KRALJEVINA JUGOSLAVIJA
uprava za zaštitu
KLASA 38 (3)
INDUSTRISKE SVOJINE
IZDAN 1 JULA 1938.
PATENTNI SPIS BR. 14115
Rolf August, Mtinchen, Nemačka.
Duga odn. gradivni elemenat sa žljebom i perom oblika kružnog luka.
Prijava od 8 aprila 1937.	Važi od 1 januara 1938.
Pronalazak se odnosi na dugu, koja služi za pravljenje buradi ili okruglih rezervoara, kao i silosa i to slično, ili kao gradivni elemenat za pravljenje uglastih rezervoara, ili izgradnju građevina sviju vrsta i sastoji se iz debele da5ke sa žlebom i perom oblika kružnog luka u preseku. Poznate duge ove vrste ne mogu se u opšte obrtati, ili tek samo malo jedna protiv druge, niti staviti pod prav ugao, jer pri takom obrtaju sudaraju se šiljaste ivice, koje pored ovih postaju usljed frezovanja žleba oblika kružnog luka, sa občnom površinom susedne duge i time sprečavaju, do izvesne mere, obrtaje. Iz tog razloga ne mogu se upotrebljavati poznate duge za izgradnju silosa i tome sličnih okruglih rezervoara sa velikim i malim prečnikom. Sem toga lome se i cepkaju šiljaste ivice pri prenosu, a naročito prilikom montaže usljed nepažljivog okretanja duga jedne protiv druge, pa čak i onda ako su šiljaste ivice lakim potezom struga nešto malo zatupljene.
Prema pronalasku otkloniće se ovi nedostatci time, što su na jednoj ili na obema bočnim površinama duge, koja je snab-devena žlebom i perom oblika kružnog luka, izvedene kose površine na onom mestu, na kome prilikom obrtaja duga jedne prema drugoj, njihovi uglovi dodiruju bočne površine. Ili su uglovi, koji se nalaze pored žleba oblika kružnog luka, u-koso sasečeni, odnosno tako izrađeni, da dobiju kosu površinu, ili je pak produženo pero kružnog luka preko bočne površine, sa kojom se dodiruje i u nastavku produženja snabdevena je pripadajuća bočna po-
vršina duge kosom površinom. 1 u jednom i u drugom slučaju omogućava se ovim kosim površinama okret duga jedne protiv druge, i to ili pored žleba ili pak iza produženja pera. Jer izradom kosih površina pored žleba nestaju šiljaste ivice, a pomoću kosih površina, koje se nalaze u produženju pera, stvara se prostor za ulaz šiljastih ili otupljenih ivica u bočnu površinu duge. Da se uzmognu duge sa svojim perima i žlebovima oblika kružnog luka što čvršće stegnuti jedna na drugu, potrebno je da se duge u pravcu, kako se pri gradnji dodiruju, pro-vuku. Tako će se protezanjem navrtanja spojnica dobiti čvrsta veza duga, a time naročito i sigurno zaptivanje. Celjishodno je, da se radius prema dugi koncentričnog kružnog luka za žleb i za pero tačno odmeri jednako polovini dugine debljine. U ovom slučaju nalaze se bočne površine duge u pravcu tangente polukruga, koji se stvara, i već pri srazmerno malom ođ-meravanju kosih površina omogućava se opsežan okret duga jedne prema drugoj, pri čemu na spoljašnjoj strani okruglog rezervoara ne strče uglovi slobodno, tako da se spolja smešteni obruč svugde dobro pripija. A sem toga ne stvaraju se u unutrašnjosti okruglog rezervoara nepristupačni uglovi za zadržavanje prljavštine, pa ako se u rezervoaru nalazi zelena pića, isključen je trulež mokre piće. S druge pak strane se može radius kružnog luka za pero i za žleb odmeriti za više ili za manje od polovine dugine debljine, što samo može ■ mati prednosti za izvesne ciljeve. Sredl-šna tačka kružnog luka može ležati na
Din. 15.—
»redišnoj liiniji duginog preseka ili pak može izlaziti iz središne linije, tj. ekscentrično ležati prema dugi. Pri tome je mo-gjuće, da pero odgovara koncentričnom kružnom luku prema dugi, a žleb naprotiv ekscentričnom kružnom luku, čija radiu-sova središna tačka izlazi jednim delom iz dugine središne linije u pravcu prema unutrašnjosti okruglog rezervoara ili silosa. Ako je radius kružnog luka veći od polovine dugine debljine, onda se mogu usljed toga i pero i žleb oboje ekscentrično rasporediti, da središne tačke prema svojim kružnim lukovima izlaze iz središne linije duga. Pero kružnog luka se može prerezati, tako da se na primer stezanjem obruča može stisnuti na manju debljinu duge. Radius kružnog luka može se odmeriti i za manje od polovine dugine debljine, ali u ovom slučaju potrebno je da se ostave pored opruge prave ugaone ili pak kose površine.
Crtež pokazuje nekoliko primera izvođenja predmeta pronalaska, i to spreda na čeonoj strani.
Sl. 1 dugu sa žlebom i perom oblika kružnog luka i sa pored žleba koso izvedenim ivicama,
SI. 2 više ovakih u uglu jedna do druge poredanih duga,
SI. 3 dugu sa žlebom i perom, kod koje je pero produženo u susednu bočnu površinu, a bočna površina je snabdevena u nastavku produženja kosom površinom, SI. 4 dve jedna pored druge poredane duge, kod kojih je isprekidanim linijama označena mogućnost obimnog obrtaja jedne prema drugoj,
SI. 5 dugu sa obema vrstama kosih površina,
SI. 6 dve take duge poredane jedna pored druge i stavljene u pravom uglu jedna prema drugoj po izvođenju sa isprekidanim linijama,
SI. 7 pokazuje od ovih duga napravljena dva zida, koji se dodiruju u pravom uglu, sa spojnicama koje vezuju duge,
SI. 8 dugu sa koncentričnim perom i ekscentričnim žlebom,
SI. 9 dve jedna do druge poredane duge, koje prave ugao jedna sa drugom,
SI. 10 dve jedna do druge poredane duge, koje prave ugao jedna sa drugom, kod kojih izlaze središne tačke radiusa, koji su odmereni da su veći od polovine dugine debljine, iz središne linije prema unutrašnjosti rezervoara koji se gradi,
Sl. 11 dve jedna do druge poredane duge, koje prave ugao jedna sa drugom, kod kojih središne tačke kružnih lukova čiji su radiusi veći od polovine dugine deb-
ljine, izlaze ekscentrično iz središne linije duge na razne strane, naime na primer pero prema unutra, a žleb prema spolja,
SI. 12 dve jedna do druge poredane duge, koje prave ugao jedna sa drugom, kod kojih su radiusi žleba i pera oblika kružnog luka veći od polovine dugine debljine i pri čemu su pero ekscentrično, a žleb koncentrično smešteni prema sredi-šnoj liniji duge, a pero je prerezano.
SI. 13 iste duge, pošto su obručem jedna za drugu stegnute i prorezi stisnuti,
SI. 14 i 15 iste duge sa drukče izvedenim prorezima,
SI. 16 dve duge jedna do druge sa žlebom i perom oblika kružnog luka, čiji je radius manji od polovine dugine debljine, kod kojih se pored pera nalaze dve prave površine, a pored žleba dve kose površine i
SI. 17 obe duge, kod kojih su i površine pored pera koso izvedene.
Duga 1 (si. 1) snabdevena je perom 2 i žlebom 3 oblika kružnog luka. Središne tačke kružnih lukova leže u sredi-šnoj liniji duge i radiusi su jednaki sa polovinom dugine debljine. Pored žleba 3 odrezane su šiljaste ivice tako, da nastanu kose površine 4. Na si. 2 poredane su više ovakih duga jedna pored druge i prave ugao jedna sa drugom, pošto kose površine 4 omogućavaju obrtaj ovih duga jedne protiv druge. Na dugi prikazanoj na si. 3 produženo je pero 2 unutra u bočnu površinu i bočna površina iza produženja 6 pera 2 snabdevena je kosom površinom
7.	šiljaste ivice 5, koje postaju frezovanjem žleba 3 pored ovog, sada ne mora da se odrežu, jer one sada (kao što si. 4 pokazuje) mogu da ulaze u proreze kosih površina 7. Na si. 5 prikazana duga snabdevena je kako sa kosom površinom 7 iza produženja 6 pera 2, kao i pored žleba 3, sa obema kosim površinama 8. Na si. 6 prikazane su dve take duge poredane jedna do druge, i sa isprekidanom linijom je označeno, da se duge mogu obrtati jedna protiv druge do vertikalnog položaja jedna prema drugoj. Prema si. 7 napravljena su od ovih duga dva zida, koji se u pravom uglu dodiruju pri čemu su duge pomoću spojnice 9 i navrtanja 10 čvrsto jedna na drugu pritisnute. Na si. 8 vidi se duga sa koncentričnim perom 11 i sa ekscentričnim žlebom 12; središna tačka kružnog luka, koji pripada žlebu, izlazi sa delom x iz središne linije duge. Pored žleba 12 postale su na jednoj strani mala kosa površina 13 i na drugoj strani velika kosa površina 14. Na si. 9 je prikazano, da prilikom redanja ovih duga jedne do druge
skoro nikakve rupe ne nastaju unutra, a spolja ne strče nikakvi uglovi slobodno. Sdedišne tačke kružnih lukova duga na si. 10 izlaze iz središne linije prema unutrašnjosti rezervoara koji se gradi. Time prolazi jedna bočna površina duge do pera 15 tangencijalno, a pored žleba 16 ostaje gore široka kosa površina 17, a dole uzana kosa površina 18. Kod duga prikazanih na si. 11 radiusi kružnih lukova su veći od polovine dugine debljine, i središne tačke su ekscentrično izišle na razne strane iz dugine središne linije. Središna tačka za pero 19 izašla je prema spolja, a središna tačka za žleb 16 prema unutra. Na si. 13 poredane su dve duge jedna do druge, kod kojih su radiusi žleba i pera oblika kružnog luka veći od polovine dugine debljine, pri čemu su opruga 19 ekscentrično, a žleb 22 koncentrično raspoređeni prema središnoj liniji. Pero 19 sna-bdeveno je prorezima 20 i 21 koji leže u pravcu središne linije jedan pored drugog. Pored žleba 22 postale su kose površine 23. Na si. 13 je prikazano, kako se stežu prorezi 20 i 21 zatezanjem obruča 24. Na si. 14 vide se tri proreza 25 raspoređeni simetrično, a na si. 15 četiri proreza raspoređeni koso jedan prema drugom. Kod duga 27 prikazanih na si. 16 i 17 radius pera 28 i žleba 30 manji je od polovine dugine debljine. Pored pera 28 postale su prema si. 16 dve prave površine 29, a pored žleba 30 dve kose površine 31. Prema si. 17 postale su kose površine i površine 32, koje leže pored pera 28.
Patentni zahtevi:
1.	— Duga odnosno gradivni elemenat sa žljebom i perom oblika kružnog luka, naznačeni time, što su na jednoj ili na obema bočnim površinama izvedene kose površine na onom mestu, na kome njihovi uglovi, prilikom obrtaja duga jedne prema drugoj, dodiruju bočne površine, da bi se time omogućio što širi obrtaj.
2.	— Duga odnosno gradivni elemenat po zahtevu 1, naznačen time, što su uglovi, koji leže pored žleba oblika kružnog luka, ukoso sasečeni, odnosno pretvoreni u kose površine.
3.	— Duga odnosno gradivni elemenat po zahtevu 1, naznačen time, što je pero (2) produženo preko bočne površine, sa kojom se dodiruje, i u nastavku produženja (6) je raspoređena kosa površina (7) u bočnoj površini.
4.	— Duga odnosno gradivni elemenat po zahtevu 1, naznačen time, što su duge u pravcu, kako se prilikom gradnje dodiruje, probušene i spojnice (9) kroz rupe provučene, tako da su duge usljed zatezanja spojničnih navrtanja (10) čvrsto stisnute jedna uz drugu.
5.	— Duga odnosno gradivni elemenat po zahtevima 1 do 4 naznačen time, što pero (2) i žleb (3) odgovaraju kružnom luku, koji je koncentričan prema dugi, čiji radius je jednak sa polovinom dugine debljine.
6.	— Duga odnosno gradivni elemenat po zahtevima 1 do 4, naznačen time, što pero i žleb odgovaraju kružnom luku, čiji je radius veći ili manji od polovine dugine debljine.
7.	— Duga odnosno gradivni elemenat po zahtevima 1 do 4, naznačen time, što pero (11) odgovara kružnom luku, koji je koncentričan prema dugi (1), naprotiv žleb (12) odgovara ekscentričnom kružnom luku, čija radiusna središna tačka izlazi u pravcu prema unutrašnjosti okruglog rezervoara odnosno silosa sa jednim delom iz dugine središne linije.
8.	— Duga odnosno gradivni elemenat po zahtevima 1 do 7, pri čemu je radius kružnog luka veći od polovine dugine debljine, naznačen time, što su i pero (15) i žleb (16) ekscentrično raspoređeni time, što središne tačke prema njihovim kružnim lukovima izlaze iz dugine središne linije.
9.	— Duga odnosno gradivni elemenat po zahtevima 1 do 8, naznačen time, što je pero prerezano tako da se ona, na primer, zatezanjem obruča (24) može stisnuti na manju debljinu duge.
10.	— Duga odnosno gradivni elemenat po zahtevima 1 do 9, naznačen time, što je radius kružnog luka (28) manji od polovine dugine debljine i pored pera (28) ostaju prave ugaone površine (29) ili kose površine (32).
76? 3
F&M	lig./?
2Q ^







' ■
s
* ■V..

.. t
■

'vt*'
----------yf; ......
•r ; /'
X. " --------^
■v

■
■




V * '


■ —
-A ^
1


, . ■ >
,

\
■ -
C'—-----' -
C“
■’ -’A' „

„» » >•

‘v'
v>
>-V 'VI.
O "it.:
C

5 '


t:


O; ■





A'" - /'	. . . ' ;





j'.


‘v










f