KRALjEVINA ]UGOSLAVI]A
INDUSTRISKE SVO]!NE
IZDAN 1 APRILA 1939.
UPRAVA ZA ZASTUU
KLASA 72 (5)
PATENTNI SPIS BR. 14775

Zajelac Adam, Sarajevo, Jugoslavija.
Nagazna mina sa upaljačem.
Prijava 'od 26 decembra 1936.	Važi od 1 oktobra 1938.
Predmet patenta odnosi se na nagaz-nu minu sa upaljačem, koja se može upo-trebiti ikao sredstvo protiv bornih kola i za miniranje raznih objekata.
Prema sl. 1, 2, 3, 4 i 5 nagazna mina sastoji se: iz tela 1, poklopca 2, nagaznog upaljača 3, ležišta električnog upaljača 4, lančića za nošenje 5 i osigurača mine 30.
Prema sl. 1 telo mine u gornjem delu 6, je okruglo i tanje od ostalog dela tela zbog čega, eksplozivnom talasa suprotstavlja pravac najmajeg otpora u pravcu bornih kola. Sa strane, telo mine ima ispuste od kojih gornji 7 i 8 služe kao utvr-diVači poklopca a donji je u vidu oboda 9 i u njemu se nailaze otvori 10. Obod tela služi ža povećanje oslone površine potrebne za stabilnost lakih mina a otvori za vezivanje lančića potrebnog za nošenje, za utvrđivanje mine i slično. Telo mine može biti izliveno iz jednog dela ili sastavljeno iz više delova.
Organizacija i međusobni položaj pojedinih delova nagaznog upaljača vidi se iz slike 1 priloženog nacrta, gde, u telu upaljača 14, smešteno je telo pokretača 11, sa svojim delov im a, opruga 15, ploča za montiranje 16, utvrđivač opruge 17, detonator 18 sa detonatorskom kapislom 19.
Suštinu mehanizma sačinjava pokretač upaljača 11, koji se donjim delom oslanja na oprugu tereta 15, a u sebi nosi-udarnu oprugu 20, udarnu iglu 21, nosač kapiisle 22, perkusionu kapisiu 23 i kuglice osiguranja 24.
li položaju mira udarna igla i udarna kapisia nalaze se ma kostantnom odstojanju a u momentu oslobođenja kuglica o-
siguranja 24, igla postaje slobodna i nezavisna, zbog čega i pri eventualnom gnje-čenju mine vrh udarne igle i centar kapi-sle nalaze se kao i u položaju ruba u istoj osi.
Osiguranje upaljača izvršeno je na taj naći, što u položaju mirovanja, udarna igla učvršćena je za telo pokretača pomoću kuglica osiguranja, koje jednim delom leže u kanalu tela pokretača a drugim delom ulaze u isečeni kanal udarne igle, pri čemu, sa jedne strane oslanjaju se o telo udarne igle, a suprotnom stranom o telo upaljača i na taj način drže udarnu iglu na konstantnom udaljenju od kapisle.
Funkcija upaljača osigurana je na taj •način, što telo pokretača, pod dejstvom spoljnjeg pritiska preko poklopca mine,, savlađujući otpor opruge tereta pode na niže, pri čemu, posle izvesnog pređenog puta, kuglice osiguranja dobijaju sa strane slobodan prostor — u kome momentu, kuglice izađu iz kanala udarne igle, koja, oslobođena, pod dejstvom udarne opruge udari u kapisiu i proizvede njeno opaie-nje. Plamen upaljene kapisle, kroz sprovodnu cevoicu 25, proizvede detonaciju đe-tonatOTske kapisle a ova eksplozivnog punjenja mine. Slična konstrukcija može da se izvede i obratno t. j. da telo udarne igle, obuhvati telo pokretača, pri čemu, kuglice osiguranja oslanjaju se o telo pokretača i telo upravljača.
Sprovodna cevčica nosača kapisle, po potrebi može da služi i za organizaciju usporača — koji može da se stavi i učvrsti za utvrđivač opruge 17 ili telo upaljača 14, a u cilju, da mina detonira izvesno vre-
Din. 20 —
me po nagazivanju.
Montiranje naigaznog' upaljača vrši se na taj način, što se u 'telo upaljača prethodno stavi pokretač sa svojim delovima, zatim opruga« tereta, na 'koju se stavi utvr-divač 17, ili ploča za montiranje 16, sa u-tvrđivačem 17. Pritiskom na ploču montirana opruga tereta dovede se na potrebnu meru, u kome položaju, utvrdi se utvrdi-vačem 17, a zatim se još doda deronator-sika kapisla sa ili bez usporača.
U ovom položaju u opruzi tereta a-kumulirana je izvesna energija, koju, da bi mina pri nagazivanju mogla funkeioni-sati treba prethodno savladati.
U isto vreme, u montiranom položaju, opruga tereta, preko tela pokretača 'pritiskuje na olovni ili sličan prsten 26, koji, nalazeći se između tela pokretača i tela upaljača zaptiva prazan prostor i na taj način u upaljač sprečava ulazak vlage.
Otvor 27, za smeštaj ležišta električnog upaljača nalazi se na donjem delu tela mine ili sa strane, u kome položaju, spro-vodniik električnog upaljača, može najbolje i najlakše da se zaštiti zemljom od e-ventualnog kidanja sa strane eksplozivnog talasa susedne mine i slično.
Ležište električnog upaljača zatvoreno je i zaštićeno zapušačem 28, koji, da nebi ispadao i izgubio se, vezan je za telo mine pomoću karabina 29 i slično.
Upaljač za palenje mine električim putem može biti stalno u svome ležištu ili odvojeno i stavljen u ležište pre upotrebe. Na sličan način kao električni upaljač, u telo mine može da se stavi upaljač ručnih bombi — stalno ili pre upotrebe. Električni upaljač ima tu dobru stranu što palenje mine može da se vrši prema potrebi sa veće daljine a ručni upaljač što se mina može upotrebi ti j kao ručna bomba bacajući je iz rova, drveta, kuće i t. d., na borna kola iz neposredne blizine.
Nagazili upaljač može biti stalno vezan sa, telom mine kao u sl. 1, ili odvojen od mine i stavljen u minu pre same upotrebe. U ovom slučaju potrebno je, da nagazili upaljač ima svoje specijalno ležište slično kao što ga ima električni upaljač na si. 1.
Poklopac mine ima zadatak da za vreme transporta i manipulacije onemogući funkciju mine a u položaju za nagazi-vanje da ne samo centričain već i ekscentričan pritisak, spoljnjeg tereta P — e, prenese na telo pokretača 11, nagaznog upaljača.
Za ispunjenje svoga zadatka, poklopac ima jedan ili više vertikalno 12, i horizontalno 13, odnosno kolo isečenih proreza i srazmerno« potrebnu dužinu, cilin-
dričnog dela tela koja osigurava ravno-merno vođenje i pomeranje poklopca na niže.
Pri trasportu i manipulaciji ispusti — utvrđivači ulaze u horizontalno isečeni deo poklopca, u kome položaju, spoljni pritisak, u mesto na upaljač, prenosi se na u-tvrđivanje poklopca, a u položaju za na-gazivanje, poklopac se pomeri u stranu toliko, da ispusti — utvrđivači uđu u vertikalno isečeni deo poklopca u kome slučaju služe kao vodice poklopca. Ispusti — utvrđivači mogu biti kao ma sl. 1 ili zasebno ušraifljemi deo, osigurani protiv ispadanja. Na sl. 1 utvrđivači nisu u istoj visini već na izvesoim međusobnom odstojanju i to zbog tega, što se poklopac ma mirnu stavlja prethodnim širenjem poklopca kod gornjeg, a zatim donjeg utvrđivača posle čega deformisami deo poklopca vraća se na svoje prvobitno mesto.
Na slici 3, 4, 5, 6 i 7 prikazan je drugi način osiguranja mine za vreme transporta i manipulacije i to na taj mialčim, što se između poklopca i mirne odnosno upaljača stavi osigurač mine 30, koji može biti u vidu ploče, .šipke, viljuške, prstena, lak-tastih poluga j slično, stim, što se u položaju za nagazivanju osigurač mine odvoji i stavi pored mine a pre kupljenja mina za dalji transport osigurač se stavi na svoje mesto«.
Protiv samoispadamja poklopca, isti se za minu može utvrditi pomoću navedenih ispusta 7, 8 čivije, prstena, lančića i slično.
Na slici 3, prikazan je prdmerak univerzalnog lančića 5, koji jednovremeno Služi za prenos mirne i utvrđivanje poklopca za vreme transporta, stim, što i za vreme manipulacije lančić dozvoljava da se poklopac odvoji od mirne u vismu sa koje pad poklopca nije .opasan za funkciju mine. U tom cilju univerzalni lančić jednini krajem je stalno utvrđen za telo mine a na drugom kraju ima utvrđivač 31, sa ključem 32, protiv samoispadanja, sa otvorom 33, za osigurač ili plombu sa do-datim delom 35, koji je stalno vezan sa poklopcem 36. Odvajanjem od tela mine utvrđivača poklopca 31, poklopac se može skinuti radi odvajanja osigurača mine 30, posle čega se poklopac vrati na svoje mesto, a na utvrđivač 31, u cilju da se ne izgubi stavi se osigurač 30.
Prednost konstrukcije sastoji se u tome što je .mina prosta za rukovanje, stabilna i malog profila zbog čega se ne mora ukopavati. Pored toga, mina je osigurana za vreme transporta i manipulacije a sa osiguračem bez deformacije preko mine mogu preći vojnici, tenkovi i topovi
a da mina neće funkcionisati sve dotle dok se osigiurač ,ne odvoji od mine u ko/me 'položaju mirna sigurno funkciomiše i pri ekscentričnom nagazivainju jedne papuče raznog profila bornih kola.
Usled trostrukog mogućeg dejstva putem nagazi'vanja električnim i ručnim putem, može se reći, da konstrukcija koja je proste izrade nosi karakter univerzalne mine.
Patentni zahtevi:
1.	) Nagazna mina sa upaljačem, naznačena time, što je telo mine u gornjem delu (b) tanje i okruglo, a sa strane ima ispuste —■ utvrđivače poklopaca (7, 8), otvore (27) za smeštaj ležišta električnog ili upaljača za ručne bombe ili štapinsko pa-lenje (4) i ispuste u vidu oboda (9) za povećanje stabilnosti mine sa otvorima (10) za razna vezivanja i utvrđivanja mine.
2.	) Nagazna mina sa upaljačem, prema zahtevu 1, naznačena time, što je preko mine navučen poklopac (2) sa vertikalnim (12) i horizontalnim, odnosno kosim prorezima (13), koji služe za vođenje i utvrđivanje poklopca a čija dužina cilindričnog dela je tolika koliko je potrebno da pri centričnom i ekscentričnom nagaziva-n ju postoji slobodno kretanje poklopca na niže.
3.	Nagazna mina sa upaljačem, prema zahtevu pod 1, naznačena time, što je udarna igla (21) pomoću kuglica osiguranja (24) učvršćena za telo pokretača sa spoljne ili unutrašnje strane (11) pri čemu kuglice osiguranja (24) leže delom u kanalu tela pokretača (11) a delom u iseče-nom kanalu udarne igle (21) jednovreme-no oslanjajući se o telo udarne igle (21) ili telo pokretača sa jedne i o telo upalja-
ča (11) sa druge strane i to sve do momenta, kada pokretač upaljača (11), pod pritiskom spoljnjeg tereta savlada otpor opruge i slično spuštajući se na niže, ne stvori sa strane kuglice osiguranja slobodan prostor u Ikoji kuglice izađu, a u kome momentu oslobođena udarna igla (21) udari u penkusiomu kapislu (20):
4.	Nagazna mina prema zahtevu pod 1 i 3 naznačena time što se opruga (15), nalazi smeštena u telu upaljača (1) između tela pokretača (11), i ploče za montiranje (16) sa utvrđivanjem (17) ili samog utvr-divača u kome položaju opruga (15) preko tela pokretača (11) pritiskuje na olovni ili slični prsten (28) koji, stisnut između tela pokretača (11) i tela upaljača zaptiva prazan prostor, i sprečava ulazak vlage u upaljač.
5.	) Nagazna mina sa upaljačem, prema zahtevu pod 1, naznačena time, što mina pored nagaznog ima ležište za električni, ruono-udarni ili sličan —- upaljač, koji mogu biti stalno u mini ili stavljeni u minu po potrebi a što omogućuje, da se mina upotrebi sa daljine ili kao ručna bomba.
6.	Nagazna mina sa upaljačem, prema zailntevu 1, 2 i 3 naznačena time, što se za vreme transporta između poklopca i tela mine odosno tela upaljača mine nalazi osigurač mine (30) koji se prema potrebi može skidati i stavljati natrag na svoje mesto.
7.	) Nagazna mina sa upaljačem prema zahtevu 1 i 2 naznačena time, što mina ima lančić, ručicu i slično (5) za nošenje mine, lančić i slčno (35) za utvrđivanje poklopca za vreme transporta i lančić (5, 31 i 35) koji omogućuje podizanje poklopca na visinu sa koje pad poklopca na upaljač nije opasan.










• v V
, •--»	‘i v ■, A ^rWaifa •?- ...
••v ^
s . /.	’

. •	,	.W^-». _____ .	• dhk'tet, .