* \ \ ' ■ %■ v \ DIALOGf¥HYSICI Ifi^LANTIS^ EX OPERE GALLICO R. P. NATALIS fREGNAUUr, VVttiApff&vL X C E R P TI LAXINUM TRA j>E T ORIB Ver illvftritim , Reverendohtm^J^ Relrgiojbrum , PranoiiliHm, Noiilium, DD. Cum In Alma ac Celeberrima Univerfitatc Grscenfi prima AA. LL. & Philolophiae Laurea infignirentur. PROMOTORR R. P. CAROLO DOLLENZ, č S. J. A A. LL. & PhiloL Dodore, cjusdcmque in Phyficis Profeflore Ordinario. A GONDISCIPULIS PHYSIGIS 1NSCIUPTL ANNO M . DCC. XLlll. 'M'3 J' Graecii, Typis Hsredutn Widmanftadif. ***&• »m*? bkU PERILL USTRES, REVERENDI, RELIG 10Sl, * f NO B1 LES, NO BI LES DOMINI NEO - BACCALAUREI. ♦. ' ' • ' *'■ \ : - 4 Uinos de Plan tis Dia- logos ex opere Ga I- lico R. P, Natalis Regnauit S« J. ex- cerptos, Sc latinitate donatos in honoris Veflri Theatrum inffe- primlsque Philofophix cer- rimus % certaminibus gloriosb defun- dfcos, ifthoc munufculo dona- mus* Minimfe vobis id diipji- citurum credimus, quippe tem- pori, quo modb fruimur, quam maximfc congruit. Ver amoe- nitate fua, ac fuavilTima aeris temperie, in Hortos 8c Virida- ria invitat, qukm jucunda ubi- que locorum Vedriš fe fe ocu- lis*'fcena aperit, hfc arborum, iliic florum gratiflima varietas, dignum profedtb Philofopho fpečtaculum ii hos naturze thefauros fuam in utilitatem vertere norit, & aliquid ultrk rerum fuperficiem condifcat. Uberiori Vobis voluptati fuerit, non extimam tantum planta- rum compofitionem, 8c florum ftručUiram , verbm intimam tam elegantium natura operum jndolem perfpicere. Qua in rc opu- opufculum hoc adminiculo Vo- bis eile poterit. Arniča ete- nim & perquam familiari col- locutione ibidem exponitur, Plantarum origo & admiranda partium interiorum conforma- tio, cultura, foecunditas 5 mul- tiplex infitionum ratio j dilce- tis miram quarundam extra pa- trium folum nafcentium Plan¬ tarum indolem j ipfos etiam, quibus plantae laborant, mor- bos cognofcetis, & fi qu« funt ejusmodi, quae ad hanc mate- riam pertinent. Illud k Vobis, de aequitate animi veftri confi- li expečl:amu$ , ut qualemcun- que conatum hunc noflrum boni conlulatis* Vobis verb lincerifTimis votis precamur, ut quemadmodum hoc in Philo- fophiae cnrriculo in ampliffimas fpes adolefcitis, ita moram 8c irt-j ingenii fedula cultura defide- riorum noftrorum metam fau- fte ac feliciter contingatis. Sir vovent Honoribus Veftris Addiciijjiilll Phyfici Condifclpuli, : " I m x*x m DIALOGUS L D £ Origine, Genefi, fitu rečto, Sc Succis rmtritiis Plantarum* UDOXlIS. An tu, Arifte, planta¬ rum cognitione fic afficiaris , u» _ego in delitiis iliam habeo , ne« fcio : fanč nihil mihi hoc ftudio jucundius, nihil magis innocuum videtur. AR.ISTUS. Semper equidem dele&abar in admiranda ilta plantarum multitudine & varictate agnofcerc foecundamDEI manum, qua fplendidž aded terra; ambitum ad or. natum juxta, ac vitas fanitatfsque comrno- clum veftivit. Nune verd me allicit, ipfa plantarum natura, interior plexus , origo, fncci nutritii, vegetatio , direftio, genera- tio, fcecunditas, cultura, alisque proprie- tates, demum ipfi plantarum morbi. Tuatn his fuper rebus fententiam avidiffimd ex- pefto. EUDOXUS. Morem tibi geram. Plan. A ta » Dialog* 1. ta eft corpus fuis inftrudum organis, tani tummodo vegetans ; quod fcilicet le fe nu. trk intrinfecus, crefcit, e]usdemque fpeciei corpus progenerat, anima ramen motrice, & fentiente caret* Quamvis enim in plan. tis obierventur organa ad recipiendum, praeparandum, purgandum, & diftribuen- dum fuccum nutritium accommoda, orga¬ na tamen motui, & feniationi deftinata ne¬ mo detcxit hadenus. (a) Juxta celebris Malpighii obfervatio- nes praecipua plantarum organa, Fi g* i. funt fibrae lignofae M. tracheae K. utriculi N* Fibrae funt tubuli angufti, oblongi, feenn. dum plantae longitiidinem porredi, utplu- rimiim rediš in morem illigati. (b) Tra¬ cheae funt tubuli crafliores , figuram exhi- bent fpiralem , funtque ab infima ad fupre* mam plantae partem ea ratione dilpofiti, ut cellularum inftar modo in progrefifu di- latentur, modo uniantur, quemadmodum videre licet, fi caulem linea horizonti pa- rallela reicindas. Similes funt tracheis, & pulmonibus infedorum, eundemque fere fi- tum obtinent. (c) Microfcopii fubfidio innumera in ligno deteguntur foramina or- dinatim in gyrum diftributa. (d) Veficu- lae <*) Anatomes Plantarum Idea, p, 3. Anat, p . S, (b) Anat. Plant. p> 3. (c) Ibid, p. 14, (d) Mcm. De Origine , Ceneft , fitu reBo , ^ 3 I* quaedam figuram fere ovalcm referente« appellantur utriculi, conftituuntque plures ordines ad plants axem aut horizontalcs aut perpcndiculares, invicem implexos* (e) Phyficorum nonnemo (f) cui ininutiffi- ma etiam natur« opera detexiflfe, fumniam laudem peperit, vifa a fe refert in ligno ob« lique fečto afcendentia vafculorum ofcilla, qu« quidem inertni oculo deprehendi non poterant, adhibito autem microfcopio pili magnitudinem referebant. Obiervavit aiia quoque vafcuia, prioribus inferta, in quo- rum latera vernum humorem difpenfabant; alia itidem, quae ex medulla egreffa corti- cem verfusporrigebantur,fitu horizonti ad libeilam refpondente* Ex fibris, tracheis, &utriculis oritur cor- tex, lignuin, medulla* Cortex conftat pcl- licula , textura quoque fibrarum, trachea- rum & utriculorum, quse iigno inieruntur. (g) Lignum iuis inftručhim eft fibris, fuis tracheis, fuis veficulis ; medulla deniquc congeries veluti videtur veficularum, quaa prsdičtarum ligni partium fimilitudinem utcunque cxhibent. Inde proveniunt radices, caulis vel trun- A z cus, (e) Anat. Vlant. Uea p, 2, (/) D . Leumenhotk 31. Vol. transaft. Angl. SoSis Regin Londin. Mem. Lit . Magnt. Brit, Tm fflKp.fZb, & fjfo U) Anat * d Dialogttt t. cus, gemma*, rami, folia, fiores, fru&us, fe« tnen, & germen. Radices lbat partes ca. pillatae, cujus fibrae ad fpifliores iuccos re. cipiendos perquam aptse funt, facilique ne« gotio terrs adhaerefcunt. Caulis da pars eft, quae a radicibus in formam cylindri ad ramos usque aut folia porrigirur. Gemmae fen plantš oculi, & ralni ftolonum fpecies funt, qui ex caule propullulant. Folia funt fibrarum ramis, & caule contentarum emiffi fcetus. Fibrae trachaeis, & utriculis jun&as ex petiolo quopiam protuberant, atque in latum tenduntur primum , aliquot deinde poft flexus junguntur , formantque folii planum, & ambitum. Flos, fere ut folium, eft fibrarum ex cortice ac ligno fubnafcen- tium, magisque lubtilium textura. Ut va» ria eft ejusmodi textura, & foliorum difpo- litio, ita hunc florem amaranthum, ilium rofam, alium tulipam , appcllamus. Fru- čtus, qui ut plurimum in floris umbilico nafcitur, femen vel granum continct, plan« tulam fcilicet fuae evolutioni proximam. ARISTtlS. Hsc igitur tua eft opinio* Eudoxe! quamlibet plantam oriri ex grano leu femine, granum effe plantulam ex inte- gro formatam, quae tum nafcitur, cum iefc cxplicat, ac evolvit. EUDOXLlS. Sic equidem cenfeo. Aut enim piantaqnasvis ex grano oritur, inquo Ve Origine , Getteft, pite re8o 3 &c. J cc dem ab ipfa jam natura contra&iore ftru- dura fit elaborata, aut plantas reperire eft, qu$ ex fortuito concurfu quorundam fuc-r corum diverfimode agitutorum refultent? atqui incredibile eft, dari plantas, quas ex hujusmodi concurlu ducant originem; nan* I, ex eadcm fpecie nonnifi plantas ex toto fimiles oriri ctrninuis; num concurlus for- tuitus, tam exadus, & veluti ad reguLnj dimenfus fit, ut tam multiplicibus in plam¬ tiš mirabilis adeo uniformiraš vigeat ? 2 , G fortuito ex concurfu nafcuntur plantae, cur indies progigni novas non videmus ? Sand aut nullae, aut pauciffimas plantarum fpecies notatas funt, quse nos hadenus la* tuiffent; anne fortuita tam anguftis limiti* bus circumfcripta fint ? 3 . Plantarum ftru* dura tam eft exquifitd compofita , ut acu- tiffimi ingenii artifices in id juudis confiliis con/pirantes, ea ratione fuccos mifcerene- quirent, quo una, vel ex vulgaribus plan* tis in lucern emergatj & cafus id efticeret? Denique ftatim ac minima nalcentis plantas pars detegitur , ex integro formatam fe fe illa nobis exhibet; numne de induftria fub« ducere noftris ocnlis plantam natura con* fedarctur } doneč fortuitus ille fucci con« curfus eandcm perfede elaboraflet ? igitur qusvis planta fuo ex grano proficiicitur, granum plantulaeft, qus alia rc opus non <5 Via!o*us 7. habet, qu^m ut fefe traftu tcmporis explu cet. Plantarum grana cum animalium ovis utcunque confentiunt ; nam in ovo ani« mal, in grano planta exigua mole delite- fcunt, neque alia ratione nafcuntur utraque, quam fe fe evolvendo, ac explicando. ARISTUS. Quamquam longioris tem- poris induftria multarum plantarum femina detexerit , qu£ fe hačtenus lubducebant oculis, reperire tamen eft plantas, quarum femina fagaciflimum quoque obtutum effu. giunt. EUDOXUS. Cui quod res eft J verum ftoflc te oportet i. maximum procul du- bio illarum plantarum efte numerum, quas Iemen ferunt; profe&d id citra prasjudi- cium afferitur. 2 . Quot , quaefo, planta feminibus moliš tam exiguae mftrudtas funt: ut ftudiofiflimos etiam conatus eludant. ARISTUS. At perpenfis omnibus Eu- doxe! fi planta verni fucci adminiculo par- Vam aliquam plantam elaborare valet, quid opus, in quavis planta Iemen fingere, quid lit plantula ? EUDOXUS. Planta verntim quidem ftic« cum transmitterc poteft ad deferendum , ac diftfibuefldum alimcntum ; vernus fuc- cus plantam nutrire valet. Quoniam vero planta aliud non eft, quam fibrarum, vafeu- iorum, & veficularum fafciculus a&ione ca- rens, De Origifze, Genefi, Jitu rečlo, &e, j tens, vernus quoque fuccus aliud nihi! , quam fortuita, ut ajebas, falium & particu. iarum aquearum congeries , qna ratione planta verno cum iiicco formarct radices, caulem, ramos, folia, corpus inftručhim or- ganis, quod humauum ingenium fuperat ? Planta dum generat, aliud non efficit, quara quod in lucern proferat id, quod Creato. ris manus lub mundi initium eidem indidit. Si veritati confonum eft, quod refertur, vifum in Silefia, & Viennenfi in Aula cul- tnum unum, qui T5. hordei Ipicas ferebat, verifimile eft 14. (e m in is granula, majufcu- ]o grano inclufa Jenfim illo cum culmo evo« luta fuiiTe. Vifum quoque, pomum ex a- lio crevifle pomo, malum citrinum ex alio malo citrino, maliim limonium ex alio ma¬ lo Iimonio (”h) pirum media fui parte ex alio progerniinaffe piro (i ) rofam ex alte. rius rofe gremio effloruifle. Microfcopio abfervata iunt tria uno in frumenti grano germina feu tres plautulas fuiS cum radici- bus & foliolis. (k) In frumento fecundario quatuor gerinina, ofitt$ re 8 o, frr, 13 gratique faporis pira elaboravit, traje&u* inlnrcuii infitivi ramulculos maximae moliš ac exquilitilfimi guftus fru&ibus abundabit. Oppofitum experičre, fi piro hortenfi, lil* Veftris Piri ramufculum inlerueris. ARriSTUS. Experimentum iftud alio quoque roborari poteft. Si enim vas quod. piain o£to aut decem libris terrae repleatur, tria , quatuorve plantarum millia diverfae fpeciei ex eadem terrae portione, & aqua pluvia,qua irrigabitur, nutrimentum tra. hent. At vero ifthaec terrae & pluviae tan« tilla portio, qui fufficeret in tam variurn tot plantarum alimentum ? Sanč, opus fo. ret, ut terra aquae pluviae junčta 400. aut 500. librarum pondus reddcret, cum tamen pon dere fuo vix libris viginti par fit. Di- verfae igitur fpeciei plantae iisdem fuccis nutriuntur. EUDOXUS. Principiis his conftitutis, baud aegrč! plantarum genefis, ac vegetatio intelligi poterit, Plantula fuo jam in gra- no leu femine , ut plurimum ante etiam quam le fe explicet, lua gaudet radicula, caule, foliolis, pulpa in geminos divifa lo- bos, caulis, & radiculae extremitati quo- dam veluti filamento innexa. Succi nu- trientes vi gravitatis impulfi, motu liquidis corporibus proprio, a&iorie elaterii aerts ambiencis, aut ope cujusdam fertnentatio- nis 14 Dialogus I, nis in granura fe fe infinuant, plantulae pul- pam penetrant, inde caulis St radicum fi- bras, folia, quoque infenfibili adhuc mole iniplicita lubeunt, quo fif, ut intumeicant radices & folia , atque indire&um flečhn« tur, quemadmodum contingit, dum aiir in tubulum tortuofum, & fiexilem immittitur. Hac ratione evolvuntuc radices & folia di« rečtionibus oppofitis, perfečtaque demum, & abfoluta plantae figura oritur. Atque ifta proprie eft plant« genefis, Plantarum ortus in phafcolo ipfis (eufi- bus percipitur, Faba haec geminis conftat lobis, qui ejusdem corpus efficiunt; plan- tulam praaterea duobus illis inclufam lobis continet. In plantula obfervare licet cau- liculum utriquelobo,totidem tubulis velutl vinculis illigatum. Una cauliculi extremi- tas in cufpidem definit, vocauirque radicu- la j altera mutud implicata cxhibet foliola. Si azftivo tempore partem fabae a fuo ger- mine reraotiorem aqua maceres eadem hu- mečtis in lobis, nonpaucas feminis, feu ma- teriffi loborum particulas fecum deferet, perque tubulos in caulem tranfibit, atquc in radicum St foliorum fiftulas influet* Pau- cis poft diebus evolvi primiim, deinde ex» tendi , demum explicari radices videbis. Caulis extima pars in radices convertitur, & in aquam ie fe demittit, atquc ut pri¬ mula De Orlgint) Cenejl-, fitu re!fo , &**. If m um candem attigit, fugit, mcfuc caulem ac folia trajicit, quae omnia fiicceflu tenipo- ris magts, magisque evolvuntur, explican- tur, ac cxtenduntur. Idem obfervaraus in grano feu femine cucumeris, ptponis , & cucurbitae. Hac ant fimili ratione cajtera: quoque plants nalčuntur. Dum germen terras commifTum cft, pul« pa aut femen aqua imbutum perquam te- nue alimentum principid fuppeditat, doneč eas jam radices egerit, qu;E ad trahendum, & digerendum crafliorem fuccum apt^funt* Radix itaque ftomachi vices in pkntis obit. ARISTUS. Veriim cur plantae radix in terram le infinuat,cum interea caulis emer. git, & horizonti ad perpendiculum confti- tuitur? fpecies quaedam, fi fas eft dicere, afFe&ationis id videtur. Nam frequentec fub initium radix in altum excrefcit, & cau¬ lis deprimitur. Radix denud curvatur, uc terram attingat, quemadmodum obferva- tur in phaleolo , caulis velut cubitum for¬ mat, ut in fublime elučtetur. D. Dodardus in florum vafe terra reple- to fenas plantavit glandes hac ratione, ut germinum apices, quantum fieri poterat, ad perpendiculum affurgerent* Duobus menfibus elapfis, cum d terra glandes erue« ret, radices inflexas & vafis fundum fpe- &antes deprehendit; diceres: Botanicido« lun» l6 Dialogu: I. lum cludcre cas voluifle (q ) Quis quaefo radici, & cauliculo oppofitas aded propen- fiones indidit ? Ifthsc plantarura dircftio paucorum occupat animum, quia quotidia- na res eft; attamen prodigio limile repu- tatur, quamprimum comiaus, & Phyficorum modo infpicitur. EUD0XL1S. Verofimile arbitror, radi- cis poros, & tubulos ampliores efle, quam caulis. Nam ut recepta fert opinio, ra¬ di^ ftomachi vice in plantis fungitur, quan- do igitur nutritii fucci d pulpa per canali- culos feu fibras in plantulam influunt, ne- cefle eft, ut fucci cralfiores in radicem, te. nuiores in caulem tranfeant, Hoc polito: feu plantula refto, feu in. verfo fitu terraj committatur, fiet I. ut ra- dix flečtatur, & in terram fe fe intrudat$ nam pars plants graviflima crefcendo, ter¬ ram versiis Qe&i debet, excdfus gravitatis proprias hunc ei fitum tribuit, atqui radix gravilfima planta* pars eft, cralfiore etenim i'ucco turget* z. Caulis econtra in lubli- me eluftabitur, liquidem eam direčtionem lequetur, quam fubtilioribus a luccis acci- pit, defaecatiores nempe fuccos tantum at- trahit, hi vero fucci, quemadmodum vapo« res terreftres partim ab aere, partim a ma- teria ambiente, partim, fermenutionis ope in (f) Hifi. Aead. 1702, p, 4S, De Origine t Geneft, /itu reci o, Š"c. ij • in fublime feruntur, & caulem, qui ejusmo- di luccos recipit, re£ta in altum excrefccre faciunt. Denique lucci crafliores, ciim fub initium ftridiores caulis poros ingredi ne- queant, eaudem versiis terrae fuperficiem impelluntj grandiores verd radicis tubulos ac poros dura penctraut radicem in terram deprimunt, Sc defigunt. ■ Ubi radix terram attigit, eique jam ad- haerefcit, fucci digefti, 8c in radice, quam ab infima ad fupremara usquc partem per- vadunt, tenuiores redditi , dum in fibras Cauliculi, veluti totidem in capillares tubu¬ los via reda intruduntur, eundcm caulicu. Iran horizonti ad perpendiculum crefcere faciunt ; fere ut materia maguetica chaly- beam acum reda pervadens propriam ei di- redionem impertit. Similem quoque di- redionem planta obtinet, idque tanto fa. ciliiis, quoniam undique ambitur ab aere, 8c preflio horizonti parallela omni ex parte aequaliseft, acfortior perpendiculari; Hinc ardentis candcllae flamma eadem ex ratio« ne reda furfum fertur, liceB candella hori- zontem obliquc refpiciat. Quasres fortaffe ex me, cur plantaruiu cauliculus magis horizonti parallelus fit , quam radix, quae non raro in terrae fuper- ficic veluti prorepere tantitm vidctur, quin adhaerelcat Sc immergatur. ‘B ARI- l8 Dialogu! L ARISTUS. Nempe caulis, ut primum ž terra emergit, a c liberiorem attingit airem, nihil obftaculi reperit, quo minus ab ima ad fummum crefcendo feratur; radix verd, quo fe le in terrain magis infinuat, ed plu- ribus impedimentis occurrit, ne reda via humum ingredi valeat. Veriim qua lemi- ta cx radicibus iuccus nutritius alcendit ? an per corticem vel lignum, aut medullanr. EUDOXUS. Verofimile arbitror, non per corticem tantum, fed per lignum juxta ac meduliam. i. Per corticem ; nam ar- bores cavas, quibus tantiim ligtii in trunco refiduum ert , quantum ad iuftentandum corticem fufficit, virent tamen, arque fru- čhis etiam profertint; vertim (icorticis par- tem in formam annuli refeideris, ferius, auc citius arbor exarefcet. 2 . Per lignum; fi- bris enim conftat ad perpendiculum rediš, quidni ex radice fuccum traht t ? Sic lignum viride fucco abtmdat. 3. Per meduliam; ea fiquidem lpongiam fimilitudinc refert, apta igitur ad legend um alimenta liquida. Praererca fuccum per corticem , lignum, & meduliam afcendcre fequens faetum demon« ftrat: dum menfe Majo in Occitania oleas inferunt, corticem trium, aut quatuor di- gitorum latitudine drcutn ramos, auttruu- cum linea horizonti parallela refecanr, lic, ut paulo fupra infitionis locum lignum ipfum De Origin e, Gcnifi, fitu re&o , <&"*% 1.9 fuo cortice nudatum pateat: rami fuperio- res tandem emoriuntur, defečtu ccrtč iuc. ci nutritii, qui per corticem afcendere fole- bat; veriim non priiis arefcunt, quam eo- dem anno, ut alias folia, fiores vero &fru. &us in duplum protulerint. (V) Quibus viis tanta foliorum, florum, ac fru&uum co- pia nutrimentnm accepit, nifi per ligni fi« bras, & vefičulas medullae? Medulla planta- rum , sequd ac illa quas animalium offibus continetur, exiguarum veficularum conge- ries eft, quaj ad percolandum, & elaboran« dum pro florum fruftuumque nutrimento iuccum deftinatas videntur* Hinc juxta Magnolii obfervationes, plantae , quas me¬ dulla abundant, uti Rofa, & Colutea, flori- busquoqueac feminalibus granis abundant. ARI 5 TUS. In njemoriam mihi revocas Orniuiii quam ulurpavi oculis; ea fub veris exordium, tametfi ab imo trunco ad pedes usque luo cortice penitus fpoliata, vernunt nihilominus humorem undique protrufit, ac totius aetatis decurfu nutriebat folia, ve- riim minori, quam aliae arbores vigore. EUDOXUS. Vis illa, qua vernus hu¬ mor in altum propellitur, facit, ut ex trun- co rami pullnlent. Rami aliud proprienoa funt, quam plantulae, ex principe planta protuberantes, quarum radices trunco ad- B 2 h«- 00 Hift* dead, 1709. p. 50 D ialogus L hasrefcunt. Planta princeps conipofitum quoddatn efl: ex innumeris plantis inviccm finiiiibus ; unde fi caulcni vel caudicem ter- ra circumdederis, omni cx parte radices protrudet. Qs) Arbores cacumine refedo brevi tempore ramulculos in modum coro- nse proferunt. Fiei ramufculus terrae in. foflus radices agit, ac propediem perfedam in plantam degenerat. A 1 USTUS. At quomodo pars fieri to- tum,ifeu ramufculus in arborem integram e- vadere poteft ? EUDOXUS, Cum intelligi nequeat or- ganicas plantajrum partes de novo fieri; ramus bene multas radiculas continet, quae explicare (c fe, & evolvere non valent, nifi ab arbore feparatae, in fcrobiculum defigan- tur; terrae contadtus, ac nutrimentum, quod inde proximč accipit, facit, ut radiculae c- volvautur, & patelcant; atque hac rationc totirni ex fua velut parte oriri confpicitur. ARISTllS. Oportcrct faltem ramos, cum ad horizontem perpendiculares non fint, proprio pondere deprimi, EUDOXUS. Id absque dubio fieret, nifi fucci nutritii, quos recipiunt, & a quibus impclluntur, fortiori nifu furfum versiis ur- geret, cumque huic nifui magis cedunt ra* mi diredionem communiter obliquam ob- tinent, C O H‘Jl' dcad» not* p. 339, De Origint > Geneft, fitu re&o, &c. 21 tinent, qu$ prop r us ad perpendicuLirem lineam furfum quam dtorfum versus acce« dit* Kami tandem fuccis adjuvantibus protru- dunt folia. Quamvis autem fuccum tx ra* dicibus ramorum, & caulis ope atttahant, non param tamen fucci a pluvia, rorc St vaporibus, quorum aer usque plenus eft, obtinent: fuccus ifte ad radices quoque ipfas propagatar. Nam 1* Folia aequč ac eaulis modicis pun&ulis & filamentis con- ftant, quae totidem videntur parvi tubuli, fugendas plavi®, St rori deftinari. 2. Re. lecetur unas aliquis arboris aut herb® v. g, Selini ramulculus, fola foliorum extremi- 'tas in aquam mergatur, ramufculus aeftivo etiam tempore triduo, aut quatriduo viro- rem fervabit. Exbalfami arbufcula, ramu. fculus diebus quindeci'm, & ultra tequd vi. riditatem fervat, ac fua in areola comnio. rans , crefcitque tantillum, cum tamen fi a- quam non contingeret brcvi tempore fic- catus putrefieret. ExpIoratum igitur per- fpe£tumque habetur, nutritium luccam per radices juxta ac folia plantas ingredi. Putasne autem Eudoxe , humoreni ver. nam, ut praeftantius elaboretur, in plantis, velut in animalibus fanguinem circulare? EUDOXUS. Si idem ille humor alter- no in plantis motu afcendendo, & defcen- B 3 dcn. a* Dialogu! I. dendo fertur, is in morem languinis circum« agitur ; atqui i. afcendit, & defcendit: nam ubi duorum Carpinorum caudices ali. qua in parte (uos ita conjungunt cortices, ut ex uno in alterum fuccus immigret, fi Februario menfe akerutriuscaudex duobus infra jun&uram pedibus abfcindatur, rami lateraies, qui funt lub corticum jun&ione, non minus qui lupra viluntur, verno tem« pore gemmas, & foiia protrudunt, veiut fi a radicibusproprii caudicis alimentum fu- merent \ necefle eft itaque, pcr eam caudi¬ cis partem ubi junguntur caudices fuccos a ramis in radices defcendere, qui priusara- dicibus in ramos afcenklerant, Et vero ie- ligatur arbor, quae craffioribus polleat radi- cibus, ac quorum una fesqui altero pede extra terram proftet , fi eandcni quatuor ab humo digitoriim mtervallo refcindas , exarelcet utique, nifi defcendentem verfus radices fuccum cxcipiat, nullam enim am- plius curn terra communicationcm habet, atqui radix illa , licčt ab humo feparata, ramufculos tamen & foiia anno altero pro- feret, igitur idein vernus humor in plantis afcendit & defcendit, <2. Vernus ille humor, defcendit, atque iterum .afcendit. D, Perault complures c- jusdem fpcciei plantas cum radicibus evul- ierat, unam ex iis deinde accepit, cujus cau- De Origine, Genefi % fitu re&o, &e, 23 caulis in gemina erat divifus brachiola, eam- que ita in aquam immerfit, ut alterius fo- lummodo brachioli extreinitas liquorem contingeret, lisec planta virorem fuum fer- vabat,cum aliae pcnicus interea fuccum om- nem deperdebant; imo alter ejus ramufcu. lus, etfi aquam non attigerat, novis luxu- riabat foliis. Linde conlečtaneum eft, ver- num humorem in plantis circulare ; atque ita Peraultus, Mariottus, Malpighius opi- nantur, viri in ferutandis naturas arcanis, aeri ingenio & cxporre£i:o* Poeta quidam modernus juxta, ac celebris (Y) fuccos in plantis, qucmadmodum humano in corpo- re fanguinem circumagi afferit, dum canic: Succus enim lenues /ubit ah radice meatus Tervadltcjiue torna r, quae in floris fundo nafcun- tur, vocanturque ftamina B. Staminum ex«r tima portio crafliuscula, funt apices C. Ca. lyx prascipuarum floris partium primum in« tegumentum eft ; folia ab aeris injuria eas- dem defendunt, piftillum feu ftylus grano- rum embriones continet, quorum veluti o- varium videtur ; ftaminum apices veficulas rc- (}’) Mentor, Acad, 1711, p. 2 10. 28 Dialogus II. referunt, quae, dmn maturefcunt, mutuo fe fe explicant, ac pulvcrem quemdam juxta plantarum varietatem alitcr atquealitercou- figuratum diffundunt. His ita conftitutis: fi apicum pnlvis foe- cunditatem plantis conciliat, praecipuum ge- nerationis plantarum organum funtflores, atqui ab illo pulvere foecundae redduntur plant*: fiquidem D. Geofroy oblervavit i. plantas cognitas, laltem terreftres fere oni. nes, leu eodem leu leparato in petiolo fuum habere apicem, fuum pulverem. 2. Apices & piftillum, fi eidem floris petiolo junguntur, ejusmodi conftanter fitum obti- nent, ut piftilli extremitas neceflarid pul¬ verem apicum le le aperientium excipiat. In floribus inclinatis, ut in corona Imperia. li piftillum ultra ftamina longius excrel'cit, quo lit, ut deciduus ex apicibus pnlvis ne- ceffarid quoque piftilli extremitatem infper- gat. Deriique pulveris hujus defedu em- briones granorum abortiunt. Sic quoque dum frugiferarum arborum flores pruina oblit® lolaribus radiis verberantur , exfic- catur piftillum, ac decidentes ex apicibus pulveres excipere nequit , conceptasque hortulani Ipes uno velut momeuto eludit. Si uredo, aut pluvia florentes legetes dc« pravat, vel apices deciderefacit, aut grano- jcum cellul® vacu® , aut grana iufbecunda repe- De General ione facutaUiale , &e. 39 reperlentur. Si florentibus vineis abun. dantior pluvia cceiderit, pondere, & ačKo* ne aquae, apices, & pulvis decutiuntur, viti- busque roratio accidit. * Si ftamina eideni petiolo plantae adnalcenria, antequam lefe explicent,refcindantur, fruftus vel non ma. turefcunt, vel licžt ad maturitatem perve« niant, fteriles lunt; igitur prscipuum ge« nerationis plantarum organum rede fta. tuuntur flores. Partes gcnerationi plantarum deftinata*, & modus : quo grana fcecundantur, in li. lio prae caeteris floribus fub feni us cadunt. En ! liliurn, quod opportund le nobis offert, vide fis Arifte tenerum hunc, viridemquc cauliculum, qui ex floris hujus gremio aC- furgit? Piftillum eft, in interioris cavitatis fundo veficulas, feu ovula continens, ea vocamus grana. Superior piftilli extremi- tas in tres cuneolos rotundos acfiflos de- finit. Circa piftillum conlpiciuntur fila quaedam alba, quae materiam flavam fufti- nent: alba illa filamenta appellantur ftami¬ na, flava matcria funt ftaminum apices, in his flavus reperitur pulvis, qui contre&a- tus adhsrct digitis, pulvis ifte feminis Ipe- ciea eft, quod per (uperioris extremitatis oftiolum decidens grana fcecunda reddit. D i- * Roratio Gallich coulure, «t!S ititigcn iIBdntraubcn, 3 ° Dialogu! Ul Dicercs plantarum plurimas utrumqtie f Acad. i6j 8*p. De Plantis marinis, Corallio, &e. 41 Majo exa&o ad primum usque gelu futl- gos proferunt* Eorundem infima portio exhibet pediculum illa parte, qua terrse in. haeret barbatum fuprema ejus pars galericu- li formam exprimit , fubtus radiorum iti modum foliis diftin&a eft, laminae fiquidem, qu$ a centro ad orbicularem fungi ambi« tum porriguntur funt ejusdem veluti folia«. Verumne tibi videtur, qudd deHungaria, & Croatia referunt, fungos iis in regioni- bus tantae magnitudinis repertos fuifTe , ut finguli onerando currui fufFecerint (e) R.a- pa decem librarum cum dmiidia W"arvici in Anglia 2. Julii 1702. confita, & 21. Odfo- bris evulia in comparatione iftiusmodi fun« gorum vix digna notatu eft, nifi quod ejus¬ dem craffitudo & incrementum prorfus fin« gulare quidpiam habuerit. Uncia una fe¬ ni inis lexcenta lupra quatuordecim mille grana continebat, igitur femen ex quo na- ta fuit rapa decem librarum cum dimidia momentis fingulis pondusfuum quindecies auxerat. Proh! quanta evolutionis celeri- tas! (0 Zinziber eft planta pretiofa , perquam rara , fuamque pb radicem fummo ftudio quaefita. R.adix ifta plerumque craffiufcu« lis duobus ramis velut in furcarn didu&a co¬ fe) Epbem. Erudit. 1678. p. 176. 2 . Maji, (f) Me- nor, Lit . Mag. Brit. Tom. i.p. tip. 4 ® Dialogu J ///. coxendices humanas refert,, Inde finicum nomen Gin feng. qnod coxendicem huma- nara, aut fimile quidpiam fignificat, origi- nem duxit. Zinziber virtute pollet exmiia: nativum calorem excitat, formicantern ar- tciiae pulfum corrigit, fanguinem rcddit pu- riorein , languentem ftomachum roborat. Quapropter zinziberum Sinenfes vocant : herbam potentem, terra animam, medici¬ nam immortalitatis. P. Jartoux S. J. Miff. Sin. refert vi(os a fe 10000. Tartaros hanc radfcem colligentes. Sinarum Imperator zinziberum argento contra appenfo merca- tur, & quadrup!o piuris iuo in regno di- vendit. P. Jofephus Lafiteau S. J. in Ca- nada hanc plantam detexit. Et profedtd vix alibi locorum quam in Canadse ac Tar¬ tan® filvis prodigiofa hazc radix reperitur. Miffionarii S. J. Tuis in itineribus geminas rnagni fand pretii plantas invenerunt: Zin¬ ziberum, & Quin-quinam. Tuarum modo partium eft Arifte expli- care arborem fabae arabicae, juxta ac docere, quaraticrne, quibusque ex principiis natu- ralium rerum ftndiofus praeftantpm illum Iiquorem ex hujus arboris fru&u obtineat ? ARfSTlIS. Parifiis in Regio plantarum horto hujusce fpeciei arbor vifitur, fex cir- citer pedes alta/, lata pollicem unum, ejus rami tota fcapi longitudine protuberant, fic: Ds P Inn tis marinis > Cornllio , &c. 43 fic: ut bini fibi invicem fint cancellatim op- pofiti. Foliis perpctuo integris, & utrim- que cufpidem definentibus gaudent* Lau¬ ri foliis quamfimillima videntur,nifi,qtK)d ifta illis latiora fint, ac magis acuta* Eo- rundem color poftica parte fubflavus, anti- ca vero amoeniffimo virore temperatus ve- lut fplendefcit. Ex foliorum axilla germi- nant flores gratiffimi odoris , finguli brevi petiolo innituntur, color iis albus in fura- mitate tamen flavefcens. Flores in orbetn dilpofiti ftyluin bifurcatum ambiunt, qui embrioncm feu imtnaturum adhuc fru&um in viridis calyculi fando quiefcentem alti- tudine liiperat. Fruftus initio viridis, & pellucidas eft, deinde fubrubicundus, poft perfe&e rubeus, demum ubi ad maturitatem pertigit obfcurum colorem prafefert. Ge- mino putamine, eoque lubtili involvitur, totidemque femina in ovuli ipeciem figura- ta continet. Hujas arboris fručtus integer & deficcatus, appellatur* Cafe in putamine , femina vero fuis involucris fpoliata dicun- tur: Cafe purgatum. Haec arbor in Arabia ad vadum Moka quadraginta pedum altitudineexcrefcit,lca- pi tamen feu trnnci diameter quinque pol- licum latitudinem non excedir* Floribus totius fere anni decurfu ornata, binis, ter« msque interea vicibus fru&ificat. Fab«, fi 44 Dialogu s lil, tieri poteft, dum recentes etiamnum funt, terras committi debent j ut obfervavit D, Juiffieu in horto Regio. Haec planra mul- tiplici focnore aučta, variis regionibus illata fuit, & in Arnericam usque penctravit, E« jus ufus inTurcia, Perfia, Armenia, ipsaque in Europa perfrequens eft. Ufus fabae arabic$ circa decimi quinti fe- culi dimidium duxit initium. (g) Arabs quidam in Perfia cottam ex hac faba potio- neni uiurpari vidit. In patriam redux, dum incommoda uteretur valetudine, ea ipfe qtioque ufus eft, quain ipfiffiina virtute prae. elitam deprehendit, qu$ nobis patet. Fa- mam ergo, & a^ftimationem huic fabae con- ciliare aggreflus eft. Ucimur hodiedum ift. hac potione vigilandi caufa, ad diffipandos vapores quibus gravatur cerebrum, denique Ut guftui blandiamur. Mos hic Turciam penetravit; ibidem in fingulas fere horas hoc potionis genus adhibetur, veriirn abs* que lacchari condimento. Quidam tantil- lum anifi adjungunt, alii Cariopbylla ali- quot, deliciarum amantiores guttam unam ex elementari ambrae cremore in fingula po- cula immittunt. Europa elapso feculo hoc potionis genere primum delečtari coepit. Marfilliam 1657. faba arabica delata fuit, pau- (g) De Orig. Fab. Arah, ex Mjf, arabico Bibliotb. Reg. itevt Epbem, Erud. 1691). p. 342. De VUmth marin/f, CoraUio, &c. pauci tamen ea utebantur. 1660. frequen- tior erat illius ulus. Tandem circa 1669. Parifios attigir (h) Medicis initio vehemen« ter obftrepentibns, ied ejus ufus jam ubique receptus viget. Vafa teftea juniperino diluto illita & m. cruftata ad fabam hanc torrendam aptiora funt vafis ferreis, aut aeneis, nam $ris aut ferri effluvils facile imbuitur. Si faba ift« haec tofta , praefertim in pulvercs redačta, evaporat, falia iua, &, quod confequitur, vim omnem, ac efficaciam amittit. Qudd debitos torrefačfcionis gradus attigerit, fi- gnum certiffimum habetur, fi janthinurn co- iorem praeferat. Ut potio inde confečla evadat amoenior, & ialubrior, faba tofta tune primiim contercnda, dum adhibetur; uecefle quoque eft, ut in aquam bullientem immittatur, fic enim nondum avolarunt tan- ta copia fales volatiles fpiritibus foeti, qui« bus fuavitcr guftus organum afficitur, & ce« lerior fanguinis motus procuratur. For* tafse praecipuaj hujus fab* vires, iftis ex fa» libus oriuntur ? EUDOXUS. Praecipua: ejus facultates, ut mihi quidem videtur, funt: ciborum di- geftionem adjuvare, hemicraniam difpelle- re, diflipare humores, languores impedire, iomnolentiam avertere, irigenium ac me¬ tna- (i) Ephrn. E rud, 1716, p. 277. 46 Dialogus lih nioriam confirmare; ut experiuntur ii, qui publicd verba faciunt* ARISTllS. Faba arabica conftat ex prin- cipiis volatilibus lalinis juxta, ac fulphureis, ut nos docet, materia illa oleofa , quae in ejus fuperficie inter torrendum apparet,fi. mulque odor quem fpargit. Ex his prin- cipiis oriuntur facultates, & vires, quibiis ifthaec faba pollet. Salia chylum incidunt, unde facilior redditur digeftio; falia,& ful- phur dum admifcentur ianguini, fermenta, tionem caufant, tubulos relerant, humores« que ftagnantes efficiunt fluidos, quo fit, ut heffiicrania,& languores diffipentur. Tan« dem particuliE fubtiliores ad cerebrum de- latae, veftigia, quibus reruna ideae adhaerent, agitant, ex hac agitatione menti alia ex a. liis ideae repraelentantur, ex quo oriuntur vigilia, firmatur memoria. Author tamen iis effem, qui fputo ianguinis laborant, aut quorum fanguis rapiditate nimia Circuit, vel quibus properata eft ciborum digeftio, ut ufu hujus potionis fibi interdicant* Acce- leraret etenim digeftionem juxta, ac fangui- nis circulationem, & communicatis fangui- ni novis caloris gradibuS, novas eidem vi¬ res tribueret, ut per apertos vafeulorum meatus elučbetur* Hac ratione augeretur aftivitas ignis alioquin nimium violenti; ingeus praeterealpirituum copia avolaret č , De Hlantis marinis-, Corallio , &c. 47 fanguine, qui in cerebrum delati, ipla no- čte non dulcem fomnum, veram ideas & imagines importunas, tranquill®que ac ne- celfari® quieti inimicas excitarent. Planta pudica, qu® in Regio horto vifi. tur, peculiare quidpiam pr®lefert,quod ma- gis in admirationem me rapit* Diceres plantam hanc fentiendi facukate cfle praedi« tam, noroenque fibi inditum jure optimo mereri* Vix enim digitus ad contačhmi huic plantae admovetur • cimi illico fe fe contrahere folia, ac in ramufculos , ramu* fculi in fcapum inclinari, &langucfcere, to- ta denique planta conftringi aded, ut irri- to labore eam extendere, & priftiaae figur® reftkuere fatageres, citius namque difcerpi fe finet. ELIDOXLIS. An igitur pudoris, aut ve- recundi® quoddam genus eft, quo ifth®c planta contačtum oranem tam pertinacitec refugit ? ARISTUS. Minime id quidem : veram dum huic plant® admovetur manus, fubti- liffima qu®dam effluvia ex digitis per tran- lpirationem egrediuntur, qu® in plant® fi- bras illata, luccorum curfum impediunt, eo- rumque circuitionem fiftunr, quo fado,in- tumefcunt fibr® ac fe fe contrahunt, tota- que demum planta ftringitur. Ex hoc, ut arbitror principio oritur, quod tu hujus 48 Dialogu! UL plantae fenhii fortafle tribuebas. Diceres fungum quoque marinurti (enfu prsditum: contrahit enim fe fe, & corrugatur , dum eundem refecas. Fortd per recilarum fibra- rum oftiola lpiritus quosdam recipit, qui- bus fubitoinflatur,tubuh'que contrahuntur, aut per eadem oftiola exhalant partes fub- tiliores una cum aere cujus elaterium fub ampliori prius volumine furigi corpus con- tinebat. Neque enim doloris caufa con« trahitur* Cerre illatum fibi vulnus non fen- tit, neque folius vocis defečtu non gemic, & plorat. Olim quidem plant& ipiae cre- debantur animats. Platonis stare, juxta- que Magni hujus Philofophi mentem cs- dem appellatae fuerant ; animalia radicibus fixa, Sc immobilia. (i) Quid a]o ? homo ipfemet, arbor inverla diccbatur a Platoni, cis. At vero fentiens plantarum anima ex moderna Philofophia exulare eft julTa, pro- ficiente necquidquani conatu , ftudioque quorundam hujus temporis Botanicorum (k} qui plantas anima fentiente donabant. EUDOXUS. Fateor : planta pudica e- ximiis affe&ionibus pollet, Attamen Ephs- merides Eruditorum Germaniam pretiofio- ribus longe plantis abundare referunt. (1) Re- («) Platom Philofophia Ficin.p. 620. col. 2. (k) Redi, Conig. Regnurn vegetakilc. (_l\ Epbem, Erudit• >7. Maji iCSi, p. 143* Ds Mantis marinis, Corattio , fr c. ^ Reperti funt nigellae uvas botri, qui refdn« di vix poterant ob intederta argenti fila» Vifae in filvis argente® excreviffe virgulae, imd ex rupibus quoque prodiiffe. Aurutn nonnunquam in arbornm medullis reper. tum. Quid quod aurea fila c gleba divitc protuberantia vitibus fe fe implicuerint, 8c in agro avenaconfito 1'picae metalliferas fue. rine collcčts, Rudolpho Caefari dono trans« ARISTllS. Mira narras, & quas verifi. militudinem vix praefeferant; nifi fortč di- catur: fuccos a natura ad ejusmodi metal- lorum formationem deftinatos, terras fer- mentatione in plantarum tubulos fuifle in- trufos, fimili ibidem, antequam induruif. fent, figura donatos ; vel verd formatas jam metalli particulas unii cum confuetis fuccis in illas plantas immigrafle, atque hac ratione mutuo implexa; in tubulis varid contextis, varias quoque plantarum figuras accepifle. A vero quoque non abhorret: plantis immixtas effe ferri particulas, tales etenim Magnetiš ope d plantarum cineribus eruuntur. In Hungarias Regno rivulus efife fertur, qui folia quercina in cuprum vertit, illaefa priftina foliorum figura, (m) na m metalli hujus particulas ifthaec folia pene' D trant, (ni) Epli/em. Eruiit. C . Fck, s6jg,p> jo Dialogu! III. trant, dumque invicem junguntur, textura» foliorum fe (e accommodant. EUDOXUS. Quod de foliis hisce af- fers, in memoriam mihi revocat geminas arbores, quas Abyflmi ♦ Enfete & Tallipot ap- pellant. Videre mihi licuit, icribic P. Lo- bo Miffionarius (n) arborem, quam vocant Enjete j ejus folia tam funt ampla, ut dno; hominem quantus quantus eft, probe con. tegant, His foliis ornantur conclavia, ad. hibentur tapetum, mapparum ac linteorum locd, colore funt viridi elegantiflimo, Ra. mi feu crafluisculae foliorum partes moli teruntur, farina inde prodit, perquam fub- tilis, ac alba , quaj lade permixta gratiffimi faporis cibum prasbet. Truncus, & radices uberioris funt nutrimenti , quam rami* Truncus raparum in morem fruftillatim fcin. ditur, & ad coquendam bubulam adhibe- tur. Nobiliores qnoque non infrequenter fuis menfis hoc edulii gcnus inferunt« A- junt Abyffini arborem hanc, ciim caeditur gemitum Sc fufpiria edere, Hinc patria lin- gua non dicu t : eamus cafum , veriim : tnus occifum Enjete. In arboris hujus apice valvulus bene longus protuberat, fexcentis interdum fieubus dives. Tallipot arbor in Ceilano Inlula nalcitur Altitudine & craffi. tie navalem malum exasquat. Folia hujus arbo- (#) Kelat.Hijlor^de Abyjfin> />. 113 , De Planih mnrinis, Corattfo, &c. arboris tants funt magnitudinis, ut urnim, cjuindecitn, aut viginti hominibus obtegea« dis fufficiat. ARISTUS. At vero folia The mole con« ftant perquam exigua. Arbufcula, in qua nalcuntur, magnitudine ad noftrates Rofas accedit proximč. Interdum plures habet caudices, fex circiter pedum altitudine, quorura craffitudo pollicem aequat; exeo- dem omnes egrediuntur ftipite, exiguisin fummitate ramufculis divili, & ceu Myrtum videres, ferti fpeciem exhibent. Caudex, & rami hujus arbufcula ab humo ad vetri¬ čem innumera foliola, in cufpidem definen«. tia, ac denticulata, quinque iufuper diverfis magnitudinis gradibus diftin&a ferunt. Fo« liola, quo ab humo remotiora, eo funt mi- nora; eo quoque majoris pretil, qud mi- nora. The Sirtenfe in memoriam mihi revocat plantam, quae lummi nunquam non pretii fuerit, in vetufto illo Regno , quod lupra quatuor annorum millenarios aitatem fuam extcndit (o) F.ft ca quoddam arboris ge- nus, ca f lane£e noftrati fuppar magnitudine. Ceram integerrimam albi(fimamque fubmi. niftrat, quam guftui, labori, ac induftriae quorundam vermiculorum in acceptis refs- D 2 runt. (o) Relat. de Regno Sin. Atith. P. Magelleines S. f, •Mijfion, Um Refp, Lit, Tom, A* p-1 Kov- ‘ W* $2 Dialogu: III, rune. Animalculaifthaec fortž odorc alle&a arborem ad medullam usqae perforant, eamque rodunt, digerunt, depurant aded, titcandidillimam in ceram convertant.Hanc deinde pec elaborata a le foramina protru- dunt, quae vento & frigore concreta ex ar- boribus luperficie guttularivm inftar depen- det, doneč fedula manu colle&a, Mandari- norum, Optimatum, ipfius denique Impe« ratoris ufui delerviat. EUDOXUS. Cedrus planta pretiofa, & omnium leculorum memoria celebris habe- tur, Eft hasc arbor Abieti fimilis, virore nunquara deftuuitur. Nempe firmior & apfč implexa foliorum ftručtura fuccum ri- gidiori etiam hyeme vegetum confervat. Ex ligno conftat candido, duro , interius 4ub rubicundo, corruptionis propemodum experte. In monte Libano £p) vicenae ho« diedum Cedri, craffitudinis tara prodigiofas videntur, ut condito orbi coasvas crederes. Apex iis in turi inem acuminatus afliirgit. Minores Cedri, quarum ingens ibidem nu- merus , pyraraidis figuram exhibent; utra- rumque lignum amoenum lpirat odorem. 1 Grandium Cedrorum truncus nonnifi fex pedum altitudi ne terram luperat, ejus tainen moliš eft, ut ftupendaa ex eo prolixitatis rami fuccrefcant; cortice obteguntur po- to, (?) Ephem, Erudit, /722. p, 4*9, 1 De Flantis mmnis , C or a Mo, &e. 53 lito, ac laevi. Majores cedri poma geftant odorifera, qu£ ad magnitudinem pini fru- čtus proxime accedunt, ex quibus gummi- extillat, fudorifera virtute pollens , odor$ fuavi praeftantis quoque ad fananda vulnet ra balfami genus eft, ab Aigyptiis olim con«» diendis demortuorum corporibus deftina- tum, ut hac ratione iisdem immortalitatcm. conciiiarent, quam ligno cedrino tribuit na« tura. Mumle , feu piffasphaltas bituminis erat fpecies, quo demortuorum corpora condie- bant veteres JEgyptii. Prope rudera anti- quse Memphis non pauca horum corporum mfpceubus, aciocis fubterraneis, quadra* tis, & fornice contečtis reperiuntur; alia arcis ex Moro uigra, alia tumulis lapideis contincritur* Balfamum interftitiis corpo¬ rum 'infertuai, dum aeri, aut -aetheri tranfi« tum negat demortuorum corpora a corru- ptione libera prsftat. £q) Cupisne Arifte! arbores craffitudine trun- ci, & ramorum longe lateque patentium amplitudine celebres ? Earum aliquas tibi cxhibitura eft Germania, quae 27. pedes or- bieuiari ambitu numerant. (r) Arborem in navigii modum excavatam, qu* duceru tos homines rebus neceffariis inftru&os ca. D 3 piat (() GemtUi Carmi Mtmou Trivult. 1721, p, 339' CO PbyJ, miof. part, 2. p % 54 "Dialogus IV. piat in Congo reperies. £s) Alfa , quam 80. homines vix circumpleftantur in Siniš videtur. Quercum tarnaj amplitudinis ja- čtat Anglia (k) fub cujus ambra iooo. ho* min tim requiefcere valeant. Juxta celebris cujusdam Botanici relationem arbor, quam indi Cocos appeliant, fola ad conftruendum, oncrandumque navigium Tufficit* (u) AR.ISTUS. lila ego videre malem bipe- dia arborum folia, quae, uti quidam natu¬ ralnim rerum curiofi referunt , o&o ipfis diebus poftquam decidčre , obambulant j (xj aut qu£ in aves transmutari dicuntur. Cy) EUDOXUS. Perfuaderi quibusdam In. dis aut Agreftibus Novae Francias potuit, certaj arboris folia loqui, ejusmodi enim foliis, cultiores illius regionis boinines ad- fcribendum utebantur , acque hac ratione palam fiebat, quod Indi clam omnibus fa- čtitatum putabant, Quare dum his foliis inlcriptaj iisdem committebantur littcrae ali- quo perferendae,fi quod in itinere nequara facintis patrare in animo habebant, occul- tum fore. arbitrati fant, modo in terram prius defodiifent literas, aut remotioris ar« boriš cortice contcxiffent. At folia am- bu- (0 Ibid. (O Rajaš Hifl. Plant, (u) Respull.Lit 4 Tom. IX, p. 352 . ( x ) P/rf/, curioj. part. Z, p. OJ tfi&p- De Morris Plantarmn . 55 bulantia, aut in aves transformata fabelli« adfcribe- (z) Plantae etiaai nobiliffimae, & quae fummo ■habenturin pretio, vegetationis fuae decur- fii, ut animantibus quoque ufuvenire folet* fuis affliguntur morbis. Plantarum igitur inorbi proxim* interlocutionis argumen. tum funto. DIALOGUS IV. De Morbis Plantarum. A RISTUS. Quibus plantae laborant mor¬ bis? quae eorundcm origo? tuamhac quoque in re Eudoxe! opinionem praefto- lor. EUDOXlIS* Morbo corripi dicuntur plantae, cum in varias illarum partes idoneus fuccus non diftribuitur. Tum illas veluti languefcere vidcas. Languor ifte pluribus ex caufis provenit: ab excefTu, defečtu, pravitatelucci nutritii, a fertilitate ipfa, de- nique a cafibus externis. i. Exceffus fucci nutritii plantae vafcula diffringit, perniciofamque effufionem cau. (at, Cum abundantior iuccus in tubulis coagulatur, fiftitur, fuccus vero ille , qui ex radicibus indefincnter afcendit, penetrat, D 4 ©c. (s) Nitrtmb, l, Hijl. Nat, e, 56 Dialogus IV. occupatque fenfim tracheas, qu£ pulmones veluti funt plantarum, impedit commer- cium, & ačtionem aeris ; sicque circuitio fucci intercipitur, & planta emoritur quali prasfocata. 2. Succi defc&us idera fere morbi genus affcrt* Tranfpiratione haud parum fucci dcperdftur, ut obfervare licet in plantis ae« ftivo tempore flaccefcentibus. Si a radi- cibus ad reparandam hanc jačturam fuccus nori fubminiftratur, fibras humore deftitu- tas ftringi, ac deficcari ncceffe cft , ineptas porro evadunt ad novi fucci receptionem, hiric planta languefcit, ac interit, flacccfcunt folia,flavefcunt,deciduntdeniquc, cimi plan¬ ta kilicet non fuppeditat amplius fuccuni idoneum, & bene praeparatum, qui in fibris percolari valeat. 3. Pravitas fucci, languores, ipsamque inortem plantis accerfit, dumiisdem vitiurit affert. Urina e«, gr ., aqua calce imbuta, aqua fimi nimium aeris, humus calidior, & hujusmodi, quse falibus corrodentibus, & vehementer agitatis abundant, radieum ca- pillamenta exurunt, atquc ad recipiendum d terra, acpcrcolandum fuccum inepta red- dunt. Succus nimio glutine prasditus im. bibitur, denfatur, & figitur, neque flucrc, neque congruum motum embriom' plantu- 1« ad fui evolutionem communicare valet, tan- JDe Morris Planiatum* 57 tantumque abeft, ut planta fru&us profe* rat, ut eam fucci nutritii, unde fibrarum, caulis, & ramorum vita provenit, defeftu interire oporteat. 4* Ipfa aded fertilitas plautis interdmn niorborum caufa ett. Cum enim liberalius fuccuin difpenfant fručtibus,. minus confer- •vant, quam in alimentum fufficiat. Qua. propter arbores, quo fertiliores, ed minus csteris diutnrnaa reputantur. * Caius externi, qui plantis morbos adfe« runt, funt: incifiones, gelu, calor, grando, infečforum punftio, plantae, quas parafitos vocant, &c. Incifiones noxiae, irad mor. tiferae funt plantis. Seu enim refecentur -radices, feu cortice fuo fpolietur arbor, vel vero intačto cortice frangatur lignum, ver. nus humor in omnes planta partes nutri- mentum derivare nequit* Gelu dilatat luc* cos, & quemadmodum aqua hyberno fri- gore conftrifta ita diktatur, ut ipla quo- quc disrumpat vala, lic gelu plantarum li. bras dilacerat, findit, & interdum alfulatim dillilire facit. Calor violenter fuccos agi- tat, & attenuat, plantarum poros aperit, agitationis vehcmentia. fuccos exprimit;fi. ■brffi lucco deftituta: laxantur, pkntae de- mum infirmae proprio pondere flaccefcunt ■& languent. Grando contufione foliorum fibras laedit fuccumque nutritium fua extra va« 58 Dialogus IV* vafcula propellit. Verum cur grando plu« viffi jun&a minus eft perniciofa ? ARISTUS. Pluvia fibras emoliit, flexi- lioresque reddit, qu$,ciim fe fe identidem infledunt, vini & violentiam deciduse gran- dinis perpetuo infringunt. EUDOXUS. Quod infedorum pundio- nem attinet, tumorcs illa in plan tis efficit. Animalcula ifthaecnonnullas plantarum par. tes pungunt, fnaque ibi deponunt ovula« Punčtionem confequitur fucci nutritii effu- fio, fuccus diffufus vicinos poros penetrat, ibideroque colligitur, fibras dilatat, exten- dit, poros tHmefacit, in quorum' medio o- vulum denique excluditur, proditque ver- miculus, qui vicino in tuberculo fuum ali« mentum jam prsparatum invenit, inhocve- lut nidulo crefcit, & evolvitur, doneč for¬ mam mufcas indutus tuberculum perforare, ac liberius, amplioriguc in fpatio deinceps vidurus avolare poffit. Inde in Ulmi fo- liis veficulas, galk, & maculaj rubes. feu grana coccinea oriuntur. Minimi culices maximas efeiam arbores aggrediuntur. Pungunt Ormi folia, acfua immittunt ovula, luccus, cujus ufitatus cur- fus pundione interruptus eft, extra valcu* la cffunditur, veficas efficit, pugni interdura magnitudinem ®quantes, Iiquore quodatn plenos in quo vermiculi fubvirides, ex o- 59 De iiarbis Flantarum. vulis rccens exdufi fluitare conrpicuintur. Gallae in Querci foliis eadem ratione gene- rantur. Rubeae illae maculae, feu grana coccfnea hoc modo oriuntur: Cimiees quidam par- vuli tenuiffima velur plumula redi , ratnis adhaerefcunt arboris Kermes, qu$ fpeciem querci praelefert , & calidis in regionibus nafcitur. Animalculum ifthoc extimas fo- liorum partes puncKone fauciat, ovulutn« que deponir, ex quo vermiculus primum , deiade mufca efformatur; lnccus pun&io- ne & ovulo interceptus, efFiinditur, ac in tuberculum concrefcit, granulis refertum, quae materiam rubro coiore vivaciffimo pr®«, elitam continent, materia haec Cocciglaftum eft, quo lanae fplendor, & furniraš concilia- tur. Plantae parafiti non rard perniciofiores funt, quam infečtorum punčturas, parafiti notnen quibusdam plantis, ut mufco & vi- fco impofitum eft, quod de aliarum arbo- cum fucco vivant. Radicibus enim ftiis in arborum cortices ie fe intrudunt & infe- runt, iisdemque in fui nutritionem fuccum veluti fuffurantur. Quo fit, ut illae, quu bus adhaerefcunt arbores fenfim cxhaurian- tur, langueaat, atque faepiusculč penitus in- tereanr. Mucor ipfe, qui in conditoriis humidis plan« 6o Dialogus IV. plantas inficit, fpecies qusdam eft planta- rura parafitorum,fungi$, & mulco fimilium, qu$ ob nimiam humiditatem in corticmn rugis fubnafcuntur. At quis in animuni fi- bi inducat, ut credat: res mucore fasdatas limiles videri campo innumeris flosculis confito, Hookius afErmat, le microfcopii fubfidio in mucore quo libri cujusdam teg- men inlperfum erat, confpexiffe flofculos, hos fuo adhuc in calyculo> illos dimidia parte jam evolutos , alios integerrimč for- matos. (a) Plantarum parafitorum lemina perquam exigu$ nobis lunt, ut aded facili negotio ventorum ope in muros, tetta, ac arbores deferantur, habitaque difpofitione congrua germinent. ARdSTUS. Nullame his morbis medi- cinae luppetunt Eudoxe! EUDOXUS. Ut animalium, ita planta« rum morbi complures curationem admit- tunt, futsque retnediis juvantur. Incifio-- nes ex. gr. aliud interdum damni non adfe- runt, quam lucci imminutionem; huic ma* lo ut occurratur , removenda primiim eft terra, quae radices operit, ur aeri liberior pateat via, tum fimus infternendus; fic fiet, ut abundantior fuccus ad radices usque pe- netret, iisdemque preflione aeris commu- nicetur. Si (a) D. Hook Microhg, item Epbem. Erudit , 2 o. Ute. 1666. p* 499 * Ve Morbh Plantarum* gj Si radiccs carie funt obfitae fimus vacca- rum, aut porcoruin malum ultrd ferpere prohibebit. Si mucorem contraxerunt, a- qua limpida laventur, quaz tcnuia illa mufci naicentis fila dilacerat, & abftergit«. (Ruan¬ do vifcoius terrazlimusradicumfibraslaxat, obftrudionesque caufat, adcd, ut folia de« cidant, terra radicibus adjacens columba- rum ftercore imbuenda, fic orietur fermeiu tatio, quaz fales prolicit, fibrasque referat, ac firmat. Si vifcofiores quidamfucci Oleas, &Ma- los aureas, a ferendis ftato tempore fru&i- bus impediunt, pullorum, aut columbarum ftcrcus, vitiutn cineres, calxipfafub Autum- num cum terra, quaz iftarum plantaruni ra- dices tegit, permixta, fiiccos fluidiores, effi- cacioresque reddit, floresque cum frudi- bus accelerat. Ne plantaž mucorem contrahant, condi« toria ab humore qužm diligentiffime cufto- diantur. Plantaž calidis č regionibus alla- taz, afperrima etiam hyeme in capfis, quae plantae altitudinem non multum excedant, & vitreis feneftris inftrudaz fint, confervan- tur, Capfaz fundus fimo infternendus , dumque folares radii validius terram ver- berant, aeri ingreifus concedendus, qui li ficcus & humoris expers eft, nullum plantis nocumentum afferet. Ne- 62 Dialogus K Neque arborum vulnera fuis femper ca- rent remediis, fi arboris ramus iortuito fe« miruptus eft, cortice tamen non penitus a. vulfo, geminaž rami partcs conjungantur, apteque linea fafcia obligentur, ne vernus humor eftundi, auc ab rigido aere depra- vari queat. Humor ifte priftino curlui re« ftitutus fenfim efficiet, ut fraftas partes ite« rum concrelcant. Placetne jam Ariftš! ut difcuffis Botani«. cae principiis, difceptemus, uter plura hac fuper re problemata refoluturus fit ? ARISTLIS, Non detrečto certamen ; veriim id mihi prius abs tc otii concedi po- ftulo, ut, quae de plantis ha&enus te Au- thore condidici, in memoriam tantifper re- vocem. Craftina lucetertiaa prandiis ho- ra in. Regio plantarum horto te preftola*. bor. DIALOGUS V. Explicantur complura & obfer- vatu digna Botanicis de rebus Problemata. A RISTUS. Qiiid attipet, Arifte ! afE- duo conatu terram invertere, aratro profcindere, fodere, exco!ere, ftercorare? ARISTLIS. Terra fic preparata, aptjor red. plicantur Troilemata de Rebus Botanicis. 63 redditbr, ad transmittendam in radices us- que pluviam, vapores, & alimentum ; falia majori copia fegregantur, fermentationem juvant, fuccosque fuppeditant; liberior per glebae interftitia vagatur aer, qui elarerio Fuo terreftres fermentaticmes prornovec,m* que radicum fibras falia cum aqna intrudit* EUDOXUS. Quidquid granorum evo- lutionem faciliorem reddit , illud aut effi« cit, aut acceleratplantarumgerminationem. Htnc varia agriculturs arcana habemus de quibus Ephemerides Eruditorum mentio- nem faciunt. I. Si tcrra prius cremata, abundanti dem aqua irrigetur, foecunda fit illico , copio- famque variarum plantarum multitudinem proferet. (b) Calor grana, feu femina a particulis terreis liberat, eorum poros refe¬ rat, atque ad nutritium fuccum recipieu- dum difponit. Virgiiius Poetam juxta ac naturalium rerum peritum leprobavit, quan- do cecinit: Sape ctiam Jieriles in cen d er e prof uit a gr os Atque levem ftipulam crcpitantibus urere flammis • Sive inde occultas vires , pabula terne tinguia concipiunt ; five illis omne per ignem Excoquitur vrtium, atqut exudat inutilis hn.~ (fc) Km etat. Fahri l. 3, doflant. prop, 09. p.s 6 4 Dialogus V. Seu plures calor Ule vias , dr* pl urn relaxat Spiramenta^ novas veniat lic(Mtur Frollemata de R,e&us Botankis. los incende; fumus duarum circiter hora« rum Ipatio in modum niibis denfatus p er omnem vineam fe 'diffundet $ folares radii fumum aegrc trajidentes lat virium non ha- bebuat ad dilatandos fuccos , uv*rumquc ac tcneriorum foliorum fibras lacerandas, ros gelu conftričtus lente in aquam folve- tur, uvseque remanebunt illaefae: id quod fuecellu ipfo comprobatum legitur. (d) 7. Arcanum majoris longe momenti elfc modus coniervandi fruftum pretioliffimas plantaž, frumentum intelligo. Ex topho fiat putens , cujus interior lliperfides benc plana lit , ut pluvia penetrare neqiieat„ Oltium putei ad unius circiter perticae pro- funditatem trium tantummodo pedum dia- metro pateat; deinceps vero putei diame- ter ad 18. ant 20. pedes fenfiin excrefcat, fi ejusdem profunditas 30. pedibus major fuerit. Fundus obtegatur ltramine, latera paleari matta muniantur, ne frumentum to¬ pho proxime adjaceat. Immittatur fru¬ mentum bene mundum, & deficcatum,pu- teum repletum claudat tabula lapidca, aut ex ligno craffiore, oftio aequa magnitudine relpondensj pars fuprema, arenato, & lapi- de in conum figurato operiatur, ut aqua pluvia defluat, Creditur frumentum ipfis triginta annis in hisce puteis affervari, ca E bo? (d) Epbem. Erudit, 1712, 107* 66 Dhldgut 7, bonitate, tanquam fi recens flagellis excu£. fum hiilTet. In Italia data opera ejusmodi putei conftruuntur. Puteis his referatis fumus velut nubecula quajdam emergit, ARISTUS. Ncmpeiftiusmodi putei pro- i hibent, ne aer extraneus in granorura fru- mentarioruminterftitia vapores noxio3, aut falia deferat, quas eadem penetrarent > diC. folverentj ac depravarent. Interior quo- que aer granis ipfis contentus, dilatare fe le ac extendere non valet, neque, quod confequens eft, eorundern plexum ac tex- turam lolvere ; fic etenim eo inloco graaa omni ex parte conftričta funt, ut interior aer fpatium amplius, quod occupet, non. reperiat* Quo fit, ut tanto annorum in- tervallo frumentum confervetur, ea fere bonitate, qua fuit, dum illis puteis prinium conderetur. Attamen fieri nequit, qui» aeris interioris elaterium, & fubtiliflimi as. theris a&io, qui omnia pervadit, calorque lubterraneus nonnullas tandem a granis fru« naentariis particulas abftrahant, & tranfpi- rare faciant: atque inde fumus ille ducit origineni, qui puteo refcrato in fublime fertur. EUDOXUS. Sed redeamus ad plantas, quibus tam utiles, tamque falutares fručtus Itn acceptis referimus. ARISTUS. Plantarum radicesanimalium ftomacho comparantur. EU* £ xflicantHT FroMemata ds lIg&Kt Bbtanicls. 67 EUDOXUS. Neque abs re: radicesete* nim, quemadmodum ftomachus, alimen* tum recipiunt, digerunt, atque nutritium in fuccuai vertunt. Nam ut primurn ex radicibus in caulem alimentum tranfiit, o- dorem, colorem , faporemque immutat. Aeris ačtio fuccos in trunco perficit, caloc jfolis, agitatione, & divifione eosdem exco- quit. Fidem fortaflc non habebis relatio* ni complurium Authorum, qui afferuntj humano quoque in corpore plantas nafci; Attamen Ephemerides Eruditorum Germa- »iae referunt, ex homine quodam fungulos per intervalla abfceffiffe, ut cx aliis calculi j item in homine astatis 50. anno caulem compluribus fungulis obfitum ex rene dex- tro decerprum fuiffe. Batavorum nonae- mo de fungo Ioquitur, qui gallinae ovum magnitudine squabat, humanaque in vefica formatus fuerat. Cannam Sacchari in Ele« phantis ftomacho radices egiffe, & germi- naffe, res aded mira cft , ut fidem fuperct. Nifi fortedicamus, fieri pofie,ut plantarum femina in ftomachum translata, in chylo, aut fuccis nutritiis , peculiares quosdam fuccos, ad plantae evolutionem accommo« dos, reperiant, At cur tempeftatis jam frigidis, jam cali- ds, coeli modo fereni, modo nubili, lic& non pluvii vicifiitudo, plantarum terreftriura b % čg Dhlogus V, juxta, & aquaticarum incrementa promo- yet ? ARISTUS, Calor, & &igus atmosph«, $ ae, interiori aeri plantis contento fe fe com- mifcent: is a frigore comprimitur, rarcfcit a calore. Ae'r compreflus verno humori locum praeftat, rareicens eundcm impellit. Igitur iila frigoris, & caloris viciflitudo plan- tarum cum aquaticarum tum terreftrium in* crcmentum accelerar. Crederesne Budo¬ ve ! in Canada Sacchari quoddam genus CX Acere colligif EUDOXUS. Haud asgrč aflentior: id ipfum tamen ut explanes, abs te poftulo* ARISTUS. Sunt ftata anno quolibet tempora, quibus arborum vafcula uberiore jticco gaudent : Vere fcilicet, & iEftate. lftiusmodi abundantia, germinantium plan- tarum vernans humor appellatur. Ver pri¬ mi, Aiftas fecundi humoris tempus eft, quo arborum plurimae vel tantillum in cortice laefae humorem magna copia profundunt. Humoris hujus ubertas motu fuo elaftico itnpulfa ex vulneris oftiolo identidem ftil- lat: inde Baliama, & refina terebinthina ex Pinis oriuntur. (*) Quare, cum arbores va- (*) Ajunt: in Polonia tabulam ex Abiete arcendo fumo ante caminum ajfxam, quinquie> plus retine flillaf- fi, qnam tabula ponderabat . Vrobabik viaetur parti- culas Ugni refinati, quod (upra caminum ardebat, magnet cepia in ejm tabula pom fe fe injinudjje. Explkmtur Probl&mtta de Rebus Botanicis. <>5 variis fuccis abundent, non video, cur ea- rum aliquae, ejusmodi liquorcm proferrc non valeant, ex quo genus quoddam Sac* chari parari poffit. Veritm qua ratione id fieri exiftimas Eudoxe ? ElIDOXUS. Ut cx Aceris fucco paretui Saccharuiii, ad unius pedis altitudinem in hac arbore fit incifio. Tempus incifionis ftatuitur lub primos Februarii dies, usquc ad Aprilis initium. (e) Supra inciiuram perforatur arbor; in foramen Mula immit. titur, quae ftillantem fuccum in fubječtura Vas trajicfat, Acer pauld craffior 160. Fex« tarios iucci fundit. Liquor ifte fex circi* ter horis continuis bullire finitur, doneč ad tres usque fextarios imminutus fuerit; indefinenter tamen agitandus eft liquor > boe enim neglečto, in lapidis veiuti duru tiem concrefcit. Agitatio impedit, ne par- tes refrigeratas fubfidant, & mutud nimium implicentur ; aer facflius fubit, ac fuo ela- terio Iiquorem reddit molliuiculum. De« prehenfum eft, hoc operandi modo, unam ex ejusmodi arboribus in Nova Francia bi* nas ternasve facchari libras fuppeditaffe fa« poris tam exquifiti, ut faccharo , quod ex oecidentaii India afFertur, nequaquam ce* dat, quin imo ad ufus medieps accommo* datius fit, E q ARI* CO Velum. Transaff. fbilof, Regk Societ. Londint 7« Dialogas 7. A&ISTUS. At eur dura arbores vernan- ti huraore turgent, corticem ex ejus trunco nullo negotio detrahimus ? EUDOXUS. Quia fuccus corticem in. ter & lignum fluens fuo motu & elaterio corticem a ligno feparat. Pracipua ramorum emiffio fit in furiimi« tate trunci, dumque arbor decacuminatur, (f) alio in loco, quam in trunci apicc verno tempore novi lurculi non prodeunt. AKISTUS. Id ex eo provenit , quod vernus humor rečta via in fublime delatus, prius non fiftatur, neque dire&ione obli- qua feratur, ac furculos protrudat, quam ubi certatn altitudinem obtinuit* Veriim 3 ua de caufa arbores vetulae , & ligni foli- ioris, ut plurimum casteris tardius emit- tunt folia ? EUDOXUS. Ejusmodi arbores partibus conftant ftričtioribus, & magis compa&is, vernus igitur humor tranfitum minus libe- rum reperit, atque adeo folia explicantur tardiufculč : velocius vero iis in arboribus, quarum partes funt flexiliores, & copio flo¬ re fucco imbutae. Quidtibi videtur Arifte! dePlantaAloe, cujus meminčre Trivultienfes ; (g) quae, dum in horto quodam Montis Peflulani lon- (f) * Colmelia ufurpata^ (g) Mom, Tri¬ val!. Hov. i;os . I jtflicautar trablemits de fy&us Botaniels. r j\ longiffimi temporis intervallo conftituta , ficcari, & emori videbatur, t am prodigiofa vclocitate germinare cspic ut horis qua- tuor & viginti nondum ex integro elapfis ad viginti peduni altitudinem imrnani cum fragore a{Turexerit. ARISTUS* Forfitan corticis, aut inte- gumcntorum duritas furculorum eruptio« nem diutius retardaverit, quibus mutuo im- plexis, fucci multo aere tumidi eorundem fibras violento impetu penetraverinc; ma- gna aliorum fuccorum copia circa radices hasferit; tandem lubita corticis, aut inte- gumentorutn divulfio liberum repente fur- culis prasbuerit cxitum ; ii violenta qua- dam fermentatione, & interioris aeris ni- fnium compreffi dilatatione, una cum foliis celerrimč eruperint, fucci circa radices con« (tipati rapido motu in plantae corpus immi« graverint; turgefcentis fucci copia caufa- verit lubitum incrcmentum ; celcritas illa, qua fe fe planta memorata explicuit, vio. lento, & alterno motu verberaverit aerem, igitur neccife erat quemdatn quoque fra- gorem exaudiri. EUDOXUS. Ut ut res haec fc fe habeat; inquiramus aliud. In arborum quorundam foliis mel aut manna quoddam reperitur. In hisce foliis, prascipue Soli cxpofitis fre- quenter obfetvare licet huraocem vifcofum E 4 ac >J2 D ia!ogni V, flc dulcem, cujus ante Soliš orturn ne vefti. gium quidem notabatur. Vifae funt apes quoque humorem iftum ex arborum foliis colligere, quemadmodum fimilcm ex inte- riori florum fundo fuccum afportant. Suc- cus hic mel aut manna quoddam vidcripo- teft. Et vero mel, ut no ta vit Plinius, plan- tarum ex quibus apes id collegerunt, fapo- rem fervat. Hinc certis in regionibus fuc« cus ille perniciofus , in aliis mediocris, in quibusdam exquifitus eft. At unde mel aut manna iftud originem ducit? num a ro- re, ut Veteres credidere ? ARISTUS* Mel, aut manna iubtiliffima juxta ac elaboratiflima fucci nutritii planta- rum ^ortio eft, qua 2 calore escočta, ac te« nuior reddita in foliorum fibras impellitur, & erumpere coačta, per laxiores poros ex~ udat, Quid aliud eft manna Calabriaj , quam fuccus č Fraxino ftillans ? Vprum quid cenfes Eudoxe! foliane fruttibus neccflaria lunr, aut utilia? EllDOXUS. Succi in foliorum fibris circuma£ti perficiuntur. Serviunt quoque folia ad defendendos ab aeris injuria tenc- riores fručtus. Dcnique fi crucas devora- runt folia, languelcunt arbores, ac abortum faciunt. ARISTUS, Scire ex te modo cuperem, qua dc caula arbores nimium fcecunda?, x- tatem minus feraut? EU. Rieplicantur FroMemata de Be£us Botanich. 73 - EUDOXUS, Nimirum ultra {ux magni. tudinis proportionera nimium fucci nu- triendis fručtibus impcndunt, ut parum ad. niodum pro radicibus, caule, & ramis fu_ perfit. Hinc putantur vines,non ejus tan« tum rci gratia, ut ramufculorura plus pro« ferant, veruru ut ne nimiis onerentur fru¬ čtibus ; ut vineae leffiles , qus , quoniam non putantur, fručtibus abundant, Eapro* pter vinitores, qui elocatas fibi vincas ex« colunt, easdem poftremo locationis anno, ant putare omnino negligunt, aut fupremas folum partes refcindunt, ut fručtum ube- riorem referant. Id quod populari Gallo- rum proverbio dicitur: tirer au vin quafi dicercs: omnem vitium fuccum in uvasde- rivare. Verum fi duobus tribusve annis vineam putare negliges, nimia fertilitatc, & fucci nutrjtii profufione vites interibunt. Dum grandiores arborurn rami refecan« tur, eccur locum plagas opcriunt, & obli« gant Hortulani ? ARISTUS. Hoc eo fit, ut fuccus intra truncum & ramos fluere coačtus, elfufionis periculum non fubeat. In arborurn quo« que infitione fafciolis plaga obducitur, ut fcilicet fuccus eo in loco collečtus faciliiis trajiciat furculum, & in cicatricis formam concrefcat; cujus labra dum intumdcunt, plagarn infitione factam obtegunt. Oleae 74 Lialogus r. Olca* infita*, quarum cortex illsfis fupe- rioribus ramis infra infitionis locum refcin« ditur, plus illo anno tru&uum ferunt. £UDOXUS. Nempc fuccus, unde flcw res fručfusque oriuntur idem ipfe eft , qui per medullam fluit, uti jamnotavimus, cor« tiče vero reiciflb uterque deinde fuccus, medullae fcilicet, & corticis percolatur, ac commilcetur. Oblervaftine, Ariftc! Malum aurcam, & Ficum minoribus in capfis confitas magis efle frugiferas? ARISTUS. Minoribus in capfis, ut opi- nor, vernus iftarum arborum humor, cum ob compreflas anguftiori vafe radices, fe fe diffundere nequeat, majori copia ad florcs & fručtuum fcetus nutriendos impenditur. At cur eos in agros paftum ducuntur pe- Gora, ubi foliis nimium abundant fegetes? EUDOXUS. Ut nutritio fucco probd fubafto , cauliculus in calamum aflurgat. Quomodofru&us ad maturitatem deniquc perveniunt ? ARISTUS. Calor diftrahit, & attenuat quidquid nimis aquofum ineft fru&ibus, cxiguasque moleculas tenuiores reddit, at- que aded afficiendo iuaviter guftus organo perquam accomniodas. Fru&us fic con* ftituti appellantur, maturi. Sed fitne in plantis occulu quoque cxpiratio. EU- txplicMtur VroMemata de Beluš Botameis ; 75 EUDOXUS. Ne dubita : cur eteriim dum aura calet vehemeutius; plantaj incli- nari, & flaccefcere, tempore verd humido vigere & recreari ? nempe occulta expiratio ab aeftu caufata ingentem corpufculorum eopiam plantis eripit, quo fit, ut exhau- riantur, & laxentur fibrae, fuam firmitatem amittant,defe£hique corpufculorum, ac fpi- rituum fibrarum tubulos iuftentantium,gra. vitatis tandem viribus cedere cogantur. Sic animalium corpora poft copiofum fudorem languent, fudor enim neceffarios ad cor- poris vigorem fpiritus imminult. Dum au- tem recentior, huntidiorque aer novos fuc« cos, novosque fpiritus plantis communi- cat, replentur tubuli, intumefcunt, erlgun- tur, denique priftino vigore donantur. Idem feffis animalibus ufuvenit, dum refri- gerantur, novique fpiritus nervos replent, priftinum vigorem , ac firmitatem iis adfe- runt. Monne Heliotropii motus, qui Solem veluti fequi videtur, immodicae expiratio- ni adfcribendus ? ARISTUS. Partes hujuscefloris foli ob* verfae, nimia lucci tranfpirationc laxantur, aliae partes, quae folem non refpiciunt fir- mior«s funt, illas igitur foliorum» & floris ponderi cedere coguntur, eamque in par- tem mclinari, ubi debilius fukrum eft, qua nem« j6 . Dialogus K netnpe Solem refpicit , hinc Solem fcqui Heliotropium creditur, & ad nutum veluti hujus aftri moveri. EUDOXUS. Soliš quoque ačtioni tri. buendum cenieo, quod apud Sinas repe- riantur rof®, qu® diebus fingulis coloreia bis mutant, ac modo alb®, modo rubr®, aut purpure® videntur. Fibrarum etenim textura a&ione iolis immutata fuccisquc variatis, folares radii aliter, atque aliter re- flečfcuntur, & intuentium oculis alios, alios- que colores alternis vicibus exhibent. ARISTUS. Oblervavi f®piuscule arbo- res verno tempore ea in parte ramos pro- trudere citius, qua Meridiem, quam qu4 Septentrionem relpiciunt. EUDOXUS. Caufam hujus phanomeni ex jačtis paulo ante principiis, uc mihi qui¬ dem videtur, commode deduxerim. Pars arboris qu® Meridiem ipečtat,' direčtos fo- lis radios excipit; pars vero qu® Septen- trioni obvertitur, reflexis tantummodo ra- diis verberatur; atqui radii diretti plusha- bent virium, plus caloris efficiunt, fuccum- que celerius, ac abundantius impellunt, ut adeo ramos ea in parte celerius fuccrefcere nequaquam mirum videri debeat. Succi ex quibus ramorum alii citius, tar. dius alii nafcuntur, novis quoquc in annos hngulos incrementis truncum augent, In- cre- Exp!icmiur BroMemata de T{elus Botanicts. jj crcmenta ifthaec ex areis orbiculatis,diverfa tamen centra refpicientibus obfervarc licet. Earum excentricitas fervire fbrfitan poteft, ad ducendam absque acu magnetica, & So¬ liš ope meridianam lineam cujus fcilicet it- pum extremum refpiciat Septentrionem al» terum meridiem, ARISTUS. Rem hanc uberius Eudoxe \ cxplicari cupercm. EUDOXUS,- Šelige arborem eo loco fi- tam, quem Soliš radii liberč feriant, Ar- boris hujus truncum dučfri horizonti paral- klo Terra refcindi jube. In trunci rema- nentis piano complures circulos obfervabis aliud atque aliud centrum relpicientes. Se¬ nu-circuliMeridionales ampliores & ab in- vicem remotiores funt, quam arcusSepten- trionales, juxta proportionem, qu£ illi Me- ridici, ifti Septentrioni direčlius obvertim- tur. Nimirum ačtio caloris in latere meri- dionali , qnam leptcntrionali potentior , plus fucci purioris in illud, quain in hoc latus difpenfat. Quare fi per gemina pun- £fca, ubi femi-circuli meridionales magis, & feptentrionales minus ab invicem diftant, lineam duxeris, absque acu magnetica, & obfervationibus Soliš meridianam lineam utcunque accuratam habebis. Ex eodem capite, fi caefam arborem infpexerimus, qua parte Meridiem, qua Septentrionem prius fpe&averit, divinare licebit, ARI- 78 D ialogui V. i ARISTUS. Flores aliqui nočtu folia con- trahunt, utConvolvolus , alii co tempore fe ie explicant, ut Rola Jerichuntina. EUDOXUS. Hoc a diverfa plantaruift t«;xtura provenit. Si enim fios aliquis tn- bulis conftat Cylindri formam imitantibus, cavis, flexilibus, nočhi intumefcet, fe fe a« periet, & explicabit. At quando matuti- mis fol dcficcaverit tubulos, partes oppofi« tae floris fuo fe fe elaterio contrahent, to- tusque flos diurno tempore convolutus videbitur. Ob contrariam tubulorum di« fpofitionem Convolvulus flos, nočtuclau* ditur, mane fe le iterum expandit. Plantae novellae lubterraneis in cellis, vel cubiculo inclufae, cujus feneftra aperta fit, fua veluti fponte in eam partem vcrtuntur, qua fpiraculum aut feneftra patet. ARISTUS. Ejusmodi plantul® a fuccis circulantibus, & ab aere ambiente impulfaa in eam partem cauliculum & folia conver- tent, ubi predlo minor eft, atqui feneftram & Ipiraculum versus aeris preffio minor eft, nam aer illa in parte faspius, & facilius ce¬ dit, ciim rarior fit ac calidior, proximior« que cxitus pateat. Eadem de caufa plan- tarum caulis, & ramuli arbuftivas fepes, fcu palatas arbores veluti refugere videntur. Sed curLupus faličtarius,fimilesque plan« aiiis fe fe implicant, & innettunt plantis ? E U- Exf>l!cimtur trollemta de Reius Botamcis. 79 ElIDOXUS. Has plantae ob innatam de- bilitatem fe ipfas fuftentare nequeuntj ubi igitur corpus firmius occurrit , continud adhazrent ; molles fibrae quae firmiori cor. pori veluti fulcro innituntur, ob compref. fionem duriufcul« hunt, fc fčque tantillum contrahunt, exteriores verd, ac oppofita* fibrae extenduntur. Ifthaec fibrarum con. traftio in aliis plantae partibus, idem efficit. Inde plantarum quarundam circumplexu$ oritur. Vidiftin 1 unquara fub oftreorum pondc« re arborum ramos deprimi ® P. du Tertrc Ordinis S. Dominici in fua de Jnlulis Antil.. lis Hiftoria refert, deprehendifie fe prope Aquas Lupias complures arbores, oftreis ita oneratas, ut pondere inflexi tandem rum- perentur rami, Idem obfervatum Plimuti in Anglia. (h) AR.ISTUS. Scilicet maris undae dum ar¬ borum iftarum ramos alluunt, oftreorum ibidem deponunt femina, & affigunt; oftrea fubinde exclufa, facili negotio fuum alimen« tum reperiunt, cum binis per diem vicibus reciprocante raaris aeftu irrigentur, ElIDOXUS. Accidit frequenter plantae ab infečtis laedi ; intadtae remanebunt, fi cer« tis falibus imbuantur, hi enim infečtis no. xii 8o Dialogus K x ii funt, quorum fibras dilacerant. Ex. gr. tnediae horas Ipati6 pugillus Kuta;, Abfyn- thii, Tabaci, in aqua bulliat, aqua inde ex* prefsi ter, quaterve, dum florent, plantas- irrigentur, nihil deinceps ž mulcis, & eru- cis damni perferent. Similitcr teredines non corrodent opera teflellata, fi aqua, pulvere ex argento vivo & amoniaco con* creto permixta, iaepius illinantur. (i) llnum adhuc adfero, quod prima fronto incredibile videri podit. In Antillis hyber- no tempore germinantj & florent omnia, prata virenti teguntur graminc, teftivo de- cidunt, maximaque plantaruni pars interit. In promptu caula eft: aura ctenim illis iti Infulis hyemis quoque tempore calet; te- ftivo nimius asftus plantas exurit. ARISTUS. Nihilne particulatim memo- rabimus, de Vite humano gejiejri tam utill planta,& Arisipfis adhiberiTolita? cuiOrn. phacium, vinflm, ac acetum debemus. Un- de tanta ejusdem fucci viciffitudo ? EUDOXlIS. Diverfitas ifthaec ex prin- čipiis iisdem variž inter fe difpofitis oritur. Botri granum fub initium alind non eft, niJ fi aqueus quidam humor, qui terra 2 ,pin- guiori acido, oleoque imbutas pro vehictl* lo dcferviit. Calor qui terream fubltan« tiani 3r- Mxplicavtur Froilemata Je Reius 'Bolankis< § r tiam fenfim dividit, quod acldi & olci la« tebat, evolvit. Sub ccrto evolutionis mo¬ do acidum, oleum, & terra moleculas ad« huc craffiusculas conftituunt, guftus organi fibras afperč vellicantes: liquor ifte Om. phacium eft, Acidum magis cvolutum, Sc tcrreis particulis liberum organi fibras fua- viter afficit, at fuo adhuc oleo innatans molliter nimis lingftam pulfat, neque fic ti. tifiatj ut acrem fenfationem cfficiat: id dul¬ ce vinum, feu muftum appellainus. Reio- lutionis deindi vi acidum ab oleo ipfo fefe cxpedit, jamque non leviter absque tamcrt lajfione guftus organum pungit, en vinum, abiolutum! Tempore intercedcute, fortio« ri refolutione, & motu liquidis corporibus proprio, prscipue fi vas probe cuftoditum non cft, acidum fe fc nimium evolvit, 8c ab oleo liberat, qub fit, ut fibras pungat, agi- tct, laceret, denique guftus organumlaedat; hoc acetum eft. Atque hac rarione iidem fucci celcberrimae hujus plantas fenfim va¬ rite faporibus imbuuntur. (k) Credjsne Arifte! plantas relpirationis de- fečlu demum interire ? Plantarum refpira- tionem detexit Malpighius ; eandem Au- thor quidam recentior eruditiifima hac fu- perre differtatione confirmat. (O F ' ARI- (k) Hift. Acad. Scknt, \73.Q, p. 1 6 . ( 1 ) /Umov* Tirv#lt, /712. Mcnf, Atu], ga Dialogu! V, AK-ISTUS* Illud poftremum expe&avi, ut, quid de Plantarum refpiratione fentias, cx te inteliigam. ElIDOXUS. Cum in aqua, ex qua opc Antlias pneumaticas extra£i:us fit aer, expe. rientia nos doceat pifces emori, non abs- qne fundamento judicatnus, pifces ipfa in aqna refpirare ; atqui fipiiliter emoriuntur Plantae, in aqua vero acre imbuta vitam ler- vant, igitur nonnulla verifimilitudine dici poteft, Plantas refpirare. 2. Perfuafiffimiim habemus, infečtis quo- que neceffarium effe relpirium, ut vivantr oleum fiquidem, quod relpirationis dučtus obftruit, mortem iisdem accerfit; atqui o- lei folus odor plantas magno numero va¬ let interficere ; imo fi olei tantummodo guttam radicibus afFundas, planta emoritur, igitur verifimile eft Plantas squd ac infečta opus habere refpiratione. F.t verd fi plantaž alterno diičlq attrahunc rejiciuntque aerera dici poffunt, quadam ra- tione refpirare : atqui i. plantaž attrahunt aerem • indubitatum eft fiquidem , ramos virides multiim aeris continere, dum enim una ex parte ardent, alterS aeolipilae in mo¬ rem flatum emittunt. Fru&us, quorum ca- ro fpongiofa eft, ut Mala Citrina, & Aurea f quid aliud lunt quam congeries minutiffi- marum cellularum aere repletarum j Pila, Fabae- Mrtplicantur tro<ntata At Re&us Botankis. g 3 Fabascjue recens colle&as interioris aeris di« latatione in Machina vacui intumefcunt a- ded, ut denique rumpantur. 2* Plantae ae« rem quoque per intervalla rejiciunt: cuni etenim notabilem expirationem patiantur, novasque identidera aeris particulas cum alimento excipiant, neceffe foret eas ferva. to Temper priftino aere fupra modum intu« meicere, lacerari fibras, demum interire. 4. Denique certo intervallo excipere & rejicere aerem refpirare eft: atqui plantae certo intervallo excipiunt rejiciuntque ae¬ rem ; non enim alterno trdftu dilatare Te Te, ac conftringere valent, nifi certo inter¬ vallo excipiant, rejiciantque aerem •, atqui non aliter fe le dilatant, & conftringunt • nam fucci fermentationis opein plantae cor- pus intrufi dilatant tubulos, qui Tuo clate*- rio iterum conftringuntur ; verifimile igi- tur eft, refpirare Plantas. Accedit: in interioribus plantae partibus geminos reperiri dučtus : uni fuccum exci- piunt, fcilicet tubuli lignei ; alteri, aerem in cellulasdeferunt,& appellantur tracheae, multumque fimiles videntur tracheis Infe- ftorum, eodem enim fere modo juxta plan¬ tas Iongitudinem difpofitae, tenuiffima con- ftant lamina, (uaque in progrpffione modo junguntur modo cellularum inftar dilatan- tur, Ceilulae iftae receptacula . fi ita fas F z eft g 4 Dialogu: F. eft dicere lobi funt, qua per tracheaj tubu- los defertur aer, indeaue in fuccos immi- grat,quosfluidiores reddit, ut aded omnes Plantae partes trajicere, ac animare valeant* Aer Plantam ingreflus, dum eadem fe fc di- latat, cgreditur iterum, dum Planta con. ftringitur, Sic in cxiguis quibusdam fora. aninibus fpongiae marina: genus quoddam fyftoIes & diaftoles obfervatum fuit. (m) ARISTUS. Čredo equidem Eudoxe ! tam grandi numero effečiuum naturalium expofito, alios propemodum infinitos in- telligendo aflequi licebit. EUDOXllS. Corporis humani juxta, ac Plantarum cognitio , generali velut in imagine ftručturam nobis cxhibet, qua ani- jnantium re!iquorum corpora conftant, Materia ifthazc ejusmodi eft, quae uno minimum colloquio tračtari mereatur. C m) Hi/l. Acad. Scient, 1710. p. 73. O. A. M. D. G. Quod BONIIM, FELIX, FAUSTOM, FOR- TUNATUMQUE SIT Huic Alfflts ., n c Celeberrim* UNIVERSITATI GRABCENSI, Senatui Philofophico , touquc R.ei- publicz Chriftianat. SUB R.P, GEORGIO NEUMAYR e Societate JESII, AA. LL. & Philoibphiže, nec non SS. Theologiae Doflore , S. Scripturae Profef- fore Ordinario, ac Inclytas Facul- tatis Philofophica: p. t. D E C A N O SPECTABILI. Quinquttginta qwtuor , Uerillujim , Reve- . rendij Relmoji , Pr it nebi les, Hobi les, tam vir tu te, tjuam eruditione C O N S P 1 C U I, Ib Aula Acad. Archi - Ducalis S. J. Colleg, Anno M, DCC. XLIII. Menfe Majo Die Hord V1U, Matutina Primd AA. LL. & Pliilofophia: Laurea condc- corati funt, PROMOTORE R* P* CAR-OLO DOLLENZ, e Soc. ] E su AA, LL, 8c Philofophi* Doflore, ejiisdena- que k Phyficis Profeffore < Ordinarip, NOMINA PROMOTORUM. fURancifcus Xav. Fankus, Nobilis Styrus Grac- i *• cenfis, ex Archid. S. J. Convift. Colleg. IPerilluftris D. Leopoldus a Warnhaufer, Styrut Z Graecenfis. iRev. ac Rel. D. Remigius Ebner, Sac. & Apofl - . ' Ord. fub Reg. S, Auguft. Collegiat.v Ecclefiae {_ ad D. Thomam in Vorau, Gan. Reg. Lateran, fRev, acRel. D. Amandus Catharin, Sac. Sc Apolt. I Ord. fub Reg. S, Augulh Gollegiata? Ecclefi« g J ad D. Thomam in Vorau, Can, Reg. Lateran. i Carolus de Schriigl, Prrnob. Styrus Grascenfis, cx I Archid. S. ], Convifl, Colleg. {.Francifcus Xav. Jager, Praenob. Italus Venetu*. J^Antonius Francifcus Hinteregger, Civis Carinthus i Gamuntenlis. _ /Erneftus Schenk, Civis Styrus ex S.Ruperti, ex * ) CxC Ferdinandaeo, Joannes Roffi, Nobilis TyroIenGs Annanienfis, ex Gaef.Ferdinandaeo Alumnus. f * Antonius Michael Weckler , Civis, $tyrus Gras- cenfis. Jofephus Wolffgangus Riebl, Civis, Styrus Schlad« mingenlis, ex Caef, Ferdinandaeo. Lucas Mettinger, Styrus Vetero-forenfis." R. D. Antonius Joannes Nepomuc. Gottfcheer, Praenobifs Styrus Leobienfis, ex Archid. S. J. Convifh Colleg, Alumnus Gyrienlis. 5 ^Carolus Joachimus Jofephus Veigl, Praenob. Sty« rus Graecenfis, ex Archid. S. J. Convift, Colleg. 4 I 'Periiluftris D. Jgnatius Maximilianus Schrott a 5cbynberg, Provincialis Styrus Graecenfis, ^ 4 An* /Antoniu* Raufch, Praenob. Auftriacus Viennenfis, 6 j;Perilluftris D. Ignatius Sigismundus Nobiiis a ( Prunerftein, S. R. I. Eques, Styus Graecenfis, 7« Antonius Jofephus Kipperer, Nob. Styr. Graecenf. 8. Maximilianus Miller, Praenob. Styrus Graecenfis. 9, Carolus G gler, Nobiiis Styrus Leobienfis. jo. Francifcus Xav. Temporall, Givisi Styrus Fiirften, feldenfis, exCaef. Ferdinandaeo, ir. Auguftinus Holzer, Praenob. Styrus Graecenfis. 12. Georgius Stephan, Civis, HungarusKismartonien« lis, ex Caef. Ferdinandaeo. 13. Jacobus Schnuderl, Civis, Styrus Vindo-Jahrin. gus. 14. Jofephus Lew, Nobiiis Styrus Petovienfis. ly. Chriftophorus Mollinari, Praenobilis Tyrolenfi» Tridentinus. 16. Georgius SchvvaghofFer,Civis, Styrus Pirkenfeld. 17. Michael Jartnon, Praenob. Auftriacus Viennenfis. 18. Philippus Jacobus Pock, Carinthus Clagenfurtenfi 19. Francifcus Xav. Batfcher,Civis Carniol.Vipaccnf. 20. Ludovicus Jarmon, Praenob. Auftriacus Viennenf, St. Cajetanus Frolich, Praenob. Stvrus Graecenfis. 21. Matthaeus Margotti, Civis, Styrus Graecenfis. 23. Jacobus Andreas Ursler,. Civis, Styrus Grofs- Wilfferftorffenfis. 24. Adatnus Dietrich, Civis, Auftriacus Waydhoffenf. 2J. OswaldusKronowetvcgl,Civis,Styrus Petovienf, 26 Joannes Michael Lenz, Civis, Auftriacus Neofta. dienfis. 37- Jacobus Funth, Civis, Carinthus Plevburgenfis. 2 8. Simon Geritfch, Qivis, Scyrus Gonnovicenfis. 29. Joannes Ludovicus Siglberg , Nobiiis Carinthus ex S. Viti. 3°. Joannes Hierlmayr, Bojus Dinzlingenfis. Extra Ordinern. R. D. Pafqualis Hermagaras, Italus Forojulienfis e* Ronch. Montis Faleonis, SS. Thepl« in 2. annuaa Attditor, Rev* R. D« Antoniu* Prividali, ItaluS Forojulicnfis, SS, Theol. in i, annum Auditor. R. D. Cafparus Jofephus Franchi de Franchenfeldt, Carniolus Labacenlis, ex Archi Ducali S. J. Coav. Coileg. SS.Theol. in i. annum Auditor, D. Francifcus Xaverius Jugoviz, Nobilis Carniolus Leopolitanus, ex Archi-Ducali S^J. Conv. Coileg, SS. Theol. in i. annum Auditor.' D. Gabriel Jofephus Pleffgo de Prattenfeld, Praenob. Carinthus Clagenfurtenfis, SS. Theol. in i. annum Audit. b Caef. Ferdinandaeo. R, D. Jofephus Pilgram, Praenob. Carniolus Labacen- ceniis, SS. Theol. in i, annum Audit, R, D. Lauventius Grom, Carniolus Rottmonftorffen« fis, SS. Theol. in r. annum Audit. Presbyter. D. Martinus Jodocus Lienhait, Civis, 5tyrus Vindo- Graecenfis, SS. Theol. in x. annum Audit. h Caef. Ferdinandaeo Alumnus, Labacenfis, R. ac Perilluftris D. Nicolaus Xaverius Vitnich, Libur« nus Fluminenfis, SS. Theol. in i. annum Audit. b Caefareo Ferdinandaeo Alumnus. D. Sigefridus Egghardt, Nobilis, Styrus Graecenfis, Theol. Moralis Audit. D. Antonius Aigentler , Praenob. Styrus Graecenfis, Metaphyficus. D. Caftulus Kinniger, Officialis Anftriacus Windifch- Garftenfis, Coileg. Ecclefi* B. M. V. ad Montem Pyrrhum olim Alumnus, Metaph. D. Francifcus Xaverius Hietl, Civis, Styrus Maren« bergenlis, b Caef Ferd. Alumnus, Metaph._ Problema Phjftcum in ABu dtcifum. An Fontium origo ab Oceano, an a nivibus, & aqui» pluviis repetenda? Problema Geometrico - AlgtlrdieuM. Altitudinem fcopnli ex. gr. qui accedi non poteft, juxta aclatitudinem maris interjefti duobus tantiua bacuiis ope Algebrae diatetisi, /