realiter ex- hibita fuetit Ordinario. Praelentationis enim nomen refertur ad alium. Hinf’ quamdiu praelentationis litterae nonf 1 ' erint exhibitae Collatori, praefentau 0 informis adhue eft, ut poliit non taii' tum Patronus laicus, fed et ecclefiatl’' cus tum per accuraulationem, tum_ pf r revocationem prioris praefentatio’ 115 — ( 193 ) — variare. Ar g. 2$. de^iir. Patr. etibi, Interp. 60. Si plures fint Patroni, qui inftar corporis habentur, praefentatio colle- gialiter, exemplo eleftionis, fieri de¬ bet. Si vero Jus Patronatus pluribus di- vifitnfive ut fingulis competit, tune et feparatim, et diverlb tempore, et per diverfa inftrumenta praefentaie poffunt, ut praeferatur is, qui majoribus luflia- giis juvatur. c. 3. de £jfur. Patr. 61. Si finguli Patroni plures praefen- tent, aut a pluribus praefentatus line fcandalo admitti non pollit; Epifcopo ea vice jus eft, Ecclefiam, ficut melius fecundum Deum viderit, ordinandi. Conluluit Clemens V., ut ad evitanda incommoda Patroni plures eo modo praelentent, quod unus ex iis per Epi- icopum eligatur. Clem. 2 d. t. 62. Si controverfia de ipfo jure Pa¬ tronatus haereat, quae infra quadrime- ftre definire non potuit, ex tune Col- lator non differat, Ecclefiae de perfo- na idonea providere, quia propterlai- corum lites non debet Ecclefiis praeju- dicium generari. c. 27. de^ur.Patr. 63. Huic decifioni locus eft, fi neu- ter litigantium fit in pofleffione juriš Patronatus. Quippe fi alteruter fit in Polfeirione, hic indubie ad praelentan- dum admittendus eft, quia pendente ^an-Efpcn 7. Eccl, P. III. N — ( ’94 ) ™ lite nemo fpoliatur jure. c. 3. de caifi PojJejJ'. et Propr. 64. Et vero fi conftet, Ecclefiani efle patronatam; guaeftio tamen fit, utri e duobus jus praelentandi compe- tat; fi utergue falvo fuo jure in ean- dem perfonam confentiat-, inftitutio ne- sy»od. ganda non erit. SynodusOxonienfisAn- ^ x 3 °. n ' no 1222. inde ftatuit: Si ob pendenten litem poji quatuor menfes nullus fuefit praejentatus, Epijcopus nulli Ecclc- fiam illam conferat pr o hac vice, nifi de utriusque Patroni confenju, ut Jaltem aliqu6d praejudicium alteri Pr tronorum videatur generari, fi poj- modam evicerit Jfius Patronatus. 6$. In Gallia ec alibi ufus viget, quo per Conciliutn refiauretur ■> appellan- , tibus, aut ipfis Conditoribus ( utpote Patronis) aut certe propinquis eoru^h fijam MiaJaeculodifcej]erint» Refert« C. 60. Xri. q. 1. 71. Ex fenteutia Concilii Toletani IX.: Filiis, vel nepotibus, honeftionbus- que propinquis ejus, qui conftruxit> vel ditavit Ecclefiam^ licitum jit-, hanc bonae intentionis habere Jblertiiim > ut, fi Sacerdotem, vel tniniflrum quid ex collatis rebus praeviderint di‘ fraudare, aut commonitionis honefio 1 conventione compefcant-, vel Epifeop°> vel ^fiudici corrigenda denuntie^ Quodfi talia Epifcopus agere tentet’ Metropolitano ejus, haee infipua^ procurent. Si autem Metropolitom^ talia gerat, Regiis auribus intiuiof 1 non differant. c. 31. X7I, q. 7* — ( i?7 ) — 72. In relicpis et Patronorum, hae- redumque poteftas reftringenda fuerat, ut libi nihil indebitum arrogarent. Ait Coneilium Toletanum IV.: Noverint ConditoresBafilicarurn, in rebus, quas eidem .Ecclefiae conferunt, nullam fe patefiatem proprii arbitrii habere; fed juxta Canonum injiituta, ficut Eccle- fiam, ita et dotem ejus ad ordina- tionem Epijcopi pertinere. Refert. c. 6. X. q. I. 73. His argumentis ftatuit Coneilium Trid.ftff. Tridentinum: Patroni vero in Us, quae a4 ’ c ’ 3 ‘ Sacramentorum adminifirationem fpe- Stant, nullatenus Je praefumant, pro- pria aučloritate ingerere? Nequeviji- tationi ornamentorum Ecclefiae, aut bonorum Jlabilium, J'eu fabricarum proventibus, veluti judices fe immi- - fceant; nifi quatenus eis ex inftitiitio- ne, aut fundatione competit. 74. Superfunt Patronis, qui tales Ca P-?• funt ex fundatione, dotationeque, di- ? o e n ortf, verfa alia jura, quae honorifica dicun- Patr. tur: inter haec vulgariter recenfentur honor procelfiouis, thuris, precum, Sediš, aquaebenediflae, et fepulturae. Gluippe hi honores fundatori debentur ipfi, etfi praelentationi renuntiaverit, 75. Meminit Gelafius I. proceffionis eo moderamine, quod, dedicatione no¬ vi ter conftručtae, et dotatae Ecclefiae peračta, Fundator in ea Bafilica ad Mif- — ( 198 ) — farum folemnia procedere podit; ficut fidelibus omnibus conceditur aditus ad Ecclefias publicas abEpifcopo dedicatas. c. 26. et 27. Xri. q. 7. 76. Jure novo honor procefiionisdu- plici modo Patrono exhibetur; .utpote quod ei proceffionaliter, fi adEcclefign venerit, a Clero occurrendum lit,'ii Patronus tališ, et tantus v- g. Princeps fit; atque ? quod ei honoratior locus in folemni, et publica proceffione ceda- tur. c. 2$. de £?ur. Patr. etibi Interp- 77. Honor thuris, five fuffitus confi- ftit in fpeciali, ac honorifica incenfa- tione, quae in fignum eminentiae? aut benevolentiae cuiquam exhibetur. Jam pridem Epifcopos, et Sacerdotes fin- gillatim, ac feparatim a reliquo Clero? et populo fuffitum accepilfe, fat indicat vetus Oido Romanus. Jure novo me- minit Honorius III.j Monafterium S« Georgii Patriarchae Gradenfi honorem incenfi exhibuiHe. c. 8. de Cauf. Poffejj> et Propr. 78. Afperfio aquae benedičtae, quod antealios, et feparatim veluti ad no¬ tam reverentiae? Patrono impendatur? inter praerogativas recenletur. Vetant tamen recentiores Conftitutiones cui- quam vel facerdotum, vel laicorum a- fpergillum porrigi 5 excepto folo Epi- fcopo. — ( 199 ) — 79» Honor precum in fpeciali recita- tione, et commendatione nominum in- ter preces cpnfiftit. Inquit Synodus E- meritenfis: Salubri deliberatione cen- C( I9 ' < '' femus, etpro fingulis quibusque Ec- clefiis, in quibus Presbyter juffus fu- erit per fui Epifcopi ordinationem praeejfe, pro fingulis diebus dominicis facrifcium Deo procuret offerre, et eora.n nomina, a quibus eas Ecclefias confiat efie conftruEtas, vel qui ali- quid his SS. Ecclefiis videntur, aut vififunt contulijfe, fi viventes in cor- pore funt, ante altare recitenturtem- pore Mijfae. Quodfi ab hac decejferint luce, nomina eorum cum fidelibusde- funŠtis recidentur in fuo ordine. 80. Honor fedis refertur ad praero- gativam honoratioris loči. Cenfetur e- nim in Ecclefia honoratior fedes, quae altari, et facrario, choroque Cleri pro- pinquioreft. Synodus Wigornienfis An- synod. no 1240. vetat, ne laici flent in can- ^igonr. cellis, dum celebrantur divina, falva ‘ ‘ tamen reverentia Patronorum. 81. Honor et fepulturae fpeftat lo- cum honorabiliorem inhumationis in Ec¬ clefia, isqbe judicatur honorabilior, qui Sacrario eft propinqnior. Unde fepultu- rani habere in choro maximehonorificiim reputatur, quod nune fpecialiter Patro- n is annuitur. — ( 200 ) — §2. Haec honorifica jura ipfo jurePa- tronorum funt, tum laicorum, tum ec- clefiafticorum, qui tales funt exfunda- tione, vel dotatione. Refcripfit Ale- xander lil , qnod, fi nova Ecclefiae. proventibus veteris Ecclefiae conftrua- tur, et dotetur, provideri debeat, ut competens in ea honor pro facultate loči Ecclefiae Matrici fervetur. c. di Eccl, EEdif. 83. Nec tantum Patrono, fed etfuc- celforibus, haeredibusque praerogatba tribuitur. Et quousque in vivis fupereft, etLiberi, et uxor diflinguuntur. Sicju- dicatum fuit, in puhlica procelfionePa- troniLiberos, fi mafculi fint, immedia- te fequi Patrem; uxorem quoque et fi- lias praerogativa loči laetari, ita ta- men, ut in puhlico c.ongrellu ipfae iu ordine mulierum priinas teneant. 84- Si quaelliones incidant fuper hj s juribus honorificis, deferuntur ternii- nandae ad Judices Regios, non fecus ac ipfae controverfiae fuper jure Patro¬ natu« laico, cujus quidem pleruniq» e acceffioiies funt; praefertim quia firni- les caufae fuper pofleflione, aut quafi pofleffione inftitui folent. Conftat au- tem in Gallia, Pollefforium etiam i. 1 ’ caufis ecclefiafticis agitari coram Jud 1 ' cibus Regiis. s. Aug, Abfit vero, ut haec jura honori- 22, fica Ecclefiae Patronis anlam luperbieu- — ( 201 ) — di relinquant. Inquit S. Auguftinus: Magnumeft de honoribus, etlaudibus hominum non laetari, Jed et omnem pampam inanem praecidere, et Jiquid inde necejdrium retinetur, id totum ad utilitatem , J‘aluteinque conferre. * 86. Meminerint inde Sacerdotes , et Parochi, ut, dum Patronis exhibent jura honorilica, rationabile (it obfequi- um , alienum a turpi guaeftu, a fordida adulatione, a lequiore Perfonarum ac- ceptione, aliove vitio, quia templum eft domus Orationis, in qua nullus lo- cus eft ambitioni, vanae gloriae, ne- gotiationi, aut aliis quibusvis faeculari- bus contentionibus, et aemulationibus. * 87. Quid hac, vel alia occafione falubrius, quam jufta difcretione facer- dotalisfortitudinis regulasEcclefiae tue- ri ? Ait S. Cyprianus: Non idcirco re- s, Cyt>r. linquenda eft nobis ecclejiaftica di/ci- plina, aut facei dotalis folvenda cen- nei. fura, quoniam convitiis inveftamur, aut terroribus quatimur — Sacerdos Dei Evangelium tenens, et Chrifti, Ec- clefiaeque praecepta cuftodiens occidi poteft, nec potefi vinci. Juxta S. Am- s. Ambr. brofium: Nihil etiam in Sacerdote tam , periculojum apud Deum, tam turpe a pudhomines, quam, quod pro liber- tate , et integrirate difciplinae fentiat, n on Ubere denuntiare. Refert Theo- Tbeodor. doretus: Cum divus Jmbrofius, milita g VaŠef. ( SOS ) •— cum libertate Imperatorum alloguens, nonnulla reprehendiffet, quae a Magi- firatibus haud reffie fatita , utpote ad- verfus difei plinarn, effe videbantur. Rt- fpondit Imperator: hanc tuans "liberta- tem jam pridem cognitam habebam:J'td licet eam probe noffem, non folum non contradixi immo affenfum praebui Or- dinatjoni tuae. ProindedeliStisanima- rum nofirarum medicinam adhibii quemadmodum divina lex praecipit' fehtentia S. Auguftini: Qui pafcit o« 123. in ves Chrifli, illius amor in tantum dt- joann. bet fpiritualem cre/cere ardorem, vincat etiam mortis y vel alterius peri’ culi naturalem timorem. S E C TI O II. CAPVT vin. Dl Regalia. 1. Innocentius XL Ann. 1682. graviter fuccenfebat Clero Gallicano, quod juftae defenfioni libertatis ecclefiafticae advef' fus recentiorem praetenlionem, et ex* tenlionem Regaliae, praeterita difcretio- ne Paftoralis fortitudinis, defailFet.’ inguit, aujiis eft, invidiae fe offerfi- (hiis vel vocem unam emifit memore^ prifiinae libertatis? 2. Hodie Regalia jus Regium dicitu/ frueudi omnibus Epilcopatuum vacantf — ( 203 ) — um proventibus, guousgue novus Epi- icopus praeftiterit juramentum fidelita- tis, et acceperit poffeffionem, aliague abfolverit, quae ad claufuram Regaliae reguiruntur. 3. Inde duplicem Regaliam diftingue- re licet: unam temporalem, quaecom- pleflitur proventus temporales vacantis Epifcopatus; et alteramfpiritualem,quae continet collationem beneficiorum non curatorum. 4. Fuitvetuš haec conditio feudorum, ut nonnifi ad vicam, et jure ufufručtua- rio a Domino tenenda concederentur, De Marc, mortuo Vafallo ad Dominum direčfum Hb. C 8. nc " pleno jure reverfura. Qu alterius — ( 209 ) — alterius vero adCapitulum. Rexjure Re¬ galiae »on fuccedit, nifi in locum Epifco¬ pi > illaefo jure Capituli. Si collatio fpeftet conjunčlim ad Epifcopum, et Capitulum. Rex aperta Regalia mittit Commiffarium, qui, loco Epifcopi, una cum Canouicis eligat. Si Epifcopus in- tret in Capitulum, ut, qua Canonicus > cum aliis Canouicis aliquetn praefentet, quem pofthac qua Epifcopus ad prae- fentationem Capituli inftituat, habet eo cafu Commilfavius fuffragium Epifcopi, ipfaque praefentatio exbibenda eft Regi, ut provifio ejus nomine fiat, expedia- turque; quemadmodum exhiberi debuif- fet in vivis Epifcopo, ut ejus nomine collatio, et inftitutio fieret: ita, ut Rex jure Regaliae in totum jus fucce- dat Epifcopi. 17. Quum autem Jus Regaliae, et quaeltiones ejus occafione incidentes, coramfolis judicibus Regiis, immo fo- lo Parlamento Parifienfi agitentur, et decicantur, mirumj quantum jus illud Regaliae extenfum, quotque privile- giis tandem cumulatum fit. Dicitur Jus Cpronae, inalienabile, impraefcripti- bile etc. 18. Habet et Rex Galliae alias no- cap 9, nfinationes per Indulta Papalia. Indul- Nominal’ tum tenore Bullae nihil aliud eft, quam Reg. Jus Regi aPontifice datum, quo cuili- ^an-Efpen .7. Escl. P. III. © — ( 210 ) — bet Collatori Confiliarium, vel alium Miniftrum Senatus Parifienfis nominat, ut ei beneficium necefiario conferat. Miniftro illi femel tantum providetur et Collator femel tantum oneratur, vel fi non moritur, ut, funt Univerfitates, femel quoad Rex vivit. Si Minifter ell Clericus, quod tempore concelfi indul- ti folemne fuit, ipfe nominari poteft; fi laicus, aliam perfonam habilem lau- Fieur. dat, a Rege nominandam. Cumquebe- inft. p.j. neficia alia fint Regularia, alia faecu- laria : ad illa q uidem Religiofi nomi- nandi fuere ; quod nonnunguatrf collU' fionibus anfam dedit. Hinc ClemensH’ Ann. i668« permifit, ut faeculares be-i neficia Regularia, ceu Commendas poili' derent, eosque deraum repletos ell e cenfuit, fiqui quot anuis D. C. libra 5 meterent, cum antea CC. contenti d- fent. Simul, atque litterae, indulti in- dices, Collatori traditae funt, Colla tor vinčhis elt , et Indultarius infra fex meJ- fes beneficium petere poteft: nec, $ quo tempore petiit, a Papa praevenn 1 poteft. Praefertur etiam Graduatis, cur” indultum ad ejusdem generis benefic 111 extendatur. Si Collator tergiverfatuf’ adeundi funt executores mandati Ap p ' ftolici; videlicet Abbas S.Magaloriil’-®' Parifienfis Archiepifcopus, et Abbas b- Viftoris, fen Cancellarius Univerut 3 ' tis. — ( 2 I I ) —— 19. Superfunt Regi etiam alia jura nominandiad beneficiaper rečtam viam, fcilicet Jus aufpieati ingreflus, quo ad regni gubernacula admotus, primatu, quae in fmgulis Cathedralibus vacat, Praebendamlibereconferre poteft. Sunt, qui dicunt, quod ambjtio, et adulatio Aulieorum jus iftnd introduxerit, cui novae introdu&ioni (ait Cabaffutius) cabaffnt. Senatus Earifienfis plerwnque fortiter ’ e " J heor * interceffit, exifiimans, fatis detracium j* c‘ lx f. Ecclefiae fuiffe per Regaliam, et in- e. 4. dulta in favorem fuorum Ojficialium confiituta ■> nec patieqs alios concur- rentes, etrivales, per quos beneficia, ad quae afpirant, Jibi detrahi poffint, ideoque novum ijlud Indnltariorum genus frequentibus Senatus Conjultis jubmovit, acrepulit, ut tefiaturBrou- daeus ad Lovetium lit. P. tit. Praeben- da felicis ad Coronam adventus. Et ita non femel judicatum fuiffe r^fertur. Huic fere fimile eft et jus praeftiti ju- ramenti fidelitatis, quo praebendam pri¬ mam vacantem, quam novus Epilcopus conferre poflet, confert. 20. In Gertnania Imperator jus pri- marum precum inde a Rudolphi I. tem- poribus fibi vindicat, quarum vigore neocoronatus Imperator nominat per- fonas idoneas ad beneficiutn vacaturura, Ruod ipfe nominatus infra menlem a di@ O a .' — C 212 ) — notae vacationis duxerit acceptandum, facitgue nominatum per Executores in litteris nominationis defignatos recipi. Formula primarnim precum fere haec eft. Čutu ex antiqua, et approbata, ac o divis Imperator ib us, et Regibtis in- clytae recordationis noflris dnteceffo- ribus, usque ad nos produkta con- fuetudine, quaelibet Ecclefia, inno- flro Romanorum imperio conflitutu > ad quam beneficiorum eccle/iajiicorui pertinet collatio, fuper unius collf; tione beneficii precum noftrarum pri marias admittere teneatur, devotio- nem tuam rogamtis; quatenus hnit Clerico de ecclefiaflico beneficio, a d tuam collationem JpeSiat, ob verentiam facri imperii, et nojlranb fi quod vacat ad praefens, vel quanr primum vacaverit, ftudeas liberalitd provideee, taliter id faciens, devotionem tuam tooflra Serenitas i>‘i‘ rito debeat commendare, et ad tuaj u ' fta defideria facilis inveniri. Aliqu aI T din placuit et hoc Jus Regium indul« s Papalibus ftipare. Exortis inde interCie* mentem XI. et Jofephuml. diffidiis* pl a ' cuit Carolo VI. indultum generapm P 0 ' ftulare, ut promtior executionis lo cUS elFet. 21. In Gallia Bonifacius VIII- aegn u ^ tulit, quod Reges non tantum praeleii' tationes, fed et ipfas collationes Reg iae — ( 213 ) — aučloritati arrogaflent, praeterito con- fenfu tacito, vel expreflb S. Sediš. De- claravit Rex, quod collatione benefi- ciorum ufus eft, utiturque, ficut ad eum pertinet de jure, et bona confue- tudine: ficut S. Ludovicus , et alii Praedecejores ejus ufi funt a tempore, eujus memoria non exiflit, nec circa hoc fecit, nec intendit facere aliquam novitatem; neccredit, quod Papa fibi facere v elit, qui longuni ufum fuum, et Praedecefforum fuorum in collatio¬ ne novit plenijfime ab experto. 22. [n relicpjis Regium jus collationis probant novi juriš exempla, GuippeHo- norius III. haud injprobat, quodComi- tiila Flandriae beneiicia ecclefiaftica, in quae Jus Patronatus obtinet, ablblute conferret, c. fin. de Cone. Praeb, et ibi Interpr. 23. Meminit Innocentius III. confue- tudinis Anglicanae, qua Rex Decana- tum, et Praebendas ipfius Ecclefiae (S. Petri de Curia Cenomanenfis) confere- bat, diaecefano etiani Epifcppo incou- fulto. c. 6. de Confuet. in integr. lecl. Anton. Auguflin. 24. Tametfiquorundam beneficiorum collatio pleno jure ad Principem perti- neat; fiq Ue tamen Sacramentorum ad- miniftratio, aut eura animarum annexa fit 5 eam ab Epifcopo obtinere oportet. Refcripfit Imperatori Gregorina IX,: E r •p. 82. S. Au' gtift. Od or. Raynald. ad Ann. 1236. n. 21. Si Uier. in ep. ad 1 it. c, 1. ( 214 ) — fio, quodaliqua beneficiavacantiacon- feras, utcuram tamen animarum ati- nexam committere valeas, jus /piri tnale, quod non cadit in laicum,nm permittit. Refert Odor. Raynald, * 25. Quid inde lupereft? quam Pa- tronos, et Collatores monere, utrne- minerint regularum ecclefiafticarurn, quod per praefentationes, et collatio- nes oporteat digniores feligere? Juxts S. Atiguftinum: Necjblum, quantM arbitror, leve putandum efl e(fe pecca- tum , in perjbnarum acceptione hobi- re fidem Domini nofiri ,^efu C/iriJii- fi illam difiantiam fedendi, et fianii ad honores ecclefiafticos referatu^ Quis enim fer at eligi divitem ad honoris ecclefia/lici, contempto pati' pere inftruEtiore, atque fanctiore. E* s. Ambr. fentetttia S. Ambrofii: Cum in 01^ a Etn, tum maxime in petitione — effe debeat malignitas, in quo vitofof- matur omnium, ut placido, et pacif' co judicio praeferatur vir omnibus qui eligatur, veluti relitpiis djgni° r ’ ex omnibus, etmedeatur omnibus.^- qilit S.Hieronymus: Judiant, qui bent confiituendi Presbyteros pet bes fingulas potefiatem, fub quali U& ecclefiaflicae confiitutionis ordo ten^‘ tur. — Ex quo manifeftum efi, e0S .‘ l qui dpoftoli lege contempta eccUfioP" cum gradum non merito voluerintn-b’ —- ( 21$ ) — cul deferre, fed gratia, contra Chri- fium facere. Tridentina S. Synodus O- vines vero, et fingulos, qui ad pro- motionem praeficiendorum quodcun- quejus, quacunque ratione, a Sede dpofiolica habent, aut alioquin ope¬ ram fuam praeftant, nihil in iis pr o praefenti temporum ratione innovan- do, hortatur, etmonet, utinprimis meminerint, nihil fe’ a d Dei gloriam, et populorum falutem utilius pojfe fa¬ cere , quam fi bonos Pafiores, et Ec- clefiae gubernandae idoneos promove- ri fludeant, eosquc alienis peccatis cOmmunicare, nift, quos digniores, et fyclejiae magis utiles ipfi judicave- rint, non quidem precibus — fed eo- rum exigentibus meritis praefici dili- genter curaverint. TITVLVS. IX. . De Inftitutione, et pojfejftone Benefi- ciorum. CAPVT i. Di Inftitutione. Novo jure ad eremplum Feudi du- Plex inftitutio diftinguitur. Una fpečtat [ e gitimam immiifionem in poHellionem beneficii: altera conferre dicitur tiru- — ( 216 ) — lum beneficij; hinc et inftitutio aufto- rizabilis dicitur. Quippe a recentioribus Interpretibus plerumgue in beneficiis cudatis commiffio curae animarum pe* culiarius fpeftatur, ut ab inftitution# auftorizabili, guatenus eft tituli colli- tiva, diftinguatur. 2. Inftitutioj guatenus eft tituli col- lativa, jure novo regulariter referva- , tur Epifcopo, guia ea mediante Cleri- cus Ecclefiae nrinifterio, tanguam or- dinarius Sacrorum Minifter adfcribitur. c. 4. de ^fur. Archid. 3- Alibi tamenpraefertRubrica, quo(l inftitutiones, utpote aučborizabiles > pollint de jure fpeciali, nimirum titulo privilegij, vel praefcriptionis? ad inferiores Collatores fpeftare. Sic refcripfit Innocentius III., Archidiaco' num Richemundiae elle in jure inftitu- endi tuendum; eoguod probaflet, fe’ et praedeceflbres fuos in continua pol' feffionefuifle. Admodum verifimile elb guod Epifcopi foliti fuerint, inftituti/ 1 ' nes Praefentatorum a Patronis conunii' tere Archidiaconis, doneč fenfim tam freguens delatio in jus ordinarium Ar- chidiaconorum tranfiiflet. c, 6. de I w ' ftitut. 4’ His exemplis etConciliumTriden' tinutn inftitutionem Epifcopo refervat- Si ex caufa fundationis , inquit, dotationis Patronatus impetfi' — ( 217 ) tur, aut obtineatur, inftitutio Epi¬ fcopo, et non alteri inferiori referve- tur. Ec infra: Non liceat praeterea Pa- e. 13. trono, cujusvis privilegii praetextu ? aliquem ad beneficia fui ffuris Patro- natus, nifi Epifcopo loči or dinar io , ad quemprovifio, five inftitutio ipfius beneficii, cejfante privilegio, jureper- tineret, quoquomodo praefentare. $. Abfit tamen» quod h is Decretis jus inferiorum Collatorum expunčlum cenfeas. Inquit Coneilium: Quodfi ad Tiid - feIT - inferiores inftitutio pertineht, ab Epi- 25 ' c ’ 9 fcopo tamen juxta alias ftatuta ab hac Synodo examinentur. 6. Etfupra: Cum vero inftitutio ab Seff - 24- alio, quam Epifcopo erit facienda — c ' 1 ' fi ^us Patronatus Ecclefiae Parochia- lis laicorum fuerit, debeat, qui a Pa- trono praefentatus erit, ab iisdemde- putatis, ut fupra, examinari. 7. Enitnvero praevalente inferiorum Collatorum jure non raro eveniebat, quod paffim in beneficia tum fimpli- cia, tum curata, Cierici quique line omni delečim praeterito quovis exami- ne, autfcitu Epifcoporum ad praefenta- tionern Patronorum quamvis laicorum admitterentur. Inde S. Synodusftatuit, T r i,i praefentati, feu electt, vel nomi- 7> «. 14.’ nati — ad quaevis ecclefiaftica benefi- c 'ia non inflitucmtur, nec confirmen- ^r, neque admittantur, etiam prae- Cone. Gen. Tom. X. ČO|. 1274. — (' 218 ) ~ textu cujusvis privilegii, feu confut- tudinis, etiam ab immemorabili tem- pore praefcriptae, nifi fuerint prius a locorum Ordinariis examinati, et idonei reperti. — Praefentatis tamen, electis, feu nominatis ab Univerfitati- Ims, feu Collegiis generalium jiudio- rum exceptis. 8. Noftris moribus id genus exami- »is ? et approbationis Epifcopalis ad be- neficia curata, utpote pro obtinenda cu- ra animarum , quae a collatione tituli diftinguitur*, reftringere placuit; adeo tamen, ut et ab Univerfitatibus prae- fentati, fi ad beneficia curata fuerint nominati, ad fubeundum illud exainen pro cura animarum teneantur. 9. Supereft, ut, fačla praefentatio- ne, Coliatores inftitucionem in longum tempus haud diflerant, aut aegre ferant, quod Praefentati ad Superiorem recut- rant. Refcripfit Alexander [II. Abbati S. Remigii, et Archidiacono Remenfi: ^uia indecens efi -> et penitus obvitM rationi, quod praenominato Subdia- cono (Praefentato per Abbatem S.Pe trl Catalaunenfis) plebis cura? nifipro ra- tionabili, et manifefia caufa, denege- tur; Difcret.ioni vefirae per ^pofioli^ Jcripta praecipiendo mandamus -> f> ia ' tenus infra 40 dies poji harutn fuf ci ' ptionem praediStum EpifcopumSoe^ neniem monere } ac propenfius indU' — ( 219 ) “ cere ftzideatis, ut praedičtum Subdia- conum de praejcripta Ecclefia invefliat, et animarum fibi curam comniittat; ant, *quare id facere non debeat, co- ram vobis rationnbilem etnijam ofien- dat. Oizod fi monitis veflris obtempe- rare contempferit, vos, nofirafreti azidtoritate, faepe diftum Subdiaco- num, omni dilatione, et appellatione ceflante, de praedibia Ecclefia inve- fiiatis etc. 10. Hoc exemplo praecipit Anno iS8i. Synodus Rotbomagenfis, ut fi p y o n t °^ n Praefentato » et petenti collationem fi- deEpifc. bi dari de quocutique beneficio, reuue- offic. rit Epifcopus dare, is cogatur recurfu ad Superiorem fufcepto caufas recufa- tionis fuae in fcriptis expriniere; nec Jiceat Superiori collationem decernere, nifi prius difcuffis caufis, et judicatis » propter quas Epifcopus recufaverit col- lationem dare: 11 appareant caulae in- fuflicientes, tum demum Superior infti- tutionem decernet, aut novum examen, fi defeftus fcientiae praetenderetur, inftituet. n. Quum novo jure invaluiflet, quod cap. i. provifiones beneficiorum, utpote ab or- ^ Pof " dinationibus fejunftae, exemplo Feudi oporteret obtinere perinftitutionem au- ftorizabilem, veluti faftam Fdudi in- veftituram, confequens fuit s quod et oporteret poireiHonem bene&cii corpo- — ( 220 ) — ralem per realem inftititutionem , velu- ti in veftituram veram, et ačlualem mereri. Refcripfit Innocentins Lil, Juo Epifcopo inconjulto, in poffeffionem ea- rum Ecclefiarum eis-, quibus vigorein- dulti Apoftolici obtigit beneficium, non eft licitum introire. Ni miru m midio in poffeffionem iequela eft collationis au- člorizabilis. c. 19. de Privil. 12. Poftquam autem jure novo eta- liis inferioribus Praelatis collationes ye- liJti jure proprio obtigerunt; contigib quod et aliis mifliones in poireifionem ti¬ tulo juriš ordinarii relinquerentur. Jure novo officio Archidiaconi accenfetur in- ftitutio corporalis, tam fuper beneficia, quam dignitates. c. 7. de Offic. Archid. 13. Collegia, et Capitula paffim col- legaš in poffeffionem mittunt, ac titulam a Patronis forte datum, vice canonicae niftitutionis, admittunt, nifi ficubi forte in erečlionibus Collegiorum Archidiaco¬ ni curarint fua jura inftitutionis praefer- vari. Hodie fat frequens eft, quod De* cani Collegiorum, dum in pofleflionein earum Ecclefiarum, feu beneficiorum Collegas inducunt proteftentur, fe id fa' cere jure fuo Archidiaconali. 14. Veteri jure Archidiaconali imnm nuto:vel fuppreffo, plerumque imrnii- fio in poffeffionem beneficiorum ruraliuu 1 demandari caepit Archipresbyteris, f elJ Decanis ruralibus per fuum diftričlum- i$. fuxta ftylum hodiernum et faC vulgare eit, quod incollationibusEpifco* porum ; aliorumque foleat maiidariqui- buslibet peribnis ac tabellionibus, vel Notariis, ut in pofleilionem provifumin- ducant* Scilicet Presby ter ponit in pof* feffionem, et Notarius atteftatur, cui inde ad minus duo teftes debant adefle, ut una cum Notario legicimam captae pollellionis fidem faciant. Si vero Nota¬ rio committicur immiflio in poirelfionem 5 oportet eum elfe Notarium Ecclefiafti- cura. Formula immilfionis fere liaec ef- fe folet: Ego N.auCtoritate R. R. D. E- pifcopi N. et in vim litterarnm collati* onisab eo faStae, induco te in poffeflio- nem tališ beneficiiN. , et univer/brum jurium, et pertinentium dieti beneficiis 16. Placuithanc immillionem ftipare nonnullis externis fymbolis, utappare- at, quod provifuspoireilionemacceperit. In beneficiis curatis folet polFelFio dari per ingrellum Ecclefiae, per afperfionem aquae benediftaej per ofculum majoris altaris: in beneficiis Gmplicibus per con- tačhim MilFalis, aut alterius libri Sacra- rtientarii, aut Antiphonarii: in Canoni- is per introduftionem in Sedem Capitu- li s et in Stallum Chori. Nonnunquam et traditioni brevis manus locus eft; uc- Pote per tačlum peffuli, vel ollii, aut et Perconfpečlutn turris, vel pinnaculi Ec- elefiae. — ( 222 ) — 17* Clericus anteni, vel Notarius,eni immiffio haec mandata elt, cenfeturnu- dusminifter, utneutiguam fibi cogfiitio- nem de juftitia tituli, aut collationisar- rogare poffit, aut eo obtentu diflerre in- ftitutionem. Si tamen notoria appareant vitia, aut repugnent evideuter Statuta JLccleliae, via fupplicationis, et depreca- tionis oportet, fufpenfonegotio, monere Superiorem, aut funimum tribunal in- terpellare, ut vocato illegitimo deten- tore, caufa decidatur. ig. Pofleffio beneficij et per Procura- torem capi poteft, fi fpeciale mandatu® habeat. Reguiritur fpeciale mandatu®) quia breviae folet praeftari juramentu® }j? in animam coniiituentis. StatuuntCapi' ^^'466. tularia, ut, guando Presby teri, aut D®; coni per Parochias conftituuntur, prof®' fionem obedientiaeEpifcopo fuo faciai® Haec profeffio obedientiae, et revereii' tiae in facra Ordinatione a Presbyteris exigi folet. 19. Succeffit ?n beneficiorum ingrey l! exačHo juramenti, quod Synodus Me- ? ’ chlinienfis H. ea formula praefcribit: Tit. 17. juro, et promitto obedientiam ■> rentiam et honorem S. S. Pontifici R°' mano, ac R.D.EpijcopoN., eorund^'] que fuccefloribus. Item juro, mitto, Ecclefiae meae Parockiali de i •> videliter dejervire fecundum onerj^ n &nnexi exigentiam, etin eo perfoMd‘\ —- ( 2 2 3 ) ter refidere. Bona Pafloratus, vel Ec* clefiae meae non alienabo, et indebite alienata, quantum in me erit, fidelite? recuperare fiudebo. etc. 20. Praecipit Synodus Tridentina., ut TrW, feff. Provifi de Canonicatibus, et Dignita- tibus in Ecclefiis Cathedralibus, non Jblum coraln Epifcopo, aut ejus Offici- ali, fed etiam in Capitulo orthodoxae fidei puhlicam profellionem facere tene* antur; alioquin praedicti omnes fru- Eltis non faciant fnos : nec illis pojfef- Jio fuffragetur. 21. Nonnullibi receptus eft et ufus, quodCanoniciCollegiatae Ecclefiae tene- antur edere profellionem fidei in Capitu¬ lo, antequam relidentiam aufpicentur. Hictamen ulus nniverlalis haud eft, quia lufficere creditur, quod eam profeffio- neminfufceptioneOrdinis facri, velade- ptione gradus Academici praeftiterint. 22. In Capitulis tum Cathedralibus» tum Collegiatis vulgatiuseft, ut Cano- nici ante ingreffum polfellionis ad jura- mentum adigantur, quod Canonicum ha- beant ingreffum, fmtque ftatuta Capituli oblervaturi, bona quoque, ac jura, et privilegia proviribus defenfuri , et con- 1'ervaturi, nequeSecreta Capituli reve- lare velint. Gfuerebatur Synodus Colo- synod. nienfis laeculo XVI: Fere, quotquot Coicn. funt Cathedrales, et Collegiatae Ecclefi- c19 ' uefnum habent volumenftatiitorumpe- — C Ž24 ) - cutiarhim etc. Et, quamvh pleraqui inter haec iniqua reperias , adiguntur tamen omnes, ut ad hujusmodi fiatu- torum obfervationem, etiam penitus ignari, quid contineant lila, citra ul- lum deleStum jurejurando fe alligent: cwn tamen juramentum nec debeateffe iniquitatis vinculum, nec ad ignorata extendi. 23. Quid confultius, quam, ut indi- Icretiora juramenta, quae tum in Colle- giisjtum in Academiis , tum in judiciis paffim fine ulla difcuffione , tanquam quaedam formulae exiguntur, et emit- tuntur, abolerentur, aut minuerentun falvis folis illis, quae puhlica nece!fitas> aututilitas extorquetj ut in veritate, ju- dicio? et juftitia juramenta praeftari vi- feff. derentur. SynodusTridentinaEpiicop’ < 24- o. 14- re ijq U j t) ut Conftitutiones, etconfuetu- dines Capitulorum jufta difcretioiie lu- ftrent, reječlis illis, quae fimoniacae Ja- bis, aut fordidae avariciae, alteriusgue vidi fufpečtae apparent. 24. Jure Decretalium homagiu®’ quod nonnulli Epifeopi a Provifis titulo j et exemplo feudi ad ingreffum benefici* orumexigebant, fufpečtum declaratuf? quia, dum homagium ex lungenere lp e ' ftat exhibidonem fervitiorum tempo 1 ’ 8 ' lium, fidelitatemgue in tuendis juribu«’ vitaque Domini direfti defendenda cofl- fervandam > vitio vacare non videbatuf’ 5 — ( 22f ) — quod pro fpiritualibus hujusmodi profef- fio exigeretur. c. 11. de Reg. £jur. 2$. Reliquae Decretales ex vitio fi- moniae damnant palfitn et alias exaftio- nes, quae juxta confuetudines feudorum exemplo, et titulo Relivii cujusdam ad polfeilionem , et inftallationem benefi- ciorum a Provifis exigi folebant. c. 9. et 36. de Sim on. 26. GuumConciliumTridentinumde- clarairet, quod illas exa6iiones, quae ii*i in admillione ad polfeffionem beneficio- rum pro propriis commodis exiguntur, detettaretur , Galli hoc Decretum utra- que manu exceperunt, dicentes, iis ver- bis tolli folutionem annatarum. Et Ja¬ ne, ait Hijloricus, qui ea conjiderate examinat, alium iis fenjum nonteme- re appinget, utcunque eventus ojlen- derit, Rornae caput illud longe aliter intelle&um ej)'e. 27. Jura feudorum difponunt, Vafal- cap. 3. lum perannum poffidentem, fciente,et uon contradicente domino, inveftitum fefl; praefumi debere, adeo, ut ex tali pof- felfione, fine titulo etiam contra domi- nuni le defendere. pollit. 28. HocigiturexemploE_ugeniusIV. Keg . regulamdeannali Poifelfore in beneficiis Canceii. eecleliallicispromulgavit, quaeitahabet: 35 Item S. S. D. N., ut improbi lites ex- quirentium motus reprimantur, voluit, flatuit,et ordinavit, quod, quicun- V ac fpecificam, et determinatam , w qua clare poterit conjiare , quod nul- lum ipfi pojfejfori in dieto beneficiojus competat, caufam hujusmodi impetm- tionis exprimere, et infra fex menjb ipfum Pojfejforem ad judicium evocaf facere, caufamque ex tune defuper i n ; fra annum usque ad fententiam defi^' tivam inclufive projequi debeat, et d' neatur. Alioquin impetratiopraediei^ et quaecunque inde Jequuta nullius ijlant firmitatis, et idemimpetrans f damnis, et interefe praefatum Pojjf forem propterea eontingentibus el f' tisfacere, et, fipojfejforem ipfuminf' jie,frivole, etindebitemolejlare repd' tus extiterit, ^oFlorenos auri perfol' vere Camerae Apoftolicae fit adjlrift^: Nec alius, quam praemijfe vacatioM 5 modus etiam per litteras ; motu pf°' prio,/ neutri, aut fubrogationis, alias fibi quodd hoc,ut beneficium jnsmodi ea vice conjequi, autobtined valeat, quomodolibet Juffragetur ludque nullatenus in antea litigiof 11 " 1 cenjeatur: quod etiam extendi volu^ — c 227 ) —- ad impetrantesbeneficia ecclejiaftica en- jusque qualitatis per privationem, et amotionem, vel aliaspropter commiffos exce]Jus, et crimina, vacantia, vel va- catura, et fimiliter ad impetrantes be~ neficia vacantia per devolutionem. 29. Suffragatur haec regula annalis poffeffionis , utcunque fit titulo quocun- que deftituta, adverfus Preciftas Roma- nos. Oportet tamen, eam elle annalem, continuam, immediate tempore impetra- tionis praecedentem , etquoad titulum tum de jure «tum de fačto in poffefforio? petitorioque pacificam. 30. Haec regula non habet locum in provifionibus Ordinariorum quibus ex of- ficio incumbit, intruibs, vel aliunde ju- fto titulo deftitutos inquirere, ut libere vacantia beneficia, quamvis de jure tan- tumvacent, idoneis perfonjs conferrant, licet PoffelFor deturbari nequeat, nifi caufa cognita. c. 28- de Praeb in 6- 31. Siquis in Romana Curia impetra- re vultbeneficium annalis pacifici poffef- foris, tanquam de jure vacans, debet jux~ ta tenorem Regulae exprimere, no- men, gradum, et nobilitatem Poireilbris. Verum hodie in quacunque impetratio- ne, five per obitum, live per relignatio- nem, live certo modo, five fint provili- °nes: Perinde valere: fi neutri, et firni« |es, quoad expreilionem gradus, nobi- ticatis, et temporis 5 quo poffedit is? gu,* r a Cap. 4. DeTrien- nal. Pof- feff. Cone. Bafil. de Pacif. Poffeff. y — ( 2 = 8 ) — jus beneficium impetratur, primae parti regulae derogari folet. 32. Praecipit regula, ut impetrans in¬ fra fex menfes Poilefforem ad judicium evocari faciat, caul'amque ex tune infra annum usque ad fententiam definitivno! inclufive profequi debeat, et teneatur. Alibi fufficit, intra annum poHelforio a- gere. Quoad profecutionem caufaefo- lentimpetrantesaliquando a Papaproro- gationem exorare Alibi nullus eft ufiiJ hujus regulae, quatenus proceffum judi- cialem, ac futurae inftantiae formaffl) mulčtamque temerariilidgatoris definit- 33. Ait Regula: quod fi non finter prelfa exprimenda, impetratio, et cunque inde fequuta, fint nulliusrobe' ris; nimirum ut annalis Pofleifor polij 1 excludere impetrantem ob non expreHi- onem requifitorum, non ratione annaty' PoJJeJJionis, Jed fubreptionis. In rej*' quis regula nullo modo fovet Poireflo- rem , quin fervata forma per impetra”' tem a Papa , vel Legato deturbari pol' 11 ' 34. Statuit Concilium Bafileenfe : Quicunque non violentus, Jed hab^ lS coloratum titulum, pacifice, et J ni lite Praelaturam , dignitatem, bend' cium, vel officium triennio continuo’ completo, proximo, hafteniispoJfeM'; vel in futurum pojjidebit, non pojp pojlea in petitorio t vel pojjejforio — ( 229 ) — quoquam etiam ratione juriš no viter impetrati molefiari. 3$. Regula Cancellariae, praeterita Re ? ,c ’ n mentione Concilii Bafileenfis, Deere- ce3 ' tum ita explicat: Item ftatuit, et or- dinavit idem D. N. quod, fiquis quae- cunque beneficia ecclefiafiica, qualiacun- que fint, absque jimoniaco ingrejju ex quovis titulo •> ^poflolica, vel ordina- ria collatione, aut eleEtione •> et ele- Elionis hujusmodi confirmatione , feu praefentatione, etinjlitutione illorunh ad quos beneficiorum hujusmodi col- latio, provifio, eleftio, et praefenta- tio, feu quaevis alia difpoftio perti- net, per triennium pacifice pofjederit (dummodo in beneficiis hujusmodi , j? difpofitioni Apoflolicae ex refervatione generali in corpore juriš refervata fu- erint, je non intruferint) jitperbenefi- ciis eisdem taliter pojfej/ls molefiari nequeat, necnon impetrationes quas- libet de beneficiis ipfis fic pojjefiis fa- člas, irritasi et inanes cenferi debe- re decrevit, antiquas lites Juper illis motaš penitus extinquendo. 36. Suffragatur tinnRegula, tumDe- cretum Poireflbri, qui per fe iplum tri¬ ennium continuum absqueinterruptione complevit. Nam tempus Autecefforis Succeflbri haud prodeft, quia in bene¬ ficiis ecclefiafticis, procul abhaeredita- — ( ) — rio jure cujusque titulus, qui haberi a Superiore debet, fpeftatur. 37. Oportetautem polfeflionemillam triennalem efle pacificam, utpote fine li¬ te, et controverfia, five in poflefforio, five in petitorio. Ait Concilium Bafile- enfe: Lis autem hoc cafu quoad futii- ras controverfias intelligatur, fi ad executionem citationis, jurisque fri in judicio ezhibitionem-, ac termine- rum onnium obfervationem proceffnm fuerit. Hinc tria requiruntur, ut bene- ficium hoc loco cenfeatur litigiofum; primo, quod emanaverit citatio execu- tata, et fecundo titulus agentis fuerit in judicio competenti parti adverfae exhi- bitus; denique tertio quod omnes čila- tiones ordinariae juriš, velftyli, quae dantnr ad litem conteftandam, fint ante triennium elapfae, vel per adverlariutn fteterit, quo minus fint elapfae. 3 8 •. Sed quid ? Siquis ante completuffl triennium litem caeperit contra unum > an poft triennalem pofleffionem poterit moleftari Pofleflbr et ab aliis ? Negant Interpretes Galli, quia refpečhialiorun 1 pacificus Pofleflbr apparet. Vetat enifl 1 Decretum Concilii, quemquam P 0 ^ triennium venire pofle, nifi alliget iffl- pedimentum, et proteftetur intra tri¬ ennium. Si autem pofleflio naturalitef interrupta fuerit, haec turbatio prodeH e omnibus cenferetur. — ( 231 ) — 39- Ouantum ad triennalem pacificam poilelFionemfpečlat,- requiritDecretum Bafileenfe, ut Poileffor fitnon violen- tus, led habens coloratum titulum, id eft, juxta regulara Cancellariae, utbene- ficium fine fimoniae ingrefiu ex quovis titulo, dpoftolica, vel ordinaria col- latione, et electionis hujusmodi con- firmatione, Jeu praefentatione, etin- fiitutione illorum, ad quos hujusmodi beneficiorum collatio, et provifio, ele- ctio ,et praejentatio, vel quaevis alia dijpofitio pertinet, per triennium paci- fice pojfederit' Unde in ordine ad efTe- člum hujus regulae, titulum colloratum habere cenfetur, qui nou ha bet titulum in eo genere difeoloratum, utpote vel per fimoniam, vel de beneficio refer- vato per refervationem in corpore ju¬ riš claulam. Oportet ergo vitiuna hujus tituli probare aučlorem; nam pro Poflef- ibre praefumitur. 40. Gluum in regula de triennali pol- fellione excipiatur refervatio claufa in Corpore Juriš, quae collationem ab Or- dinario obtentam impedit, ut haec vini tituli colorati obtinere nequeat; infe- runt Interpretes, quod, licet benefi- cium concellum, lit generatim, autfpe- ciatim in gratiam alterius collatoris, Mandatarii, aut indultarii refervatum , collatio ab Ordinario fafta in gratiam alterius Cit collorata, ita, utetinRega- — ( 2J2 ) — lia Provifus ab Ordinario poft triennium pacilicae poffeffionis contra Regaliftam fit fechrus; quia in beneficiis referva- tis Ordinarius habitu retinet jus confe- rendi, initio infpefto. 41. Effeftus ergo pacificae triennalis poffeffionis, fi titulo colorato fitfub- nixa, eo fnečlat, quod luper eodem beneficio illo moleftari a quoquam ne- queat. Inquit Decretum: N on poft poftea in petitorio, vel pofteflbrio a quoquam, etiam r at ione juriš novitif impetrati, moleftari. 42. Subdit tamen Concilium Bafile- enfe: Excepto hoftilitatis cafu, vel d- terius legitimi impedimenti, de proteftari juxta Concilium Fiennen^ intra triennium (nifi tale fubfit impe- dimentum, ut nec proteftari potuiffet; ptpote fi in carcere omni tempore fo; iffet) tenetur. Poterit ergo ille, q u > legitimo impedimento fuit perftriftus> etiam poft lapfum triennii agere, fi’ n ' fra triennium legitimam proteftationert expofuerit, quam Concilium Viennenfe praefcripfit. Clem. 3. de EleEt. 43* Triennalis pacifica poffeffio, titu¬ lo colorato fubnixa, ita firmat poffeffo- ris jus, ut, fi id beneficium alteri refi' gnaverit, nec refignatarius ob defečtum juriš fui praedecefforis, qui triennio pa- cificepoffedit, moleftari queat; fedbe- ( 233 ) ne difcuti poteft novus titulus, aut ha- bilitas furrogati. 44. Siquis moleftetur poft triennium, juxta praxin Galliae litteras Regias * quas de pacificis Poffefforibus vocant, impetrare licet, per quas praecipitur 5 ut non habeat illum pacificum poffelfo- rem moleftare, fi de narratis apparuit. Debet enim impetrans probare, et ob- tendere fuum titulum, fub quo ipfe pof- fedit. Nam adverfarium fuum non po¬ teft cogere ad edendum titulum, nifi ipfe prius fuum exhibuerit. 45. Hoc intelligendum eft de privato- rum inftantiis: nam Ordinariis reliquum eft, ex oflicio inguirere, non obftan- te quocunque curfu temporis, aut tolle- rantia Superiornim, in titulos Poffeflbrum triennalium. PraecipitConcilium Bafile- enfe: Ordinarii autem inquirant dili- genter, ne quis fine juflo tittilo bene- ficium pofiideat. guodfi talem quando- cunque repererint, dc,clarent,jus illls non competere: Et huic, fi fibi videa- tur (nifi fit intrufus vel violentus, vel alias indignus) vel alteri idonect provideant. 46. Enim vero jus triennalis poffeflb’- ris titulo colorato,praefumptionique ju¬ riš innixum, non poteft effe majoris auftoritatis, quam jus in vero, et legi- timo titulo fundatum. Ideogue ficutjus hoc non obftat, quin exnova caufa poffic — ( 234 ) ~ fuo vero titulo pri vari, et fuo jurees- cide^e; ita nec triennalis pacifica pof felfio, titulo colorato nixa, efficerepo- teft, gnili ex jufta caufa et titulo colo- rato, et jure ad beneficium, vel inbe- neficio deftitui poffit, ut exinde benefi- cium, guamvis per triennium pacifice cum titulo colorato poffeffum, fiat im- petrabile. *47- Inter haec quid in morali do- čtrina freguentius Clero commendan- dumeft, guatn vulgares illas inftantias concupilcendb et obtinendi beneficia elfe a fententiis Patrum alienas ? Inguit s.chryf. s. Chryfoftomus: Sacerdotis animw» dot^iTs. honoris illius defiderio unditjue vaca- c io. 3 re oportet. Ex fententia Ifidori Pelu; Muf°M Eiotae: Nec probatiffimos quidem vi' epift. 2i6." roshunc amorem in animo alere^ vi' s. Greg. nm „ ro viribus expellere oportet- Ex p a ft. lententia S. Gregorn, qw vacat, incaute non expetat (Paftoralis curai pondera ) et qui incaute haec expetiifa adeptum fe eje pertimeftat: appetitw n timor temperet. Quid praeclarius fen* s. Ang. tencia S. Auguftini: Locus fuperiot ’ Dei l' i 9j regi populus non poteft, W e. 13. ita teneatur, ac adminiftretur, ut de* eet, tamen iudecenter appetitur, qu’ a defiderium non vacat ambitionis, aUt avaritiae vitio. ‘ ( 23? ) T I T V L V S X. De Refignatione, et Permutatiene Be- neficiorum, CAPVT I. T)i divtrfis Specisbus Rejignutionum, i. Juxta Decretum Concilii Carthagi- co etiam fub priori data expeditae 9 pro tem- P°re nullius fint roboris, et momenti. 26. praeftito formali conler.lb abdi- ^tur j us a refignance, ut inde ab hoc momento tempus computeturj de quo in Regula de infirmis refignantibuš ube- rior mentio recurret. 27. Procuratorium, feu mandatum femel legitime, et fine reflričlione tem¬ pom datum, folo lapfu temporis, et- iam plurium annorutn, de jure com- muni non expirat, aut et rOnovatuffl praefumitur, quia voluntas femper du- rare cenletur, doneč de revocatione appareat. In Gallia tamen refignatio, vi Procuratorii anno elapfo fačfa, non va¬ let, ut lege Regia cautum eft. 28. Mandatom morte mandantis ft Integra folvitur: idque etiam precedit; licetProcuratormdhem refignantis ignc- raverit: modo tamen ante exhibicaiii fupplicationem refignans vere, et atb niortuus fuerit. Si tamen vivente re* lignante, fupplicatio refignationis fuerit per Procuratorem exhibita, et illo vivo fignata, poterit Procurator vi ejusdetn mandati polt mortem refignantis pra £ ' Rare confenfum in Camera, vel Cafl' cellaria pro expeditione litterarum, ul Regulae Cancellariae fatisfiat, quia ipi, e eonlenfus, in Camera, vel Cancellar^ praefiandus, non tam exigitur ad pet' fečlionem refignationis, quam ad e x ' peditionem litterarum, quae ad proba' tionem tantum requiruntur, unde con' ienfus datus ad diem fignatae fuppli ca ' tionis retrotrahi meretur. ( 24f ) 29. Juxta Interpretes id et precedit, etiamfi probaretur, quod conftituens ante fuam mortem mutalFet voluntatem. I Nam, fi illa voluntas revocata non fuit intimata, poteft Procurator eo mortuo praeftare confenfum formalem. Nam non fufficit, revocationem effe faftam, nifi fueric intimata. Clem. un. de Re- nunt. 30. Sufficit autem hanc intimationem eife faftam vel ipfl Procuratori, vel ipli Superiori, in cujus manibus refignatio facienda erat. Hinc 11 intimatio fafta fuerit Camerae, vel Cancellariae, fa- fta et Papae cenfetur, quia, quae Hunt in Camera, vel Cancellaria, in Confiftorio Papae fieri dicuntur. 31. Caeterum indubitatum eft, re- fignantemquovis tempere usque ad coiv fumationem aftus pofle libere manda- tum revocare, etiani pol! porrečlionem iiipplicationis, ejusque fignaturam, ea- tenus nempe, ut Procurator vi illius niandati non podit pottmodum praeftare formalem confenfum in Camera, vel Cancellaria. 32. Siquis Procuratorium dederit te- figoandi beneficium ad manus Papae, n< >n poterit illud, revocato mandato, r etignare coram Ordinario, nifi prius nčium revocationis in Curia Romana in- finuaverit. Arg. c. 2. de Poftul. Prae- Can.4. De Re Cijtiat. jRe S , Canc, 24, — ( 246 ) — 33. Senfiminvaluit, guod cuique be- neficium maxime fimplex, tefignarein- tegrum fit, qui non prohibetur: quaC vero beneficia ecclefiaftica patrimonii jure cenferi poflent. 34. Sic juxta Interpretes prometni ad Parochialem Ecclefiam polfet reiigna- re in favorem illud beneficium ultima die anni dati, ut fe promoveri faceret ad Ordines faeros; tametfi jam certo conftet, altera die fe ipfo jure effe illo betieficio privandum, quia intra annun haud amplius promoveri ad Sacerdotiu® poteft. Hodie auteni hujusmodi refign* tio non admitteretur, quia ftylus obti- Diiit, utdebeat esprimi tempus, quo- nam refignansParochiam poffedit. Quip- pe, fi tempus eft breve, ceffio rejici' tur: fi autem hoc expreffo, Papa W mittit refignatiouem, nulli dubiumefl» valete. 3v. Regula Cancellariae vetat, Ele* ’ ftos ad quascunquePraeIaturas, autDi' gnitates, quamdiu reipfa promoti funt, beneficia priora refignare. non, inquit, quaecunque collationth provifiones, et difpofitiones pr o pore faciendae de praemlffis, et busvis aliis beneficiis ecclejiafticis fa' cularibus et regularibus, qwie promovendos, vel affumendos adquaS' cunque Praelaturas inter illarum ra- cationis, et hujusmodi promotionis > ( 247 ) — vel affumptionis tempora fimpliciter, vel ex caufa permutationis ubicunaue refignari, vel dimitti contigerit ■> cwn bide fecutis pro tempore fint caffae , et irritae, nulliusque roboris vel mo¬ menti. Hodie tamen haec regula paffim exolevit. 36. Accufatus et de crimine, quod privationem beneficii meretur, refigna- repoteft, quamdiu per fententiam ju- dicis beneticio privatus non eft, etli probationes elfent receptae, et foret jam in caufa conclufum. Quinimo, etfi fententia privationis lata fit, fi ab ea appellatum fuerit, pendente appellatio- ”e, reuuntiationi tum fimplici, tum Permutationis caufa , etin favorem lo- cus fuperell, nifi jjapa beneficjum illud alteri pro cafu privationis fequuturae contulerit. Solet enim beneficium ali- cujus de crimine accufati nonnunquam impetrari, cutn claufula: Ut, fi accuja- beneficio privandus judicetur, il- hdcedatimpetranti. Quum tamen haec riaufula quatndam novellam refervatio- nem redolere videatur, ea per Concorr data Galliae, et Germaniae fublata cen- fetur. 37. In ftylo Curiae praecipitur, ut, fl . reiignans beneficium fit in facro Gr¬ dine,' in fupplica exprimatur claufula : a Hunde commode vivere valens. Orta haec claufula ex Conftiturioue Pii V. — ( 248 ) — tjuae vetat, ullum facro Grdini manei- patum, nifi religiotiem ingrediatur, re- fignare beneficium, vel officium, fi a- liunde ei non fit, quo in vita commode pofiit fiiftentari. Refert. Lib. PIL Dt- cret Lib. i. Tit. XIP c. 3. Quiata- men ei conftitutioni nec in Gallia, nec alibi locus eft, exulat a noftrapraxi et illa claufula. 38. Jure Decretalium minorennis,fi pubesfit, in caufis beneficialibus, aliis- que fpiritnalibus pro majorenni habetur: Ergo libere tum fimpliciter, tum inft- vorem, ant perm utationis caufa refigna* Te poteft, ut nulli refcilfioni, vel refti- turioni locus fit, nili malis artibus, ant fraudibus extorta refignatio fuerit. c. 3- de ^iidic. in 6. « 39. In Gallia inde ab anno 1554. ve- tatur omnibus Praeceptoribus, Paeda- gogis, aliisipie perfonis habentibus cu- ram, admiuiftrationem, aut regimen puerorum, et fcholarium extorquere> aut acceptare ab ipfis ullas refignationes in eorum favorem direrte, vel indire- čte, fub poena nullitatis hujusmodi re- iignationum, quia malis artibus obten- tae praefumuntur. Dernfi 5 ' Supereft et de anno 169 s- decre- Refiffu. tum Senatus Parifienfis, quo declaratur, Clericum aegrotum non potuifle fuujn beneficium refignare filio Medici, qtR’ durante morbo, eum curabat. Inqui c — ( 249 ) — Mr. de Hericourt: dinji L’on a etendu aux benefices la difpofition des ordon- l. eČ- e nances, et des coutumes, qui deda- def. p i, rent nulles les donations, foit entre 54s ' vifs, foit a caufe de mort faites en faveur des adminiflrateur a au nombre des quelles les arretjont compris les Medicins. 41, In Romana Curia ampliori argu- Reg. mento reftringuntur refignationes in- Canceli - tirmorum. Hodie regula his verbis ex- primitur: Quod fi guis in injirmitate conftitutus rejignaverit aliquod bene- ficium, jive jimpli citer, five ex csmfa permutationis, vel alias dimiferit, jeu ipjius beneficii Unionis di[jolutio- ni confenferit, etiam vigore fupplica- tionis, dum ejjet /anus, fignatae, et poftea infra viginti dies t exclufive a die per ipfum Rejignantem praefiandi eonjenfus computandos, de ipfa injir¬ mitate deceferit, et ipfum benejicium quavis auEtoritate conferatur per re- fignatitmem jic faEtam, collatio hujus- modi jit niilla, ipfumque benejicium nihitominus per obitum cenfeatur va- care, 42. Speftat haec regula refignatio- «es infirmorum corpore, qui infra vi¬ ginti dies ex eadem infirmitate deceffe- ’int. Hos dies oportet effe naturales , et completos, qui coniputantur a die Praeftandi ecufenlMs, tametfi fopplica- *- ( 2fO ) — tlo, dum effetfanus, fignata jam fuif- fet, requirunturque viginti dies, nou computato die praeftiti confenfus, nec die mortis. lude firefignans infra'viginti dies decefierit, beneficium vacat per obitum, ac fi nulla refignatio interve- niffet. 43. Germani Proteftantes in Capitulo Magdeburgenfi idem tempus canonicum in refignationibus obfervant, quamquain viginti diebus alterum addiderunt. Hinc dubium non eft, hanc regulam non mi¬ nus in Germania, quam in Gallia effe ex receptu ufu, ut et Sede Romana vacante ejus valor fuperlit, quamvis mortuo Papa Regulae Cancellariae ex- tingui fpleant, c-ap. 6. 44. Olim difceptatum fuit, an Regu- Reguh" la haec concerneret refignationes five limpiices, fiveex caufa permutationis fačtas coram Ordiiiario; at poftquain Paulus III. addidit huic regu.iae ifta ver- ba: quavis aučioritate, quae fubfe- quentes quoque Pontifices retinuerunt, communi pene calculo recepturo fuit, regulam etiam in renuntiatione fafta coram Ordinario extra Curiam Roma- p’X lin ’ nam locum ftabere, idque certuro eli® !. n' in caufa permutationis oftendit Flami- 5- 5’ nius Parifius. Non tamen obtipere vid e - tur haep regala in refignatione fačta coramOrdinario, nifi intervenirat titulus fraudis, aut ulligenerareturprae«’ judicium. — ( ) — 4$. (n Curia Romana inde ab aeve Leonis X. invaluerunt derogationes hu- jqs regulae, guando refignans eft ab- fens a Curia. Sicin Italia folet concedi derogatioj fi locus refignationis diftet a Curia, et beneficia, quae funt refi- gnata, non fint refervata. 46. In Gallia claufula derogatoria ve- hit ex ftylo Curiae fpečlatur, ut, fi de¬ rogatio fuerit petita, et denegetur, Kefignatarius appellare poffit a negatio- 11 e fignaturae, aut Bullae, tanguam ab abufu. 47. In Curia Romana derogatio bu- jus regulae admitti non folet, dum agi- tur de beneficiis refervatis, aut refignar tis in locis Romae vicinis indubie, ut vigore hujus regulae libera beneficiorum illorum provifio falva confervetur Pon- tifici. An non pro juribns Ordinariorum conlervandis derogatio hujus regulae ad- mittenda cenfeatur, 48. Regala de infirmis refignantibus Cap. 7, peperit et illam Regulam de publican- dis relignationibus, ut inde obviaretur illorum artibus, qui, ppriculum mor- tis praevenientes, a fanis refignationes in favorem impetrarunr, uteas, doneč refignans viveret, occultas tenerent, Polt obitum vi refignationis fuccefluri. 49. Hac occafione funocentius VIII, regulam promulgavit, quod quaecun- Cane. 36. eccle/iaftica beneficia-, five in Ko- »lana Curia, five exčrn eam refi^a -.ta. ■— ( 2$ 2 ) nifide illisfactae rejignationes, (Jiin Romana Curia infra fex tnenfes: Ji es¬ tra diStam Curiam, faclaefunt, in¬ fra menfem) ex tune a die dataefup- plicationis ■> non a die praeftiti confen- fus, ubi dičta beneficia confjiunt, for¬ mati ter, vel virtualiter publicatae, et bona fide pojfejfio illorum ab tis, quos id contingit, p etita fu er it: fi rejignan- ter ifta pofimodum in eorumdem ref gnatorum poffeffione decejferint, non per rejignationem, fed per obitumh-u- jurmodi vacare cenjeantur: collatio- nes quoque, et guaevis aliae difpofi- tiones de illis, tanquam per refigna- tionem vacantibus ■> fadtae, etindef- čuta nullius fint roboris, vel momenti. 50. Haec regula non fupereft hodie in regulis Cancellariae, quia inde ab anno i $83- Gregor. XIII. novam forma® publicationis praefcripfit, quae refertuf £• Ril. Decret. lib. L Tit. XIf / . c. 2. dl Refignat. $ 1. Alibi tamen, utpote in Gallia, Hi- fpania, Belgio, praeterita Conftitutione GregoriiXIIl. veteris regulae tenori ex recepto ufu,veluti ex lege regni,locus eft- Triaergoconjunčtim ad effečlum hujus regulae req uiruntur; utpo te, ut non fit fa- čla pnblicatio inlocobenelicii infra prae- icriptum tempus; tum, utnonfitpetita poffeffio aftualis, et realis: denique’ ut refignans deceflerit poft praefcriptuni tempus in polfedione refignati beneficij- — ( 2V3 ) — Guippe, fi vel unum horum delit, to- cus regulae haud eft, ut beneficiura pet relignationem, non per obitum vacare cenieatur. S 2. In Gallia de anno 1646* declara- vit Rex in favorem Graduatorum, et Patronorum ecclefiafticdrum, ut nulla habeatur ratio provifionum in vim reli- gnationis, ant permutationis fačiarum, quae Graduaris, ant Patronis poffent praejudicare, nifi mandata adrelignan- dum, ant permutandum fint admilla ante decelfum reCgnantium, vel per- mutantinm, et infuper ante deceilum diftum infinuata in graviariatu inlinua- tionum. $3. In reliquis vi dičlae regulae coZ- lationes quoque, et aliae quaevis di- fpofitiones de illis, tanquam per refi- gnationetn vacantibus fadtae et inde Jecuta nullius fint roboris, vel mo¬ menti, adeo, ut, fi vi hujusmodi re- fignationis poft mortem relignantis ca- pta fuerit poflellio, non podit manute- neri in pollellione, in qua relignans an¬ te publicatam relignationem mortuus fuerat, quia annullatur et titulus, et alia inde fequuta. U- In Gallia tam conftans eft ufus regu- lae,utnecderogatio regulae,necproroga- tiotemporis, nilidelegitimoimpedimen- to Refignatarius publice, itpote coram JudicibusRegiisproteftatus-fuerit, vel in ( 2^4 ) pofleftbrio, vel in petitorio adrmttatur. Quia haec regala, ut lex regni fpečtatur, qua ec Judices ecclefiaftici tenentur: nam in Gallia Judices ecclefiaftici juriš* dičtionem fuam fub protečtione Regis exercere dicuntur. 55. Refignatio perfečla haud cenfetur, nifi a Superit re admifta fuerit, tametfi refignatio in fcripturam redafta, aut et a Notario, aiiisgue teftibus fignaca fuif- fet. Eousque enim, doneč Superiorfup- plicationi annuat, potius propofiti.o re* fignatonis cenfetur, ut libero arbitrio mandatum revocare refignans poiiic, a refignatione deftiturus. 56. Si refignatio fiat corstn Pontifi- ce, poenitenciae locus eft nontantum, fi iupplicatio fuerit Papae praefentata, fed etiam per ipfum admifta, fignata- gue^rr jfaf, aut ec per parvam datum datata, etparvus confenfus praeftitus, guamdiu confenfus folemnis praeftitus, non fuerit in Camera, vel Cancellaria. Eousque enim liberum eft refignanti, poenitentiam, et revocationem in Cu- ria, vel Cancellaria intim are per regU’ Reg. lam Cancellariae de confenfu in Reji' canc. 44. gnationibus. 56. Eft et poft admiffam aSuperio- re refignationem regreftiii locus ex diverfis čaufis; utpote ex caufa recu- peratae valetndinis, fi quis caufa mot¬ riš refignaflet, aut ex caufa reftitutionis? figuismetu, dolo, aut aliis malis arti- ~~ ( 2$y ) — bus ad refignandum indučlus fuiffet. h 4. de his, quaevi, metusve cauf. $7. Frequentior ex defečhi conditio- nis regreffui locus eft iu resignationibus iu favorem; et permutationis caula. Quippe jus plenum remanet penes re- signantem usque ad impletam cnd itio- iiem, utante acceptatam Resignatorii» et captam pofieffionem resignans in pol* fellionera remanere cenleatur. S 8. Hinc permutans non teueturpol- feflionem dimittere, antequam com- permutans beneficium acceptet. Permu* tatio enim non cenfetur perfečla, nisi alter alterius beneficium sit afieeutus, ita, ut uno permutantium praeniorien- te, ex neutra parte cenfeatur fačba resi- gnatio, etiamsi ab una parte sit faiba Permutati beneficij collatio, nisi ex cir- cumiiantiis appareat, quod alter coni- permutantium non curaverit de benefi- eio compermutato obtinendo; utpote s ’ permutatio beneficii notabilis fiat cum beneficio tenuiiiimo, quia illa permuta¬ tio ea mente inita tune intelligitur, ut uotabile illud beneficium in compermu- tantem transferatur. 60. Si permutatum beneficium evin- eatur, refolvitur permutatio, ut alter fuum beneficium redire pollit ex ve- teri jure, quin novacollatione opus sit. I? Gallia paflim impetrantur litteraeRe- ut in antiguum beneficium refti- — I 256 ) — tuatur. Nam perm utationesj non im- pieca conditione permutationisj relbl- vuntur, ut in prius beneficium sine no¬ va provisione redire liceat; opus ra¬ men eft aučloritate Judicis 5 si alter ib lius beneficii polleilionemfneritadeptust Superfunt nonnulli et alii cafus, ex quibus regrefiiis in dimiiium benefi¬ ciram conceditur; eoquod resignatio ex quadam caufa fafta cenfetur, ita, utea non impleta, in resignatum beneficium reftitui mereatur: veluti siquis obtinu- erit lecundum beneficium incompatibi- le, ut propterea primum resignaverit. Nam fecundo evičto, aequum eft) ad primum regreffum dari: oportet tamen malas artes, et clandeftinas fraudcs ah« effe. Trid.fefr. 6s. Concilium Tridentinum fequio* 25-c. 7. res i[| as caufas acceliiiS) et regrelfus) qui haereditariae lucceffionis imagiiiein referre videbantur, damnavit. Saepe enim resignantes expreffe šibi, velfuis refervabant regreffum in beneficia resi- gnata, praemoriente Resignatorio: iae- pius etiam, durante vita Resignatarii > proventus beneficiorum resignatoriini šibi ftipulabantur, ut fere res beneficia- ria in feudale negotium abiilie videre- tur. ^63. In morali dočlrina quid fequi£>' res artes, vel affečlus accefliis, velre' greli us — ( 2S7 ) ~ greffus Resignantium magis refellere pollet, quam ratioiiesj et exempla ve- terum deprecarionum, et relučlatio- num, quibus ŠS. Patres a fe anioliri ni- tebantur beneficia, et officia eccletiafti- ca. Inquit S. Gregorius: Timent, ne ^ Gre s> laborum fuorum fruEtus percipiant. ‘ Timent, ne, quod divina jujlitia la- tens in eis vv.lnus ajpiciat, exteriori- hs eos muneribus cumulans, ab in¬ timo repellat- En veterum lacrymarum fontem: dltae, ait, quietis meae gau- dia perdidi, et intus corruens, ajcen- dere exterius videor. — Ex eis me ^e video, de quibns fcriptum eft: De- jecijlieos, dum allevarentut- Gnid S. s. Au- Auguftini gemitu humilius? Vis tnihi, 2I ' intjuit, faEta efi merito peccatorum ai. 148. meorum, nam quid aliud exifiimem , ntfcio ut fecundus locus gubernacu- iorum mihi traderetur, quiremum te- »ere noiv noveram : vires meas non f^overam, et alicujus momenti ar bi- trabar. K 7. P. UL ( 2-58 y Cone. Chalc, Aft. 12. T I T V L V S XI. De Penjionibus Ecclefiafiicis. CAPVT i. De vetiri ufu. Penjiofttim I. Inter recentiores corruptelas etab- ufus penfionum invaluit. Lnguit fub Pao¬ lo III. delečlus Conventus Praelatoruni: alius abufus, cum beneficia confinn- tur, Jeu ceduntur aliis, irrepfit conflituendis Juper eorum fruclibid penjionibus; immo quandoque cedens beneficium omnes JibifruSlus referat Qua. in re illud eft animadvertendunh nulla alia de caufa, nulloque alio re conftitui penfiones poj]'e, nifi quasdam eleemofynas ■> quae in pio* ufns et indigentibus concedi debent- 2. En večera exempla! GuuminCon- cilio Chalcedonenfl Bafilianus, et Ste- phanus de Sede Ephefina contenderenb placuit utrumque .nbdicare, ita tanien; ut ex reditibus memffratae Ecclefi ae ’ nutrimenti gratia, et confolationis ? annis fingulis jblidos aureos ductfr tos accipiant. Apparet vel hinc caiila vetus ailignandae penfionis, fcilicet, ut pax confervetur, et ut refignans habeflt’ unde vivat. Apparet et moderam en penfionum, cum Ephefino Epifcopo t°' — ( ‘ tins Afiae Metropolitae folidos dunta- xac ducentos legamus affignatos. 3- Aiia vetera penfionum exempla fpeftabant Epifcopos, Clericosque fe- nečiute , vel morbo confeclos, vel ho- ftium incurfiohe deječtos; vel alia ca- lamitate prellbs. Scripfit S. Gregorius s-- Gre S. ad Epifcopos Ulirici, ut Epifcopos ledi- ep’43. bus iuis ab hoftibus expullbs benigne reci- perent: Non quidem, ut pet commu- nionem Epifcopalis throni dignitas dividafrur, fed ut ab Ecclefa juxta pofibititateni , per viam penfionum fuf- ficientia debeant alimenta percipere. 4. Inde a faeculo XII. defuper corru- Fleur. » ptelae glifcere caeperant. Saepe Epilco- pi cum titulatis praebendam per refer- p, 2 . ' vationem penfionis partiebantur. Saepe e. 26. in conferendo benefieiapartemfručluum refervabant; faepe beneficia fub annuo cenili elocabant, ut ipli cantundem, auc etiam plus meterest, quam beneficia- rius, qui, vix fpiritum ducens, tuni officium cultus divini, tum reparatio- nes Ecclefiae neglexit. Hinc novo jure penfiones re.ftriftae funt, ut Beneficiario congrua fuftentatio fuperfit. c. 30. de Fleur. Praeb. L eK ' V. Schisma Avenionenfe turbavit o- ttnia. Nonnulli Praefules, quibus tot taneficiorum cumulus ruborem excuflit, Percem eorum refignarunt, fed tanta • u 2 - ( 260 )< — penfione oneratam, ut titulatus inftai conduftoris elfec. Fuere penfiones ei allignatae hominibus, qui nec fervie- baut, nec unqusfm fervierant,’ necfer- vkmi erant; et 11011 raro laicis. In Con- ciiio Tridencino infiailtiae fačlae luim ut penfiones noveilae aboierentur, ant ad veterem formam reducerentur. Tum 'i zid. feff. tamen a Concilio aiiud jmpetrari non 24. c. 13. potuit Decretum, quam, ut impofic- rum omnes Cathedrules Ecclefiae, qw- rum reditus jurnam Ducutorum milih et Parochiales ■> qwe fumam Ducatu- rum centum jecundum verum annuutn valorem non execdunt > ab omnibus peu/ionibus, aut rejervationibus čtuum abjblverentur. in vit. 6. Reliquicin reliquis S. Synodusau* Caroi. (ft or itati Epifcopdrum, ut uheriore &1- C35? 'ce penfiones novellas refecent.. Refert Scriptor de S. Carolo: Igitur nequt penfionis vel minimum cuiquam Ecclt' fiae onus impojuit unquam, et, fiq^ s forte per auStoritatem fiiperiorem ob' tinere vellet, contra totis viribus p t: ' gnavit. Cum ex Praepofiturae facul- tatibus ex fuis quidam, quo pluriinii !:l utebatur, annuam penfionem fibi ft rt impetrajjet, ea Carolus, ut aufeft' tur, flatini effecit. Neque alius pofl eti unquam conari aliquid Jimile efi al1 ' jus. 1 ( <26 r ) Abfittamen, ut inde S. Carolus nullum lociinr juftae penfioni concefiif- let. Sacerdoti tantiem penfionem con- cefiam fcio. Is eum Ecclefiae diu uti- km fane operam pro doktrina, vir- tuteguefua navaffet, demum multi tabo¬ riš Parochidm habens, infirmaque va- ktudine confectus, cum eam relinque- re cogeretur, neque allunde haberet vitaefumptum, moderatam penfionem ex Ecclefia fua, quae er at ex locuple- tioribus, a Čaralo accepit. 8- In religuis S. Carohis fruftusfuos Ca ^®’ unicuique Ecclefiae, Presbyterisque fingulis integros relinqui cufavit ve- htmenter, et effeclt. Eo namque pri- miim Ecclefiam capefcente, vel magna parte, vel toti alienis hominibus trant rejervati: ex qtio fiebat, uti qui effient. aliquo numero Presbifteri, Jacerdotia recufarent, quorum facul- tatibus pro dignitate vitae cultum mi- nbne poflent confervare. Oui vero ac- tipiebant, pravi pretil homines, ne- ‘ine auŠloritate fatis muneri fuo fa- ^re valebant, ut praeter Sacerdotis, Mt tempora funt, ex ea re contemptum, neque facra Juppellex pro decore pa- ra ri, neque refici, vel omari Eccle- ^e, neque Jarta tefilahaberi poffent. 9. Inter corruptelas recentiorum pen- fi°num referre oportet, quod muki vi- derentur beneficia, fine intentiOne eis •*- ( 262 ) — deferviendi, captare, ut cum penfione permutareut; hinc et alii ea occafione palani illudebant Canonibus, qui plura- litatem beneficiorum vetant. Nonnun; quam Penfionarii funt fimiles illis, qui beneficia fub medico ftipendio elocant. Plerumqne per penfiones fit, ut unus ftipendia plurium fibi vindicet. Faciunt et Penfiones, ut non habeatur de meri- tis promovendorum jufta difculfio: oc- cluditur enim fere femper pauperibus adicus ad beneficia, quia nulli gratis ai beneficia fiipereftacccifus. Quis religij artes a vitio*fimoniae excufare vellet? Concluditur ergo merito, poftulari pt>' tuiite juftufime integram abolitioneffl penfionum, quia ufus in tantum abiifurn degenecaite videtur, ut vix alias renie- dium fperari poilit. cap. s. jo, En caufas, ex quibus hodie pe» - fodkm* fiones concedi folent! Harumtresfe- penfion. cenfentur 5 fcilicet pacis caufa, quando beneficium eft litigiofum; altera eft cau¬ fa refignationis, et tertia permutatio- nis, ne refignantes, vel permutantes nimium difpendium patiantur. ii» Aft an hae caufae ornni exce- ptione majores funt, ut excufandis vid- geribus penfionibus fuffragari queant? ' Quantum ad caufam compofitionis re- teripfit Alexander III. de beneficio ec- elefiaftico in litigium dedufto, 7«^ tranfi^i fuper re facra, tt — ( 263 ) ~ utpote beneficio, non potefi, Etenim fes facrae, ut pojfideantur, aliquo diito, vel retento, feu protnijjo in vim annuae penfionis, fpeciem credimus haberefimoniae. Ref. c. 7. de Transact. 12. Guum ergo fnnocentius III. alibi tolleraret ex aabitrio judicum impofi- tam penfionem pro compofitione liti- giofi beneficij, ea Decretali haud ex- cufantur vulgares penliones, quaepacis caufa mutua litigantium pačtione iiieun- turj edl eas judex confirmaverit. Ait ra £ n ' ad Fagnanus: Oportet, uthujusmodicom- d’ e praet>. pofitiones, (qualis occurrit in hac De- eretali) fuper beneficiis, udhoc, ut valeant, et excufentur a fimoniu, ca- piant principium ab aučtoritate Su- perioris, et non a paStione partium > ut probat hatc littera ibi: non qui- Dem ex pactione partium, sedexjus- sione judicum. Ouamobrem qui prius faciunt inter Je compo/itionem, et poflea adeunt jndicet, ut interponant auctoritatem, non excuj'antur fecun- diim bonatn conjcientiani) quominus bicidant in vitium Jimoniae. En dičtae Oecretaiis reftričlionem. c. 2 1. de Prae- bend. et Dignit. .13. Guantum ad caufam refignatio- tos, et permutationis palfim invaluit, l )uod refignantes in favorem tertii, vel Pennutantes ad fupplendam tenuioris benelicii aegualitatem lihi ananas pen- fiones reddendas, aut redimendas faepe faepius relervent. Quid alienius efti veteribus, et recentioribus Cauonibiid Olim Sjmodus Chalcedonenfis ftatuit: • Siquis translatus efi ab alia in alian Ecclefiam, prioris Ecclefiae, vel Mat" tijriornm-, quaefub earfunt, autPto- chodochiorum» aut Xenodochiorwn rebus in nullo, per refervationem pen- fionis communicet, quia dimiffo oificio illiusEcclefiae, quae refignata, velper- mutata eft, et titulus percipiendi, e f participandi quodammodo fruftus expi' rat, ut penfio fine titulo exigi videre- tur. 14. Novo jure declarat Urbanus IH- honeftati effe eontrarium, et procul dubio fimoniacam continere pravitatem, quod quidam Praebendae fuae cedant, et juri renuntient, ut majorem Prae- Bendam obtineant, vel ex hoc certani pecuniaelumam, vigore penfionis, con- fequantur. Sic enim gratis non reddunt, quod gratis acceperunt. c. f. deliti Perm. iS- Quid inde falubrius, quamutPen* fionarii, fi quidem tuti elle velim, nie- minerint, bona ecclefiaflica non fuper- e!le, nifi ad alimoniam miniftrorum Ec- cletlae, et fubfidium egenorum. -Ai c Concilium Aquisgranenfe Anno 8i 6 -.: Fideles namgue, fidei arc(ore, et Chrt- fii amore juccenfi, ob animarum fuH' ~ ( 26) ) — rum remedium, et caelefiis Patriae de- fiderium, fuis propriis facultatibus fanctam locupletem fecerunt Ecclefiamt ut hi s et milites Chrifii alerentur, et Ecclefiae exornarentur, pauperes re~ crearentur, et captivi pro temporum opportunitate redim&rentur. 16. Et vero ea eft conditio piorum redituum, ut necaftuales miniftri, mul- to minus Penfionarii exiis viverepofiiiit, fi aliunde habeant •> unde vitam tranfi- gere poffint. Jima S. Auguftinum: Si s. auj. pauperum compauperes fumus, etno- lira funti etillorum: fi autem priv a- tim-, quaenobisfufficient 9 pofidemus, non funt illa nofira, fed pauperum. Et quia peufiones via difpenfatio- nis a fuis titulis avelluntur, opus deni- <)ne jiifta caufa eft difpenfationis. Sic in* ter recentiores Interpretes pronuntiat fiuilielmusBenedičti: Caufa imponendi Renedid. penfionem femper injufla cenfetur, fi non pertineat ad utilitatem Ecclefiae? <^ui penfio imponitur — fine ergo cau- fa legitima, utilitatem Ecclefiae pen- fionariae concernente■> non valet etiam u Papa impofita penfio. i8. Quid? Quodetfaepecaufa,quam- v ’s ex parte Superioris legitima videa- tur, tamen ex parte fupplicantis infuf- ficiens efle poflit, utpote, fi penfio ob r edimendatn vexam extorta fueric. Me- £ 366 j — minit harum vex«rum [nnocentius III. c. 31. de Refcr. 19. Novo jure penfiones veluti quae- dam divifiones, diminutionesque bene- - ficiorum fpečlari caeperant-, gnia enim proventus fingulis titulis inhaerent, vi* debantur ipfa beneficia. quodammodo di- vidi, aut diminui penfionibusfubtračli* Tit. un. ut Eccl. Benefic. fine diminut. tonf. 20. Superfunt in Decreto Gratiani ve- teres aučioritates, qnae vetant, divi- fiones Ecclefiarum, id eft, Epifcopa* tuum fieri, nifi ex jufta caufa eas cum- probaflet auftoritas Synodorum. c. 6, 12. 39 et 41. TIL q. 1.. 21. Novo jure id jus et in religuis beneliciis obtinuit. In Concilio Turo- nenfi ftatuit Alexander III.: Majorb bus Ecclefiae beneficiis in fina integri- tate manentibus, indecorum nimis vi- detur, ut mino rum Clericorum Pral' 'bendae patiantur fečtionem. Ref. c. 8- de Praeb. 22. Inde Innocentius III. refcripfit« Decreto Concilii Turonenfis efle alie- num, quod aliguando ad unam Prae- bendam propter importunitatem peten- tium duo Clerici, divifis proventibus, eligerentur. c. 20. ibi. 23. GUiippe, invalefcente novadifci- plina beneficiorum, jus proventuum ve¬ luti individuum cum titulo in illis Ec* ( 267 ) clefiis, quaenumeratum habentClerutn, cenfetur, ut dividi non poffit. c.zs-d.t. 24. Haud ergodubium eft, eas divi- fiones, et diminutioneš effe a Canoni- bus alienas. In Concilio Lateranenfi til. prohibuit Alexander [[[.: neab Abbati- bus, Epifcopisj aliisque Praelatis novi cenfus imponantur Eccleflis, aut vete- res augeantur, aut partem redituum fu- is ufibus appropiare praefumant. c. 7. de Cenfib. 25. Haec omnia Decreta fuceeflive ad penfiones per juftam interpretatio- nem prorogare placuit, quia per eas quafi quidam novi cenfus Ecelefiis im- pofiti, aut veteres aučti, aut parsquae dam redituum in alienum commodum fubtrafta videbantur. 26. Succeffit inde, quod penfionum iinpofitio auftoritati Papae refervare- tur, quia difpenfatione Cauonum opus eft. Refert Choppinus, jam pridem Se- choppiiu natum regium decreviife, nullam bene~ poi^’1.4, ficiariae penfionis rationem haberi, nec Tit. 2, paEtitiae conftitutionis ejusdem, nifi n,17 ‘ Romanus Pontifex confignatif ipfam tabulis fanxiffet, ac fiabiliiffet. Syno- Synod. dus quoque Remenfis anno 1583. decla- r at omnes p-enfiones> et paftiones fu- Per beneficiis, in quibusnon intervenit Sediš Apoftolicae approbatio, illieitas, fimoniacas. — ( 26S ) - 27- Praevaluit jam diu praejudiciuin refervationis, ut locorum Ordinariis no n aliae relinquantur penfionum affi- gnationes, quam quas Vicariis praebe- reoportet, ut vicibus fungantur Prae- bendatorum, aut Curatorum 9 qui five ob deliftum, five ob imperitiam, five ob ingruentem raorbum, vel obirre- gularitatem, vel dementiam fufpenfi funt ab exercitio ecclefiaftico» Trid< feff. 2i. c. 6. 28. Si alicubi major fupereft Epifco- pis auftoritas, ea neftringitur ad penfio' nes perfonales, et temporaies, quae vitam Beneficiati haud excedunt. Papa® enim elle ajiint, dare penfiones realesi et perpetuas, ut et in fuccefforem be* neficii prorogentur. 29. Porro tališ Succellbr ad folutio, nem ejusmodi penlionis ideo tantum te- netur, quia ipfos proventus? quibuJ penfio impofita eft 9 percipit, non au* tem vi alicujus confenfus perfonalis* unde etfacilitis vel annullationem, ve ^ redaftionem penlionis poftulare potell* 30. In Gallia tamen penfiones real# in beneficiis curatis aegrius admittu 0 ' tur. Hinc faepe judicatumeft, fucceffo¬ rem per obitum in benelicium curatinp non teneri ad folutionem penfionis; legitime iropofita fuerit; fi ipfe Provi- fus nullum huic impofitioni confenfun 1 praebuerit. — ( 2č>9 ) — 3i« Praevaleuteindifcretiore ufupetv 6 - sionum ecclesiafticarum beneficia curata ?® w -IX C- • 11 ti v ab illa perfonah, realique fervitute di- pene, fpenfare placuit, in quantuni fumam bnerar. ducaturum centom fecundum veram po ‘ annuum valorem non excedunt. Hinc ftylus curiae inolevit, ut in signatura pensibnis luper beneficiis Parochialimis iubjiciatur claufula: dummodo ex fru- ctibus dictae Ecchfiae centum ducati liberi pro illius Rectorei pr o tempore exifiente, ad juftam fuftentationem, an- nuatim remaneant. Per hanc claufulam apparet, provisionem elle conditiona- tam, in tantum ut jpfe Pensionarius , vel resignansprobare debeat, qnod, de- dučta pensione 5 maneant centum duca¬ ti ufualis monetae? in valure Begioniš, ac Provinciae, in’qua situm eft benefi- cium, ex certjs friičtibus, praeter do¬ mom Parochialem, ad juftam fufteuta- tionemRečtoris liberij et integri. 32. Haec fumma a Concilio Triden- dno definita eft, ut congraae portioni Reftoris coijfuleretur. InGalliaaeftima- tur haec portjo competens Parochorum, et Vicariorum ad trecentas libras galli- c as. Hinc in ačlis Cleri Gallicani refer- Aa. ci.e- tur edičlum Ludoyici XIV. quo declara- p"*' - tur, pensiones fuper beneficiis curatis i 3 . a«, »on efte admittendas, nisi sine imminu- l6 - tione, aut reftričlione fummae trecen- tarum librarum, quae annuatim Titula- —- ( 270 ) *“ riuin fuftentationi libera, et abomnio- nere immunis deputabitur, utpote ex certis fruftibus, non comprehenfis cafii- alibus-t et adventitis Ecclefiae oblationi- bus, quae Parochis cedent perinde, et manualesdifiributionesCanonicis. H' c exemplo oportet ergoet alibi, fecundum moreš cujuscunque regionis, juftae-fu* ftentationi Rečlorum iiberaliter provi* dere, ne alias defečhi competentis fu- ftentationis cura aniroarum negligaturj aliague incommoda fubopiantur. 33. Saepe beneficiis cmariš et Prste* bendae theologales, praeceptoiialesgue aequiparantur, quia his nonnunquatn in* cumbit, non tantum inftručlioni Cleri- corum, aut puerorum vaeare, fed et praedicationi verbi Dei operam navar^ Sicin Gallia, Hifpaniatjue obtinet, quo/ nullae penfiones admittantur in Canopi* catibus, qui exveteri,inlfitutoMagiihb'! et Doftoribus conferri debent. 34. Dicuntur nonnullae Ecclefiae et eo jure, vel privilegio gaudere, guod nulla earum beneficia perfonibus onerari gueant. Et quid aequius ? Alienum enim eft ab omni ratione, quod fručtus cedam laepe oberiore proventuillis, qui iiullum fervitium praeftant, ac ipfis, qui pondus diei, et aeftus in beneficio ferunt. 35. In Gallia, et Hifpania fatis vulga* re eft, quod a penfionibusexcufentur be¬ neficia Patronatus regii, nifi ipliusinet Kegis conlenfus acceilerit. Atque hm- — ( 275 } exemplo et reiiqua beneficia patroita- tus laici, etii mixti, a penfionibus libe- raiitur, nifiPatronus confenfum praebue- rit. Si jus Patronatus laici per turnum a Patronatu ecclefiaftico diviluni sppareat* penfio, quae in turno ecclefiaftico iropo- fita fuerat, expirat tnorte refignatarii, fi vacautiain turnum laicum iucidat. 36. Veteri jure penfiones- quae fub- Osp.7. inde Epifcopis, Paftoribus, aliisque Cie- ricis indigentibus ex bonis Ecclefiae, cui ačtualiter non deferviebant", miferatio- nis caufa aftignabantur, fimplicem fruga- lis vitae alimoniam fpeftabant, utnihil fere minuere viderentur proventus Mi- niftrorum, qui Ecclefiae fervitio vaca- bant.* ScripfitS. Gregorius Etherio Epi- icopd ? quod fiverum Jit, eum ita capi C p. C* 1 ' tis pafjionem ineurrifie, ut, quod meri¬ te alieniita agere Jalei, gemitus, et fletus audire fit — alter in locum ejus ordinetur, fic tamen, ut, quousque e- mdem in hocfaeculo vita tenuerit, fum- ptus ei debiti ad frugalem fuftentationem vitae de eadem Ecclefia minifirentur. 37. Recentior corruptela invaluit, 'juod propter acceptionem perfonarum aliquando vel omnes, vel praecipui fru- ttus beneficii refignanti, vel Penlionario relervarentur. Quid turpius, inquit au- ftorum quidam, penfionarium, necla- ^orantem, nec feminantem manducare; ^^neficiarum egenum, nudum, etpau- — ( 27 2 > “* perm mentttcnre? En vetus guerelae argutnentum? c. 23. §.3. D. 93. 38. Supereil: et hodie in fl:yloCuriae, quod in beneliciis fimplicibus nonnun- guam penfiones vel ad omnes fru&us, vel dimidietatem porrigerentur. In ulil tamen Galliae, alibigue hae penfiones ro ftringuntur ad tertiam partem preventiv um, ut competentiae Beneficiaticoniul- tum fit. Sic anno 1 f 7.1. praecepit Rex, Ut ob publieum Eccleliae bonum, cun- čtae, guae etiam praGcelferunt de bene- ficiariis penfionibus conventiones, vel conftitutiones ad tertiam fručtuum por* tionem reducantur. Atgue hodie haec penfionum portio pptius per guantita- tem pecuniae, quam per guotaig fru- čhium definiri folet, ut tollerecuj; ecca- fio dilcordiarum, guae communione, et divilione fruoiuum orirj poifent. 39. Ablblvuntur et ab hac guantitate penfionum per pecuniam npmeracam praeftanda diftributiones guotidianaa, aliaegue fortuitae oblationes eccleiiafti* cae, quia npn funt de corpore beneficiv ant in fručtibus Praebendae non compU’ tantur, licet ex c'oiifuetudine»Eecleliae? in cujus praebenda penfio erat creata? diftributiones non darentur ad manu®’ negue guotidie j fed singulis raensibu 3 tantum, et earum loco daretur singul ,s Canonicis certa guantitas numeratae p£’ cuniae. 40. In — ( 273 ) — 4Q. In ftylo Curiae aliquando ex gra¬ da etiam fuper diftributionibus pensio conceditur, led tum additur claufula: diftributionibus quotidianis, et nonni- ft praefentibus, et divinis officiis inter- eftentibus dari, et p er eos lucrari fo- litis, et confuetis. 41. Reliquum eft, quod in Gallia, et alibi pensio neque ad tertiam partem provencuum admittatur, nisi, detrafta pensione, maneat congrua portio pro Titulari. 'Prima enim lex eft, ut, qui 1. Cor. altari dejerviunt, de altari etiam par- c ’ 9, ticipent. 42. In ftylo Curiae fuperfunt diverfae clauftilae, quibus pensiones concedi ib- lent. Sic in resignatione pensio refer- cap. g. vatur eaclaufula: ne exfuare/ignatio- peciauf. ne nimium difpendium patiatur, de ali- *“ ’ cujus fubventionis auxilio provideri, dc. Patet inde caufatn finalem pensio- imm elfe alimentationem Pensionarii. Absit enim, ut Pontifex eam allignare velit aliis, qui alimonia non indigent. Finis ergo eft providendi egenis de ali- nientis. 43. Poft claufulam exprimentem Suantitatem fručtuum beneficii pensione gfavaudi lequi Iblet: etiamsi fuper illis (fručlibus) aliae pensiones 9 quas, illa- r nmque fummas etc. placeat habere pro ex preffis, et quae exprimi poflint in lit- te ris, aliis forfati aflignatae exiftant. ^an-Efpen gr.Kccl. P. HI. S — ( 274 ) — Hac claufula opus , quia fecunda pensio, nisi prima exprimatur, nulla de jurefo- ret. Si tameu haec pensio, ima cum pri¬ one, tertiam par tem fručhnim excede- ret, haud facile, etiam cum hacclaufu¬ la in Gallia, velBelgio, vel alibi admit- teretur. 44. Vulgaris etiam claufula eft: pensio sit liber a ab omni decima, quaf- ta, media, et quavis alia fructuufn parte, nec noti jubsidio etiam charita- tivo, et quovis alio ordinario, etex- traordinario onere,quomddolibet nun- cupato etc. et quavis alia etiam urgen- ti, urgentiffima,et neceffario exprimen- da caufa, etiam ad fupplicationem Itn- peratorum, Regum, Reginarum, DU’ cum, et aliorum Principum injlantiain, canonicevel de faSto, nune, et pr o tem- poreimpositis, et quomodolibet impo- nendis; etiamsi in impositionibus hu- jusmodi caveatur expreJJ'e, quod Pen- sionarii qUicunquepro rata Pensionutn fuarum , quantumvis exemptarump praetniffis contribuere tenentur. Qu^ clarius exprimere poflet, folam caulaju alimentationis in pensionibus fpečtan - Si tameu tanta ellet onerum impositio, ut, si haec a foloTitulari ferri deberent, proventus beneficii nimium diminue- rentur, indubie, non obllante hac claii' Ijila, Pensionarius ad partem onerum lerendam merito vocaretur; vel falteni — ( 27$ ) — ob haec onera, diminutio, vel mod e ra¬ do quaedam pensionis, ut minus duran- tibus his oneribus, peti poflet; praefer- titn, si pensio sit realis folvenda ab eo, qui pensioni non confensit, neque bene- ficium fub conditione folvendae pensio- • nisaccepit, ipfaque onera sint extraor- dinaria. 4$. Additur in litteris pensionis, ut folvatur mediatim in Nativitate £feju Chrifti, et Nativitate ^foannis Bapti- fiae. Haecclaufula apponi folet, quando termini folutionis non fuerunt in iuppli- catione, expreili. In reliquis enim libe- rum eft, resignanti et resignatario pro libitu plures, vel alios terminos folutio- uis definire. 46. Inde fequitur: quod Ule, vel qui- c unque alius Succeffbr, qui in diSiisfe- ftivitatibus, vel jaltem intra 30. dies Hlarum singulas immediate fequentes pensionem praediStam per erim tune dehitam non perfalverit, cmn effeStu ^psis diebuseisdem fententium excom- ^unicationis incurrat etc. Benigna tamen interpretatione haec cenfura non incurritur, doneč declaratoria sit data Per indicem , et Pensionarius ea utatur, Nttimando illam adverfario, vel Parocho, ’ l ’t ponendo cedulones, quinimo in Gal- lla -> et alibi cenfura mere ftyli, cenfetur cffe. s 2 47« Reg Canc, de Refign e penfion. 47. His fubditur: si vero per fexmen- fes, diSios 30. dies immediate fequen- tes,fententiam ipfam animo, quod ab- sit, Juftinuerit indurato, ex tune efflu- xis mensibus eisdem dieto beneficiopit- petuo privatus exifi.it, illudque vacan cenfeatur eoipfo, tibique (Pensionario) liceat ad idem beneficium liberum hubi- re regrejfum, et liceat tl bi vi gore tm prioris tituli etiam poffeffionem pfo- pria auStoritate apprehendere, acftib lud minime refignajfes. Opus tanien et hic eft declaratoria fententia Judicis. 1» Gallia haecclaufula, guantum fpečht li¬ berum regreffum, i^ulla cenfetur. Ne ta- men deturlocus perfidiae, Relignataric* per fententiam Judicis condemnaturah adfolvendum,autad cedendum, fi juflae folutioni penfionum deeft. 48« Apponituretclauiiila: quodpei'‘ fio amiulari, reduci, aut minui no* 1 poffit. Si tamen adeo lint diminuti pr°' ventus, ut, dedufta penfione, alend° Titulari non fufficiant, redučtio petb non obftante indulto, poteft, maxin ie ab eo, qui impofitiom penfionisnon coli' lenfit. Sic et in Curia Romana reduftio foletdari, praefertim fucceilbri. 49. Juxta regulam Cancellariae litterae affignationis etiam motu propf’° cujusvis penfionis annuae fuper aiic u ' jus Renefieii fruftibus expediri polfuut’ niii de conlenlu illius, qui diftam p eI1 ' — ( 277 ) —■ fionem perfolvere tune debebit. Hinc et hodierno ftylo fubjicitur claufula, pen¬ fionem folvendam per N. cujus ad hoc accedit affenfus, et Succejjbres juos. Exigitur ergo confenfus, qui penfionem perfolvere tvnc, utpote tempore im- pofitionis, debebit: nam Succefforum confenfus non requiritur. $o. Juxta modernimi ftylum Curiae Romanae plerumque huic regulae dero- gatur, quoties beneficium confertur ab- fenti cum refervatione penfionis, prae- fertim, fi refignans lit pacificus benefi- cii poffeffor. Hoc cafu expeditur figna- tura penfionis cum hac claufula: Et cum derogatione regulae depraeflandocon- fenfu in penfionibus, attento, quod rejignatio /it in favorem, et Orator, qui vere, realiter, et pacifice poj/idet, aliter refignare non intendit. $i. Ajunt vix non omnes Interpre- tes, Papam proprio motu pofle fine confenfu refignatarii alicui beneficio penfionem imponere. (n 'Gallia tamen hujusmodiimpofitio penfionis, aut de- rogatio aegrius admitteretur. $2. Subinde apponitur claufula, quod penfio debeatur, licet nullumjus ce- denti competat', idque ad tollendas li~ tes. In Gallia tamen penfio abufiva cen- fetur, fi Papa, etiam de confenfu par- tis eam adeommodura ejus, qui nul- —• ( 278 ) — liim habet, aut praetendit jus in bene ficio, concederet. 53. Dataria Apoftolica obfervat, ut quotiesrefignatur beneficium, guodper fonalem refidentiam exigit•> non admit tatur refignatio cum refervatione pen- fionis, nifi in fupplicatione exprirnatm ternpus, per quod Orator illud polFedit: fi enim boe breve eft, rejicitur fuppli- catio , aut in calce ipfius refpondetun Refignet absque ptnjione. Id ipfum p- člicatur et in perm uta tionibus fimiliu® beneficiorum cum aliis nullam reliefen- tiam requirentibus. 54. Moderno ftylq requiritur in K' fignatione, praelertim cum penfioDt) beneficij Parochialis, aut alterius reli' dentiam requirentis ad minus tri urn a,? horum polFellio; quamvis ante reguire' tentur feptem, aut fex anni. In Gallia anno i67f. vetat Titularibus in beneficio curato, aut w Ecclefia Cathedrali, vel Collegiata re- lignare refervata penfione, nifi aftuab' ter quindecim annorum expleto tefflpO' re infervierint, aut ratione morbi,.v e ‘ infirmitatis notae, et per Ordinarij agnitae, quae ad vitae refiduum in] 18 ' biles illos reddit, ut funčbiones Jn sS continuent, aut beneficiis fuis ferviaflt’ excufentur. 56. Nonnunquam fuccreverant fra”' des, quod eo colore incompatibilir aS — ( 279 ) — beneficiorum tegeretur, quia, dum u- trumgue fimul retiaeri neguit quoad ti¬ tulam, placuit, uno retento, parteni proventuum laltem per penfionis refer- vationem ex dimiflb beneficio decer- pere. In Gallia injnngitur iis, gui plu- res poffident Canonicatus, ut urnim o- ptent, nec alios pollint penfionibus gra¬ vure. In ftylo Curiae pro guocnngue beneficio, leucurato, feu fimplici, cu- jus collatio fpeftat ad Papam, etOra- tor lit praelens: fi veiit litteras expe- diri in forma gratiofa, coram examina- toribus, etJNotario praeftandum eftju- ramentum, quod ipfe Orator tale be- neficium non aileguatur animo illud re- fignandi. V7. Cenfentur recentiores penfiones jure, et exemplo cujusdam beneficii, tinft/' <|uia ex caula permutationis, vel reli- translat. gnationis loco beneficii refervari Ibleut. Uuemadmodum ergo beneficium ultra Penfion. Vitam non porrigitur, ita et penfio morte penfionarii expirat. S 8. Sic et inftar beneficii .penfio.al- teri conftitui non poteft, nifi Clerico. Hinc et exemplo beneficii extinguitur penfio per contračbum matrimonium, aut perprofelFioiiem religiofam, nifi da- ta, ant refervata lit penfio cum potefta- te transferendi. . S 9. Inde a Leonis X. tempere magis ^notuerunt Papales facultates transfe- — ( 280 ) — rendi penfionem in aliam perfonam; quodtribus niodis fieri folet; utpoceau: obtenta claufula, cum Pontifex penfio¬ nem refervat, fimulque facultatem con- čedit, eam in aliam perfonam transferi- bendi: aut vigore novellae fupplicatio- niSj fi fciiicet poftea partes Papaefup- plicant, ut penfioj quam CaiusTitb tol vit, extinguatur, et Sejo refervetur aut denique jure privilegiorum nonnul- lis concelforum. Talia privilegia ajun: nonnullis Ordinibus elfe concefia. 1» ftylo Curiae rariffimus hodie eit ufus eartim translationum, quia hae facul- tates ferre nulli conceduntur, nifi Car- dinalibus, aut aliis viris de Sede Ap> itolica peculiariter meritis, ut pollint fuos familiares in articulo mortis rernu- nerare: et nec tune folet concedi ■> ut totam transferre poffint, fed vel ter- tiam, vel dimidiam tantum partem- Alibi ergo earum facultatum aut nuli 115 eft ufus, aut et rariffimus. 60. In Gallia non poteft penilo refer- vari ex caufa permutationis, nifi in ^ e ' neficio permutato. Secus eft: de ftyl° Curiae Romanae. Nam fi beneficij permutatum fit incapax penfionis, vel totam ferre non poffit, faepe penf 10 relervatur fuper fručlibus alterius b e ' nefieii, quod obtinet Refignatarius, vel laltem una pars fuper beneficio relig 113 ' — ( 281 ) — to, et altera fuper alio benelicio? et aliguaildo fuper benelicio tertii. 6r. Corruptis faeculis invaluit etre- fervatio penfionis, quae dicitur de con¬ fenfu: feu ex caufa lucrativa, quaeita vocatur, quia penfio ex confenfu Titu- laris refervatur Apoftolica auftoritate confaiiquineo, affini, vel amico ere. fuper fru&ibus beneficij. Dataria Apo¬ ftolica plerumque has refervationescen- fet effe irandulentas, quia conftat, eas fupplicationes, in favorem confanqui- neorum Titularis, five aliorum quo- rtimcunque porrečlas, fere femper re- jici. In Galija , et aliis Provinciis nul- lus eft earum refervationum ufus, quan- doquidem pro regula invaluit, penfio- nem nec ner Papam de confenfu Titu¬ laris conftitui pofle ad commodum ejus, qui nullum jus habet, vel praetendit in benelicio. 62. Extinguitur et penfio li bera, et abfcluta Penfionarii remiffione, quia cuigue liberum eft, fuo favori renun- tiare. Poteft haec remiifio fieri et pro- Pria au&oritate, licet penfio per Papam eflet refervata, aut eflet refervata pro ali- mentis ad commodiorem fuftentationem. 63. Frequentiffima hodie eft penfio¬ nis redemptio per anticipatas gnorurn- dam annorum folutiones. Haec remiffio fierj confuevit aučloritate Papae. Infup- Plicatione exponit Orator, quod fibi I — ( 282 J — certa penfio auftoritate Apoftolica fli¬ per fi učtibiis beneHcii N- refervata fu- erit, ac tum fubjungit: qmd ex certis caufis animum juum moventibus, caf- fitioni, extinftioni f et annullntionU dičtae penfionis annuM 9 illiusquere- fervationi hujtismodiin S V. manibus fponte et Ubere, nonnullis tamen an- ticipatis, fen anticipandis fohitioni- bus, et nou alias, nec alio modo con- fentire proponat, et nune etiam con- fentiat. Supplicat igitur etc. Annos anticipatarum folutionum non expii- munt, quia eorutn numerus, ficut et pretium de conlenfu partium dependet. Nec tamen in chyrographo , ant Pro- curatorio ulla fit conventionis de pre* tio mentio, quia fimnniara proderet. 64. Anticipatae Iblutiones ita confti- tui folent, ut jultum pretium, feu Ca- pitale annuae penfiouis reddatur, eutn pene modum, quo fimilis quantj- tatis annui reditus vitalitii redempt’ 0 fieret: atque ex hoc pačlo fit, ut ipi e Penfionarius, mediante hac redempd 0 ' ; ne per quatuor, quinque, fexautle' > prem annos, atque ex benelicio reli' gnato notabilem pecuniae fumrnamcot' fequatur, quam fi de una determina ta ' lumma conventum fuiilet. Quantum p®' J riculum fimoniae > nifi fimoniam no« in f re, fed in verbis fitam elfe dicamus. ( 283 ) 6$. In fignatura fuper extinčlione, ant caftatione pensionis folet apponi haec claufala: quod Jbla praejentis fuppli- cationis fignatura fufficiat, et ubique fidem faciat in judicio, et extra, re¬ gala contraria nonobfiante. Ratio hu- jas ftyli eft, quia extinftio pensiondm favorabilis cenfetur. Pensiones enim o- diofae fant. Et inde dolendum eft, quod tam frequenter concedantur, In Cano- nibus enim, et Patribus recentiorum pensionum, et redemptionum nullum veftigium relucet, quia vix ab avaritia, ant alio vicio excufari queunt. * 66. In morali doftiiua quid falu- brius, quamex fententiis Patrum Clero paupertatis ftudium paucis commenda- te. Ex fententia S. Cypriani, Pauperes s. Cypr. alePti, fuperbi neglefti. Nec fafius , ,ie Hec altus circa Chrifii difcipulatum chrift. aliquem obtinet locum. Chrifius pau- per difcipulos divites afpernatur.. Flier. 2. ad 50t. Ambr. tforiatur, quod non habeat argentum, 7- n eque aurum: vobis pudor efi, minus : n a dhuc habere, quam cupitis; efi er go cap. IO . rt pauperies gloriofa, quia efi et bea- k"'- ta — tamen non tani koc gloriatur Pe- tr us, quod argentum, et aurum non ^beat, quarn quod fer vet mandatum S, Hieronymus: fuge. a S. Ambrosiutn: Alt S, Hieronymus: Llertcum ex mope s. J divitem faStum, qilafi quandam pefiem ®p- Peirus s. e| — ( 284 ) — Domini, qui praecepit: nolite pofjidt re aurti/m etc, Quid brevius verbis S Auguftini: Pauperes, inquit, effe dt a-i Frafr. bemus, quia minifiri Dei fumtis. Aud Tertuii. Tertullianum: Nec major ad pecuniai cgntemptumexhortatio Jubjacet, qiM quod ipfe Dominus in nullis divitiu invenitur. Semper pauperes jajlificat R°"n ex- divitespraedamnat. Ecce, inquitPo» hort, ad tificaie: Si Deo conteiiti efiis, falubri i'onf ter ad Clericatum acceffifiis, quiavito veflra concordat cum nomine, et vito apparet in opere. TIT VLVS. XII. De Unionibus Beneficiorum. CAPVT i. Ds variis Speciebus Unionum. 1» Corruptis faeculis ad augendos pro* ventus Miniftrorum invaluerunt unio- nes beneficiorum temporales, et pef- fonales, quae ad vitam cujnsdam Perfo- nae reftringebantur. Harum hodie ufu s rnd.feff. exolevit, quia eas Concilium Tridenci- ‘ c s ’ num abrogavit. 2. Superfunt uniones beneficiorum perpetuae et reales, quae indeadpe r ' petuam rei memoriam fačlae dieuntirt’ — ( 285 ) — quia fpeftant utilitatemEcelesiae, quae nunguam mori cenfetur. Sic in dubio uniones beneficiorum in favorem Ec- clesiae fačtae praefumuntur. 3. Haec unio tribus potiliimum modis fit. Primus per viam fupprellionis expe- ditur, nimirum, si duae vicinae Eccle.- siae, quae bello, ant calamitate diru- taeliuit, liipprimuntur, ut ex utraque novum beneficium erigatur, et unum conftituatur. Dum hoc modo Ecclesiae .uniuntur, privilegia, jura, et bona ba¬ ta uni competunt, et alteri, etquando funt phira, honeftiora, et favorabilio- ra, in unitate iervantur, feu potius ad novum beneficium transferuntur. Quid- ni hanc unionem translationis dicere poHemus? Hoc exemplo faepe et in Cathedralibus, aut Collegiatis Eccle- siis una, alterave Praebenda fupprimi- tur, ut ex earum proventibus nova di- gnitas inftituatur. 4. Fit et unio per acceffionem, ut- pote, si duo beneficia via fubječtionis tonneftuntur, ut unum beneficium prin- cipale conftituatur, et alterum ejus sit acceflbrium, vel inferius. Sic itaque l itrumque beneficium tam quod onera, .Suam quoad bona, et proventus mauet ’n fua integrirate, fed acceflbrium titu- lum beneiicii amittit, quia principali ^bječhim eft. In fupplica oportet prin- ^Pale exprimere, alias, fi exprimere- — ( 286 ) — tur tantum aceeHbrium, nulla foretim- petratio, quia illud nunquam vacat, cum fit alteri per fubječtionem unitum. Hinc in impetratione principalis nec o- pus eft acceiforium exprimere. V. Tertius modus fpečfat unionem ad- miniftrationis, vel polleffionis, utpote, ii unio Ecclefiarum per aeq ualitatem fiat, ut ambaeaequeprincipaliterinfuoftatuiiite« gro maneant, prouc erantante unionem; nihilque nec quoad unam, nec quoad alteram immutetur; remaneantqueduo vera diftinčla beneficia, nifi, quod polt unionem ab uno, eodernque Bečlore adminiftrentur, et pollideantur. Unde in impetratione opus erit, utrumgue exprimere, utriusque onera ferre, quia et utriusque jura unus, idemgueRečlor percipit. Hinc, fi haec duo beneficia diverfis Epifcopis ante unionem erant fubječta, poft unionem neuter perdit jus finim. 6. Ut vero fciatur, quo genere unio- nis fibi cohaereant illa beneficia, opof- tet imprimislitteras unionis perfcrutari, quarum tenoreconditiones unionis, et°- nera uniti beneficij explicare folent. Hii' c invaluit communisilla claufula in uniop e Parochialium Ecclefiarum, quae ali- quando frequentius, hodie rarius Mo- nafteriis, et Capitulis obtingunt. ^- e ' jervata tamen de fruftibus, reditibuh proventibus, juribus, obventionibM —* ( 287 ) ~ hujusmodi pro Picario perpetuo , in ea confiituendo, congrua portione, ex qua idem Picarius commode Jufien- tari valeat, jura Epifcopalia J'olvere-> it alia fibiincumbentia onera fuppor- tare. 7. Cum autem per unionem femper fiat aliqua , quaii ipforum beneficiorum alteratio, ideo ea propria auftoritate fieri neguit, led opus eft Superioris mi¬ tu, et juffu. In Decreto Gratiani relu- cent Epiftoiae S. Gregorij, ex quibus apparet, S. Pontificem iua auftoritate pluresEpifcopatus univille. c. 48. «£49. xrz. q. 1. 8. His exemplis novo jure invaluit mos, quod uniones Epifcopatuum, alia- i'timque majorum Eccleliarum referva- rentur per omnes regionesCatholici or- fiis aučioritati Sediš Apoftolicae; atque boe jure utimur. c. 8. de ExceJJ'. Praelat. 9. Reliquit tamen et novo jure Pon- dfex'Epifcopis Diaecefanis unire bene- ficiainferiora fuarumDiaecefium, quam- vis eorum collatio ad alios fpečtet, aut , e a in exemptis Ecclefiis lita fint, aut 'Uis annexa; fi modo ipfa beneficia non fint exempta. ibi. 10. In reliquis, quia haec unio infe- porum beneficiorum refertur ad ordinem Jnrisdičtionis Epifcopalis, inferunt In- te rpreces, poile Capitulum, Sede va- c ante, auftoritatem unioni praeftare , Cap. 2. be cauf. Union. — ( 288 ) — dummodo per eam juri Epifcopali nihil detrahatur. n. (Juodfi Epifcopus, aut vacante SedeCapitulum unionem petitamfacere recufaret, pollet a recufatione, fi in- juila videatur, ad Metropolitan!, ve- luti fuperiorem, appellari, ut ipfe de Unione flatueret. 12. Inferiores Praelati, guamvis ex- empti, aut et Collatores aučioritate uniendi fua beneficia deftituuntur, nifi aut praefcriptione, aut Privilegio tan- tam aiičtoritatem vel per juftoin titu¬ lam , vel per tempus immemoriale na- čti fint. Sic Rex Galliae fua aučloritate proceditad unionem beneficiorum, quae | pleno jurepd ejus collationem fpeftaut. Jura enim epilcopalia inferiores prae- icribere haud vetantur. c. 15. de Pral- Jcript. 13. A Superiore uniones beneficio¬ rum admittendae non funt, nifi ex te' gitima, et rationabili caufa. Refcripfic Honorius UL, Epifcopum Praebendis Cathedralis Ecclefiae refte unire poti® Capellas, fi evidens neceffitas, vel uti- litas exigat. En legitimas caufas! c.)3- de Praeb. 14. Uuantum igitur ad legitimam cau- fam explorandam pertinet, fpečhnd 8 eft Ecclefiae evidens necelfitas, vel ut’' litas,- ne appareat, Superiorem p' 115 favilte — ( 289 ) ™ favifle perfonae, guam Ecclefiae. c. f. Ne Sed. vacant. 15. Clemens V. declaravit inde, quod fiEpiicopus, lili etiam Capituli acce- dente confeiifiij meiifae fuae, vel ipli Capitulo aliguam duxent Ecclefiam u- niendam, id irritinn effet, et inane, contraria quavis confuetudine non ob- ftante, guia privaciim illud commodum, ut vel augeantur alieni reditus, vel mi- nuantur penlionum j portionum, aut et litium expenfae, haud Ipeftat eviden¬ ten.! neceliitacem» vel utilitatem Ec- clefiae. Cletn.2. de Reb. Eccl. non alien. 16. PraecipitCdnciliumTridentiniun, Ti .. d ut uniones perpetuae, a quadraginta seff.7. annis čitra fačtae, examiuari ab Ordina- c - 6 - riis, tanquam a Sede Apojiolica dele- gatis poffint, et quae per fubreptionem, vel perobreptionem obtentae fuerint, irritiie declarentur. Illaevero, quae u dičto tempere citra concejjde, non- diim in toto-> vel iit parte fortitae funt effečtum, etquae deinceps ad cujusvis inftantiam fient, nifi eas ex legitimis, a ut rationabilibus cdufis-, coram loči Or dinar io, vocatis, quorum intereft, vcrificandis, factas fuijfe confiiterit, per Jubreptionem obtentae praefuman- tur. 17. Quum vero diverfa fint beneficia; Tud. feir, Synodus aeqni, bonigue habuit, ut ad 2 3- et minorum Ec- clefiarunt, aut fimplicium beneficiorum, vel per conccffionem dejervituarum, ct alias propter idoneortim facerda¬ tum raritatem, ter modum provisio- ^is, pr o vid er e. 21. Si ergo unionis jufta caufa appa- f et, diferetio lervanda eft, ut potius vicina, quam remotiora beneficia, ipfa- que in una, eademgue Ecclefia exiften- r ->a, quam in diverfis Eccleliis difperlaj T 2 Trid feff. 14- c. 9. felT. 25. e. 9- Tria. feff. c. 6. miiantur. VetatConcilium Tridentinum dilerte, beneficia uuius Diaecefis, et- tam ratione augendi cultum divinmn, ulit numerum beneficiatorum-, ant alta quacunque de caufa-, alterius Diaecelis beneticio, Monafterio, fen Collegiuj vel loco etiam pio perpetuo uniri. Hoc exemplo et vetica cenfetur uuio uuius beneficii de uno regno cum benelicio al¬ terius regni; dareturgue in Gallia ap- pellationi ab abufu locus, fi tališ unio inlcio Rege fieret. 22. Alibi večat Synodus Tridentina, et fieri accefliones per viam unionis de beneliciis liberisadEcclefias juriš Patri- natus: led quia falus populi prinia k* ell, multis iocis curatis juriš Patrona- tus, praefercim eccleliaftici 4 , compe- tenti dote deftitutis beneficia libera, ijuia apa media non fuppetunt, ad do- tem congruam funt unica. 23. Praecipit S-Synodus, non tan- tum, ut pofthac nulla admittantur unio- nes perpetuae, nifi ex legitimis, etra- tionabilibus caufis; led infuper, uta4°- annis citra fažtae, examinari ab Ordi- nariis, tanquam Sediš Apoftolicae de- legacisj poffint: et, quae per fubre- ptionem, vel obreptionem obtentae fuerint, irritae declarentur. In Galli ;1 fupereft exemplum, quod inde unk’ fmelegitima caufafafta, etiam poft tegri faeculi lapfum aliquando aučl« 1 ’' — ( 293 ) — tate Regii Senatus per appellationem ab ahulu refcilTa fueric, quia illegitima unio temper, et perpetuo gravare cen- ietur. 24. Ne uniones fine legitimis, aut a- Cap. lias rationabilibus caulis fieri contingat, D , e r ° ,em ’ praecipit Cancellanae Regula, ut jem- Reqi.ii. per in unionibiis concefifio fiat ad par- Re s vocatis, quorum intereft. Indein Francia, qnomodocunque fiant uniones vel per Papam, vel per 0rdinarios, re- guiruntut folemnia, quae in Regula praelcribuntur. 2$. In ftylo Cnriae Romanae, fi fiat Trid - feff - a Papa unio in forma gratiofa, non re- 7 ‘ c ' ‘ guiritur claufula: vocatis vocandis , 'juia derogatur Regulae de unionibus commitcendis ad partes, S. Synodus e- nim Tridentina Papae arbitrio uniones in forma gratiofa per illa verba; nifi aliter a Sede ^poftolica declaratum fnerit, reliquit. In Gallia tamen Tri- (ientinum Decretum quoadillam clau- lidam receptum non eft. Et in Belgio uniones beneficiorum in forma gratiofa fine caufae cognitione rejicereotur. 26. Itaque unio etiam aučloritate Pontilicis hodie fieri debet in his Pro- vinciis per formam commifforiam, ut a judicibus ecclefiafticis, quibus a Sede Apoftolica in partibus inquilitio, et.co- gnitio delegati poteft, «aufa examine- tur, relatioque ad Papam roraittatur. — ( 294 ) ~ 27- Juxta formam commiffionis de¬ belit audiri, quorum iatereft. Audien- dus ergo eft praeprimis Epifcopus, alii- que Collatores, quorum intereft, quod collationem ratione unionjs amittant. Audiendi funt et Patroni! immo, fi Pa¬ trom laici fuefint, eorum et confeufus requirendus eft, quia in perpetuis u- nionibus nec Papa laicorum juri Patro* Z? c. 5^" natus derogare in his tenis poteft. Con- ' ' cilia Belgica ad Tridentinum Decrbtuffl quo poteftas fit Epifcopis, ex jufta caula uniones faciendi beneficiorum, et Ec- clefiarum, expreffe monuerunt ■> opM ejje conjenfu Patronopum laicorum. 28. Guantum adconfenfurnRegisfpe- člat, id expeditum eft, hunc reguiri’ n unionibus beneficiorum Patroiiatus Re* gii. Ajunt, et Procuratorem Princip 15 Generalem vocandum, et audienduni e(fe, non foltim fi jus Patronatu« Principera pertineat, fed etiamfi ad «• lium, nempe ratione pubiicae utilitaM ad difcipiendum, an futuraunio publ’* co fit utilis, nec ne. Quippe Princep 5 omnium beneficiorum, quae in ter«' torio funt, Proteftor, et Tutor cem e ' tur. InGailia ab unione, praeteritoP^' curatore Regio fafta, velut ab abu« 1J provocari folet, foletque etiam P°. centum annos provocatio admitti, 'l' J13 unio temper ' gravure cenfetur. Si “ e beneficiis, quae ad Regaliam fpečicnt, — ( 29V ) ”~ agitur, unio, inconfulto Procuratore Regio, fieri neguit: ant, fi fačla lit, aperta Regalia Res confert, guafi nulla unio interveniflet. 29. In flelgio, et alibi, fi agatur de unione beneficiorum per Papam fafta, ea executioni mandati non poteft, nifi audiatur Procurator Regius, guiaPla- cetum Regium dari non confuevit, nifi Regio Procuratore, vel Officio fifcali audito. 30. In reliquis unionibus beneficio- rum, quae pleno jure ad provifionem , ant collationem ordinariorum Collato- rum pertinent, nec in Gallia interven¬ tna Procuratoris Regii neceffarius esifti- matur, nifi fpeciaie commodum Regis probetur, aut in liippreffione notabilium beneficiorum quidquam contra funda- tionem, quia Res Protečtor omnium fundationum cenletur, intervenilFe di- catur. Confultius eftergo, in hilce u- nionibiis, et luppreffionibus interven- tionem Officii fifcalis expetere. At fim- plicium beneficiorum uniones, praefer- tim ad dotationem tenuiorum Parochia- tum, paffim ab Epifcopis, inconfulto Fifcali, fieri, et tollerari folenc._ 31. Reftorem beneficii uniendi praes teriri poffe declaravit Clemens V. Unio e nitn fieri folet fine praejrdicio poilef- foris, qnia, quoad usgue vivit ipfe 9 —• ( 2$6 ) — quiefcit oranis unionis cffeftus, ut ejus pofleffioni, aut juri niiiil praejudicetur. Cletu. 2. de Reb. Eccl. non alim. 32. Invaluit tamen, quod Pofleflbt beneficij uniendi vocandus cemeatun quia, cum agitur de alienatione aut fuppreflione tituli, ejus, veluti niftratoris, eft, beneficij fui jura et uti* litatem defendere; fed revera unio ex legitlmis caufis fieri poteft, eoinvitc> modo ei referventur fruftus durante vita. Cluniacenfes inde Bullas obtiou- erunt, quibus unio beneficiorum, ab eorum Grdine dependent, prohibe« tur fieri absque confenfu Abbatis, e 1 Capituli ejusdem Ordinis. 33. Gluantum ad Parochianos, fi eorum Parochia unienda agitur, fpečht’ et ipli audiendi funt, quia ipforum in- tereft, bonutn, et proprium haberePa- ftorem. Si tamen jufta apparet unionis caufa, Parochianorum confenfus expeftatur. ceT de”' 34* PvaecipitRegula Cancellariae, n 1 Union. petentes beneficia aliis umri, teneantut exprimere verum valorem, fecundum communem aeftimationem, tam frcne* ficii uniendi, quam illius, cuiunirip 6 ' titur; alioquin unio non valeat. Quipp e ex hac exprellione innotefcere faepi |1S poteft, nam utilitas, aut neceditas ean’ unionem reguirat; utpote quae ex E c ' ( 297 ) clefiarum majore, vel minore peiiuria non raro jnetienda efL 3 V« Si omnibus rite examinatis, fm- gulisgue, guorum intereft, auditis, uti- lis, aut necefiaria unio Ecclefiarum ap- pareat, poteft Epifcopus. ad eam pro- cedere, etfi beneficia elTent generaliter, aut fpecialiter refervata, autquomodo- cunque afiečla. AdditS. Synodus: Quae unioties etiam non poffint revocari, nec quoquo modo mfringi, vigore cu- juscunqne provifionis, etiam ex caufa refgnationis, derogationis, aut fu- fpenjumi,, etiam a Romana Curia im- petratae, nifi illae umnem ačtionem E- pifcopi praevenerint, ut inde ex colla- tione vacantis beneficii, et expeditione Bullarum jus tertio jam guaefitum fuif- fet, aut nifi vifum foerit Sedi Apoftc- licaenon obftante hujusmodi Unione re- fignationem admittere, et ex certa fci- entia •> alteri fecundum plenitudinem poteftatis provldere. 36. Superfunt tamsn nonnulli modi, ^5^4. guibus et legitima unio refolvitur: nam Union. ' caufa refolutionibus favorabilis cenfetur, quia inde beneficia inprimaevum ftatum reftituuntur. Et fi conftat praecife de caufa, exqua unio fafta fuerat, ea cef- lante, et unio difiblvitur. Sic in Belgio suftoritate tum Pontificia, tum Regia re&e Proceffum eft ad dillblutionem Uirioiiis Monafteriorum faftae uuibusdam — ( 298 ) — Epifcopatibus; eoquod in eorum ere- čtione ex proventibus Monafteriorum Epifcopis competens dos effet affignata, atque ita auftis propriis proventibus E- pifcopatuum cellaret caufa Unionis. Hoe exemplo, fi diligenter ab Ordinariis re- viderentur veteres uniones praefertim Ecclefiarum Parochialium, quondam liberalius faftae, non dubium, quin de- prehendi poflet, caufatn veterem unio- nutn in m ul tis exfpiralTe, ut nulla unio¬ nis tolerandae caufa fuperfit. 37* Ouinimo etfi caufa Unionis adhuc aliquantum fuperelle videatur, poteft tamen ad diffolutionem precedi, fi.alia caufa fupervenerit, quae caufae unionis praevaleat. Nam ficuti Unio ex cauia utilitatis, ant neceffitatis Ecclefiarum fieri poteft; ita et ex eadem revocari« ^rg. L. 3$. f. de Reg.^ur. 38. Apparente legitima caufa, Ecclefias unire poflunt, poffuntet dif- folvere unionem. Guinimo Epifcopus uniones fuarum Ecclefiarum, non do a fe, ant fuis Praedecelforibus, aPapa, aut Legato faftas caufa fubli' ftente diflblvere poteft, quiaPapau- niendo beoeficia non cenfetur potefla- tem Ordinarii reftrinxiire. 39- Si umen unio fačta eftRegia aU' čloritate, Regeque cutn caufae cogi’’; tione approbante, refolutio hujusmodi unionis fine conlenfu Regis in Galiji — ( 299 ) vel alibi non faeile admitteretur, nee diSiculterab hujusmodi difiblutione ap- pellatio velut ex abufu reciperetur. 40. Et quia unio reg uirit caufae co- gnitionem, vocatis 9 e t audi tis 9 quo- rurn intereft; hitic et in refolutione n- nionis eadem folemnitas adhibenda eft; utpote in Bulla revocationis exprimen- da eft claufula: vocatis his, qui fu- erant evocandi. Tametfi minus exatta caufae cognitio facilius in dilFolutione 9 quam in unione toleraretur, quia jura proniora funt ad folvenduin» quam li’ gatidum. 41. Dilloluta unione reftituitur bcne- ficium in priftinum datum, ita ■> ut re- deat ad collationem, vel ptovilionem illiusj qni ante unionem fuerat Colla- tor, ant Patronus. Nec enim confen- tiendo juftae unioni cenfetur abfoluta juri collationisj aut Patronatus renun- tiaffe. 42. Quemadmodum tamen unio fieti folet fine praejudicio Poirefforis; ita et dilfolutio. Gluin et gefta terapore ITnio- nis rata inanent: ideoque fiquae aliena- tio, fervatis juftis folemnitatibus 9 du- rante unione contigerit, eahaudrevo- catur per dilfolutionem Unionis. 43. Ut abhinc beneficium unitum » feparatim ab illo beneficio 9 eni fuit u- tiitum, polt decefliim PoflefToris impe- trar 1 queat 9 non fufficit ant caufam u- S. Bern. L. s- de Confid. c. i. S. Cypr. de Oper. C h ti It. prol. — ( 300 ) - nionis ceffare, aut adefle caufam liiffi- cientem diflbhitionis; fed requiritur, ut aiiftoritate Superioris ipfa dilTqlutio, fervatis lervandis, fafta fuerit. 44. At fi praetendatur Unio invalide fačia, defečta obfervatae folemnitatis, tune in praxi folet impetrari beneficium unituin; et poftea inftitui poflefforium: et fi opponatur, effe unitutn, replica- tur, non valere Unionem; et ab illa Unione appellatur tanquam ab abufu. 4$. Expunčtis per Concilium Tiiden- tinum Unionibus ad vitam, ab abufu excul'ari non poffent diflolutiones legi' timarum Unionum ad vitam. Ut fi Ca- nonicus, cujus Praebendae annexa eft Ecclelia Parochialis, confentiret diifo' lutioni illius Ecelefiae ad vitam Titih ea conditione, ut Titio decedente rut' fus unio revivifceret. Corruptis faecti- lis tam degeneres artes plerumque fng' geffit ambitio, ut fibi imperium in b £ ' neficia ecclefiaftica, proprii commo^ 1 ftudio pararet. lnquit S. Bernardus; non quaefiibus ejus tota legutn, Ca- nonwnque disciplina infudat. ^46. Inde in morali dočbrina qu’“ tam exploratum eft, quam Clero ma- xime vitandam elfe ambitionem? A’ c S. Cyprianus: Ambitionis fcdjugo bi' bulam animam occupat, ut pef j n -^ et ad loca fuperiora, et pimpi'' or a etiam de latebris e remi noii' — ( 30i ) — nullife ingerant.- Juxta S. Ambrofinn?: Hoc ipfo pernitiofior ambitio, quod ’ c n ^. Uv ' blonda quaedam efi conciliatricula di- gnitatum , et faepe, quos vitia nulla flečtunt, quos nulla potuit movere lu- xuria, nulla avaritia fubruere ,facit ambitio criminofos. Habet enim foren- fen gratiam domefiicum periculum, et, rit dominetur aliis, prius fervit: cur- vator obfequio, ut honore donetur: rt, dum vult efi e fublimior, fit remi]- fior: Ex fententia S. Leonis: Corpus S - Leo - Ecclefiae ambientium improba conten- ep '* A ' tiom faedatur. Quid difertius tjuerela ferm?'a quae poffidet. Similiter, et qui emiti volens rei emptae dominus fieri) genti pretio eam acquirit. Ref. c. 2i- L q. i. 2. Et iude quid infelicius ? Profequ’” tur S. Pater: Si venditur Sacerdott dignitas, fupervacua igitnrapud ifios venditores eji honefia vitae infiituti(h et puritatis, virfrutisqtie cultus: fi l ; pervacuus apud ipfos et Paulus divi' nus JpofioliLs docens, oportere Epi’ fcopum effe finecritfiine, teniperanUiih modeftum, continentem, fobriunh ptum ad docendum, injifientem fidtd fecundum doctrinam Jermoni, ut p°' tens jit exhortari in doEtrina fanti’ et contradicentes refellere. Pereu^ '*’***■ C 3^3 J igitur haec omnia ex eo, quod Sacef* dotium venditur, et emitur. Ibi ep* ad Hadrian. in fin. ?• Q’iurfi večeri more ipfi ordinatio- ni titulus provifioms cohaefit, plerum- fiatagant congregare. Ref. c. 28. integr. leti. et paffim. /. q. i. 4. Invalelcente divifioneprovifionum ab ordinationibuso inutramque cenfura Vigilavit» fi fimoniaca apparuiffet. Ait Calixtus II.: Sanfitorum Patrum exem- pla fequentes, et officii noftri debito innovantes, or dinar i quemquam, vel inEcehfia Del prom overi perpecuniam, aufitoritaie Sediš ^pofiolicae prohibe- tnus: fiquis vero in Ecclefia ordinatio- nem<> vel promotionem taliter acquifi- erit, acquifita prorjus careat digui- tate. Apud Grat. c. 10. ibi. 5. Inter reliqua novi juriš Decreta , quibus paffim fimoniacae proviliones be- neficiorum damnantur, recentius Syno- Triu. feir. dus Tridentina inftauravit, et ab ordi- 2 *- c. 1. nationibus exulare debere, quidquid fpeciem fitnoniae praeleferre pollet. Eo e nim aevo Epifcopi, praecipue opiilen- — ( 304 ) “ tiores, fpreta Clericorutn ordinatione, a qua nullum commodum dependebat, retenta fibi collatione beneficiorum, il- lam Epifcopis titularibus cčmmittere caeperant) qui, quia fibi faepe lat te- nuiter provifum etat, e funčlionibus ec- clefiafticis vičhim quaerebant, ut eos, quos ad Ordiues admittebant, quidqnam ipfis conferre cogerent; primum elee- mofynae nomiiie, fen oblationis: dein titulo donatiouis s et denique mercedis obtentu; non, quaeEpifcopo ordinanti? fed famulis, aut aliis Ordinationum nd- niftris cederet. Hac occafioue declaravit Synodus fridentina, utnihil pr j col- latione quorumcunque Ordinum, etia™ clericalis Tonfurae^ nec pro littefis dimifjoriis, fen tejliinoiiialibus, pro jigillo, nec alta quacnnque decau- Ja, etiam fponte oblatum, Epifcoph et alii Ordinum Collatores, auteoruv miniftri quovis praeteztu accipia^J’ Notdrii vero in iis tantum locis, quibns non viget laudabilis confu^ 11 ' do nihil accipiendi, pro fingulis Utt e ' ris dimiflbriis, aut tefiimonialibusi dccimain tantum unius auri parter accipcre polfint, dummodo eis nidlM” 1 Jalarium jit conjiitutum pro officjo e*' erceit do; nec Epifcopis ex Notarijf 01 ”' modis aliquod emolumentum ex iisde^ Ordinum collationibus, dire^e, lC iudirecte praevenire poffit etc. , — ( 30$ ) — 6. Refert Pallavicinus, quod, cum p . allav ’’ articulo Patribus propofito diceretur: ““ne? ' Trans greffores tanquam fimoniacos lin. 17. effe puniendos, illius propofitionis lo- c< 9> co lečtio fubftituta fuerit, ne valeret in oppofitum quaecunque confuetudo, utpote magis corruptela, fimoniae fa- vens, etfi ab ipfo crimine fimoniae no- inen oblati, et gratuiti excufare vide- retnr. Hoc exemplo, fi Praelati Eccle- fiarum pro fui officii ratione diligenter excuterent, quidquid fub pallio oblati, «c gratuiti doni in Sacramentonim ad- miniftratione, aliisque ecclefiafticis fun- ttionibus, tum a Sacerdotibus, tum ab Epifcoporum Miniftris, et Officialibus accipitur, vel et exigitur, non dubium, quin plura reperirent, quae, ii non ut fimoniaca, faltem ut corruptelae faven- tes fimoniae, ant avaritiae, eflent re- probanda, non obftante quantacunque confuetudine. 7. Inftabant Galli, quod confuetudo, quae in aliis Decretis generatim per- mittebat, Notarios quidquam exigere, >b iis Diaecefibus rejicieoda effet, ubi laudabilis confuetudo vigeret, ut nihil acciperent Scribae. Quid confultius, quam ut omnes Epifcopi, praelertim quibus de proventibus ecclefiafticis ab- unde provifum, eam faeculi XVL coji- iuetudinem Gallorum in fuas Diaecefes ylus, ti Hodi. rdia, fi ia illim r datii 'ierony- anc rdi rant ii , — Collator dare nolit, nifi addifta remi! fione debiti. Hoc ex capite Patroni, ac fignanter eccleliaftici, veluti Capitulai et Monafteria a vitio haud excufantun fi ad Eccleiias Parochiales praelenteut ea lege tacita, vel expreffa, ut Prae- fentatus minore competentia (it con- tentus, aut faltem juftum augmentuni illius non praetendat. Sunt et rei Cle- rici, quitacite, vel exprelfe remiflio' nem. illam addicunt, aut augmeuto> quod jufte petere poffent, renuntiain Quid enim evidentius, quam quod & cafu vel debiti cer ti, aut faltem probfl’ bilis fiat remiHio, ut beneficium confc’ 'ratur, vel accipiatur. Alexander illos Clericos, qui, decedentibus Ec clefiarum Perfonis, pacifcebantur, eJ ipfis majores iolvere penliones, vel F ftas, et congruas remittere, ut facil’ uS poffint Ecclefias adipifci, totaliter ad- eptis Ecclefiis fpoliari mandavit. de Pači. 14. Munus a lingua aučlore S- G fe gorio eft favor; cujus interventu n fil lecus, atque per munus a manu trahi cenfetur fimonia ,* quia , juxta > Thomam quod aliquis fatisfaciat f c ' cibus cujusdam ad temporalem tiam quaerendam, ordinatur ad quam utilitatem, quae poteft pec utl,cl pretio aeftimari. Tales enim pi' eceS fuccedunt loco pretil. — ( 30? ) — i$. Etvero; li collatio beneficii, fa- fta ad preces alicujus, fpečlet favorem humanum, nec ipfa excufatur a fimo- nia, etfi preces pro digno, digniore- que fačlae funt: * utpote juxta S. Tho- niam, Ji non attendatur ad dignita- tem, et merita perjonae, jed ad fa¬ vorem humanum. 16. Abfit vero, ut inde omnes corn- mendationes, vel fupplicationes reji- ciantur! enimvero, fi Collator merita Perfonae per eum , qui preces pro col- latione interponic, propofita mere at- tendat, aut fupplicans non alio intuitu preces porrigat, quatn ut merita perfo¬ nae Collatori, vel Patrono exponat, utergue vitio vacat, quia hae preces non loco pretii haberi poffunt, fed in- ftar atteftationis, et elogii funt merito¬ rnim Monet Gratianus: Non guorum- libet precibus ordinationes faSlačfal- jAe dijudicantur; Jed hae demum , (]uae praecibus ordinandi, vel amici non fpirituali, fed carnali affeclupor- i'ectis fiunt, cum alias futurae non eflent; quas non charitas interveniens, fed ambitio fupplicans extorquet.Grat. ad c. 122. L q. i. 17. Supplicans, faltem in intentione, , a fimonia non excufatur, fi preces ea intentione offerat, ut Collatorem non Per merita Perfonae, fed per gratiam , aut favorem humanum, quem tacite — ( 3io ) — ipfi addicit, movere intendat ad confe rendum. Sic et Collator non eft a vitio immunis, fi non ob merita Perlbnae, fimpliciter per fupplicantem expofita' fed ob addiftam fibi gratiam, aut lavo- rem ad conferendum proceflerit, juxta illud S. Thomae: f jiii dat fpiritualh Ji principaliter moveatur Javore pft cum, vel timore rogantis, quantwi adjudicium divinum, fimoniam coni- mittit etrogans, etrogatus, J intendat. r8. Munus ab obfequio ex fententii S. Gregorij eft fervitus indebite impd' fa. Quia, iiiguit S. Thomas, idem eft quod aliguis det rem fpiritualem .P r0 aliquo obfequio temporali exhibitq' vel exhibendo, ac fi daret pro pecu® 12 data, 'vel promiffa, qua illud obfegui^ aeftimare pollit« Guippe gratis, q u0 “ gratiš accepit, non dat, qui pro obl«' quio dat. 19. Ergo incurruntfimoniam illi, ( 1 111 obfeguium, aut fervitium Collatoribu 5 ’ aut Patronis gratis exhibent, ea con- ditione tacita, vel exprefia, utipfis° c ' currente occafione, de beneficiis p f .°' videant. Similiter et Collatores a vit' 0 non excufantur, fi ea fpe alliciant Cl e ' ricos, ut fibi obfeguium, aut ferviti 11111 gratis exhibeant. 20. Hoc exemplo et illi reaturn currunt, qui Principom, aliorinnq lie — ( 3ii ) — Magnatum, Liberos, vel Epifcoporum Nepotes, nullo, vel exiguo ftipendio regendos, erudiendosque fufcipiunt, ea fpe, quod beneficia ecclefiaftica ab iplis, vel eorum favore adipifcantur. Sunt fimoniaci et Canonici, aliiqueSa- cerdotes, alfumeiites Vicarios, qui exiguo funt contenti ftipendio, fpe con- feqnendi beneficium. 21. Enirnvero labes fifnoniae haud sbftergitur, etfi id genus obfequii ex- hibiti, aut exhibendi fpirituale foret; quia et fpirirualem operam navantes, veluti operarii, digni funt mercede fua, ut, fi hanc intuitu beneficii accepti, vel accipiendi remittant, una cum illis, qui tale obfequium intuitu beneficii vel accepti, vel promiffi gratis fibi exhi- beri tacite, vel expreffe poftnlant, vel oblatum acceptant, indubiae fimoniaci fint. Simoniacum enim eft, conferre a- licui beneficium ea lege, vel conditio- ue tacita, expreflave, ut ipfe Benefi- ciatus teneatur Collatori, vel alteri a- liqua obfequia etiam fpiritualia, bene- ficio non annexa, gratis praeftare. Quis enim dubitat, quin obfequia illa, li- cet fpiritualia, gratis exhibita, redun- dent in utilitatem Collatorum, quia ob- fequia illa, utcunque fpiritualia, fine c onftituta mercede ab aliis haud ipfis e xhiberentur. S. Carolus inde monuit, s.Caroi. at( ]ue obteftatus eft Epifcopos, aliosque — ( 312 ) — Collatores, guibus jus eft conferendi beneficia , ut familiaribus fuis juham mercedem conftituant, ne UH, hoc fubfidio deftituti, beneficia ecclefiafii- ca, tanquam fiuae operne, et taboriš pretium praecipue fibi proponant. 22. ProgrelFu temporis praevaluitvi- tium. Congueftus eft S. Gregorius, boe malum vetuftatis titulo nimis adolevif- le. Quibusdam namque, inquit, naf- rantibus agnovi, qupd in Galliarum, vel Germaniae partibus, nullus ai Lib. 9. faerum Ordinem fine commodi rationt ep. 40. perveniat. 23. Pervafit vitium et Orientem. h 1 refert S. Gregorius; Pervenit ad nos in Orientis Ecclefiis nullum ad Jacrnm Lib. 9. Ordinem, nifi ex praemiorum datioM ep. 40. pervenire; fi ita ejfie vefira Fraternfi tas cognofcat, hanc primam oblatio- nem Deo offerat, ut a fubjectis fi' Bi Ecclefiis errorem fimoniacac haerefios compefcat. Cone. 24. Quid ad reprimendum mahi® brevius faeeret, quam fimplex illa ^ en ' tentia Chrifti: Gratis accepifiis, S ra ' tdit. lab.’ tis date. Ifide faeculo V. in Synodo Conftantinopolitana perorabat S. Gen- ngdius: Hoc autem praeceptum non folum illis (Apoftolis) fed etiam no- bis per alios dedit, quos in illorn^ gradum, et locum fubftituere digna- tus eft; et oportet, ficut UH tune Cap, 3- De Pro- grefT. fnnon. S. Greg, lib. 4. — ( 3B ) — nos quoqiie nune accurate,. ac diligen- terfervare, ne,c in Us, quaetechnas jbphifticas non admittunt, utifophi- ftica calliditate, ne,c aleam periculo- famjacere, gratis, inquit, accepi- stis, gratis d ate: non poflidentes aes, neque aurum, neque argentum inzo- nis veftris. Simplex, eUaperta hujus mandati ratio, quae nihil habet va- rium, nihil, q.uod non fit facile, ex- plicatumque, nihil, quodJbphifiica ex- pofitione egeat etc. 2f. Placuit hanc fententiam etinOc- cidente comcnendare. In Synodo Foro- syno< Julienfi anno 791, Patres quemque ita monent: Patenti femper cordis aure l ’ pertimejcens intellige clariffimam illam Domini vocem : gratis accepistis , GRATIS DATE. 26. Corruptis faeculis praeplacuere technae, et fraudes ad excufandas ex- cufationes in peccatis. Monuit de ma- lis hiš artibus Epifcopos Galliae S. Gre- s. Greg, gorius. Nam nec Venator, ing uit, fe- P b djč ^ , ram, aut avem auceps deciperet, vel ep. 106. ’ pijcem Pifcator caperet, fi aut UH la- queum in aperto proponerent, aut Ule hamum .efca abjeonditum non habe- ret. Omnino er go metuenda; ac ca- nenda efi hoflis aflutia: ne, quos a- perta npquit tentatione fubvertere, latente telo valeat faevius trucidare. B. Petrus Dam. in vita S. RotnuaL c - 35- — ( 314 ) — 27. S. Gregorius fimoniae vitium ve¬ čat malum vecuftatis, utpote confuetu- dine vetufta jam inveteratum , laudat- que Epifcopos malum iftud, ut decet, libera voce damnantes. Labentibus fae- culis quantum hoc vitium coeperit, in- crementum , vix dici poteft. 28. RefertJv Ivo, quod Decanus, et Cantor, aliique Miniftrae Ecclefiae fuae Carnotenfis aiiqua exigerent abhis, qui Canonici fierent, ne (ait) contradicente, et perfequente. At quo le telo contra Epilcopum fuum defenderent, fubjun- git: Romanae Ecclefiae conjuetudini Je defiendunt. in qua dicunt cubiculc- rios, et minifiros S. Palatii nnilta exi- gere a conjecratis Epifcopis, vel db- batibus, quae oblationis, vel benedi- ffiionis nomine palliantur, cum calamus-, nec charta gratis ibi {ut junt) habeatur. 29. Saeculo XI. B. Petrus Damiani de vitio firqouiae in vita S. Romualdi Icri- here non eft vericus, quod hicSanih 1S inveftus in Simoniacos etiam periculuffl mortis fubierit, a Clericis fimoniacis fibi imminentis, rationem addens: qu°' niam per totam illam Monarchiamus- que ad Romualdi tempora, vulgot“ confuetudine vix quisquam novef^t > fimoniacam haerefin efie peccatum. bet quippe id confuetudo, ut vicia? — ( ) — guantumvis gravia, cum in confuetudi- nem venerint, parva, ant nulla cre- dantur. 30. Id ipfnm jam pridem deplorarunt Patres Concilii Lateranenlis fub Ale- xandro III. inguientes: Putant autem plnres 1 ex hoc Hčere pro perfonis ec- clefiafticis deducendis in Sedem vel Sa- cerdotibus inftituendis, ant fepeliendis. mortuis, fen benedicendis nubentibus, fen pro aliis Sacramentis conferendis ant collatis aliguid exigere, quia legem mor tis de longa invaluijfe confuetudi- ne arbitrantur, non attendentes, quod tanto graviora funt crimina, quanto diutius infelicem animam tenuerunt alligatam. c. 6. de Simon. 31. Nonnullis praeplacuit vitium pal- onnr. liis, et technis contegere. Concilii Mexi ’ VT ^ ic - cAnide Ann. i• quafi vero ge* neratiin diftum non effet: gratis ac- cepistis, gratis d ate. Ind.e Alexan- der VII. damnavit illam propofitioneffl: Non efl contra juflitiam, beneficia clefiafiica non conferre gratis, q^ a Collator, confequens illa beneficia^" cunia interveniente, non exigit iU^ } pro collatione beneficii, fed velutipto emolumento temporali, quod tibicon- ferre non tenebatur. 34 Novo iure refcripfit Innocentii] 3 IH.: Clericum, qui qiiibnsdam Capom- cis donationem fecerat, ea intentione; ut per temporalia, quae offert,fpif' tualia valeat adipifci, haud a limon’ 3 escufari poffe, Canonicosque una ei’e fimoniacos, fi non ejfent eum, nifite^' por alta commoda per ciper ent, adnnj" Juri. Refert c. 34. de Simon. — ( 317 ) ~~ 3 V. Hoc exemplo guisdubitet, et il- lam fententiam laxioris dočtrinae elle in anteceHiim profcriptam: dare tem- porale pr o fpirituali non efi fimonia, quando temporale non datur tanquam pretium; Jedduntaxat tanquam moti- vum conferendi, vel efficiendi Jpiritu- ale. Gratis enim haud confert, quitem- porale vel per mod um pretii, vel per modum motivi accipit. Arehiepilcopus Senonenfis inde in Synodo Diaecelana declaravit: Haec doEtrina, duae fimo- niae contra jus divinum crimine eos omnes liberat, qui ptcuniam propter facerdotia vel dederunt, vel accepe- runt, modo pecunia motivi locum ha- beat, non pretil, totafalfa, nefaria, impia efi. 36. Nonnulli aflerebant, fimonia va- care, li pecunia vel per modum motivi, vel per modum pretii non daretur Col- latoribus, aut Patronis, fed familiari- bus, aut amicis, quos fciunt aučlorita- te valere apud Patronos, Collatoresgue, ut horum favorem fibi concilient. Quis non videt, hanc munerum oblationem pro ultimo fine fpečtare impetrationem beneficiorum, ut hac via impetrata be- neficia nequaquam gratis impetrata cen- feri poffint? Urbanus H. refcripfit Epi- icopo Metenfi, facerdotem de rigore Canonum effe fufpenfum, qui Sacerdo- tium obtinuerat per pecuniam, non E- — ( 318 J — pilcopo, fed cuidam Principum ejus, pro conciliando favore hujus, datainc 3. L q. 5. s*. 37. In veteri crifi et obtentus obla- }-aU. sh * tionisj pietatisgue reječlus eft. Refert i«on. Balfamon Canonem S. Bafilii eo tenore : djunt quidam, nonnullos veftrum ut¬ ripen" e pecunias ab eis, qui ordinan- tur; pietatis vero nomine id obum- brare 5 quod deterius eft. Siquis enim faciat malum boni praetextu, is eft dupplici poenadignus; et eo, quodid agit, quod non bonum eft; et ad per- agendum peccatum eo, quod bonuvh et honeftum eft, coadjutore, fi dio poftit, utitur. 38- Inguit S. Gregorius: Nimis tf- go declinandum eft,, dileČtiflimi F^' a ‘ tres, Jub obtentu eleemojynae, peci¬ ta ftmoniacae haerejeos perpetr^ 1, ■ Nam aliud eft, propter peccata elei’ mofynas facere, aliud propter e[ei- mofynas peccata committere. Refert c. 27. I. q. 1. 39. Sic et Alexander II. fub gravn' fimia poenis ftatuit, ut nullus cuft lS ’ cunque gradus Clericus pro Bcclefiot beneficio aliquid audeat conferre, fabricae Ecclefiarum, vel donariis E c ‘ clefiarum, feni etiam, quod paup^' 1 ’ bus fit tribuendum. Apud Gratian. c - 9- I. q. 3- 40. Aftquid? an titulus redimendae vexae nihil fuftragatur? Ait Ivo Čarno- T ™' tenfis: Multi elecii, qui gratuitam, et canonicam habent eleEtionem, qui hu- jusmodi dilatipnibus, ac fatigationi- bus impediuntur ; comparatis fibi pe- cunia mediatoribus, et prolocutori- bus, ne turpem patiantur repuljam ■> in fimoniacam offend unt aliquando con- fecrationem. Guippe et hi obtentu re¬ dimendae vexae, non confulere Eccle- fiae quaerunt, fed quiete poffidendi eul- minisfibi aditum pandunt. 41. RefcripfitAlexander IIL, pačtio- nem inter quoddam monafterium , et Clericum quemdam in caiila, quae ver- tebatur fuper Ecclefia, etCapella de L., qua convenerant, quod eidem Clerico tres marchae argenti pro expenfis, quas fecerat, folvercntur, fi lici cederet, et ab infertatione Monachorum defifteret, non elle aijmittendam, quia videretur pravam illicitae, utpote fimoniacae, paEtionis fpeciem continere. Ref. c. 4. de PaEt. 42. Monuit fecreta infinuatione Mat- thaeus Cardinalis Luciani 111., quod,cum quidam ad Ecclefiae regimen de volnn- tate majoris partis fratrom fuillet ele- ttus paucis contradicentibus, quidam amicusei, qui Magifter difcordiae fu- erat, cercae quantitatis munus exlblve- rit, ut vexam redimeret. Hinc Ponti- ( 320 ) S, Carol. ia Cone. Mediol. de Conft. contr. Simon. fex illi confuluit, ut adminiftrationem celeriter, ac Iponte dimitteret, quia peccatum occultum videbatur. c. 23. dl Simon. 43. luConcilioMedioJanenfil. S.Ca« rolus declarat, nemini lic er e ad rudi- mendam vexationem, ne in cafibus quidem jure per.miffis, pecuniam dar h quidquamve pacijci, aut transigerb nifi Epifcopi confenfus accefferit ■> cu- jur parter erunt, etperfpicere diligen- ter■> an Jiibfit aliqua fraur. Ubi ren fraude car er e, et jure permijfam eo- gnoverit, non denegariei, qui pdi- er it, facultatem. Je a vexatione libt" randi. Qui contra, quam decretum fecerit, Epifcopi arbitrio pleElatur et quod acium fuerit proprio arbitrio? irritum fit, et inane. 44. Religua Decreta perftringunt e £ obtentum gratuitae compenfationis- E' nimvero et Simon Apoftolis pecunia®’ tanguam motivum, aut gratuitam co®' peniationem obtulifle videri poteft? ® ipfi Spiritum S. darent. Et Giezi divi®' tus lepra percuffus eft, etfi folum ex e ' giffet, quod pro gratuita compenfat®' ne Elifaeo Naaman Syrus obtulit. rito proinde SS. facnltas Levaniču® quondam illani propofitionem ]axio® s doftrinae notavit: Dare temporalep 1 . fpirituali non efi f monia, quatidb p (l tem' — ( 321 ) — temporale fit jolum compenfatio gra- tuita pro fpirituali-, aut econtra. 4S- Alexand. UL tria potiffimum effe attendenda ad fimoijae crifin fcribit, ut- pote dantis, et accipientis qualita- tem, quantitatem muneris, donatio- nisque temporalis, utfciatur, an mu- iierum oblacio animum Collatoris, aut Patroni ad beneiicium conferendum mo- vere potuerit, tacitaque faltem de dan¬ ilo tem porali con ventio intervenilFe prae- fumatur, aut videatur? c. 18. de Si¬ mon. 4, 46. Encenfuras! Veteri more, quo provifiones cohaerebant ordinationibus, ftatuit Concilium Chalcedonenfe: Cone. hoc tentaffe conviStus fuerit, de pro- ^ h ® lcet! * prio gradu in periculum veniat; et, ' ' qui eft ordinatus, ex ordinatione, vel promotione, quae infiar mercatorum venumdatur, nihil juvetur. 47. Juxta Decretum Synodi Trulla-.synod. nae: Eos, qui per pecunias ordinati, five Epijcopi, five quicunque Clerici, et non Jecundum probationem, et vi- tae opinionem, deponi oportet. In Si¬ nodo Nicaena II. probata eft fententia Tarafii, P. C. ut omnis Epifcopus, vel Presbyter, aut Diaconus conviStus, ^uod pro m/uneribus ordinationem ac- ^perit, a Sacerdotio cadat. ^an-Efjiin Eccl. P. III. X 48. Hic rigor et in Occidente obti- nuit. Synodus enim Aurelianenfis II. et V. j Synodus Turonenlis II. etGa- billonenfis Synodus pallini Decretum Concilii Chalcedonenfis inttaurarum. Inquit Synodus Aurelianenfis II.: Si- quis Sacerdotium per pecuniae nundi- nas execrabili ambitione quaefterit, abjiciatur, ut reprobus. 49. Haec cenfnra depofitionis in phra- 11 antiquorum abfoluta, et perpetuafuit, ut nulla poenitentia in vigore difcipli- nae deleri po^iierit. Refcripfit Leo IV.: convictis, et Us, qui tam deteftabih nefas (quodjam multis damnatum f/ Conciliis) peregifle nofcuntur, nulln pojjumus poenitentia Jubvenire. Ket c. 7- 50. Stetit hic rigor cenfurae, et in Oriente. Supereft in Decreto Gratian' fententia Tarafiij Patriarchae Confta* 1 ' tinopolitani, quae in Synodo Nicae- na II. lečia, et probata eft: oportetta- men confulere correftionem Romanai’’- quia Gratianus fat mendofe Decretum retulit. c. 2. L q. 5-1. His exemplis pronuntiat Grego- rius VIL: Nullus vero in Ecclefia Pf^' latus perojiium, hoc efi, per ipfi ,n Dominum ad Pafioralem curam intr^ vit, qui per avaritiam, id efi, id°' lorum fervitutem, ad hoc officiumj^' venit. Non eft ergo indignum, httftU'' ( 3"3 ) ~™ modi mercatorem, five mercenarium fub nomine furis infamari, cujusfur- tivam irreptionem non expavit imitari. $2. Recentioribus faeculis caeperant Ordinationes a provifionibus beneficio- rum divelli: inde vetera Decreta et in provifiones beneficiorum transfcribere placuit. Inquit Alexander HI.: Si ali- quis divinorutn praeceptorum-> et fa- lutis animarum immemor, beneficium ecclefafiiczim, iniqua cupiditate du¬ etu, s, vendere, vel cmere temerario aufu praefumpjerit, fcut in Concilio Chalcedonenfi definitum eft, gradus Jui periculo eum fubjacere decernimus. Refert. c. 9. 1. q. 3. V3. Quid Decreto Urbani II. clarius? En, inquit , quae a SS. Patribus de fi- moniacis conftituta funt, nos quoque et judicio S. Spiritus, et auStoritate .rfpoftolica firmamus. Qiiidquid ergo vel in facris Ordinibus, vel in eccle- fiafiicis rebus, vel data per fimoniam realem, vel promiffa per confidentia- lem pecunia acquifitum efl, nos irri- tum abfolute ejfe, et nullas unquam vires habere cenfemus. Apud Gratian. c - U /• q. 3- V4- Infinita propemodum funtrecen- tiorum Pontiticum, et Synodorum L)e- creta, quae ipfas beneficiorum collatio- nes, tum per realem, tum per eonfiden- x 2 ( 3*--r ? tialem fimoniam impetratas, abfolute irritas, et omni effečtu vacuas decla- rant, ut nullum jus earum vigorePro- vifis quaeri poffit. Supereft eo tenore Decretalis Pauli II. Extrav. Com. 2. dl Simon. cone. 5V- Decretum Martini V. in Conci- 9 ■;-ft. lio Conftantienfi fic fonat: Eleftionts lell ‘ 43 ‘ autem, inguit, poftulationes, confir- mationes, et quaevis provifiones fino- niacaeEcclefiarum, Monafteriorum, ft- gnitatum, Perfonatuum, Officioruih beneficiorum ecclefiaflicorum, quorum- cunque deincepsfafitae, nullae fint ipj° jure, \nullumque per illas jus cuiquam acquiratur. S 6. Inde Pius V. ad exetnplum Prač* deceflbrum fuorum, praefertim P« u ' li IV. pronuntiat: Qui dignitates clefiafiicas /imoniace acquifierit, i^ s fit ipfo jure privatus, et in futuTU® inhabilis ad eas, et quascunque alioj obtinendas. Qui beneficium, ant Offi- cium ecclefiafiicum fimoniae adeptusfU' erit illis, Jimiliter ipfo jure fit priv<*‘ tus. Refert. Lib. Eli. Decret. c. 3. Simon. Quum ratio hujus rigoris fit, guo^ qui intrat per fimoniam, haud intrare videatur per oftium, inde conftat, et illos haud intrare per oftium, qui p a ' rentum, vel amicorum muneribus i“' — ( 32$ ) — tervenientibus, afcendunt in ovile Chri- fti. c. 3. I. q. $. $8. Refcripfit ClemensIIL, Canoni- cum, eni Pater interveniente pecunia Praebendam quondam conciliavit, nihil fibi ratione illius receptionis in illa Ec- clelia vindicare polle; tametfi eum de novo Canonici in fuum Collegium co- optajlent, ut per elečtionem hanc po- ftremum locum in choro, et alibi ob- tineret. c. 26. de Simon. <,<). Itaque elečtio, vel alia quaevis provilio beneficialis ipfo jure nulla eft , ut nullum jus Proviio tribuere polfit , fi quomodocunque fimoniaca fiierit, tametfi etiam iplb Provilb omnino in- fcio intervenerit, nifi malitiole, fen in fraudem, utpote non ad promovendam, fed potius ad corrumpendam, quae fu- tura praevidebatur, provifionem com- miffa fuerit: eoquod hoc cafu limonin proprie eleftionem non infecerit; eum fupponatur, quod ea etiam non inter¬ veniente elečHo, vel provilio fafta fuif- fet. c. 27. ibi. 60. Guantum ad illamnullitatempro- vifionis, et necellitatem dimiffionis, haud diftinguitur inter limoniam occul- tam, autnotoriam; utraque enim red- dit provilionem nullam, et obligatPro- v ifum ad dimittendum. Guantum tamen ad depofitionem differentia eft, quia oc- cultusnon deponitur, led notorius. Tani- — ( 326 ) — etfi enim fimoniacus occultus revera careat titulo canonico ob nullitatem a jure indučlam, non poteft tamen pet Supefiorem deponi, aut excommunica- ri ■> guamdiu fimonia manet occulta. k Hinc ajunt, fimoniam mentalem, et conventionalem poenis canonicis, uti eft depofitio, aut excommunicatio > non lubjacere; fedfolam realem, cum fcilicetita de pecunia, feu pretio aefti- mabili vel tacite, vel expreffe conven- turu eft, ut ex una faltem parte condi- tio impleta appareat. c. 13. de Simon. 61. Beneficia limoniace obtenta, cuffl vacent ipfo jure, pollunt impetrari, et; iam absque alia declaratione, quae fie° poterit poft impetrationem. Declarati° enim non requiritur, ut fimoniacus pri- vetur beneficio, led ut privatus decla- retur; quatenus fimoniacus a beneficio> quod de fačlo tenet, realiter depotia- tur, atque a poffeffione expellatur, et alius in ejusdem locum fubftituatur. St Pofleffor puhlica laborat iufamia, ipfi’ adhibitis compurgatoribus, indicih purgatio canonica; et, fi in hac deficit beneficio privandus eft. y/rg. c. 19- haeret. in 6. et alibi 'paffim. 62,. Sed a quo judice haec declaratio eft facienda? Indubie a Judice eccle- fiaftico; praefertim, dum contra Clerj' cum agitur. In Gallia tamen difting ul ' tur inter viam accufationis, et iiiter — ( 327 ) — viam exceptionis. Si enim per viam ac- cufationis dir eft e agitur contra Cleri- cum , Judicis eccleiiaflici eft cognitio, ut convičtum fimoniae declaret, effe fuis beneficiis privatum, atque direfte contra ejus perfonam pronuntiat, ut in proprium fuae jurisdiStionis. At Ju- dex laicus, qui non cognofcit defimo- nia, quatenus crimen ecclefiafticum eft, nifi ratione pofleflbrii, quatenus fnno- niacus pofleflioni beneficii inhaeret, tan- tum pronuntiat fuper pofleflbrio, cu- jus eognitio ad eum pertinet, et deci- fio, repellens eum a pofleflbrio, qui defimonia convičtns eft,immo et injun- gendo Judici ecclefiaftico (fi fimonia fu- erit notoria) ut procedat extraordina- rie, feu ex officio contra Ecclefiafticum eo crimine infečbum. Et hodie vix ad- mittitur probatio per teftes, quando a- gitur de pofleflbrio beneficii, fed ne- cefle eft, quod aliqua probatio praece- dat per feripta, quia propter teftium facilitatem multae provifiones alias itn- pugnareiitur. 63. Non dubium igitur-, quin fumma prudentia, et difcretione opus fit, ut admittatur probatio fimoniae contra pa- cilicum beneficii poffeflbrem, praefer- tim , fiis, contra quem haec quaeftio movetur, de hoc vitio nihil fufpečtus fit, et haec quaeftio moveatur ab eo, qui fcitur, beneficium illud via devo- lutionis impetraffe. 64. Inde, quod Gmonia provifionem beneficii, fimoniace obtenti, irritet, ipfumgue titulam annullet, ut Provifo nihil juriš in eo fuperfit, fequicur, quod necfruftus beneficii eo titulo acguirere, aut fuos facere potuerit fimoniacus. In Concilio Conftantienii declarat Marti- nusV.: Nec premoti-, confirmati, ant Provifi faciant fructus fuos, fed ad illorum rejlitutionem, tanguam ini- que oblata percipientes ■> teneantur- 6s> Hinc inferunt Interpretes, qui» haec obligatio profiuit ex nuliitate ti' tuli, nul lam elfe (faltem quoad forum confcientiae) differentiam inter fimo- niam occultam, et notoriani; fed ae- qualiter teneri fimoniacum ad reftitu- tionem tum fruftuum perceptorum, tum. percipiendorum, qui fuperfunt de- dučlis impenfis, quae in utilitatem, ne- celfitatemgue beneficii fačlae funt. 66. Superfunt difpenfationes, utpote ad remiifionem cenfurarum. Abfit eni®’ quod venia fimoniae ad purgandum vi- tium fieri hac via videatur- Conciliuru Conftantienfe Joannem XXIII. depo- fuit, quod Ecclefias Cathedrales, M°' nafieria, Prioratusgue conventuales, et caetera beneficia ecclefiafiica pretio ^ppretiato notorie diftribuijfet. — ( 3 2 9 ) — 67. Quis dubitet, et hanc fimoniae fpeciem exiftimatarn fuiffe, peccare in jus divinum. Hinc enim -et beneiicia vendi nefas eft, quia et ipfa gratis dan- da, accipiendaque funt. Licet enim Jus percipiendi reditus beneficiales tempora- le videti poffit, eft tamen fpirituale ra- tione finis, ac radicis, ut beneficium ecclefiafticum aeqne, ac officium, cui illud cohaeret, pretio, comparari ne- queat. Defenditur a pluribus illa vulga- ris divifio fimoniae in illam divinih et aliam hunjani juriš: aft quomodo haec divifio fubfiftit? 68. Suffragantur ergo difpenfationes ad remiffionem poenarum. In Synodo Romana ann. 1059. edixit Nicolaus II.: fimoniacos nullam mifericordiam in dignitate fervanda habendam ejje decernimus, fedjuxta Canonum fan~ ftiones, et Decreta SS. Patrum, eox omnino damnamus, ac deponendos Jpojtolica auctoritate jancimus. Hinc et eos, qui non pet pecuniam, fed gratis, a fimoniacis tamen ordinati ef- fent, attento rigore Canonum deponen- dos effe afTerit. Sed quia usque adeo haec venenata pernicies haStenus in- °levit, ut vix quaelibet Ecclefia valeat r eperiri, quae hoč modo non fit ali- ‘lua ex parte corrupta; eos, qui us- modo gratis a fimoniacis confe- Cr ati, non tam cenfura jufiitiae, quarn ( 330 ) - intuitu mifericordiae, in acceptis or- dinibus manere pennittimus. En rado- nem ! Tanta enimtaliummultitudoefl, ut, dum rigorem canonici vigoris fli¬ per eosfervare non pojfumus, neceffi ft, ut difpenfatorie ad piae conai- fcenjionis fludium anirnos noflros ad praefcns inclinefnus. Sed qua cautela? It,a tamen aucloritate SS. dpojiolornm Petri et Pauli omnimodis interdicimus, ne aliquando aliquis nofirorum Suc- cejforum ex hac noflra permiffione re- gulam fbi, vel alicui ajfumat, vel praefigat: quia hoc non auctoritef Patrum antiquorun jubendo, aut coii" cedendo promulgavit-, Jed temporir nimia necej/ltas permittendum a noi^ extorjit. 69. Urbanus II. ann. 1099. ea cautela et iis, qui fimoniace ordinati eflent) guandam veniam fecit. (Juicunque, ’ n ' gnit, fane cupiditate parentum, cun adhuc effent parvuli, Ecclejias, velE c ’. clejiarum benejicia per pecunias adeff junt; pofiquam omnino eas dirnij) 1 ' rint. Si canonice in iis vivere vof^ e ' rint, pr o magmi mifericordia ibide^ eos effe concedimus. lili vero, qw P ef Jeipfos, cumjam majoris ejjent a 1 ’ tatis, nefanda cupiditate, duSti> eaS emerunt, fi in aliis Ecclefiis canonid vivere voluerint, fervatis propriis°f' dinibus pro magna mifericordia' 113 — ( .33’ ) — eos miniftrau permittimus. Quod fi alias fortaffetransferri non potuerint 9 et in eisdem canonice vivere promife- rint: minoribus Ordinibus cbntenti ad facros Ordines non accedant. Quid clarius? IJifpenfatio haec ad quoddam poenitentiae moderamen recidit. In phrafi illius faeculi canoaice, feu regu- lariter vivere ideni erat, quod inclau- ftro communem conviftum amplefti o- porteret, ita, ut quodammodo 9 qui ea difpenfatione uti vellent, cauia poeni- tetitiae ad Monafteria retruderentur, 70. Corruptis faeculis invaluit indi- fcretior difpenfationum profufio. Dele- fti a Paulo III. Praelati querebantur: ■dbufus alius in abjolutione Jimoniaci. Proh dolorl quantum in Ecclefia Dei regnat vitium hoc peftilens? adeo, ut qtiidam non vereantur fimoniam com- mittere: diinde confefiim petrint abfo- lutionem a poena; immo eam emunt: ficque retinent beneficium, quod eme- runt. Non dicimus, Sanftitateni tuam non pofle poenam illam, quae de jure pofitivo conflituta efi, eis condona- re: fed quod nullo paEto debeat, ut tanto fceleri rejiftatur, quo nullum perniciofius, nec magis fcandalofum. finim vero tam facilis non eft via, ut ’ - eftituatur, rehabiliteturque fimoniacus, \n eo divinae vocationis indicia agno- fcendi. Quantus iuduhie meritorum ful- — ( 332 ) ~ gor, et dintinus bonae vitae odor exi- gendus, ut is omnem, qnam ex fimo- niaco ad beneficium ingrellii fibi eonci- liavit, ambitionis, et avaritiae notam abftergat? Si ipfe, qui per fimoniam fibi comparavit beneficium, difpenlatio- nem motu proprio petit; an vel hac poftuladone fe revera indignum, aut de indignitate multum fe fufpeftum haud reddit ? Quis credat illum corde contri- to, ethumiliato de commilfo vitio do- lere, poenitereque, qui audet facerdo- tium, quod per liiperbiam, avaritiajn- que ambivit, et facrilege ufurpavit> rurfum poftulare? 71. In praxi hodierna difpenfatio pe* ti folet, vel in Dataria, vel in Poeni- tentiaria Si fimonia fit notoria, diipen* fationem a Dataria impetrare oportet, ut ipfe Provifus pro utroque foro ablol- vatur. In Poenitentiaria obtinetur pr® fimonia occulta difpenfatio, quae et a« forum internum, feu confcientiae re- ilringitur. 72. Si in Dataria petitur difpenfatio, exprimi in fupplicadebent fruftus exbe- nefi cio fimoniace obtentn percepti, q u,a in ftylo curiae eos fibi vindicat Gamet* Apoftolica, eo obtentu, quod adrnin 1 ' ftratio generalis bonorum ecclefiafti^' rum fpečtet ad Papam. Hodie de frum’’ bus plerumque fit transačlio, per qu ain remittitur Oratori tertia, vel major pars, ~ ( 333 ) — prout Datario videbitur, pofhpam fan- plica per manus Officialis, qui compo- nendae dicitur, tranfiit. In Gallia ta- men hae compoficiones non admittun- tur, quia illi fručtus male percepti lae- iis Ecclefiis juxta Ordinem juftitiae re» ftituendi funt. 73. In formulis Poenitentiariae prae- cipicur, ut Confelfarius non antea cum iimoniaco difpenfet, nifi poftquam fru- ctus ex illo beneficio indebite perce- ptos, in totum refiituerit; vel, fi ob ejus paupertatem impraefentiarum non potefi, fe refiiturum promijerit, cum primum poterit, etiam cum ali- quali jul incommodo, et indigentia. Aliquando tamen datur Confeilario fa- cultas, ut ob paupertatem Oratoris ipfi perceptos fručtus vel in totum, vel in tantum remittat; quod in formulis di- fpenfationis exprimi folet. 74. Utrigue difpenfationi commune eft, quodutraque detur in forma com- milToria. Difpenfatio Datariae commit- titur Ordinario ejus Diaecefis, in qua beneficium eftfitum, ut pro utroque foto, li jufta caufa apparet, difpenfet. Difpenfatio Poenitentiariae dirigitur ad Confelfarium, ut pro folo foro confci- cuciae gratiam faciat. 7v Requivit et utraque formula, ut difpenfationem non procedatur •> niii Provifus ipfum benelicium prius dimi- — ( 334 ) — ferit; atque novam provilionem ab Or- dinario pro utrogue fbro, aut a Poeti- tentiario pro foro confcientiae obtinere fpoponderit, tametfi fimonia, Provilb plane ignorante, intervenerit; idque, ut oftendatur, quod prima provifioob commifiam fimoniam fuerit irrita,. re- quiraturque nova provifio auftoritate Papae facienda, ut Provifus in beneii- cio remanere queat. 76. Praecipit Paulus H. omnibusi d fingulis ecclefiafticis Jaecularibusp' 1 perfonis, cujuscunque dignitatis,Jif tus, gradus, ordinis, vel conditiO" nis fuerint, in virtute S. obedientif’ ut eos omnes, quos fimoniam hujuS' modi commififfe, vel procurajfe, aJl -' in ca mediatores efie Jciverint, Po^' fici ipfi, vel eni Pontifex duxerit cofr mittendum, vel per fe vel per aP oS revelare quantocius non omittont Refert. Extrav. Com. 2. de Simon- b’ locum hujus revelationis hodie fuccej' fille creditur illa claufula litteris Poenj' tentiariae inferi confueta, qua injung 1 ' tur Confeflario, ut Provifum obligep quod alios, fiqui funt, in praemt]J ,s culpabiles, quantum potefi, et inducat ad impetrandam Sediš jlolicae abjblutionem. * 77. In morali dočtrina, ad rep r ’ mtndum vitium cujuscunque fimon’ 36 ’ quam maxime prodeft Clerum, c l ua ' tnm fieri ppteft, inftantiffime moiiere, ut le ab omni avaritia contineat? En fententiam S- Auguftini: Cavete, in- deu-mp.°’ quit Chriftus, ab omni avaritia: prae- cipitnobis veritas, quae non fallitur. Audidmus, timeamus, caveamus —■ Non enim levit er habendum 9 quando Dominus nofier, Redemptor nofier, et Advocatus, et ffudex nofier, non eft leve, quando dicit: cavete. Novitille, quantum mali fit: nos non novimus. lili credamus: cavete, inquit.' Ait S. s. chryf. Chryfoftomus: Tolle pecuniarum fiu- dium, et omnia mala jublatd funt. Tim. c. 6. Quid lalubrius monito S. Gregorij? Ad- s.Greg. monemus, inguit, Fraternitatem, lib -'■ animarum magis lucris, quam coni- ep ‘ 2 °' modis vitae praefentis intendat. Jus¬ ta Deeretuna Concilii Cabillonenfis II. Cone Animarum faluteminquirere Sacerdos, c ablL n * non lucra terrena debet. Ecce Decreta c ' etlegum civilium : Ceffet altaribusim- minere prophanus ardor avaritiae, et a faeris adytis repellatur piaculare flagitium. Refert. Z.. 31. C.deEpifc. et Cler. In Concilio Mediolanenfi V. Clerum his monitis, et rationibus in- ftruit S.Carolus: Non Jdcculivos mer- catores, non mammonae miniftri ejlis, Monit. Jed Chrifii mercatores. Nolite vobis thefaurizare thefauros in terra, fed bonorum operum abundantia, cum ColIC. MedioJ. V. P.3. — ( 336 ) — cJiaritate conjuncta, facite. tliefauros in caelis. Studete vos lucrari animas Deo, etcaelefle horreum augere. TIT VLVS. XIV. D e Jcceptione Perfonarum in Provi- fione Beneficiorum. CAPVT i. De viti o per sJcceptionim Perfonarum. i. Perfonarum acceptio folet definin injuftitia ;> qua praefertur perfona perlo- nae propter caufam indebitam. Eniro- vero eo partium ftudio peecacur in j u ’ ftitiam diihibutivam, fecundum quam officia, et bona diftribuenda funt jw ta s. Thom. proportionem meritorum. Ait S. Th°' qi.'aeit.63. mas: Confifiit autem aequ ilitas art. i. tiae dijlribiitivae in hoc, quod divef' Jis perjbnis diverfa tribuuntur fecun¬ dum proportionem ad dignitates pet- fona rum. 2. En uberius argumentum! Sierg 0 ’ inquit, aliquis confideret Utam pf°' prietatem perfonae, propter quaw quod confertur, eft ei debitum, non eft acceptio perfonae fed caufae - P u j ta; fi aliquis promoveat aliquew of ^lagijlratum propter fcientiae f l, 'r' cien^ — C 337 ) ™ cientiam, hic attenditur caufa debita* non perfona. Si autem aliquis confide- ret in eo ■> cui confert aliquid, non id 9 propter quodid, quod ei datur, effet ei proportionatum, vel debitum; Jed folum hoc, quod efi ifie homo-> (puta Petrus, vel Martinuj) hic ejl acceptio perjbnae, quia non attribuitur ei ali- quid propter aliquam caufam , quae faciat e um dignum, fed fimpliciter at¬ tribuitur perjbnae. 3. Itague dicendum ex fententia S. Art. « quia faltem in hoc praeminent, quoi de ipjis magis confidere poteft, ut una- nimiter Jecum ecclefiaftica negotm tradient. 7. Supereft tamen cautela, ut Col' latores coufanguiiieorum merita potius alieno, quam fuo judicio aeflimentj quia proprium judicium fequior affeftu 5 confanguineorum faepe fallit. Monet S. Bernardus: Plerisque-> immo cundid pene fapientibus contingere folet, > n rebus videlicet dubiis plus alieno ft> quam proprio čred er e judicio. 8- Commendat S. Thomas, peculia- riter cavendum in hac confanguineorui 11 praelatione effe fcandalum. Eftet t a ' men, inguit, hoc propter fcandalum dimittendum, fi ex hoc aliqui exem- plum fumerent, etiam praeter digui’ — ( 339 ) — tatem, bona Ecclefiae confanquineis dandi. Sic enim ex crifi D. Gerfonis ® e e r r b on \ faepe fit, quod non a lene gejlis no- b r e ev’ a ' jiris exemplum fumitur, Jed a cortice, «• 43- fpeciej et fuperficie illorum, non a ve- ritate. Si enim dedi nepoti meo pro- ' pter gratiam, alii meo utentur exem- plo, ut dent fuis propter naturam tnagis, quam propter gratiam, dicen- tes: nonrie rneis, ficut et Uh fuis, dabo. 9. Omnia jura clamant, ut fecundum Cap. 2. rationes juftitiae diftributivae, melio- De Eieft. res, et fančtiores ad ecclefiaftica bene- 1S “’ ficia eligantur; haec enim idea eft cu- juscunque difcretioris elečlionis, ut praeferatur ruelior vel fimpliciter, vel relative ad bonum commune. c. 46. de .dppellat. et ibi interpr. 10. Quum ergo'et Patroni eligant, et permutantes, refiguantesque in fa- vorem eligant, dubium haud eft, quin et ii digniorem praeferre teneantur. [n- quitSynodus Tridentina: Omnes vero, Trid.feff. et fingulos, qui ad promotionem prae- 24. e. 1. ficiendorum quodcunque j us, quacun- qtie ratione a Sede jdpojlolica habent, aut alioquin operam fuam praefiant, — alienis peccatis cotnmunicantes mor- taliter peccare, nifi quos digniores, e t Ecclefiae magis utiles ipfi judicave- rint, non quidem precibus, vel hunia- y 2 — ( 34° ) ~ no affectu, aut ambienthim fuggefiio- nibus, Jed eorum exigentibtis meriti! praefici diligenter curaverint. 11. Quantum tameu ad forum.extei- num juftitiae fpečtat, lufficit djgiitm elFe, qui vel per praelentationem? vel per permutacionem, reiignationemque in favorem, aut per capitularia fuflE- gia, autet coilationem praeticitur. Aic Synodus Tridentina: Quodji jus /E tronatus laicorum fuerit, debetih qui a Patrono praejentatus efiti eisdem deputatis (Examinatoribus fy* liodalibus) examinciri, et non, nifii^ 0 ' neus repertus fuerit, admitti. 12. Et huic locus eft, etfi Eleftores praeftent juramehtum, quod euin eli- gere velint: quem credent, Ecclesiae eHe utiliorem. Hocetenim juramentum pertinet ad perjurii criinen, si Ele$°' res fuo defuerint officio: elečlio tan^ n in foro judiciali toleratur, si elečlij 5 dignus repertus fuerit, ut evitentur h' tes, et infinitae difcordiae refecentur : si enim hac ratione eleftiones poffen/ revocari, nulla in eeclesiaftica RepubE ca elečlio fere fieret, quae litibus, controversiis maxime pernitiosis vexa 11 non polfet. 13. Unde ergo defumenda eft illa. ca ' pacitas ? Inquit S. Thomas: DigndJ 5 alicujus Perjonae potefi attendi pliciter. Uno modo fimpliciUr, et J l ‘ — ( 34i ) — cuiidum fe: et fic. majoris dignitatis eft Ule, qui magis abundat in fpiritua- libus gratiae doniš. Alio modo per comparatipnem ad bornim commune. Contingit enim quandoque, quod il- le, qui eft minus fanEtus, et minus jciens, poteft magis conferre ad bo¬ rnim commune-, propter potentiam, vel induftriam Jaecularem, vel aliquid hvjusmodi. 14. Hinc, quia difpepfationes fpiri- tualium principalius ordinantur ad utili- tatemcommunem, ideoquandoque abs- que perfonarum acceptione in difpenfa- tione fpiritualium illi, qui simpliciter funt minus boni, praeferuntur meliori- bus: Nonergo, aitS.Doftor, Epifco- pus , Patronus, ant Eletlor tenetur a i t . q ‘ 3 . 5 ' femper dure meliori fimpliciter, jed tenetur dar e meliori quoad hoc; id eft meliori quoad boipum commune, et ti- tilitatem Ecclifiae. 1$. Enimvero etattendenda eftqua- litas, conditioque beneficii. Quis enim ambigat, quiti aliquis multo dignior, melioraue altero eile podit refpeftu u- nius beneficii, qui taraen foret minus dignus, si habeatur refpe&us ad benefi- cium alterius conditionis. 16. Inde oportet et locum, ettem-. Pus, aliasgue circumftantias expendere, ut in provisione beneficiorum utilitas kcclesiae eluceat. Aliquando, enim noa — ( 34* ) — fpeftandum eft, quis sit inter eligibi- les abfolute dignior; fed quis fit digni- or ex iis, quos quis per fuum fuffragi- um cum effečtu Ecclefiae praeficere po- teft. Quid enim, fi tres fint eligibiles, praevideam tamen, quod dignior inter illos certo non fit eligendus pluralkate fuffragiorum; immo praevideam, fi hunc eligam, pluralitace fuffragiorum fore minus dignum inter omries eligen- dum: an non praeftat, inferioren) pri- mo, ut excludatur tertius, utpote indi- gnus, et omnium infimus, praeferre’ Neque enim hoc cafu dignior neglig 1 ' tur, five poftponitur ob caufam, • Undenam, quaefo\ exiflimas 9 tam c. io. ta j in Ecclefiis turbas nafti? EquidW l non aliunde opinor> quam ex Jntifii- tum eleClionibus, ca/u potius, actt‘ •mere, quam diligenter, atque accuM' te factis. 23. Synodus Tridentina fingulos, e £ omnes, qui ad promotionem praefici' endorum alioquin operam fuam pr» e ' ftant, monet, nihil fe ad Dei glorij ^t populorum falutem utilius pojjefr" — ( 34S ) — cere, quam fi bonos Paftores, et Ec- clefiae gubernandae idoneos promove- ri ftudeant; eosque alienis peccatis communicantes mortaliter peccare, ni- fi, quos digniores, etEccle/iae magis utiles ipfi judicaverint, non quidem precibus, vel humano affeStu, autam- bientium fuggefiionibus, fed eoriim exigentibus meritis, praefici diligen- ter curaverint. Cenfent Interpretes,in beneficiis curatis non excufaripeccatum mortale. Id ipfum afferitur a nonnullis in omnibus beneficiis. 24. Ergo illa jura eligendi, praefen- tandi, nominandi, conferendique non reduudantin commoda, fed nnera red- dendarum in diftrifto Dei judicio ra- tionnm. Refert Theodoretus: Concilium Theodor. Epifcoporum contendit ab Imperato- re Valentiniano L, utipfe, utpotefa- c. 6. pientiae, et pietatis infignibus prae- clare exornatus Epifcopum Mediola- nenfem deligat. At Ule: major, eft, inquit, haec Provincia, quam quae viribus noftris Juflineri queat. Proin- de vos divina repleti gratia, et illius fplendore illuminati, multo magis hoc Epifcopi deligendi negotium tranfige- tis. 25. Hoc exemploet recentioresPrin- 1« vir. cipes, utpote Ludovicus VL, etLudo- vicus IX. in Gallia valde abhorruerunt tyr. ' S. Greg, ad Cler. Mediol. Cone. Gen. Tom. 8. eoi. 591. edit. Labb. ~ ( 346 ) ~ a provifionibus ecclefiafticis. Narrant, Catharinam Reginam Lufitaniae dicere confuevifle, quod optaret, duran- tefuo regimine Praelati Portugalliai efjent immortales: quo fieret, ut nul- lum ad Epifcopatum promovere tent- retur: dicens, jibiplus, qtiam fatis effe, fi pro je ipfa, et toto juo regno deberet rejpondere, licet Je rejponja- lem non conftitueret pro falute anima- rum. 26. Quid, quod et ipfe S. Gregorin* refcripfit ad Clerum Mediolanenfem: Antiquae meae deliberationis intentio eft, ad fufcipienda Pajloralis cufM meae onera, pro nullius unquam tni- /ceri perfona etc. Hincmarus eo aevo Presbyteri* fuis vitiodedit, quod ipfi, follicitando Patronos, in caufa effent, quoddignio- res, et meliores Clerici non praefice- rentur. £wfainiit> quique fideles, fi vefira culpa non ejjet, plus quaererent bonos Clericos, quam vefiros Denu- rios: ethoc non Juffertis: fedvos, ^ vejlros nutritos in maledičtionem ndt- tiiis, cum dato Patronis praemio, vobis, et illis peceatum emitis. 28. Proh dolor, quod nonnunguam Epifcopi peffimo exemplo laicis Patro¬ nis tantae indiferetionis fint! QuipP e ’ qui ipfi 5 neglečto deleftu digniorii 111 Minifircrnm, Confanguineisj aur ta- — < 347 ) “ miliaribus fuis paffim opnlentiora bene- ficia vel procurant vel donant. GUiere- batur-S. Hieronymus: Sed nune čemi- ?>• mus, plurimos hanc reni beneficium facere, ut non auaerant, eos in Ec- clefia columnas erigere-, quos plus co- gnofeunt Ecclefae prodejfe; jed quos vel ipfi amant-, vel quorum funt ob- fequiis deliniti, vel pro quibus majo- rum quis rogaverit. * 29. Unde vero haec indifcretioma- gis fuccrevit, qnam ex inaequalitate temporalium proventuum, ex quibus oculi carnis beneficia eccleiiaflica aefti- mant? Monet S. Paulus: Fiat aequali- n. Cor. j tas, ficut feriptum eft: qui multum non c - 8 ’ abundavit, et qui modieum non mino- ravit. Ecce inaequalitas proventuum iodiferetiores proviliones, et follicita- tiones peperit? Gueritur Concilium Cone. Sardicenie: Ejus enim caufae praetex- ® ar i ri J c - tus eft manifejius-- nullus enim Epi- fcopus, aut Clericus adhuc inveniri potuit, qui a major e-, aut pinquiore civitate, locove ad minorem, tenuio- renique transire fiuduerit. Juxta S. s. Tfid. Ifidorum recidiffe jam Sacerdotii digni !lb - tatem ad regnandi cupiditatem appa- Lp ‘ fet: ab humilitate ad fuperbiam; aje- junio ad delicias prolapfam: a difpen- fatione denique ad dominium venife. •Ait S. Bernardtis: Cum primos hono- s.Bern. gradus meruerint in Ecclefa; me- y pi ° ffic ' ■V ( 348 ) “ rnerint autem v tl vitae merita, vel pecuniae, feu etiam carnis, etfangui- nis praerogativa: quae reginim-Dei non poffidebunt; ncn ideo Corda quii- fcunt, duplicifemper aeftiiantia defi- derio , quo utique occaiione pinguio- rum proventuum, magis, ac magis d dilatentur in plura, et ad celjiora fub- limentur. T I T V L V S XV. De Bouis temporalibtis Eccleftae. CAPVT I. De Peculio Chricorum, s. Hier. i. E x fententia S. Hieronymi: b. Maich. pofiolis tisque ad no tiri temporisfa' cem Ecclefia perfecutionibus crevit’ Martyriis coronata eft, et, pofiqu ain ad Ckriftianos- Principes venit, poten- tia quidem, et divitiis major, fedvif- tutibus minor faEta eft. 2. Primordiis Ecclefiae Clerici fer e omnes propriabona ignorarunt, aute- nim pauperes eligebantur, aut ta/es> qpi patrimoniiim liium in pauperes ab- dicarunt. Nonnulli, intačlis proventi' bus ecclefiafticis, de patrimonio pr°' prio vivere voluerunt. Superfuut vete- ~~ ( 349 ) — res auftoritates fparfim in Decreto Gra- tiani c. 21. et paffrm XII. q. 1. 3. Hac occaiione vetus invaluit re¬ gala, quod bona patrimonialiacujusque Clerici difcernenda eflent a proventibus ecclefiafticis: et fere omnia bona cen- lebantur elle ecclefiaftica, quae quis polt ordinationem acquifiiffet, fi aliun- de non conftaret, quod ea ant ante or¬ dinationem babuiffet, ant polt ordina¬ tionem ci vili titulo, v. g. haereditate obtinuiffet. c. 1. XII. q. 1. 4. Nevo jure hanc diferetionem bo- norum exemplo peculii, quodfervis, miisque familias jus civile relinguit, illultrare placuit. Sic enim ad peculium profečlitium novi juriš argumentis re- cidit, guidguid vel ex rebus, vel in- tuitu Eccleliae Clericus aeguirit. c. i« et, paflim de Pecul. Cler. 5. Refcripfit Alexander I[[., quod Clerici de his, quae paternae fucceffio- nis, vel cognationis intuitu, aut de artificio funt adepti, feu dono con- fanquineorum, aut amicorum, non habito refpeČtu ad Ecclefiam, pervene- runt ad ipfos? Ubere di/ponere, ve- luti jure patrimonii, aut titulo adven- titii peculii, valeant. De his tamen, quae confderatione Ecclefiae, utpote vel ex piis reditibus, vel ex funčtioni- bus faeri perceperunt, nullum — ( “ de jure, quia ad peculium profeclitium referuntur, pojfiuntfaceretefiamentum. Refert. c. 9. de 'Teftam. cap. 2. 6. Clerici novo jure, ad exemplum cieZia P ecu ^’ profečlitii, fručtus beneficii per- percept. cipere, ant et 1'uos facere dicuntur, Eccief quia digiius eft operarius cibo, merce* i‘cor.9. deque lua. Expreffit uberius hujus re« tributionis juftitiam S. Apoftolusexem- plo militis, Paftoris, et Agricolae. 7. Suffragantur haec exempla Clero s. Gre ? . induftriolb, non otiolo. Inquit S. Gre- iu Luc 17 ' S or ’ us: Q li id ugs, o Pajiores (quod tam en fine dolore dicere non poffum) quid nos, o Pajiores l qui mercedtm confequimur, et tamen Operarit quaquam fumus? FruPtus quippi & Ecclefiae in fiipendio guotidiano p ir ' cipimus, fed tamen pr o aeterna Eccli' fia minime in praedicatione labottt- mus. Penfemus, cujus damnatiotus fit, fine tabore hicpercipere mercedes taboriš. 8. Abfit, ut inde integram merce* dem laboris mereantur illi, qui vel alj' os fibi fubftituunt ad explendum divi* mm minifterium Vicarios, vel per brevem horam dicendo privatim divin 0 officio vacantes, religuum diem otiole s. Bern, tranfiguut. Clamat S. Bernardus: inEv^j. ^ a e tihi Clericel Mor s in olla, niotj Ecce nos in olUs camium, mor s in ejusntodt dtliciis, non modo, quia fecus intfO’ Hum deleclationis pofita ejfe cognofci- tur, fed ob id maxime; quia conflat, populi ejfe peccata, quae comedis; fumptus ecclefiafiicos te gratis hab er e reputas? Cantando, ut ajunt, bona tihi provenire videntur; fed bonum er at magis fodere, aut etiam mendi- care. 9. Quid indignius, quod ex fola con- fumptione ecclejiafiicarum rerum Cle- rici appareant, nomen quidem haben- tes Clericorum, rem autern non im- plentes Clerici circa liturgiam Domini Dei? Enimvero haecnulla eft ideaOpe- rarii mercede digni. L. 42. §. 10. C. de Epifc. et Cler. 10. [n reliquis Canonum argumentis Cap. j. nihil vulgatiiis eft, guam bona Eccle- D . e fiae vota fidelium-, pretia peccatorum, patrimoniumque Chrifti, et pauperum dici; id ipfuinque non aliunde, quam ex fententiis Patrum , Conciliorum , Pontificum, et reliquorum Epifcopo- ram. Inquit S. Profper, fen potius Ju- j u i. p O m, liiinus Pomerius: Unde datur intelligi, vic. quod tanti, ac tales viri — fcientes te,"',!. nihil aliud ejfe res Ecclefiae, nifi vota Ht>. 2. fidelium, pretia peccatorum, et patri- c ’ 39> monia pauperum, non eas vindica- runt in ufus fuos, ut proprias, fed ut commendatas pazeperibus divife- runt. — ( 3P ) — n. Inde S. Gregorius et ipliirn pa- trimoniutn Romanae Ecclefiae dixit etle patrimonium pauperum. MonuicS.Pon« tifex eo tenore Protafium, Aguenfem Epifcopura, ut Vigilio Arelatenfi dice- ret, ut penfiones, quas Praedecefor ejus per plurimos annos percepit, it apud fe de patrimonio nojiro retinuit, ad nos, inguit, quia pauperum W funt, fiudeat deftinare. 12. Enimvero Ecclefiae aliunde bona temporalia non obtigerunt, nifi ex ob- lationibus fidelium , qui ea Deo prore- demptione peccatorum voverunt, ut in pias eleemofynas erogarentur. Hinc et Principes eas rationes adduxerunt. OtM juxta SS. Patrum traditionem novimus, res Ecclefiae ejfe vota fidelium, tia peccatorum, et patrimonia paupi' rum, cuiquenon folumhabita conjef' vare, verum etiam multa, Deoopitu* lante, conferre optamus. Ref. c. 59' XVI. q.x. 13. Abfit, guodClerus vetus officiun’ dedifcere vel velit, vel polfit. Ex fen- tentia S. Bernardi.- Res pauperum non dar e pauperibus, par facrilegii ort' men ejfe dignofcitur. Sane patrimonia pauperum Junt facultates Ecclefiarutm 14. Accrefcentibus diverfi genep 3 ... Ecclefiarum pofleilionibus, et dinafto 25? č. L’ monet Synodus Tridentina Epifcop° s: s. Greg, hb. 5. ep- 55- — ( 353 ) Ne ex reditibus Eccleficte confangui- neos, familiaresgue fuos augere ftu- deanf; cum et Canones Apoftolorum prohibeant, ne res ecclefafticae, quae Dei funt, confanguineis donent, fed, fi pauperes fint, eis, ut pauperibus diftribuant, eas autemnon diftrahant t nec diffipent eorum caufa. 15. Quura tum ex intentione offeren- Cap. 4. tium, tum ex regulis Eccleliae pii re- U fu por. ditus res Dei, patrimonium Crucifixi, provent. pauperumque habeantur, Clericis eo¬ rum adminiftratio ita reličla eft, utiis, veluti rebus Dei, et proventibus pau- perum utantur. Praecipiunt Canones vulgo Apoftolorum; Nec liceat autem ex eis aliquid fibi vindicare, vel pro- priis cognatis , quae Dei funt, lar- giri. Sin autem fint pauperes, ut pau¬ peribus fuppeditet. Et alibi: Quodfi his. Epifcopus non fit contentus, et 1 res in proprios ufus convertat, Si¬ nodo Provinciae poenas perfolvet. Re- fert Gratianus c. 22. et 23. XH. q. 1. 16. Haec ideo, quia illae facultates Ecclefiae ipfi vel Epifcopo, vel Clerico ad proprios ufus non fuffragantur, nifi ad fimplicem necelfitatem agendae vi- tae. Juxta S. Chryfoftonium: Non di- s. chryf. x it S. Paulus, quis militat, et non eft ho '"- 2 *- dives^ Sed quis militat fuis ftipendiis i" -Jcer. ^nquam? Neque dixit: Qtiis plan- Van-Sfpm J. Eccl. P.iH. C 3>4 ) — tat vineam, et aurum non colligit, aut frutium integrum non vindemiat? Sed: ex fruEiu ejus non edit? agnis , Jed ex laEte. Oportet enim ha- bere fortitudinem militis, et agrico- lae diligentiam, et curam Pafioris, d poft haec omnia nihil amplius quai- rere, quam necejjaria, s. Bern, 17. Supereft etliodiehaec difciplina. ad Fuic Inquit S. Bernardus: gui altario defir- vit, dignum efi, ut et de altario vi- vat. Conceditur er go tibi, fi b/ne dl- Jervis, ut de altario vivas: non au- tem, ut de altario luxurieris; ut dl altario fuperbias: ut inde tibi compa- res fraena aurea, fellas depict^ calcaria deargentata, varia, grifa' que pellicea a collo, etmanibus orna- tu purpureo diverfificata. Denisi quidquid praeter neceffarium vi£iwih ac jimplicem vefiitum de altario veti' nes, tuumnon eft, rapina efi, focti- legium efi. Trid. feff. ig. Synodus Tridentina veteruniCa- 25,c I- nonum arguniento praecipit Epifcopis’ reliquisque Superioribus, ut morešj'U' os it a componant, ut reliqui ab frugalitatis, modefiiae, continentiM’ ac, quae nos tantopere Deo commen- dat, fanElae humilitatis exempla p 1 ' tere poffint. Ouapropter exemplo Pa* trum Concilii Carthaginenfis IV. n 10 ’ net, ut modefta fuppelleftili, ac nie 11 ' ( ) — fa, frugaligue vičtu fmt contenti, e£ reliquc vitae genere, ac tota domo ca- veant, neguid appareat, quod nonfitti- plicitatem, Dei zelum, ac vanitatum contemptum praeleferat. 19. Difertior eft in eo genere argu¬ menti S. Carolus in Conciliis Mediola- nenfibus ejus aevi. In Concilio Medio- lanenfi IV. expreffe omnes, quibus u- iv. p. 3. beriores proventus funt, monet: Vos , c - ?• item alii, quicunque eftis, quorum fidei C/irifii patrimonium proprie ad divini cultus, pauperumque ufum commiffum eft, cavete, ne atnbitione, aut cupiditateprolapfi in alium, quam cui addiEtum eft, convertatis, atque propterea facrilegii rei damnationem aeternam fubeatis. 20. Aftquid? An Clerici divites pa- trimonio, ex rebus Ecclefiae vi v ere poffunt ? En veteres Canones ' Juxta Canonem vulgo Apoftolorum: Ex his autem, quibus Epifcopus indiget (Ji tamen indiget) ad Juas neceftitates, «t peregrinorum fratrum uftus et ipje percipiat, ut nihil ei pojfit otnnino de- e fle. Refert. c. 22. XII. q. 1. 21. Quid clarius DecretoConcilii An- tiocheni: Epifcopus, inquit, ecclefia- fiicarum rerum habeat poteftatem ad difpenjdndum erga omnes, qui indi- g e «t, cum Jumma. reverentia, et ti- Z a Cap. 5. De Diviu p a trim. Synod. Acpisgr. e. 107. •“ ( 30 ) — more Det. Participet autem et ipft, quibus indiget (fitamenindiget). Quid opus fuifiet tam exprefla conditione ( fi patrimonio divites ex rebus Ecclefiae, ucpote patrimonio pauperum, vivere pofient? ibi. c. 23. 22. Exprellit eam conditionem et B. Asguftinus: Quae tamen, utpotebona Ecclefiarum (fi pauperum compatiperts fumus) et noflra funt, et illorum: / autem privatim, quae nobis fufficiunt, poffidemus, non funt illanojira, pauperum, quorum procurationin quodammodo gerimus, non proprittf tem nobis ufurpatione damnabili vin- dicamus. Refert. c. 3. XX. III. q. 7, 23. AitSynodtisAquisgranenfis.- illi, qui jua pojfidentes, dari fibi ali- quid volunt, fine grandi peccato unde pauper vifiturus erat, accipiaf- Quippe gratis non darent, quod gra t,s acceperunt, fi pios proventus in fuam fuftentationem verterent, ut cenfm 11 patrimonialemj diminutis expenfis qu°' tidianis, augerent. 24. Superfuit haec difciplina et aevo Gratiani: I r erum bis autioritatibus > inquit, prohibentur ab Ecclefia /ufr 1 .' pi, non illi, qui quondam fuerant dt- vites, pofieavero omnia reliquerunl’ ut Petrus, Matthaeus, et Paula 5 ' aut pauperibus difiribuerunt, ut ^ a ’ chaeus; aut Ecclefiae rebus adjun xt ‘ — ( 3V7 ) — runt, ficut illi, qui praedia fua ven- dentes, ponebant pretia ante pedes A- pofiolorum, ut effient omnia commu- nia; Jed illi, qui in domibus paren- tum refidentes, vel fua relinquere 110- lentes, ecclefiafiicis facultatibus pafci defiderant. Quis enim dubitat, eum lucrum captare, qui ex alieno vi vit, ut liiis fumptibus parcat. Gratian. ad C. 24. XII. q. 1. 2V« Cenfent recentiores Theologi, fententiam ita conciliari pofle, ut di- camus, S. Profperum, aliosque vete- Bellarra, res auftores loquide illis, qui plane ^ c * er « fufficientem habent fufientationem ex ' c '\f patrimonio, aut beneficio: tune enim alterum efl fuptrfiuum, et proinde pauperibus debitum. Alios vero et re¬ centiores AuEtores loqui de illis, qui neque ex patrimonio, neque ex bene¬ ficio fufficientem omnino fufientationem habent. Hi enim utrumque retinere poffiunt: modo ex utroque nihil acci- piant ultra fufientationem decentem, juxta conditionem flatus. Quod enim vere fuperfluum efi, dandum efi pau¬ peribus. 26. Inde elucet, primogeniam hanc Cap. 6. indolem bonorum ecclefiafticorum et J e e ri ^ 10 " hodie fuperefle , utcunque faeculorum difeipi. la pfu alia, aliaque fuccefferit admini- ftrationis forma. lnquit S. Auguftinus: Mabebat er go Dominus loculos, st a — ( 3$S ) — fidelibus oblata confervans, et fuorum neceffitatibus, et aliis indigentibus tri- buebat. Apud Gratian. c. iq.XII.q.i, 27. Et alibi: Exemplum Domini ac- cipite converfantis in terra: quare ha- buit loculos, eni Angeli miniflravi- runt, nifi quia Ecclefia fua loculos fuos habitura erat, quare furem Ju¬ dam admifit, nifi, ut ejus Ecclefia ejus fures patienter toleref? Refert. c.12- ibi. 28. Reliquorum veterum Canonu® argumente libera bonorum ecclefiafti- corum adminiftatio, difpenfatiogue pe- nes quemque Epifcopum ftetit, ut tuni fuis, tum fuorum (fi vere egerent) n e " cellitatibus provideret, reliquuniq« e pauperibus erogaret. c. 22. 23. 24.^ q. 1. 29. Placnit aliquando partitio. Sae- culo IV. Eccleliae Romanae confuetu* do invaluit, ut unam partem Pontific 1 ’ alteram Clero, tertiam pauperibus» quartam fabricae Eccleliae confignai’ 6 placeret. c. 27. ibi. q. 2. 30- -S. Gregorius paffim et aliis Ep’* fcopis hanc partitionem commendat- Apparet tamen hanc divisionem haud arithmetice fuilfe inftitutam per aequ a ' les proportiones, fed variam fuiiFe fe- cundum locorum confuetudinem, etcit' cumftantias, quae nune majorem p° r ' tionem in pauperes, nune in Clericos? — ( 3V9 ) — i prohorum, illorumgue indigentia , et numero impendendam fuadebant. c. 29. £t 30. XII. q. 2. 3t. Hac occasione alibi tripartita, alibi nulla divisio apparuit. Nam haec divisio piarum obventionum nihil im- mutavit. Quippe hac divisione plus , tninusgue monebantur Epifcopi, aut alii Adminillratores, ut fideliter proventus ecclesiafticos in praefcriptos ufus im- penderent. Concilium Parisienfe VI. hincftatuit: Et licet crefcente fidelium devotione copiofiffmis-, ac raunificen- c. 15. tiffimis eorum liberalitatibus donata fit Ecclefia, eundem tamen ufum Apo- fiolorum Succejjores in tračtandis -> et difpenfandis eccle fiafticis rebus Je fer- vrnre debere meminerint. 32. Novo jure adminiftratio, et di- fpenlatio proventuum beneficialium in- divisim cujusque tituli Poffeflbri libere reli&a eft, tacita tamen conditione, ut, procul a faftu et luxu, in praefcriptos ufus canonicos effunderentur, quia res transit cum fuo onere. Hinc et Conci- Trid.feff. lium Tridentinum, cui utique nova di- 25-Ci1, Iciplina fatis comperta fuit, exemplo veteris Concilii Carthaginensis juftmn ufum piorum redituum tum Epifeopis, tum et reliquis Clericis commendat, ne quid appareat-, quod a fančto hoc inftituto fit alienum; ■ quodque non — ( ) — fimplicitatem, Del z eluit, ac vauita- tum contemptum praefeverat. Ctm. 7. 33. Aučtis bonis Ecclesiae invalue- ]? e m Te ' runt corruptelae. Glueritur^ S. Hierony- Cieric. mus '• Notinulli funt ditiores Mana- s. Hier. chi, quamfuerant faeculares ■> etCh- Nepot. ad guipoflident opes fub Chrijio pau- per e ■> quas fub locuplete •> et fallact diabolo non habuerunt ; fufcipertl eos Ecclefia divites, quos mundusun- tea habult mendicos. 34. Hac occafioneveteri cautelaopus fuit, ut reprimerentur ftudia eorum Miniftrorum, qui, praeterita cura pan- perum, pietatem in guaeftum verterant> ut pios proventus, guibus fuum patri* monium auxerant, per teftamentuni in fuam familiam jransmitterent. Sanfflt Concilium Antiochenum, facultates ec* clefiafticas a patrimonialibus Cleri ie- cernendas effe, quia has in pios ufus refervari oporteret. c. 21. XII q. ’•. 3$. In Oriente de Epifcopis edix’t Juftinianus Imp. eos nullo modo habe- re facultatem teftandi, vel donandi* vel per aliam guamcungue excogitatio* nem alienandi quid de rebus fuis ■> fluns> polhjuam fačli fuerint Epifcopi, po” e ' derint, vel acguifierint, vel ex tefa* mencisj vel donationibus, velaliaqt>a- cungue caufa, exceptis duntaxat his> quas ante Epifcopatum habuerunt guacungue caul’a> vel guae poftEpifc 0 ' — (36i)~ patum a Parentibus, vel Theis, hoceft, Patruis, Avunculis, et fratribns adipfos pervenerunt, perventurae funt. L. 42. 2. C. de Epifc. et Cler. 36. In Occidente de Epifcopis aeque, ae de reliquis Clericis ftatuit Concilium Agathenfe, ut de rebus propriis, vel acquifitis, vel quidquid de proprio fia¬ ti ent, haeredibus fuis, Ji voluerint-, derelinquant. Qtuidquid vero deprovi- Jione Ecclejiae fuae fuerit, Jive deagris, Jive de fruclibus, five de oblationibus omnia in jure Ecclejiae referventur. Ref. e. 19« XII. q. 1. 37. Jure novo fupereft refcriptum S. Gregorii, ut, difcretis rebus patrimo- nialibus, quidquid Ecclefiae ipfius effe cognofcitur, vel in Epifcopatus ordine acquifitum apparet, in ejusdem Eccle¬ fiae confervetur dominio, ne quisquam exinde aliquid ufurpare qualibet occa- fione praefumat. In compilatione De- cretalium hoc Decretum Gregorio IX. per errorem infcribitur. c. 1. d. Teftam. 38. Reliqnis argumentis Decretalium vetus difciplina inllauratur. Praecipit Concilium Lateranenfe III. bona eccle- fiaftica, five ex rebus Ecclefiae, five eonfideratione Ecclefiae acquifita penes Ecclefias, five inteftati Clerici decelle- rint, five aliis conferre voluerint, eff^ confervanda, tum mobilia, ume im- mobilia. c. 7. ibi. ~ ( 362 ) - 39. Inter haec exempla prebavit ta- men Alexand. III. confuetudinem,quod Clerici de mobilibus per Eccleliam ac- guifitis ad pias caufas, vel remunera- tionis gratia in favorem domefticorunl moderate teftari poffent. c. 12. d. Teftam. 40. Confuetudo? quae hic non im- probanda dicitur, per relationem ejus- dem referipti Pontificii in Decretales Gregorii IX. quafi jure probata, et fir- matafuit: tandem etiam pro jure inva- luic. Unde et in Synodis poftea paffim permittitur Clericis de mobilibus fub moderationibus in citato rpferipto Ate- xandri III. appofitis teftari. In Germa- nia tamen Epifcopi, aliigue Praelati ea- tenus veteri rigori lubfunt, ut teftari non poflunt, nifi Indultum Papae me- ruerint. synod. 41. Synodus Osnabrugenfis ann. 1628- osnabr. hisrationibusinftruxit CJericos: Cumin fit’n. officiis charitatis, ac piae remunera- S. *■ tionis prinio loco illis teneaniur ob- noxii, ac quibus beneficium nos co- gnovimus recepiffe, facile intellig^ omnes Ecclefiarum nofirarum Clerict’ et Beneficiati, qui de Ecclefiae Jlipe n ' diis, ac reditibus vivunt, ut de i^’ quae ex jujla fuarurn rerum difpenfa- tione fuperfunt, in fupremae volun- tatis declaratione, non ex carnaliaj- feclione, fed pro Ecclejiae Dei utib' tate dijponant etc. - ( 363 ) — 42. Haecprope etfata fuere fucceffio- num ab inteftato. Si aliquando haere- C eir.cier. des legitimi deeffent Clericis, ftatuit abinteft. Juftinianus (mp., ut et in patrimonia- libus fuccederet Ecclesia: quia etlaico- rum haeredicas, deficientibus legitimis haeredibus, prae fifco corporibus illis, guibus adicripti in vita fuerant, defe- rebatur. L. 20. C. de Epifc. et Cler. 43. Jure Decretalium deciarat Ale- xanderill. 9 in bona ecclesiaftica, ab inteftato reličta, fuccedere Ecclesiam; ita quidem, ut nomiue Ecclestae non Epifcopus, vel Succeflbr Clerici, ubi eft Collegium Clericorum, fed ipfacom- munisCongregatio, quae rerum illarum canonicam diftributionem, et curamha- bet, intelligatur: ubi autem in locum defiinfti tantum unus eft ordinandus, is reliftabona (sicnt aliaipsius Ecclesiae) in Dei timore difpenfet. c. 12. d. Tejlam. 44. Inter ea tempera nonnullibi in- valuit ufus, quod alii faepe titulo vel privilegii, vel confuetudinis inteftato- rum Clericorum haereditates šibi vindi- carent. Reprelfis corruptelis legitimos titulos probavit Bonifacius Vlil. c. 9. de Offic. Ordin. in 6. 43. Conciliutn Conftantienfe hac di- cone, feretione vetat, per Epifcopos, et in- feriores Praelatos bona decedentium /ešplt Canonicorum praeter? et contra juriš difpositionem occupari: Conftitutiont Cone. Conft. fupr. — ( 364 ) — Uonifacii FIII.— fuper hoc edita, fpecialiter in fuo robove duratura. 46. Hac occasione faepe coufultius vifum eft Clericis, ut, ad excluden- dumjus, ut vocabant, fpolii teftandi facultatem impetrarent. Decidit Inno- centius III., et illum Clericum teih- tum, ad jus fpolii removendum, cen- feri, qui extremam voluntatem in ar- bitrium tertii remisit. c. 13. d. Teftam. 47. Forte tam diversi tituli fucceflio- num exemplo feudi, invaluerunt. Sic enim et ipsi Principes aliquando jus fpo¬ lii šibi iu haereditates inteftatorumCle- ricorum vindicarunt, doneč jus illu^ fpolii Fridericus II., Rudolphusgue !• ejuraflet. 48. Recentiores Pontifices alibi jus fpolii šibi titulo vindicandorum Cano¬ nom arrogarunt. In Gallia PrincipesJus Papalis fpolii fupprefterunt. Germanis per Decretum Concilii Coaftantiensis adverfus recentiores Curiae praetensio- nes confultum eft. 49. Inde paflim eo deventum eft, ut legitimi haeredes šibi fucceffionem in* teftatorum Clericorum in acquaeftibus ecclesiafticis aeque, ac patrimonio re¬ ligijo vindicent, ea tamen conditione, ut oneribus beneficii fatisfaciant, q u ’ a res transit cum fuo onere. ^rg. 9- “ e Offic, Or din. in 6. — ( 3^ ) - V o. Guantuni ergo illa fucceffio ac- quaeftus ecclefiafticos ipečtat, fručtus nontantum percepti, fed et percipien- di ad haeredes devolvuntur pro rata praeftiti fervitii. Receptum inde eft, elfe aliquando dividendos pro rata tem- poris, quo onera beneiicii defunftus tulit; eodem modo, quo fruftus dotis foluto matrimonio bipartiri folent. In pluribus Ecclefiis receptum eft, annum divifionis, veluti mortualem computari a fefto S. Joannis, vel alterius Sančbi, quia ab eo die anm s relidentiae inchoari iblet. Vi. Inter Canonicos aliquando annus gratiae receptus eft, tum ad expungen- dum aes alienum, tum ad furrogandos fumptus funerales, tum deniquead lup- plendos annos carentiae. In Germania fupereft vetus Concilii Trevirenfis de Tom”', ann. 1310. Decretum, ut nulli Cano- append.’ nico talem annum, talisqui anni re- coL ditus liceat retinere. S2. In reliquis haud excufantur hae- Thom. redesipli, quin acguaeftus ecclefiafti- Cantipr, cos, inquantum a patrimonialibus di- c. b 55 2 ; leernere poffunt, in pias caufas erogare teneantur, quia res transit cum fuo onere. Cum Guilielmo Epifcopo Pari- fienfi aliquando nuntiatum ellet, ftbiex haereditate Canonici cujusdatn tria Mar« carum millia ab inteftatoobtigifie, prae- — ( 366 ) - cepit moxpecuniam in ufus pauperum e-, rogati. * $3. Quid igitur in morali doctrim reliquum eft, guamClericos, fiiifvivis fuo officio erga pauperes defuerint, fui peticnli in rationibus divini judicii mo- e . L ? idem iuftitutum fub Evangelio urgendum cenfuerunt: Pafani autenn ad Chriftum converfi, maximos fum- tus in facrificia idolorum, et profana fpečtacula impenfos, bonis operibus de- putarunt. Conftat inde a principio fide- libus decimarum, et primitiarum obla- tiones fuilfe commendatas. c. 65. et XVI. q. 1. 3. Hačlenus tamen Chriftiani de de- cimis, et fruftuum primitiis, etaliis oblationibus aeque, ac de caeteris ele- emofynis in pauperes conferendis nw* vebantur, et fingulorum podori relin- quebatur: velletne dare: an non dare. Hortabatur guidem S. Hieronymus po* pulum ad Decimarum folutionem: ia n ' dus quoque Joannes Chryfoftomus ea- rum folutionem omniraodis fuafit, « ec minus eas commendavit S. Augiiftinu*/ nullum tamen rigorofum tune tempoj’ 5 adhuc erat praeceptum de Uecimis. Ex- eunte faeculo VI. Epifcopi in neglig en ' tes decimas dare cenfuras ftrinxere. I 11 ' de in Oriente eas exačtiones JuiHp’?' nus fupprelfit. L. 39. §. 1. C. aelp^' et Cler. 4. In Occidente faeculo IX., qu° E Decimis praeftandis laici fere oinnj 0 ‘ ficio — ( 3$9 ) — ficio defuere, priftinum cenfurarum ri- gorem auxerunt Conftitutiones Franco- Capit. rum Regum. Fortallis illa bonorum ec-^ an s c ; cleliafticorum diilipatio anfam deditju- c. iox. ri incruftando, quod ex lege divina fir- mari polfe videbatur. Supereft Ludovi- ciani Capitularis fragmentuip in Decre- to c. 7. XF1. q. 7. et ibiCorreSt.Rom. 5. Sune, qui Dechnas juriš divini effe cenfent. [n Decreto enim Gratiani fre- (jueutesoccurruncaučioritates, quae eo genere argumneti, et exempli jus De- cimarum Eccleliae vindicant. c. $. et 6. ibi. 6. Novo jure receptura eft dogma, Decimas Deo deberi in fignum univer- falis dominii. Hinc Caeleftinus III. pro- nuntiavit, et ex artefačlis, omniqne honefto lucro Decimas deberi. c. 22. de Decim. 7. S. Thomae taraen, reliquisqiie Theologis vifum ell, Decimas proprje divini juriš haud elFe, nifi, quantum ad fuRentationem Miniftrorum funt necef- fariae. lila enim lex Mofaica judicialis in reliquis eft, quod Sacerdotibus, et Levitis, nulla haereditaria portionedo- natij , a caeteris tribubus decima redi- tuurri pars effet. folvenda: fi taraen Chri- ftiani aliunde Clericis profpicerent, huic °neri iuperfederq poifent. Qnare Grae- c b ac caeteri per Orientem Chriftiahi decimarum exačiiones nunguam admi- ^an-Efptn J. Eccl, P. III, A a — ( 370 ) ~ Nov. 3. ferunt, quia ex Novel lis Juftinianicon- et 43 ‘ fiat, Clerum aliuude habuiffefufficien- tes reditus alimoniae. Nihilominus per Occidentem confuetudine continua, et conftitutione humana, exemplo legis divinae innixa, decimae debentur. cap. 2. g. Jure novo declarat Pontifex: Vi ved^De- > grano, fruEtibus arborum, cim.’ pecoribus, hortis, negotiatione, ih ipfa etiam militia (id eft feudo, vel terra, quae militem debet) de venatio- ne, de omnibus bonis decimae funt miniftris Ecclefiae tribuendae; it a, ut, qui de his eas folvere neglexerint, 'clefiaftica diftriElione debeant percelli- Refert. c. 22. de Decim. Adeo exemplis novi juriš iwlh terra, nullum feminis genus, nulli fru- člus, mjjlae res, nullum opihcium,« 11 }' lumnegotium, nullum lucrum a deci- mis excufatnr. Refcripfit AleKanderlU- Vintonienfi Epifcopo: Mandamps, qua- tenus Parochianos tuos de apibus, de omni fruStu decimas perjblvere n- clefiaftica diflridtione compellas- Su¬ per e it c. 6. ibi. 10. His exemplis decimae dividi f () ' lent in praediales, peribnales, et IP ]X ' tas. Praediales fpeftant fručtus et pf 0 ' ventus naturales, civilesque poH’el»°' num. Peribnales referuntur ad lucn ,nl opificii, artificiique. Mixtae in fru r - rU ’ et faetu pecorum conflituuntur. — ( 37i ) — n. In tanta diverfitate decimarum» quantum ad caufam, et quotam debiti, diverfas confuetudines locorum eirefpe- ftandas faepe referipfere Pontifices. Sic Concilium Lateranenfe [V. pronuntiat: Illae decimae neceffiario folvendaefunt, quae debentur ex lege divina, vel lo¬ či confuetudine approbata. Ref. c. 33. de Decim. in integr. leči. 12. Juxta Interpretes decimae Per- fonales paffim confuetudine interierunt. Superfunt praediales, et mixtae; ethae, illaeguae alibi majore, alibi minorena¬ mero. Sic in Belgicis Provinciis exaru- erunt decimae lignorum, faeni, herba- rum, oviutn, agnorum, lanae, por- corum, vitulorum, anferum, et fimi- lium. 13. Oportet ergo cujusque loči con- fuetudinem explorare, fervareque; ant fi de ea non conilet, exemplum ex vi- cinia petere. Haerente dubio Jus De- cretalium, veluti jus commune, in re¬ gala eft; confuetudo in exceptione pri- mas fert. Inde a Decimis padim excu- fantur fručtus, de quibus a tempore 40 annorum decima praeftari haud confue- vit; utpote fi confuetudo pofitiva pro- betur. 14. Inter ea faecula, guibus in Occi- cap. g. dente caeperant decimarum exačtiones, P e J u , r ’ Praeceptum eft? ut quisque rarochus Decim. fuorum fubditorum decimas colligeret. a a 2 — ( 372 ) — Vetus enim regula habuit, ibi redden- das effe decimas, ubi per totuni anni circulum Millas audiunt, et eorum in- iaiites baptizantur. c. 46. XVI. q. 1. 15. Veteri more adminiftratio deci- niarum per totam Diaecelin inde Epi- fcopi fuit, ea tamen lege , ut Ecclefias Parochiales fartas teftas tenerat, orna¬ menta, et reliqua, quae ad cultum di- vinum neceffaria viderentr, conferret, Miniftris altarium ea, quae ad viftuffl, et veftitum pertinent, largiretur, et tandem eleemolynas, aCanonibus prae- fone. feriptas pauperibus erogaret. ItainCon- J 7 5 on ' cilio Turonenfi, quod ann. 813. cele- r Oil č. bratur, et Concilio Wormatienfi ann« Wormat. 868. ftatuitur: Ut decimae in poteftrt 1 c ’ 36 • Epifcopi fiant, qualiter a Presbyteti s difpenfentur etc. 16. Quum novo jure invaluiffet, quod omnes proventus ecclefiaftici fingul’ 5 titulis inhaererent, decimarum oinninnj libera adminiftratio Parochis, veluti jure communi obtigit. c. 29. et 30. d« Decim. 9 17- Hac divifione vetus quarta Epi¬ fcopi in decimis Parochialibus aequf’ ac in caeteris proventibus ecclefiaftic’? exaruit, nifi forfan vel ex particulai' 1 conventione, vel ex alio fingulari ti^' lo Epifcopns fibi aliquam portioneni a- liquando alienbi refervalfet. c. 13. — ( 373 ) ~ 18. Nonnunquam inter Parochos ex- arfere dillidia , eoquod eflent homines , gui in alia Parochia terras excolerent. Decidit Alexander IIL, confuetudinem elfe obfervandam cujusque loči. c. 18. de Decim. 19. In regnla Interpretibus placuit diftinčtio inter decimas praediales, feu reales, et perfonales, feu indtiftriales. * Decimae perfonales debentur illi Eccle- fiae, ubi quisque recipit ecclefiafticaSa- cramenta: reales vindicat fibi illa Ec- clelia, in cujus diftričtuilla praediafunt fita. c .2. de Refiit. Spol, in 6. 20. Sed quid eo cafu deDecimis mix- tis? Synodus Wigornienfis ann. 1240. synod. ■ ita decidit: quod, in quacunque Pa- c .^. oin ’ focltia per totum annum fuerit ovile, licet oves Parochiae vicinae aliquando limites tranfeant adpafcua quaerenda, illi Ecclefiae, in cujus Parochia con- tinuo cubaverint, Decimae tribuan- tur. Diiodji continuo cubant in una Parochia, et continuo pafcant in alia, inter Ecclefias Decima dividatur. Si ergo per me&jetatem anni in Parochia alia pafcantur, ex aequo Decima divi- ditur. Si inaequaliter pafcantur in di- verfis Parochiis, pro rata temporis De¬ cima dividenda eft. 21. Jure novo Jus Parochiale perci- piendi Decimas fruttuum quorumcun- ‘lne, infra limites Parochiae excrefcen- tium, per titulum juriš delimtum eft, — ( 374 ) — ut jus decimandi intra eosdem limites contra Ecclefiam Parochialem praefcribi hod poffit, nifi cum quadragenaria pof- feffione concurrat titulus; vel ejus de- fečhim fuppleat lapfus tanti tetnporis, cujus concrarii memoria non exiftat. c. r. de Praefcript. in 6. 22. In religuis jus decimandi titulo Ecclefiae Parochialis cohaeret. Si ergo Ecclefia Parochialis alteriloco incorpo- ratafuit, in Vicarium temporalen^ per- petuumgue haud transit jus illud deci¬ mandi, quia titulus Ecclefiae Parochia- lis per eam unionem translatus cenfetur. Cap. 4. 23. Siiperfunt et laicisDecimae, quas rim. D hic. plernmgue infeudatas vocant, atque et infeud’ quidem duplici titulo: funt enim quae- dam Decimae origine laicae. Sic in feu- dis, emphytheufibus, et cenfibus con- , ftituendis domini luis Vafallis praedia dederunt cum onere partis fručtuuni, quod in colonis partiariis, etSolario ma- nifellum. De illis Decimis plane laica- libushic non agitur, fed de veris De¬ cimis origine fua ecclefiafticis, quarutn a populo in ufum Ecclefiae oblatarnm Laici omnino funt incapaces. c. r. 7’ 24. Et tamenplures ufurpabantur, quas Dyraftaeaut propriaaučloritatefibi vin- dicabant, aut per indiferetionem indul- gentiam Praelatorum obtinebant. Inge- mui t tantae ignaviae aliq uando Gregorin® VII. c. 13. Z. q. 1. c.3.X7I. q. 7. — ( 375 ) — 2f. Ingemuit novo jure huic vitio Cleri et Alexander III.: fiatuimus, in- quit Pontifex, ut, fiquis Praelatorum alicui laico, in faeculo remanenti, Ecclefiam, decimam, oblationemque conceflerit, a fiatu Juo, ficut arbor, quae inutiliter terram occupat, fuc- cidatur. Refert. c. 17. de Decim. 26. Enimvero Decimae ecclefiaflicae per deputationem illam, quod Ecclefiae miniftris jure divino ad fuftentationem referventur, quodammodo Ipirituales cenlentur. Inde novo jure invaluit re¬ gala, Laicos nulla ratione Decimas de¬ ti nere, aut praefcri prione acquirere polFe. c. et to. de Praejcript. 27. Concilium Lateranenfe III. difer- - te prohibuit, ne laici de novo jus de- cimandi acquirere, aut haftenus poflef- fum in alios laicos transferre pollent. Quippe Decimae fpečlantur veluti pro- pria ftipendia Cleri. c. 19. de Decim. 28. Invaluit tamen aliquando com- munis interpretatio, laicis permiffum elle, Decimas retinere ante Concilium Lateranenfe de ann. 1179. obtentas. Inde Alexander IV. diferte diftinxic in- ter Decimas ante, et polt Concilium Lateranenfe III. acquifitas. c. 2. §.3. ibi in 6. 29. His conftitutionibus fačlum efl, tit Decimae, quas laici ann. 1179. tene- baut, ipfis relincjuerentur; quae verp — ( 376 ) — illo Concilio pofteriores eflent, illegi- timae haberentur, fi id probari poifet: fin minus, pro infeudationis antiguitate praefumitur, fi modo centenaria, ant immemorialis podelilo fuffragetur. c. 7. de hiSf quae fiuut a Praelat. 30. Expeditiones lacrae novumgenus Decimarum Papis pepererunt. Cum e- nim Levicis quondam praeceptum fuil- fet, ut Decimarum, a populo accepta- rum, Decimas fumrao Sacerdoti redde- rent, homines inceliit periuafio, Pon- tifici Romano Decimas omnium fruftu- um benelicialium deberi. Inde exare- Icentibus Cruciatis faepe Reges, faepe Imperatores Decimas, a Clero exigen- das, a Papis impetrarunt. In Gallia per Comitia Melodunenfia ann. i$8o. et per contračius, cum Rege denis annis re- novandos, Decimarum onus fačtuni eft perpetuum, cui nonnunquam, fi opus eft, gratuitum donum adjicitur. 31. In Gallia ac Belgio et reliquae Decimae laicis infeudatae, tanquam a- lii reditus vulgares, et patrimoniales aeftimantur, ut de iis etiam in petito- rio Judex civilis cognolcere poffit:. q u0 ipfo abrogata eft conftirutio GregoriilX-j quae refertur c. 3 v. de Decim. 32. Interim et hae primigeniam recu- perant indolem, fi ad quandam Eccle- fiam ali(]uando libere, et limpliciter re- vertantur: nam fi illae Decimae non — ( 377 ) ~ pure, fed cum onere feudali, aut non perfe, fed cum univerfitate caftri, aut alterius praedii per modum accellionis Ecclefiae- a laicis obtigerint, veluti lai- cales, et temporalesfpečlantur. InGal- lia vetat anu. i749.Ludovicus XV., ne Ecclefiae infeudatas laicis Decimas li- bere , et fimpliciter recuperare poffint, nifi a Rege legein amortifationis impe- traverint. 33. Vetus origo Decimarum laicis Cap. 5. infeudatarum in Galliaemerfit. Saeculo D a e d ' enim VIII. conceffionibus Caroli Mar- Monaft. telli paffim Laici, defedu militaris Iti- etcapit. pendii, Ecclelias, id eft, proventus devoluc - eccleliafticos, titulo feudi načti funt, ea lege, ut Parocho juftam exinde fu- ftentationem praeberent. Praecipit Ca- Capitul. pitulare: Ut, qui Ecclejiarum beneficia lib - 2 - habent, nonayi, et decimam ex Us c ‘ 17,7 ' Ecclefiae, cujus res funt, donent,et, qui tale beneficium, feu praedium ha- bent, quod ad medietatem laborent, de earum portione proprio Presbijtero, id eft, Parocho decimas donent. 34. Id genus infeudationis, aut et diifipationis aegerrime , ut juftum erat, tulerunt Concilia, et Epifcopi, porre- ^tis Principi precibus, ut, reprellis lai- corum ufurpationibus, veteres proven¬ tus, et pollelliones Ecclefiis, guantum J turi pollet, reftituerentur. Chrift. Lup. Toni. 5, fcliol. P. 186. — ( 378 ) — 3 S. Laici, tuni ediftis regiis, tuni cenfuris eccleliafticis ad juftam reftitu- tionem compulfi, illas Ecclefias, etDe- cimas plerumque Monachis, et Canoni- cis reddere volebant, ut vel per fun- dationem novi Monafterii, aut Član- । ftri fui nominis gloriam reliiiquereut) vel Religioforum hominum pia, et per- petua fuffragia lihi, fuisgue conciliarent, vel inftantiis, et follicitationibus Mo* nachorum, Canonicorumque cederent. Obfervat Chriftianus Lupus: Et Adona- chorum, et Regulariurn in Cathedrali, aut Collegiato clauftro Clericorum di- fciplina tune florentiffimevigebat Hinc plures laki, dura faeculares, aut fin* gulares Clericos, faepe concubinarios? , averfantur, detentas altarium Deci- mas illis donarunt, ex ipfis funda- runt nova Monafleria? ac regiil a ^ a Collegia, atque ita utramque i^ n profeffionem opulenti/Jime ditarunt- 36. lude duplici titulo Mdnafteriis > et Capitulis obtigerunt Decimae. Sunt aliae, quas labori Monachorum? q ul refeftis fylvis terras fteriles ad fruge nl reduxerant, debent illi, qui deinceps vicos/et oppida, agrosque ea leget 6 ' ceperunt. Sunt aliae a Magnatibus, qi’® s Ecclefiis olim in fitu luo jacentibus ep- puerant, reftitutae, aut et ab Epiicop 13 donatae. In illa reflitutione laicorun 1 decrevit Urbanus II.: Decimas, et Et' — ( 379 ) — clefias a laicis Monachi non fufcipiant absque confenfu, et voluntate Epifco- porum. Refert. c. 39. XEI. q. q. 37. Hac occafione nonnulli Epifcopi quaeftum facere videbantur, quia facil- lime confenfum, refervato fibi anmio cenfu, vel alio oblato pretio, pro re- demptione altarium, ut vocabant, prae- bebant. Damnatae funt hae nundinatio- nes. c. 4. L q. 3. 38. Jure novo redire ad regulam pla- cuit, quae vetat, Regulares a Laicis Decimas, autEcclefias recipere fine con¬ fenfu Epifcopi. Hinc in ConcilioLatera- nenfi UT. pronuntiat Alexander lil.: Ecclefias, et Decimas de inanu Laico- rum fine confenfu Epifcoporum, tam illos (Templarios) quam alios Reli- giofos recipere prohibemus. Ref. c. 3. de Privil. 39. Et vero, fi Epifcopus officio de- fuiifet, recurfui ad Papam locus datus fuerat. Sic in Concilio Melfitano fub Ur- Conc bano II. decretum eft: Qui (Epifcopus^ Meifn. fi forfan improbitatis, aut avaritiae e - caufa confentire noluerit, Romano Pontifici nuntietur: et cum ejus li- centia, quod offerendum eft, offera- tur. 40. Non dubium igitur eft, his au- fpiciis fucceffilfe Monafteriis, et Capitu- Hs, quod abinde plures Ecclefias, et Decimas obtinerent, eo onere, ut fi- — ( 38° ) — deles, et largas eleemofynas exinde facerent indigentibus Parochianis. Prae- synod. cipit ann. 1342. Synodus Londinenfis: Lmidin. praedicti beneficia appropria- ta obtinentes ecclefiafiica, fecundum beneficiorum hujusmodi facultates, annis fingulis pauperibus Parochianis, circaeleemojjnae quantitatem ipforum locorum Ordinariorum moderandam arbitrio,,perEpiJcoposipJos difiribuere, compellanturfub poemi jequefirationis. 4 1, ^ nter recent ’ora Ula Privilegia din. No- Monafteriornm, et Capitulorum fre- ^1. et quentius iuftus locus luperfuit diftte r.Jnrnt. quendi Decimasnovales, etminutasa veteribus, et majoribus, quia, his lub- dučlis, illae jtire communi Parocho vin- dicantur. Eo argumente Novales dixit Pontifex, quae ex praedio recens ad fručtum decimabilem redafto colligi” 1 ' tur. c. 2i. de J^erb. fignif. et Interp-' de D e cim. 42. Confultus eft Innocentius Ul- : Cum in auibusdam Parochiis ad qu a ?' dam Ecclefias, vel perfonas ecclefiafti- cas ab ainiguo pertineat perceptio_D e ' cimarnm, et de novo fiant novalia m eisdem, ad quas hujusmodi novaljun’ Decima in cipi at p er ti n er e? Refcrip^ Pontifex: Decimae novaliitm ■> fiuntin Parochiis earundem, adipl a ^. procul dubio pertinere nofcuntur.R®’ (• 29. de Decim. — (-381 ) — 43- Hoc exemplo decidit Alexan- der IV.: Nec pro eo, quod forte in aliquitrus Parochiis omnes majores De- cimas, feu partem illarum acquirunt de manibus Laicorum, pojjunt pro ea- dem, vel fimili portione, fi de novo poftmodum fiunt novalia, in eisdem petere, vel percipere novalium Deci- mas eorundem, nifi alia rationabilis, per quam hoc facere valeant, caujd Jubfit. Refert. c. 2. §. 6. ibi in 6. 44. Harum caufarum rationabilium prima eft illorum, qui vel per privile- gium, vel per praelcriptionem jus de- cimandi titulo incorporationis, feu ap- propriationis iplius Eccleliae Parochia- lis obtinent; guippe eo titulo ipfam Ec- clefiam Parochialem, veluti Parochi primitivi polfident, licet curam per Vi- carium exerceant, cui congrua portio praeftanda eft. 45. Reliqui Efecimatores nullum jus habent ad novales Decimas, quia eae refervantur Paroeho, aut Vicario per- petuo. Nonnullibi ufes habet, quodPa- rochis, vel Vicariis perpetuis novalium nfusfruftus per quinque, leptemque.an- nos a tempere, quo terra novalis coli c aepit, relinquatur. Si integra Vicarii conipetentia confiftat in pecunia, Vica- r ius orani juri decimandi renuntiaffe cen- fetur. Brun- nem. J. E. 1. 2. c. 7. Cao. 7. De Ex- enipt. Keligiof. *— ( 382 ) — 46. Sialiquando quibusdamexpreffum privilegium datum eft, etiam novales Decimas percipiendi, illud genusindul- ti eo moderamine explicat Alexand.lV., ut non intelligatur de novalibus, quas tempore impetrationis poffederunt alii; et reftringatur ad ea loca, ubi veteres tune, quando privilegium novalium im- petratum fuit, ipfi impetratores iiabe^ bant, et pro ea folummodo portione fuffragetur, qua ipfi tempore impetra¬ tionis hujusmodi percipiebant antiguas. Inde fubdit Papa, indultum de recipien- disNovalibus obtentum ab iis, quitem- pore impetrationis totaliter vpteresDe¬ cimas percipiebant, ultra medietatem novalium non extendi. c. 2. §. f- 'Decitn. in 6. 47. Henricus III. Dux Brabantiae pet teftamentum reftituit Decimas nova- lium generaliter per totam Brabantiae terram Eeclefiis, et ečclefiafticis perfo* nis, ad quas pleno jure pertinent. 48. Memiuit Innocentius III. et min 11 ' tarum Decimarum, eo argumento, nt eas juri Parochiali vindicet, tametfi a- lii jus maiores Decimas percipiendi p el privilegium, praeferiptionem, vel aliu nl juriš titulum pollideant. c.^o.d.De^ 1 - 49. Jurecommuni ad Decimarum t0 ' lutionem teuentur omnes c. 3. 4. v Decimis, praelertim Laici, quiaP a,( ‘' cliis, et Clericis fpiritualia accipei’ e (|e ' — f 383J. “ bent. Unde et jure quafi' naturali De¬ cimas pro Sacerdotum fuftentatione da- re tenentur. Refert Broudaeus ad Lo- pjpud, ad vetium non femel judicatum elle, Lai- L< ' v «- cos obligari ad iblvendas Decimas e „„„.9, fuis terris, tametli a tempore immemo- riali non folvillent, fi non oftendant, Decimas iftius terrae titulo infeudatio- nis lihi competere. Narrat dein, judi¬ catum fuilFe ann. 1633. contra cujusdam loči Toparcham, ipfum obligari ad fo- lutionem I »ecimArum exquibusdam fun- dis, licet probata ellet poileffio imme- morialis non folutionis Decimarum per elocationes continuo fačtas a centum et quinquaginta annis, aliaque ačta in lite exhibita. Quinimo Toparchae, praeten- dentes titulo fuae Topatchiae exem- ptionem a Decimis folvendis e fuis fun- dis dominicalibus, non femel repulli funt, nonobftante polFellione non fol- vendi, dum judicatum eft, eos non eximi, nifi fpeciali privilegio fuam ex- emptionem probaverint. Attento quo- que jure communi etiam Princi pes , et Reges e fuis terris Decimas debere fol- vere unanimi confenfu tradunt Canoni- ftae: praetendunt tamen nonnulli Prin- cipes immunitatem ob immemorialem praefcriptionem etc. Veteri jure etMo- nachi, tametli vittitarent ex tabore ma- nuurn, ad Decimas reddendas adftričti fuerunt. c. 6. XP‘l. q. 1. ( 384 I ~” 50. Supereft fub nomine Pafchalis II. Decretalis, quae Monachos, et Cleri- cos in communi viventes ab exaffioni- bus Decimarum de laboribuš, fen nu- trimentis fuis propriis eximit. c. 47. ibi. 5 1. Spečtabant ergo, ut apparet, hae ekemptiones Decimas minutas. Un^e et Concilium Lateranenfe id genus ex- emptionis et leprofis in communi vi- ventibus indullit, ut de hortis, et nu- trimentis auimalium fuorum Decimas tribuere 11011 cogantur. c. 2. de EcclcJ. EEdif. $2. Refcripfit Hadrianus IV. monen- dos et urgendos Monachos eile, utDe¬ cimas de terris cultis, in guibus olim dotnus conftruftae fuerant, Ecclefiae ea integritate periblvant, qua priusguam in eadem Parochia morarentur, fole- bant veluti majores perlolvi. c. 4- D e cim. S 3. Juxta AIexandrum III. Pontifices aliquando fere omnibus Religiofis Deci¬ mas laborum fuorum concellerant: Jed Hadrianus IV. folis fratribus Ciftercien- lis Ordinis, et Templariis, Hofpitaia- riis Decimas laborum fuorum, q uoS propriis manibus ■> vel fumptibus colun^ indullit: caeteris vero perfnifit, nt de novaiibus fuis, quae propriis manibus? vel fumptibus excolunt, et de nuu 1 ' men- — ( 3SV ) — mentis animalitrm fuorum, et de hor- tis fuis Decimas non perfolvant. c. 10. ibi. 54. Reliquis juriš novi exemplis et Ciftercienfium privilegium reftringere placuit, quod aučtis Monafteriis Cifter- cienfes fibi attraherent praedia, et pof- felliones, e quibus antea Decima folvi folebat. Confuluit Alexander III. Mona- chis, ut defuper cum ipfis, qui Deci¬ mas praetendebant, componerent. c. 9. de Decim. 5$. Alibi repreffit Pontifex Mona- chos, qui exemptionem fuam porrige- bant et ad illas terras, quas aliis exco- lendas elocabant, ut nec ipli, nec con- duftores Decimas folvere tenerentur. c. n. in integr. leči. ibi. S 6. Hoc exeniplo mandat Alexau- der III.» ut et Ciftercienfes de iiiis pof- feffionibus, quas conducunt, aut ad firmam accipiunt, Decimas, fi ex iis antehacDeciraae praeftari folebaut, red- dant. c. 8. de Decim. 57. Denigue vetantur Ciftercienfes de novo poflelliones, ex quibus Deci- mae folvi folebaut, acguirere, nifi pro uovis Monafteriis erigendis; et tune eas vel aliis elocare, ut Decimae praeften- tur, autipli, li propriis mauibus, et fumptibus excolunt, Decimas reddere tenentur. c. 34. ibi. Van-Efptn 7. FmI. P. lil. E b Cap. 8. De mod. folv. de¬ lim. Trid. feff. 25. c. 12. — ( 38'5 ) — V 8- lu Galija tamen ann. 1620. tum ■Ciftercienles , tum alii religiofi Ordines patentes litteras Ludovici XIII. obti- nuiffe dicuntur, quibus immunitas a De- cimis e poffeffionibus, quae funt defun- datione, dotatione, et dominio illarum Abbatiarum, tamproillis, quas pro- priis manibus excolunt, quam et iftis, quas fuis colonis excolendas relinquunt> conceditur. $9. Quodcunque autem lit ineoge- nere Regularium privilegium, id non- nifi perlbnale eft, ut ad alium polTelTo- rem haud transire pollit, quia neque poffeffionibus, nec rebus inhaerere cen- letur. Sic alicubi ann. 1602. Parochoad’ judicatae fuerant Decimae eterris, quas gnidam Laicus a Ciftercienfibus emerat. 60. Decima vi nominisDecimam pas¬ tem exprimit, iplbque jure ad eam par- tem taxatur, tametfi confuetudo adpar* tem vel undecimam, vel duodecimanb vel vigefimam, et trigolimam reduxe- rit. Guippe non obftante hac, vel abs diminutione decima appellatur, quia vel illae partes in locum Decimae fuccefle- runt, vel quia ad decimam partefl quondam facrum illud tributum inftitu- tum, exačhimque fnit. c. 1. de Decl^- Inde ad lenlum Canonum , et menteifl Concilii Tridentini integram Decimata perfolvere cenfetur, qui praelcrip £8nl moribus quotam reddit. — ( 387 ) ~ 61. Praecipit Concilium Tridentinum integras Decimas, utpote fecundum qnotam confuetudine definitijm, reddi. \ Etguidem infruftibus praedialibus nul- lus locus eft deducendis expenfis vel culturae, vel feminis, vel mercedis, et operarum. c. 7. 22. et 26. de Decim. Saepe tamen ufus habet, quod nova- lium Decimae, fi majoribus expenfis, et laboribus opus fuerit, aliguot annis vel in totum, vel in tantum pro inde- mnitate guadam, etrepartitione expen- farum remittantur. Ant, fi e re lit Rei- publicae, Decimatores aučloritate puh¬ lica ad collationem expenfarmn vocen- tur. 62. In fruftibus autem induftrialibus, fen decimis perfonalibus primus locus ell deduftioni expenl'arum, quia ex lu- cro debentur, quod non intelligitur, nili prius deducantur fumptus. c. 28- de Decim. 63. Decimae folvendae funt in fpe- HeH- cie, non obftantibus quibuscunque con- fuetudinibus, aut et conventionibusfol- Ecci.P.2. vendi vice Decimarum certara qnanti- p- ^6. tatem granornm, ant pecuniarum, nili hae transačliones folemnitatibus, quae ad alienationem requiruntur 3 ftipatae fuerint. 64. In Germania tum a Catholicis , tum a Proteftantibus Decimae exipfis B b 2 — 388 ) — fručHbuš debentur, nec eorura locoof- ferri poteft aeftimatio, nifi perconven- tionem aliud plačnem. Inde duplexna- icitur Decimarum fpecies; una, guaein natura praeftatur ex fruftibus: altera, ciijus loco guotannis certa aeftimatio Boehmer. praeftatur. Ait Boehmerus: (fuamvis tn^o 1 ' 3 ‘ P er diuturnum tempus haec fuerit jo- p. ‘igo. luta, attamen prior fpecies, quaere- gularis, et ordinaria eft, nunqwm amittitur: revera conventio condu- Čtionem continet, qua pojfeflbribus a- grorum locantur Decimae pro certa pen fone annua-. jed ifiud negotiuffl praefcriptionem non admittit, nečim- pedit, quominus fieri podit antiqW’ tio locationis facta e. 6$. Religuae legesvetant, fruftus mturales avehi, aut tolli, anteguani idonee denuntiatiim lit Decimatoribus? eorumgue CommiHariis in loco exiften- tibus, fruftus efle aftečtioni paratos, ipfisgue tempus, et locum defignave- rint, guibus compareant, ut videant, et numerent manipulos; gui fi ftatuto tempore non adfint, permittitur Colo- nis, vel Villicis fručtus fuos tollere e fundo, modo ibi relinguant manipulu® vel acervum pro Decimis debitum. 66. Ex foetu pecorum reddenda ejl Decima, guando recens nata animaltf non amplins egent lačte, aut finu ma; terno. Quoad Decimas agnorum alica^ — ( 389 ) — ufiis habet, quod hebdomada ante Pa- fdha Decimatores numerare, et figna- re, ut abhinc fuo periculo frnt, tenean- tur; quo tem pore elapfo relinguitur ipfis proprietariis■> Decimas numerare, et fignare periculo Decimatorum, ut 11 pofthac perierint, eis fignata vellera reddantur: fi vero aguorum Decimae poft diftam hebdomadam colligerentur, tenebuntur Decimatores flipendium ra- tione cuftodiae eorum agnellorum per- folvere. 67. In Occidente inde a faeculo VI. caeperant exaftiones Decimarum per cenfuras ecclefiafticas. Legitur in Capi- tularibus edičlum Regium. Qui Deci¬ mas' pr o crebris admonitioiiibus, et praedicationibus Sacerdotum dare ne- glexerint, excommunicentur. 6g. Jure novo frequens eft harum cenfurarum exemplum. Inter ea exem- pla mandat Alexander HI. Archiepifco- po Canttiarienfi, utParochianos, liopus fuerit, fub excommunic^tionis diftri- ftione compellat, ad integras Decimas Ecclefiis reddendas de proventibus mo- lendinoruni, pifcariarum, foeno, et la¬ na. c. 3. 15. et 21. pajjimque de Dedni. (>3. Praecipit Concilium Tridentinum Trid.feff. diferte, utomnes, cujuscunquegradus, 2 s- c. i'. et conditionis iint, ad quos Decimarum folutio fpečlat, eas, ad quas jure te- nentur 3 impofterum Cathedrali? autgui- Cap. 9. DeEx- att. De¬ dni. Capitul. lib. 2. c. 38. — ( 390 ) — buscunque Ecclefiis, velperfonis, qui- bus legitime debentur, integre perfol- vant. Qui vero aut eas fubtrahunt, aut impediunt, excommunicentur > seT. 22. 70. Sic et alibi S. Synodus anathema- c ’ “• te coercendos pronuntiat laicos ufurpa- tores, detentores, violatores rerum, juriumgue ecclefiafticorum, vel piorum locorum, aut fundationum. Et ft Patro- ni defuper rei tenenturj jure Patrona- tus priventur. Trid.feff. 71. Hodie tamen paflim invaluit,quqd 25 ' c< haec cenfura pro exaftione, autvindi- catione Decimarum ab ufu recefferit, quia executio aliis' viis haberi poteft. Euimvero et Concilium Tridentinum praecipit, a cenfura elle abftinendum in civilibus caufis, fi executio realis, P er ' fonalisgue aliter haberi queat. 73. Jure Decretalium caufa Decima- rum ecclefiaftica cenfetur, ut abfolute tribunali ecclefiaftico vindicetur. Sed poftguam divifio poffelForii a petitorio innotuit, in diverfisProvinciisreceptum eft, guod caufa Decimarum in peUelJo- rio per regia tribunalia ita exhauriatur 5 ut petitorio fere nihil relinguatur, quia nemo jus Decimarum Ecclefiae negat« Duippe, cum Decimae rerum tempora- lium, ex ea deftinatione in ufura pium» et eccleflafticum, naturam haud exuiffe videantur, merito praeteritis juriš no- vi praetenfiouibus ? crediderunt Princi- — ( 391 ) — pes, Decimas fuae jurisdičHoni quoad exartiouem, et folutionem, efle fub- jeftas. 73. Inexačtione, vel petitione tum civili, tum eccleliaftica denique memi- nifle oportet, Decimas non deberi, nili de fručbibus excretis, quia Decima non eft onus fundorum, led fručbuum. Hinc nullis fručbibus excrefcentibus vel quia proprietarius fundum colere neglexit, vel quia fundum in aliam fpeciem cultu- rae, ex qua Decima iblvi non folet, prolibitu fuo redegit, nullae Decimae defečbu frugum decimabilium praetendi queunt. 74. Inter regulas in h’ac Decimarum materia in Gallia receptas eft, quod De¬ cimae non obftringantur aeris alieni re- liquiis. Ouippe Decimae, fi uno altero- ve anno non exigantur, aut non folvan- tur, pro eo tempore remillae cenfen- tur, ut pro praeteritis aunis peti non poffint. 7V« Hodie Decimae ab oblationibus p^Q b 10 ' reliquisdiftinquuntur. Solenc enim fim plices vocari oblationes, quae a fideli- bus vel adaltare, velextra altare, ul- tro, et voluntarie citra ullam in qnan- titate, aut .fpecie determinationem , Deo, vel Ecclefiae dantur, per mo* dum fimplicis donationis. 76. Jure comtnuni oblationes aeque, ac alii proventus ecclefiaftici Ecclefiae — ( 392 ) — Parochialis funt, tametfi fiant ad ima- giuem extra aedes Parochialis Ecclefiae, aut fiant Sacerdoti celebranti in iacelfo intra limites Parochiae, aut amio Ju- bilaeo. 77. Inde hae oblationes inter proven- tus Parochiales recenfentur: Ait Inno- centius III. cum auctoritate , Dionifi fuerunt Parochiae limitatae, quate- nus fingularum Paraeciarurn proventus in ufus Ecclefiae cederent neceffarios et ftipendia minifirorum. Ref. c. ?• de his, quae fiunt a Praelat. 78. Ecee piae oblationes cenfentur dari ad jullam fuftentationem Miniftro- rum, qui curam Ipiritualem offerentis populi fuflinent. Hinc in Cathedrali Ec clefia potius Arcliipresbytero, quapi Epiicopo, Vicario perpetuo potius iu aliis Parochialibus Eccleliis, quam pri- initivo Paftori vindicantur. 79« Si conftet ta men de alia inten- tione offereutium, celfat jus conimune Parochiale. Hae occafione paffim con- fuetudo invaluic, quod oblationes, quae colliguntur per Magiftros fabricae, vel quae olFeruntur in truncis expofitis Sa- celli, vel quae fiunt ad inTagines, _et Religuias Sančlorum, particulari illi uiui deflinatae cenfeantur. Statuit anno Aa'n’ui-c. i6 39« Synodus NamurcenGs: Oblatio- Tit. ifi nes, qnae fiunt, in Ecclefiis ParochiH' libus, et capellis in cisdem conftrU’ — ( 393 ) ““ Flis, ad eos pertineant, quihaclenus illas ex-antiqud confuetudine percepe- ruut. Etubi confuetudine nihil intro- duSium eft , Paflor falus habeat obla- tiones, quae fiunt ad majus altare, et ad altaria dičlarum Capellarum, non habentium Mamburnum particu- larem: fi quae vero dičlarum capel¬ larum Mamburnum habent, oblatio- nes Jbli capellae cedant, quemadmo~ dum etiam Confraternitatibus Confra- ternitatum oblationes. 80. Hac occafione fat vulgare eft, quod illarum piarum eleemofynarum collečlio, difpenfatio, et admiuiftratio aliis etiam Laicis oeconomiae gratia, praeterito Paroeho, committatur. Prae- cipit tamen Synodus Namurcenfis, ut reddatur computus omnium ColleEta- rum, etiam Confraternitatum, etquo- cunque alio titulo, vel nomine fiunt per Mamburnos in Ecclefia praefente Paroctio, et Magiftratu loči. $ In morali doftrina quid pro co- ronide totius hujus argumenti elegan- tius facit, quam Clero ad juftum ufum Decimarum, et oblationum regulas, et exempla frugalis vitae commendare ? Refert Palladius de S. Chryfoftomo: Paiiarf. Frugi er at nimium, deliciarumque o- ’ s ” mnino adverfarius, facrilegium exi- e. i. ’ fiimans^ fi quid in ejusmodi impende- retur. — Sufpiciens autem et menja e Fofifil. in vit. B-. Aug. e. 2. S T-Iier. i n Michae. c. 20. Cone. P.irif. VI. c. 19. — ( 394 ) — tumultus, et impenfarum magnitudi- nem, exhoruit rem. De S. Auguftino narrat Poffidius: Menfa ufus eft frn- guli, et par ca, quae quidem praeter olera, et legumina, etiam carnes ali- quando, propter hofpites, vel etiam infirmioresquosque, continebat; coch- learibus tantum argenteis utens: cae- tera vaft, quibus menfae ferebantur cibi, pel tefiea, vel lignea, vel mar- morea erant. Quid aequius rationibns S. Hieronymi? Si in ^dpoflolorum, re- liquorumque SS. Sacerdotum numero fumus, non folumfermonem imitemur, fed converfationem quoque etabfiinen- tiam ampleElamur: fanctum utiqtie et jdpoftolieum minifierium efi, deDeci- mis, et oblationibus, in quantum fru* galem vitam fuperant, viduis, etpaii- peribus minifirare. Inquit Concilium Parifienfe VI: Qnam moderata autem dijeretio frugalis vitae in veflium cul- tu et menfae apparatu Sacerdotibus te- nenda fit, dieta B. Gregorii in expo- filione Evangeliorum, et vita fajicto- rum virorum, Juguftini, et dmbro- fii pleniflime docent. ( 39$ ) TIT VLVS. XVII. De Portione congrua Pafiorum. CAPVT i. De Origine Parochovum Primiiivortnn, tt ITicario- rum perpetuormn. i. Difcerptis Decimis fuccefifit et divi- fio, tituli Parochialis, qua laepe Pafto- ribus, qui otiram animarum fuftinebant, fere nihil, aut fatis exiguum ex proven- tibus ecclefiafticis ad frugalem vitae fu- ftentationem relinquebatur. Sic enim inter illa faecula, quibus aliquando Laici Decimas, et Eccleliarum poffeffiones invadebant, emerfit qnaedam diftinčlio inter Ecclefiam, et Altare, ut nomine Ecclefiae temporalia? quae Laici fibi ar- rogarunt, fignificarentur, quia Altaris nomen Sacramentorum adminiftratio- nem , reliquasque facerdotales funčtio- nes complečti cenfebatur. Hac occafio- ne fcripfit S. Abbo? Abbas Floriacenfis adReges Galliae: Certe chariffimiPrin- cipes nec catholice vivimus, nec catho- Hce. loquimur. — Eft etiam alius er- ror graviffimus •> quofertur, kitare effe Epifcopit et Ecclefiam alterius cu- juslibet Domini etc. 2. Exemphim Laicorum et finim fe- eere Monafteria, et Capitula, quae De- — ( 396 ) - cimas, et Ecclefias e Laicorum mani- bus receperaht. Inde invaluit, qnod Monachi, et Canonici faepe Epifcopo cenfum in mutatione eorum Presbyte- rorum, qui aučloritate Epifcopi curae praeficiendi erant, in fignum recogni- tionis ftipularentur, vel offerrent. Pla- čuit hunc ufum redemptionem Altariuni dicere, cujus meminit UrbanusII. in Decreto Gratiani e. 4. L q. 3. 3. Succeflu temporis Capitula, et Monafteria ex illa unione Ecclefiaruffl fibi arrogarunt Jus Patronatus in ordine ad nomiiiationem, et praefentationeni Sacerdotum, qui curam animarum in unitis illis Ecclefiis Parochialibus ah E- pifcopo fufcepturi elFent, quia fine con- lenfu Epifcopi Paftores illi inftitui iie- quivifient, c. 6. Xf 7 I. q. 2. 4. Hos inde inftitutos, vel fubftitutos Paftores Vicarios dicere placuit. Ah- quando fat vulgare fuit, quod Monafte¬ ria , et Capitula Vicarios, utpote ad nutum amovibiles praeeligerent, ut ad finim obfequium promptiores, aut et minori ftipendio contentos haberent. SynodusMoguntinaanno i22$.hacocca- c. rf." 1 ’ lione queritur: Enormis quaedam con- fuetudo in quibusdam AlUmaniae tibus contra canonicas Stmciiones i fl ' valuit, ut ponantur in Ecclefiis con- duEtitii Sacerdotes, Eicarii ieiiipoi'#’ les etc. I —- ( 397 ) “~ y Enim vero inter caetera Concilia dilerte Conciliiim Lateranenfe IV. de- creverat, ut, fi Ecclefia Parochialisali- qua fit aonexa majori dignitati, cum is, qui eam obtinet, negueat Parochiali Ec- clefiae perfonaliter delervire, in ipfa Eccle/ia Parochiali idoneum et perpe- tuum habeat Picarium canouice infti- tutnm. Refert. c. 30. de Praeb. G. Hoc exemplo praecipit Synodus pia.feff. Tridentina: Bsneficia eccle/iaflica cura- ‘‘ c, ‘* ta, quae Cathedralibzis, Collegiatis , fen aliis Etclefis, vel Monajleriis, Eeneficiis, feu Collegiis, autpiis lo¬ čiš quibuscunque perpetuo unita, aut annexa reperiuntur, ab Or dinar iis lo- cnrum quotannis vifitentur, qui foli- cite providere procurent, ut per ido- neos Ficarios, etiam perpetvios, nifi ipfis Ordinariis pro bono Ecclefiarum regimine aliter expedire videbitur, animarum cura lazidabiliter exercea- tur. In Gallia regio edifto de ann. 16g6. cavetur, ut in omnibus Parocliialibus Ecclefiis inftituantur Vicarii perpetui, exceptis illis, guaeMonafteriis, etCom- munitatibus funt incorporatae, ut per eorumregulares Presbyteros defervian- tur, aut quibus fuflragatur immemoria- lis poffelfio, quod per Vicarios tempo* rales, abEpifcopis, aut Archiepifcopis approbatos adminiftreutur. — ( 398 ) — ,g. Vicarii perpetui nonnifi nomine a Parochis difterunt. Revera enim bene- ficium in proprium titulum habent, ut haud a fuis Principalibus in ofliciis» fun- čbionibus, et juribus facerdotalibus de- pendeant.C/m. un. de Uffic. Vičar. 9. Sic et Parochi primi ti vi nonnifi nomine, et aliguando quoad jura quae- dam honorifica Parochi funt, ut ipfum totum jus parochiale, quatenus facras funčbiones fpečbat, penes Vicarium per- petuum ftet, ut huic inde jufta fuften- tatio debeatur, guae inde congrua fu- ftentatio? c. 12. de Praeb. alibi portio congrua, c. 4. de Regul. in 6. nonnun- quam portio competens vocatur, c. 2. de Decim. in 6. Cap. 2. dedeter- min. port. cotigr, Trid. fe/F, 2-4- c. 13. SefT. 7. c. 7. 10. Concilium Tridentinum poetič¬ nem congruam ad eam quantitatem ae- flimat, ut ReČtoris ac Parochiae necejji- tatibus decenter fnfficiat. Quippe haec fufficientia ut plurimum ex temporuffl, locorum, laborum, Coadjutorum, ipforum proventuum diverfitate dijudi- canda eft. ir. Hinc alibi faera Synodus Ordina- norum arbitrio relinquit, ut vel tertiam partem fručluum, vel majorem, mi- noremve, etiam fuper re certa afligiian- da, guantitatem pro portionecongruade- putent, quatenus animarum cura lauda- biliter exerceatur. — C 399 ) — 12. Quid freguentius, guam guod la* titudo Parochiarum 9 vel numerus Pa- rochianorum exigat plures Sacerdotes adicilci, ut cura animarum laudabiliter exerceatur? Oportet ergo portionem allignandam congruere non tantum ne- ceflitatibus, et iujftentationi Vicarii per- petui, fed er horum Presbyterorum, gui reguiruntur, ut juxta Tridentinum Tr ' d - fe(r > Decretum cura animarum laudabiliter c ' 4 ‘ excrceatur. 13. Sic guacungue occafione contin- gat, guod vel pretia rerum augeantur, vel numerus Parochianorum fuccreicat, ut plufibus Sacerdotibus ad adminiftran- da Sacramenta, etreliguum cultum di- vinum rite celebraudum opus lit, ju- ftus locus eft augendae portionis con- gruae. In religuis abuius apparet, guod pro numerofo populo lufficere credatur» ut pro diebus dominicis, et feftis ex vicinia advocetur unus , vel alter Sa- cerdos ad Miflam matutinam dicendam. Enimvero populufioris Parochiae necel- litatibus juxta evangelicas, et canoni- cas rationes uberiore labore conlulere oportet. 14. Gtuuni compertum eflet per in- Cat’- 3- corporationem Ecclefiarum , guae Mo- nafteriis etCapitulis fafta eft, Decimas, cor.gr. aliosgue proventus ab Ecclefiis Parochia- libus abftraftos fuiile, ut Vicario Paro- chialj plerumgue congrua fuftentatiu — ( 400 ) ~— deeflet, praecipit Concilium Tiidenti- num, ut in Parochialibus Ecclefiis, guarum fručtus tam exigui funt, ut de- । bitis nequeant oneribus latisfacere, cu- ret Epifcopus, quatenus vel per bene- liciorum (non tameri Regularium) u- jiionem vel per primitiaruin, et Deci- marum affignationem, aut per Parochia- norum fymbola, accolleftas, autqua commodiore ei videbitur ratione, tan- tum redigatur, ut pro Reftoris, ac Pa- rochiae neceffitate decenter fufficiat. i j. En hunc juftumOrdiuem! Primo ex ipfis proventibus Ecclefiae tantuni alfiguandum eft Vicario, ut iple coni- mode fuftentari, et debita onera podit fupportare. In unionibus , et ineorpora- tionibus haec folet adjici claufula: fer vata tamen de fručtibus ■> rediti- bus, et proventibus ■> juribus, ob- ventionibus pro Picario perpetuo, in iis inftituendo, congrua portione, ex qua idem Picarius congrue Jujientari valeat, jura epifcopalia Jblvere, et aliafibi incumbentia onera fupportare. 16. Si huic refervationi locus non lit, providendum ei eft per beneficioruin limplicium unionem, utpote vicinorum« Defečtu horum recurrendum eft ad alli- gnationem primitiarum, et oblationum, quae jure ad Parochum fpečlant. His ex- cufis Decimatores ad Collatiouem vo- can- — ( 40! ) — cantur. Denique his deficientibus locus eft, ex fymbolis, et collečlis Paro- chianorum tantum colligendi, quantum neceffe eft. Aequiftimum eft, quod Principes compellendo populo ad con- ferenda fymbola locum non concedant, nifi reliquis mediis deficientibus, quia quousque vel Decimae, vel alii pro- ventus, qui ex fua origine alendo Al- taris Miniftro deftinantur, fufficiant, praeftat hos, et illas in fublidium, quia res transit cum fuoonere, vocare, quam plebem novo exačHonum onere pre¬ mere. 17. In excullione Decimatorum divi cap. 4. fioni, ordinique locuseft, quia diver- Secimat’ fae fpecies funt Decimarum, quarum vocent. gtiaedam fpeciali titulo juri Parochiali vindicantur prae religuis. Sic Novales prae antiquis, minutae prae grollis pe- culiarius Parocho reiervantur. 18. Quousque LaiciDecimas poflide- bant, plenimque tertia pars Parocho- rumfuftentationireličfai eft. Invalelcen- tibus incorpGrationibus caeperant ali- quando Vlonafteria, et Capitula hanc tertiam partem vel feorfim, vel ura cum integro proventu impetrare. Quid igitnr aequius 5 quam ut haec tertia pars in computu portiouis congruae pri- mas ferat, quia res transit cum luo o- »ere. l r an- Ef r tn .7. Eccl. P. UL C c —— ( 402 ) — 19» Paftoresprimitiviplerumqueprae religuis ad congruam portionem tenen- tur, quia folent poffidere ipfas Eccle- fias Parochiales cum Decimis, et pro- ventibus, fub exprelfa conditione affi- gnandi Vicario congruam fuftentationem. Praecipit Clemens V. Epifcopis, utan- te admiffionem praefentationis Patronos cogant ad congruam Praefentato fuften¬ tationem ex reditibusEcclefiae aftignan- dam; autipfi, li Patroni infra praefcri- ptum terminum huic officio defecerint, juftam guotam definiant. Clem. i. de £fur. Patr. 20. Praeftitiffet procul dubio, ut di- fpenfatio Decimarum, vel faltem illias trientis penes Praelatos, et Paftores integra perftitiflet, ut, fi gnidfuprafu¬ ftentationem Miniftrorum redundalfet, potuiftet per modrim eleeraolynae Mc- nafteriis, et Capitulis per temporum intervalla errogari, quam quod faepius oporteat, Vicarios; et Miniftros alta- ris competentiam fuam a Monafteriis, et Capitulis, quae fine laborefere alie- nas Decimas tenent, emendicare. Id reliquum eft, ut illi polfelfores Deci- marum temper maneant ad juftam por¬ tionem Parocliis, quorum Decimas te¬ nent, fubminiftrandam obftričti, quia res transit cum iuo onere. Enimvero quis titulus eleemofynae Monafteriis» et Capitulis fuffragari videretur, ti ipfi — ( 4°3 ? — Parochi, quorum Decimas per iticor- * porationes nafti funt, ad inopiam inde reciderint. Scatuit ann. loSo.Concilium £°" e - Juliobonenfe : Quae vero fuperabun- °" dant, in ufus Monafterii per modum eleemofynae Jbbas habeat. 21. Laici, qui Decimas infeudatas pollident, aegrius ad coilferendam por- tionem congruam vocantur, quia hae Decimae patrimoniales cenfentur, ita tamen, ut, li ad Ecclefiam, vel ad cor- pus aliquod ecclefiafticum pure, et fim- pliciter revertantur, recipere primoge- niam fuam naturam mereantur, nifi cum onere fen nexu feudali, quo erant apud Laicos, Ecclefiae reftituantur, quo cafu femper manenf feudales. 22. Caufa portionis congruae jure ali- Cap. 5, nientationis cenfetur, ut eam fumma- p®“^ rie, et provifionaliter, fi dilatione opus congr. eft, decidi oporteat. Juxta Decretum Synodi Mechlinienfis P. II. Si contin- gat oriri aliquam difficultatem Pajlo- ribus in affignanda judicio Epifcopi c. 4. canonica portione, iidem Epifcopi, feu eornndem Picarii, aut Officiales Jummarie, et de piano, fine ftrepitu , et figura judicii, audita nuda petitio- ne Parochorum, et eorum, quorum interefi, refponfione etfafita defu- per fummaria inf or mati one, quod ipfis Parochis deejfe compererint, ad fum- c c 2 — ( 4^4 ) mam fnperius ta vatam per modum Provijionis adjudicabunt; et appella- tio executionem non fufpendat. Editi. 23. In Belgio Principes Albertus, et mu C i6.' Habeila ad Synodtim Mechlinienfem de- clararunt, liiam effe mentein, ut, fi Ordinarij eflent defečluofi in allignanda congrua portione Paftoribus, eo cafu Paftores poffint recurrere ad Conciliura Piegium fuae refpečtive Diaecefis, ut fliper eortim guereiis providereturi prae- fertim per interventionem Officii Filca- lis, fi neceffe lit. 24. Ilinc nec transaftione, neccom- penfatione, nec redernptione tollitur, fi gravis appareat laefio, quia dealimen- tis propria aučioritate transigi neguit? nifi transaftio aučioritate Superioruffl fuerit coufirmata. L. 8- ff- de Trans. 2$. Ec vero, fi portio cougrua pet transaftionem puhlicam conftituta fuc- ceffu temporis lieret infufficiens, indu- bie non pblhjnte aučioritate transačlio- nis publicae augeri poterit, et debebit, r. Cor. 9. q U i a os b ov i trif/iiranti non potefi al~ Ugani. Tnd.feff. 26. Concilium Tridentinum inter re- c ' 7 ' liqna remedia propofuit, portionem con; gruam in re certa affigiianda confiitui polfe, ut v. g. certa quantitasgranorum, autpecuniarum ad juftam fuftentationeni praeftaretur Paftori. Et vero id faluber- rimum videri polfec, exemplo Orienta- — ( 40$ ) — lis Ecclcefiae, ingua, miffis Decimis, puhlica tributa penduntur facris Mini- ftris, ut ad votlim S. Chr^foftomi, ab- s. chryf. ječlis curis rerum temporalnim, fe to- ^'jJiauh’ tos divino minifterio, et orationi ex- emplo Apoftolorum dare poilint. 27. Enim vero haec portio in certa gra- norum, autnumorum quantitate abhinc nec fertilitate fcučluum augetur, nec fterilitate, ant alio cafu minuitur, etfi defignata quantitas ex certo fundo fol- venda fuerit, quia illafundi mentio non taxatiouis, led demonftrationis caufa fatta cenfetur. L. 12. ff. de Aliment. 28. Hac occalione, fi illa guantitas vel granorum, velnumorum, aut de- eft, aut non aequat portionem congru- am, computui religuorum proventuum locus eft. Praecipic Synodus diaecefana Mechlinienfis, ut guilibet Paflor de congrua portione fummarie, et de piano provideri fibi defiderans, ante omnia exhibeat — libellum Jupplicem , in quo contineatur; cuive annexafit pleno, eaque particularis, et proprio juramento firmata declaratio bono- rum, quae ratione Ecclejiae Parochia- Ur ipfi competunt; neque certitantum fruclus, et emolumenta exprimantur, fed incerta quoque, et accidentalia trium, aut quatuor continuorum an- nnrum ultimo praeteritorum, utpote illa, quae ad certam fummam commu- Cap. 6. Quae in port. Congr. comput. Synod. Mechlin Tit. 16. c. 4. J — ( 406 ) — nibus tribus, vel guatuor annis ultimis praeteritis redigi poflunt. 29. Quippe duplex genus illorum in- certorum proventuum diftingui Iblet. Primum eft, quod incertas plane, eta populi plena libertate pendentes obla- tiones continet, nimirum illas, quaein adminiftratione Sacramentorum hunt. Haeenim, quia libero arbitrio cujusque reličlae funt, in certam fummam redi¬ gi nequeunt. Praeftaret, ut exemplo S. Caroli hae obventiones in Sacramen¬ torum adminiftratione etiam in viafim- plicis oblationis expungerentur, quia non raro populo quandam fufpicionem guaeftus ingerunt Ecclefiaftici. 30. Aliud genus eft earum erogatio- num, quae quidem ex fua origine fim- plices oblationes guondam videbantur; paulatim tatnen titulo laudabilis confue- tudinis in taxata jura transierunt, ut et¬ iam per viarn exačtionis populus ad eas cogipoffit aliquando, qualiafunt jura fu- neralia. Procul dubio optandum elfet, ut et id genus proventuum ad fimplicem oblationein reduci polfet. 31. Hi ergo proventus, cum non 0- mnino a populi arbitrio dependeant, et tanguam taxata jura paftoralia annotari foleant, non ita incerta funt, nec tot mutationibus obnoxia: unde de his proventibus intelligendae funt Syno- di> dum in taxanda portione congrua C 4^7 ) rationem habere volunt accidentium, quae ad certam jiimmam communibus tribus, vel quatuor annis ultimo prae- teritis redigipoffunt. Addit tamenRe- buffus: Sed non ita exa'ctc computa- buntur, jicut certa, nec eorum valor cum omni rigore imputari debebit, ne Parochus neceffitate quodamraodo coa- čtus teneatur illos proventus cum ni- mio rigore ac proin non fine avaritiae nota exigere. 32. ProcuratoresRegiiCaroli lX.Con- ProRe - cilio Tridentino fuggeilerunt, ut a Ja- cerdotali Grdine fordes omnes, et o- art iš. mnis avaritiae labes procul expellan- tur, nec ullo praetextu pro rebus di- vinis qutdquam exigatur; curet Epi- fcopus aut p er unionem beneficiorum, aut per affignationem Decimarum etc. necefiariis Miniftris de congrua porcione provideri. 33. Congruam portionem petere non Ca P- 7- tantum Vicariieft, fed et Parochiano-p O e r { u ' rum, quorum intereft, ea mediante ido- Congr. neum Paftorem mereri, aut et eum adi- gereadneceflarios Miniftros, et Coope- ratores affumendos, ut cura landabiliter exerceatur. 34. Haec cognicio, et definitio tum jure Decretalium, tum Decreto Con- cilii Tridentini refertur ad Ordinarium loči, etiam adverfus exemptos , quia Epifcopi eft; five ex officio, five ad in- — ( 4°S ) — flantiam, et querelam Aftorum, Pa- flori de congrua fuftentatione providere. c. i. de Praeb. in 6. Trid.fejfi 7. c, 7. et Seff. 24 c. 13. 3$. In praxi ramen alibiinvaluit, quod Judex laicus incidenter faltem, et pro- vilionaliter de ea cognofcat, ob id ma- xime, ut executio promptiorem exi- tum per decifionem pofleilbrii obtineat, quia in poHeilbrio omnia merita caufac ita exhauriuntur, ut vix aliquid in pe- titorio coram judice eccleliaftico fuper- fit proponendum. 36. Si caufa fpeftet Decimarum in- feudatarum collationem, moribus ho- diernis fibi privative etiani in petitorio vindicat tribunal Regium, quia Deci- mae infeudatac veluti patrimoniales cen- fentur, ut portio congrua ex eis defu* menda quafi pars illarum fpeftetur. c»p s- 37- Ex regulis juriš civilis alimentis ParodC™’ iegatis non tantum cibaria, et veftitgs, led et habitatio debetur, quia, inquit Javolenus» fine his ali corpus non po- teji. Refert. L. 6. ff. de aliment Legat- 38. Juretamen Canonum domus Pa- rochialis a portione congrua feparari vi- detur, quia aedes Parochiales, veluti pars Ecclefiae, fpečlari folent, ut eas ex fimdo fabricae Eccleliae exftrui, re- pararique oporteat, ant ti fundus fabri¬ cae delit, ad eos recitat onus, qui ad Eccletiam conftruendam, reftituendatn- — ( 409 ) — que tenentur. Hinc eo exemplo, mo- deramineque cura, et expenfa domus Paftoralis pro diverfa locorum confue- tudine alibi Parochianis, alibi Decima- toribus, alibi utrisgue incumbit, quia reparatio domus Parochialis iisdem le- giousj quibus reparatio Eccleliae, re¬ gi tur. 39. Huc fpeftant fumptus majores. Nam quotidianas reparationes, utpote niodicas, ipfe Paftor, veluti ufufru- ftnarius, ferre debet. Hinc ea eft ali¬ bi communis praxis» quod Paftores ad minores, et ordinarias; Decimatores vero, aut Parochiani ad majores, et extraordiuarias reparationes teneantur. ^rg. L. 7. §. 2. ff. de Ufufr. 40. Reliquum eft velSuperioribus ec- clefiafticis, vel et Decimatoribus, qui ad reparationes majores tenentur, Pa- ftorem in lartis tečlis Cervandis fui offi- cii monere, ne defečdu ordinariae re- parationis aedes majus periculum fub- eant. Nonnullibi cautum eft: Ouod fi aedes hujustnodi Pajlorales defunčti Pallorisnegligentia defiručiae,feu labe- fadiatae comperiantur, hoc totum ex- penfis haeredumt et haereditatis refii- tui deberet, ita tamen, quod infra annum ab obitu Pafioris per £fufiitia~ r ios loči — fiat domiis vifitatio, fite- ftatus decefferit. ‘fuodfi intefiatus fn- — ( 4io ) — erit, mox a fepultura defuncti fietvi- fitatio, autfaltem, antequam ipfius bona per Officiarios — prehendantur. Trid. feff. 41. Guantum st! fupellečHlem do- 25- c. 1. mus haec tota recidit ad onus, et arbi- trium Paftoris, ea tamen lege, utnihil in ea refplendeat, quod faftum, et lu- xum faecoli redoleat, aut ab honefta- te, modeftia, et continentia alienum fit, quia in eo officio non propria com- moda, fed lucra Chrifli fečtanda funt toto vitae genere. ^42. (n morali dočtrina quid indefa- lubrius fupereft, quam juftasideasmer- cediš evangelicae, veluti verae portio- s- Greg. ni s congruae fufcitare. Juxta S. Grego- om. 17. r j um . j ta( j Ue confiderandum efi, quod uni noftro operi duae mercedes deben- tur: unain via, altera in patria; «- na, quae nos in labore fuftentat, alifc quae nos in refurreČiione remunerat. Merces itaque, quae in praefenti ao cipitur, hoc debet in nobis agere, ut ad fequentem mercedem robufiius ten- s. Aug* datur etc. Ait B. Augullinns: Neque debemus evangelizare, ut man- iviont. ducemus; fedideo manducare, ut e- c. b ig 2 * vangelizemus: nam fi propterea evan- gelizamus, ut mandncemus, vilius idem de Evangelium, quam cibum etc. Et ali* Paftor. N on redditur Jufientatio neceffda- tis apopulo, quafi merces illis, q lli in charitate ferviunt, fed tanqw ,n — (4ii) " ftipendium, quo, ut pojjint laborare, pajcantur. Ecce ex crifi Synodi Aquis- sy«? d - granenfis veras ideas! Quia fecularis c. <1 io^ r ' militia caelejtia non habet f terrenua ftrenue militantibus praefiat: qui an¬ teni Ecclefiae ferviunt, et tabori Juo velut debita reddi oportere credentes ea, quibus opus non habent, ant ac- cipiunt libenter, ant exigunt, nimis carnaliter fapiunt, Ji putant, quod Ecclejiae fervientes, Jlipendiaterrena, et non potius praemia aeterna perci- piunt. T I T V L V S XVIII. IJe immunitate eccle/iajlicorum bono- rum. CAPVT i. De vltcribus Privilcgiis. i. In veteri pauperie Ecclefiae multi Clerici eo adafli funt, ut aut ex labore manuum fuarum, id eft, opificio, aut artificio, aut tenui guadam, et honefta Megotiatione viflum fibi pararet. Reli- quae enim poffelliones praediorum, et fundorum Ecelefiae aut exiguae, aut nullae erant. Gothofr> 2. Benefudo Conftantini M. accreve- ad l. i. r untfacultates, et poffeffiones Ecclefia- s S h > eodl Sccl.j ( 4'3 > runi, guibus aliguando Imperator fat amplum immunitatis privilegium arei tributariae collatione concellit, quod tamen a fequentibus Imperatoribus re- vocatum, aut temperatura abhinc fuiffe conftat. 3. Conftantius fuit privilegium Con- ftantini, quo Clericos a funftionibus, et muneribus civilibus per immunita- tem perfonalem abfolvit. Ne, inquit, facrilego livore quorundam a divinis obfequiis avocentur. Ecce rationem, quara paffim leges commendant. L. 2. C. Th. de Epifc. et Cler. 4. Succeffit nberius privilegium Cie- ricorum benefieio pofteriorum Iinpera- torura. Hinc enim ab hofpitandis mili- tibus, a fordidis muneribus, etAnga- riis, et penfitandis veftigalibus nego- tiationum excufantur. Dieebantur for- dida, et extraordinaria munera refeftio- nes viarum publicarum, pontium etc. Angariae, parangariaeque dieebantur praeftationes jumentorutn, et plauftro- rum ad transfečHonem annonae milita- ris, aliarumque rerum fifcalium pe f viam rečtam, et obliguam. L. 2. C- ijufi, d. t. S- hiter haec privilegia patrimonia Cleri haud ab ordinariis tributis exime- bantur. De his Clericis, qui praedrt poffident, non folum eos alkena jug^ nequaquam excujare; Jed ctiam pto — ( 4 T 3 ) —' kis praediis, quae poffidentur ab ipfiš, eosdem ad penfitanda fifcalia perur- geri oportet. L. 3. C. de Epifc. etCler. 6. Immo vero et Ecclefiae ex poffef- fionibus, et agris fuis ad ordinaria tri- buta tenebantur. Ait diferte S. Ambro- fius: Agri Ecclefiae folvunt tributum, — folvimus, quaefunt Caefaris, Cae~ fari, et, quaefuntDei, Deo. Tribu- tum Caefaris ejl: nonnegatur. Exva- riis locis S. Ambrofii fupereft c. 21. XXIII. q.%. j. Theodofius junior foii Ecclefiae Theflaloniceilfi immunitatis privilegiuni tribuit, eacautela, ut nequaquam aliae Ecclefiae id beneficium libi arrogare pof- fint. L. 33. C. Theod. de Annon. etTri- but. L. 12. C. £fufi. ijbi. 8« Quum Juftinianus praecepit, Afri- canis Ecclefiis bona, ab Arianis ablata, eilereftituenda, eam claufulam adjecit, zit tamen publicas pro Us penfiones, utpote tributa confueta, conferant. P^efert. Nov. <■). Alibi Imperator officinas funebres Conftantinopoli ab exa6tionepublicorum tributorum abfolvit; led ea conditione , ut caeterae omnes, five SS. alicujus fint Ecclefiae, five Hofpitalium, five Monafteriorum etc. ipfis impofita prae- ftent publica veftigalia. Inquit Impera¬ tor: Netjue enim juflinemus aliorum Qnus ad alios deferri, auttam imtni- — ( 4 T 4 ) — tem proponere formulam, ut quotidie veSligalia augeantur. Refert. Nov. ^3. c. 1. §. 1. 10. In Occidente Principes Gothi Ec* clefias generalius immunitate donarunt. Cone. In Concilio Aurelianenfi I. laudatur Clo- Aurei.i. dovaei, Regis Conftitutio, qua agro- rnm, et Clericorum immunitas coiice- ditur deRegiis oblationibus, et donatio- nibus. Greg Tu- ii. Refert Gregorius TuronenfisClo- tar ’ ura aliquaudo edixiflfe, ut omnes Franc. Ecclefiae regni Jul tertiam partem fru- c - 2 - Eluum fifco dijjblverent: reliquis Epi- ieopis alleiHientibus, B. Injuriofum E- pifcopum Turonenfem renuille. Tune commotus Rex, timens etiara virtutem B. Martini, mifit poft eum, cum mu- neribus veniam precans, et hoc, quod fecerat, damnans. Refertur abhinc lat ampia conftitutio Clotarii, qua plenam immunitateni Eccleiiis tribuit, aut con- firmat; atque hanefub finem vitae, H Thoniar. vera f Jt , editam efte, cenlet Thomafi- c. 5. nus. 12. In Capitularibus Francorum fre- quens imjnunitatis ecclefiafticae hujus eftargumentum. SanxitLudovicusPius, ut wiicuique Ecclefiae manfus uniis (qui plerumque conftabat XIII. jugeri- bus terrae arabilis, cum aliquot manci- piis) integer absque alio fervitio attri- buatur etc. Refert. c t 2j. XXIII. q. 8* — ( 4i> ) — 13. Haec immunitas fpeftabat Paro- chias rurales. Gnid ergo de Ecclefiis ci- vitatis, et Monafteriis? lnquit Capitu- Capitui, Lire: Nolumus, atque decernimus, ut hb 3- omnes intelligant ■> non jblum claufira *' 1?9 ’ Monafterii, vel Ecclefiae, atque Cafii- tia Ecclefiarum Jub immunitatis defe.n- fione confiflere, verum etiam domus, etvillas, et /epta villarum, et pifca- toria manu fucta; et quidquid foffis 9 aut fepibus, vel etiam alio claufula- rum genere praecingitur, eodem im¬ munitatis nomine contineri. 14. Etalibi: Poflefiiones ad religiofa Lib. 6. loca pertinentes nullam defcriptionem c - J °9- agnofcanti nifi ad conjlitutionem via- nim, vel pontium, fi tamen intra ea- dem loca habuerintpoffeffiones. In aliis vero omnibus habeant integram im- munitatem. 15. Guippe quoad illos fundos Eccle¬ fiae, qui viis publicis adjacent, repara- tiones viarum publicarum veluti onera sebus innata ipečbantur.^Sic Juftinianus Ecclefiarum praedia, et lacifundia a for- didis funftionibus, et extraordinariis o- neribureKempturus, dilerte excepit pub- ficarum viarum, pontium, et publico- ruin operum reftaurationes, aedificatio- nesque. Nov. 131. c. $. 16. In Capitularibus altera exceptio Mb. 3. e fi de iis fundis, qui publicis večtiga- s ’;; c - 57. —■ ( ) <—• iibus aliunde obnoxii funt. Praecipit lex: Ut de rebus, unde cenfus ad par- tem Regis exire folebat, fi ad aliguam Ecclefiam traditae funt, aut red dan- tur propriis haeredibus, aut, qui eas retinuerit, illum cenfum perfolvat, quia res transit cum fuo onere. 17. Inter recentioreslmperatoresve- tat Fridericus 11., ne guaedam Cotnmu- nitas, vel perfona puhlica, privatague collečlas exadiiones, angarias, velper- angarias Ecclefiis, vel aliis piis locis, ecclefiafticisque perfonis imponere prae- funiat. Audi. item nulla de Epifc. et Cler. Cap. 2. 18. Jure novo inftauratur vetus De- De jur. ere tu m, quod Gracianus Concilio Wor- Decret. matienfi, aut veteri nomine Guarrna- tienfi, infcribit, ut unicuique Ecclefiae unus manfus integer absque ullo fer- vitiotribuatur etc. Refert. c. 1. de Cenf- 19. Hic manfus dos Eeclefiae cenie- batur. Proinde immunitas Ecclefiaeali- quaudo ad poHelliones, quae Ecclefia- rum dotem conftituebant, reltringeba- tur. Inde fubditur: Et fi amplius ali- guid habuerint vel Eeclefiae, velCle- rici, inde Senioribus Juis debitum Jer- vitium impendant. Refert. c.25. XXIII- g. c. 1. de Cenfib. , 20. Indefaeculo IX. et X. privilegi" um immunitatis foii doti Ecceliarum Ivi' fra- — C 417 ) — fragabatur. Concilium Valentinum KI. Cone, ann. 8$$. ftatuit: Dotes vero a fideli- n'j k c nr ’ bus dtefignatae Bafilicis — vindicen- tur, nullaque redhibitio cenjiis inde a quolibet Jaecvlari ezigatur. 21. Saeculo XI. caepit privilegium immunitatis non tantum ad omnia bona Ecclefiarum, fed et ad Patrimonia pri- vata Clericorum prorogari. Decernit fub Urbano II. Concilium Melphitanum: Cone. Ne gravamen aliquod SanEta patiatur Meiphit. Ecclejia, nullum jus Laicis in Cleri- cos effe volumus — Neque liceat Lai¬ cis exa6tionem aliquam pro Ecclefiae beneficiis-) aut paternis , maternisve facultatibus quaerere. 22. Hoc exemplo recentiores novi juriš aučloritates jačtarunt, guaecungue bona Ecclefiarum, et Clericorum ab exaftioiiibus, et collationibus civilium indičtionum effe exempta. c. 4. et 7. de Immunit. Ecclef. 23. Ex fententia Bonifacii VIK. tam Genef.49. amplum privilegium immunitatis non L l sdr - tani ex jure humano, quam ex jure di- c ' ‘ ’ vino, (utpote exemplis veteris 1’crip- turae) explicare oportet. c. 4. ibi in 6. 24. Sic et S.SynodusTridemina mo- Trid.feir. net Principes, ne permittant, ut Offi- 25 ‘ c ’ 2a ‘ ciales, aut inferiores Magiftratus Eccle¬ fiae, etperfonarum ecclefiaftiearumim- munitatem, Dei ordinatione, et cano- f-an-Efpen Eccl. P. HI. B d Heric. deLL. Ecclef. P. 3- P- 307. ere. Boehm. J. E. lih. 3- Tir. 49- n. 49. Cap. 3. De Sub- fid. Cl,er. - ( 418 ) ~ nicis fančlionibus conftitutam, aliguo cupiditatis ftudio } feu iiiconfideratione aligua violent. 25. Noftris moribus vulgare eft, quod immunitas Ecclefiarum, exemplo vete- ris Manfi, ad bona prima fundationis, vel amortizata, vel aliquo tempore ut talia polfeffa, reftringatur, ut religua bona a publicis contributionibus haud excufentur. Ar g. c. i.de Cenf. 26. Bona patrimonialia Clericorntn per omnia ad conditionem bonorum la? calium aeftimantur. Immunitas abhinc Clericis fupereft perlbiialis, autmixta, quod excufentur ab hofpicio miiituni? capitatione, aut alio obfequio puhlico, nili gravis neceffitas Reipublicae inčuni* bat. c. 2. de immunit. Ecclef. 26. In Gallia variae funt leges, et contračtus % , quos Reges cumClerode Immunitate inierunt. Referthas, etil- las D. de Hericourt. In Germania lu- pereft Pragmatica fančtio Leopoldi Imp- de anno 1679., quam integram exhi* bet Boehmerus. 27. Religuus locus eft fubfidiis, quae Clerus Principi ad majores neceilitates Reipublicae liberaliter luppedi.tare tene- tur. Veteri jure haec annua dona voc a ' bantur, quae diverfa pro diverfitate fi' Cultatum, et poffellionurn ecclefiaftica- rum erant. In Conventu Aquisgranen- fi ann. 817. confečtus eft catalogus Mo- ( 4 r 9 ) — nafteriorum, quorum quaedam dona , et militiam, aliafolum dona fine mili- tia, pleraqae iolas orationes pro falute Regiae familiae, et flabilitate Imperii conferre tenerentur. 28. Ait Hincinarus Remenfts: Cau- Hincm. Ja Juae defenfionis Regi ac Reipubli- cae veČtigalia, quae nobiscum annua dona vocantur, praeftat Ecclefia, ler- vans, quod jubet Apoftolus: cui hono- rem, honorem; cui vedtigal, vectigal. 29. Novo jure commendat Alexan- der (II. Clero ■> ut apparente neceliitate Reipublicaeliberalefubfidiumultro Prin¬ cipi offerat: Ut ab‘sque ulla exadtione ad relevandas communes neceffitates , vel utilitates, ubi Laicorum non fup- petunt facultates ■> jubfidi^ per Eccle- /ias- exifiiment conferrenda. Ref. c. 4. de Immunit. Ecclej'. }o. Innoceatius (II. arbitrium harum neceHitatum, et utilitatum abhinc fibi refervavit: Propter imprudentiam ta- men quorundam 9 inquic, Romanus Pontifex prius conjulatur, cujus in- terefi communibus utilitatibus provi- dere. Supereft c. 7. ibi. 31. Hac occadone aegre tulit Boni- facius VIII. j quod Clerus Gallicanus , inconfulto Papa, DecimamPhilippoPul- chro Regi, quae in facras expeditiones refervan conlueverat, in alias jiecelh- tates regui con-tulilfet. c. 3. d. t. in 6. — ( 420 ) — 32. Ottu inde diffidio inter Papam, et Regem Benedičlns XI, Bullam Boni¬ facij, expunčtis cenfuris, adjus com- mune reduxit. Extrav. un. de immunit. int. Com. Clemens V. vero eam peni- tus abrogavit. Clem. un. d. t. 33. In fchismate Avenionenfi padita ipfi Pontifices Clero Decimam fuo ar- bitrio imponebant, et freguenter gene- ra ^ ter * Hine in Concilio Conllantienli ’ cautum e Ih Per Jummos autem Poidi- ficesnullatenus imponi generaliter De- cimas, et alia onera fuper totum Cie- rum. nifi ex magnch, et ardua caufa, et utilitate univerfalem Ecclefiam con- cemente, et de confilio, et conjenfu, et Jubfcriptione S.R.E. Cardinalium, et Praelatoruif, quorum confilium com- mode haberi poterit. Nec Jpecialiter in aliquo Regno, vel Provincia, incon- fultis Praelatis ipfius Regni, vel Pro- vinciae, et ipfis non confentientibus, vel eornm major e parte, et eo čaju per perfonas ecclejiafiicas et auStori- tate rlpofiolica duntaxatlevari. Enjus Germaniae per imperium. 34* In Gallia, aliisgue Provinciis hae- reditariis Decimae, ? ut aliae praefta- tiones publicae, reliquagne 1'ubfidiaCle- ri, nomine doni gratniti, aut alio ti¬ tulo in ordinarias, extraordinariasque contribuciones pridem transierunt. Id alibi religimm elt, quod Clerus a Mini- — ( 42 1 ) ~ ftris ecclefiafticis tasetur; collečletur- que, tum pede reali, fi tributa fcripta iint in polleffiones, tum pede perfona- li, fi peiTonas fpečbent. Realia fundis imponuntur nullo habito refpeftu per- fonarum, ita, ut et exteri tallieutur , iive in contributiones vocentur in locis, ubi fundi fiti funt. In perlbnalibus non habetur ratio fundorum, fed perfona- rum; indefit Perfonis iinpofitio refpe- ftulucri, et proventuum in loco do- micilii. Ex his facile videre eft, guae ratio ineatur, dum partini realis, par- tim perfonalis collečtio fit. 35. Non convenit, guod Clerus in fublidiis taxetur a Laieis, unde inDecre- to Maximiliani, et Mariae Brabaritiae Ducum 1479. legitur, quod Cleruscon- fenferit in fubfidium guoddam, fedcom- ponendumj et colligendum per deputa- tos Cleri absgue interventu Laicorum. In Gallia guugue donura gratuitum, per Praelatos, non autem Laicos diftribui, et colligi notam eft. ' 36. Declararunt non femelPrincipes, competentiam Paftoralem exemptam a contributione ordinaria, extraordinaria- que elle debere juxta c. 1. d. Cen/.Fuerimt guippe Principes femper folliciti, ut Pa- rochis de competentia provideretur. * 37. In morali dočlrina quid jucun- dius, quam veteris frugalitatis argu¬ menta, et exemplarevolvere? Exlen- S. Ambr. ep- 31- One. Parif. VI. c. 18. S. Chryf. bom 2. in 2 ep. ad Co- riuth. — ( 422 ) — tentia S. Ambrofii: Ecclefia nihil fibi, nifi fidem piae difpenfationis poffidet. Hos reditus, liosfručtzis praebet. Poj'- fe/fio Ecclefiae eft fumptus egenorzvm. Numerent, quos redemerint templa captivos; quae contulerint alimenta pauperibus; quibus exulibus vivendi fubfidia minifiraverint. Ait S. Chryfo- ftomus: quando ejus facultatum vide- ris magnitudinem, cogita etiam infcri- ptorum pauperum greges, aegrotan- tium multitudinem, innumerabilium expenfarum occafionem. Sumus etiam parati vobis red'd;r e rationem. — Sum- ptus in caufas affličiae Jteipublicoe non funt minores proventibus, Jed et¬ iam aliquando majores, quibus nihil alipd, qnam frugalis vita Cleri, et te- nuitas edendi potandique parciffime fuf- ficere vifa eft. Juxta Concilium Pari- fienfe VI. Cejfet er go ambitio, vel in- vidia-j quae dicere folet, nimis rerum habere Ecclefias Chrijli ■> et perpendat, quia, quantaecunque funt res Eccle- fiae, fi eo modo* quo difpenjandae funt, difpenfentur, nimiae non funt. Cupiditas quippe, immo negligentia quorwidam difpenjdtorum, non Ec¬ clefiae amplae res in vitiofunt, quicz fpretis pauperibus , in lux'um, et fa- ftum Cleri abjuminntur. ( 4^3 ) TITVLVS XIX. De Mminiftratione, et .dlienatione bonornm ecclefiafiicorum. c a p v T i. Dl vettri Epifcoporum Eotiftale. i. Epifcopus primitus fiiifle rerum ec- clefiafticarum primarios , ac praecipuos Difpenfatores nos edocentSS. Canones. Canon. 41. vulgo Apoftolorum ait: £?u- bemus Epifcopum rerum Ecclefiae po- tefiatem habere. 2. lisdem Epifcopis tanquatn piorum redituum Adminiftratoribus commenda- batur cura pauperum, et egenorum. Inquit Concilium Antiochenum: Epi¬ fcopus habeat rerum Ecclefiae potefta- tem, ut eas in omnes egentes difpen- fet, cum malta cautione, et Dei timo- re. Apud Gratian. c. 23. XII. q. 1. 3. Primis ergo faeculis lumma et li- bera adminiftrationis, et difpenfationis aučboiitas penes Epifcopum per fingu- las D aecefes fletit. Rationem reddit citatus Apoftolorum Canon: Si enim pretiofae hominum animaefunt ei cre- dendae, multo magis Junt committen- dae pecuniae. Supereft c. 24. ibi. 4. In tanta negotiorum mole Epifco- Cone, pis exemplo Apoftolorum commenda- fy rt č’’ I7 , — ( 4 2 4 ) — tum fuit, ut ipfi, qui fe totos leftioni, orationi, et praedicationi dare debent, non per fe viduarum, et pauperum cu- ram gererent, fed eam in Archipresby- terum, vel Archidiaconum rejicerent. Subnatis corruptelis Oeconomos, qui faepe dičti funt et Vicedomini, ad- optare placuit. Concilium Chalcedonen- fe ufum oeconomorum per Orientem univerfalem reddidit, cenfurisgue mu- nivit. c. 4. D. 89. 6. Juftinianus Imp. faepe horum oe¬ conomorum meminit, quibus et injun- xit, ut fingulis annis rationem fuae ad- miniftrationis Epifcopo redderent, da- mnum reparaturi, fiquod ex culpa, vel alio vitio rebus ecclefiafticis intuliffent« L. 42. §. C. de Epifc. et Cler. 7- Per Occidentem Concilium Hifpa- lenfell. exemplo Decreti Chalcedonen- fis Epifcopum ad operam Oeconomi ad- ftrinxit, ex proprio Clero aflumendij ut teftem haberet fidelis difpenfationis. c. 22. XVI. q. j. 8. Invalefcente nova forma? quaead. fingulos beneticiatos plenam adminiftra-' tionem piorum redituum devolvit, ufus oeconomorum defiit? quiafola admini- ftratio eorum bonorum, quae imme- diate olim ipfi Epifcopatui cohaerebant, Epifcopo poteftati refervari caepit. Ve- tus guerela fuit, quod Epifcopi omnia — ( 42$ ) ~ fibi arrogarentj ut Clericis fere nihil, aut nonnifi modicum rglinguerent. c. 2 3. §• $• D. 93. 9. Superfunt tamen veteris epifcopa- lis aučioritatis quaedam veftigia in re- liquisbeneficiis; utpotequodfmguli Pof- felfores ad ingreffum beneficij Epifcopo juratam fideni dare debeant, fe fpecifi- cationem omnium fručluum intra an-, num a die Nativitatis S. Joannisefieex- hibituros; inventarium omnium bono- rum depofituross nihil fine confenfu E- pifcopi alienaturos. Huc revocant, quod et Epifcopo refervetur, ut annuiscom- putibus piarum adminiftrationum adeffe debeat. Alicubi beneficiati teftari prohi- bentur fine licentia Epifcopi. In quibus- dam locis adEpifcopum mobilia intefta- torum Clericorum devolvuntur. Alibi Epifcopo jus eft percipiendi proventus beneficiorum vacantium, litigioforum, aut refidentia deftitutorum. 10. In minifterium veterum Diaco- norum, et Presbyterorum fucceffifle cenfetur Capitulum Cathedrale, ut Epi¬ fcopo a confiliis, et manu fit in admi- niftratione? et alienatione bonorum ec- clefiafticorum. Tit. de his, quae fiunt a Pr a el. fin. Confenf. Capit. n. Ex veteri officio Archidiaconis, et Archipresbyteris nonnullibi reliquum eft jus difpenfandi proventus Ecclefia- r um Parochialium, durante vacantia, — ( 426 ) — Trid. fefF. 24. c. 16. quod vocari folet, jus deportus, ut- pote ad fidelem curam, et providam di- fpenfationem eorum redituum. 12. PraecipitConcilium Tridentinutn, ut Capitulum Sede.vacante, fi fruftuum percipieudorum ei munus incumbit, oe- conomum unum, vel plures fideles, ac diligentes decernat, qui rerutn eccle- fiafticarum, et proventuum curam ge- Cone. Mediol, v. P. 3 . c. 11. Cap. 2. De E'e- eat. bon. Ecclef. rant. 13. S. Carolus in Concilio Mediola- neufi V. vetus Decretum Concilii Chal- cedonenfis ad rem reftauraudae difcipli- nae maxime fafturum cenfuit, ut abE; pifcopo oeconomus conftituatur, qui Ecclefiae Cathedralis praedia, bona? rešque de illius fententia, et arbitrio adminiftret, ut non modo illa'non di/Ttpentur, fed teftis fit rečt-ae admi- nifirationis, ac dijpenfationis. 14. Adminiftrationis quaedamfpecies ell elocatio 5 fi modo intra terminos fimplicis, et nudae elocationis conclu' datur. Quippe longioris temporis termi* nus efficit, ut potius ad alienationem revocetur. Clem. 1. de Reb. Eccl. non sJlien. iS- Hincduplex diftinquitur locatio; una ad modieum, altera adlongumtem- pusfit. Jure civili modieum ad noven- nium, et infra hoc fpatium: longum vero addecennium, et fupra hoc tempih produciturj quemadmodum Priiicipum — ( 427 ) — Conftitutjones longum tempus in prae- fcriptione deftniverunt. Nov. 120. c. -j. et ibi Gloffa. 16. Jure ecclefjaflico longi temporis elocatio freguenter elocatio ad firmam dicitur, Paulus II. modicutn tempus ad triennium, et infra iftud, contraxit: longum enim tempus elfe cenfuit, quod ultra triennium porrigitur. Extrav. un. de Reb. Eccl.non Alien. int. Com. 17. Qiiurn Bella Pauli II. ubique re- Syno ( j. , cepca non lit, aiicubi placuit, mediam viam inter jus civile, et ecclefiafti- c. 6. cum inire. In Belgio terminus ordina- rius locationis domorum, et terra- rum arabilium eft novem annorum; pro pratislex; pro decimis trium, fi tamen 1’eorfim a terris arabilibus elocentur. 18. Si plures fiant unius ejusdem rei elocationes in certum, et legitimnim tempus faepius repetitum; v. g. in plura triennia, ant novennia, ea conditione, ut tot lint locationes, quot triennia, uovenigue, quia faiito primo triennio, aut novennio praetenditur nova loca- tio : tune hae nullae fint, faltem quoad exceffum legitimi temporis, velnti ma- nifefte in fraudem legis fačtae. Decre- v itSynodus Cameracenfis, contraftum Ibi - locationis terrarum arabilium renovari I] on poffe, nifi finito (exennio prioris contrafttis; quoad prata quadriennio et Wad dedmas biemiio. ' ■ / 1 —— ( 4^8 ) TrW. feff; 19. Concilium Tridentinuip locatio- 2S- “• nes anticipatis Iblutionibus, in quantum in praejudicium fuceeflbruracedereque- unt, invalidas deciaravit, quocunque indulto, aut privilegio non obftante; nec hujusmodi locationes in Romana Curia, vel extra eam confinnentur. syn«d. 20. Inde ad cautelam Synodus Bufco- Ti^ao’. ducenfis fub Mafio prohibuit, ne Eccle- c. n. ’ fianim Rečlores pendentes beneficiorum fruftus, aut currentes proveiitus quo- vis praetextu vel vendant, vel elocent, nifi dilata in id tempus pretii, velmer- cedis folutione, guofruftus erunt alo- lofeparati, aut annus ceffit. 21. Inter alias cautelas et alibi pro- vifum eft, quod locationes praediorum ecclefiafticorum puhlice praeviis procla- mationibus fieri oporteat, nifi propter collufionem incolarum expedire videa- tur, easfecretoj et e manu, utajunt, fieri. 22. In Gallia vetitum ettj bona ec- clefiaflica Miniftris Regiis, Magiftrati- bus» aliisgue nobilibus elocari, nelub praetextu condučlionis a potentioribus? et ditioribus occupentiir, aut illorum proventus divertantur. Vetantur ibi et Clerici Decimas, cenfus? praedia, aut terras alienas conducere. 23; Jure communi elocatio, a Bene- liciato fačla, non protenditur ultra ejus vitam, quia uonuin ufufručhiario jur e | — ( 429 ) — bona Ecclefiae tenet, ut ea ultra iftud tempuš nequaquam elocare gueat. L. 9. 1. ff. Locat. 24. Quorundam tamen locorum con- fuetudine invaluit, quod Succellor be~ nčficii, faltem aliquo tempore ftare te- neatur locationi per Praedecefibrem fa- čtae, utpote quia vel aučlione puhlica fačla, aut Superioris auftoritate confir- mata eft. Generalius Refignatarius, et Permutatarius Praedecefforuni pačlis fta¬ re teneutur. 2$. Si Praelatus, tanquarn Admini- ftrator, bona Ecclefiae elocavit, utpote quia bona ad Conventum, autCommu- nitatem fpečtant 5 contračlui ftare quis- que Succellor tenetur; ficuti Tutor» qui alteri Tutori in officio adminiftra- tictnis fuccellit. 26. Olim, cum fatis perfpečla facro- Cap. 5. rum Adminiftratorum pietas etat, ipfi ^ e t Alie ' et lervos manumittere, et vafa facra ‘ redimendorum captivorum caufa, quae inter incurfus barbarorum frequens fuit, diftrahere, Monafteria, et hofpitalia condere, aliaque omnia pro dučhi con- fcientiae fuae agere potuere. c. 24. XII. q. 1. 27. Inde fere a faeculo IV. apparuere Canones, qui alienationem indiicretam rerum ecclefiafticarum vetant. In Con- cilio Carthaginenfi IV« decretum eft, ( 43® ) lit niilhis res Ecclejiae, pro arbitrio fno dijirahat. Refert. c. 39. XPIL q. 4. 28- In Oriente Leo Imp. anno47J. legem edidit, qna Epifcopo, vel Oeco- nomo Conftantinopolitanae Eccleliae ve- tatur retam, et poffeliionum eccleliafti- caram alienatio, ut, ficut ipfa Religio- nis, et fidei mater perpetua efi; itae- jus patrimonium jugiter fervetur il- laejum. Refert. L. 14. C. deSS.Ecclef- 29. Hanc legem, guamLeoad Con- ftantinopolitanam Ecclefiani reftrinxit> Anaftafius Imp. pofthac ad omnes Ec- clelias Conftantinopolitani Patriarchatus extendit, doneč Juftinianus abrogata utraque lege edičlum ad omnes Eccle- lias, locague religiofa prorogaverat. RhiR. hocjus porrect. et Jeqq. ibi- 30. _ In Occidente Sy machus Papa bide interdičlo Iblam Romanam Ecclelia” 1 fubjecit. Inguit Decretum: Univerz Ecclefiis per Erovincias Jecundutnani- mar um confidcrationem, quam pto- pojit o religionis convenire ReČtofes eorum viderint, moreJervato. Grada* nus veterem lečtionem evertit. c. 20. XII. q. 2. 31. Labentibus faeculis hae leges, regulae tum per Orientem, tum per Oc- cidentem ad omnes Eccleiias extendeii' dae fuerant, quia Ecclefiaftici, lolnn 1 ufumfruftum načti earum retam, la e P e iua emolumenta ex his bonis haurienda ( 43* ) magis, quam fuccefforum, et Ecclefia- runj utilitatem 1'pečlarunt. c. ig. et J'eqq. ibi. 32. Inter has aučioritates refert fub nomine Leonis Decretum Gratianus, quo line exceptione prohibetur, ne quis Epifcopus de rebus Ecclefiae fuae quid- quam donare, vel commutare, vel ven- dere audeat etc. Eruditi tamen hanc de- cretalem Leoni I. abjudicant. c. $2. ibi. 33. Jure novo praetenfum Decretum Leonis recentiores Pontifices pallim 1'u- um fecere. Sic Innocentius UL in ea caufa dilerte ad aučloritatem Leonis provocat. c. 7. etS.dehis-) quaefiunt a Praelat. fin. Confenf. Capit. 34. Iri Concilio Valentino vulgataeft regala, irritam efle Epifcoporom dona- tionem, vel venditionem, vel commu- tationem rei ecclefiafticae absgue col- laudatione, et fubferiptione Clericorum. Juxta crifin Eruditorum hoc Decretum in nullo Concilio Valentino vel Galliae, velHifpaniae reperitur. Supereft tamen c. 1. d. t. 3$. Hodierno ufu Epifcopi juxta for¬ mulam, in Pontificali praeicriptam, ju- rant in fua ordinatione, _quod non alie- nare velint bona menfae luae. Simiiiter et Beneficiati ad ingrelfuni poHellionis jurant, le non alienaturus b na bene* ticii lui. I ( 432 ) — 36. Juxta leges civiles nomine ve- titae alienationis venditio, donatio, emphyteufis, aut ufusfručtus conftitutio, et fpecialis hypothecae obligatio expri- mitur. Hisnovum jus admifcet etcondi- tionem. Gnidam praetendunt, legendam elle cOnduSlionem-) utpote longioris temporis. Nonnulli explicant illam con- ditionem contračtui adječtam, qua fta- tus, caufa, et natura praedii v. g. per impofitionem tributi, penfionis, fervi- tutis immutari videretur. Religuis pla* cet voculam illam, quae Librariorum vitio irrepere potuit, aut venditioni quondam lubftituta fuit, expungere. c. y dg Reb. Ecclef. non Alien. 37. Inde ad mentem Jegum, Cano* numgue res eo recidit, ut Beneficiatus fručtibus fui beneficii libere uti, fruigue, et ex proventibus vi vere pollit, ita ta- men, ut ipfas res integras confervet, reličturus liiccelForibus, quo et ipfi li’ bere, et plene proventus percipere queant, ; quia, ficut ipfa Religio perpe- tua eft, ita et ejus patrimonium iervati debet illaefum. L. 14. C. de SS. Eccl. Be^sok Superlunt tamen et alienationis mnitate' legitimne caufae; utpote neceffitas, «- Alicn. tilitas, etpietas. Ait S. Gregorius: facrorum Canonum ■> et legalia fiatutii ep. 35. permittunt, minifteria Ecclejiae pro redemptione captivorum vendeti’ da, Refert. c. 14. et 1$. XII. q. 2. 39. In- i — ( 433 ) ~ 39- Inter has caufas pietas primas fert, quia melius eft aurum impendi re- dimendis captivis t et alendis pauperi- bus, guam ornandis templis. Clamat S. apel*™! Bernardus: Ovanitas vanitatum, fed Guii. non^anior, quam infaniorl fulget c * II -* Ecclefia in parietibus, et in pauperi- bus eget. 40. In Decreto Gratiani frequens eft locus veterum auftoritatum, quae com- mendant, et vala facra, utcungue pre- tiofa 9 et confecrata efle diftrahenda, ut eorum pretio neceffitati pauperum fuc- curri queat. Nam Ecclefia non habet aurum, ut J'ervet, fed ut eroget, et in neceffitatibus fubveniat. Ref. c. 70. et 71. XII. q. 2. « 4t. Caufa hujus pietatis apud veteres omni exceptione major eft: corruptis tamen faeculis illa fatis viluit. Queritur U>>. S. Bernardus: Ecclefia fnos lapides in- duit auro, et filios Juos nudos d?fe- rit: defumptibus egenonim Jervitur oculis divittim. Inveniunt curiofi, quo delectentur, et non inveniunt miferi, quo fu.fi ententur. 42. Meminere veteres Canones et aliarum caufarum; utpote, fi neceffitas, vel utilitas Ecclefiae alienationem per- fuaderet. Quum veteri more tota pote- ftas adminiftrationis penes Epifcopum ftaret, jufta caufa alienationis Concrlio Van-lifpen y Eccl. P. HI. ¥ » Hilar. ep. 8. ~ ( 434 ) — Pfovinciali dicenda fuit, ut ejus Deere- to probaretur. Hilarius Papa faeculo V. in Galliam refcripfit:*Praedia ad Eccle- fiam pertinentia in alterum non trans- ferantur, nifi prius apud Conci' Hum alienationis ipfius caufa docea- tur; ut, qul fieri debeat, communi omnium deliberatione tradtetur> 43. Succedente nova partitione ad- miniftrationis fucceffit, quod examen caufae ad eos devolveretur, gui aliena- tionem per fua CulFragia probare debent, quia praetenfum Decretum Leonis re- guirit totius Cleri tračiatum c. $2. X1L ■q. a* 44. Hincj (i agatur de bonis fpeclan- tibus ad Capituluhi, vel Conventum? omnes Canonici, vel Monachi ad fonum campanae convocandi inunum funt, ut deliberent, an jtifla, et fufficiens caufa fit alienationis? Et guilibet dicat fuuffl fuffragium exanimi fententia. Suantuni ergo ad traftatum fingulis eft fuum fuf¬ fragium ; quantum vero ad confenfuifl majoris partis fententia fpečtatur, nifi minor pars poffit, et velit caufam ra- tionabilem opponere, ut negotium dif- ferendum videatur. Si convenerint vel omnes, vel major pars in unam fenten- tiam, tune inftrumentum hujus tratta- tus, et confe.nfus erigitur, vulgari for¬ mula: tales Canonicos, etMonachosN- poft longum, et diligentem tračlatum — ( 437 ) — communi confenfu confirmafle, quod tališ podelilo propter talem caufam alie- netur, et pecunia ad dičtam caufam con- vertatur, credentes, hoc utilius Eccle- fiae expedire. Hictraftatus, et confen- fus Capituli Epifcopi aučloritate abhinc ftipandus eft, five agatur de Ecclelia Cathedrali five Collegiata, five et Re- gulari, non tamen exempta. c. i. de Reb. Eccl. non Alien. 44. Si agatur de bonisEcclefiae, quae non habet Capitulum, aut Conventum, fufficit iblus confenfus Epifcopi, etiam inconfulto Clero Cathedrali. Soletho-' die Epifcopo porrigi fupplex libellus , qui eum plerumgue remittit ad Deča¬ nom ruralem, ut juftam informationem praetenfae caufae capiat, judicium fu- um ad Epifcopum reiaturus: quo acce- pto Epifcopus annuit, vel renuit, riifi uberius examen videatur necelfarium. Informatio capienda eft juxta. L. 5. ff. de Reb. eor. qui Jub tutel. /4.6. Paulus 11. praetendit, nulla Ec- eleliarum, aut Monafteriorum bona in¬ confulto Pontifice alienari pofle. Hic ri- gor obtinet in Ecclefiis, aut Monafte- riis exemptis. Guippe in aliis Ecclefiis, aut Monafteriis haec lex, quoad hoc punftum j recepta ubique haud eft. £x- trav. Com. un. de Reb. Eccl. non Alien. e e 2 — ( 43^ ) ' 47- Et vero 5 fi ipfi exempti habeant alias Ecclefias non exemptas, libi pleno jure fubjeftas» earum alienationem fuf- Učit illius Superioris, qui habet jurisdi- čtionem quali epifcopalem, confenfu probari, contirmarique. 48. juxta Pontiiicale Romanam Epi- fcopi in lua inauguratione fpondere ju* rato debent, quod polielliones ad men- fam fuam pertinentes haud alienaturi lint, inconfulto Romano Pontifice. Inde, quando liodie ad Pontilicem pro ličen- cia alienationis recurritur, folet Papa •Siicui in partibus committere, ut vi* deat, an expediat illam rem alienari, et ad relationem illius aučboritatem inter- pofiere: alias enim alienatio etiam ex aučboritate Papae admilFa irritareturve- iuti jure non fafta. Refcriptum Apollo- licumdicitur: Si in evidenten., guacon- tinet claufulam: fi per informativnem alienationem in evidcntcm et urgenten neceflitatem fadtam efe repereris. In Gallia refcriptum motu proprio cum claulula invitis Clericis non admittituf. 49. Praeter confenfum Superioris ad alienationem requiritur, etiam affen- fus Patroni de iis bonis, quae a Patro- no profefta funt. In Gallia, et alibi eo exemplo oportet in alienatione inter- venire et confenfum Principis, guiaPa- tronus, vel Protečlor bonornm eccle- fiafticorum habetur. Si ea occafione ad — ( 437 ) — Regern recurritur, tune informatio, aut examen caufae judicibus loči, aut aliis Regiis Deputatis demandatur: qua fa- čta , fi neceffitas, aut utilitas appareat, litterae nomine Regis expediuntur s cjui- bus licentia alienandi exprimitur. Tria potillimum inde ad aliena- tionem requiruntur; nimirum legitinia caufa alienandi, tračiatus, leu difcuOio caufae, et confenfus tum Superioris s tumCapituli, ubiis defideratur. Decon- fenfu oportet conftare per publieum in- ftrumentum, cui omnes fubfcribere de¬ belit. Hodie tamen receptom eft, quod nomine Capituli praelentibus omnibus fubfcribat Secretarius, vel Notarius. 51. Reliquae folemnitates, quasGra- tianus ad can. 2. X. q. 2, copiofius ex legibus civilibus collegit, paffim negli- guntur. Maxime enim in his caufis bo¬ dic fpeftari folet, an iublit, fubfueritque urgens neceffitas, vel utilitasEcclefiae5. aut an inde grave damnum Ecclefiae fucereverit ? Primum ergo fert in alie- natione punftum, ut caufa alienationis graviter difeutiatur, atque in inftru- mento fpecifice, omnibus circumftantiis vallata, exprimatur, ut facile probari queat, aut praefumi deheat. Si forma eftfervata, confenfusgueSuperioris ap- paret, femper pro utilitate Ecclefiae praefuraitur. Solemnitates vero aliae extrinfecae probari debent, quia nou Daniian. lib, i. ep. 10. — C 438 J - praefumuntur, nifi antiqnitate, etlon- ginquitate temporis fuftiilciantur. V z. Nonnullae alienationes etiam poft lapfum notabilis temporis fufpeftae ha- bentur; utpote quae in familiares, aut Cognatos ipfius Praelati redundalle pro- z bantur. Juftinianus certis perfonis? ve¬ leti Oeconomo, ejusque propinquisin- terdixit, res Eeclefiae acquirere. quibuscunque de SS. Ecclef. In Germa- nia plerumque fubhaftatio in illis alie- nationibus, quae Decreto Superiorum egent, retjuiritur. S 3- Si nihilominus poflhac notabilis laefio Eeclefiae apparet, poteft, non obftante quacunque alienatione cum o- nmi folemnitate fačla, peti reftitutio in integrum, ita tamen, ut expen- fae in rem utiliter, vel necelFario bona fide fačhe refundantur. c. i. de Refiit- in integr. . 54. Guantum adcaufam pauperum re- ftituendam, plerutnque patrimoniisEc- clefiaruni nihil funeftius eft, quam le* xus, et faftus adminiftratorum. Hinc enim Eeclefiae pafiim egent, qnia male adminiftrantur. Queritur apud _Alexan- drum II. B. Petrus Damiani: Quotidie fegales epulae, quotidie apparatus, quotidie nuptiale convivium, et unde refrigerare debuerant indigentes, ru- bentium tabularum reereant gefiato- res. — ( 439 ) — ff. Quid ergo? an in morali dočtri- na per rationes ftatus faftuš, luxusque quiscunqne Cleri excufari poteft? En ftimulos Paftorales Bartholomaei a Mar- p tyribus: Dicunt aliquando Paflores : non poflumus /ubditos noflros in o- humii. et bedieniia, et officio continere; nifi /plendore, et pompa aučtoritatem a- pud eos confequamur. 0 caecitatem infignem! Minifiri Chrifti prudentipres Chrijio ej/e volunt. C/iriflus namcpue, mediantibus hominibus pleniš Jpiritu fuo, id eft,/piritu humilitatis, et pau- pertatis mundum Jubegit; ac/pintum carnis, et mundi expugnavit: modo vero dicitur, /piritu mundi, id eft, nifi Paflores armentur pompa, ac /ul- gore/aecularis poteflatis. Quid magis praepoflerum potuit excogitari etc. Ecce! Ejusmodi pompa plus/candali- zat/ubditos, quam aedificat. Juxta vetus I lecretum Concilii Carthaginen- fis: Epi/copus vitem Jupellectilem, et men/am, acviEtum pauperem habiat, et dignitatis Jiiae auflloritatem fide , et viiae meritis quaerat. Quid conful- tius his rationibus ftatus? c. 7. D. 41. Inquit S. Bernardus: Elonorificabitis s. Bern. minifierium vefirum non cultu veftium, non equorum /aftu, non amplis aedi- c . 2 . ficiis-, /ed moribus ornatis, fttidiis Conc- /piritualibus, opcribus bonis. Syno- Camer. dus Cameracenfis de anno 156$. haec S. Hier. in epift. , ad Tit. c. i. — ( 44O ) — monet: Homini ecclejiafiico, quacun- que dignitatefulgkat, plus affertlau- dis frugalitas in menja, quam funt- ptus t plus dedecoris exquijitus appa- ratus, quam Jimplex: plus moleftiae longus accubitus, quam brevis, it na¬ turae fufficiens. Sit er go cultus in men¬ ja, etconviviis, alibive in gravitate, et Jobrietate, qudmin pompa, et de- liciis. T IT V L V S XX. De Hofpitalibus, et Locis religiojs- capvt 1. De vario Hojpitaliuin gentre. 1 •_ Corruptis faeculis paffim officium ho« fpitalitatis, guam S. Apoftolus Epifcopo comniendat, per luxum et faftum Cleri expunčlum videti poterat. Inquit S. Hie- ronymus: dnte omnia hofpitalitas ex ratione ftatus futuro Epijcopo denun- tiatur — EpifcopUs, JI omnes non r ec iperit, inhumanus efi. 2. Principio Epifcopi partium fuit> pauperibus, viduis, infirmis, peregri- nis, orphanis, fenibusgue profpicere, gtiibus per Diaconos partem oblationum dedučlis, guae Clero et fabricae impen- denda fuerant, erogavit. Poftguam Ec« — ( 44 f ) ~~ ciefia ftatos reditus nafta eft, guarta e- gentibus cujuscunque generis allignata eft, quibus, ut liberalius haberentur, extruftae funt ad fublevamen Epifcopo- rum peculiares domus, quas hofpitalia vocamus, quasque rexerant Presbyteri, etDiaconi, Epifcopis rationem admini- ftrationis reddituri. L. 32. C. de Epifc. et Cler. 3. Hofpitalium nonnulla privata de- votione erefta funt, quae paffim laica- liadicuntur, ut diftinguantur ab illis } quae jure religioforum locorum cenfen- tur, quia auftoritate Epifcopi adillum pium ufum ritu eccleliaftico deputata funt. Ar g. c. id. de Privil. etibiPanor* mit. 4. Canonici, etMonachi, quibus vi synod, regulae hofpitalitas commendata eft, caeperantextra claufuram adportasMo- nafterii hofpitalia conftruere, in guibus pauperum curam Monachus, Canoni- cusve gereret, Abbati rationem fui of- ficii redditurus. $. Labentibus faeculis quaedam ho¬ fpitalia funt in titulum ecclefiafticum e- refta, quae inde folis Clericis funt con- ferenda, fub obltgatione impendendi proventus boneftae fuae fuftentationi fu- perfluos fecundum leges fundationis in ufutn pauperum. VetatClemens L ho¬ fpitalia Clericis in titulum eonferri, ni- ~ ( 442 ) - / in fundatione fecus conflitutum fu- erit, Jeti per eleŠtionem fit de Reftore locis hujusmodiprovidendum. Ctem.2. de Relig. domib. 6. Nonnulla hofpitalia aliquaudo_per viam fupprefiionis fuerant Monafteriis, ' aut Capitulis unita, ita fcilicet, utipfum hofpitale una cum dote, ac proventi- bus fit erečlum in Monafterium, aut 'Capitulum; quo cafu ipfa hofpitalia funt quodammodo extinčla, aut in Monafte¬ rium, fen Capitulum eommutata. Sae- pius tamen fuppreflio fit cum fpeciali 0- nere hofpicalitatem juxta primaevam eorum fundationem exercendi,- quod ex legibus incorporationis, et unionis eft hauriendum. 7. Subinde hofpitalia fimpliei unione Monafteriis tribuuntur, ut curam, etad- niiniftrationem iiliusfufcipiant, cumob- ligatione hofpitalitatem exercendi, et proventus impendendi juxta leges iplius Trid. feff. fundationis. PraecipitConciliumTriden' ‘ ■ tiuum mde, ut impolitum onus, oni- ciumque ex alfe impleant. .8« Inde a faeculo XII. frequenter ho¬ fpitalia fuere credita viris, mulieribus- que religiofis in communi viventibus, utipfi infirmorum, et pauperum curam haberent; ita tamen, ut fuperintenden- tia, ec primaria quafi adminiftratio pe- nes alios, fivelaicos, five ecclefiaiH- | cos ftaret. — ( 443 ) ~ 9 Praecipit Goncilium Chalcedonen- fe, ut Clerici in Ptochiis, et in Mo- ^pJcop. nafteriis, aut Martyriis conflituti •> 1 b fub poteflate fini ejus, qui in ea sivi- tate efl Epifcopus, fecundum traditio- nem ŠS. Patrum, nec per praejumptio- nem recedant a fuo Epifiopo. Refert. c. ib. §. i. XFIII. q. i. 10. Leges civiles paffim infpečlioni Epifcopi commendant adminiftrationem Hofpitalium, ut eorum bona fecundum legem fundationis difpenfentur per fide- les miniilros. Hincejus eft, Praefeftos hofpitalium probare: et fi infidelesrepe- rerit, deftituere. L. 42. §.9. £.46. §. 3. C. de Epifc, et Cler. 11. Hoc exemplo monet S. Grego- s. Greg, rius lanuarium, EpifcopuroCalaritanum, ut ab Adminiftratoribus hofpitalium ra- tiones fui officii exigeret. Ut tibi, in- quit, fingulis quibusque temporibus rationes juas Xenodochi, qui in eis funt conflituti, velfuerunt, fubtili- ter reddant. 12. Ad Ludovicum Regem ann.8v8. eCarifiaco Palatio> quo convenerant •> fcribunt Epifcopi: Sed et ReEtoribus Labbae. Monafleriorum, et Xenodochiorum , co"c’. 8 ’ id efl, hofpitalium praecipitet, ut, Ji- «>1.654, cut canonica docet auEioritas, et Ca- pitula Avi, et Patris veftri praecipi- unt, Epijcopis propriis fint fubjeEti, et Monafleria, atque hofpitalta fibi ( 444 ) eommijfa ipforumregatit confilio; epuo- niam Epifcopi paternam follicitudinem eis fecundum minifterium illorum fin- debunt impendere. 13. Jure novo e Synodo Romana fub Eugenio II. de anno 826. fuperell De- cretuni de Kenodochiis, et aliis firni- lihus lotiš, ut per follicitudinemEpi- fcoporum, in quorum Diaecefi exi- jiiint, ad easdem utilitates, quibus conftituta funt, ordinentur. Refert. c. 3. de Relig. pom. 14. Invalefceutibus novis exemptiO’ nibus Monafieriorum, et Religiofi, Cle- ricique, qui adininiftrationem hoipita- lium nafti funt, privilegio exeraptionis finim officium ab Ordinariorum jurisdi' ftione liberare fategerunt, ut Jibefius de illorum proventibus difponere pol- lent. Clem. a. d. t. Cone. Trid. feff. c. 15. iV. Ad exemplum Concilii Viennen, fis S. Synodus Tridentina ad curam Epi- icoporum revocat, wt hofpitalia quae- cunque a fuis ^dminiftratoribus, quo- cunque illi nomine cenfeantur, etiam quomodolibet exemptis,fideliter, et di- ligenter gubernentur. 22. 16. Et alibi: Epifcopi hab e ant jus vifitandi hofpitalia, aliaque pia loca, etiamfi praediEtorum locorum cura ad laicos pertineat, ac omnia, qwe ad Eei cultum., aut animarum falufcui^ feu pauperes fufientandos funt, ipfi ex officio fuo juxta SS. Ca- nonum fiatuta cognofcant, et exequan- tur; non obftantibus etc. Ergo exem- ptionis privilegia ab hofpitalibus fubla- ta funt. 17. fnquitConcilium: Quodfiex con- iti. c.9* fuetudine, aut ex privilegio, aut ex conftitutione aliqua locis aliis ad id deputatis ratio reddenda efiet, tune cum iis etiam adhibeatur Ordinarius; et aliter faStae liberationes dictis Ad- minifiratoribus minime fuffragentur* 18. Quid amplius? Si hi, qui admi- g 11 "' niftrationem hojpitalis habent, etiamfi ' laici fint, ab Ordinario moniti hofpi- talitatis munus adhibitis omnibus, ad quae tenentur, neceffariis, re ipfa oiiire cejfaverint; non folum per eccle- fiajiicas cgnfuras, et alta juriš reme- dia compelli ad id pofint, Jed etiam hofpitalis ipfius adminiftratione t cu- rave perpetuo privari poflint. 19. Guantimi tamen ad viiitationem Epifcopi, excepit S. Synodus bolpita- lia, quae immediate fubipfa Regum pro- tečtione confiftunt; utpote ut fine eo~ rum praevia licentia ab Epifcopo non vifitentur. Conftat ex hiftoria, jam pri¬ dem Xenodochia quaedam, aliaque pia loca a Fundatoribus immediate prote- ftioni Regiae commendata fuiffe. Sy Sy io ecclefiafiicae fubjaceant difciplinae.Atfr que jam pridem perfuafum fuit, admi- niflrationem laicorum non excludere auftoritatem Epifcopi, ut hofpitalia vi- fitet, et rationibus reddendis adfit, pr°' ut SynodusTridentina fuppoluit, autet inftauravit. 2i. Juxta Interpretes fupereft tamei’ et poft Concilium Tridentinum, qu 0(l Epifcopus vel a computu, vel a vifit?' tione per leges fundationis, aut conft’' tutiones locorum excludi queat, qt ;1J ™ ( 447 ) — et Concilium Tridentinum claufulam Tmi. otr. fubjecit: Nififortein infiitutione, et i2 ' c ' 9 * ardihatione tališ Ecclefiae^ feu fabri- cae expreffue J'ecus cautum effet. 22. Hofpitalia, pri vata laicorum au- čforitate erefta, quia profana cenien- tur, ab aučloritate Epifcopij guoad jus vifitationis> tum jure čommuni, tum et Tridentino Decreto exempta relin- quuntur, ut tamen computibus redden* dis adeffe poifit, niti fecus in fundatio- ne, aut ordinatione cautum fit. 23. Moribus locorum plerumqueMa- giftratusfibi curam, et infpečtionemho- Ipitalium vindičat, ut Admiuiftratores laicos inftituat, ab iisque rationes an- nuas exigat. Reliquum tamen eft Epi- fcopoj fi Superiores laici negligentes fuerint in exačtione rationum, aut cor- reftione delinguentiunu poft monitio- nem eorum negligentiam fupplere pro illa vjce. 24. Veterimore plerumquehofpitali- cap. 3. bus praeerantDiaconi. Sicconftat, ve* teres Pontifices Diaconias inttruxilfe fpj ta i. fo * certis proventibus, utiniis, et ex iis per curam Diaconi Cardinalis pauperes, et aegri fuftentarentur. Refertur de Gre¬ gorič 1([., quod Diaconiam SS. Sergii, et Bachi infticuerit, et concedens omnia> quae inufum Diaconiae exi(lunt, fta- tuerit perpetuo tempure pro fuftenta- 1 — ( 448 ) — tione pauperum in Diaconiae miiuilerio defervire. S. Gregorius M. faepius meminit Diaconorum, qui Xenodochiispraeerant< Meminit alibi ec Subdiaconi Xenodochio s. Greg, praepofiti. In religuis requirit S. Gre- epia’24 gorius, ut’ hofpitalibus, aliisgue piis locis praeficiuntur, five Clerici, ii- veLaici, talesfinc, qui vita, mori- bus, atque indujiria inveniantur effe digniffimi. Id tamen S. Pontilici in vo- tis Hetit, ut potius eligerenturReligiofi, g nam faeculares. 26. Invalefcente hofpitalium diverfi- tate, et multitudine fre*quenter accidit, guodReligiofis, in communi viventibus, hoipitalia committerentur, ut tum bona, pauperum ufibus deputata, fumma fide- litate, et integritate adminiftrarent, conlervarentgue, tum et inlirmis, pau- peribusque infigni charitate, et maniue- tudine infervirent, eisque corpor^liter, et fpiritualiter providerent. Meminit Clemens V. hofpitalium militarium Or- dinum, et aliorum Religioforum Ordi- num. Clem.z. de Relig. domib. zj. Labentibus faeculis diverfi Ordi- nes Religiofi utriusgue fexus inclaruere, gui curam, et minifterium diverforuin infirmorum profitentur. Noftrismoribus faepe accidit, guod his Religiofis ciira iufirmorum, et direčtio hofpitalis relin- qua- — ( 449 ) — guatur, fedita, ut computum iis red- dant, qui vel fecundum leges fundatio- nis, vel confuetudines locorum, vel jus commune locis piis fuperintendunt. 28» Religuis piis locis , in quibus vel pupilli educantur, vel infantes recipiun- tur, vel fenes aluntur, vel peregrini, et hofpites foventur, fere ubigue prae- fici folent Adminiftratores, et Rečto- res laici, oportet inde et eos, fide, pietate, vitae innocentia, induftria, integritate, et charitate, effe probatos. 29. Eft et in his piis domibus maxi- mi momenti, ut, quae ad falutem ani- marum pertinent, fedulo curentur. Ju¬ re eommuni hofpitalia quoad curamani- marum funt fubjefta ordinario Paftori loči. Inde hofpitalia fub regimine laico- rum conftituta, paffim ab Ecclefiis Pa- rochialibus dependent, etfi interdum O- ratoria, aut Sacella pro commoditate pauperum ibidem degentium, ad audi- endamMilTam, aut alia pia exercitiaob- eunda habeant annexa. Alia hofpitalia vero Religioforum Ordinum plerumque vel ex privilegio, vel longa confuetu- dine, vel alio fpeciali titulo habent pe- culiares Presbyteros, ut tum ipfis Re- ligiofis, tum ipfisinfirmis, pauperibus- que Sacramenta adminiftrent, aliaque pia exercitia praebeant. Praecipit Cle- mens V-, utrimque veterem ufum ob- lervari. Clem. 2. de Relig. dom. ^an-Ef V eii J. Eccl. P. III. F f Cap. 4. De Ad- minift. Offic. Nov. 123. c. 23. Nov. 131. C- Jt5. — ( 4SO ) — 30. Hofpitalia igitur abhominibus tri- um generum reguntur; utpote Adniini- ftratoribus, Clericis, et Miniftris. Mi- niflri aegris, et pauperibus fuecurrunc, vel funiptibus hofpitaliuin, vel et gra- tis. Recentiores nunnulli Ordiues pecu- liate votunl emictunt, infirmis pauperi- bus vel in nofocomiis, vel et dumi alti- itendi. Clerici pauperes, et aegros do¬ cent, et Sacramentis beant, guorum flationes in anticjuis hofpitalibus defie- runt in benelicia, in novis vero pro li- bitu amoveri pollunt, ut eleftioni opti- morum locus fit. Adminiftratores bo¬ li oru m curani gerunt. 31. Corruptis faeculis palfim datum eft vido rum Clero faeculari, tum Re- gulari, guodHofpitalium adminiftratio- nem nafti Eccleliallici pios proventus in ufus proprios verterint. Praacipit in- de Concilium Viennenfe, ut eorum ad- miniftratio viris laicis, providis, bonis» et idoneis Patribusfamilias ciederetur 5 qui, ad inftar Tutorum, ec Curatorum inveutarium coniicere, juramentuni praeltare, et anuuas rationes Epiicopo reddere tenerentur. Clem. cit. 32. In Gallia leges regiae Ludovi- ci XIV. nonnullas alias cautelas adjece- runt. In Germania jus Eleftorale Saxo- nicum ab Oeconomis, leu Hofpitalium guaeftoribus etiam cautionem idoneaffl exigit. Haraburgi, et Hallae praelcd- — ( 4fi ) — ptum eft, ut Oeconomus Hofpitalium improles lit, quia nonnunguam Libero- rum caufa pauperibus bona, et proven- tus Hofpitalis intercipiuntur, aut mi- nuuntur.* 33. hiter recentiores corruptelas Ho- fpitalium et illud obfervatum eft, guod. aliguando numero, et falariis Miniftro- rum facultates Hofpitalium exhaurian- tur, utferenihil, vel juflo minus ad ufus pauperum, et infirmorum fuperfit. Guerebatur anno 1212. Synodus Pari- synod. fienfis: Cum pauci Jani pojfint multis p ar ‘ r ’ e g infirmis competentius minifirare, in- dignum illud ejfe, ut numerus fano- rum ibidem manentium excedat nume- r um infirmorum, utperegrinorum. Hac occafione nbnnullae leges Hofpitalium tuni numerum, tum et falaria miniftro- rum definiunt. Inquit Synodus: Bona etenim ibidem ex fidelium devotione oblata, non funt fanorum ufibus de¬ putata, fed potius infirmorum. 34. Si concingit, quod Hofpitalia cui- dam certo generi infirmorum, aut pau- perum ex lege fundationis fiut deftina- ta, quorum numerus, vel periculum nollra aetate evanuit, S. Synodus arbi- TrM. feiT. trio Epifcopi reliquit, utillos pios pro- 25- C-S> ventus in alium piura ufum, qui eorum inftitutioni lit proximior, ac pro loco, et tempore utilior, procul ab omni fcru- if 2 — ( 4V2 ) — pulo convertat, ut AAniniftratores an- lam captare non poffint, Hofpitaliuni illorum reditus, et pollefliones in pro- prios ufu-s vertendi, eo praetextu, quod I hujus generis pauperes, et inflhni haud fupedint. Confulcius tamen eft, ut hu- jusmodi commutationes, praefertim, li fundatio fit notabilis, fiant utriusgnepo- teftatis confenfu. In Gallia exeume fae- culo XVII. Ordo S. Lazari plurimos a- milit proveutus, guibus LudovicusXlV. guaedam Nofocomia rellituit, ac dota- vit. cap. s-. 3 Recidit ad officium Adminifira- Pav- Sei et ft ’ torum > ut veros pauperes, acaegrosa infirm. religua turba indignorum mendicabulo- rum, hiftrionum, nebulonumque fecer- v.V/3’ nant. AitS. Carolus iu Concilio Medic- Tit. quae lanenfi V. In hoc pnuperum deleči ioc. P per- non egeftatis, inopiaeque folum, tin’ morum etiam, ac vitae, probitatisqni ratio habeatur. Guippe fundatoruni in* tentio fpečlat eis fuccurrere, qui prc' babili caufa egent. Synoci. 36. Gueritur anno 1 5 36. Synodtis Co- p 0 ’®". lonienfis, quod in quibusdam locisfi^ c. 6.' ut negleEtis miferis, ac inopibus->q^ 1 ' bus Hofpitalia dedicata funt, exp^' vato affectu Magiftrofum, a c Mag, 1 ' ftrarum, qui hijce Hofpitalibus pf aC ‘ funt, non modo validi, fed et quib^ victus; et veftitus fuppetit, recipi an ' —■ ( 4S3 ) — tur, tantum quod Ulic commodius, et in otio vivatur. 37. dnguit S. Synodus: Sini autem Ibi ' c -5. Mendtcantibus validis, utpote gui la- bore manuum com parate neceflaria vi- tae per vires, et val etudi nem corporis poilunt, non folum Hofpitalia claufa, Jed et mendicare puhlice, ac oftiatim penitus interdiElum. Et, quifecus a- gere comperti fuerint, arceantur, ac legalibus, nojlrisque conjlitutionibus comprehenfis paenis fubdantur. Uti- lius enim efurienti panis tollitur, fi de cibo fecurius jufiitiam negligat, quam eidemfrangitur, ut feduEtus in- jufiitiae acquiej'cat. 38« Vaga, et valida mendicitas non- nullorumhominum tum Eccleliae, tum Reipublicae perguam pernitiola, et pe- riculola olim habebatur. (ude Valenti- nianus junior legem edidit, gua hi iner- tes, et absgue ulla debilitate miferiho- mines urbe pelluntur. L.un. C. d. Men¬ dle. valid. 39. [11 Oriente Juflinianus Quaefto- rem inftituit, gui in peregrinos, cau- fasgue adventus inguireret. Mendican- tes vero, inguit, fi hujus terrae, ut¬ pote indigenae, fuerint, et corporibus quidem validis utuntur, vitae autem eis decens non efi occafio; hos nonfru- Jlra ejfe pondus terrae permittere, Jed tradere citius eos operum publicorum — ( 4U ) ~ attinet artificibus ad minifierium. Et infra: laefios autem, vel laefiascorpore, aut canitie graves , hos fine ppleftia ejfie jubemus m hac nofira civitate, ant pie agere volentibus adficribendos. Re- fert. Nov. go. c. 5. capit. 40. Praecipiunt Capitularia de men- lit) 3 "? dicis: qui per patrias dificurrunt, — c. iig. unusquisque fidelium — fiuum paupe- rem de beneficio, aut de propria ja- milia nutriat, et non permittat cdi- cubi ire mendicando. Conc.Tu- 4 1 * J uxta Decretum Concilii Turo- ron. n. neufis II. Unaquaequecivitaspaupcres, c ' 5 ‘ et egenos incolas alimentis congruen- tibus pajcat; et tam vicani Presbyteri, quam cives unusquisque fiuum paupe- rempaficant: quofiet> ut ipfi paupe- res per alias civitates non vagentur. 42. His exemplis et recentiores le- gesPolitices vulgarem, indifcretiorem- q_ue mendicitatem reprimunt, paffim e- ditis edičtis, ut peregrini, nifi juftam caufam fui adventus perlitteras teftimo- niales exhibuerint, a finibus Provinciae arceantur, aut in patriam relegentur. Indigenae vero, fi quidem viribus va- lent ad opera puhlica, juftam merce- dem laboris fui merituri adigairtur; il- lis vero, qui vere aegri, aut pauperes funt, in Hofpitalibiis provideatur. En faluberrimum confilium: Nuper, refert Zypaeus, slloftenfes omnes rmdique —■ ( 4H ) — advenas, validos mendicantes •> fojfis, quae urbem cingunt, purgandis de- voverunt, atque it a opus publicum minimoJumptuperfecerunt: vitla. otio- Jbrum minuerunt; quinimo id obti- nuerunt, ut,brevi eum locum Mendi¬ cantes ut Charybdimvitarent 9 impro- bum laborem declinaturi. 43. GUiantum ad difciplinam Eccle- fiae, decrevit S. Carolus in Concilio 1 y f ° e n ri C :'. ! Mediolanenfi IV., ut, ubi Mendicorum iv. p? 3. curae ita confultum noneft, ut certo ( i” ae quodani pio loco collefti, non mendi- a i 1ia oc - catim, vičtum fibi quaeritent, Epifcopi provideant, ut Parochi illos, qui intra fines fuarum curarum funt, in libro ac- curate, ordineque cnnfcribant, explo- raturi, quo et unde illi migrent? quod vitae chriftianae in ftitutum teneant ? an, et quantum fidei rudimenta tene- ant? an diebusfefiisJaltem /Uiffacfa- crificio, et devote interjint? an, et quoties per annum confiteantur? an conflituto faltem tempore Pafchatisfa- cram Communionem fumant. His ad- dit; Parochi, quos doctrinae chriftia- naerudesmendicantes vagos viderint, fefiis diebus fiata hora ad ejusdem do- ctrinae Scholas convenire diligenter curent, eosdemque infiruant. 44. ReliquumofficiumeftAdminiftra- ConG> torum , ut in hofpitalibus honeftati pro- Medioi.i. videatur. Vetant Synodi: in Hofpita- f o e c p ; Xi- niftr. — ( 4S6 ) — libus piisque diver/orUs, ubi hofpita- litas exercetur, mares cum foemtnis, etiam praetextu matrimonii ne verfari permittantur. Haec cautela multo ma- gis in Orphanotrophiis, et Brephotro- phiis, obfervanda, quia conftat? nimis periculofam efle utriusque fexus fami- liarem converfationem. safiib 0 ' 4S* Confulit S. Franciscus Salefius, ep.5. ' I * ut inde finguli dormiant foli, ant non- nifi cum illis, q uibus merito confidi pof- fit. Maximi momenti abhinceft, uthis puerorum receptaculis nonnifi morigeri, et pii Rečlores, et Retrices praefician- tur. 46. Supereft Coilcilii Tolofani dean- p. 3. č, 6. no H90. Decretom, ut infantes, nbi primum per aetatem licuerit, locisM quibus commode, et per facultates fieri pot er it, moribus optimis, »rti- busque, quae fexum deceant, tam ma¬ res , quam faeminae inflruantur, do¬ neč eis Deo dante provijum fuerit. De P ’con ^°^ ra »etate fat frequentes funt fiat. ° n " et aliae piae focietates permodumcon- fraternitatufn, quae et ipfae piis locis accenfentur, quia religionis caufa infti; tuuntur, utilli, qui tali Congregationi nomen dant, mutuo exemplo, et zelo ad quaedam fingularia pietatis opera ex- citentur. In Concilio Bafileenfi JEgidi- us Carlerius, Decanus Cameracends, haec verba, ut refutaret errores Hufi- — ( 457 ) ~ tarum- fecit: Non funt de fe illicitae Confraternitates ipfae, immo honefta- tis titulum habent, et parere poffunt frufitum. Nam frater, qui juvatur a fratre, efi quafi eivitas firma. 48- Karuni quaedam Confraternita- tum funt penitus laicales, id eft, quae laicorum direftioni fubfunt; quibus et aliquando peculiaria Sacellafunt ad di¬ vina officia Confraternitatum per Pres- byteros a Magiftris harum piarum ibda- litatum affignandosperagenda Nonnun- quam haec facella, et Altaria, ad eum ufum deftinata inEcclefiisParochialibus, aut Regularium vifuntur, quorum tota- lis direčtio, et adminiftratio refidet pe- nes laicos. 49. Aliae funt, ad quas quidem laici, veluti fodales, adfcribuntur, itatamen, ut earum otnnimoda direftic lit penes Ecclefiafticos, five faeculares, fiveRe- guiares. Harum, etillarum piarum So- cietatvm falubris fcopus eft, ut fideles per particulares quasdam ačliones faci- liorem fibi falutis viam concilient. $0. Inde recentioribus conftitutioni- bus in tanta diverfitate Confraternita¬ tum id cautum eft, ut juxta Concilii cone. Arelatenfis de anno 1234. Decretum , Arel - c nulla fiat Confraternitas laicorum fi¬ ne auŠlorifate , et confenfu Epifcopi Diaecefani. » r Cone. Seuon. c. 30. Cene. MerPot. IV. Tit. lij. ( 4S8 ) — fi. Quippe Epifcopi eft, examinare ftatuta, et privilegia Confraternitatum, ut nihil contineant, quod publicis, et necelfariis chriftianis officiis adverfetur, vel ipfis Sodalibus periculo falutis elle queat. Concilium Senoneufe de anno 1^24. vetat, ne deinceps juramenta fliper obfervatione fiatutorum pravdi- Etarum Confraternitatum autpraeften- tur, ant exigantur. $2. S. Carolus in Concilio Mediola- nenfi IV. cavet, ut, quo tempore in Bafilica Cathedrali, Ecclefiave Paro- chiali officium celebratur, tune ne in ullis Confratriae, Scholaeve Oratoriis civitatis, aut loči illius ab eisdem Con- fratribus recitari liceat officia, fed vel ante, vel poji recitentur. S 3. Decreto Concilii Tridentini Epi¬ fcopi etiam tanquam S. Ap. Delegati, habent jus vifitandi Confraternitateslai corutn» etiam, qua$ Scholas, five quo- cunque alio nomine vocant, uc omnia, quae ad Dei cultum ■> aut animarum falutem, feu pauperesfuftentandos in- Jiituta funt; etiamfi in Ecclefiis Regu- larium exemptorum illae Scholae, Con- fraternitatesque, earumque Capellae ereftae fint, exerceanturve, reprelfis abufibus, quos aut fuperftitio, aut igno- rantia, turpis quaeftus caufa, novellis devotiunculis faepius afpergit. Cone. Medio!. IV. P. IV. Tit. 12. S. Pic,s V. Bul!. 137 in Boli. Kom. Int. op. S. Profp. de vita contcmpl. L. 1. c. 25. — ( 459 ) ~ * V4* Paftorum zelo guam maxime dignum eft; populum ad folidiora Chri- ftianae pietatis exercitia, cujuscunque fodalitii titulo inftruere, et inftituere ? S. Pius V. pro educatione, et inftru- čtione chriftiana puerorum praecepit Ordinariis, ut in fuis refpeclive Diae- cefibus, tot Societates, feu Confra- ternitates, quot ad hoc SS. opus ex- ercendum opportunae videbuntur, a u- Eloritate Upoftolica erigant, et infti- tuant- S. Carolus inter religuas unam SodaHtatem, qnae odiis, et diflidiis componendis invigilaret? in Concilio Mediolanenfis IV. propofuit. Ut odi is, inquit, diflidiis, atque inimicitiis occurratur , rurfusque pači, cu- jus fideles imprimis amantiflimi effle debent, tot janStifliniis vinculis inter JejunSti, confulatur: id praeter cae- tera Epifcopi paterna follicitudine cu- rent infua urbe, a c Diaecefi aliquam hominum, quimorum gravitate, fpe- dlata integritate, etaucloritateprae- ftantiores funt, confratriam —infti¬ tuere: cujus officium fit, difcordiae flammas reftinquere, diflidia amovere, concordiam inire, pacemque inter o- nmes conciliare. Quid falubrius eft his, aliisgue fpiritualis, corporalisgue mi- fericordiae chriftianis officiis, utpote quibus infallibile aeternae eleftionis praefagium fufiragatur? Si confolentur — ( ^.6o ) — affiiEtos, pafcant egenos, vefiiantnu- dos, redimant captivos, Jujcipiant peregrinos, fi errantibus viam falutis ofiendant, defperatis fpem veniae con- fequendae promittant — quis fic erit alienus a fide, ut dubitet, tales con- templativae virtutis effe participes. TITVLVS XXI. De Sepulturis. CAPVT I. Di Exequiis. I* Inter chriftianae mifericordiae officia recenfetur et fepultura defunftorum. s. Aug. Ait S. Auguftinus: Ipfe quoque Domi- Denisi. nus ^ d™ tMtio rejurrefturus, religio- c. 13. Jde mulieris bonum opus praedicat, praedicandumque commendat, quod unguentum pretiofum fuper membr^ ejus effuderit, atquehoc ad eum /epe- liendum fecerit. Et laudabiliter com- memorantur in Evangelio, qui corpus ejus de cruce acceptum diligenter, at- que honorifice tegendum, fepeliendum- que curarunt. 2. Sunt fepulturae chriftianae diverfi ritus, guorum nonnullos a Gentilibus, alios a Judaeis mifla fuperflidoue? ant — ( ) — vanitate, adoptavit Ecclefia, Necidvi- tio eft; guippe juxta S. Auguftinum : Lik z. de Nos non propter fuperftitionem pr o- chnftian. fanorum debemus— fugere, fi quid inde utile ad intelligendas fcripturas rapere potuerimiis. 3. Quum veteri more corpora defun- člorum paffim patenter deferrentur ad lepulchra; componere ea ad modeftiam placuit. Hinc mox ab obitu occlufi funt oculi, comprella labia, corpus ablutum, et decenti veilitu obvolutum. Super- funt haec plus, minusque et hodie, etfi corpora plerumque loculis operiuntur. Praecipit Rituale Romanum Pauli V.» ut quisque Clericus facris vellibus fui Ordinis amičlus tumulo tradatur, quod noltra aetate, noftrisque Provinciis quoad Epilcopos, Abbates, et alibi quo- ad Sacerdotes oblervatur. In reliquis fucceffit? quod loculus velo nuncnigro, idque magis, vel minus pretiofo pro defunftorum conditione, aliquando ap- pofitis infignibus, tečtus exponatur, ex- porteturgue. 4. Antiguitus fatvulgarefuerat, quod corpora fub vefperam efferrentur. Hac occafione confuetum fuit fepulturis fa- ces, et cereos adhibere. In veteribus monumentis frequens ht mentio lumi- num, et lampadum in fepulturis tum Gentilium, tum Judaeorum, tum et maxime Chriftianorum, utpote in 11- — ( 4^2 ) — b ( nf ,lryf ’ 8 uum l^etitiae- Ait S. Chryfoftomus: in 'cp 4 ad VOlUTlt iftae ful- Hebr. gentes lampades. An non defunČtos tanquam Athletas deducimus ? $. Ad fignum laetitiae fpečtat et can- tus ecclefiatlicus in fepulturis Chriftia- nis. Et quidem fat din luperfuit, guod in exeguiis defunčtorum Alleluja audi- ibi. retur. Inguit S. Chryfoftomus: Ouid etiam Hymni? An non Deum glorifi- Camus-, et gratias agimus, quodewn, quiexceffit, coronaverit? guodala- boribus liberaverit? Quod abjeEto me¬ tu eum apud fe habeat? Nonne ideo funt Hymni'? NonneideoPfalmodiae? Haec omnin funt laetantium. 6. Gentilis lučlus alienus eft a fune- ribus Chriftianorum, cum fciamus-, eos non amitti, fed praemitti, recedentes praecedere-, ut proficifcentes, utrni- vigantes folent: defiderare eos deberi> non plangi: nec accipiendas hic efe atrasvefies, quandoibi illi indumenta alba jam fumpferint. Fragmentom ex- tat c. 2$. §. i. XIII. q. 2. 7. ConciliumToletanumdeann. 1473* °^ c ' per trimeftre a perceptione fručtuum iti- fpendit Clericos, gui pro obitu fuorum propinguorum ulterius lučtuofas veftes induere praefumplerint, guia ex fenten- tia Chrifti, qui credit, etiamfi mor- tuus fuerit, vivit. — ( 4^3 ) — 8. Saluberrimus tamen locus fupereft piis fuffragiis. Olim corpus fub vefpe- ram ad Ecclefiam delatum, ibidem tota iiočte expofitum quiefcebat, ad quod fi- deles orando excubabant. Inde fupereft hodiernum officium defunčlorum, quod Vigiliis, et Nočlurnis, laudibusque con- ftat. 9- Praefente funere celebrabatur et Milfa. Hoc exemplo praecipit Rituale Ro¬ manam, ut Miffa praefente corpore defunSli, quantum fieri poteft, cele- bretur pro eo, antequam fepulturae tradatur. Quondam in lugubri Milfa peculiaris praefdtio, et oratio infra a- čHoiiem dicenda illa fuit: Hanc igitur oblationem, quamtibi pro onima fa- muli‘tui offerimus, quem hodie carnali corruptione liberafii, quaej'unms Do¬ mine , placattts accipiiiS) et, quidquid humanae conditionis obreptione con- traxit, expedias; ut tuis purificata remediis ad gaudium fempiternumper- veniat etc. 10. Finita Mifla notantur orationes, et refponforia dicenda ad corpus defun- tti, antequam terrae mandetur. Haec rurlus multum cum hodiernis conve- niunt. Recentius inftitutum referenc re- liqui ritus churiricationis, etalperfionis fnper corpus defunfti. Aliquando enim uitiil tam varium fuit, quam diverfa- — ( 464 ) — rum Ecclefiarum diverfus rituum, et precum ufus. 11. Reliqua pompa funebris ad arbi- trium teftatorum, aut haeredum reci« s. ^it. [nguit S. Auguftinus: Pompa fu- * nebris, agmina exequiarum 9 fumptuo- te m. 32. Jd diligentia fepulturae, opulentamo- i°2 lie numentorum conjlručtio vivorum funt qualiacunque folatia, non adjutoria mortuorum. 12. Pompam funebrem infequeban- tur facrificia, oblationes, et eleemofy- nae aliaipie pia fuffragia, quae nonnun- quam et die lil., Vil., XXX., 'autXL- De cur. repetebantur. Juxta S. Auguftin.: p’O- promort. j^ un ^ d ? funEtis, fed talibus, qui ita vixerunt ante mortem, ut poffmt eis haec utilia efle poji mortpui. * RiLRom. 13. Praecipit Rituale Rcduanum, td at- que intelligant effe fubmotos. En ve- terem obtehtum, quum invalelcente Pan-Elinn J. Eccl. P HI. G g — ( 466 } — Religione paffim SS. Apoftolorum, vel Martyrum corporibus, vel Reliquiis ju¬ tra urbem Eccleiiae, et altana luper- ftrnerentur, t reliquis Chriftianis votum palfim Hetit, merendi intra urbem le- pulturam, ut eoruni čorpora in illis me- moriis SS. Martyrum quielcerent. s. Ang. i8« Ex fententia S. Auguflini: Pro- IiR Re ' fecto etiam provifus Jepeliendis coP cap. 64. poribus apud memorias SS. Martf rum locus biOnae affečtionis humanai cft er ga funerafuorum; quoniam, fi nonnulla religio eft, ut Jepeliantur > non poteft nulla effe, quando, ubifi- peliantur, attenditur. 19. Hinc etiplilmperatores eligebant iti liminibus SS. Martyrum inhuraari- s.chryf. Juxta S. Chryfoftomum: Imperatores ^2 ad' P ro ma S no habuere, fijuxta Jpofiolo- Cor.' rum Jdltem vefiibula corpora ipforum Jepelirentur, fierentque Reges Pifca- torum janitores. 20. His, aliisque exemplis confuetu- do veteres leges abolevit. Unde in O* Nov. riente Leo fapiens plenam libertatem Leon. cuiquefecit, intra, vel extra civitateni c ‘ 3 ' eligendi fepulturam, quia diuturna con- fuetudo paffim veteres leges oppreHit. Sic lenfim lepulchra urbana in val uerunt. 21. Guantum ad lepulturas Ecclefia- runi, fupereft inter vetera Decreta Con- cilii Moguntini lex, ut nullus mortu- us intra Ecclefium fepeliatur-, nifi E- — ( 467 ) — pifcopi, Abbates, aut digni Presby teri, vel fideles laici; utpote juxca in- terpretationem S. Theodolphi Aurelia- nenfis, fi per vitae meritum, talemvi- vendo Juo corpori defunfiio locum ac- quifiverunt. 22. Juxta Decretum Concilii Nanne- tenfis: Prohibendum efi etiam Jecun- dum Majorum inftituta, ut in Ecclefia nullatenus fepeliantur, fed in atrio, aut porticu, aut in exhedris Ecclefia e; intra Ecclefiam vero, et prope alta- re, ubi corpus, et fanguis Domini conficitur, nullatenus fepeliantur. Re- fert fub aliena epigraphe Gratian. c. i$. XIII. q. 2. 23. Praevalenteremiffione veterisdi- fciplinae, praecipit anno i$8i. Conci- Cone, litim Rothomagenie, ut non adeopro- ^1'°^ mifeui, ut nunefit, mortui fepelian- offie." tur in Ecclefiis, ac ne quidem ditiores; ne is honor detur pecuniis potius, quam gratiis Špirit us JanČti; Jed hoc fervetur Deo faeratis Jpecialiter homi- nibus, eo quod prae aliis eorum cor- pora templa fini Chrifti, et Spiritus fancti, et aliis in Jublimitate, et di- gnitate, tam ecclefiafiica, quamfae- culari confiitutis; quandoquidem et ifii Dei minijiri funt, atque organa Spiritus Jandti: aliis injuper, qiii no- bilitate, vel virtutibus, vel meritis Gg 2 — ( 4 «8 ) - er ga Deum-> et Rernpublicam fulgenl Caeteri pie -> et religiofe in caemeteriis-, ad hoc dedič ati s fepulturae tradan- tur. 24. Caemeteria graece, Jatine dormi* toria appellantur; quia Paulus de mor* tuis fidelibus propter fidem refurreftio- nis veluti de dormientibus loguitur. In* valuit eorum pius, ac communis ufus • exemplo veteri atsii, quod EccleJia le* pulturis fi deli um obtulit. Jam aevo Gre¬ gorji Turonenfis fepulturae fidelium fa- cra benediftione parabautur. Caemete- rii tamen confecratio antiguior 11011 eft EccleGarum inauguratione, gtiarum li¬ na, eademgue videtur fuiffe. Ar g. c.y- de Confecr. Eccl. vel Altar. 2$. Bonifacius VIII. inter caemete- rium contiguum, et remotius diftinxit. Forte eodem tempore fingularis bene- dičtio remotiori caemeterio impendi eaepit. c. un." ibi in 6. Hodie Rituale Romanum fpecialem formam benedicen- di caemeterii dednit; unde lit, ut locis religiofis accenfeatur. DeDi-’ 2 6' Primis Ecclefiae iaeculis fideles, verf.fpec. qui ditiores erant, paffim in propriis Sepuit, fundis, pauperes in campis fubterraneis fepeliri confueverant. Superfunt nobis ex veterum exemplis indeiepulcliraiVJa- jorum familiaria, haereditariague. c. 2. et 3. XIII. q. 2. — ( 469 ) — 27. His exemplis et novo jure deci- fura eft, mulierem in fepulchro mariti effe timulandam; et guidem, fi plures habuerit maritos, cum ultimo, cujus domicilium, et honorem retinet, effe fepeliendam. c. 3. de Sepult. in 6. Hinc et filii cum fuis Majoribus funt fepelien- di. c. 4. ibi in 6. 28- Monachi, ut fuam familiam; ita etfepulturamhabent inConventu, adeo, ut neg uidem aliam eligere poffint. c. $. de Sepult. in 6. His accenfentur et Ob¬ lati, fig uidem plene oblati fmt. c. 10. X. ibi. Atgue tales cenfentur, qui fe, et fua in Monafterium eo effečhi tradi- derunt, ut, vinculo regularis obedien- tiae adftričH, ex boniš Communitatis alantur. Sunt enim et aliiOblati; utpo- te qui fua aut fibi retinent, aut nonnifi in ultima aegritudine fe, et fua Mona- fterio adfcribunt, ut in habitu monafti- co, veluti figno poenitentiae decedere videantur. c. 4. de Sepult. 29. Exceptis igitur Monachis reliqui vel in fepulturis Majorum, vel in cae- meteriis Parochialibus conduntur, nifi ultro aliam fepulturam elegerint. Quip- pe cuigue integrum eft eligere fepultu- ram, tametli aliena fit. Haec libertas etConjugi, et filiisfamilias eft, fi pu- beres fint. Pro filio impubere Pater eli¬ gere poteft, fi ita habeat confuetudo. c. 4. de Sepult in 6, — ( 47° ) — 30. Veteri more omni invidia vaca- bat, fiquis vel in Monafterio, vel in Ecclefia Cathedrali, aut Parochiali (epe- liri elegiflet. Tune enim nullum privi- legium, vel Jus Parochiali, aut Cathe¬ drali Ecclefiae prae aliis piis locis fuit. c. 6. XIII. q. 2. Aft cum hujus generis fepulturas maximae oblationes aliquan- do fequerentur, fepulturae in aedibus Monafteriorum elefrae aegris oculis a Parochis, et Canonicis Cathedralibus, qui tanto frufru privabantur, funt nota- tae. Quare novo jureftacutum eft, quaf- tam funeralium, veluti legitimam Pa¬ rochiali Ecclefiae efle reddendam, fi a- libi fepultura fuilfet elefra. c. 8. etpaf- fim. de Sepult. Aliquando alius locus fe¬ pulturae eligi nonpotuit, nifi aut inCon- ventu religiofo, aut in caemeterio be- nedifro. c. 3. ibi. Sed Bonifacius Vlil« declaravit, locum etiam minus religio- fum, veluti Oratorium, aut Sacellum pro fepultura eligi polfe. c. 2. §. 1. eod. in 6. 31. Inter ea tempere ebulliere moli; tiones nonnullorum Religioforum, qui freti privilegio, quod apud eos fepul¬ tura eligi polfet, diverfis artibus laicos follicitarunt, ut in eorum Conventu fe- peliri eligerent. Repreffit tam degene- res atifus Regularium Bonifacius Vlilad- jefris poenis. c. 1. de Sepult. in 6. A^- que Clemens V. declaravit, hujusmodi — ( 47i ) — transgreflbres diftas poenas ipfc* fačto incurrere, nec ab alio, quam a Sede A- poftolica abfolvi poffe. Clem. 3. de Paen. 32. Si nulla fit fepultura elefta, Pa- rochi officium eft, defunčtis Parochia- nis fuis fepulturam parate, adeo, ut, fi quis eorum alibi fepultus fuerit, pet ačtionem fpolii corpus vindicare pollit. c. 5. de Sepult. Praecipit hinc Papa, ut, fi quisquam Parochianorum alibi defun- čtus fuerit, ejus cadaver ad fepulturam propriae Parochiae remittatur, fi idfa- cile fieri poffit. c. 3. ibiin 6. Paffimta- men habet confuetudo, quod quisque, ubi moritur, ibi et fepulturae tradatur. Qtiippe hoc modo multae lites praeca- ventur. 33. Reliquis juriš veteris, reeentio- risque auftoritatibus irremiffibiliter ca- Se puh^ ' vetur, ne pro fepultura pretium exiga- tur. Veteri more in magnis civitatibus funera per Clericos, quos Copiatas, Pa- rabolanos, fo!Foresque dixere, exporta- bantur, humabanturque, quibus hodie alicubi Alexiani fuccefliffe videntur. Su- perfunt nobis veteres leges, quae eo¬ rum miniftrorum tum numerum, tum officium definiunt, tum et iis fumptum affignant, ut fepulturae Conftantinopoli gratis praeftarentur. Nov. 59- 34. luOriente, cum puhlici proven- tus funebres in alios tifus detorqueren- tur, Leo lapiens decrevit, ut, quae — ( 472 ) — de his jam olim a Juftiniano edita con- ftitutio eft, immota, et inviolata per- maneat. Nov. Leon. 12. 3$. InOccidente, praevalente vete- rum legum contemptu, vigilavit S. Gre¬ gorina: Hoc autem vitium, inquit, et nos, pofiquam Deo auffiore ad Epifco- patus honorem acceflimus, de Ecclefia nofiraomnino vetuimus, et per pravem denuo confuetudinem nequaquam tifus- pare permifimus etc. Ref. c. 12. XIII. q. 2. 36. Superfunt in Decreto et reliquae anteriores, pofterioresque aucloritatesj quae vetant pro fepultura ecclefiaftica vel pretium, vel praemium extundi, quia et hoc Religionis officium eft gra- tis praeftandum. c. 13. 14. 37. Haec argumenta et novo jurere- lucent, reječla confuetudine, fi quae contraria inolevit, quia horribiie nimis eft, quod in quibusdam Ecclefiis lo- cum venalitas perhibeatur habere. c. 8. 9. de Simon, c. 13. de Šepnit. 38. Supprellis exa6tionibus, locusta- men relinquitur fpontaneis oblationibus. Hinc tum veteres, tum recentiores an- čforitates excufant, quod accipiatur, fi- quid vel a defunčto, vel ab haeredihus, proximisque defunčti occafione fepul- turae fponte, et gratis oblatum fuerit. Haec enim a primis Ecclefiae faeculis pia» et laudabilis confuetudo invaluit •> — ( 473 ) — in funeribus oblationes pro mortuis fa- ciendi. Inguit Hincmarus Remenfis: Si ® ! ’7 n - quid autem Ecelefiae, vel kitari — iib. P i’ gratis oblatum fuerit a devotis qui- c. a. lib, 3. buslibet, cum benignitate reciperenon c “ 2 ‘ vetamus. Et alibi: Si autem aliquid quisquam gratis offerre voluerit, poji fepultum corpus hoc fufcipi non veta¬ mus. 39. Quum Albigenfes et hSs oblatio¬ nes Clero, Apoftolicae paupertatis ob- tentu, inviderent, refcripfit Innocen- tius lil., pias confuetudines (utpotein via fimplicis oblationis) effe fervandas, repreflis per quemque Epifcopum loči illis, qui malitiofe-, videlicet per fer- nientum haereticae pravitatis, laudabi- lem confuetudniem convellere nitun- tur. c. 42. de Simon. 40. Quidclarius? Diftinquitlnnocen- tiusIII. ab exačlionibns cujnscunquege- neris ufum piarum oblationum, quia iftae gratis, et fponte praebentur. Hoc enim folo titulo vetus, et laudabilis confuetudo in veteribus, recentioribus- que decretis relucet, quam tamen ali- quando haeretici convellere nirebantur, ut Clerum cogerent ad viftitandum ex folis Decimis. 41. Poftquatn vero Decimae perfona- les paflim defierunt, ut Decimae prae- diales multis locis ad Monafteria, et Capitula devolutae funt, nonnullis Pa- — ( 474 ) — ftoribus, qui aliunde juftfj reditu defti- tui videbantur, per difcretam taxatio- nem earum oblationum etiam in via ex- aftionis de congrua portione definienda, vel fupplenda providendum fuit. Abfit vero, ut haec vel caufa, vel via fufFra- gari podit reliquis Paftoribus, qui vel integris Decimis laetantur, vel aliunde fufficienti reditu funt inftrufti ? Enim* vero his nec vetus, nec laudabilis con- fuetudo, utpote titulo, et ratione de- Coioti. flituta, in eo genere fuffragatur. Con- P. 8- c.?, cilium Colonienfe deann. iv |6. diferte Parochos, quibus fufficientes Decimae funt, difpunxit ab egentibus Paftoribus, praecipiendo, utlaudabiles confuetU’ diner pro Parochorum fufientatione, per viam taxationis5 et exartionis, in civitate Colonienfi introductae obfef varentur, doneč ipfis Parochis devi- Stu magis fufficienti fuerit provifim. 42. Et vero procul dubio praeftaret , quod utraque poteftas vel per collatio- nes Decimatorum, vel per quamcun- que aliam viam tenuioribus Paftoribus de congrua portione confuleret, ut nul- lus locus tam funeftarum plerumqueex- aftionum, et extortarum oblationum fupereflet. Quae enimillapia, vel lau¬ dabilis confuetudo , neque fine nierce- de fieri defun&orum exequias Ref. Nov. j9. praef. in fin. — (470 — 43- Id reliqnum eft, guod monean- turParochi, aliique Sacerdotes, ut in horum jurium exaftione omnis avari- tiae, et cupiditatis fpeciem follicite ca- vere debeant. Praecipit Rituale Roma- num, ut Parochi, aliique Sacerdotes^ miffis religuis corruptelis, Us eleemo- fynis contenti /int, quae aut probata confuetudine dari fponte Jolent, mit Ordinarius affentiente Principe conjli- tuerit. 44. Novo jure palfim Pontifices no- p^Ti r’ vellis religiofis Ordinibus privilegihm Paioch* conceffere, quod in eorum Ecclefiis li- bere fepultura eligipoffet, adječta ea eautela, otfalva ellet juflitia Ecclefia- rum (Parochialium) a quibus corpora affumuntur. Haec cautela tum juri com- muni, tum privilegiis religuis inicripta eft 9 ut nulla fere authentica Bulla pro- ferri pollit, ea conditione deftituta. c. 9. de Sepult. 4$. Noftro ufu haec juftitia Parochia- lis Ecclefiae principaliter confiftit in ex- equiis celebrandis. Hinc fit, guod Cle- rus Parochiae, in gua quis deceflerit, tollat cadaver, eoque ad Ecclefiam Pa- rochialem delato 5 et Miffa pro defun- fto peračla, Parochus Clero comftante exhibeat corpus Superiori ejus loči 5 in guo fepeliri elegit. 46. Senfim tamen invaluit, quod ex- egniae Parochialcs abfente funere age- ( 47^ ) ~~ rentur, quia corpus defunčli direfte de* iertur ad locum fepulturae; modo ta- menMiHa, five exequiae pro defunfto in Ecclelia Parochiali celebrarentur: at- que idgenus exequiarum in Ecclefia Pa¬ rodijah celebrandum eft, quod refpon- det Officio funebri ad ipfam inhumatio- nem in loco elečlae fepulturae praefcri- pto. 47. Ecclefia Parochialis veluti mater fpeftatur, ut per illas exequias ab ea veluti ultimum vale defunftus recipiat« Abhinc et exemplo matris in partera haereditatis, veluti jure legitimae, vo- catur, fi haec ad extraneos ex diipofi- tione Liberorum tranfeat. Hoc titulo quarta pars funeralium, reliquarumque piarum obventionum, quae occafione fepulturae alibi elečtae extraneis Eccle- fiis obtigerunt, Parochiali Ecclefiae ve¬ luti legitima vindicatur. Placuit hanc portionem quartam, velcanonicam di- cere, etfi pro locorum, et teraporum diverfitate diverfa effe queat. Sic haec novi juriš argumentis alicubi in triente c. 1. alibi in dimidietate c. 2. plerum- que inquarta confiftit. c. 8. Standumer- go eft in determinatione hujus portio- nis loči j aut viciniae confuetudini. c. 9» de Sepult. 48.Declarat Clem. V.? ut diČtorum Ordinum Fratres de obventionibus, et omnibus tam funeralibus,quamc[uibus- ~ ( 477) ™ cunque, etin quomodocunque relictis diflinČte, vel indiftinPte ad quoscun- que certos, vel determinatos ufus, de quibus etiam quarta, five canonica portio dari, five exigi non cotifuevit, vel non debet de jure, nection de da- tis, vel qualitercunque donatis in morte, feu mortis articulo in infirmi- tate donantis, vel dantis, de qua de- cefferit, quomodocunque direčie, vel indirecte Fratribus ipfis vel aliis pro eisdem qiiartam partem (quam Apo- fiolica audloritate taxdinus, et etiam limitamus) Paraecialibus Sacerdoti- bus, et Ecclefiarum Rečtoribus, feu Curatis largiri integre teneantur. Re- fert. Clem. 2. ibi. 49. Spečtat ergo haec guarta obveri- tiones praecife eleftae fepukurae, ut in hanc guartam haud imputentur oblatio- nes, quae ipfi Ecclefiae Parochiali in 9 et pro funere fiunt. Nam de hifce reli- čbis nihil dicit Papa. 50. Juxta Tridentinum Decretum : Tnd. fefr. Quibuscunque in locis jam ante an- 2 5- c - I 3- nos: quadraginta qziarta, quae fune- ralbum dicitur, Cathedrali-, aut Pa¬ rochiali Ecclefiae folita effet perfolvi, ac pofiea fuerit ex quocunque privile- gio aliis Monafteriis, Hofpitalibus, aut quibuscunque plls locis concejfa, eadem pofihac integro jure, et eadem — ( 47S ) — portione, qua antea folebat, Cathe- drali, feu Parpchiali Ecclefiae perfol- vatur; non objlantibus conceffionibns, gratiis, privilegiis ■> etiam Mari ma- gno nuncupatis, ant aliis quibusczin- que. 51. Paffim tamen confuetudo hanc (juartam funerariani vel minuit, velre- inifit. Noftris moribus nonnullae Eccle- iiae libi nihil, nifi primasexequias reti- nent'? In aliis vero Ecclefiis, ubi elečla elt fepultura, Parochus ad deducendum funus cum fuo Clero invitatur, ut oHi- cio funebri, ad lepulturatn celebrando, interfit, percepturus quartam partein funeralium, quae circa funus adhiben- tur 5 praeteritis religuis obventionibus. $2. Alibi eft et locus concordatis, et pactis, quibus hae obventiones vel re- mittuntur, vel miriuuntur. Statuic Boni- facius VIII., hujusmodi conipofitio- nes, et paPta cutn Praelatis, Capitu- lis, et Rectoribus, et Perjbnis prae- dičtis ab ipforum Fratrum conven- tualibus Prioribus, feu guardiatiis fadta, vel approbata, defuorumCon- ventuum confilio, et affenju(dwnta- nenalias funt ličita, et honefta) de¬ ber e ab ipfis Fratribus, in locis, in ipuibtis fuerint fa tta-, perpetuo, ii^ violabiliter obfetuari: non obftante i quod Magifiri, vel Miniftri ■> aut Pri- oris generalium, vel provincialintn < 479 ) praediStorum non intervenerit in eis* dem ajjenfus etc. Refert. c. 3. de Pači, in 6. 53. Interea faepevitio fuit religiofis cap.6. Ordinibus, quod, freti fuis privilegiis De Privl ‘ nonnunquam indignos ad fepulturam ec- clefiafticam reciperent. Nam veteri, novoque jure fixa eft regula, efle ec poft mortem' indignos fepulturae, tot precibus, ec fuffragiis ftipatae, commu- nione, quibus in vita non communica- vimus. c. 1. q. 2. c. 12. de Še¬ pnit. c. $. de Privil. $4. Hinc Pagani, Judaei, haeretici, Schismatici, ec ipli infantes S. Bapti- imo deftituti a iepultura ecclefiaftica arcencur. j uxta veterem Regulam Sy- nodi Aurelianenfis, Ecclefiam, in qua Paganus Jepultus eft, non liceat con- Jecrctre-) neque Mijjas in en celebrare,. fed jaCtari foras, et mundari opor- tet. Refert. c. i.7. D. 1. de Confecr. 5$. His accenfentur excommunicati 5 Mart.v. fi quidem, Ipreta poenitentia, in cen- ad fura decelferint,- led praevalence farra- kand, gine ceniurarum placuit, Decretumre- llringere ad eos excommunicatos, qui funt notorii percuffores Clericorum, aut fuerint publice denuntiati, aut no- minatim interdifti. 56. Aliquando de poenitentibus de- funftis auceps quaeftio fuic. Praeplacuit tanieu jam et Olim indulgencia. c. 30. — ( 480 ) — gf 3i. XIII. q. 2. Supereft tamen ve- teris rigoris ec novo jure multiplexex- emplum. Concilium Lateranenfe IV. fe- pultura indignos pronuntiat, qui prae- ceptum annuae Confeffionis, Pafchalis- que Comunionis neglexerint. c. 12. de Poenit. et Remi]]'. Pronuntiat indignos lepultura et eos, qui in Torneamentis deceflerint. c. 1. de Torneam. Juxta Concilium Tridentinum et' ii indigni le¬ pultura funt ecclefiaftica, qui duellum inierunt, fi in ipfo confli&u decellerint. Trid. feff. 2$. c. 19. Alibi Raptores, et violatores Ecclefiarum privantur fepul- tura ecclefiaftica, nifi fatisdent de la- tisfaciendo. c. 12. de Raptor. Denigue ufurarii manifefti excluduntur, nifi de reddendis ufuris idonee caverint. c. 2. de UJur. in 6. Religuorum manifefto- rum, et publicorum peccatorum , qui fine omni poenitentia, et faepe in ipfo peccato perierunt, aliunde delperata eft caufa. c. 2. de Furt. 57. Praecipit Innocentius 111.» ut, fi contingat, indignos ad fepulturam ec- clefiafticam quocunque cafu fuilfe rece- ptos, eorum corpora, fi difcerni que- ant, exhumentur, et ab ecclefiaftica lepultura procul, auftoritate Superioris caufa coguita, jačlentur. c. 12. d.Sepult- $ $8. Abhincin morali dočtrina, quod ad conciliandam juftam reverentiam ube- rius — (480 — rius fupereft argumentom, quam ex- pendere, chriftiana funera efle vera re- ligionis officia ? Iuquit S. Ambrofms : Nemo potefi ijidignari, quia human- disfidelium relupuiis fpatialaxatafunt: nemo potefi dolere, quia in Jepulturis Chrifiianorum requies defunStorum efi. — In his vaja etiam initiata Ec- clefiae confringere, conflare, vendere licet. Refert. c. 70. XII. q. 2. Quid di- lertius fententia S. Auguftini? Nec, in- s. Aug. quit, contemnenda, autabjicienda funt corpora defuniltorum maximeque ju- c . 13. fiorum, atque fidelium, quibus tan- quam organis, efivafis ad omnia bona opera tifus efi Spiritus fanfitus. Si e- nim paterna veflis, et annulus, ac Ji quid hujusmodi, temto carius efi po- fieris, quanto er ga Parentes major af- fečtus, nullo modo fpernenda funt corpora, quae utique multo familia- rius, atque conjunStius, quam quae- libetindumenta, gefiamus. Ha ec enim non ad ornamentum, vel adjutorium, quod adhibetur extrinfecus, fed ad ipjam naturam hominis pertinent. Un- de et antiquorum jufiorum funera of~ ficiofa pietete curata funt, et exeqniae celebratae, et fepultura provijd: ipfi- que, dum viverent, de Jcpeliendis, vel transferendis Juis corporibus filiis mandaverunt; et Tobias fepeltendo mortuos Deum promeruifie, tejleXnge- Nan-EIfin Eccl. P. lil. H h „x ; : - < 482 > - to 9 commendatur. Jpfe quoque Domi- nus die tertio refurrečturus, religio- fae mulieris bonum opus praedicat, praedicandumque conrn&ndat. — Et laudabiliter commemorantur in Evan- gelio 5 qui corpus ejus, de cruce ac- ceptum, diligenter, atque bonorifice tegendum, jepeliendumque curarunt. Et alibi: Corpori — huinando quidquid impenditur, non eft pracfidium Julu- tis, fed humanitaiis officium. ,|uxta Surium referc Metaphraftes: S. Mar- io? jan. tianus, Presbijter, et 0economus ma¬ gnete Ecclefiae Confiantinopolitanae — n o Slu — obiens plateas, et civitatis angiportus, hujus quoque curam ge- rebat. Sicubi invenijjet mortuum prae nirnia paupertate abjeEtum, et cujus nemo curam gereret, et, quemtalem vidiffet, tanquam magnum aliquod lu- crurn affecutus, eum lubenter videbat; cumque eum libenter laviffet, etindu- i^'et, et alia jujla pr o more eifeciffet; ueinde etiam mortuum tanquam vivum alloquebatur: agedum, dicens, fs quoque particeps nobiseum ejus, quae eft in Chrifio, charitatis. Quae eum dice- ret, habebat aliquando eum, quijacebat, audientem;furgebatenim, o miraculum, quod verbis non poteft explicari I et bo¬ num ampleElebatur Martianum — de- indefic mortuus, rurjus eratmortuur- CONSPECTUS. III. P AR TIS. DE BONIS ECCLESIASTICIS. Pag. Titulus T. de beneficiis. 2$ Titulus II. de aetate, et qualitate Be- neficiandorum. i 4> Titulus LIL de Pluralitate beneficiorum. 61 Titulus (V. de ordinaria beneficiorum provifione. 87 Titulus V. de concurju ad Parochiales Ecclefias. 10 V Titulus VI. de refervationibus fipofio- licis. 121 Titulus VIL de Provifionibus Apofio- licis. 144 Titulus VIII. de £?ure Patronatzis. 171 SECTIO II. de Regolia. 2_»2 Titulus IX. deinftitutione, et pojfeflione beneficiorum. 21? Titulus X. de refignatione, et permuta- tione beneficiorum. 23$ Titulus XI. de Penfionibusecclefidfiicis. 2^8 Titulus XII. de Unionibus beneficiorum. 284 Titulus XIIL deSimonia circabeneficia. 303 Titulus XIV. de acceptione Perfonarum in provifione beneficiorum. 336 Pag* Titulus XV. de bonis tetnporalibus Ecclefiae. . 348 Titulus XVI. de 'Decimis, et oblatio- nibus. 367 Titulus XVII. de portione congrua Pa- florum. 39$ Titulus X Vlili de immunitate ecclejia- .fticofum bonorum. 41 x Titulus XIX. de adminifiratione■> et alienationebonorumecclejiaflicorum. 423 Titulus XX. de Hojpitulibus, et locis religij fis. 440 Titulus Xti. de fepulturis. 460